STUDIE Vn:N DIB HUI.Jit'lE LEEitPLAN.

72.

AF.UELING B •

____

^..

__

lililTIES~

STUDIE Vn:N DIB HUI.Jit'lE LEEitPLAN.

---~

1.

Inleid1n~.

2.

~oelat1n~svoorwaar1es.

{a) Vereistes.

(b) Keur1ng:.

3.

Leerplan.

(a) Sertifikate.

(1) P.T.S.

(11) J.T.S.

(111) N.A.S.

(b) Skoolroostar-ontle;i1n~:~:.

1. Inle1ding.

2. Probleametellin~.

3. Oploss1n~.

4.

Samevatt1.nl7.

~SLUITING EN ADl'/.:INIS·rWi.SIE.

1. Inle1·11ng.

(a)

Han~e-arbaii.

(b) Feroensvoorli~tin~.

(c) GevolJZtrekkimze ~m pro"hle"1l't'Stel11n~.

3. Oploa?1n~.

73.

1. I n 1 e 1 d

_·-.. ^~ .. ,,_...._

__

^-·--,---~ i

n

g.

By

die kritiese stu1ie van iie huioiige leer- plan van die Hoer 'regnie:'l<c: SkoJ.-1 in T:ransvaal sal eers

1n a1ger.~ene ui teensettin~ en besrrel,..in.t:t: tr,efl,ee wor1 om aan te tocm hoe :lie versk111 en'ie amlJaJZte ~n vakke vir iie ~rer-

skiJlenie sertifikate gekies wori,

en

hoe

4.ie keusA

van di.e vak¹:r<:~ bRp":t'k word rieur non-eksa:menvakke ~n ontbrek":ln-

~n&!Jl>1.aan wori op 'iie pro'1lem''::l van kor!':~lasie tus~o.n 'lie w.:;rl"\'sv'linkeJ en :lie skoolaf·1.e1ln~

en

van aanslni ting t11s-

s:~,J :Ec laerskool 0n iie Bo2r Te~iesq Skool.

(a) Vereistes.

Die toelatingsvoorwaardes tot 1ie ~-foer Tegniese Skoal worj gevin~ op rite 1epar.>tementele VorM U.~ 12 en

1_-:. B- 48, wat 1eur die ouers of voogrl.e va""l

die

applikantP

1ngsvul moet wori. Dte vernaa·Tst;e kwali.fika~:~ies wat vcre'Cs wor·l, is 1at tie aprlikant in lJ~sit mo<:,t. wees ¹Tan ten minflt"'; ·"'Ue ~t1. VI-sertifikaat, teniJ"'".nst':l 14 iaar ouri moet wees maqr nle on~r as 18 .~aA.:r ni."l en rieur.> 'n ~8-

1)

ne ,_; ."lheP.r med:tes ~J:?l sl..rik bevin.i moet worj.

Hoekom sti. VI aa iie ^laa$2:st~ stanieri Yir toe-

At'-le·, ing; C, hoofstnk I( h), na'ier omskrvf'. 1)ie rerle vir

rr.:::.wonY11 ik nie fistek 111eskik b<3vin1 wor.i. vir har'ie hanie-

-lrhnji. ni:3, en as hy bo 18 ~aar is, sal hy binne jrie

.1a1n· t die rl1lUr van 'iie kursus) monii~ wees, wannePr lie

:i) Va:l. ock ¹¹Regulasies opa:estA] kra~tens ·~ret No. 29 van 1928,

no.

344.¹¹

74.

skoal dan~ ~ouvas op ii~ l~erlin~ ve~lo~r, en twe91~ns

is hv dan ook al te oni. vir sv v:~~·1"ere vakl~~rlinQ;skan.

Want 1ia doel ven 11e inrt~ttnq ie ~ voorvakleerlin~-

skap voorbereiiing, en die leerling is by verlating van die akool nie ¹n volslae ambat?"sman nie maar "TOrd inqBskrvf as vakleerlina:

bv s-v

werkgewer as

hv

nie self'stan1.i!l

gaan werk nie (v~l. hiAroor Af1elin~ C., ho6fstuk

I( b)).

As die leerlin~ e~tar in bes1t is van ~ie std. VI-s~rti-

fikaat maar nof!; nio 14 Jaar ou~ is nie, hoewel fisiek en medias ~eskik vir 'n tegni8s~ oplei1ing, kan hv by wvae•van uitsonderin~ to~ toe~elaat ~or1 op qroni van die e8rsgenoemdg kwalifikaste, wat deura·la!:!;JZ;ewend is.

Die aanbeveling berus bv 1ie 'Prinsipaal mst toe~t~mT"tnq

' 1) ''

van cUe Departement. Die on1err-ict: wori. nie qratis ver- skaf nia, hoewel die Departement bier bale te~emoetko-

Irleni. is en leerlinp;e van behoeftirre ouers ve~so~k wor-1.

om volgens hul finansHne vermoens bv te 1.ra of anders alles aratis kan ontvan~.:r. Di8 ouers se finansiele

E

posisie wori. vasJZ;est,,J op die Vorm U."".l2A. Alle

leerlin~Za wor~ ~aarentean ver~oed vir hul dienste in di0 vorm van ~ stel aereedskap by voltooiin~ van die ~lrsus

en

verlatin~ van die inri~tin~.

(b) Keurin~;t.

Die keusP van 'n ambaa: berus by die

seun

s~lf',

maar sorns moet hy berns bv 'n tweede of selfs derrle keuse as die ~Zak'o8e a,.,ha11 rel'lri~ rr.:Jvul iR. HiAr 1roel ons 'n leemte aan. Die skoal bestaRn vtr die learling en nie die lserling vir die skool nie. Die leerlinQ':

moet in ao'n geval lief's aangeraai word om aansoek te doen na 'n skoal wa-;:;r hy in

sv

voorqenome ambag:: op~Zenee1'11

kan word, wat terselfdertvd fAitlik ~een noemenswaardiqe komplikasies kan mesbrinq n1.9, as in die OOC!' qehou word.

dat

l)Vol,;rens mnr. Th.'3rnn, Prinsipaal, Ho8:r Te,;m.iese

75.

~aarliks 'n bale ~eringe pers:=~ntasie van -lie 1FJer11.nge lokaal ~ewerf wor:l: hulle is meesal alm.al kos~anp;ers.

Na1.at d.ie keuse van 'n al'l"ba~ ~e:ioen is, ont- staan 1.ie' vraag inhoeverre di~ betrokke leerlin~ no11 ~e­

ski.k ia vir 1.aariie am·1a~: besit hy -Ue noii~e aanle~

vir daar'Ue a.rnba~ or· vir 'n te~ia se oplei-line:. Om

hier·i:ie vraa2 te kan beantwoori moet 12:ebruik Q:emaaJ..r word van ber"oepstoetse - 1;ts wat no~ nie ge1oen worl nie.

Wat wel ~e1.oen wori~

is

iat (op Vorl"1 U.ii;.99) czep:ewens omtrent ,ue leerlint-2: van li0 vori~e prinflipaa:t. in~ewin

. inl~~tin~

wor:i; in 2( b) ~_..an hierite vor::n wori bvvoor.,.,ee11/~evra omtrent watt.eT spesia1e aanlea: die seun tonn vir 1ie am- ba2te wat aan die Te~ni~se Skoal verskaf wori. Ver1.er wori. 1ie e:~rste ses maan1e van -lie kursus f.l:Sreken as ¹n

aoort proefperioie, wanneer iiP ~Berlin~

of

geskik bevin1 word vir ¹n veriere opleiiinct in :He amba~ of hy word tze- 1urenie Ue tr.:l oor~eplaas na een of' varskillsnie ander

am.ba~te of ontslaan, waarvan rUe ,Teup;raa.:i dan in kennis ge s te 1 wori as :lie leer J ing nop; aan ver·oliQ:te skoolbe- soek on·lerhewi~ is.

Die kwessie van beroGpsvoorli~tin~ ape~l hier ook ¹n groot rol

en

sal in hoo:r stuk I I I bespr'9ek wor~t.

Die kursus

a

trek oor ririe .iaar, maar die leer-

lin~ ma~ ses maanie esrder of ses maan1.e later vertrak.

Die aanbeveling berus by iie Prinsipaal met qoeQkeuring van die Departement, en hy besluit volgens die bekwaamhsirr van die leerlinp; tot ~ spoedi~er uitulasin~ in ~ belowende werk of oorreed die leerlin~:~: om la.m~er aan te bly as hv

rek8n dat dit op die oomblik tot sy voor~te"l sal strek.

(Laasgenoemde gebeur eelde.) 3. Le~:e!.~n.

Daar word. nie net 'n amhag g;aleer nie~ rn.aar al

76.

rUe le-:'lrlinlle wori verplirz om "Jie skoolaf:t"'J in,~:~; te b~eoek,

en aJ 1113 ~oor17.eskrewe ~ralrke m~~t aevolt:f wor·i.; 1a~r is

_g;esn keu8.:: ni.e.

of ervarincr om te ka!'l beslis watt~r ertu,Ues vi!'

n.em

^nooi-

eaaklik is nie, '3n hy kan der.l-J.a1we nooit. toe~elaat word om

teen

'Natter

deel

ook van -:iie vasQ:e steli.e ekem~ bes· .. aar

1)

te maek n1e.

¹¹ Die praktiee13

en

teor~tiese werk wor~

ont-

van~

in die

ver~killen~e werkswinkel~ verhoni.e

aan

~te inri~tin!'l,

on1er

lei11n~ van bek<Ham'9

en

~:rekwalif'iseeri':l

-am•a\R:S!Tianl"e. ( V!Zl. hiervo0r Af1.elin'2'

c. •

hoofstuk I( o)).

01.~

·1ie

praktiese

bekwa2:rr'11eid

te toets wo,...rl iie leer] ina:e on1erwern a~n ~ interne eksa~en ~Zek0ntroleer ~Aur iie De-

.

1.ieselfrie wvse

ae in

die ~T.eval

vsn

1ie

skoolvakke

~eekie1.

Die leerlintze wor1. vn~rberet vir twe~ te~iese

sertlfika.

te,

nl. die

NasionaJA

Te~i·~!:te

etd.

VII-Serti ft- kar:!t, _en da(lrop vol.r:r: .die Nasi0na]P, Junio:c- TemiP.Sr-:l S~:rtif'i­

kaat (Tecznolop:ie)

of

as alternatief vir laas~enn9m'ie die Nasionale Amt:Ja.r:r:si-<ool Serti.fika8t, wa.t van ¹n laer sta11'iaar'1

is~

eoos

netnou

sal

bly5. Na die Hoer Tern1es") Skool wori. in 1ie laaste iare ook l~erl1.ntz0

12:etrek

met 'n provin-

siale st1. VIII- of st·:L IX-sertifikaat. In sulke gevall~

kan vryst~llinq van sekere vakke in die twee tegnies8 ser- tifikate verkry word, byvoorbeel~ iie offisiele Tal~, en sulke leerlin~e kan dan 0ok ~ouer iie twee teaniese serti- fikate verwerf en wor·i 1an veT''ler ,.,oorberet :tn vakke ~rir

(Ue Nas:\.onale Senior Serti.f1l{aat as voorsi~ninP: daarvnnr op di~ rooster kan ..;emaak wor1., want e1ntlik skep sulks le erlin~e veral 'n problee'll bv -11e klas in ie lin12;, soos ui t die vol~ende hoofstuk sal blTk.

Behalwe die voor~eskrewe vaKke vir hi~rdie

1) Dr. 'ti'ybers: '¹Social an1. Iniustrial Review''• bl. 694.

77.

eertifikate

wori

ook

op

die rooster voorai8nin~ ~emaak vir non-eksamenvakke, soos Go·lsdiensonderrig:~ Li&~:P.:aamskultuur,

SanR en B1rgerlear. Daarnaa.s hestaan die !lewone huitemuurEH1 aktiwiteite, soos kadette, tutnw~rk, debatsvAreniQ;in,q,

Chris ten- StnJentevereni~.in,q, g.~ reA l~e opvo <>.1.kuni1~e film.- V8rt0ntnQ:s, vof)tbaJ,

krieket,

ten•·lis,

awe:n;, ens.

( a) §~:r_t.:!_fikat_e...t.

( i) Oie F. T. S.

Vir die Nasionale Tean:lese st-:L VIT-sertlfilraat

wor~ vyf vakke verlan~; kreii~t wor~ ~e~e~

vir

elke vak, en die aroep-ssrtifikaat word a:evol~Jik on ·11A akkumulatiewi=l

1)

basis verkry. Die va1f~!..(e kan soos vol,::z: Rekie.~ wor·t:

Gro.~E._LI ): (a) "Rerste Offisiele Taal A ( EnQ;els of Afrika an"') ~

(b)

Tweede Offisiele Taa.l

A

of

B

(17:n!7els of Afrikaans) of Frans of :OUi ts of Por:\;UR"ees of e en van ses

var

skillen~le kaf- fertaJ.e.

G~oef?JIIJ.:_ Drie vakke u.i

t

t

Burgerlaer of Geskie'lenis of Aar1r-vkskun1e;

Tekenel; Matesis; Skeikunie of Natuur- en Skeikunie; Am-

ba&~:steorte; Werl~swinkelpraktvk.

Die

te,!Uliese kursusse ~eld vir alle tetZnia.coe on- derwysinrigti.n.cze, en waar :iie beter toep:P-ru1:ltP. Teg;ni.ese

Kolle~es miPkien valle gebruik ka.n ~ask van ~ keus~ in bo- stasn,le twee Groepe, maa:'i rlie HoP.r Tellniese Slr0ol wer-ms g::>brek aan die no:U~e fasili tei te :lie voJ.a:ende q:roenerin.rr:

dL; twe'"'l Of.fisiele Tale ( g:e·."loonltl< Afrika.:sns A

en

"'!nqels B) Mates 1. :=:,; !:'etenskap; Tekene; Amha.~ateorle; ·~ler"Vswinke 1·- praktylr .. Sewe vakke wor 1. ius ~e "'oseer, t8rwvl v-..rf no lil!

is vir ~ie g9noemie ssrttfika~t; en bv 11e sewe vakke wor~

nog ;zevoe;; :9ur~erleer, maar dit wori ~ereken as 'n non-

e'X smnen•rak. Die invoegin~ van Bur~erleer geskied weens rli~

w.~nsl ikhei 1 van <tie vak as aodan i.:r ( sien Af1.e linP.' 0, hcof·

1) Vgl, ¹¹National Technlcal ~xaminations Handbook'', 1943-·5.

?8.

stuk II), maar as dit byvoorbe":lld as

'n

ekaamenvak beskou

wor~, kan ~ie vakke soos volg ge~roepeer word om 1te ser- tifikaat te verwerf: die twee offisHne Tale; Burg:erle~r ~

Ambaaat"lorie en Werkswinkelpraktvk, sonrier Tekene, Natuur-

wetem~kap of Matesis, of AT11'tarz:steorie en WerkswinkAlpraktvl kan op dieselfde wyse we12:gelaat word: In die eerste ,g;eval

·,vor:i die aanpassing by die Nasionale Junior Tegniese Ser- tifikaat bemoeilik, terwyl as r1ie twee~e geberir, die seun nooit na die skoal toe moes gekom bet nie. As 1ie vakke vir die Nasionale Junior Sertifikaat nou opgenoem wor~,

spreak ~it vansalf dat as hierjie sertifikaat verwerf wil word, op die werk of vakke van die vorige sertifikaat ~e-

bou moet wor·j, soos spaedig sal blyk.

(ii) Die .J.T.S.

Net soos die Nasionale Te~niese Sertifikaat kan

,

.. 1

^-

e Nasionale .Junior Sertifikaat behaal word op rUe ak1m-

~1Julatiewe basis. Ses vakke 'Nord vereis~ wat soos vol&r

1)

gekieP kan wor1:

Groep (I): (a) Eerste Offisiele Taal A ( 'Sn.gels of Afrika..i·

(b) Mates 18 I.

·}roop (II): Twecde Offisiele TaaJ A of B ( 'f!:nqels of Afri- kaans) of Frans of Duits of Portu11;ees of een uitJn aantal Nat1J.relletale. (Tot en met November

1945

was eksamens in

hi~r~is Groep opsioneel, maar vanaf Junie

1946

het dit ver- pliqt~n~ ~eword.)

Gro6p (III): Twee vakke moet hier gekiew word as Groep (II\

.;rekie.s word en drie vakke as Groep {II) nie Q;ekies wor4. n.':.t;

(a) Natuur- en Skeikun~e I of Chemie I of Skei- kun1e I of Geologie

I;

(b) Mas,iientelfene of Praktiese Meetkun'ie;

\

; c) Praktiese werk.

1) Sic-on "National Technical Bxaminations: Han':ibook¹¹,

1943··5.

?9.

Groep (iv): Die Teorie van die gekose amba~.

Ook weer weens gebrek aan die nodige fasiliteite

~roepeer die

HoMr

Tegniese Skool die vakka soos ^vol~t die twee offisi~le Tale (gewoonlik Afrikaans A en Engels B);

Natuurwetenskap (Natuur- en Skeikunde); Matesis; Praktie- se Meetkunde of Mas1ientekene (as Praktiese Meetkunde ~e­

gee word, word M as~ientekene nie ~e~ee nie en omgeke~rd);

Praktieae Werk; Amba~steorie.

Samevattend is die posisie t.o.v. aansluiting tussen die Nasionale Tegniese Std. VII-Sertifika.1=1t en die Nasionale Junior Sertifikaat met die oo~ op die vakke soos

gekies in die Hoar Te~niesa Skoal soos vol~: Vir eers~e­

noemde sertifikaat wor~ die vakke soos volg ~e~~oepeer:

Afrikaans A; Ent;rels B; Matesis; Na.tuurwetenskan;

Tekene; . Praktiese Werk; Am":>atzsteorie; Burgerle""r (non- eksamenvak);. A~t vakke word ge~oaeer, terwyl vyf nodig is vir die sertiftkaat. Dit word gedoen omd.at genoemde vakke beskou wor:l as noodsaaklik by

•n

tegniese oplei1.in.Q:

(vgl. Afdelinq C hoofstuk II), en twee:lens •m die voort- setting na die Nasionale Junior Sertifikaat te vergemak- lik. Vir laasgenoemde Sertifikaat word voort~e~aan rnet:

Afrikaans A; Etl'lels P; ·Mate sis; Wetenekap; Mas iien- teke:rie of Praktiese Meetkun'ie; Praktiese Werk; Arrl-Jaq:ste;:-- rie. Sewe vakke word gedoseer, ^te~wyl ses ^no'ii~ is vir die aertifikaat. Volgens 1ie Hand.boek word. 1ie twee orfisiele Tale beskou as verpligtend (eintlik eers vanaf 1946) asook Matesis I en Amba~ateorie. Daarom ·ltan bier- die vier verpligte vakke oak nie weg~elaat word by die Nasionale Te~iese Std. VII-sertifikaa.t nie, want op daardie werk wor:l voort~ebou.

Om die Nasionale Junior Te~iese Sertifi~aat

te kan voltooi is nou no~ twee va.kke nrvlig wat V'3.n Groep (III) ~ekies kan word uit: Natuurwetenskan; Masiientekene of Praktiese Meetkunde; Praktiese Werk. Vir eksamen-

80.

doeleindes is daar eintlik net 'n keuse tussen Natuurweten- skap en Mas1ientekene of Praktiese Meetkunde as dit as vanselfaprekend beskou word dat die Praktiese Werk nie kan wegqelaat word

nie.

One het ~es8 vir nek~arnendoel- ein~es¹¹, want eintlik is daar ~een keuse nie, daar Natuur- wetenskau en Praktiese Meetkunde of Mas Hentekene as

noodsaaklik beskou word by~ tegniese opleidin~ (sian Af- de lim~ C, hoofs tuk II ^{1 11}Teorie van die Leerplanj') •

Hoekom die Praktiese ~IVerk ( waarvoor die seun eintlik die kursus vol!:!:) nie verpligtend is nie maar

Amba~steor~e wel, kan soos volg beredeneer word. Daar rn.oet ont}].ou word dat die tegniese kursusse nie ui tslui t-

lik vir die Hoer Te-~iese Skole sarungestel is nie, maar dat die een te~iese kursus op dLe ander bou en daarby aanslui t. Die ~evorderde kursusse wat aan die Tegniese Ko] leges P:eloop kan word, beoo~ rneer as net die opleidinq

van ~ewone ambagamanne: die opleidin~ van toekomsti~e

tegnici word. ten doel Q;estel, en derhalwe word eerder gesoek na die teorie wat a~ter die amba~te le, as na praktiese bed.rwwenheid in die amba!Z (vgl. Afdelina- 0., hoofstuk I(b)).

(iii) Die p.A~

Vir die leerling wat net ¹n ~ewone amba!Zsman

~aan bly, word ook voorsiening gemaak deur die samestel- linp; van die Nasionale Ambagskool Sertifikaat wat o.a.

Praktiese Werk as 'n vereiste stel. Vir hierriie sertifi-- kaat word vyf vakke geverg, wat soos volg ~Zekies kan

1)

word:

GroeE (I)

s

( a) Eer ate Offi sftle Taal A of B ( EnP"els of Afrikaans) ;

2)

of (b) Tweede Offisiele Taal A of B (~nP'8ls of

1)

Sien National Technical Examinations: Handbook",l943-5- 2) Volqens mnr.

A,A.

Rowan, Eksamenbe·~pte. ·

Afrikaans) ;

Groep

Lf.I):

Werkswtnkelpral.{tyk;

2!:.0..~._( ~~~t ~ twee vakk·~ Ui

t:

Ma3~ientekens o.f PraktlssP. Meetlfunde; Mate- sis I of ·'.'erks•vlnkelherekeninge

I;

Natuurwetenskap I of Ohemie I of Fisika I;

Groe~iv) r Amba~steor1s.

Dit kern nou hieron ne.er ja.t ii:'l lee·rJin.Q; van die Hoer Te~iess Skool se sini::loc;~l die verwerwing van die Nasionale Junior Tegnies•3 Sertiflkaat is, en na suks,~s­

volle voltooiing saJ hy maklik kan aanoas. vir V('lriere stud 3

aan in Tegnisse Kolle~e, terwyl hv, as hv net in een of:Pisi2l0 Taal A of B ( 'Ena•ds

of

Afrikaans) • Prakt!.,-,s~ 'Nerk, Amhaqs- teorie en twee vakke ui t GrNm (iii) slaa.cr, die NasionaJ e AmbaQ;skool Sertifikaat lJeha31.

1n Vlugtige blik oar ~lie irie leerr;:>lanne mag mis- klen by die oningewvi~ d.ie menina wek dat riaar ¹n taamlike kcuse van vakke vir elke sertifikaat toeqela3t ~or1. As ons e~ter -:iie saak na'ier bekyk en die ins lui tln.R; van ··Ue reeds ~enoem1e vakke sowel as iie non-eksamenvakk9 re~ver­

diQ; en :iie skoolroost.er nader bestudeer saarl'1. met rUe ont- breken1a fasiliteite aoos die no,Uge persone~J.., uitrusting, tyd ens., sal dit blyk 1at die keuse he~lwat baperk word.

Die eeun kom na die skool om in 'iie e;<!rste plek ¹0. a,rnl)a~ tr:

leer, an '~¹(~rkswinkeloraktyk en :iie meaaaante teorie het qf~ ~.

regverrit.cz:inl2: noiig nie. Vir sornm:t.12:e is dit so oo~lop8n'i

dat die wensllkheii of lie~Yer noo1.saaklikheit van i.ie in- voeging; van die sogena'3~ie kulturela vakke in die tegnles8 kursus nie ~esien wor1 nle - 'iit is en.moet immers 'n praJ:<:.:.

ties3 oplei"l.inr;r weeRl Soos uite'?np;esit in Afielin~ 0, hoofstuk II, wori :u.e invoeaing van hierdio vakke r:t.er·3g- verdig; elke

se1m

word versoek om 'iie vakke te bestuci.::nr,

en op die noo1saaklikhe1:i van ao'n atu11e wor1.

na-truk

,qe-

le. ^Die

^eni~ttts

vraa-2 wat s icz nt')u

no~ ~r0or1.oen,

is, om

~it

in !ie

al~eme~n

ta

stel, hoev9e)

tv1 aan 1.ie

e1ntl1ke pralrtvk 'be~tee :moet wor''i en op hoev~el ure uit die

totaal die

skoolaf1sl1n~ ~sre~ti~

is.

q1er

kan

menin~sverekil

bestaan. Daar kan aang;evoer worri rtat 11e belangrike

,.,o~erk Val"1 cUe

skonl

tog is om werkswinkelhan'iilll-).ej.'i ln

;1ie amba.~:r

aan te

k"11eek, en

da t

'iie aantal ure

wat a:m

1.ie

kla8kamervakke

•ewy wor1, ~elei1Blik mo9t ve~in1er tot1.a~

die laaste ^~ss

or

twaalf maJ?nr].e

uitaluitlik

^h~stee word

aan

~¥erkew1.nkelpr3\rtyk.

Hi

~rteenoor

le19r

·1ie erv::~.rinr:t ri~t

eommi

~e on1na~!l1q:te leer~.

inc:z:e

na 11 ~ skool kom om

uitsluitlik

'n aTT''IaP.'

te l9er

en ·"lie me9st.s van

r'!.ie Jeer-

11n~a

eers na twaalf of al.!tien maania werklik rile waar1.a

•an die skoolbankwe~k bA~in insien.

Wanneer

die

seun

1.1e

sk.ool vir

¹

n

kommersii;~ werkkrin!:':.

verl aat, is

die ~eleqnt­

her1s vir :mintier

belanQ:stellin~

in dio klaskamerwerk Bf1Vec:J

~oter as 1.ie no1:t~a tv:1 nie aan 1.1e kwekinrr

van

^·iir-J rerrte

• . J

1)

b.Ou"iing

daar"te!l3noor hefltee

is

nte. H:ter wor1 dan ook

.we

^')J'

cUe

~oue mid:jewe~

g;evo

lg, ~n

ui t

in ontle1.inf:!;

va.'1

die

skonlro0~ters

aal dit blvk

^~at

ite tyi min of meer

ewaredill verd.eel

wor1

tussen

·Ue

wer¹{SWinl~·el

e:J 'iie klg_s- kamer.

(b)

____

Skoolrooster-entle11n~. ^,

__________________ _

Die werksweek bestaan

uit vvf

werks·1.r~e

van

2)

Maa:ndat:! tot

Vrv1ait

en

elke

werksweeJ~

ui

t 3fi

uur. Daar is

70

vakansieriae ( bebalwe openbare vakansier:lae),

1Nat tweekeer per· ~aar, in

Julie

en in

Desember-Januarie,

~e-

reel wor'i. Van jie 3S uur

wor1 ¹n maksirnum van 17

uur

1) Horne: ¹¹

Repert:

Transvaal ~4.uc.

Dent.·',

1912,

hl.

179.

2)

V~l.

DeuartementGle

Omsan1.~rtef

No. E 214

van

1944.

83.

per week vir iie sk~olaf~~linq toe~e~tagn

vir alke

~aar

12:0d.uren1e 'lie drie ;faar en _'n mc.nirnum van 19 uur per week vir 1ie

werkswinkel. Di3 werksure worri

by

alririe

r:lie HoSr Te~niese Skole in Transvaal sn inaq1~~J ~et qewn~n-

werk~win~el; m.a.~. ~ie leerlinq ~a~n ni9 bvvonrh~~J~

die

eer?tA twe0 an ~ half ~aq Pal s~ool en 11e res van

skoolwerk is natuurJ ik opvo8tiknn'iirr ni3 l:!Bsoni nie.

Dear

is elk~

dag

~ o~qen~-

en

rniddaqsessie,

wanneer

~ie leerlin~ of in die Olle~:end on skool is en riie nam1d_iaht op av ambaa of omqekeerd.

Die •rolt!enne

tabel ~ee

die va!-rJ-:rc wat

OP die skoolroost~re

van 11e r:lrie

ver~killenie skole,

Potehefl'!troom {P.),

Mi'i'ielburq

(M.) en

'Nolroaransstad (W.),

verskyn, en die

tvd

pAr vak per week.

ONTLEDING VAN

SK00LH0Ll S'£EnS.

--- ·--- --- ---···-

UHE PErl WE"B::K P"';rt V JU\ .•

VA.K.K.E. lST'K J A.ArlS 2DE J A.drtS 3DE ~~ ArtrlS

----·---

---~---·-···

---

^..

AFRIKAANS

ENGELS

MATES IS

NATUUrtfiETEN-

S.f\AP

2.05 1. 50 2.40

2.50 2.40 2.40

2.05 2.40 8·.40

2.15 2.40 2.40

2.05 2.05 2.40

2.50 2.45 2.40

2.05 2.35 2.40

2.1!'1

2~40

2.40

2.05 1,55 2.40

2.50 2.40 2.40

2.05 2.40 8.40

2

.oo.

2.40 2.40

P.

M.

11f.

P.

M.

W.

P.

M.

'V.

p.

M.

lilT

• 0

---··- --- ---·---

2.50 2.40 2,40

---

2. "-0 2.35 2,40

2.45 3.00 2.40

P.

M.

'"~T

-..:...--··-

--- ---·- --- ^{··- -- -·- ----}

----·--·-··· ..

--

····----··"·---

·---·~···-- "·---~----4---·----

... ______ ,_., ______________ -"<·---·-

^-~---

----

GOJ3DIENS ...

ONi.lE.RRIG.

Ura per '"'e~k p:9r Yak.

l~t~ Jaars 21e ."faara 5-le Ja.:trR.

- - - . , . - _ __, __ - .,..,..._.r_ ----...-.--·---~--.. _ _ _ - - -

• 35

..

.40

~30

.40

• 40 .30

.40

.40

.30

.40

P •

M .

P • Ni.

''1\j.

--- ^·---·---

LIGG AA1f'18- QEFENING.

1.20 1.15

1.20

1.20 1.20 1.20

1.20 1.20 1.20

P. M.

··.r.r

...

- -

^... ·-··---~---·-

___

...

_. __ _ ---·-·--·- ^----·. -

XA.OETTE

1.00

1.00

^1.00 1.00

1.00

1.00

____________

^,__

_________ _ _--- P.

··-·---·--

BANG

---

POUS'R

-

_{• 30}

.. ^{uv • M . P.}

_ , _ . . .

____________

^__....

_______________ _

1 ..

35

• 50 1.00

1.35 1.05 1.00

1.3~

.55

1.00

p.

----~-.. ----.----··---~---

...

^{---~· ----}~---~---

·---

^~~

'10TAA.L

lS.4Fi 17.10 16.20

13.40 17.10

1'3.20

1'? .20

17.10

1;;.20

P.

M.

·---- ---··---·-··---·---

'N'

Ka~ette

is hier vir

Potohafstroo~

en

Mt~~al~urg

by die

totaJ

e

aanta1

ure p-et0l, en vo1 ~ens

d.ie

tt8n"ernia Omsendbrief mo;,t aport en ka1.etre oui te ·iie skoqJroost~r

:ijier1i~ ty·i. wnr t e,qt~r aange ~lJiwsr deur e1ke dap; ¹n paar :mi.nute

ekstra

by t

e

'JIT9J'J~. D::tA s1rool-

i.ag wo,..,j vsroni.erst~J om te strek va~ 8 vm.

tot 4.30 nm,

maar '1'!oens'ia~ v~n R vm. tot 3 nm. ( 4.ie mi ida!:!: worrt vir

snort

af~esr.n1er),

m8t

een uur vi.r ml1::laa;e€e en !~0 m'inut":l vir pousA, en 1aasgenoe~1e war~ 1n~es1uit in dt0 vasge-

stel~? 3S uur par we~k. Di3 prtnsipaal

mag

eRt8r, na g81ang van die omstaniig':J.81.9 van ie lere skool, die tyrJ.

es.

vasstPl

wanne~r die klar~e t.n iie O~f.!:~ni. be~ln, en

wann"3~~r ~.iA · s.kool s .~

,,1_ t.

) j 3 lee:J:'l inS~: o'1t•Tang: rler':lal-

W';) ·1a:t~;rJ iks 7\ uur o:':'l·ier~i~ ( bo."lalwe '~o~-nsoi~e: 6 uur), en "l.aar meet sos uur per ll'{e<Olr g"3hir:"ln1.e 1ie aande onrl0r to·e sig aan stuiL3 r:rewy w0 r 1. Sy pr op;ram is ius

taa0-

lik vol as oo!r noll onthou wor1. '"tat S3.t:Jr:ia,cw~qende

meesal p:evul wnr1 1eur t'1inbou on1er toesi9;. B-v in vol~

tydse tegniese oplt91·iinQ";, soos aan di~

Soar

^Te~iese SkooJ, wor1 ius meer 'lr9 per week verwa.a as by "Ue ge- wone on·:'l.erw"Vs aan <lie :mt11elbareskool, t3rwvl ~'ii9 ure per week vir akade~i~ss o~~erri~ weer m1~ier is bv

eerR-

genoem4s as bv la~s~en0e~ie.

w~r1 gemi~~s¹~ 12.0~ uur psr week aan 1ie

eksareenvakke

(Afrikaans, ~nerel~,. MatesiP,

Natu,trwetenslfa:p,

Tr::ltene) b0 s te 0 , wa t nee r~om O'D gem t ·4.1e ld 2. 25 uur per week po,r vak. Daaro:rn is dit dan nie moontlik om binne ¹n jaar cUe val.rke vir die Nasional e Te~iese Sti. VII-Sertifi- kaat of Nasionale Junior Tegniese SertifU•aat ( be1-Ialwe Afr1¥aans} af

te

skryf ni.3 en word P:ewormlik 18 ma:mde aan elke Sertifika?t b'?st<?3 of minst~ns 2-\ .1aar aan albei, met uitson~ering van die le~rlinge wat by toe- lat:Lng ree~ls 'n st1. VIII- of st1.

rx ...

aortlf'ikaat '::!Asit en vrystelllng, van sekere vakke V8rkry, soos ree·:ls verl'tle 1~. ( bl. 75 . )

Wat ~ie on1erwvsmeto~e

betraf,

kom ons hiAr by •n kar11nale 11raagstuk, wat. in rile volq:er~·t"l ":loofst"lk

b'"spre~k 1.vori..

85.

HOOF'S'rUK II.

0 ~ rt ~ L A s I

E.

·---~·---

l. I n 1 e 1 d 1 n ·-·---

^__

..,_- ·----

^~.

In bykans elk~ .TaJl"ver~Ja~ van. 11~ Sekretartt=~

va~ On1erwys en in ~~~ Rappnrte van Ont~rpn~k oor Te~- nies~ •n-i.erwvs wor 'I 1it bekJ ~mt:oon iat aanslui tinq ~e-

soek 'T1o3t wori.tussen 'lie skoolafrtelin~ E!'n iie werkswink'91.

Bier11e korrelasie - as 1it bsstaan - sal eerstens moat

~~vin1

wori

tussen 1ie s:.;oola.fislin~ l!a oksamemrakke a~

·ian a2ns

lui

tin~ n:esoek wor 1 t11Ssen ·:li.., w~rkswinkel en s1!:oo1 :leur iie on-:larri~etoie.

Ons

ate~

ons op

iie .stB.n:lpunt rlat knrr~lasie in albei

Qevalle,

miekien rt'leer

·iie

an:ler be!nvloe·:t.

bemoe i.lik word 1.e~r 11e ekea1Tlenstel-

~el

of -vereistes en

onthrekeni~ rasilttaite

aan 1ie

2.

Froblea~~tellin~.

So•s in 'iie vor ige hoof stuk aang:etoon, w,r 1

iie 1eerl:\.ng geen kell93 gelaat nie, en hy rnoet byvoorb~elJ

vir iie Nasional~ T~~niese

St1. VII-Sertifikaat

wat 1ie

s i.s, Na tU1li'11V'et~ns~

a.r·

^{en Tek·~n~ kie s.} As mens 1.1·3 skoal vakke so opnoem, lyk 11

t

of 1ie vak~re 'l)r '3.~ti.P.:

bv

:iie werkswinkel

behoort t'3

pas,

1a.t

"11ullB onont"beer- lik is

vir

~ie am~a~sman. Laat ons e~t~r ~ie vol~enie vra9.~ stel: Van watter waar<ie is Y'l~ate~ds of Nat¹l.llrwe-

tenska:" of Tekene of al irie ( soos V9rwag volqens :U3 re ..

spektlewelike sll1alJus8e) nou eint'1 ik vir brroor-':leel i 1.1e B1eremaker,.. of Natesis of Natunrwetens~.<:a'D of alh3l vir 'iie ''iamaker of Skrvn¹1173rker of "N·eub~lmaker'i' 'Sn

to~ hly hierdie s1llabuss9 i1es9lfde vir ~iA Klsrern3ker,

87.

Wa'IT.'9ker, Skrynwerker of rfeubelmaker

t'9rwille

van uni- fo!'tr'iteit by ]ie eksar11en; rn.a.w. al i.ie leerli.ntm va,_

die V'3rsk1lle"11e amba~e wat wel"k vir 'iiaeelfi.e

sl'3rti

fi-

Maar last

t!na v~~r1op1~ aanneem riat hierrii~ vakkc

to.cz;

~e:req- ve•di~

kan wori,

dan sal

iit

alleen kan qeskied mits iie betrQkke eillabu:"!!s~ soiani!l t.!:~W"1Ts1g: worrl ·lat dit bP.t3r pa8 by

cUe

am"b9f7te a an 1 ie Tlo3r Tem1ie~ q '3kool ·as "ll0 leerlin.: dan verrlill 11VOri om 'iit te ne'3""::.

~1•; m.a.w.

ka"

~aAr

nie

vir hieriie Akole, wat hoof-

eie l.eJ"1'-la'!'

'en. ~t)aste sillabu!=!~e opo!!cst~?l wori ni~?

Op 1.ie oomblik

..

~ee 1.ie Te~ie~'~~ KollA cres rUe

~ aan

bv

:iie leerp.lansame~tellinr;r, qn wal"::lr bulle

,..,of:"!!~ta!'lik voorher~t vir iie nvwerhe·le van iie ste'le

en

r.evol~~:lik leerli.n~e

trek

vir

ander

arn'Ja,~Zte aA :lie

wat

en eillabus~e beter as~ bulle ·lnel bea-1-twoard.

Om i.ie hui-:lige posisie beter to<:l tB 1 "i.qo, ~aJ

Selfs al worj ·He

"silJ ahus qewysi.g, kan Natuurwetenstr an as soianir;r hesw.::L=tr- lik as on1erwysvak vir iie 1UFi:r·'3maH:er ge'rei1'1Tflr4itr ·v0:ci.

Boeimm w0r·i nie li'3wer ·in i.i'3 p1ek g~~t-sl Boekhou of

Pesi~heiismetoi.es nie? In di-:J hui Hge Matesissillabns

w0ri

vir Jie Nasi~nale TegnieRe Std. VIT~Serttf1~aat o.a.

voor~J:"lskryf die optel, aftrek, vermen:'i..g~r,ll"1.trJ: e:n J.et=:l

ens.,

wat c.e,.3nsins m~t ·"lie ~Zenrv::'l1'1"4e arnba<:!' :tn ¹Terhani gebrinq kan.wor~

nie.

~8.

le op die

berekenin~:r

van riie koste, ens. van verskil1e1i·ie

verva3rdi~1e

werkstukke nie?

_Die

1-lui U12:e Tek8Jle sillahus vir 1ieselfde sertifikaat

ver~

o.a. die konstruksie van vlakfiqure, ortografiese tekene, isometrie9e tekene, skaaltekene, en:::., te:rwvl lie Tekene

V9n

riie Klerem!lker eintlik bestaan uit

vr;rh.anisk~tse.

DaAr kan na t1.ll1rl ik

aa:nQ:e~roer

wor-1 1at

in

rite Tekeneklas

1.ie Norii~e

vagri.tcr- h.ei1 in 1.1e hanterin'l? van tekengereei::ll·<ap en akkurate metinll verkrv wor,.,_,. wat ian

o0rg;e~.ra

wori na l.ie werks-

wink~l.

Oie

doel

van

hier~ie

vak is volgens die Hand-

boek (

bl,

87) orr

•iie Q;rondbeginseJ.s van Teke!lf van

~J.:le.

amhaq+-e

te

1@,

'Tiaar -lit blv

¹

n f0it riat lit ( Praktiese Jieetknnie of Mas

.~ientekene

tot

¹n

grotAr "!"'ate) nie v:tr

all~

ambaqt.e van eweveel wadrrie is nie.

Die slotsom is dat ria9r vir sekere ambagte sekere

verpli~te

skoolvakke

ges~el

worri en iat hierrite vakke so ver

wert,

staan van hieriie ambagte riat

rilt

be- swaarlik kan

verwa~

wori 1at

die

hetrokke

leerlin~e

in die vakke sal qetnteresseerri wees en iie noriige

belan~-

shelling sal tonn. NatuurJik 1-let hier'iie vakke

!1S

sorianiP-:, h.ul akademi"3se 1,'Vaar·ie, maar aan riie a.nderkant rr"Oet onthrJU word riat hierrite

leer1in~e •n

teqnieRe on-

leidin~ ~ekies

het bo

¹n akademies~.

3. Oplossinq.

Die ideale posisie vir korr'"lasie

tu~~en

skoolvakke en an"ba,q:te sal 1an weC)s ·iat vir elke a'!TI'lag

~eskikte

skoolvakke

~ekies

worri. Dte huiriitZe

posi~i.e

is dat rlie voorqeskrewe vakke vir riie

m~~ste

hoewel nie 1)

vir al die ambag:te nie

~ere12:verr-J.iq

kan word, maar ons voel

to~

1at in hierdie

~:reval

iie

rnin~erheiri

nie onier die

meeri~rhei~

maq ly nie. Om rite

~~wen~t0

posisie te

bewerkstelli~

sal beteken 'n wver

keu~e

in 'lie leer-

1)

Hier worri Q:edink aan die vakke as soianig '3n nie aan

die si1labusse nie.

pas, h~oorbee) ::'i .ll.a.~r ~oet OPI?':'l st -'1 l wor-) mat-'3sisleerplanne vir 8me1.~, Loo1~1etere, Messelaars 13ns.; tekenele"lrplann'3

leerpla.nne vir •.•.•. ens.

Voot~at in~e~aa~

wor1

op die

veriere

vonr~e]e

van

korrelasie b'V

eo•n 1n1elin&t

en rancrski.kkin9!, m0'3t

eere

gek.v'k word na

1.1e

orakt 1 ~ se ui tvoerbaarhei·i van ·~.te vonrflt~l.

Dit

sal b~tek.,n, om

'n

naar kon.s"''kw~neies te noelJ\, dat 11e urtifor...,it~it van 'iie

hui"iige

3ksamenste1s"'ll

YP.rbreP.k

sal

wor1,

~ie heskik~aarstell1ng van iiP. no1i~e

tasili tei te,. byvoorbP-e l:i e H·s tra leerkra~t"l of iie sentrali-

aerin~ van 1.1·'3 ako1 e of seker8 sentra

waar

in sekere ambagte ~spe&ialiseer word. ~intlik

is

l i t

net 'n

uit-

bre11inqo van "lie

werkin~ van die eksamensteJsel

en

sal die p:Abrnik v.an e!'1n eksarnenvrae stel van •n b3pa'114.e V·3.k vir

al

die a"'lhn:~te vervan~

moet

wor 4. 1.eur ar-artB vrae ^<!.

t

qJ 'J o

·-

^{. .}

onr

~ie bena~Jie vak

vir

iie verskillen~e a~~a~~e.

Jn

die spesialieerin~ van amba.:rt9 sal dit betelJen m1.n~Br

amba~te ner skool maer mesr ' learlin~e per a~~~g. Sv eo'n r~erPanisasia sal die klas1n1eltnq in ~te skonl kan 12e ~oen wor1. voJ q~ns 'lie am¹:aqt e en 1.ie sert 1.f'ika te

'llfai1r-

slells

voor ~r•orh"lrei wo:r-1. i.n.v.;~rolqsns -ite vaksuksAs8e, soof!

tans.

Hoe ~it bater korrelasie in die han~ sal werk, sal snoaii2 blyk. Die le~rlinge wori tans ~eklasRifiaeer

vo l,~;en~ ~ ie ee:rtif1kaat waarvoor voorh~r~1.. w0rr1.. so·

byvonr.bea 11. wor'i. ii.A nuwe lE:H~r lin!le IZ8 ~r•ene0r as He klas:=1e wat voorrerei vir 1.1e 7erste te'ffii0~q sf.'!rtlfl!iaat, nJ. die NaRionale Tegni~~3

St1..VII-Sertiftkaat.

go,

1ntel11~ensiatoetae wor~ lis he~inn~rs v~r~Ar in~ei0~l

in m·1n of !T.Ie"r· rUe g:ewenste a-'mtal vir kJasonderri~t. · Na 18 ~aan~e wori e1Jsamen vir iie eerste sertifllmat afcr8l.9

( In Afri V.:aens en Ambaqsteor ie word ep-ter g:ewoonlilt na 'n i aar eksaJ"'1en af cr"lle) • Soos reeris ,:!ernel·l, IJ:esk:ten ·lie toekenni.nQ' van 1.te sertifikaRt op grnn1. van val~~ukses"~e.

·voll.e l0erlin~e, wat nie in die vareiste aantal vakke vir i.ie s,::rtifikaat kon sJa.aa ni."l, vorro 'ian W'3er ~~.• klaR, terwyl die S'lkse s·voll e lP.erJ i n~e &rf.Hlroep~er wor-1 en ~ron:r-

berei vir 11e vol~eni.e, die Nasionale ,T1mior Tel1'ni"'fl"l Sertlfika9t. VoJqens h1eri1e 1nieltnq blvk 1it ius

dul~elik dat daqr in el~e skoolklas le~rlin~e van al 1ie

st.r~J Sf~l en ls-sr1ing:sterkte van iie verskill''ln1e arrba'lte is rUt niA moont Ii.H om iie klaf! in•ie lin2; te laa

t

plaa svin•1

•rnJ ~:tens ':lie vaksnkses?':'! en die a'11ba,r;z:te nie. Af-l ¹'1tt w0l kan ge'b~,Ir ( soo s '1:1.ierbo aan die hani ge·'lnen), sal ·ii t b:'lt?r korr?lasie tussen die skool en werkswin'k8J he,•rt?,r){-

NeeTJJ bvvoorbeeli. ¹n vak wat vir elke a:rr1"'a.c:sman

noo-lsaaklik is, nl. taal (vlll. afrtelin.;t C hr:>of~t.11k I t ) . Vir bAbandeling in ~ie klas kan die taalon~erwvsar ~an

hoeke ki0P wat in 1.1rekte verban1 staa~ mAt 1aRriie ba-

As kor!'elasie nOll b~staan, beh.oort dit l!emBE?t

t0

kan ":•ori. Dte pro~leem wort nou meer gesien van die kant van rlie leer lin~ as van ·'lie leerpLm as so1ant,q, en

·ierbslwe ¹'!10r 1 net daerna verW"<TS.

Die vral'l 'ioen sitr DOll voor: As 1. ie J.p,~·rJ tng:

s0 liiT3rk in verban·i metjamba!l

sv

Q:O<=J·:'! is, presteer 'hv ook f"O"''l

sv in ile s~:ool '? Of' as h;r swak is met Ol'ltr~1<"king tot,lamb-1o.:, is dta skoolprAstasie ook swak?

91.

Uit

ervarin~ b~antwonri

ons

hier1ie vra9 he-

veetia:en·:l.

Daar is natuurJ ik ook .Q::~va.J1A '"aar "!i"l le':'lrlin~

~oed pr~stear in ·:lie sl{o'Jl maar swak vor1'9r in 119 a::t~ba~:~;

of omgeke~ri.

Die

vraaq

is ncu

of ~te sknol 1\~ leerJin~

wor1. hi~r ook in.~e s 1 ul t d1.e Amba.q~to3or1e. In•l:tr:m 11 t 11e aevaJ

is,

he~onrt ~iA

korrelasiakogffisiijnt

van 1ie

vakke, bv. Ambap:steorie en Tekene ₁ met 11e forlTlul

~

^/::.

.2: 'X:f: -· .

~''£,X.,~

z ^(j,.

v~rkrv te kan wori.

4. SalTievattinll.

,•·--··-

-·-·----

Die sloteom is

dat

onier ~1e hu1~1~e leerplan-

eamest~ll1na daar eekere verpl:t~te vakke

iA

v:lr selrere a.mbag•·e wat ~1aswaarli'k korrelasie in jie han:t kan wer¹{ .

Oni.er

hierd.ie

omstan1.ighe'ie

m.o'9t

onJar

knrrelasie tuss3n die al'l"ha&Zswinkel en i1e .C~koolafie11n~Z; ::118 volaen·ie vArstaan wor l. Die

skoo

1~1akke ( ook ·He minier P.:epast8s vir Sr.:l'l.rere

1)

arnbagte) het hulle aka~emie~~ waarde. So s~ McKerron:

i1We have y<ot

tn

learn that a sub,ieot, w'l1inh qiv·~s r.i true perspective, a san~ 0¹.1t.lnok on life, mav bt; of t'L-,e trreatest practicaJ. ut111tv,i¹

of op

bla1ev

117:

¹¹

A

suh~':!Ot,

of which

the practical utility cannot easlly be de!l'1onstrate'l mav be

extreme

1 v yal 'lahle ln tt:lat

it

moults the o~araoter. ani outlook of

the

e'l.ucand. ¹¹

Om 11e

kin~ te laat belan~stel

in hi."ri'le vakke woet d.it sov'3r moontlik in ver'Jani ~ebrin~

wori met sy ambaq, So byvoorbe~lj kan die le~rlinqe wat

nie in

Matesis qe!nteresseerd is

nie,

~evra wor~ om aekere van :U,, probleme ui

t

bv. ·it '3 S:m1/ls'wink8l op

t3

los. .Ji

t

is voor die han1 licuz:end dat dagr e12:ter 1.1e nO'lSte same- werkinp:: tussen iie oni.erwy~~r en

1ie

1n8tr,lktenr moet wees.

1) :We Kerr on: " Historv of B·iuca

tion

in South Afri~a, '¹ bl. e3.

92.

D:l.e cnjerwys~r sal ~e1urlll die instrukte11r moet raariple~~

o~ va~ te st3l hoe hy ~ie h9ste 11e ^w~rk in ^~ie werkswtn- kel kan aanvul, en om~ek'3er·l nJ(')et ··U~ instr,lkteu.:r nle op eie hout,113 sy metC'l4.es in :iie onlosRi.ng: van problema gaan.

mt Rlrl-9n oek ~Zekontroleer wor-" sni.at wannecr :lie b-=Jtrokke

OTtrel .. van wiele, ·i:'le mat<=Jsison'l'3rwya':'lr tersFJJ.f·ierty"i sirkels k,qn behan·iel, sn 'nin of' me:1r dies·:Jlf'le metode of

for~ules gebr~ik. So kan nag tal van vonrb~el1e aan~e-

haal worl ui t elke vak, en die Q:root ·1oel is dan om riie skooJwerk naier aan ii~ praktyk te brin~. Die hele onderwy::pnetod.e in so ¹ n te.q;niese :inri~tinp:: kom ·ian hiqrop

1)

neer, em ·iie woor·:te van ^{•r:r. J.} Horne te gebruik :. ¹¹The

principle underlying

the

methoi of teaching •.•.• is

tl-Jat ..

.. .••. pra~ti~al work sboul~ come first, and

t})e

discus~~0n .: dnl i.e1u':!-tion from results sh0ul'i oo>r"e secon1."

Die on,terwyser mo~t nooi t ui t ·1ie ooq V0r1ol"lr nle dat hv altyi sover moontlik moet poog o~ sv voorb~al1e uit die werkswinkcl te haal- die.leerlinR moat leef in rtie

amba~ wat aan hom _geleer wori.

Die taalon~erwvser is bes\g om te v0riui~~lik

hoA ¹n opstel ~~skrvf moet wor-1. Laat ons nou sv spesia- le meto·ie van opstel skrvf as sodani g bui te rekAn.im:r laat en net let op i~e mate waRrtoe hv sy voorbeelde uit dte werkswinkel sal kan trek. Eerstens sal hv ¹n onler- werp kies wat betrekkin~ het oo ·'11e arrfbaq, bvvoorbe0ld:

11Hoe ak my eer s te artikel vervaardiR: he t. il Nou wori die le~rling daaraan berinner iat in ·'lie werkswinkel sv instruktenr da3.rftp wys dat ¹n artikel nie kan vervaardig wor:l. as daar nia eers v~oraf '11 plan getf3ken wor~. 11-Le.

1) ^{·!J • •} T. Horne: "Repnrt: Transvaal 'Educ. Depart., "

1915, bl. 96.

93.

BY sal hier nok voler~ns ¹u .skerna IJ'I.oet 1.111~rk. Daaron vo1 cr 1at

nv nou

die no,11'fe materiaaJ vlr ¹

n

artikel moet bvmekaar

:ma~k~ Bv rUe skrywe van ¹n ()n~?tAl wor1 '99rs al r1.ie los

~:reda~Zte~ Dflera:eskrvf. Nou vol~ ·Ue ver'WAJ:>kinq van ev

mat8riaa 1: elke a parte 4.9e'l t .He 1¥0r'i gemaak. Die lAArJ inf!

konstrueer

nou qeskikte

sinne

wat sv ~edaRtes weer~ee; die on~eskiktes, ·die ¹¹ afva:l-hout '¹,

word

well!regooi. Nou rnoet die af@:RWerkte dele van die a.rti~:el irLilekaar 11,evoert word

om een produk, die ~ewenste artikel, te lewer. Die opstel.-.

skrywer ~aan nou sv vol tooirie sinne so rang:skik da t rUe

lo~iese verband :luirielik blyk en een af~"3ron'le p;eheel vnrn^{1 •}

Daar kan verder

oak

n·a, op ,;z:ewvs worl

dat

hoewe1

almal in die

werksw:tnkel

miekien besig w·aR om diesBlfr:ie soort stoel.

te ma~k, aldie stnele to~

nte

Eresi~!

eeniers

sal lvk niA.

So eal in elke opAtel

oak

~aqrdi~ ~ianskappe ont1~k wor~

wat

~

eia

persoonlike

kleur dra.

ve~soek wo~1 om so1anige artikq}s

in iie

werkswinkel ^t~

p;aan ond.erBOflk om

die

waarh.Bid van rUe

bewerin12:

te staaf.

Op

ao¹n wyse wori dan ~eDoo~ o~ ~ heqte

kontrak

tussen

d.ie

sknr l en die ambaqta te bewerJ<s tAJlig· en te

behou.

Ook ~ie ekeaminator ver1oor nie hisr~ie ~elanq­

riVe aspek u1t die oo~ by

i.ie

opstAl van ay eksamenvraest.::l

nie. Ae

voorbeeld wor~

in Bvlae B

~ Enq~lse vra~Atel vir die Nasionale

Tegnies8

Std. VII-Sertifikaat byg<?V03fl. 111rat terselfJ..:,rty:l as voorbe8ld. kan r1.ien om :lie stanria8Tl te lJA- paal wat van die B- taal te12:nie13"'l St·t. VII-leer1 in!Z VAI"IIlag

worri.

L8.ngs

1:1L":r,lie

wr.;g

wo:ri 1.an

gei.urig geDong

om korrelasie

te b~wer~steJli~

om

so~oenie

iie

nodi!Ze b01ang-

stellinrt by ·ii"! leerl ing:: t~ wek en die taa!.r van riiA ond8r-

wyser aan

die

Hoer

're.miese Skool te

veraangenaaw.

94.

~Q.~€_s·r·~~ _~If~

AANStUI·rnm EN ADII'•INIS·l'.tt.r;.SIE.

- -' ' " " " - - · - - · - - · - - - , # . . . -·-~-·---~ ---w~- ..-~---

1. I ·--- .. n 1 e 1 1 1

^,..

^. . n --

~.

·\·aar ons in 11e v"'or~aan.'le J,onfetukke ~til~e-

staan l\0t hv rile aari van rUe verskill8n ie te,;m.ies~

sertirikate wat

aan 1.:i.A Hoer TeiZfl.i.()~<-,

.Sko,.,l ver-werf ka.n.

word, sal

one

in h1er11a hoo~st11k na~a~n in

hoeverre

h1er11e nU'¥9 leerstof aansluit

ov

^~m hou op 'b:~etag,n1e

kennis, m.a.w. lnhoeverre 1ie prov1.nsiale laerskoolk:ursns aansluit by ~1a leerolan van 11.~ Bogr T~~iese Skool.

H1er1.1e rU"3rH:ra.;mrle pr0'":le.'3m sal on~

ook

lei tot i.te kwe3sie van ora.antsasie en atmin1strasie.

Die 1:rmerl1lr 3 sowe 1 as 1.ie u1 terlikfl! funks!e VIU\ d.:le Oft1.arw-vs mo~t :n

inteqrale

eenh.ei'i

vorm;

tussen 11e versldllen1e vertakkinp;a va;, 1.19 on'l.erwvsetelsel

mo~t

'n

har~oni~S9 aaneen~kakel1n~ bcsta~n

om

t~

kan

vol-

dosn

aan.

11e

varwa~tin~s

van.

1.1~ betrok'ke ~m1k.

1)

T)t~

~oeltreffen1a or~antsasie van

en

koB~erasi~ tuRaRn 1!e

v~rski llell."ie

he'I-Jeranrle

1 itt:.q:al'J:Is sien on!'! as ·i.ie u1 t~rlike

f'unl('sie

van

·11.e onr]o;,rwva,

en

ii~ aansln1tinfl tua~P:Hl bv- voorbeeld die laerskool ~n ii~ ~1~1elbar3

skool

~n

m111a1hare akool

met.ho~r

•niF.Jrwvs as 11e

lnn~erll\re

funksiR. ~ierrlie

tra1_iaionelc

·1rial-Joek~rerhln-11.nP-: vorm

die hl')of1.eel van 11e

strukturele or~anisas1.e van

ons on1erw-vast3lsel.

On1.er 1i~ svwaartse uithreiHnll van die trad.isioneJ e :triehoek sa 1. ·lie teg::rl.l-~a-3 oni.arwvs ree-

aorteer,

of soos 1ito:

Transva,J.J

se Oi.reldeur vart

On,lerwvs

rUt 'lest~l het:

UTrade

scl-:lools br11.~e t"le

!Tan between

t'l:le coro-nl~tion of the primary 'JO,Jrse ani. the

heqinnina:

!-' . . 2)

of the trade ap:orent ice ship. '¹

_

^..

_______ _

1) V~Zl. l<.:.G. Malh-"'r'be: '¹T.<:iuoat1.on in South Af.ri')a.·~

2) '¹Report : Transvaal ~iu~. 1)BYJart., ¹¹ 1921, bl. 23 ..

95.

Nou sal :moet natiZeg:aan wor1. we.t ·He noel e'1 f11nlrsie van :t:te laers1!.ool is om so·:loende te bepaal inhoe11erre die l·31'3rplan ,morsi:?nintiZ maak vir 11e lePrltn~r wat 'n t-?ctnir-os::-: r:l~tinP.:

wiJ. voJQ', m .. a.w. of :iaar 'n han1e-aroe1dkurs~Js is en wat cUe wagri.e 0aarvril'l is, of iaar bero:=~usvonrl1~tinO", aanlel!'- nasporinq; Ans. is - almal faktore wat rUA mate van ^filll!e0s

van··u~ l3erplan van 11"l Hoer Te~ni':'l~H}

Sk0ol kaYJ br.:,paal •

. 2. La:~~_}£'?_o1~~~Ela"'.!..!.

(a) Banie-arnAii.

Wat die laArskoolle~rplan ~qtref, word die

~eweni,

en daar word ook

~elet

op

~ie ~eRoniA ontwikkelin~

va:~ 'ite li.c:~;gaam. Waar moontlik

wor1

ook

plek

inger1m.m

vir han1e-arbe1dklas?e.

Die waar~e van die klasse

word

mooi saamtiZ8Vat deur din Or.~ani.seerder van Tern1iase On:ier-

1)

WV!". vir Transvaal •

s

"~v .manual wo:rk a bov is tamz;ht to thJ.nk clearly tl"lwar·1s an eni. b811eved hv '111m to be us~ful.

It is a trainin~ in co-or11natton ~etwsen band and ~ye

th.r01.112'l:J manipulative exsrc:ts"l :iealiniT ·•rit'I-J. tl-J9 a:eneral

princ1pl8s

involv~·i. in

t"l.e

us9 of

tnols, tbe mflthoi.s

of workiniZ materiale, ani tl:e malrinp: of con.strn'}ti(")nal -!raw-

inas in sue~ a wav as to train the lntqJli~ence an~

1evelop

the ch.aractAr of the P'l'Oil. It aims at ~ivin~ mastery

over tools, materials

an' ^m0tbo~s

as wall

as a

a:enara1

practical doxterity wl-Jlch wtlJ ~e usef1ll in any ¹va1k of' life tbat the pupil may

follow.

T~e ro snl t of S1JCh

teachinQ'

is

a strenQ'theninq of ths intellia~nce, oharact~r

an1 prcducti~re activi tv of tl:1e punil; manual trainin'7 11.as therefore both an edu~ati.ona1 and an utilitarian side."

2)

Uan

kom hy

tot

-'lie s:evol~trekkinq dat rlie seun wie se

1) Horn A: ';Tra'ie Schools in Transvaal'', bl. 83-89.

2) Idem. bl. 83.

95.

hanri en

eo~ ~~ojen

vr is 1f!ur b.anie-arbetri, wat on1erriq ont-

van~

bet in elemant@re

~ereedakanwerk en

hanie-aktiwitait

Ot!l

te werk

~n t~

tekr-m

vol. ~ens akkurat~

metinO',

is klaar-

'h.l:vklik

bet'Clr

vaorb~rl'li

vir

on~.erria

in

amr,aqsproses~e,

as di~ le~rlin~ wat

nia

1ie onlerri~ ~e~a1

het nle.

die onier:d.~ ken bf3sl:ioll

wor"l, van

1ie

uttlitartstiese

ooa:-

nunt, as voorberelrlina; tot arrfba,zsonierrirz en ia

noc1.saakl1J~

VOor1at on1err1!2' ontvan,r;t

WOl:'i in·amba~:tS'l;)rOS'3S8e en -meto'i~s.

1)

Di~

leernlan van 1ie

laers~~ol

in Transvaal akryf voor dat :

i¹by

skoJ

~,

waar 1aar fasiliteite vir "lie

on·ierr1~

van Huis- vlyt en Hout-erlr.MetaaJw(.)rk is, sal dit verpli,c:tend wees vir alle

leerlin~e

in Std. VI (VII en VIII)

• • • Ill • • OJ'11

een van

hi~r-iie twee

va.kke te nee'Yl. ( Huisvlyt vir

"lie nJeisies) ¹~

'llfat

is

hier·lie fasil

i t~i

te, en waar bestaan bulle wel?

Is

iit

1.1e

nodige aantal

le8rlin~e

wat

rian

weer die

no:U~e

ui trustinll

r'3~8r4.l~? In~ien

so, ian sal diA faa!- liteite besk1kbaar

W'3'3S by

iie

~root

dorpskool en miskit:ln

Ma"lr

1'lat ~e-

eet g;A 1'! t,q}, want

watt3r

vol')ri.e'31 sal i te

:rroer

^Ta5:mies~

Skoo1 uit hier1ie

pt'akti"'s~

1rakke

17~n die

laersko('ll kan trek as

die ~rootste

pers9ntas1e van

~1e leerlin~e

vir 1ie tejtni':'lse

inri~ttna: ~etrek

wor'i van die platteland (die

~e-

wane plaasskool)? Dit wat

~out-en-Metaalwerk

betref.

(b) F~epsv~:::_!_ig:t ;_~.

Wat is nou verdar iia poaisie omtrent beroeps-

voorli~tin~

in

die

laerskool? Die kwessie van bero8psvoor-

ligtin~

is

'n

aanhouden·i.e proses wat behoort te

be~dn

in 1ie :iae wanns'3r d.ie kin1

1.ie

eerste tekens van intellektuele

en

han1.v~ar1.i~heidaneiginqs

en -

b3~aafdhede wvs

en wat

dan

oor

die

kritteke tydperk van

beroepskeuse

en beroepsopleidinq

1)

Volqens die

betrolrka

J:ian1bo~k.

97.

meet lei tot die tvd wanneer -Ue kind in 'n bepaaJJ'ie -,:'leroen

1)

moot Q;eplaa s wor i. Is die le:?r'Plan re ·:::ris te oorJ.aai sodat daarvoor nie voorsienin~ ~emaak kan worl nie?

Mo9t

~an nis v0rhaas w~es nin as die seun aan~~raai wor~

om

na ·tie Ho?-ir TellTlii":St.: Skool t::1 aaan omdat h"r '¹s(") li0f is

on:'l~rri~ in ~·3Q:ee word), of a~ die le~rlin~:~: sy VArsk:vninl!

maal:r in dle saJ ig;e onkun·ie dat hv non uitslllitlii-r ¹n a:ro'l)a~

Die slotsnm waarto8 ons ~eraak, wori ~e•e~ in 2) .

~ie wnorde van

B.G.

Malberbe: "There are, however, two features in our system which have in the past ma"':.e i t -practically irpossihJe for the South African ai.olescent to get a real education. I refer in the first place to the a.rtific::l.al dualism h:~tween the so-called cultnral arrJ

t~-:,3 vocational eiucation, a dua11 s:m wh.ich has in this countrv -'lP.8n accentnateJ. bv a furthAr j11alisl'11 of admtni-

strativs control.¹¹ In hulle ywer om vir ·Ue uni;rersitP,lt voor t:~ h1--:rei steun die laer- en mi·j/ielhar~ skool rnekaar in hul har~in~sl!imnastiek en bes~ou die HoMr TaQ:niA8e Skool as 11A aan~ewese aflaaiplek van die minier intelJektuele 1eerlinp:. Maar ver~eet dat hieriie tipe l~~rling net eo min 'n suk~--;s saJ kan maRk '.Jan 11~ te12:niesB kursua insn-

v·8rre d:i t die a!rnolwark betref ( v11l. Af·'t. ·G., Hoofs tuk I ( bt) • ^~ Gedeeltelike re~ver~i~inl! van ao'n han~elwvse

. . 3)

kan ~e~oe~ wnr~ uit ~ie fait dat volqens M.L. Ftok in dte pra~tvk ~ mens qeforsaer wora, al wor~ ook watter teorie omtrent intelli"ensie aanvaar, om t'\'ee tipes wa t

1) F'. ,T. de Villiers: ''Tvd.skr if vir Wetf'nskap en Kuns, '¹ Sept. 1944, bl. 20.

2) E.G. Malherbe: ;'Education and the :Poor '!lilhite•', ¹¹.TournaJ of Science,n Vol. 26

(1921),

bl. 899.

3) !f.L. Fick: ¹¹Journal of Science,n Vol. 26 (1929), bl.905,