Culturele diversiteit in de GGz. Op weg naar adequate cultuursensitieve cognitieve gedragstherapie voor jeugdige en volwassen allochtone cliënten

Culturele diversiteit in de GGz

Op weg naar adequate cultuursensitieve cognitieve gedragstherapie voor

jeugdige en volwassen allochtone cliënten

12 november 2015 16:30-18:00 uur (zaal 64)

VGCt najaarscongres | Symposium

• Het belang van cultuursensitieve cognitieve gedragstherapie

• Jeroen Knipscheer (UU; Arq)

• Het belang van kennisorganisatie en -deling: Culturele diversiteit in de GGz als voorbeeld

• Marjolijn Distelbrink (VJI)

• Turkse en Marokkaanse migranten met depressie in West Europa: richtlijnen voor een verbeterde klinische praktijk

• Gabriela Sempértegui (UvT)

• (Bovennatuurlijke) ziekteverklaringen in psychotherapie

• Samrad Ghane (Arq)

• Cognitieve gedragstherapie bij allochtonen: een cultuursensitieve benadering

• Harry van Els (Rivierduinen)

Programma

Het belang van cultuursensitieve cognitieve gedragstherapie

Jeroen Knips

Symposium VGCt 1211 2015

Belang van cultuursensitieve therapie

• Prevalentie psychische stoornissen niet-westerse allochtonen omvangrijk

• De Wit et al, 2008; Lindert, Von Ehrenstein, Priebe, Mielck & Brähler, 2009; Missine & Bracke, 2012; Priebe et al., 2011; Tarricone et al., 2012

• Evidence based interventies onvoldoende effectief

• Crumlish & O’Rourke, 2010; Nickerson, Bryant, Palic & Elklit, 2011;

Silove & Steel, 2011; Slobodin & De Jong, 2014

• Generaliseerbaarheid RCT’s gering

• WEIRD people (Henrich et al., 2010); aandeel ethnic minorities 1%

• Hoge no-show en drop-out

• Blom et al., 2010; Hilderink et al., 2009

• Sommige interventies werkzaam

• CS-CGT en NET

• Hinton et al., 2004-2012; Neuner et al., 2004

• (EMDR accceptabel maar effectief?)

• Ter Heide, 2015

Culturele diversiteit & GGz

Cultuur sensitieve therapie – wat is het?

• The systematic modification of an

intervention protocol to consider language, culture, and context in such a way that it is compatible with the client’s cultural patterns, meanings, and values (Bernal, Jiménez-

Chafey, & Domenech Rodríguez, 2009)

Kunnen we elkaar wel begrijpen?

• Cabral & Smith (2011, meta-analyse met 53 studies)

• Patiënten geven in eerste instantie de voorkeur aan een therapeut van dezelfde etniciteit (d = 0.63)

• maar gematchte behandeling is niet effectiever (d = 0.09)

De rol van ethnic matching

Cultuursensitieve therapie: twee benaderingen

• Cultureel maatwerk: populatie-specifiek

• Hinton, 2004-2012; Pan et al., 2011

• Competentieperspectief

• Celik et al., 2012; Drozdek, 2014; Knipscheer et al., 2012; Sempértegui , Knipscheer & Bekker, 2016

Culturele Competenties

• Kennis

• eigen (culturele én professionele) achtergrond en wereldbeeld cliënt

• Sociaal/culturele, historische achtergronden, epidemiologie, klachtenpresentatie (idioms of

distress), interculturele diagnostiek en behandeling

• Attitude

• nieuwsgierig, respectvol, flexibel, maar ook directief (‘doktersjas’)

• bewust van eigen vooroordelen/stereotypen

• Vaardigheden

• Communicatie, diagnostiek, behandeling

• Gebaseerd op Arredondo et al., 1996; Ponterotto et al., 2009; Sue et al., 1982, 2009 – zie ook Drogendijk & Kleber, 2010; Knipscheer & Kleber, 2004; Knipscheer, Drogendijk & Ghane, 2012; Knipscheer, Drogendijk & Braakman, 2012; Van Els & Knipscheer, 2015

Culturele Competenties – Evidentie

• Cultuursensitieve interventies zijn effectiever

• Effect sizes tussen 0.33 en 0.47 voor een

cultureel aangepaste behandeling versus niet aangepaste controle interventies

• Benish, Quitana & Wampold, 2011; Griner & Smith, 2006;

Hinton et al., 2012; Van Loon et al., 2013; Smith et al., 2011; Wagner et al., 2012; Zayfert, 2008

• Evidentie cultureel maatwerk; effectiviteit culturele competenties mixed

• Huey et al., 2014

• Congruentie verklaringsmodel cruciaal, voor:

• begrip van de patiënt van zijn problemen

• inzicht in de interventiemogelijkheden

• werkrelatie met de therapeut

Naar een cultuursensitieve behandeling

• Inzet cultuursensitieve modules

• Cultureel Interview (Rohlof e.a.)

• Anamneseprotocol (Limburg-Okken & Sidali)

• Genogram (Jessurun)

• Afstemming en motivatie

• congruentie verklaringsmodellen/betekenisverlening en motivatie behandeling stimuleren

• Cultuursensitieve elementen

• Psychoeducatie

• Communicatie (taal, metaforen)

• Validering lichamelijke klachten

• Emotieregulatie en affecttolerantie

• Systemisch en contextueel perspectief (sociodemografische positie,

• Aandacht voor migratiegerelateerde factoren, condicion migrante, acculturatie, dubbele loyaliteit

Verder lezen?

Conclusie Cultuursensitieve therapie

• Evidence based interventies lijken werkzaam mits cultuursensitief

toegepast

– navigeren langs verschillende

referentiekaders, openstaan voor alternatieven, en vooral:

– Durven & Doorzetten!

• Maar pas op voor culturaliseren…

Generieke Module Diversiteit

• www.kwaliteitsontwikkelingggz.nl/project/gen

erieke-module-diversiteit