Bijlagenrapport 5 Schroefcentrifugaalpompen

(1)

Rapport: VA2009_33

Bijlagenrapport 5 bij het hoofdrapport:

Gemalen of vermalen worden (fase 3).

Onderzoek naar de visvriendelijkheid van 26 opvoerwerk- tuigen. (Kemper et al.,2011)

Opgesteld in opdracht van:

STOWA

februari 2011

door:

F.T. Vriese, J. Hop, H. Vis & I.L.Y. Spierts

Bijlagenrapport 5

Schroefcentrifugaalpompen

(2)

Statuspagina

Titel: Bijlagenrapport 5 Schroefcentrifugaalpompen

Samenstelling: VisAdvies BV

Adres: Twentehaven 5

3433 PT Nieuwegein

Telefoon: 030 285 1066

Homepage: http://www.VisAdvies.nl Opdrachtgever: STOWA

Auteur(s): F.T. Vriese, J. Hop, H. Vis & I.L.Y. Spierts E-mail adres: Info@visadvies.nl

Eindverantwoording Jan H. Kemper Aantal pagina’s: 59

Trefwoorden: opvoerwerken, visschade, visvriendelijk Projectnummer: VA2009_33

Datum: februari 2011

Versie: definitief

Bibliografische referentie

Vriese F.T., J. Hop, H. Vis & I.L.Y. Spierts, 2011. Bijlagenrapport 5 Schroefcentrifu- gaalpompen. VisAdvies BV, Nieuwegein. Projectnummer VA2009_33, 59 pag.

Behoudens wettelijke uitzonderingen mag niets uit dit document worden verveelvou- digd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaargemaakt, in enige vorm of op enige wijze hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, op- namen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van VisAdvies BV.

(3)

Inhoudsopgave

1 Algemeen ... 4

2 Schilthuis ... 4

2.1 Algemene overzichten ... 4

2.2 Tijdseries ... 9

2.3 Schade in relatie tot vislengte ... 11

2.4 Schadetypen ... 16

3 Tonnekreek ... 17

4 Willem-Alexander ... 30

5 B.B. polder ... 40

6 De Zilk ... 49

(4)

1 Algemeen

De schroefcentrifugaalpompen die zijn onderzocht door de monitoring van de natuurlijke doortrek betreffen:

• opvoerwerk Schilthuis,

• opvoerwerk Tonnekreek,

• opvoerwerk Willem-Alexander,

• opvoerwerk B.B. polder, en

• opvoerwerk de Zilk.

Dit zijn allen conventionele schroefcentrifugaalpompen die voornamelijk van elkaar verschillen op basis van capaciteit en toerental.

2 Schilthuis

2.1 Algemene overzichten

In navolgende figuren en tabellen worden de resultaten gepresenteerd welke verkregen zijn bij opvoerwerk Schilthuis.

In tabel 2.1 is de visserij inspanning behorend bij de natuurlijke doortrek weergegeven. In deze tabel wordt per datum het aantal lichtingen weergegeven, evenals het tijdbestek waarin gevist is (inclusief maalduur). In totaal is er bij opvoerwerk Schilthuis negen maal gemonitord in de periode van 13 oktober tot en met 1 decem- ber 2009. Het opvoerwerk heeft gedurende deze periode ruim 58 maaluren gemaakt.

tabel 2.1

Visserij inspanning natuurlijke doortrek.

Datum Volgnr Begintijd Eindtijd Maalduur (uren) 13-okt-09 2201 18:20:00 20:10:00 1,8

2202 20:10:00 21:20:00 1,2 2203 21:20:00 22:20:00 1,0 2204 22:20:00 23:25:00 1,1 27-okt-09 2205 16:45:00 17:15:00 0,5 2206 17:15:00 18:05:00 0,8 2207 18:05:00 19:40:00 1,6 2208 19:40:00 22:12:00 2,5 3-nov-09 2209 16:45:00 17:55:00 1,2 2210 17:55:00 19:50:00 1,9 2211 19:50:00 21:55:00 2,1 10-nov-09 2212 15:30:00 16:30:00 1,0 2213 16:30:00 17:00:00 0,5 2214 17:00:00 18:00:00 1,0 2215 18:00:00 19:45:00 1,8 2216 19:45:00 22:05:00 2,3 18-nov-09 2217 19:30:00 20:45:00 1,3 2218 20:45:00 21:30:00 0,8 2219 21:30:00 23:30:00 2,0

(5)

2220 23:30:00 0:45:00 1,3 19-nov-09 2221 0:45:00 1:30:00 0,8 24-nov-09 2222 8:15:00 9:00:00 0,8 2223 9:00:00 12:00:00 3,0 2224 12:00:00 13:30:00 1,5 2225 13:30:00 16:45:00 3,3 2226 16:45:00 20:00:00 3,3 2227 20:00:00 22:30:00 2,5 2228 22:30:00 1:30:00 3,0 25-nov-09 2229 1:30:00 5:30:00 4,0 2230 5:30:00 8:00:00 2,5 1-dec-09 2231 14:00:00 15:15:00 1,3 2232 15:15:00 16:00:00 0,8 2233 16:00:00 17:00:00 1,0 2234 17:00:00 18:00:00 1,0 2235 18:00:00 20:00:00 2,0

Totaal maaluren 58,5

In tabel 2.2 is de visserij inspanning weergegeven, behorend bij de aanbodsbepaling van vis aan de instroomzijde van het opvoerwerk. In deze tabel is per datum weergegeven hoeveel tijd het vangtuig in het water heeft gestaan. Het aanbod van vis is bepaald door middel van een aalfuik en visfuik, welke beide 63 etmalen in het water hebben gestaan.

tabel 2.2

Visserij inspanning aanbod (uren).

Datum Aalfuik Visfuik

16-okt-09 168,0 168,0

23-okt-09 168,0 168,0

30-okt-09 168,0 168,0

6-nov-09 168,0 168,0

13-nov-09 168,0 168,0

16-nov-09 168,0 168,0

20-nov-09 168,0 168,0

27-nov-09 168,0 168,0

4-dec-09 168,0 168,0

Totaal uren 1512,0 1512,0

Totaal etmalen 63,0 63,0

In tabel 2.3 is de totale vangst van vis weergegeven welke het opvoerwerk gepasseerd heeft, in de periode zoals in tabel 2.1 is vermeld. Tevens is de minimale en maximale lengte van de gevangen soorten weergegeven, evenals het totale vangstgewicht per soort.

In totaal zijn er tijdens de bepaling van de natuurlijke doortrek iets minder dan 4.000 exemplaren gevangen, overeenkomend met iets minder dan 100 kg. Deze vangst werd op aantalbasis met name gevormd door baars. Ook op basis van biomassa be- stond de vangst met name uit baars en in mindere mate uit paling.

In totaal zijn er 18 verschillende soorten aangetroffen welke het opvoerwerk passeerden. Deze vissen hadden een lengte variërend van 5 cm (driedoornige stekelbaars, blankvoorn, brasem, pos en ruisvoorn) tot maximaal 95 cm (paling).

(6)

tabel 2.3

Totale vangst natuurlijke doortrek.

Soort N L min L max Gewicht (kg)

alver 1 6 6 0,00

baars 3042 6 38 70,45

bittervoorn 10 7 10 0,08

bot 1 14 14 0,10

brasem 134 5 20 0,93

blankvoorn 21 5 16 0,15

dd-stekelbaars 14 5 5 0,02

karper 1 19 19 0,06

kolblei 2 7 21 0,11

kopvoorn 4 7 9 0,02

paling 27 28 95 20,17

pos 73 5 14 0,66

roofblei 8 8 13 0,04

riviergrondel 4 7 10 0,02

ruisvoorn 6 5 11 0,04

snoekbaars 441 8 23 2,83

winde 154 8 21 1,16

zwartbekgrondel 1 10 10 0,01

Totaal 3944 96,86

In tabel 2.4 worden de vangsten van de aanbodfuiken weergegeven (totale vangst), welke verkregen is door middel van de inspanning welke in tabel 2.2 is weergegeven.

Deze totale vangst presenteert tevens de minimale en maximale lengte van de gevangen soorten, evenals het totale vangstgewicht per soort.

tabel 2.4

Totale vangst aanbodfuiken.

baars 75 8 25 3,34

brasem 18 12 24 1,58

kolblei 5 21 25 0,81

paling 148 51 86 112,75

Totaal 255 120,34

In totaal zijn er 255 exemplaren gevangen aan de aanbodzijde, overeenkomend met circa 120 kg. Op basis van aantallen bestaat deze vangst met name uit paling en baars. Het grootste aandeel in de biomassa wordt gevormd door paling.

In totaal bestaat het aanbod van vis uit 6 verschillende soorten. De kleinste aangetroffen vis had een lengte van 8 cm (baars), de grootste had een lengte van 86 cm (paling).

In figuur 2.1 is het aandeel (%) vis weergegeven dat het opvoerwerk passeerde, of dat in de fuiken aan de instroomzijde is aangetroffen (aanbod). Het totale aantal gevangen exemplaren is hierbij het totaal (passage + aanbod). Bij de presentatie van de gegevens is onderscheidt gemaakt in lengteklasse (tot en met 15 cm of groter).

(7)

De figuur geeft weer in hoeverre er een verschil is in passage en aanbod tussen de verschillende lengteklassen en vissoorten.

Vissen groter dan 15 cm zijn met name in het aanbod aangetroffen. Vooral bij paling, brasem en in mindere mate bij brasem en kolblei is dit waarneembaar.

Vissen met een lengte tot 15 cm zijn met name na passage aangetroffen, slechts een zeer beperkt deel van deze lengteklasse bevond zich in het aanbod. Bij soorten als baars, brasem en blankvoorn zijn duidelijke verschillen te zien tussen het aandeel aanbod/passage bij de beide lengteklassen.

1 2954

10 130 20

14 0

0

1 4 0

73 8 4 6 439 0

0 0

153 1 0

0 53 0 3 2

0 0

0

0 0 0

0 0 0 0 0 0

0 0

0 0 0

0% 25% 50% 75% 100%

Alver Baars Bittervoorn Brasem Blankvoorn DD-stekelbaars Giebel Karper Kolblei Kopvoorn Paling Pos Roofblei Riviergrondel Ruisvoorn Snoekbaars Snoek TD-stekelbaars Vetje Winde Zwartbekgrondel Zeelt Passage Aanbod

Vis<15 cm. : Schilthuis

0

88 0

4 1 0 0

1 1

0 27 0 0 0 0

2 0 0 0

1 0

0 0

22 0

15 4 0

0

0 5

0

148 0

0 0 0

3 0

0 0

0

0% 25% 50% 75% 100%

Vis>15 cm. : Schilthuis

figuur 2.1

Procentueel aandeel vis < 15 cm en vis > 15 cm in aanbod en natuurlijke door- trek (passage)./

(8)

In tabel 2.5 zijn de gegevens uit figuur 2.1 weergegeven. Hierbij wordt tevens het percentage weergegeven van de lengteklassen behorend bij aanbod en passage.

tabel 2.5

Aantallen van soorten in lengte klassen in aanbod en passage.

Soort Vis < 15cm Vis > 15 cm

Aanb. Pass. Aanb. Pass.

alver 0 1 0 0

baars 53 2956 22 86

bittervoorn 0 10 0 0

bot 0 1 0 0

brasem 3 130 15 4

blankvoorn 2 20 4 1

dd-stekelbaars 0 14 0 0

karper 0 0 0 1

kolblei 0 1 5 1

kopvoorn 0 4 0 0

paling 0 0 148 27

pos 0 73 0 0

roofblei 0 8 0 0

riviergrondel 0 4 0 0

ruisvoorn 0 6 0 0

snoekbaars 0 439 3 2

winde 0 153 0 1

zwartbekgrondel 0 1 0 0

Totaal 58 3821 197 123

Percentage 22,7 96,9 77,3 3,1

Uit tabel 2.5 blijkt dat het aanbod van vis voor 22,7% uit exemplaren tot 15 cm bestaat en voor 77,3% uit exemplaren groter dan 15 cm. Van de passerende vissen behoort slechts 3,1% tot de lengteklasse groter dan 15 cm en bestaat bijna de gehele vangst 96,9% uit exemplaren met een lengte tot 15 cm. Het aandeel van vis groter dan 15 cm is hiermee vele malen groter in het aanbod dan bij passage.

In tabel 2.6 is voor cyprinidae en percidae weergegeven hoeveel exemplaren per maaluur het opvoerwerk passeerden en welk aantal/percentage dit niet overleefde.

tabel 2.6

Aantal passages en % dood per maaluur cyprinidae en percidae.

cyprinidae percidae

Datum Volgnr Pass. per maaluur

Dood per

maaluur % dood Pass. per maaluur

Dood per

maaluur % dood

13-10-09 2201 12,0 0,0 0,0 33,3 0,0 0,0

13-10-09 2202 0,0 0,0 0,0 3,4 0,0 0,0

13-10-09 2203 0,0 0,0 0,0 6,0 0,0 0,0

13-10-09 2204 0,9 0,0 0,0 3,7 0,0 0,0

27-10-09 2205 48,0 2,0 4,2 88,0 4,0 4,5

27-10-09 2206 15,6 0,0 0,0 33,6 0,0 0,0

27-10-09 2207 1,9 0,0 0,0 80,2 1,3 1,6

27-10-09 2208 0,8 0,4 50,0 7,9 0,4 5,0

03-11-09 2209 2,6 0,0 0,0 30,9 0,9 2,8

03-11-09 2210 9,4 0,5 5,6 103,3 8,3 8,1

(9)

03-11-09 2211 4,3 1,0 22,2 11,5 5,3 45,8

10-11-09 2212 4,0 0,0 0,0 18,0 2,0 11,1

10-11-09 2213 10,0 0,0 0,0 108,0 6,0 5,6

10-11-09 2214 7,0 0,0 0,0 44,0 2,0 4,5

10-11-09 2215 1,1 0,0 0,0 36,6 1,7 4,7

10-11-09 2216 9,9 0,9 8,7 193,3 3,9 2,0

18-11-09 2217 100,8 0,8 0,8 43,2 8,8 20,4

18-11-09 2218 4,0 0,0 0,0 77,3 0,0 0,0

18-11-09 2219 1,0 0,0 0,0 23,5 2,5 10,6

18-11-09 2220 2,4 0,8 33,3 10,4 0,0 0,0

19-11-09 2221 4,0 0,0 0,0 8,0 0,0 0,0

24-11-09 2222 9,3 1,3 14,3 498,7 13,3 2,7

24-11-09 2223 0,7 0,0 0,0 124,3 1,3 1,1

24-11-09 2224 1,3 0,7 50,0 100,0 8,7 8,7

24-11-09 2225 0,6 0,0 0,0 21,2 1,2 5,8

24-11-09 2226 0,0 0,0 0,0 3,7 0,0 0,0

24-11-09 2227 3,2 0,4 12,5 6,0 2,0 33,3

25-11-09 2229 1,3 0,0 0,0 3,5 0,8 21,4

25-11-09 2230 1,6 0,4 25,0 5,6 1,2 21,4

01-12-09 2231 31,2 2,4 7,7 360,8 10,4 2,9

01-12-09 2232 1,3 0,0 0,0 96,0 0,0 0,0

01-12-09 2233 1,0 0,0 0,0 172,0 2,0 1,2

01-12-09 2234 0,0 0,0 0,0 362,0 0,0 0,0

01-12-09 2235 0,5 0,0 0,0 58,5 0,0 0,0

Het aantal passages per maaluur varieert bij cyprinidae tussen geen enkele vis tot maximaal circa 100 vissen per uur. Bij percidae is het aantal passages variabel tussen de 3,5 tot bijna 500 passages per maaluur.

2.2 Tijdseries

In figuur 2.2 is per meetronde grafisch weergegeven hoeveel cyprinidae of percidae per lichting het opvoerwerk passeerden (aantal passages per maaluur). Tevens is het bijbehorende sterftepercentage weergegeven.

0 2 4 6 8 10 12 14

2201 2202 2203 2204

Volgnummer

N passages per maaluur

0%

25%

50%

75%

100%

% schade per monsternummer

Gepasseerd

% dood

cyprinidae: Schilthuis 13-10-2009

0 5 10 15 20 25 30 35

2201 2202 2203 2204

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

percidae: Schilthuis 13-10-2009

(10)

0 10 20 30 40 50 60

2205 2206 2207 2208

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2205 2206 2207 2208

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2209 2210 2211

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 20 40 60 80 100 120

2209 2210 2211

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 2 4 6 8 10 12

2212 2213 2214 2215 2216

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 50 100 150 200 250

2212 2213 2214 2215 2216

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 20 40 60 80 100 120

2217 2218 2219 2220 2221

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

2217 2218 2219 2220 2221

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

(11)

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2222 2223 2224 2225 2226 2227 2229 2230

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 100 200 300 400 500 600

2222 2223 2224 2225 2226 2227 2229 2230

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 5 10 15 20 25 30 35

2231 2232 2233 2234 2235

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

2231 2232 2233 2234 2235

Volgnummer

0%

25%

50%

75%

100%

Gepasseerd

% dood

figuur 2.2

Opbouw passages en % dood per maaluur cyprinidae (links) en percidae (rechts).

In grote lijnen komt het aantal passages per maaluur van cyprinidae en percidae redelijk overeen. Hoewel in enkele gevallen de grootste passage tijdens de eerste lichting (volgnummer) plaatsvindt is dit niet bij alle meetrondes het geval.

2.3 Schade in relatie tot vislengte

In figuur 2.3 is voor cyprinidae de lengtefrequentieverdeling van het aanbod en passage weergegeven. Tevens is weergegeven welke aantallen geen of lichte schade opliepen, of zelfs dood waren na passage van het opvoerwerk.

(12)

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

0 10 20 30 40 50 60

Lengte (cm)

Aantal

Dood Licht Geen LF cyprinidae. Gemaal: Schilthuis (Passage)

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

0 10 20 30 40 50 60

Lengte (cm)

Aantal

0 20 40 60 80 100

% dood

Aantal passages

% dood LF cyprinidae en % dood.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

0 10 20 30 40 50 60

Lengte (cm)

Aantal

LF cyprinidae. Gemaal: Schilthuis (Aanbod)

figuur 2.3

LF-verdeling en schade bij passage (aantallen en percentage) en LF-verdeling aanbod.

Het aantal cyprinidae in het aanbod is beperkt ten opzichte van het aantal in de passage. Wel bestaat het aanbod met name uit exemplaren groter dan 15 cm, terwijl met name exemplaren kleiner dan 15 cm het opvoerwerk passeerden. Sterfte is verdeeld over de gehele lengterange van de passerende cyprinidae aangetroffen. Door het beperkte aantal passages bij de lengteklasse groter dan 15 cm lijkt het sterftepercentage hier iets hoger, de betrouwbaarheid hiervan is echter beperkt.

In figuur 2.4 wordt de lengtefrequentieverdeling van de percidae weergegeven (aanbod en passage). Tevens is weergegeven welke aantallen geen of lichte schade opliepen, of zelfs dood waren na passage van het opvoerwerk.

(13)

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

0 10 20 30 40 50 60

Lengte (cm)

Aantal

Dood Licht Geen LF percidae. Gemaal: Schilthuis (Passage)

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

0 10 20 30 40 50 60

Lengte (cm)

Aantal

0 20 40 60 80 100

% dood

Aantal passages

% dood LF percidae en % dood.

0 5 10 15 20 25

0 10 20 30 40 50 60

Lengte (cm)

Aantal

LF percidae. Gemaal: Schilthuis (Aanbod)

figuur 2.4

Het beperkte aanbod van percidae is redelijk verdeeld over de lengterange van 10 tot 20 cm, waarbij enkele grotere exemplaren zijn aangetroffen tot circa 40 cm. De passerende percidae hadden echter vrijwel allemaal een lengte tot circa 12 cm. Te zien is dat er over de gehele lengterange enige sterfte is opgetreden. Boven de 15 cm is het sterftepercentage grotendeels 0%, als is er bij enkele lengtes wel een hoger sterftepercentage waargenomen. Boven de 20 cm is het aantal gepasseerde vissen ove- rigens zeer beperkt.

In figuur 2.5 is voor alle schubvis de lengtefrequentieverdeling van het aanbod en passage weergegeven. Tevens is weergegeven welke aantallen geen of lichte schade opliepen, of zelfs dood waren na passage van het opvoerwerk.

(14)

200 400 600 800 1000 1200

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Lengte (cm)

Aantal

Dood Licht Geen LF schubvis. Gemaal: Schilthuis (Passage)

0 200 400 600 800 1000 1200

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Lengte (cm)

Aantal

0 20 40 60 80 100

% dood

Aantal passages

% dood LF Schubvis en % dood.

0 5 10 15 20 25

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Lengte (cm)

Aantal

LF Schubvis. Gemaal: Schilthuis (Aanbod)

figuur 2.5

Het aanbod van schubvis bestaat relatief gezien uit meer vissen groter dan 15 cm, ten opzichte van de schubvissen welke het opvoerwerk passeerden. Sterfte is bij schubvissen over de gehele lengterange waargenomen en lijkt niet sterk te verschillen tussen de verschillende lengteklassen. Enkel rond de 20 cm is een licht verhoogd sterftepercentage waargenomen.

In figuur 2.6 zijn de lengtefrequentieverdelingen van aal weergegeven aan de instroomzijde (aanbod) en uitstroomzijde (passage). Tevens is weergegeven welke aantallen geen of lichte schade opliepen, of de passage zelfs niet overleefden.

(15)

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Lengte (cm)

Aantal

Dood Licht Geen LF aal. Gemaal: Schilthuis (Passage)

0 1 2 3 4 5

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Lengte (cm)

Aantal

0 20 40 60 80 100

% dood

Aantal passages

% dood LF Aal en % dood.

0 2 4 6 8 10 12 14

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Lengte (cm)

Aantal

LF Aal. Gemaal: Schilthuis (Aanbod)

figuur 2.6

Zowel het aanbod als passage wordt gekenmerkt door alen in de lengteklasse van 60 tot circa 85 cm. Sterfte is bij zes alen waargenomen, waarbij geen sterk verband tussen sterftepercentage en lengteklasse waarneembaar is.

Het aantal passerende exemplaren per familie en lengteklasse is weergegeven in tabel 2.7. Tevens wordt weergegeven welke aantallen geen of lichte schade opliepen, of de passage niet overleefden. Bij sterfte is tevens de proportie weergegeven, evenals de bijbehorende boven- en ondergrens (bij 95% betrouwbaarheidsinterval).

(16)

tabel 2.7

Gepasseerde aantallen en schade per familie. Percentage schade, schadeproportie en betrouwbaarheidsinterval (x = dood; N= totaal gepasseerd).

Schilthuis Schilthuis

Familie LK Dood Licht Geen totaal x N Bovengrens Ondergrens Proportie

anguillidae >15 6 0 21 27 anguillidae >15 6 27 0,4226 0,0862 0,2222

cyprinidae <15 13 17 307 337 cyprinidae <15 13 337 0,0651 0,0207 0,0386

>15 3 1 4 8 cyprinidae >15 3 8 0,7551 0,0852 0,3750

gasterosteidae <15 0 0 14 14 gasterosteidae <15 0 14 0,2316 0,0000 0,0000

Gobiidae <15 0 0 1 1 gobiidae <15 0 1 0,9750 0,0000 0,0000

percidae <15 118 25 3323 3466 percidae <15 118 3466 0,0406 0,0283 0,0340

>15 7 4 79 90 percidae >15 7 90 0,1537 0,0318 0,0778

pleuronectidae <15 0 0 1 1 pleuronectidae <15 0 1 0,9750 0,0000 0,0000

totaal 147 47 3750 3944

Van de bijna 4.000 vissen hebben 147 de passage niet overleefd en waren er 47 licht beschadigd.

De hoogste schadepercentages zijn waargenomen bij aal en cyprinidae groter dan 15 cm. Als ondergrens geldt in beide gevallen een sterftepercentage van circa 9%.

Voor de overige soorten en lengteklassen is vrij weinig schade waargenomen, waarbij dit met name bij cyprinidae (< 15 cm) en percidae (beide lengteklassen) duidelijk is.

Bovenstaande wordt ook weergegeven in figuur 2.7. Deze figuur geeft per familie en lengteklasse de kans op schade weer, evenals het 95% betrouwbaarheidsinterval.

27 0 0 337 8 0 0 14 1 0 3468 88 1 0

0%

25%

50%

75%

100%

anguillidae >15 cobitidae <15

cottida e <15

cyprinida e <15

cyprinida e >15

esocidae <15 esocidae >15

gasterosteida e <15

gobiidae <15 osmer

idae <15 percidae <15

percidae >15 pleu

ronectida e <15 salmonidae >15

Schade percentage (%)

-200000 -150000 -100000 -50000 0 50000 100000

Kans op schade (met interval) bij gemaal: Schilthuis

figuur 2.7

Kans op schade (rode bal) en 95% betrouwbaarheidsinterval (zwarte staaf) van schade.

2.4 Schadetypen

In tabel 2.8 is het schadebeeld bij opvoerwerk Schilthuis weergegeven. Het schadebeeld bij opvoerwerk Schilthuis wordt gedomineerd door breuken / fracturen, dat met 72,9% het hoogst scoort. Daarna volgen insnijdingen / doorsnijdingen met 13,4%, abnormale zwembewegingen met 9,6%, beschadigingen aan kieuwdeksels met 8,5%

en schade aan ogen etc. met 8,3%. Dit schadebeeld is bepaald op 147 individuen.

(17)

tabel 2.8

Typering van de schade bij opvoerwerk Schilthuis

Schadetype Percentage schade

1. Insnijding / doorsnijding 13,4%

2. Breuken / fracturen 60,3%

3. Schade aan (of ontbrekende) ogen 8,3%

4. Beschadiging aan (of omgeklapte) kieuwdeksels/bogen 8,5%

5. Abnormale zwembewegingen (zonder uiterlijke beschadigingen) 9,6%

3 Tonnekreek

3.1 Algemene overzichten

In navolgende figuren en tabellen worden de resultaten verkregen bij opvoerwerk Tonnekreek gepresenteerd.

In tabel 3.1 is de visserij inspanning behorend bij de natuurlijke doortrek weergegeven. In deze tabel wordt per meetronde het aantal lichtingen weergegeven, evenals het tijdbestek waarin gevist is (inclusief maalduur). In totaal is er bij opvoerwerk Ton- nekreek negen maal gemonitord in de periode van 8 oktober tot en met 10 november 2009. Het opvoerwerk heeft gedurende deze periode 43 maaluren gemaakt.

tabel 3.1

Visserij inspanning natuurlijke doortrek.

Datum Volgnr Begintijd Eindtijd Maalduur (uren) 8-okt-09 2301 19:30:00 20:30:00 1,0

2302 20:30:00 21:30:00 1,0 2303 21:30:00 22:30:00 1,0 2304 22:29:00 23:59:00 1,5 15-okt-09 2305 18:45:00 20:00:00 1,3 2306 20:00:00 21:00:00 1,0 2307 21:00:00 22:00:00 1,0 2308 22:00:00 23:00:00 1,0 2309 23:00:00 23:50:00 1,5 22-okt-09 2310 18:45:00 20:00:00 1,3 2311 20:00:00 21:15:00 1,3 2312 21:15:00 22:30:00 1,3 2313 22:29:00 23:59:00 1,0 29-okt-09 2314 16:10:00 17:30:00 1,4 2315 17:30:00 19:00:00 1,5 2316 19:00:00 20:00:00 1,0 2317 20:00:00 21:30:00 1,5 5-nov-09 2318 16:30:00 17:45:00 1,3 2319 17:45:00 19:15:00 1,5 2320 19:15:00 20:30:00 1,3 2321 20:30:00 21:30:00 1,0 2322 21:30:00 22:30:00 1,0 11-nov-09 2323 17:30:00 18:30:00 1,0 2324 18:30:00 19:30:00 1,0 2325 19:30:00 20:30:00 1,0 2326 20:30:00 21:30:00 1,0 2327 21:30:00 22:30:00 1,0

(18)

17-nov-09 2328 15:45:00 16:45:00 1,0 19-nov-09 2329 17:45:00 18:45:00 1,0 2330 19:45:00 20:45:00 1,0 2331 22:00:00 23:00:00 1,0 20-nov-09 2332 2:00:00 3:00:00 1,0 2333 4:00:00 5:00:00 1,0 2334 6:00:00 7:00:00 1,0 2335 8:00:00 9:00:00 1,0 2336 10:00:00 11:00:00 1,0 2337 12:00:00 13:00:00 1,0 2338 14:00:00 15:15:00 1,3

Totaal maaluren 43

In tabel 3.2 is de visserij inspanning weergegeven, behorend bij de aanbodsbepaling van vis aan de instroomzijde van het opvoerwerk. In deze tabel is per datum weergegeven hoeveel tijd het vangtuig in het water heeft gestaan. Het aanbod van vis is bepaald door middel van een aal- en visfuik, welke beide 26,3 etmalen in het water hebben gestaan in de periode waarin ook de natuurlijke doortrek is bepaald.

tabel 3.2

Visserij inspanning aanbod (uren).

Datum Aalfuik Visfuik

8-okt-09 72,0 72,0

15-okt-09 168,0 168,0

22-okt-09 168,0 168,0

29-okt-09 168,0 168,0

5-nov-09 6,0 6,0

11-nov-09 24,0 24,0

19-nov-09 24,0 24,0

Totaal uren 630,0 630,0

Totaal etmalen 26,3 26,3

In tabel 3.3 wordt de totale vangst van vis welke het opvoerwerk gepasseerd heeft weergegeven, in de periode zoals vermeld in tabel 3.1. Tevens is de minimale en maximale lengte van de gevangen soorten weergegeven, evenals het totale vangstgewicht per soort.

tabel 3.3

Totale vangst natuurlijke doortrek.

Soort N L min L max Gewicht (kg)

baars 2607 7 23 15,12

bot 2 9 9 0,10

brasem 1897 3 53 13,42

blankvoorn 9621 7 16 42,27

dd-stekelbaars 5 4 5 0,00

kolblei 21 11 26 0,59

paling 34 16 85 20,26

pos 1201 6 13 9,79

roofblei 152 8 13 0,66

ruisvoorn 8 9 18 0,11

winde 728,5 7 12 3,77

(19)

zwartbekgrondel 33,5 7 12 0,35

zeelt 1 8 8 0,01

Totaal 16510 108,41

In totaal zijn er tijdens de monitoring van de natuurlijke doortrek iets meer dan 16.500 exemplaren gevangen, overeenkomend met bijna 110 kg. Op basis van aantallen en bestaat deze vangst grotendeels uit blankvoorn en in mindere mate uit baars, brasem en pos. De biomassa wordt grotendeels gevormd door respectievelijk blankvoorn, paling, baars en brasem

In totaal zijn er 14 verschillende soorten aangetroffen welke het opvoerwerk passeerden. Deze vissen hadden een lengte variërend van 3 cm (brasem) tot maximaal 85 cm (paling).

In 0 worden de vangsten van de aanbodfuiken weergegeven (totale vangst), welke verkregen is door middel van de inspanning welke in tabel 3.2 is weergegeven. Deze totale vangst presenteert tevens de minimale en Maximale lengte van de gevangen soorten, evenals het totale vangstgewicht per soort.

tabel 3.4

Totale vangst aanbodfuiken.

baars 141 8 25 2,04

brasem 19 5 53 3,69

giebel 1 42 42 2,42

hybride 1 9 9 0,01

kolblei 4 25 35 1,28

paling 58 28 84 25,21

pos 48 7 12 0,42

roofblei 8 9 12 0,07

ruisvoorn 34 10 23 1,20

snoek 1 108 108 9,44

winde 19 8 48 1,66

Totaal 455 58,91

In totaal zijn er 455 exemplaren gevangen aan de aanbodzijde, overeenkomend met bijna 60 kg. De meest gevangen soorten zijn baars en blankvoorn. Op basis van biomassa hebben paling, snoek en snoekbaars het grootste aandeel in de vangst.

Het aanbod bestaat uit 12 verschillende soorten, exclusief hybride (een kruising tussen twee cyprinidae). De kleinste aangetroffen vis had een lengte van 5 cm (brasem), de grootste vis had een lengte van 108 cm (snoek).

In figuur 3.1 is het aandeel (%) vis weergegeven dat het opvoerwerk passeerde, of dat in de fuiken aan de instroomzijde is aangetroffen (aanbod). Het totale aantal gevangen exemplaren is hierbij het totaal (passage en aanbod).

Bij de presentatie van de gegevens is onderscheidt gemaakt in lengteklasse (tot en met 15 cm of groter). De figuur geeft weer in hoeverre er een verschil is in passage en aanbod tussen de verschillende lengteklassen en vissoorten.

Vissen groter dan 15 cm zijn met name in het aanbod aangetroffen. Vooral bij de soorten baars, blankvoorn, paling en ruisvoorn is het aandeel van deze lengteklasse

(20)

in het aanbod relatief groot. Bij snoekbaars en brasem zijn relatief veel exemplaren uit deze lengteklasse bij passage gevangen.

De lengteklassen tot en met 15 cm is met name bij passage aangetroffen. Enkel de ruisvoorn is in deze lengteklasse relatief gezien vaak in het aanbod aangetroffen.

In tabel 3.5 worden de gegevens weergegeven uit figuur 3.1. Hierbij wordt tevens het percentage weergegeven van de lengteklassen behorend bij aanbod en passage.

tabel 3.5

Aantallen van soorten in lengte klassen in aanbod en passage.

Soort Vis <

15cm

Vis >

15 cm

Aanb. Pass. Aanb. Pass.

baars 134 2606 7 1

bot 0 2 0 0

brasem 16 1890 3 7

blankvoorn 95 9620 15 1

dd-stekelbaars 0 5 0 0

giebel 0 0 1 0

hybride 1 0 0 0

0

2606 0

1890 9620 5 0

0

20 0

0

1201 152 0

7

180 0

0 0

728,5 33,5 1 0

134 0

16 95 0 0

0

0 0

0

48 8 0

25

6 0

0 0

18 0 0

0% 25% 50% 75% 100%

Vis<15 cm. : Tonnekreek

0 1 0

7 1

0 0 0

1 0

34 0 0 0 1

19 0

0 0 0 0 0 0

7 0

3 15

0

1 0

4 0

58 0

0 0

9

5 1

0 0

1 0

0

0% 25% 50% 75% 100%

Vis>15 cm. : Tonnekreek

figuur 3.1

Procentueel aandeel vis < 15 cm en vis > 15 cm in aanbod en natuurlijke doortrek (passage).