Kernboodschappen Gezondheid Borne
De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Borne epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Borne en de factoren die hierop van invloed zijn. Deze gegevens komen voort uit eigen grootschalige onderzoeken en registraties, aangevuld met informatie uit landelijke en regionale databronnen. In de Twentse Gezondheids Verkenning (TGV) zijn deze
gegevens op systematische wijze bijeengebracht, geanalyseerd en geïnterpreteerd. Hieronder vindt u een beschrijving van de belangrijkste uitkomsten voor de gemeente Borne.
Vergrijzing punt van aandacht in Borne
In Borne wonen 21.884 mensen; 50% mannen en 50% vrouwen (jan 2014). Als we de verschillende kenmerken van de bevolking in Borne vergelijken met Twente en Nederland, doet Borne het relatief goed, maar ook is er een punt dat aandacht behoeft. In Borne is, net als in de rest van Twente en Nederland, sprake van een sterke daling van jongeren en volwassenen en een sterke stijging van ouderen: het percentage ouderen stijgt van 18% in 2013 naar 26% in 2040. In vergelijking met Twente en Nederland is de vergrijzing in Borne hoger.
Figuur 1: Bevolkingsprognose 2040 naar leeftijd voor de gemeente Borne, Twente en Nederland (in de balkjes de aantallen inwoners x 1000) (Bron: CBS Statline, 2013)
De gezondheid in Borne beter dan gemiddeld in Twente
Gezondheid is op verschillende manieren te meten. Vaak wordt gekeken naar het voorkomen van ziekten en aandoeningen, de levensverwachting, sterfte en doodsoorzaken, maar daarnaast wordt ook de ervaren gezondheid als maat voor gezondheid gezien. Op de meeste maten scoort Borne beter dan Twente en Nederland:
De gemiddelde levensverwachting bij geboorte in Borne is 81,1 jaar en hiermee vergelijkbaar met Twente en Nederland; mannen in Borne worden ouder dan de gemiddelde Nederlandse man.
De totale sterfte in Borne is lager dan in Twente en vergelijkbaar met Nederland.
Hoge bloeddruk, gewrichtsslijtage aan heupen en knieën en diabetes zijn de meest voorkomende chronische aandoeningen en beperkingen bij ouderen. Laagopgeleiden
Ervaren gezondheid is vergelijkbaar met Twente. Ouderen ervaren hun gezondheid vaker als matig tot slecht. Ook laagopgeleiden ervaren hun eigen gezondheid vaker als slecht vergeleken met hoogopgeleiden.
Het voorkomen van depressieve gevoelens bij jongeren en het risico op depressie of
angststoornis bij volwassen en ouderen is in Borne vergelijkbaar met het Twents gemiddelde.
Ook dit hangt weer samen met opleidingsniveau.
Door de sterke vergrijzing in Borne is de verwachting dat mobiliteitsbeperkingen en chronische aandoeningen, zoals hoge bloeddruk en suikerziekte, sterk zullen toenemen in de toekomst.
Figuur 2: Gemiddelde levensverwachting bij geboorte (in jaren) per gemeente in Twente, 2009 – 2012
Leefstijl in Borne kan op een aantal aspecten beter
Op landelijk niveau ontwikkelt een aantal leefstijlaspecten zich gunstig; (overmatig) alcoholgebruik neemt af bij jongeren en het ontbijt wordt minder vaak overgeslagen dan een aantal jaren geleden.
Hoe staat het met de leefstijl in Borne ten opzichte van Twente?
Bijna de helft van de volwassenen en bijna 60% van de ouderen heeft overgewicht.
Overgewicht komt in alle leeftijdsklassen vaker voor bij laagopgeleiden.
Het dagelijks eten van fruit en groenten wordt door jongeren en volwassenen in Borne en ook in heel Twente slecht gedaan. Laagopgeleiden geven aan minder vaak fruit en groenten te eten dan hoogopgeleiden.
Drieëntwintig procent van de jongeren uit Borne geeft aan wel eens te roken, hoger dan in de rest van Twente; vmbo-ers geven dit vaker aan dan havo/vwo-ers. Één op de vijf volwassenen rookt en één op de tien ouderen, vergelijkbaar met Twente. Laagopgeleiden geven vaker aan te roken dan hoogopgeleiden.
Vierendertig procent van de leerlingen uit klas 2 en klas 4 in Borne geeft aan de afgelopen vier weken aan binge-drinken (vijf of meer alcoholische drankjes bij één gelegenheid) te hebben gedaan; dit wordt vaker gerapporteerd door vmbo-ers dan door havo/vwo-ers. Van de volwassenen rapporteert 9% overmatig alcoholgebruik, vergelijkbaar met Twente.
Van alle leerlingen uit klas 2 en klas 4 uit Borne die hebben deelgenomen aan E-MOVO, gaf 10% aan wel eens softdrugs te gebruiken, vergelijkbaar met Twente.
Van de leerlingen die ooit geslachtgemeenschap hebben gehad, zegt 56% altijd een condoom te gebruiken, in Twente is dit 50%.
Zeven procent van de leerlingen uit klas 2 en klas 4 uit Borne die deel hebben genomen aan E- MOVO geeft aan wel eens een seksuele ervaring te hebben gehad tegen hun zin in.
Tabel 1: Leefstijl kenmerken (in %) naar leeftijd en geslacht voor Borne en Twente (Bron: Twente in Balans 2013, E-MOVO 2011, Volwassenenonderzoek 2012, Ouderenonderzoek 2010)
Borne Twente
Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal Overgewicht (matig/ernstig)
3 jarigen 9 1 6 9 10 9
5-6 jarigen 8 14 11 12 16 14
10-11 jarigen 15 18 16 13 14 13
13-14 jarigen 15 13 15 14 16 15
20-65 jarigen 60 39 49 56 42 49
65+ ers 59 54 57 64 58 61
Voldoet aan beweegnorm
13-16 jarigen 18 24 20 18 18 18
20-65 jarigen 67 70 68 70 65 67
65+ ers 49 61 56 60 54 57
Roken (wel eens/dagelijks)
13-16 jarigen 27 19 23 18 17 17
20-65 jarigen 20 19 20 31 24 27
65+ ers 13 11 12 14 10 12
Overmatig alcoholgebruik
13-16 jarige 36 32 34 32 27 29
20-65 jarigen 15 4 9 14 6 10
65+ ers 12 11 11 11 7 8
Aandacht voor sociale omgeving blijft belangrijk
De sociale omgeving is een verzamelnaam voor de deelname, betrokkenheid en binding van mensen met het sociaal leven. Het hebben van voldoende en goede sociale relaties gaat gepaard met een gunstige lichamelijke en psychische gezondheid. Hoe
is de situatie in Borne?
Zeven procent van de volwassenen en ouderen in Borne geeft aan zich (zeer) ernstig eenzaam te voelen, vergelijkbaar met Twente.
Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd.
Veertig procent van de volwassenen in Borne doet vrijwilligerswerk (Twente: 33%), bij ouderen is dat 32% (Twente: 31%).
Hoogopgeleiden rapporteren vaker
vrijwilligerswerk te doen dan laagopgeleiden.
Van de volwassenen in Borne geeft 21% aan het afgelopen jaar mantelzorg te hebben gegeven, hoger dan in de rest van Twente (16%). Bij ouderen in Borne is dit 14%. Een groot deel van de volwassenen (47%) ziet het geven van mantelzorg nauwelijks als belasting, bij ouderen was dit 50%.
Van de leerlingen uit Borne geeft 11% aan de laatste 3 maanden wel eens gepest te zijn, in Twente is dit 12%. Vier procent van de leerlingen
in Borne gaf aan meerdere keren per week te zijn gepest. Pesten gebeurt vaker op het vmbo dan op de havo/vwo.
Figuur 3: Gevoelens van eenzaamheid naar leeftijd in de gemeente Borne (Bron: Volwassenenonderzoek 2012, Ouderenonderzoek 2010)
Fysieke omgeving in Borne goed
Fysieke omgeving wordt bepaald door het milieu en de inrichting van de leefomgeving. De
aanwezigheid van groen in de directe omgeving heeft een positief effect op verschillende aspecten van de gezondheid. Borne scoort positief op belangrijke onderdelen van de fysieke omgeving;
In Nederland is de gemiddelde afstand tot het dichtstbijzijnde bos 2,1 kilometer. Voor inwoners van Borne is de gemiddelde afstand tot het dichtstbijzijnde bos 1,4 kilometer.
In Borne is er per woning 77 vierkante meter openbaar groen binnen 500 meter van de woning beschikbaar.
Dit is boven de norm uit de Nota Ruimte van 75 vierkante meter groen per woning. De ruime meerderheid (91%) gaf aan tevreden te zijn over het groen in de omgeving, landelijk is dit 78%.
Ruim de helft van de inwoners van Borne (59%) vindt dat er goede speelplekken voor kinderen zijn, hoger dan in de rest van Twente (55%).
83% van de ouderen geeft aan niet te willen verhuizen.
De leefbaarheid in de buurt en de woonomgeving in Borne wordt beoordeeld met een 7,5; dit is vergelijkbaar met de rest van Twente.
Zorg- en voorzieningengebruik in Borne vergelijkbaar met Twente
De gemiddelde contacttijd en het gemiddelde aantal contacten met de huisarts in Borne is iets hoger dan gemiddeld in Twente.
In Borne is de zorgvraag voor chronische aandoeningen het hoogst. Toekomstramingen laten zien dat de zorgvraag voor chronische aandoeningen in 2015 met ongeveer 10% zal stijgen in Borne.
Het medicijngebruik in Borne is lager dan gemiddeld in Twente. Kalmeringsmiddelen waren de meest voorgeschreven geneesmiddelen, gevolgd door maagmiddelen en medicijnen voor astma of COPD.
Bekendheid van Wmo/zorgloket is hoog onder ouderen in Borne; 87% geeft aan bekend te zijn met deze voorziening, in Twente is dit 82%.
Ouderen maken vooral gebruik van hulp bij administratieve of financiële activiteiten en van recreatieve / culturele activiteiten.
