Tablet en smartphone
1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met QR scan app (application = toepassing)
2. Staat er bij een opdracht een icoontje van een app, dan zal deze op de ipad geïnstalleerd zijn en kan je deze ook eens uittesten, leuk en leerrijk hoor
Dit projectje is ipad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen?
Probeer maar eens
Nu verschijnen er op je tablet filmpjes of extra info
1. Probleemstelling
Bij slecht weer zijn we genoodzaakt om onze vrije tijd binnen door te brengen, hoe doe jij dat?
- ………..
- ………..
- ………..
Die moderne en elektronische spelletjes had men vroeger niet.
Hoe brachten ze hun tijd dan door?
………..
………..
………..
Wij gaan nu zelf een denk en behendigheidsspelletje maken, we noemen dit een Chinese puzzel.
Chinese puzzels zijn er in meerdere moeilijkheidsgraden, onze puzzel noemt: ”hart in de doos”.
2. Geleider en niet-geleiders Onze Chinese puzzel bestaat uit elektrische geleiders.
Opdracht
Onderzoek nu eens aandachtig een stukje stijve en een stukje soepele geleider.
Wat is het verschil?
- ………..
- ………..
1. Gebruik
Elektrische geleiders verbinden verschillende elektrische onderdelen of toestellen met elkaar.
2. Samenstelling
Ze zijn meestel gemaakt uit koper (goede elektrische geleider) met daaromheen een bescherming in plastiek of rubber.
Zoals hierboven gezegd, worden elektrische draden beschermd door een mantel in p……… of r………. .
Wie kent hiervoor de reden?
………
………
Rubber wordt steeds minder gebruikt omdat het duurder is en na een aantal jaren gemakkelijk barstjes vertoont.
Plastiek wordt niet alleen gebruikt voor de isolatie rond de geleiders, maar ook om er buizen van te maken waarin men verschillende draden kan aanbrengen.
Wij gebruiken stijve geleiders, maar er bestaan ook soepele geleiders
De bekleding (isolatie) rond de draden is uitgevoerd in verschillende kleuren.
Opdracht
Bekijk het voorbeeld eens goed en probeer uit te vinden waarom.
……….
………..
………..
3. De aardingsgeleider
Er is één geleider die uit twee kleuren bestaat, welke?
……… en ………
Deze geleider mag niet op het elektriciteitsnet aangesloten worden maar dient enkel om bij defecte toestellen de elektrische stroom veilig af te voeren.
Waar voert de aardingsgeleider die stroom dan naartoe?
(de oplossing is in het woord zelf terug te vinden)
………
Bekijk de wandcontactdozen in de klas eens goed en probeer de aardingspin terug te vinden.
In heel oude gebouwen is er soms nog geen aarding aanwezig.
Wat is dan het grote gevaar?
………..
Niet enkel de aarding zorgt voor onze veiligheid.
We hebben ook nog een schakelaar die automatisch de elektriciteit uitschakelt als we een verlies (van elektriciteit) op de stroomkring hebben.
Deze schakelaar heet verliesstroomschakelaar of differentieelschakelaar en schakelt enorm snel de elektrische kring uit zodat je geen grote elektrische schok kan krijgen.
4. Zekeringen
Al de geleiders in een gebouw worden op een bepaalde plaats onderbroken door zekeringen.
Het doel van een zekering is de elektriciteit op een geleider uit te schakelen als er op deze geleider te
veel toestellen zijn aangesloten of als er ergens een kortsluiting ontstaat.
Elke stroomkring in een gebouw heeft zijn specifieke zekering naargelang de stroomsterkte die er in een bepaalde kring nodig is.
Opdracht
Bekijk eens samen met je leerkracht (of thuis met een van je ouders) de zekeringskast met de zekeringen.
Probeer ook de verliesstroomschakelaar terug te vinden.
Wat merk je op?
………..
Waarom zijn er in de keuken of de werkplaats zwaardere zekeringen nodig dan in een slaapkamer of klaslokaal?
………
Om effectief te zijn horen bij zwaardere zekeringen ook dikkere geleiders.
Dikte geleider: ………..
Zoek op de verpakking eens de dikte van de geleiders die wij gebruiken
Opdracht
Kleef hieronder enkele afbeeldingen van geleiders en zekeringen.
Tip: zoek eens in reclamefolders van een doe-het-zelf winkel.
www.dmlights.be/installatie_materiaal.e
5. Gereedschappen voor het werken met geleiders
Een elektricien moet bij het aanleggen van een elektrische installatie elektrische geleiders bewerken (plooien en knippen), hij gebruikt hiervoor meestal een (of meerdere) tang(en).
1. De combinatietang
De combinatietang, ook nog u……….. tang genoemd, is een gereedschap dat door bijna alle vakmensen gebruikt wordt.
Ook de elektricien gebruikt de combinatietang om te kn………. , te pl……….. en om kleine werkstukken vast te klemmen en te
bewerken.
De combinatietang is gemaakt uit gelegeerd gereedschapsstaal in een bepaalde vorm gesmeed en gehard.
De tang bestaat uit:
1. platte bek voor het buigen van draden 2. gekartelde holten voor het vasthouden
van kleine stukken
3. snijkanten voor het knippen van draden 4. scharnierpunt (regelmatig oliën)
5. geïsoleerde (plastiek of rubber)
handvatten tegen el………. schokken
2. De kniptang
Zoals de naam al zegt, dient deze tang voor het k……… van zachte en h……….. draadsoorten.
In tegenstelling tot de combinatietang, wordt deze tang dus maar voor één soort werk gebruikt.
De bekken zijn meestal veel s………. dan bij de combinatietang.
1
2
3
4
5
De tang bestaat uit:
1. de bekken
2. het scharnierpunt ( ……… ) 3. de ge……… handgrepen
3. De ronde bektang
Deze tang heeft lange puntige ronde bekken.
Ze wordt gebruikt voor het plooien van kleine ronde vormen.
De tang bestaat uit:
1. de ronde puntige bekken 2. het scharnierpunt
3. de geïsoleerde handgrepen 4. soms een veer om de bekken
automatisch open te houden
www.prof-tools.nl 1
2 3
1
2
3
4
3. De draadstriptang
Ook hier is de naam van de tang al duidelijk genoeg om te weten voor welk werk men ze zal gebruiken.
Een draadstriptang dient dus om de meestal plastieken bescherming van de geleiders te verwijderen.
Ze bestaat in verschillende uitvoeringen, maar wanneer men de keuze heeft neemt men best een regelbare tang zodat deze eventueel ook als kniptang kan gebruikt worden.
De tang bestaat uit:
1. snijvlakken van gehard staal
2. regelschroef om de snijvlakken in te stellen volgens draaddikte
3. borgmoer om de regelschroef vast te
zetten, zodat ze niet kan loskomen tijdens het werk
4. handvatten met of zonder plastiek PAS DUS OP BIJ ELEKTRICITEIT 5. de veer, die de tang openhoudt Onderhoud:
Regelmatig het scharnierpunt en de veer inoliën en zuiver houden.
1 2
3 4
5
6. Schatten en meten
Voordat we de geleiders voor onze Chinese puzzel afknippen moeten we eerst de lengte kunnen bepalen.
Dit doen we door: 1. te schatten 2. te meten Opdracht
Geef van de volgende oefening zo nauwkeurig mogelijk de de afmetingen weer.
TIP: Geef de maten in mm.
Oefening 1 Lengten
geschat gemeten 1. ……… ……….
2. ……….. . ……….
3. ……… ……….
4. ……… ……….
5. ……… ……….
Oefening 2 Lengten
1. ………. ……….
1 2 2. ……… ……….
3. ……… ……….
4 3 4. ……… ……….
5. ……… ……….
5
Oefening 3 Diameters
1. ……… ……….
2. ……….. ……….
3. ……….. ……….
4. ……….. ……….
5. ……….. ……….
3
4
2
5 1
7. Plooien van geleiders Opdracht
Probeer volgende oefeningen zo nauwkeurig mogelijk te plooien.
Bewerkingen:
1. Draadlengte bepalen.
2. De geleider ontdoen van zijn isolatie met de draadstriptang en combinatietang.
3. Draad met de combinatietang plooien volgens de tekening.
4. Vergelijken van het werkstuk met de tekening.
5. Eventueel bijplooien.
A = breedte bek combinatietang
8. Solderen
Bij onze Chinese puzzel moeten we de uiteinden van de geleiders stevig met elkaar verbinden.
Zo een verbinding kunnen we tot stand brengen door te solderen.
1. Soorten verbindingen.
In de techniek komen twee soorten verbindingen voor, namelijk
………. en losneembare verbindingen.
Losneembare verbindingen zijn verbindingen die gemakkelijk kunnen worden losgemaakt zonder het werkstuk te beschadigen.
Voorbeeld : bouten, moeren, velcro, …
Vaste verbindingen zijn samenvoegingen die ……….. losneembaar zijn.
Voorbeeld: lassen, solderen, …
2. Wat is solderen.
Solderen is een gemakkelijke manier om twee
……….. aan elkaar te verbinden.
Toepassingen van solderen zijn:
- ………
- ………
3. Benodigdheden bij het solderen.
soldeerbout – tinsoldeer – soldeerpasta
a. soldeerbout: deze levert de nodige ……….. voor het vloeien van het soldeer
verwarmingselement
handvat
b. Tinsoldeer: is een legering (samensmelting) van tin en ……….
% tin 40 50 60 % lood 60 50 40 Smeltpunt °C 250 225 195
c. Soldeerpasta: Dit is het vloeimiddel en dient om de
metaaloppervlakken tijdens het solderen te beschermen tegen oxidatie.
Soldeerpasta wordt vooral gebruikt bij het solderen van koper.
LET TIJDENS HET SOLDEREN OP DE VOLGENDE PUNTEN - De onderdelen moeten voldoende tegen elkaar geklemd zijn.
- De te verbinden delen mogen niet ten opzichte van elkaar kunnen bewegen zolang het soldeer nog glanst en dus niet gestold is.
- Het werkstuk moet geklemd blijven tot de soldeernaad volledig afgekoeld is.
- De soldeerpunt moet voldoende heet zijn om het soldeer dun vloeibaar te houden.
Kijk maar eens naar onderstaande foto’s. (of haal een oude computer uit elkaar)
Zonder solderen zou het onmogelijk zijn een computer te
bouwen
Maken van soldeeroefeningen
Bewerkingsvolgorde Gereedschappen
1. Knippen en plooien van de geleiders c……….
2. Figuur samenstellen en vastmaken op een plank
p………..
3. Soldeerbout reinigen sc ……….
4. De punt van de bout vertinnen t………..
5. De verbinding solderen s………..
6. Ontvetten van het werkstuk o………..
7. Het overtollig tinsoldeer verwijderen s………..
8. Opzuiveren st………..
Kies uit : papierplakband – tinsoldeer – schuurpapier -
staalwol – combinatietang – ontvetter - soldeerbout
Elk pinnetje van onderstaande processor zit vast met een minuscuul soldeerpuntje, wie heeft het geduld om ze eens te tellen?
9. Veiligheid
De hitte van de soldeerbout is met het oog niet waarneembaar.
Veiligheidsvoorschriften:
- Raak nooit de punt van de soldeerbout met blote handen aan.
- De gesoldeerde geleiders worden heel warm, laat ze voldoende afkoelen voor je ze losmaakt.
- Laat de soldeerbout niet op de werkbank liggen maar plaats ze in de speciale houder.
- Na het gebruik steeds de stekker uit het stopcontact halen.
- Heb je toch een brandwonde bedenk dan : ”eerst water de rest komt later”.
Hou je hand onder lauw water en verwittig onmiddellijk je leerkracht.
www.brandwonden.be
Soldeerbout en veiligheidshouder Werk steeds ordelijk en laat de
soldeerbout niet op de werkbank liggen maar plaats hem in de veiligheidshouder
Eerst water de rest komt later
10. Solderen van geleiders Opdracht
Maak de volgende soldeeroefeningen.
Langsverbinding
Hoekverbinding
T-verbinding
De zwarte gedeelten van je tekening zijn de soldeerpunten
Sierfiguur
Opdracht
Kies en maak één van onderstaande figuren, dit is een goede voorbereidingsoefening voor je Chinese puzzel.
Flamingo
Poes
Zeilboot
Bart
www.popschoolmaastricht.nl/college_solderen.php
11. Chinese puzzel
1. De doos
Het hart
soldeerpunten
soldeerpunten
1
2
Werkmethode
Bewerking Gereedschap 1 Geleiders afmeten en knippen zijkniptang
meetlat
2 Geleiders ontmantelen striptang
3 Geleiders plooien tekening
tangen
4 Hart dicht solderen soldeerbout
soldeertin & pasta 5 Deksel (1) van doos dicht solderen soldeerbout
soldeertin & pasta 6 Deksel (1) door de ringen van de doos(2)
aanbrengen
7 Doos dicht solderen soldeerbout
soldeertin 8 Ringen van deksel (1) vervormen zodat ze
niet uit ringen doos (2) kunnen schuiven
combinatietang
12. Oplossing van de puzzel Doel: het hartje in de doos brengen.
Oplossing:
1. Steek het smalle gedeelte door een ring van de doos.
2. Hef het deksel door het smalle gedeelte van het hart naar boven 3. Laat het hart nu in de doos hangen
13. Bespreking
Bekijk je puzzel nu eens goed, welke verbeteringen kunnen we eventueel nog aanbrengen.
- ………..
- ………..
14. Beroepen Opdracht
Kleef hieronder of op een A4 blad een jobadvertentie die te maken heeft met solderen en werken met geleiders.
Welke richtingen op school (of een andere school) kan je volgen om bovenstaand beroep te kunnen
uitoefenen?
……….
……….
……….
24
15. Kruiswoordraadsel
1
2 3
4
5
6
7
8 9
10 11
12
13
14 15
Horizontaal
3 De bekken van de kniptang zijn zeer ...
5 Gereedschap om te solderen.
7 Gereedschap om de isolatie van geleiders te verwijderen.
9 Iemand die elektrische installaties in huis aanlegt.
12 Tinsoldeer is een samensmelting van tin en ...
13 Tang om geleiders op maat te knippen.
14 Welk materiaal gebruiken we om de Chinese puzzel te vervaardigen ?
15 Manier om de lengte van een geleider te bepalen.
Verticaal
1 Toestel om bij overbelasting een stroomkring te onderbreken.
2 Geleider om ons te beschermen tegen elektrische schokken.
4 Gereedschap waarmee je verschillende bewerkingen kan uitvoeren.
6 Wat gebruik je als eerste bij brandwonden
?
8 De isolatie van onze geleiders bestaat uit ...
10 Onnauwkeurige manier om de lengte van een geleider te bepalen.
11 Geleiders d.m.v. warmte met elkaar verbinden.
16. Evaluatie
Hieronder vind je een evaluatiefiche, geef jezelf een beoordeling.
Zeer goed (zg): Ik ken er alles van en kan zo de leerkracht zijn plaats innemen.
Goed (g): Ik weet er veel van, mits een beetje oefenen of opzoekings- werk gaat het zeker nog beter.
Voldoende (v): Ik weet voldoende om me uit de slag te kunnen trekken, veel oefenen is de boodschap.
Onvoldoende (o): Het kan veel beter, ik deed mijn best niet of moet eens met de leerkracht praten over een extra oefening.
Evaluatiefiche
Wat wordt er van mij verwacht Mijn
evaluatie
Evaluatie leerkracht
Ik kan de delen van een geleider herkennen en benoemen.
2 delen = ZG 1 deel = V 0 delen = O
Ik kan het verschil tussen soepele en stijve geleiders weergeven. (eventueel met een schets)
1 verschil = ZG 2 verschillen = V 0 verschillen = O
Ik kan de aardingsgeleider herkennen.
Herkennen = ZG Niet herkennen = O
Ik kan het doel van de aardingsgeleider verwoorden.
Juist verwoorden = ZG Niet verwoorden = O
Ik kan een zekering in een stroomkring herkennen en aanduiden.
Herkennen = ZG Niet herkennen = O
Ik kan verschillende soorten gereedschapstangen herkennen en benoemen. 3 = ZG 2 = G 1 = V 0 = O
Ik kan geleiders op een correcte manier plooien.
Oef met Verschillende hoeken = ZG Zelfde hoeken = G 1 hoek = V geen juiste hoeken = O
Ik kan maten in mm schatten en meten.
Binnen de 2mm = ZG 4mm = G 8mm = V meer dan 8mm = O
Ik kan geleiders solderen
Verschillende hoeken en sterk = ZG rechte hoeken en sterk = G Enkel langssoldeer = V geen sterke verbinding = O
Ik ken enkele beroepen die verband houden met elektriciteit.
Beroep + studierichting + afgedrukt= ZG Beroep + studierichting = G Beroep en geen studierichting = V Geen beroep = O
Moeilijk woord Woordverklaring
17. Moeilijke woorden
Moeilijke woorden die je niet begrijpt schrijf je in de eerste kolom. Daarna zoek je met de ganse groep in
een woordenboek of op het internet naar een verklaring, je bevindingen schrijf je in een groene kleur in de verklaringskolom. Woordjes die dan nog niet gevonden zijn leggen we voor aan de ganse klas en
verduidelijken we in een zwarte kleur.
