uitsluitend op voorwaarde dat noch het geheel noch delen worden gereproduceerd zonder toestemming van het KITLV. Dit behoudt zich het recht voor een vergoeding te berekenen voor reproductie.
Indien op het originele materiaal auteursrecht rust, dient men voor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houders van dit auteursrecht.
Toestemming voor reproductie dient men schriftelij k aan te vragen.
Thisfilm is supplied by the KITLVonly on condition that neither it nor part of it is further reproduced without first obtaining the permission of the KITLV which reserves the right to make a charge for such reproduction. If the material filmed is itself in copyright, the permission of the owners of that copyright will also be required for such reproduction.
Application for permission to reproduce should be made in writing, giving details of the proposed reproduction.
SIGNATUUR
MICROVORM:
SHELF NUMBER MICROFORM:
MMETA 0198
ZILVEREN FEEST
Dramatische schets uit het Indische leven in één bedrijf
door
VICTOR 100
lmJ 6'
Nle""" herziene "Itgave.
11 11111111 111I1 1 ~11111~~mrIÎIIIÎI)~~
00760775~
11111111111111 I·'ZILVEREN FEEST
Dramatische schets uit het Indische leven in één bedrijf
door
VICTOR 100
Nieuwe, herziene uitgave.
Weltevreden - N. V. Boekhandel Visser « Co. - 1924.
,
i
\'ermaa~, commies op een Residenfiekantoor.
Lina, zijn vrouw . . Corry, hun dochter.
HortmaIls, Assistent-Resident.
Talens ~
vriendell van Vermaas. Van Bree
Dokter Smeu Ie.
Sidin, huisjongeIl bij Vermaas.
Gasten.
Al/en Indo's behalve Hortmans en Dr. Smeu/eo
Het stuk speelt in de binnenlanden van Java in deun tijd.
l'an Verm:l.1s. Links een veIlster, rechts een deur die /laar de slaapkamer leidt. Op den achtergrond ('en brccde deur, die wijd open blijft en waarover een por- tière; door deu deur ziet men in de voorgalerij, die op straat uitkoml.
Jn het midden, met ,het hoofd naar de zijde van het publiek een feestelijk aangerichte tafel, berekend op veel personen, doch nog zonder de spijzen.
Eenvoudige meubelen. Onder het raam een divan met een klissen. Hier en daar bOl/quetten en cadeau x in zilvcr op knaapjes en étagère-rakjes.
EER TE TOONEEL.
Ver m a a s, L i n a.
Ve r m a a s.
(Heen en weer loopend .. gaat dan vlak voor Lina staan, en vraagt belangstellend). Hoe voel je je nu
vrouw? Gaat 't wat beter?
L i n a.
(Zittend op den divail in de houding vall iemand die zich onwel voel/Jo Die benauwdheid ... .
Ve rm a a s.
. ,l~'
't .is ellendig. En dat daar nu niets tegen te doen IS. k vllld 't vreeselijk VOor je, Lina, en dat op dézen dagl Maar heusch, je trekt je de dingen te veel aangeloof me. ,
L in a.
_ (Spreekt doorgaans moeilijk met korte tusschenpoo_
"en). Neen, Vermaa .. je praat 't me niet uit 't h fd
Corry doet . vreemd . ... a I zoo lang Wat 00 0 .
ze toch hebben. dat kind 'k h b .;... z. u
van. ... I e r zoo'n verdnet
Vermaas.
't Zal wel overgaan. Z.oo . t I"
I S S Ijl met den tijd. We
lI1oe~en 't niet dwingen.
L i n a.
Jij hebt makkelijk pr:lten .. '"
zoo veranderd.
Ver m a as.
tegen jou is zij niet
Jawel. Lien, tegen mij ook. En ik weet n' t
wi" 't 1 " Ie, waaraan
J "wIJten hebben. Zouden we niet lief genoeg VOor haar zIJn?
Lin a . Jij wel... ... ik misschien niet.
Ver m a as.
Kom vrouw, hoe heb ik 't nu met je? D'r bestaat op de heele wereld geen beter moeder dan jij, al zeg ik 't zelf.
En doen we niet àlleg voor Corry wat we kunnen?
Vervullen we niet al haar redelijke wenschen? Hebben we haar niet 'I beste onderwijs doen geven, dat er is in Batavia?
L i na.
Mis. chien is 't juist dM, Vermaas. Soms denk ik, dat we voor haar te dom zijn geworden.
Vermaas.
Dat kan wel zijn, vrouw. Ja, nu je 't zegt, chijnt me die oorzaak voor haar onbegrijpelijk gedrag wel aan- nemelijk toe. Vroeger . prak ze nog wel 'n' met me over niet alledaagsche dingen, maar in de laatste jaren praat ze nooit met me meer dan noodig is. Ze vermijdt zelfs intiem 111 et ons te zijn, heb je dat wel gemerkt?
Trouwens, ik zou haar nu op vele vragen het antwoord schuldig moet n hlijvf'll. Ik heb in mijn jonge jaren niet
I
zooveel kunn~n h>erell, Lien, uat weet je... I
L i na.
, ~ou ja, :-.vim, je hebt 't toch vcr geb~acht. We mogen levl eden zIJn. Eerste conlmies is 'n goeie betrekking en",,,,, .. je hebt je pensioen al verdier:d.
Vermaas.
't Is zoo, Uen, maar toch, maar toch"",,, .. De kin- deren v~n t~genwoordig zijn zoo anders dan die van onzen tijd. Ze hebben bijna geen eerbied meer voor ouw~ mensche~: Alleen tegen knapheid zien ze hoog op. t ~~ waarlIjk zoo onmogelijk niet, dat Corry ons geestehjk boven 't hoofd groeit, en dat ze daarom
Li na.
Als ~àt waar kon zijn, Willl"""". 0, ik zou 't zoo verschnkkelijk vinden. 'n Kind, dat z'n ouders minacht omdat ze in 'zijn oog niet veel weten"" .. ". '
Ver m a a s.
Laat ons niet voorbarig oordeelen, Lina. Misschien beschuldigen we Ollze arme Corry verkeerd. Heb je al 'ns met 'r /gesproken?
L in a.
0, al zo.~ dikwijls. Vroeger, vóór ze rreplailfst werd als onderWIjzeres. Ze liet niks los. Ze ontweek 'n onder- zoek naar de reden van haar koele houding.
Ve r m a a s.
Maar heb je d'r vandáág niks gevraagd? Ze heeft ons niet eens gefeliciteerd,,,, .. , ..
Li na.
Och, ze is net pas gisteravond aangekomen, en ik wilde niet zoo dadelijk weer d:tarover met 'r spreken.
En vanmorgen vroeg was ze al de deur uit. Ik weet niet waarheen.
Ve r m a a s.
't Komt toch niet te pas op 'n dag als deze. Ons zilveren bruiloftsfeest. Ze dient ons daarmee toch geluk te wen-
scheIlInplaats dat te doen, laat ze zich den he!elen
morgen niet zien. Zoo meteen is 't etenstijd.
Li na.
Misschien wil ze ons verrassen .... "".
Ve r m a a s.
Ik weet 't niet, en ik vertrouw 't weer niet. Ik ben 'r niks iekker over. 't Is of ze niks met ons te maken wil hebben, zoo doet ze. Zoolang ze te Batavia is, heeft
•
ze ~ns maar één keer geschreven. Is dat belangstelll'ng en hefde van 'n kind?
L in a.
Z (~edroefd). Kassian, misschien heeft ze verdriet W' e IS ook al niet jong meer. ' II1l,.
Ver In a as.
Nou. Vier en twintig.
Li na.
Vijf en twintig, man. Je vergeet ...
Vermaas.
.. Oat:~ ~a:Jr oo.k. 'k Zou haast vergeten hebben, dat ze IJgkenhlJk 11 beetje vroeg in de wereld gekomen is. 't Is
o a zoolang geleden!
L i n a.
(Brengt lIaar zakdoek naar d
Wim!... e oogen en snikt).
Ver m a a s.
(Trekt zijn vroulII nQllr zich foe, slaat een arm om haar hals, troostend). Kom, vrouwtjelief, waarom huil je nu? 't Is immers al zoolang geleden! En we hebben elkaar 'r toch niks minder om lief, wèl?
L i na.
(Verbergt haar hoofd aan zijn borst). Zou 't niet beter zijn ... als we Corry ... alles vertelden, Wim?
Ze is toch oud en wijs genoeg. Ik ben zoo bang ...
dat op dat verleden ... je weet wel. ... geen zegen kan rusten ... dat dat verleden ... "" .. zich nog 'ns op ons ... wreken zal. ...
Vermaas.
(Wrevelig). Bijgeloof, vrouw, dat heb je zeker van die ouwe tante's gehoord, die 's morgens bij je komen babbelen. Hoe kom je anders aan zoo'n onzin? (min- zamer). Wees wijzer, Lina, laat dat verleden rusten, denk er nooit meer aan. Immers wat wij uit ware liefde voor elkaar bedreven, kan geen zonde zijn, en ... wc hadden elkaar toch zoo vurig lief, hé Lien?
L i na.
(Getroost). Je houdt nu toch ook nog veel van me, ja Wim?
Vermaas.
Zeker, vrouwtje zeker. We zijn nu vijf en twintig jaar getrouwd en de hemel weet, dat ik je trouw heb lief- gehad àl die jaren. Jij bent 'n beste vrouw altijd voor me geweest, Lien, en een brave moeder voor Corry.
TWEEDE TOONEEL.
De vorigen. Si din.
Si din.
(Binnenkomend). Ada tamoe.
Ver m a a s.
Tamoe? Sapa?
Si din.
Toewan-toewan.
Vermaas.
Nou ja, sápá?
Si din.
Kandjeng toewan astèn risdèn.
Ver In a a s.
Allemachtig, de assistent-resident. Hoor je dat, Lina?
Wat zoud-ie hier doen? (tot Sidin) Mintah toewan astèn risdèn masoek sin i.
Si din.
Saija. (Af)
(Vermaas en Lina verschikken nog het een en ander aan de meubelen voor de ontvangst).
DERDE TOONEEL.
Ver m a as, L i n a, Hor t man s, T a I en s, Van B ree.
Hor t man s, T a I e n s, Van B ree.
Goeie morgen, Mevrouw, Bonjour Vermaas!
(Zij wisselen handdmkken met Vermaas en Lina).
Ver m a a s, L i n a.
Dag assistent, dag lui.
Hor t man s.
U zult wel denken, wat 'n vroeg bezoek, hé Mevrouw?
Li na.
Ik hoop niet, dat u 't mij kwalijk neemt, mijn kleeding ik wist niet ...
Hor t man s.
Oho, Mevrouw, sans compliments et sans façons, dat heb ik 't liefst. Luister nu eens, Verrnaas, ik heb niet veel tijd; de dienst roept me. Maar ik ben even gekomen in gezelschap van deze vrienden en collega's om u, Me- vrouwen jou. Vermaas, van gan cher harte geluk te wcnschcn met je zilveren bn:iloft. Ik behoef je niet te zeggen, dat ik volkomen deel in de dankbare en blijde stemming die 11 beiden op dezen dag bezielt. Moge het u gegeven zijn, onder even gelukkige omstandigheden, eenmaal ook de gouden, kan 't zijn, zelfs de diamanten bruiloft te vieren. Je vrienden en mede-ambtenaren had- den behoefte, Vermaas, om je op dezen dag 'n stoffelijk blijk van hoogachting en oprechte sympathie aan te bicdcn. En ze hebben mij het vereerend verzoek gedaan, als hun tolk te fungeeren. Nu, ik doe dat met bizonder genoegen, want zoo, iemand dan ben ik overtuigd, dat
je 'n eerlijk, trouw ambtenaar en geacht ingezetene van onze plaats bent, Vermaas, en dat je echtgenoote 'n edele, hulpvaardige en lieve vrouw is. U beiden bent wezenlijk 'n voorbeeld van trouwe plichtsbetrachting voor velen op onze plaats. Ziehier dan dat souvenir, Vermaas, ver- gezeld van 'n album, waarin de namen geschreven sta~
van alle stadgenooten, die bijgedragen hebben aan dIt geschenk. Namens hen wensch ik u Mevrouw, en jou Vermaas, een lang en gelukkig leven toe!
(Hij drukt Vermaas en Lina nogmaals de hand).
T a I e n s, Van B ree.
(Doen insgelijks). Slamatl Ve rm a a s.
(geroerd). 0, hoe zal ik u danken, assistent.. .... en jullie, Talens en van Bree ... ik ben er diep door getroffen.
Li na.
Ik ook, assistcnt ... en jullie ... hartelijk dank, ja?
T a I en s.
Je weet nog niet eens wat 't is.
Va t1 B ree.
Bekijk 't nu maar ccrst, of 't wel naar je zin is.
Li n a.
(Opent een élui vol zilveren lepels). 0 hoe prachtig!
zie eens, Wim.
Ve r m a a s.
(opent een kleiner élui). 'n Gouden horloge!
Hor t man s.
Het merkwaardige zit 'm in de binnenzijde van de kast.
Ver m a a s.
(Open~ de kast van hel horloge). 'n Inscriptie! (lezend)
".Aan Willelll Vermaas op zijn zilveren huwelijksfeest.
Een aandenken van zijn vrienden en ambtgenooten".
Çlot Hortmans) Maar ... dat is te veel, werkelijk dat
IS te veel ... Zoo'n kostbaar horloge! 'n Echte Waltham Mas!
L in a.
juist wat Verlllaas altijd verlangd heeft.
Hor t man s.
ja, dat wisten we wel!
Ve rm a a s.
Ga zitten, assistent, en jij, Talens, en jij, van Brec (/Jij trekt stoelen bij). Ik ben zoo heelemaal in de war, dat ik vergat, u te verzoeken plaats te nemen.
Hor t man s.
(Gehaast). Neen, dank je, Vermaas. 't Spijt me, maar ik heb vanmorgen geen tijd. Er is veel werk op 't bureau. Ik hoop nu maar dat u, Mevrouw, en jij, Vermaas, over- tuigd bent, hoezeer de ingezetenen van onze plaats u beiden hoogachten en waardeeren. Voorts het allerbeste toegewenscht! Adieu, viert den dag genoegelijk met elkaar. Adieu.
Vcr m a a s.
Dag assistent, nogmaals mijn hartelijken dank ... .
Li na.
Van mij ook... Dag assistent.
(Vermaas doet Hor/mans uitgeleide tot in de voor- galerij, en keert dan terug. Hortmans af).
VIERDE TOONEEL,
L j 11 a, T a I e 11 s, Van B r'e c, Ver Ol a 11 s,
L i na.
(Tot Talens en van Bree). Gaat toch zitten.
(Zij gaan zillcn).
Ver m a a s.
Ik ben er perplex van. Wat 'n aardig idee van jelui!
Waarlijk, we zijn 'r verlegen mee, hé Lien?
Li n a.
Ja zeker"""". we zijn 'r verlegen mee. 't Is veel te mooi.
T a I e n s.
)(0111, zóó erg is 't nu toch ook niet. Je hebt 't verdiend, kerel, en jij niet minder, Lien.
Van B ree.
We hoeven je toch niet te verzekeren, dat we van je houden als van 'n ouwe sobat? Geef me maar wat te rooken,
Ver m a a s, Wat wil je? 'n manilla, 'n hollander?
Va 11 B ree.
Geef me maar 'n strootje.
Ver m a as.
(Presenteert uit 'n knkcr). Asjeblieft. Deze maakt Lina zelf van die geurige Blitar-tabak, je weet wel, die Van Son me altijd stuurt.
Van B ree, (Steekt op). Merci.
Ver m a a s.
Jij niet, Talens?
T a I e n s.
Dank je. 't Is me nog te vroeg, Misschien straks. Maar wat ik zeggen wou. Hoeveel jaar kennen we elkaar nou al, VerOlaas?
Van B ree.
Duivels, ik geloof (11 meer dan dertig jaar, is 't lIiet, Tjoong?
T a I e n s.
We zou en vandaag eigenlijk ons gezamenlijk jubilee kunnen vieren als partners aan de kêplèktafel.
Ver m a a s.
Jongens, ja, onze wekelijksche speelavondjes gaan ook zoowat hun dertigste jaar in.
Van B ree.
We leer~en je. ke,nn~n, Vermaas, toen we nog klerk
~aren, herJ~ner Je t Je nog? Jij op vijftig, Talens en Ik op veertig pop 's maands. Hemeltjelief, wat waren we toen grootsch op zoo'n kolos&aal tractement, zeg.
T a I e n s.
(Vroolijk). Toen konden we niet eens behoorlijk ver- menigvuldigen en aftrekken!
Va n B ree.
(Vroolijker). En jij sprak altijd van "hij noosde" in- plaats van "hij niesde" en "hij valde" inplaats van "hij viel".
Ver m a a s.
(Tot Talens). Maar je schreef 'n mooie hand.
T a Ie n s.
Nou ja, da's óók wat, zeg. Ik had altijd ruzie met d~n hoofdcommies, weet je nog, van Bree, die vent met dat rooie haar en die schele oogen... drommels, hoe heette die ook weer ... hij is nu gepensionneerd ...
Van B ree.
Z'n naam ben ik kwijt, maar ik weet toch wien je bedoelt. De kerel was J1ltijd woest op Talens, Lina, en weet je waarom?
Li n a.
Neen. Waarom dan?
Van B ree.
(Uitgelaten). Omdat Talens in z'n tomheid zelfs elke inktklad keurig copieerde, die de hoofdcommies in z'n conceptstukken maakte. Gotogot, die Talens was zoo'n uil kuiken!
Ver Ol a a s.
Met dat al kon-ie toch aardig op de viool strijken.
Daardoor kwam-ie in de gunst van den controleur, en etie hielp 'm verder.
T a I en s.
't Mocht wat! Ik tokkelde 'n mopje krontjong-muziek.
Li na.
o
ja, dat herinner ik me nog heel goed E dVer . en an zong
maas er pantoens bij, weet je nog, Wim?
Van B ree.
Go~ ja, toen' was-ie al smoor op je Lina ' als we van de k' lèk ~p " en s avonds
naar huis gingen zong- die altijd:
Dan mana datengnja linta?
Dari goenoeng toeroen di kali Dari mana datengnja tjinta? . Dari mata toeroen di hati.
T a I e n s.
Hij ~och~ de mooiste avonden daarvoor uit. Als de kemoenll1g 111 vollen bloei stond bij' helde ren maneschIjn. ..
Van B ree.
}a Lina, die man van jou wa 'n hartstochtel"k .
HIJ was in d' f'd Ij mll1naar.
, len Ij gmag voor je gestorven als jïj' 't
van Ol gevergd hadt! '
T a I e n s.
Zeg, g~oi 't meIsje óók niet weg. Ik weet n h
we toen 111 't w h ' og, oe
t . . ees UIS dachten, d<)t de mooie Lina de deennl.gfdhad:hzóo mager werd ze. Maar 't was van wegens
Ie e, oor!
Van B ree.
En die angst van hèm (op Vermaas wijzend) toen 'r cholera uitbrak in 't weeshuis. En toen ie hoorde, dat niemand anders de patiënten durfde te verplegen als z'n geliefde Lina, de dappere vijftienjarige Lina. Zelfs de weesmoeder en de weesvader waren bang. Ja, ja, Lina, we zijn dat nog niet vergeten, al is 't lang geleden.
T a I e n s.
Maar ze heeft later ook nog na haar trouwen dikwijls zoo iets waaghalzerigs uitgehaald in tijden van cholera, hé Lina?
Lina.
(Eenvoudig). Ik weet 't niet, hoor, ik weet 't niet meer.
T a Ie n s.
Nou, maar wij wèl, hé Vermaas. Trouwens, je moet Dokter Smeu Ie maar 's hooren als ie over Lina begint.
Als ik niet beter wist, zou ik denken d:!t die ouwe heer
'11 oogje op je heeft, Lina, zóó heeft-ie den mond altijd vol van je.
Ver m a a s.
(In herinnering). Ja, dat was 'n heerlijke tijd!
Van B ree.
(Halfzingend). Maar die komt nooit weerom, Die komt nooit weerom ... ..
Ta I en s..
Zeg, Vermaas, waar is je dochter?
Va 11 B ree.
Hé ja, waar is je dochter?
Ver m a as.
(Beteuterd). Carry ... ? Corry ... is
gegaan; ze kom! direct terug... even uit- Van B ree.
Jammer, dat ze nJe . t h tuis is. We zOllen 'r ook
feliciteeren. graag
T a I e n s.
Ze is met verlof hier, hè? Voor hoelang?
L i n a.
Maar voor drie dagen.
Van B ree.
En heeft ze daar te Batavia 'n
Is ze tevreden? goeie school getroffen?
Ve rm a a s.
o
ja; best. Ze vindt 't daar heerlijk. Batavia hè, dàt kun-je begrijpen ... neusje van de zalm.Tal en s.
'n Stijve boel, zegt men, tusschen al die hooge oomes.
L i n a.
Veel amu~ementen.
Van B ree.
Ik moet 'r niks van hebben, hoor je, van al die def- tigheid. Hier op onze tarnpat is 't heel wat leuker. Geen recepties, geen pakean-deftig. 't Is hier wat 'n prettige vrijgevochten boel op zoo'n kleine plaats.
Ver m a a s.
En ik zou 't toch wel aardig vinden, 'n poos te Batavia te wOllen. Je ziet 'r veel en je leert 'r veel.
Van B ree.
Wou jij op je ouwen dag ook nog zoo knap worden als je dochter, Verrnaas?
T a I en s.
't Is 'n kranig meisje, die Corry, dat is zeker. Je hebt
~)epaal.d cer van zoo'n verstandig kind, Lina. Nog nooit
IS ze 111 Holland geweest, en toch is ze zoo ontwikkeld als 'n tottoksche onderwijzeres.
Van B ree.
Maar ze heeft ook veel verkeerd bij gedistingeerde families te Batavia, en op de kloosterscholen is ze als 'n lady opgeleid, niet waar, Vermaas?
Ver m a a s.
Ja, dat is zoo. (Lina verbleekt, en geeft teekenen van onrust).
Van B ree.
God, Lina, wat word-je bleek. Zie je dat, Vermaas?
Ik geloof waarachtig dat je vrouw 'n flauwte krijgt.
(Hij lVii opstaan om 'ie helpen).
Ver m a a s.
(Staat op en onderstel/nt zijn vrouw). Mijn vrouw was v<lnm'orgen al niet wel. Ze heeft la~t van haar ouwe kwaal.. ... hartkwaal (tot Lina) Lien, ik zal je maar op bed brengen, ja? Je kunt niet tegen zooveel emotie als vandaag'. (Onder liet wegleiden van Lina ia de rich- ting van de slaapkamer tot Talens en van Bree). Zeg lui, excuseer me ...
T a Ie n s.
Natuurlijk, natuurlijk. Ga je gang, Vermaas. KUllnen we je soms helpen?
Ve r m a a s.
Dank je, hoor, dank je. Zal niet noodig zijn.
Van B ree.
Dan stappen we maar op. Dat is beter. Dan kun-je bij je vrouw blijven, Vermaas.
Ver m a a s.
Jelui komt toch zoo meteen terug voor de rijsttafel?
Dan zal m'n vrouw wel weer beter zijn. 't Duurt gew'~onlijk niet lang, zoo'n aanval van benauwdheid.
T a Ie n s.
Stellig, met nenoegell. Tot straks dan. Beterschap met Lina.
Van B ree.
Tot kijk. 't Bestc. Adieu kerel. Dag Lina.
(Lina knikt flauivtjes terug, met gesloten oogen).
I
Ve r m a a s.
Blijft niet te lang weg. De andere sobats komen ook tegen ete,nstijd. Nogmaals hartelijk dank voor de loooie cadeaux.
T a I en s.
(In de portière-deur). Geen dank. Saluut!
VIJFDE TOONEEL.
(Talens met van Bree af.)
Ver m il a s, L i n a.
L in a.
(Vóór de deur vall de slaapkamer, bijkomend). 't Is al wat over, Wim ... laat me maar hier ... op de divan blijven.
Ver m a a s.
Ja, maar als je toch niet wel bent, kindlief, waarom zou je hier blijven? In de kamer is 't voor je veel beter.
AI die visites bezorgen je maar drukte en inspanning.
Li n a.
als de lui komen... hoeven ze
Neen neen... I kk oeI
ct te' weten, dal ik juist vandaag me on ~ e~. v. . d· . WI'm op onzen feestdag lVii ik niet zIek zIJn, ja?
an aag, ,
Ver m a a s.
roe, vrouwtje, ga liever naar bed. Over 'n uurtje voel je je misschien veel lekkerder, kom ...
Li n a.
W· laat me maar hier.
Neen, Im,
Ver m a a s.
I · 'It Hoe is 't 'r mee? Is 't wat gezakt?
Nu, zooa S Je WI .
L i 11 a.
(llijgend vall benauwdheid).
ZESDE TOONEEL.
De vorigen. S i din Si din.
(binnenkomend). Ada tamoe lagi.
Ver m a a s.
Alweer bezoek. "apa?
Si din.
Toewan doktor.
Ver m a a s.
A! Die komt alsof is geroepen was. (fot Sidin) Mintah masoek.
Si di n.
Saja. (Af)
ZEVENDE TOONEEL.
Ver 111 a a s, L i n a, Dok ter Sm e u Ie.
Dr. Sm e u I e.
(Type ollJilerwelsch-lndische geneesheer, grijs, calolje, lange zwarte lusteren jas, wandelstok). Wel, wel, van harte geluk, menschen, met je zilveren feest, hoor. Jullie bent gelukkiger dan ik, da moet 'k zeggen. Van harte geluk, en nog vijftig jaar d'r bij, hoor je, moeder. Wel, wel ...
Ver lil a a s, Dank u, dokter, dank u.
Dr. Sm e u I e.
Wa 's dat nou? Het bruidje kijkt zoo droef? En rooie kringen om d'r oogen? Wa 's dat nou?
Ver m a a s.
Ze heeft vandaag weer aanvallen van benauwdheid dokter.
Dr. Sm e u I e.
Tja, tja, da's jammer, da's weergaas jammer, en dat op zoo'n dag als vandaag. (Hij voelt Lina de pols) Kom, dat mag niet gebeuren, hoor je, geen ruet in 't eten op 'n zilveren bruiloft.
Ver m a a s.
Hoe toevallig dat u 'r bent, dokter.
Dr. Sm e ui e.
Toeval1ig-? Wa dacht je dàn? Oat ik jullie jubil~e
\'erg-eten zou'? Ik, die je all~be~ gekend hebt, toen J~
no~ weeskinderen was? Ik, die Je heb helpen trol.lw~n. Ik, die je vrouwtje verlost heb van d'r eerste kln~Jc?
....... (hij lacht goedig) Ik heb haar zooeven gezien, Corry, op 't postkantoor, Maar ze ~cheen haa:t te he~ben en 't wa' 'r zoo druk, dat wc ol kander 111 ct bereiken konden. Wat 'n groote flinke madam is je dochter ge- wmden, hé?
Li na.
(kreunend). O!
Dr. Sm e ui e.
Heb je 't zoo benauwd, beste meid? Ja, daar is op 't oogenblik weinig aan te doen als 'n mosterdpapje
(:11 'n voetbad. En vandaag 't maar niet te druk maken.
(I/ij bemerkt de gedekte eellafel). Jullie bent nog al wat van plan, zie ik..
Ver ol a a s.
(Verlegen). Och, dokter, we krijgen goeie vrienden aan de rij 'ttarel.
Dr. Sm e u I e.
J a,
ja, d;1t begrijp ik (hoofdschuddend). Jammer, dat je vrouwtje nou zoo naar is, hè? En emotie is juist de pc t voor d'r vélrldaag. Als 'k kon, 7.OU ik je feest nit-~tdlcl1 (scherlscnd tv1 Lina). Wa' je maal 'n jaartje
t'crdcr getrou d, hè moeder, dan ging-je nou al je góuden bruiloft tegemoet.
Li na. (kreunend). O!
Ver ol a a s.
(slIleekend, lIIef beteekenis). Dokter ...
Dr. Smeu 1 e.
Hè, watte? ... (bedenkt zich) Da's waar ook, ja, da's waar ook. God, kerel, ik zei 't zonder erg, hoor. Zonder erg, wezenlijk zonder erg. Ik dacht dat jullie dáár nou al lang overheen was. AI vijf er twintig jaar geleden. Ja, God ja, da 'g waar ook. Is ze nog niet thuis gekomen, je dochter?
Ver m a a s.
Neen, dokter, nog niet. Maar ze kan toch nict lang meer wegblijven.
Dr. Sme u I e.
(lIl zichzelf, op een afstand VaIIl Lino). Ja, ja, nou je 't zegt. God ja. Ze WilS vijf maanden te vroeg g.eboren, 't meisje. Och, maar hier in 'I land maakt dal nIet veel lIit. De hoofdzaak is toch maar, dat je mekander tr?u,,;t
~lI mekander trouw blijft, hè, watte? Nou, maar Jullie h 'nI brave Illenschcn gebleven, allebei. hoor je, en wic
'1' kwaad van denkt ... hOl1ni ~oit, qui mal y pen el 1 . lIUWC • mellk tl::ckcnt voor ticn zulke vruuwen als jij
'I' een h 'bl, Vermaas ja, ja, dat doc ik.
Ver m a a s.
(Gelukkig). Dokt'C1', u is wel goed ...
Dr. S 111 e u I e.
(Op Lil/a toetredend). Hoc is 't 'r ·11011 lIJee, .moedc.rtj~?
(Lilla. blijft Ol/beweeglijk) Zeg, moeder, herJl'U1er JC Je
nog, dat enkele dagen na je huwelijk je me liet roepen, omdat je meende, dat je inwendig niet in orde was?
Er mankeerde iets zeien jullie, en toen ik kwam (hij schaterlacht) toen bleek 't dat je (hij lacht weer) dat je ... asperges gegeten had!. Die hadden jullie nog nooit te voren gegeten en (hij lacht uitbundig) je wist de eigenaardige uitwerking d'r nog niet van. Groote God, wat heb ik me toen 'n beroerte gelachen. Herinner jij 't je nog, \'ermaas?
Ver m a a s.
(Glimlach.end). Zeker, dokter, ik weet 't nog best Wat waren we toen toch dom, ja dokter?
Dr. Sm e u I e.
(Nà-Iac!iend). Ten min te, je hadt absoluut geen er- varing. Je hadt van niets ondervinding. Ja, in dien tijd trouwde je maar raak. (in peinzing) Toch 'n gelukkige tijd, hé moeder? AI ben ik 'n bachelor gebleven. ik kan me toch wel voorstellen, dat die tijd de mooiste van 't leven i, omdat je alles doet zonder bijbedoeling of berekening, zoo heelemaal van harte (tot Vermaas). Dat kunnen ze tegenwoordig niet meer, m'n vriend. Ze doen
11\\ alles uitsluitend met 't hoofd, zelfs trouwen doen ze
alleen met 't hoofd.
ACHTSTE TOONEEL.
De vorigen. S i din. Si din.
(Opkomend, in de eelle hand twee graate met b.loem~n upgemaakte palmtakken en in de andere eell pakJe brre- veil, kaartjes en telegrammen). Oari pos. Mintah tèken.
Dr. S 111 e u Ie.
Apa ini kembang djoega dari pos? Si din.
(Glimlachend). Ag, boekan. Soerat dari pos. Kembang dari njonja pandepèn.
Or. Sm e u Ie.
Pandepèn, wie is dat?
Ver m a a s.
(Neemt de post in ontvangst). Hij bedoelt mevrouw van der Ven.
Dr. S 111 e u ~e.
o
zoo, Koos. Ik zal je wel van die mooie blommetjes ontlasten. (Hij doet hei en ziet dan rOJld naar een ge- schikte plaats om ze neer te leggen). Htcrejé, 't is overal zoo vol bouquetten, dat 'r voor deze palmtak~en geenplaats overschiet. Wacht, 'n idee! Ja moeder 'n oud
I 'k k " I ' man
a SI, 'nJgt ook nog wel 'ris 'n mooi idee. Kijk, we zullen het kussen van den divan d'r l11ee behansen. (Hij legt de palmtakken kruisl!n~s ~ver het kussen). Wa zeg je
~~arvan? Is .dat no.u niet t geidealisEerd en gesymbo- liseerd en geunpr'oviseerd bruidsbed, hé, watte?
Li na.
(Flauwtjes lachend). Die dokter ... I Dr. Sm e u I e.
(Met voldoening). Niewaar?
Ver m a a s.
, (Hee~t ~nfusschen de telegrammen afgeteekend, en een hort brtefJe geschreven. Hij reikt eell ell ander aan Sidin over). ~a, ini bakal kantor kawat. Lain soerat kassi orang nJang bawah kembang. Bilang banjak, trima kassi.
Si din.
Saia, kantor kawat bilang trima kassi?
Ver m a a s.
Neen, ezel. Nu wil-ie net 't andersom doen. Ini kertas bakal kantor kawa!. Njang Inin bakal ofélng bawah kel11- bang.
Si din.
o
i-ja. (Af)o
r. S 111 e u,l e.Ik geloof dat ze hier in huis allemaal zoo'n beetje van streek zijn van wege de zilveren bruiloft. Nou, dat mag ook wel, hé moeder. Zoo iets overkomt je niet alle dagen.
Ver 111 a as.
(De post naziend). Wat 'n boel kaartjes, brieven en telegrammen. Waarlijk I.ien, ze hebben ons niet vergeten. Laat 'ns zien ... 'n telegram van den vorigen assistent-resident, een van den vorigen controleur, een van Jansen uit Atjeh, brieven van Mulder, van Meier, van Van Putten uit Palembang, uit Makas ar, uit Semarang .. ... 't Is toch aardig, dokter de ouwe sobats hebben allen aan ons huwelijk~;feest gedacht. Wil ti wel geloo- ven, dat mij dat aangrijpt ... zoo veel hewijzen van belangstelling ... .
. 0 r. Sm e u I e.
Dat begrijp ik best, jongen, dat begrijp ik best.
Ver m a a s.
(Weemoedig). En m'n eigen dochter ... Corry., ....
o
r. Sm e ti I e.(In niet-begrijpen). Corry? ... Wa is 'I' met Corry ... ?
Ve rm a a s.
(Verward). Corry ... 0 neen, niets ... niets, dokter ik meen ... 't is jammer dat ze niet thuis is, om al die cadeaux en bloemen te zien.
Dr. Sm e u I e.
Maar ze zal toch wel dadelijk komen, denk je niet?
(kijkt op zijn horloge) Potstausend, 't is haast etenstijd en ik moet nog naar twee patientjes toe (haastig). Ik had graag op je dbchter gewacht, maar ik kan heusch niet langer plakken. Gegroet. Nou, moeder, houd-je maar goed en je weet 't: geen wijn, geen champie en geen drukte. 't Is de pest voor je.
Ver ol a a s.
(Nà roepend). Dokter dokter, komt u straks niet terug om 'n bordje mee te eten? ZOO'11 ouwe kennis van tempo doeloe als u mag 'r toch niet aan ontbreken.
Dr. Sm e u I e.
(Schertsend). Wat schept de pot?
Ve r m a as.
(Tot Lino). Uen, wat heb je voor vanmiddag?
L i na. Bami met oesters ... ,
Dr. Sm eu I e.
(Likkebaardend). Potdorie!
Li n a.
Gezouten tong, hertevleesch ...
Dr. Sm e ui e.
(Mei de lippen smekkend). Sapperdekriek!
L in a.
Zwartzuur van kalkoen ... . Dr. Smeu I e.
'k pteer Den ouwen (Beslist). Deksels, moeder, I acce ..
Smeule zie je over 'n kwartier terug. Ade.
(Af)
NEGENDE TOONEEL.
Ver m a a s, L i n a.
Ver m a a s.
(0 I b" het open venster staan en tllurt naar bllilel~).
aa IJ • . ne dame er jO.
Daar komt een sado aan, met n )011" <
Misschien is 't onze Corry.
L i n a.
(Benauwd, zenuwachtig). Eintlelijk!
Ver 111 a as.
ka;~I; 't. niet r~adzaam zijn, dat jij eerst ~aar de slaap- gl11g, Ll11a, da.n zal ik haa r alleen spreken.
L i n a.
. Ach Wim, ik verlang ook zoo, d'r bij te zijn. Ik wil zo graag weten, wat zij zal zcggcn ...
Ver Ol a a s.
Ik zal haar niet hard aanpakken.
L i n a.
Misschien heeft zijzèlf 'n groot verdriet,
kassian! wie weet ...
Ver 111 a a s.
Mogelijk. Maar toch haar houding jegens ons is niet z o:;ll\ 't behoort. '
L i n a.
(Bevend). Ik ben zoo bang Wim ... zoo bang ...
Ver Ol a a s.
Bang? Waarvoor? (hij omhelst zijlz vrOllW, haar gel'llstsleIlend). Je bent wat zenuwachtig. Vandaag is 't ook wel wat druk voor je gewec:;t. (Izij schenkt vlug '11 glas waler in). Hier tien, drink 's.
TIENDE TOONEEL.
De vorigen. Corry.
Co r r y.
(Komt binnen tenvijl Vermaas zich bezorgd over Lina heenbuigt, en haar Ic drinken geeft) (koel). Dag Ma, dag Pa.
L in a.
(Wil Carry tegemoet gaan, doch zakt weer, door adem- nood gedwongen, op den divan terug). Dag kind ...
Ver m a a s.
(Blijft in de onmiddellijke nabijheid van zijn vrouw). -Dag Carry. \ e hebben je den heelen morgen nog niet gezien. (Corry staat bij een punt cler tafel aan slaap- kamerzijde en zwijgt). Waar was je? (Carry's houding teekent onwil. Lina kampt tegen eell opkomenden aallval
van hartklopping) ..
L i n a.
(Moeilijk). Ant ...... woord ...... je Pa ... Corry ...
(Korte pauze).
Ver m a as.
(Gaat naar zijn dochter toe, neemt haar beide handen in de zijne, is zeer aangedaan). Wil je ons niet zeggen, waar je geweest bent, nu soedah. Ik kan je 'r niet toe dwingen. Maar Corry, mijn kind, je ma en i~ we hebben er zoo'n innig verdriet van, dat je ons op dezen dag, den dag van onzen zilveren bruiloft 111 et hebt gefeli- citeerd.
O. Corry, waarom ben je zóó tegen ons? Moeten wij 't aan onhartelijkheid van je wijten? Kan 't mogelijk zijn, dat n kind, en nog wel zoo'n ~rstandig kind als jij bent, niet meevoelt de blijdschap en de dankbaarheid van de otlders op 'n dag al' deze?
Zeg ons nu eindelijk eens: wàt heb je tegen ons, al zoolang? 't Kan toch niet je doel zijn, ons met opzet te grieven, door ons je gelukwenschen te onth'ouden vandaag? (Korte pauze).
Co r r y.
(I/aar vader door een gebaar terugwijzend). U wilt dus dat ik zeggen zal, wat me al dien tijd gehinderd en gekweld heeft, sedert ik weet dat ... u vroeger mama verleid hebt ... Welnu, ik scháám mij uw kind te zijn.
Li na.
(Sidderend, klemt ziell aan Vermaa~ vast). O. GOd;
k t 't daar komt t ... · 0 ..... · Wim, daar om .........
Ver m a as.
. (Met ontzetting). Maar .......
Co r r y.
. laat mij nu spreken. Vijf en twintig
.
(B'ttter)'h:~e~,
beiden geleefd met het bewustzijn, dat!aar ang vroe'" eboren ben. Aan gebrek aan zelf- Ik ... · .te '" g. n gevoel van eigenwaarde van
beheerschlllg en gemis aa 0 't is
. h b 'k ml')'n aeboorte te danken......... , ti belden e l ..
'n schande!
Ver m a a s.
. " uit liefde uit waar-
(Buiten zichzelf). Neen, neen
e .
hebben wij ons achtige liefde voor je moeder, Ort y,toen aan elkaar gegeven ...
Co rr y.
U hadt mijn moeder moeten sparen, als ti haar waarlijk hadt geacht.
L in a.
. ' ) Corry kind... mijn
(Met uiterste /Ilspanm/lg . ... .. d wat ben je wreed. Je vader had 111.1) gespaar , kind... de schuldige ......... Ik had hem maar ik ......... ik was
zoo ... Hef.. ... ·
Co r r y.
Dan hadt u lIit medelijden voor mij uw k'
toekomst moeten denken \V t i ' md, aan dc was, vóór hij II kon trol;we~1.~ ... ~.~. papa eens gestorv n
Ve r In a a s.
. (/11" ver/lll/jleling). eJod-aliemachtig Corry, wees toch
I (·deIiJk. Bedenk, dat Ma en ik toen heel .
dat we nog geen crvaring h dd Jong waren, en geven kan... a en van wat het leven is,
Co r r y.
(Resoluu/). Er i~ gecn v~rontschlildi in . . daad. Jaren lang l1I'h ik geIJ"I\:ht dl'e t
~
dg VOOI zoo 11F I ' e VIIl en. VerO'eefs
,.1 I'ï nll, op dezen dag- wilt , 1 I d' kcloon ' "cHen door " f . Ic IJ ( uw zonde te herdenken alsof 't ' - ees- ik grnw 'I' van. ' • , 11 eer was ... !
v
C I' 111 a a s.Maar Ol ry, killd, .
daa r 1I0g iets van I . \VI weet lIa vijl en twintig jaren wie denkt daar nll lIog aan!
Co r r y.
Ik we·t 't D S
. . " ,en r . • IlIcule IIloet het weten. Ik denk Cl' .1.111, CII hiJ zal 't wel niet vergeten zijn.
Ve r m a a s.
Goed. Gesteld hij weet en denkt er aan. Dan heeft hij 't on nooit zwaar aangerekend. Hij was zoo net hier, en wenschte ons geluk met vandaag.
Co r r y .
Och, die man is al zoo ollwcrwetsch in zijn opvattin- rrell. Die vindt cr natuurlijk niets in. Als je zóó ver- indischt ben ...
Ver m a as.
(Verontwaardigd). Verindischt? Verindischt, omdat hij een humane opvatting van deze zaak heeft, verindischt, omdat hij niet bekrompen denkt, el1 meer wereldwijsheid bezit in Z'11 pink dan jij ill je heelc lichaam?
L i n a.
(We/lkend mei dc l1ul/(/). ~'()cdah, \VilU, 1I1aak je niet boos... anders lust geen zegelI op deze dag ...
Co r r y.
Juist. Ma, daar kan ook geen zegen rusten op ZOO'I1
dag. Op de zonde volgt eenmaal de sll'af. .. "" ..
(Lilla slaakt '1/ gil, de benallwd/leid schroef/ haar langzamcrlzand de keel loe, ef! rochelend sluat ze acilier-
over tegen den divan. Vermaas schiet toe, neemt haar in zijn armen, legt haar hoofd neer op het kussen waar- over de palmtakken zich kruisen).
(Gedurende deze scène hoort men rumoer van vroolijke stemmen buiten, dat steeds luider klinkt en nader komt.)
Ver m a a s.
o
God, Lina ... Lina ... mijn liefste, liefste vrouw... Help ... Jezus Christus help ... ze sterft ... (Snikkend valt hij bij den divan neer.Corry ziet intusschen dit gebeuren met toenemende ontsteltenis aan, wil naar haar moeder toe, maar Ver- maas houdt haar met een afwerend gebaar terug).
ELFDE TOONEEL.
D e v 0 ri gen. Gas teil.
(Een drom gasten i/l feestelijke stemming, waaronder Tl/lens en van Bree, komt tegelfik rioor de portière- dellr binnen, zingend):
"Lang zal ZI! leven, lang zid ze leven, lang zal ze levelI in tie gloria!"
DOEK.
