Cover Page
The handle http://hdl.handle.net/1887/33217 holds various files of this Leiden University dissertation.
Author: Osinga, Nynke
Title: Comparative biology of common and grey seals along the Dutch coast : stranding, disease, rehabilitation and conservation
Issue Date: 2015-06-09
Comparative biology of common and grey seals along the Dutch coast
stranding, disease, rehabilitation and conservation
Nynke Osinga
Osinga, N.
Comparative biology of common and grey seals along the Dutch coast stranding, disease, rehabilitation and conservation
PhD thesis, Faculty of Science, Leiden University, 2015 In English, with summary in Dutch
ISBN: 978-90-9029021-8 Cover photo: Nynke Osinga
Cover design: Bart van Engeldorp Gastelaars Lay-out and printing by Offpage, www.offpage.nl
© by Nynke Osinga 2015
Foar Rixt en de baby yn’e bûk
Comparative biology of common and grey seals along the Dutch coast
stranding, disease, rehabilitation and conservation
Proefschrift
ter verkrijging van
de graad van Doctor aan de Universiteit Leiden, op gezag van Rector Magnificus prof. mr. C.J.J.M. Stolker,
volgens besluit van het College voor Promoties te verdedigen op dinsdag 9 juni 2015
klokke 13:45 uur
door
Nynke Osinga
geboren te Kollumerpomp
in 1982
Promotiecommissie Promotoren
Prof. Dr. Helias A. Udo de Haes Prof. Dr. Paul M. Brakefield
Overige leden
Prof. Dr. E. van der Meijden
Prof. Dr. Per Palsboll (Universiteit Groningen)
Dr. Peter Ross (Vancouver Aquarium, Canada en University of Victoria, Canada) Prof. Dr. Geert R. de Snoo
Prof. Dr. Arnold Tukker
7
Table of contents
Acknowledgements 9 Introduction 15 Section A Patterns and trends in stranding 31 Chapter 1 Common seals (Phoca vitulina) and rehabilitation 33 Appendix 1 Data for live-stranded common and grey seals 57 Chapter 2 Patterns of stranding and mortality in common seals (Phoca vitulina)
and grey seals (Halichoerus grypus) in the Netherlands between
1979 and 2008 63
Chapter 3 Stranding of harbour porpoises, common seals and grey seals in
the Southwest Delta of the Netherlands, 1993-2008 91
Section B Genetic variation 107
Chapter 4 An update on the genetic status of common seals and grey seals
of the Wadden Sea 109
Appendix 4 Genetic analyses of poor quality samples 123 Chapter 5 Albinistic common seals (Phoca vitulina) and melanistic grey seals
(Halichoerus grypus) rehabilitated in the Netherlands 129
Section C Parasitic infections 141
Chapter 6 Characterisation of the lungworm Parafilaroides gymnurus from
Eastern Atlantic common seals Phoca vitulina vitulina 143 Chapter 7 Hooknose Agonus cataphractus and juvenile flatfish as potential
intermediate hosts of seal lungworm Parafilaroides gymnurus 157 Chapter 8 Observations regarding transmission of seal nematodes in common
seals, Phoca vitulina vitulina from the Wadden Sea 175
Section D Breeding biology 187
Chapter 9 Response of common seals, Phoca vitulina, to human disturbances
in the Dollard estuary of the Wadden Sea 189
Appendix 9 Recent observations in the Dollard 205 Chapter 10 Evidence for a progressively earlier pupping season
of the common seal (Phoca vitulina) in the Wadden Sea 213
Synthesis 227
Summary 263
Samenvatting 273
Curriculum vitae 285
Publications 289
Acknowledgements
11 Acknowledgements
Allereerst mijn dank aan mijn begeleiders Helias en Paul voor de vele besprekingen en
A
voor het commentaar op de vele manuscripten die voorbij zijn gekomen in de afgelopen zeven jaar.
Ik ben Lenie zeer dankbaar voor alle kansen die ze mij heeft gegeven sinds ik op mijn zestiende bij de Zeehondencrèche kwam werken. Ook ben ik haar dankbaar voor het feit dat ze al in de jaren zeventig het belang inzag van dataverzameling en wetenschappelijk onderzoek. Dit heeft geresulteerd in een unieke dataset over een lange periode; de basis van mijn proefschrift.
Natuurlijk wil ik mijn collega’s met wie ik heb samengewerkt op de Zeehondencrèche bedanken. Als eerste de collega biologen. Anja wil ik bedanken voor de lessen in politiek, strategie, vergaderen en netwerken. Maar ook omdat ze me deed inzien dat je overal de humor van in moet blijven zien. Van Diederik heb ik geleerd dat je je eigenlijk over elk onderwerp dingen kunt afvragen, waar je vervolgens weer over kunt discussiëren... én er een onderzoeksopzet voor kunt bedenken. Maar ook dat je eigenlijk alle (levens- en wetenschappelijke) vragen kunt oplossen door het bekijken van gekke filmpjes op het internet. Met Renske († 2011) heb ik samengewerkt in drukke zeehondenjaren; waarin het heerlijk was om op adem te komen door zeehonden te observeren vanaf de zeedijk. Ik heb veel mooie herinneringen aan die tijd, zoals bijvoorbeeld het ’s nachts stiekem over de Punt van Reide kruipen... Elzemiek ben ik dankbaar voor de fijne samenwerking in het jaar dat mijn leven zo veranderde door de komst van Rixt.
I am very grateful to the veterinary colleagues with whom I worked. I would like to thank Alejandro for his kind and patient way of introducing me to veterinary topics such as how to establish TME’s. I would like to thank Danny for being a great colleague for many years during which time we changed from just-graduated house-mates in Westernieland to co-workers in science. I am grateful that I had the opportunity to work with Mostafa († 2011). I especially remember his suggestions to do things a complete different (and much smarter) way and to be inventive like people are in Iran. I would like to thank Fernando for his very contagious enthusiasm for parasites. I am very grateful to Trine for being (although at a distance most of the time) a colleague and friend starting at the time of the epidemic in 2002. I am sure we will continue to meet (and drink lots of tea) in the years to come.
Daniella wil ik bedanken voor haar aanstekelijke optimisme en ook voor de vele gesprekken en wandelingen in verdrietige of roerige tijden. Simone voor al haar wijze adviezen; vanaf mijn zestiende tot na mijn dertigste... Roos voor haar niet te stoppen enthousiasme en haar gezelligheid. Karst wil ik bedanken voor het opzetten van een unieke database waaruit zoveel interessante gegevens voortkwamen. Daarnaast gaat mijn dank uit naar alle leden van het EHBZ netwerk: Hessel, Willem, Dirk, Rob, Teun, Bouke, Kees, Leen, Theo, Jaap, Marten, Enno, Jeroen en Meindert. Jullie zijn mijn helden; altijd staan jullie klaar voor een dier in nood. Ook waren jullie steeds weer bereid om de (niet altijd verse...) dode dieren te verzamelen voor onderzoek.
12
Acknowledgements
A
Veel van mijn onderzoek heb ik gedaan bij Gendika. Ik ben Anique enorm dankbaar voor alles wat ze mij heeft geleerd over PCR mixen, 3130 perikelen en over welke piekjes veelbelovend zijn en welke totaal niet... Ook was het fijn om samen onze interesses in zeehonden en genetica (en welke onderzoeken we toch echt nog eens moeten gaan doen) te delen. Ik ben Anique, Linda, Ine, Hillie, Rita, Cobi en Elske erg dankbaar voor hun gastvrijheid, geduld en voor het gebak op donderdagochtend!I am very glad that I met Jocelyn at a windy, rainy conference at Vlieland in September of 2010. I have enjoyed working with you in our self-created labs in Pieterburen, but also the frequent e-mails back then and now. Thanks to your expertise of genetics and parasites we have such interesting results. I am very happy that we were pregnant at the same time and that we could share all the joys and struggles of becoming a mother.
Verder, wil ik verschillende onderzoekers van andere universiteiten bedanken. Ten eerste Louis van de Zande voor zijn enthousiasme voor het doen van onderzoek naar zeehonden. Ido Pen voor zijn briljante mathematische berekeningen en modellen. Ook wil ik graag Thijs Kuiken bedanken voor alles wat hij mij heeft geleerd over zeehondenpathologie en over wetenschap, eerst in 2002 en later bij het schrijven van de pathologie publicatie.
Professor Gruys wil ik graag bedanken voor al zijn begeleiding en wijze raad. Ook Sjoerd en Gretha Faber ben ik dankbaar voor al hun goede adviezen. Daarnaast wil ik graag Jasper Dalhuisen bedanken voor de begeleiding vanuit het ministerie van EZ.
Myn heit en mem bin ik tankber foar it helpen by it ferwêzentlikje fan myn dream om mei seebisten te wurkjen. Jimme ha my altyd holpen, fan myn earste orka plakboek as bern, fia myn brief nei de seehûnekresj, staazjeplakken hjir en fier fuort, oant en mei dizze promoasje.
Fansels wol ik ek graach myn suske Marijke en myn freondinnen Marije, Annie en Hanneke betanke foar har ynteresse yn myn proefskrift en alles wat dêrby sjen kaam.
Pieter ben ik dankbaar voor voor het samen beleven van al die avonturen met zeehonden. Rixt, it is moai te sjen dasto no al sa goed foar elk bist soargest, mem is grutsk op dy!
