1ff"Emmen
jaar stuknr.
Raad
categorie agendanr. Stuknr.
B.enW.
20/135
2020 R.A20.0006 A 3
Verklaring van algemeen belang voor gescheiden inzamelen pmd en gft bij maatschappelijke or anisaties
Portefeuillehouder: R. van der Weide
Team: Beheer Openbare Ruimte en Gebiedscoördinatie G. Blaauwbroek, telefoonnummer 140591
Aan de gemeenteraad
1. Te besluiten dat het gescheiden inzamelen van afval bij maatschappelijke organisatie plaatsvindt in het algemeen belang, zoals bedoeld in artikel zgh, vijfde lid, van de Mededingingswet, alsmede een verklaring van algemeen belang vast te stellen, zoals bedoeld in artikel 25h, zes lid, van de Mededingingswet.
Voorgesteld besluit
Bijlage(n) Nvt
Stuk(ken) ter inzage
Collegebesluit at januari 2020 en de daarbij behorende stukken.
jaar stuknr.
Raad
categorie agendanr. stuknr.
B.enW.
2020 RA20.0006 A 3 20/135
1. Inleiding
Er komen steeds meer vragen van met name basisscholen en sportverenigingen of ze het afval mogen scheiden. Het afval van scholen en sportverenigingen is wettelijk gezien bedrijfsafval en mag daarom niet worden meegenomen in de routes voor de inzameling van huishoudelijk afval. Het scheiden van afval als bedrijfsafval is te duur voor scholen en verenigingen.
Door mee te doen aan het programma "Schoon Belonen" van Nederland Schoon kunnen we dit toch mogelijk maken. In dit project wordt aan maatschappelijk organisaties gevraagd om in actie te komen tegen zwerfafval, dit kan worden beloond door afval gescheiden in te zamelen. Het gaat hierbij om:
plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drinkpakken (pmd) en groente-, fruit-, en tuinafval (gft). Om dit mogelijk te maken is een verklaring van algemeen belang nodig op grond van de Mededingingswet vanwege de markt Wet Markt en Overheid.
2. Beoogd effect
Een belangrijk effect is het verbeteren van afvalscheiding om zo de ambitie van de gemeente Emmen te halen: per persoon maximaal roo kg restafval in te zamelen met een afvalscheidingspercentage van 75%
('Manifest Drenthe van Afval naar grondstof d.d. oktober 2017). Dit draagt bij aan het behalen van de landelijke VANG doelstellingen: het volgende tussendoel is in 2025 30 kg restafval per persoon.
Door het gescheiden inzamelen te koppelen aan Schoon Belonen komen deelnemers in actie tegen zwerfafval. Een tweede effect is daardoor het verminderen van zwerfafval door gedragsverandering en bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid, zoals ook beschreven in het beleidsstuk "Emmen Samen Schoon! Voor de meerjarige aanpak zwerfafval aorë-aoaa":
• Inwoners gooien meer afval in de (juiste) afvalbak en
• Inwoners rapen vaker zwerfafvalop.
Argumenten
1.1 De Wet markt en overheid verbiedt afwijking van integrale kostendoorrekening en bevoordeling Ingevolge de Wet markt en overheid, dit betreft de artikelen 25h leden 5 en 6 van de Mededingingswet, gelden voor overheden die economische activiteiten uitvoeren bepaalde gedragsregels om
concurrentievervalsing te voorkomen, met name:
a. Integrale kosten doorberekening: overheden moeten ten minste de integrale kosten van hun goederen of diensten in hun tarieven doorberekenen aan de afnemers;
b. Bevoordelingsverbod: overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen ten opzichte van concurrerende bedrijven.
1.2 Het uitzonderen van een economische activiteit van de werking van de Wet markt en overheid is een bevoegdheid van de raad
De raad kan besluiten dat bepaalde economische activiteiten worden uitgezonderd van de werking van de Wet markt en overheid door deze aan te wijzen als activiteit in het algemeen belang. Voor de gescheiden inzameling van afval (grondstoffen pmd en gft) bij maatschappelijke organisaties is dit van belang vanwege: - Aansluiting bij het programma Schoon Belonen van Nederland Schoon.
- De ambitie van de gemeente Emmen om het restafval te verminderen.
1.3 Schoon Belonen is een goed instrument om in te zetten tegen zwerfafval
Schoon Belonen is een collectiefbeloningssysteem dat maatschappelijke organisaties motiveert om zich in te zetten voor een zwerfafvalvrije omgeving. Het programma is gericht op de aanpak van zwerfafval, met een focus op educatie, gedragsverandering en bewustwording.
Deelnemers adopteren een gebied of organiseren jaarlijks een grote opruimactie. Door maatschappelijke organisaties een rol te geven in de aanpak van zwerfafvalleren inwoners dat we samen verantwoordelijk zijn voor een schone openbare ruimte.
1.4 Schoon Belonen is een structureel programma binnen het gemeenteprogramma Nederland Schoon In een pilot is onderzocht hoe een collectief beloningssysteem kan bijdragen aan het voorkomen en inzamelen van {zwerf)afval. Ruim 100 gemeenten beloonden scholen, sportclubs en andere
maatschappelijke organisaties voor het inzamelen en opruimen van kleine plastic flesjes, blikjes en ander verpakkingsmateriaal. Door het succes is het nu een pijler van het gemeenteprogramma van Nederland Schoon. De beloning kan bestaan uit gescheiden inzameling: minder kosten voor de afvoer van restafval omdat deze fractie zo veel kleiner wordt. Het restafval blijft bedrijfsafval.
1.5 Emmen is Focusgemeente van Nederland Schoon
Focus gemeenten werken intensief samen met Nederland Schoon en zeggen toe aan alle pijlers van het gemeenteprogramma mee te werken. Schoon Belonen is een van de pijlers.
1.6 Maatschappelijke organisaties willen graag afval scheiden
Vanuit basisscholen en sportverenigingen komt regelmatig de vraag om afval te kunnen gaan scheiden, de gemeente wil maatschappelijke organisaties hier graag in tegemoet komen. Door kinderen op scholen te leren het afval goed te scheiden komt de kennis over afval scheiden bij de huishoudens. Afval scheiden wordt zo op steeds meer plaatsen zichtbaar, waardoor dit steeds meer de sociaal wenselijke norm wordt en mensen zich daar naar gaan gedragen
1.7 Maatschappelijke organisaties moeten aan bepaalde spelregels voldoen
Doordat 'Schoon belonen' een onderdeel is van een aanpak tegen zwerfafval, is er een voorwaarde voor deelname aan verbonden. Deze voorwaarde is dat er een actie wordt gedaan die betrekking heeft op zwerfafval. Dit kan door jaarlijks een grote opruimactie in de wijk/het dorp te organiseren of een gebied in de buurt te adopteren. Niet meedoen aan 'Schoon belonen' betekent dat er niet gescheiden wordt ingezameld. Er wordt per jaar een budget gereserveerd om maatschappelijke organisaties te
ondersteunen met opruimattributen en inzamelmiddelen. Tevens zal vanuit dit budget ook de inzameling van grondstoffen mogelijk worden gemaakt. Voor dit budget kan de helft van de organisaties binnen de gemeente Emmen deelnemen aan 'Schoon belonen'. Vanuit de ervaring van Nederland Schoon blijkt dat als er 20% van de organisaties gaat deelnemen, de actie geslaagd is.
1.8 Gescheiden inzamelen bij maatschappelijke organisaties draagt bij aan vastgesteld afvalbeleid Vanuit de wettelijke plicht van gemeenten is de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen en het stimuleren van afvalscheiding door de gemeente vooral gericht op huishoudens. Landelijk wordt echter steeds meer erkend dat het afval beter gescheiden wordt als dit ook op meerdere plaatsen binnen de samenleving gebeurt. Als inwoners hun afval op school, bij de vereniging, op het werk en op straat moeten scheiden, is het logisch dat dit ook thuis gebeurt.
1.9 Het afval kan mee in de routes voor huishoudelijke inzameling
Door voor dezelfde structuur te kiezen als de huishoudelijk inzameling sluit het leren afval scheiden aan bij de thuissituatie. Door gebruik te maken van bestaande structuur van Area worden de kosten laag gehouden. Bij de basisscholen zamelt om die reden Area in.
1.10 Er wordt samenwerking gezocht met de Plastic Ambassadeurs
De Plastic Ambassadeurs is een mooi duurzaam initiatief vanuit de samenleving dat nog volop in
ontwikkeling is. De Plastic Ambassadeurs zamelen Petflesjes apart in, hierdoor ontstaat een monostroom die in Emmen verder verwerkt kan worden. Op termijn willen de Plastic Ambassadeurs uitbreiden met de inzameling van blikjes. Emmen is een soort proeftuin om het verder vorm te geven.
De Rabobank heeft een pers gegeven aan de Plastic Ambassadeurs zodat het vervoer efficiënter kan.
Provincie Drenthe heeft een subsidie van €: 50.000 toegezegd. Gemeente Emmen heeft de Plastic Ambassadeurs aangemeld voor het ontwikkeltraject "Anders Werken aan dorp, stad" van het
stimuleringsfonds creatieve industrie. De aanvraag is gehonoreerd, deelname leidt tot een projectplan voor een stadslab. Verschillende bedrijven, scholen en verenigingen hebben aangegeven mee te willen doen met het inzamelen van flesjes.
1.11 De markt pakt het onvoldoende op
Voor marktpartijen is de inzameling over het algemeen niet interessant omdat het om kleine
hoeveelheden gaat. Het is vaak duurder. Maatschappelijke organisaties hebben niet de middelen om een marktconforme prijs te betalen. Plastic Ambassadeurs zamelt onderdelen van de pmd-fractie in.
4. Kanttekeningen
1.1 De verklaring van algemeen belang van de raad is vatbaar voor bezwaar.
Een marktpartij zou bezwaar kunnen maken omdat we op deze manier bedrijfsafval uit de markt halen.
Gezien het belang van
• het programma Schoon Belonen: bewustwording op het gebied van zwerfafval;
• het beter leren afval scheiden op scholen;
• het leren dat afval een grondstof is;
vinden we het toch belangrijk dit project te starten.
Door bovendien de Plastic Ambassadeurs als marktpartij een rol te geven, verkleinen we een risico omdat het door hun ingezamelde afval nog steeds bedrijfsafval is.
1.2 De financierinq is geregeld tot en met 2022 uit de zwerfafvalvergoeding
Schoon belonen is een pijler van het gemeenteprogramma van Nederland Schoon. Hierdoor kan
deelname aan Schoon Belonen uit de zwerfafvalvergoeding worden gefinancierd. Deze vergoeding loopt in ieder geval tot en met 2022. Het project loopt daarom in eerste instantie tim 2022, in 2022 moet worden besloten of en op welke manier er een vervolg aan wordt gegeven.
1.3 Vanaf 2021 komt er waarschijnlijk statiegeld op kleitie flesjes
De hoeveelheid flesjes in het zwerfafval neemt toe in plaats van af, daarom heeft de staatsecretaris het moment van beslissen hierover vervroegd. Dit voorjaar (en dus niet dit najaar zoals oorspronkelijk gepland) zal een besluit worden genomen over de invoering van statiegeld. De laatste meting, waarvan de resultaten in van februari 2020 beschikbaar komen, zal hierin doorslaggevend zijn. Het is nog
onduidelijk hoe dit zich verhoudt tot de inzameling van de Plastic Ambassadeurs. (informatie van de statiegeld alliantie, een initiatief dat ook door de gemeente Emmen is ondertekend).
5. Financiën
In 2020 en 2021 wordt een budget van 25.000 euro per jaar vanuit de Zwerfafvalvergoeding gereserveerd.
6. Uitvoering
In de periode van besluitvorming zullen al afspraken met Area en de Plastic Ambassadeurs worden gemaakt om uitvoering te geven aan het programma 'Schoon belonen'.
Als eerste worden de basisscholen benaderd voor Schoon Belonen met inzameling pmd en gft. Samen met de Plastic Ambassadeurs en Area worden overige onderwijsinstellingen en verenigingen benaderd om daar Schoon Belonen in te voeren met inzameling van petflesjes en wellicht later ook blikjes.
Afhankelijk van het aantal deelnemers uit deze groepen zal worden gekeken of er nog ruimte is om ook nog andere maatschappelijke organisaties te benaderen. Het is ook mogelijk dat het maximale budget wordt bereikt in deze eerste groepen, in dat geval zal de deelname op volgorde van aanmelding zijn.
Een concept-besluit is bijgevoegd.
Emmen, zi januari 2020.
BurgemejS' ethouders van Emmen,
»>:
De gemcntesecret . s, de burgemeester
f10:l_~ ~yir '
_""-'--- ... /.
M. Plantinga-Leenders // H.F. van Oosterhout
/
Jaar stuknr.
Raad
categorie agendanr. stuknr.
B.enW.
2020 RA20.0006 A 3 20/135
Raadsbesluit
De raad van de gemeente Emmen;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. zi januari 2020, B&W nummer: 20/135;
besluit:
1. Te besluiten dat het gescheiden inzamelen van afval bij maatschappelijke organisatie plaatsvindt in het algemeen belang, zoals bedoeld in artikel 25h, vijfde lid, van de Mededingingswet, alsmede een verklaring van algemeen belang vast te stellen, zoals bedoeld in artikel 25h, zes lid, van de Mededingingswet.
Vastgesteld in de openbare vergadering van 27 februari 2020.
de griffier, de voorzitter,
, ~ H.D. Werkman
