Rapport van het inspectiebezoek aan Sigma Zorg B.V., in Amsterdam op 1 juni 2021
Utrecht, augustus 2021 V2030446
Pagina 3 van 20
Inhoud
1 Inleiding 4
1.1 Taak Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd 4 1.2 Onderzoeksmethode 4
1.3 Aanleiding bezoek 4
1.4 Schets thuiszorgorganisatie 4
2 Conclusie 6
2.1 Wat gaat goed 6 2.2 Wat kan beter 6 2.3 Wat moet beter 6 2.4 Conclusie bezoek 6
3 Wat zijn de vervolgacties 7
3.1 De vervolgactie die de inspectie van Sigma Zorg verwacht 7 3.2 Vervolgacties van de inspectie 7
4 Resultaten 8
4.1 Thema 1 – cliënt centraal 8 4.2 Thema 2 – integrale zorg 10 4.3 Thema 3 – veilige zorg thuis 12
4.4 Thema 4 – professionele autonomie van de wijkverpleegkundige 14 4.5 Thema 5 – sturen op kwaliteit 16
Bijlage Geraadpleegde documenten 19
1 Inleiding
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd heeft op 1 juni 2021 een aangekondigd bezoek gebracht aan Sigma Zorg B.V. (hierna Sigma Zorg), te Amsterdam.
Het doel van het inspectiebezoek was om een oordeel te geven over de kwaliteit en veiligheid van de zorg die Sigma Zorg levert aan cliënten thuis.
In dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen en het oordeel. Indien nodig geeft de inspectie aan welke maatregelen van Sigma Zorg worden verwacht naar aanleiding van deze bevindingen.
1.1 Taak Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
De inspectie bewaakt en bevordert de kwaliteit en veiligheid van zorg. De
inspectie ziet erop toe of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. De verwachtingen en behoeften van patiënten en cliënten zijn daarbij een belangrijk uitgangspunt. De inspectie gaat in het toezicht uit van vertrouwen in de intrinsieke motivatie van zorgaanbieders om de best mogelijke zorg te verlenen.
1.2 Onderzoeksmethode
Tijdens het inspectiebezoek gebruikte de inspectie een toezichtinstrument gebaseerd op het toetsingskader ‘Toezicht op de zorg thuis’1.
Het toetsingskader bevat de volgende thema’s:
1. cliënt centraal 2. integrale zorg 3. veilige zorg thuis
4. professionele autonomie van de wijkverpleegkundige 5. sturen op kwaliteit.
Het inspectiebezoek was van tevoren aangekondigd en bestond uit de volgende onderdelen:
- gesprek met directeur en bestuurder;
- gesprekken met cliënten (en hun mantelzorgers);
- gesprek met de wijkverpleegkundige;
- gesprek met drie zorgverleners;
- inzage in zorgdossiers;
- terugkoppeling van de bevindingen door de inspectie en gesprek met de directeur en bestuurder.
1.3 Aanleiding bezoek
Aanleiding voor het inspectiebezoek aan Sigma Zorg is dat de inspectie deze organisatie niet eerder bezocht. De inspectie bezoekt Sigma Zorg om zich een beeld te vormen of de geboden zorg voldoet aan wet- en regelgeving.
1.4 Schets thuiszorgorganisatie
Sigma Zorg biedt persoonlijke verzorging en verpleging aan cliënten in Amsterdam.
Ten tijde van het inspectiebezoek heeft Sigma Zorg 90 cliënten in zorg die wijkverpleging ontvangen. Cliënten ontvangen zorg vanuit de
Zorgverzekeringswet (Zvw) en op basis van de Wet Langdurige Zorg (Wlz).
Sigma Zorg levert gecontracteerde zorg voor verschillende zorgverzekeraars.
1 Het toetsingskader staat op www.igj.nl.
Pagina 5 van 20
Daarnaast biedt Sigma Zorg aan ongeveer 125 cliënten hulp bij het huishouden en ambulante begeleiding.
Sigma Zorg heeft een WTZi-toelating (Wet toelating zorginstellingen) sinds juli 2011, voor de categorieën persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding, behandeling2.
Sigma Zorg heeft negen zorgroutes in de ochtend en vier zorgroutes in de avond. Sigma Zorg richt zich op laag-midden complexe zorg. Hierbij valt te denken aan: ondersteuning bij dementie, hulp bij algemene dagelijkse
levensverrichtingen (ADL), hulp bij medicatie of katheterzorg. De zorgaanbieder levert geplande nachtzorg indien nodig. Sigma Zorg werkt hiervoor samen met het netwerk van ‘Zorg in de Wijk’, waarin 10 collega thuiszorgorganisaties deelnemen. Sigma Zorg begeleidt ook een aantal ambulante GGZ cliënten met medicatie onder toezicht.
Sigma Zorg heeft 28 gediplomeerde zorgverleners in loondienst: twee wijkverpleegkundigen niveau 6 (1,8 fte), twee verpleegkundigen niveau 4 (1 fte), vijftien verzorgenden IG niveau 3 (8,2 fte), negen helpenden niveau 2 (5 fte). Samen zijn zij ongeveer 575 uur per week werkzaam (16 fte). Daarnaast werkt Sigma Zorg met drie zzp’ers (een verpleegkundige en twee verzorgende IG).
Sigma Zorg heeft een cliëntenraad bestaande uit drie leden, waarvan twee mantelzorgers van cliënten.
Er is een tweeledige Raad van Commissarissen en een ondernemingsraad sinds 2020.
COVID-19
In de periode van maart 2020 tot heden zijn er binnen Sigma Zorg in totaal twee cliënten besmet geweest met het coronavirus. Deze twee cliënten zijn overleden.
Onder zorgverleners vonden enkele besmettingen plaats. Ook waren enkele zorgverleners tijdelijk niet inzetbaar vanwege quarantainemaatregelen door bijvoorbeeld besmetting van iemand in de directe omgeving.
Sigma Zorg ging met elke cliënt en/of diens vertegenwoordiger in gesprek om afspraken te maken over het zo nodig afschalen van zorg. Sigma Zorg heeft inzichtelijk gemaakt bij welke cliënt een mantelzorger eventueel taken kon overnemen, en welke zorgmomenten prioriteit moesten krijgen. Al deze afspraken zijn vastgelegd in een zogenaamd back-up plan. Het is niet nodig geweest om hier aanspraak op te maken.
De directeur en bestuurder geven aan steeds over voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) te kunnen beschikken. Tijdens de zorgverlening dragen de zorgverleners standaard een mondkapje, handschoenen en plastic hoesjes over de eigen schoenen. Bij een COVID-19-verdenking of besmetting wordt dit aangevuld met spatbril en een witte overall. Op het kantoor zijn kant- en-klare boxen beschikbaar waarin alle materialen zitten, te gebruiken bij een verdenking en/of besmetting.
Ten tijde van de besmettingen en daar waar nodig werd er samengewerkt met de GGD. Daarnaast is Sigma Zorg aangesloten bij het netwerk ‘Zorg in de wijk’.
Vanuit dit netwerk is een Covid-team opgericht dat desgewenst de zorg aan Covid-cliënten kon overnemen. Toen twee cliënten van Sigma Zorg COVID-19 kregen, is inzet van dit team niet nodig geweest en heeft Sigma Zorg de zorg met het eigen team weten te verlenen.
2 Volgens het Wtzi-register. https://zoeken.wtzi.nl/wtzi, geraadpleegd op 29-06-2021
2 Conclusie
In dit hoofdstuk geeft de inspectie haar conclusie. Hierin staat hoe de inspectie de door Sigma Zorg geleverde thuiszorg beoordeelt. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen zij de scores op de normen geeft.
2.1 Wat gaat goed
De cliënten van Sigma Zorg krijgen zorg op maat van betrokken zorgverleners die hen goed kennen. De zorgverleners kennen de wensen van cliënten en weten wat de actuele zorgbehoefte is. De cliënten zijn tevreden met de zorg van Sigma Zorg.
Zij krijgen ondersteuning en gelegenheid om zo veel mogelijk zelf de regie te voeren over de zorg thuis. De wijkverpleegkundigen werken zelf ook mee in de zorg en hebben zo zicht op wat wel en niet goed gaat. Zij dragen bij aan de kennisontwikkeling van het team.
2.2 Wat kan beter
Sigma Zorg kan de samenwerkingsafspraken met de mantelzorgers van cliënten eenduidig en meer zichtbaar opnemen in het cliëntdossier.
De inspectie hoort tijdens meerdere gesprekken dat er een transparante en lerende cultuur heerst bij Sigma Zorg. Toch kan Sigma Zorg nog meer verdieping
aanbrengen in de analyse van de MIC-meldingen door analyse naar basisoorzaken plaats te laten vinden.
Sigma Zorg kan onder haar zorgverleners de bekendheid met de visie van Sigma Zorg nog verder vergroten en verankeren.
2.3 Wat moet beter
Sigma Zorg moet het methodisch werken in het cliëntendossier verbeteren. De inspectie ziet geen duidelijke verbinding in het cliëntdossier tussen de
risicosignalering, doelen en acties en de rapportage. Hierdoor ontbreekt integrale samenhang in het cliëntdossier. Ook de manier van rapporteren behoeft aandacht en verbetering. De inspectie ziet tijdens de dossierinzage dat zorgverleners hoofdzakelijk taakgericht rapporteren. Rapportage op vervolg signalen en/of
ingezette acties vindt niet consequent plaats. Ook rapportage van de samenwerking met andere zorgverleners is niet goed navolgbaar in het dossier. Sigma Zorg geeft aan zorgverleners te gaan scholen in de SOAP-methodiek voor rapportage.
2.4 Conclusie bezoek
Sigma Zorg voldoet (grotendeels) aan 14 van de 15 door de inspectie getoetste normen. Eén norm voldoet grotendeels niet. Eén norm is niet getoetst.
De inspectie heeft op dit moment voldoende vertrouwen in de wijze waarop Sigma Zorg stuurt op de kwaliteit en veiligheid van de zorg. De inspectie concludeert dat er geen vervolgtoezicht nodig is.
Pagina 7 van 20
3 Wat zijn de vervolgacties
In dit hoofdstuk staat wat de inspectie van Sigma Zorg verwacht. Daarna geeft de inspectie weer wat zij zal doen naar aanleiding van dit bezoek.
3.1 De vervolgactie die de inspectie van Sigma Zorg verwacht
Een zorgaanbieder moet voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen.
De inspectie vertrouwt erop dat Sigma Zorg verbetermaatregelen neemt op de punten waar de geboden zorg niet (volledig) aan de normen voldeed. De inspectie gaat ervan uit dat de informatie in hoofdstuk 4 hiervoor voldoende handvatten biedt.
3.2 Vervolgacties van de inspectie
De inspectie sluit hierbij het inspectiebezoek af. Dit betekent dat de inspectie Sigma Zorg voorlopig niet opnieuw bezoekt. Als de inspectie signalen krijgt dat de kwaliteit en de veiligheid van de zorg niet op orde is, kan zij opnieuw op bezoek komen.
4 Resultaten
Dit hoofdstuk beschrijft per thema de normen, het oordeel en de bevindingen.
De inspectie beoordeelt de normen op een vierpuntschaal. De kleuren van de vierpuntschaal hebben de volgende betekenis:
Donkergroen: De organisatie voldoet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm alleen positieve punten.
Lichtgroen: De organisatie voldoet grotendeels aan de norm. De inspectie constateert op deze norm veelal positieve punten.
Geel: De organisatie voldoet grotendeels niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm overwegend negatieve punten.
Rood: De organisatie voldoet niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm nauwelijks tot geen positieve punten of een
ernstige bevinding.
Blauw: De norm is niet getoetst.
4.1 Thema 1 – cliënt centraal
De cliënt ervaart dat de zorg thuis aansluit bij zijn behoefte en bijdraagt aan de kwaliteit van leven.
Norm 1.1
De cliënt krijgt zorg die aansluit bij zijn actuele zorgbehoeften.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg aan deze norm.
In alle gesprekken komt naar voren dat de wijkverpleging de zorgbehoefte van de cliënten in beeld heeft. De zorgverleners kennen de cliënten en weten wat de actuele zorgbehoefte is. Zo hoort de inspectie dat zorgverleners, bij een cliënt die onlangs gestart is met vocht afdrijvende medicatie vanwege hartfalen, ook
meedenken over een veilige toiletgang in de nacht door inzet van een postoel naast bed.
De inspectie hoort in gesprek met de wijkverpleegkundige dat zij de zorg aanpast als de situatie en/of zorgbehoefte verandert. Zo vertelt een cliënt na revalidatie, in verband met een beroerte, twee keer per dag zorg te ontvangen. De zorgvraag veranderde na verloop van tijd omdat de cliënt, samen met zijn echtgenote, weer steeds meer dingen zelf kon doen. Inmiddels is er sprake van één zorgmoment in de ochtend waarbij de cliënt hulp bij de ADL-zorg ontvangt.
De inspectie hoort van mantelzorgers dat zorgverleners adequaat zijn en risico’s signaleren. Zo bellen zorgverleners in overleg met de mantelzorgers de huisarts als zij schommelingen zien in bloedsuikerwaardes. Ook signaleert de wijkverpleging fysieke achteruitgang van de cliënt, waarop zij maatregelen neemt om de cliënt beter te kunnen ondersteunen.
De inspectie ziet dat zorgplannen een beschrijving bevatten van de zorgbehoeften, waarbij de wijkverpleegkundige rekening houdt met de cliëntgebonden risico’s. Een risicoscan op basis van ‘de verkorte checklist veilige zorg’ van Zorg voor Beter, maakt onderdeel uit van het cliëntdossier. Zorgverleners vertalen de risico’s naar concrete zorgdoelen.
Pagina 9 van 20
Norm 1.2
De cliënt krijgt zorg die bijdraagt aan kwaliteit van leven.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg grotendeels aan deze norm.
Van cliënten en mantelzorgers hoort de inspectie dat zorgverleners vriendelijk en respectvol zijn naar cliënten. Ook hoort de inspectie van zowel cliënten als zorgverleners dat zorgverleners rustig de tijd nemen bij cliënten, en rustig een praatje maken als er na de zorg nog tijd over is. Een cliënt die enkele maanden per jaar in een vakantiehuisje verblijft vertelt dat Sigma Zorg zonder problemen de zorg daar komt leveren. Alle cliënten en mantelzorgers die de inspectie spreekt zijn tevreden over de wijkverpleging.
De inspectie hoort in de diverse gesprekken dat zorgverleners proberen de zelfredzaamheid van cliënten te vergroten. Zij geven aan dat dit een onderdeel is van hun werkwijze, waarbij ze de cliënt zoveel mogelijk onbewust zelf laten doen. Door bijvoorbeeld al een washandje klaar te leggen voor de cliënt als de zorgverlener zelf nog spullen aan het klaarleggen is. Ook vertelt de
wijkverpleegkundige dat zij bij het stellen van de indicatie en het opstellen van het zorgplan zoveel mogelijk uitgaat van de zelfredzaamheid van de cliënt en zijn omgeving. Hierbij maakt de wijkverpleging ook gebruik van middelen om ‘zorg op afstand’ te kunnen leveren, zoals een medicijndispenser en beeldbellen.
Cliënten en mantelzorgers geven aan dat cliënten zorg krijgen van veel verschillende zorgverleners. Een mantelzorger vertelt echter dat als er een zorgverlener komt die zij nog niet kent, deze wel een overdracht heeft gehad, en goed op de hoogte is van de zorgbehoefte en situatie bij de cliënt. Ook vertelt een cliënt geen hinder te ondervinden van het aantal verschillende zorgverleners dat over de vloer komt.
De inspectie hoort in gesprek met cliënten dat de zorgverleners tijdens het
zorgmoment rekening houden met datgene wat in het dagelijks leven belangrijk is voor de cliënt. Zorgverleners geven aan dat zij daar altijd naar vragen als zij de zorg verlenen. Als er specifieke wensen zijn, zoals een cliënt die niet door een man geholpen wil worden, dan wordt daar een notitie van gemaakt in het dossier. De inspectie hoort echter ook specifieke voorbeelden van mantelzorgers, van wat de cliënt fijn of belangrijk vindt. Deze informatie ziet de inspectie niet terug in de dossiers die zij inziet. Ook is deze informatie niet altijd bekend bij de zorgverlener, blijkt uit gesprekken.
Norm 1.3
De cliënt krijgt de hulp en gelegenheid om zo veel mogelijk zelf de regie te voeren over de zorg thuis, de wijkverpleging sluit daarop aan.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg aan deze norm.
De inspectie hoort van diverse gesprekpartners dat het voeren van eigen regie thuis door cliënten en mantelzorgers het uitgangspunt in de zorgverlening is. De
wijkverpleegkundige vertelt de cliënten te helpen hun eigen keuzes te maken over de zorg. De wijkverpleegkundige bespreekt de zorgplannen met de cliënt en zo nodig de mantelzorger. Zij kunnen hun inbreng leveren in de manier waarop zij de zorg ontvangen. Zo houdt de wijkverpleging rekening met de tijden waarop de cliënt zorg wenst te krijgen.
Tegelijkertijd probeert Sigma Zorg de verwachtingen te managen als iemand in zorg komt. Zo kan de wijkverpleging niet aan alle wensen tegemoet komen. Zo komt het voor dat een cliënt toch zorg krijgt op momenten die hem niet goed uitkomen. Een cliënt vertelt dat de zorgverlener een enkele keer belt als deze wat later is vanwege uitloop op de route. De inspectie hoort van Sigma Zorg dat ze voor één cliënt een extra zorgroute hebben gemaakt, zodat deze toch op de gewenste tijd ingepland kon worden. Deze cliënt geeft aan dat hij 100% tevreden is sinds de tijden zijn veranderd.
Cliënten en vertegenwoordigers wordt de mogelijkheid geboden om mee te lezen in het zorgdossier. Sigma Zorg geeft hiervoor inlogcodes om de rapportages in het elektronische cliëntendossier (ECD) te kunnen raadplegen. De inspectie hoort van een mantelzorger dat zij hier gebruik van maakt. Een andere mantelzorger geeft aan de inlogcode wel ontvangen te hebben, maar dat zij dit nog niet heeft geactiveerd.
4.2 Thema 2 – integrale zorg
De cliënt krijgt afgestemde zorg thuis.
Norm 2.1
De wijkverpleging werkt samen/stemt af met de informele zorgverleners van de cliënt.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg grotendeels aan deze norm.
De inspectie spreekt meerdere mantelzorgers. Allen zijn tevreden over de samenwerking met de thuiszorg. De inspectie hoort van mantelzorgers en
zorgverleners meerdere voorbeelden van afstemming tussen beide, om de zorg zo goed mogelijk te leveren. Een mantelzorger van een cliënt die zorg weigert, heeft met de wijkverpleging afgesproken dat de mantelzorger de eerste paar keer aanwezig is bij de zorgverlening om haar moeder gerust te stellen. Inmiddels verloopt de zorgverlening door de zorgverleners van Sigma Zorg aan de cliënt goed.
Ook een mantelzorger die graag goed op de hoogte gehouden wil worden van bijzonderheden, geeft aan dat zij altijd wordt geïnformeerd.
Ook kijkt de wijkverpleegkundige bij de intake naar de situatie van de
mantelzorger; omdat zij het belangrijk vindt dat mantelzorgers een rol spelen bij de zorgverlening aan hun naaste, maar ook om in de gaten te houden of de
mantelzorger de zorg nog aan kan. De wijkverpleegkundige stelt tijdens het intakegesprek de vraag ‘wat gebeurt er als wij er niet zijn?’ en inventariseert het risico op overbelasting. Desgewenst betrekt zij hierin Stichting mantelzorg bij dementie. Een mantelzorger vertelt dat Sigma Zorg huishoudelijke hulp heeft ingeschakeld om zowel de cliënt als mantelzorger te ontlasten.
De afspraken over wat de mantelzorger zelf doet, ziet de inspectie niet volledig of op steeds verschillende plekken in het zorgdossier terugkomen. Zo leest de
inspectie in het formulier ‘Beoordeling medicatie in eigen beheer cliënt’ (BEM) dat de mantelzorger de medicatie regelt van de cliënt. En in een rapportage dat de
echtgenote van een cliënt, af en toe zelf het zorgmoment in de avond voor zijn rekening neemt. De inspectie ziet deze samenwerkingsafspraken echter niet
terugkomen in het zorgplan. Hiermee is het voor de inspectie niet duidelijk op welke (vaste) plaats in het dossier de afspraken met de mantelzorger genoteerd worden.
Ook is het hierdoor niet navolgbaar of de afspraken geëvalueerd worden en/of onderdeel uitmaken van de halfjaarlijkse zorgplan bespreking.
Pagina 11 van 20
Norm 2.2
De cliënt ontvangt integrale zorg doordat de wijkverpleging als team samenwerkt.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg grotendeels niet aan deze norm.
De inspectie ziet in cliëntendossiers dat de zorgverleners niet altijd methodisch werken. Ook geven zorgverleners aan dat zij niet goed bekend zijn met het begrip
‘methodisch werken’. De inspectie ziet tijdens de dossierinzage dat zorgverleners hoofdzakelijk taakgericht rapporteren. Hierdoor is voor de inspectie het klinisch redeneren en methodisch werken niet navolgbaar. De inspectie ziet geen duidelijke verbinding in het cliëntdossier tussen de risicosignalering, doelen en acties en de rapportage. In plaats daarvan rapporteren zorgverleners dat zij een zorghandeling hebben uitgevoerd. De rapportage wordt vaak aangevuld door de toevoegingen ‘Gb’
(geen bijzonderheden) of ‘dhr. was goed gestemd’. Als uit een rapportage blijkt dat er wel een bijzonderheid is, is beknopt beschreven wat deze bijzonderheid was. Zo leest de inspectie in een rapportage: ‘blds check zie metingen (mw. geadviseerd veel water te drinken) 1e cp op de hoogte gebracht’.
Bij een cliënt met dementie die het volgens de rapportage niet prettig vindt om te douchen en hierbij soms afwerend gedrag vertoond, ziet de inspectie geen
afspraken opgenomen over hoe hiermee om te gaan.
De inspectie ziet tijdens dossierinzage dat de opvolging van rapportages niet altijd volledig is. Zo staat er in een zorgplan van een cliënt dat de pijnscore bijgehouden moet worden. De inspectie ziet geen metingen terug het dossier. Andere metingen worden wel bijgehouden.
Meerdere gesprekspartners vertellen dat het rapporteren een belangrijk
aandachtspunt is, waar Sigma Zorg in de loop van het jaar mee aan de slag gaat.
Zo is de wijkverpleegkundige van plan om zorgverleners te scholen in de SOAP- methodiek.
De inspectie hoort in gesprek met de wijkverpleegkundige dat zij de zorgplannen minimaal één keer per jaar evalueert met de cliënt of eerder indien daar aanleiding toe is. De inspectie ziet geen verslaglegging van evaluaties terug in het ECD Tegelijkertijd hoort de inspectie in verschillende gesprekken dat de wijkverpleging als team samenwerkt en dat zij onderling veel afstemmen. Zorgverleners vertellen dat zij bij elkaar terecht kunnen voor onderling overleg of hulp. Zo geeft een zorgverlener aan wel altijd alleen op pad te zijn, maar niet het gevoel te hebben er alleen voor te staan. Zij kan altijd een beroep doen op het team.
Zorgverleners communiceren met name met elkaar in een beveiligde app. Zij hebben verschillende ‘appgroepen’ voor verschillende onderwerpen. Deze appgroepen worden per dienst ingericht, zodat alleen zorgverleners die die dag werken ook de informatie krijgen. Zorgverleners vertellen dat zij in deze app ook veel informatie over cliënten delen die relevant is voor de zorgverlening. De
inspectie ziet en hoort echter, dat de informatie die hier gedeeld wordt, vaak niet in de rapportage in het zorgdossier van de cliënt wordt gezet.
Norm 2.3
De cliënt ontvangt integrale zorg doordat de wijkverpleging samenwerkt met zorgverleners van andere zorgorganisaties.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg grotendeels aan deze norm.
De inspectie hoort in meerdere gesprekken voorbeelden van samenwerking in de keten. Zo werkt Sigma Zorg onder meer samen met het lokale zorgnetwerk via een digitaal samenwerkingsplatform waarmee betrokken zorgverleners informatie rondom transfers van cliënten met elkaar kunnen delen.
De wijkverpleegkundige en directeur vertellen namens Sigma Zorg deel te nemen aan een samenwerkingsverband in het kader van implementatie van het medicatie voorschrijfsysteem (careXS).
Sigma Zorg is aangesloten bij het netwerk ‘Zorg in de wijk’ waarin tien collega thuiszorgorganisaties deelnemen (zie ook inleiding, paragraaf 1.4).
Bij de intake van cliënten benadert de wijkverpleegkundige alle relevante ketenpartners om informatie op te halen over de cliënt. Ook vertelt de wijkverpleegkundige laagdrempelig contact op te nemen met bijvoorbeeld de huisarts of wondverpleegkundige als daar aanleiding toe is. De inspectie hoort ook van zorgverleners en mantelzorgers terug dat de wijkverpleging contact legt met andere ketenpartners. Zo wordt er bijvoorbeeld contact opgenomen met de huisarts als de cliënt achteruit gaat, wordt de ergotherapeut betrokken bij het inzetten van hulpmiddelen, en er is veelvuldig contact met de casemanagers dementie.
De inspectie ziet van deze contacten echter niet altijd rapportage of voorbeelden terug in de cliëntdossiers die zij inziet. Bij de algemene gegevens van de cliënt ziet de inspectie in de dossiers die zij raadpleegt de contactgegevens van betrokken zorgverleners terug. De naam van de huisarts staat niet vermeld, maar wel het gezondheidscentrum of praktijk.
4.3 Thema 3 – veilige zorg thuis
De cliënt krijgt deskundige en veilige zorg thuis.
Norm 3.1
De wijkverpleging signaleert tijdig risico’s in de woonomgeving van de cliënt. Zij bespreekt deze risico’s met de cliënt.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg aan deze norm.
De inspectie hoort van zorgverleners en mantelzorgers dat de wijkverpleging risico’s in de woonomgeving signaleert en bespreekt met cliënten en mantelzorgers. Zo vertelt een mantelzorger dat de wijkverpleging bij aanvang van de zorgverlening heeft voorgesteld om aanpassingen te doen in de douche om veilig te kunnen douchen. Een andere mantelzorger vertelt dat de wijkverpleging heeft voorgesteld om een hoog-laagbed en loophulpmiddelen te bestellen toen de cliënt tijdelijk slechter ter been was. Doordat de cliënt snel herstelde, bleek dit echter niet nodig.
De wijkverpleegkundige geeft een voorbeeld waarbij de inzet van de juiste hulpmiddelen ertoe geleid heeft dat mantelzorgers de zorg zelf konden uitvoeren.
De cliënt startte met zorg die voor zorgverleners en mantelzorgers lichamelijk zwaar was. De wijkverpleegkundige constateerde dat de cliënt op dat moment niet over de juiste hulpmiddelen beschikte. Samen met een ergotherapeut heeft zij gezorgd voor de juiste hulpmiddelen. Vervolgens bleek dat hiermee de mantelzorgers zelf in staat waren om de zorg te verlenen aan hun familielid.
De wijkverpleegkundige vertelt de ‘arbocheck voor veilig werken’ voor de
zorgverleners uit te voeren bij het intakegesprek. De inspectie ziet deze arbocheck terug in de cliëntdossiers die zij inziet.
Pagina 13 van 20
Norm 3.2
De wijkverpleging is gekwalificeerd en vakbekwaam voor de verpleegkundige handelingen die ze uitvoert.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg aan deze norm.
De wijkverpleegkundige vertelt dat bij Sigma Zorg alleen daartoe bevoegd en bekwame zorgverleners risicovolle en voorbehouden handelingen uitvoeren.
Sigma zorg heeft de bekwaamheden van zorgverleners in beeld. Zorgverleners worden volgens meerdere gesprekspartners aan de hand van het overzicht van bevoegd- en bekwaamheden ingezet bij cliënten. Zorgverleners vertellen dat ze bij het aanleren van (nieuwe) verpleegtechnische handelingen of het bekwaam blijven in deze handeling, de eerste paar keren met elkaar meelopen en meekijken.
De wijkverpleegkundige vertelt dat Sigma Zorg actie onderneemt als men ziet dat handelingen niet goed worden uitgevoerd. Zo is er recent een scholing
georganiseerd in zwachtelen, omdat de wijkverpleegkundige constateerde dat het zwachtelen niet eenduidig werd uitgevoerd, het zwachtelen er bij verschillende cliënten slordig uitzag en er bij een cliënt blaren waren ontstaan. Daarnaast krijgen de zorgverleners ook vaardigheidstrainingen voor verpleegtechnische handelingen aangeboden. Sigma Zorg werkt hiervoor samen met een extern scholingsbureau.
De inspectie ziet en hoort dat zorgverleners de beschikking hebben over de Vilans- protocollen. De inspectie ziet in een dossier dat in het zorgplan van de cliënt verwezen wordt naar desbetreffend Vilans-protocol.
Verder ziet de inspectie uitvoeringsverzoeken voor risicovolle en voorbehouden handelingen opgenomen in de cliëntdossiers. Deze staan echter op naam van de wijkverpleegkundige zelf en niet op die van de organisatie. Of Sigma Zorg met een raamovereenkomst voor uitvoeringsverzoeken werkt is de inspectie niet duidelijk. In reactie op feitelijke onjuistheden op het conceptrapport geeft Sigma Zorg aan te werken met een vast format voor de uitvoeringsverzoeken welke op naam staan van de organisatie. Sigma Zorg licht toe dat het uitvoeringsverzoek dient te worden ondertekend door de opdrachtgever en de wijkverpleegkundige die de opdracht aanneemt.
Norm 3.3
De wijkverpleging houdt zich aan de veilige principes in de medicatieketen als zij de zorg voor medicatie (deels) overneemt.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg grotendeels aan deze norm.
De inspectie ziet en hoort dat Sigma Zorg werkt met actuele en complete toedienlijsten bij cliënten waarbij sprake is van ondersteuning bij de medicatie.
Sigma Zorg werkt met een digitaal voorschrijf- en afteken systeem. De apotheek levert de lijsten aan en verwerkt wijzigingen.
De zorgverleners van Sigma Zorg vertellen dat zij de tweede controle van risicovolle medicatie met behulp van de cliënt zelf (indien daartoe in staat) of van een collega laten uitvoeren. Zo laat een zorgverlener, in het bijzijn van de cliënt, aan de inspectie zien, dat zij een foto van het voorschrift en het aantal te injecteren
eenheden insuline doorstuurt naar een collega. Binnen enkele seconden krijgt zij via het systeem reactie terug van een collega met akkoord. Binnen Sigma Zorg is dit een gebruikelijke procedure. De inspectie hoort dat alle zorgverleners deze werkwijze kennen.
Sigma Zorg werkt sinds oktober 2019 met het digitale aftekensysteem. De inspectie hoort dat de uitrol van dit systeem plaatsvindt op regionaal niveau, in
samenwerking met apotheken en andere zorgorganisaties. De directeur van Sigma Zorg zit in de stuurgroep. De stuurgroep analyseert de samenwerking en monitort hoe er wordt afgetekend door zorgaanbieders. Ook wordt onderzocht hoe het kan dat medicatiemomenten niet zijn afgetekend. De betrokken zorgaanbieders krijgen hier een terugkoppeling van. Uit de analyse van Sigma Zorg blijkt dat het in een deel van de gevallen verklaarbaar is waarom er niet is afgetekend. In de gevallen die niet direct verklaarbaar zijn onderzoekt de bestuurder in haar rol als
wijkverpleegkundige waarom de medicatie niet is afgetekend. Ook bekijkt zij meerdere keren per week de digitale toedienlijsten. Niet afgetekende momenten zoekt zij dan direct uit. De inspectie hoort dat er soms nog onduidelijkheid is over de verantwoordelijkheden van de apotheek of de zorgaanbieder.
De wijkverpleegkundige voert in het digitale aftekensysteem een BEM-score in.
De inspectie ziet in verschillende dossiers dat de afspraken over het medicatie toedienen zijn vastgelegd. Als zorgverleners medicatie niet toedienen omdat de mantelzorger dit overneemt, dan vermelden zorgverleners dit in de rapportage. Zij registreren dit niet altijd goed in het digitale aftekensysteem. Als dit gebeurt onderzoekt de wijkverpleegkundige wat de reden is voor het niet aftekenen.
Norm 3.4
De wijkverpleging let erop dat er een veilige zorgrelatie is tussen de cliënt en zijn formele of informele zorgverleners.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg aan deze norm.
In gesprek met de zorgverleners hoort de inspectie dat zij de ‘Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling’ kennen. Waarbij zij ook benoemen dat hier een stappenplan voor is. Zorgverleners geven aan alert te zijn op signalen zoals blauwe plekken tijdens de zorgverlening. De directeur en bestuurder vertellen dat hier aandacht voor is geweest in teamoverleggen.
Zorgverleners kennen de ‘Leidraad Veilige zorgrelatie’ als zodanig niet. Voor de directeur is deze leidraad wel bekend en hij geeft aan deze te hebben verwerkt in een interne ‘richtlijn bij ongewenst gedrag’.
Norm 3.5
De wijkverpleging voorkomt onvrijwillige/verplichte zorg zoveel mogelijk. Indien van toepassing, voert zij onvrijwillige/verplichte zorg zorgvuldig en veilig uit.
De norm is niet getoetst.
In de exclusiecriteria heeft Sigma Zorg nadrukkelijk opgenomen dat zij geen
cliënten aannemen waarbij (al dan niet vrijwillige) vrijheidsbeperkende maatregelen moeten worden toegepast. Wel heeft Sigma Zorg een stappenplan uitgewerkt voor het geval dat onvrijwillige of daaraan gelijkgestelde zorg nodig is. De zorgverleners die de inspectie spreekt zijn niet bekend met de Wzd. De directeur geeft aan dat zorgverleners in de loop van het jaar geschoold gaan worden op het onderwerp.
4.4 Thema 4 – professionele autonomie van de wijkverpleegkundige De wijkverpleegkundige handelt professioneel en autonoom.
Pagina 15 van 20
Norm 4.1 3
De wijkverpleegkundige stelt zorgvuldig de (her-)indicatie.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg aan deze norm.
Er werken twee wijkverpleegkundigen bij Sigma Zorg. Eén van de
wijkverpleegkundigen is tevens de bestuurder. De andere wijkverpleegkundige vertelt dat zij de (her-)indicaties stelt. Zij stelt de zorgplannen op voor zowel de ZVW- als de WLZ cliënten die wijkverpleging ontvangen. De
bestuurder/wijkverpleegkundige neemt waar nodig werk van haar over.
De inspectie hoort in gesprek met de wijkverpleegkundige dat zij (her)indiceert en in samenspraak met de cliënt een individueel zorgplan opstelt. Dit doet zij volgens de NANDA-classificatie. Zij geeft hierbij aan dat er maximaal vijf werkdagen zitten tussen het in zorg nemen van de cliënt en het intakegesprek door de
wijkverpleegkundige. De inspectie ziet tijdens de dossierinzage dat de wijkverpleegkundige doelen beschrijft met passende interventies.
Beide wijkverpleegkundigen zijn ook betrokken bij de zorgverlening. Zij werken deels mee in de zorg. Op deze manier monitoren zij de voortgang van de
zorgverlening bij cliënten. Zorgverleners vertellen dat zij tijdens de zorgverlening alert zijn op het signaleren van bijzonderheden. Zij rapporteren hier op en bespreken signalen met de wijkverpleegkundige. Zo nodig stellen de
wijkverpleegkundigen naar aanleiding van signalen zorgafspraken of indicaties van cliënten bij.
Norm 4.2
De wijkverpleegkundige functioneert als kwaliteitsbevorderaar.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg aan deze norm.
De wijkverpleegkundigen dragen bij aan de kennisontwikkeling van het team. Door mee te lopen in de zorg zien zij wat wel en niet goed gaat. Zij spelen hier
vervolgens op in door dit te bespreken in het team of gerichte actie op in te zetten.
Zo constateerde de wijkverpleegkundige dat zwachtelen niet altijd goed gedaan werd. Vervolgens heeft Sigma Zorg een scholing georganiseerd voor alle zorgverleners die zwachtelen (zie ook norm 3.2).
De inspectie hoort in gesprek met de wijkverpleegkundigen dat zij vrijwel dagelijks de rapportages van de geboden zorg naleest en bekijkt of deze informatie bevat over aandachtspunten in de zorgverlening. Wanneer de wijkverpleegkundige ziet dat bepaalde aandachtspunten in de rapportage ontbreken, spreekt zij zorgverleners hier op aan.
De wijkverpleegkundige vertelt naar diverse scholingsbijeenkomsten te gaan zoals bijvoorbeeld vanuit de GGD of Alzheimer Nederland. Kennis die zij hier opdoet deelt zij met collega’s, bijvoorbeeld op het werkoverleg.
De andere wijkverpleegkundige (bestuurder) is aanspreekpunt ten aanzien van medicatieveiligheid. Zij bekijkt bijna dagelijks de dossiers en het medicatie
aftekensysteem om bijvoorbeeld na te gaan of het aftekenen wel goed gaat. Zo niet, dan onderneemt zij hierop actie en informeert haar collega’s (zie ook norm 3.3).
3 Norm 4.1 geldt niet voor cliënten die thuis Wlz-zorg ontvangen en vallen onder het addendum bij het kwaliteitskader verpleeghuiszorg.
De wijkverpleegkundigen zijn daarnaast aanspreekpunt voor het bespreken van casuïstiek. Als er scholing georganiseerd moet worden, dan koopt Sigma Zorg dat over het algemeen in. Hiervoor wordt meestal geen gebruik gemaakt van de wijkverpleegkundige.
4.5 Thema 5 – sturen op kwaliteit
De organisatie stuurt op kwalitatief goede zorg.
Norm 5.1
De zorgaanbieder draagt zorg voor het systematisch bewaken, beheersen en verbeteren van de kwaliteit van zorg.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg grotendeels aan deze norm.
De inspectie hoort in gesprek met directeur en bestuurder dat Sigma Zorg
kwaliteitsinformatie gebruikt om de zorgverlening te evalueren en bij te stellen. Zo voert Sigma Zorg interne audits uit. Verbeterpunten die uit de audits komen, pakt de bestuurder op. Zo heeft Sigma Zorg naar aanleiding van een interne audit de afspraken over het dubbel controleren van medicatie aangepast. Ook werd in de audit vastgesteld dat het voorraadbeheer van materialen bij cliënten niet goed gebeurde. Hierop heeft de organisatie de afspraken aangescherpt. Dit hoort de inspectie ook terug van zorgverleners die zij spreekt.
Ook vinden er jaarlijks audits plaats in het kader van de HKZ-certificering.
De inspectie ziet dat Sigma Zorg werkt met een digitaal systeem dat enerzijds de cliëntdossiers vormgeeft en anderzijds een kwaliteitsdashboard bevat waarop sturingsinformatie is weergegeven. Bijvoorbeeld over de volledigheid van een cliëntdossier, de kwaliteit van rapportages, het aantal bestede uren bij een cliënt, en of de cliënt zijn paraaf heeft gezet na een zorgmoment. De organisatie werkt nog niet lang met dit systeem en gebruikt nog niet alle functionaliteiten.
Sigma Zorg heeft een Raad van Commissarissen, een ondernemingsraad en een cliëntenraad. De directeur geeft aan dat Sigma Zorg de cliëntenraad betrekt bij relevante ontwikkelingen. Bijvoorbeeld over hoe Sigma Zorg de zorgverlening organiseerde tijdens de coronacrisis, en over de manier waarop Sigma Zorg uitvoering wil geven aan het Addendum Langdurige zorg thuis met een Wlz- indicatie. Sigma Zorg vraagt de cliëntenraad niet actief om input voor
beleidsontwikkeling of het bevorderen van kwaliteit. Minimaal twee keer per jaar overlegt de bestuurder met de raad van Commissarissen.
De inspectie hoort dat de directeur de veiligheid en kwaliteit van zorg ten tijde van de coronacrisis geborgd heeft door zorgverleners te voorzien van de juiste
hulpmiddelen en door middel van een coronaprotocol. Sigma Zorg heeft (nog altijd) afgesloten boxen klaarstaan met daarin de benodigde persoonlijke
beschermingsmiddelen bij een coronabesmetting. Daarnaast heeft Sigma Zorg de zorgverleners voorzien van een instructiekaart en besteedde de bestuurder er tijdens de crisis dagelijks aandacht aan. Cliënten die besmet waren werden aan het einde van de route ingepland. Zij ontvingen op dat moment alleen nog de meest noodzakelijke zorg.
In gesprekken met zorgverleners, de directeur en bestuurder hoort de inspectie terug dat iedereen gemotiveerd is om goede zorg te leveren Op haar website beschrijft Sigma Zorg het uitgangspunt: ‘professionele en toegankelijke zorg in uw eigen, vertrouwde omgeving’. Als de inspectie de zorgverleners vraagt naar de visie van Sigma Zorg weten zij hier niet goed antwoord op te geven.
Pagina 17 van 20
Norm 5.2
De zorgaanbieder draagt zorg voor borging van kwalitatief en kwantitatief voldoende personeel en benodigdheden.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg aan deze norm.
De inspectie ziet dat de cliënten en hun zorgvraag zijn afgestemd op de beschikbare deskundigheid van zorgverleners. Sigma Zorg heeft een overzicht van de bevoegd- en bekwaamheden van zorgverleners. Meerdere gesprekspartners geven aan dat Sigma Zorg bij het aannemen van nieuwe cliënten kijkt naar de beschikbare deskundigheid van zorgverleners, en of er nog ruimte is in de route. Sigma zorg heeft uitsluitingscriteria opgesteld om vast te stellen welke zorg zij niet kunnen leveren.
De directeur geeft aan dat er momenteel een vacature is voor een zorgmanager. Dit in verband met vertrek van de vorige zorgmanager. De functie wordt nu tijdelijk waargenomen door de directeur. De wijkverpleegkundigen richten zich meer op de zorginhoudelijke aansturing van het team. Normaliter zouden de
wijkverpleegkundigen jaarlijks een functioneringsgesprek hebben met de zorgmanager. Dit heeft nu nog niet plaats kunnen vinden.
De directeur vertelt dat zorgverleners tijdens hun werk beschikken over een auto van Sigma Zorg. Om te rapporteren gebruiken zorgverleners hun eigen telefoon. Zij hebben op hun eigen telefoon de applicatie van het ECD en het rooster. Ook
gebruiken zij een beveiligde app om met elkaar te communiceren. De bestuurder vertelt daarnaast dat alle zorgverleners een eigen tas vanuit Sigma Zorg meekrijgen met bloeddrukmeter, thermometer, saturatiemeter en glucose meter.
Norm 5.3
De zorgaanbieder schept voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren.
Volgens de inspectie voldoet Sigma Zorg grotendeels aan deze norm.
De inspectie hoort tijdens meerdere gesprekken dat er een transparante en lerende cultuur heerst bij Sigma Zorg. Zorgverleners vertellen dat zij altijd een beroep op elkaar kunnen doen. Zorgverleners geven aan het prettig te vinden dat de organisatie veel aandacht heeft voor zowel de cliënt als de medewerkers. Ook durven zorgverleners open te zijn over fouten. Zo vertelt een zorgverlener dat zij bij een zorgmoment een fout maakte die zij op dat moment niet kon herstellen. Zij belde vervolgens de wijkverpleegkundige, die vervolgens kwam om de cliënt te helpen. De zorgverlener kon vervolgens haar route vervolgen.
Eén keer in de zes weken hebben de zorgverleners teamoverleg. Zij bespreken dan wat wel en niet goed gaat en bespreken wat zij gaan doen om de zorgverlening te verbeteren. De inspectie leest ook dat in de teamoverleggen terugkoppeling plaatsvindt als er klachten zijn over zorgverleners. In de overleggen worden
afspraken gemaakt over hoe deze klachten in de toekomst mogelijk kunnen worden voorkomen.
Sigma Zorg is aangesloten bij branchevereniging Zorgthuisnl. Via de
branchevereniging heeft de organisatie deelgenomen aan een werkgroep leren en verbeteren. Via de branchevereniging is Sigma Zorg aangesloten bij een instantie die een klachtenfunctionaris levert, en bij een geschilleninstantie. De inspectie ziet
op de website dat Sigma Zorg een klachtenregeling heeft toegeschreven op de eigen organisatie.
De inspectie hoort van zorgverleners dat zij Melding Incidenten Cliënten (MIC-) meldingen doen. MIC-meldingen worden door de bestuurder (als het zorginhoudelijk is) besproken met de indiener van de melding of met de zorgmanager (bij
afwezigheid nu door directeur) als het gaat om agressie-incidenten of ongewenst gedrag. De inspectie ziet in het overzicht van MIC-meldingen dat analyse naar basisoorzaken niet plaatsvindt. Ook ontbreekt een trend analyse. Op basis van de analyse wordt één actie geformuleerd: medewerkers blijven aanjagen om een meldingenformulier in te dienen bij afwijkingen.
Pagina 19 van 20
Bijlage Geraadpleegde documenten
Aan IGJ toegezonden door de zorgaanbieder op 27 mei 2021:
- Overzicht cliënten - Overzicht zorgverleners - Overzicht planning/zorgroutes
Documenten ontvangen tijdens het inspectiebezoek d.d. 1 juni 2021:
- Organogram
- Protocol coronavirus
- Overzicht bevoegd en bekwaamheden medewerkers - In- en exclusiecriteria
- Stappenplan Wet zorg en dwang - Richtlijn bij ongewenst gedrag
- Plan van aanpak n.a.v. interne audit 18-02-2021
- Verslag bijeenkomst stuurgroep van het digitale aftekensysteem - Notulen werkoverleg juni 2020, februari 2021, maart 2021 - Agenda en notulen Stedelijk Zorg in de Wijk overleg, mei 2021 - Verslag bespreking MIC-meldingen 2020
- Opleidingsjaarplan Sigma Zorg 2020/2021 Aan IGJ toegezonden op 7 juni 2021:
- Diploma en een tweetal certificaten van wijkverpleegkundige Kopie van Verklaring omtrent het gedrag van een zorgverlener
