Amsterdam University of Applied Sciences
Krachtige leraren vernieuwen het onderwijs
Snoek, Marco
Publication date 2018
Document Version Final published version Published in
Jij maakt het onderwijs
Link to publication
Citation for published version (APA):
Snoek, M. (2018). Krachtige leraren vernieuwen het onderwijs. Jij maakt het onderwijs, 24.
General rights
It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Disclaimer/Complaints regulations
If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please contact the library:
https://www.amsterdamuas.com/library/contact/questions, or send a letter to: University Library (Library of the University of Amsterdam and Amsterdam University of Applied Sciences), Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.
Download date:26 Nov 2021
.•
~ vernieuwen
•;e
rac ti e ufJ eraren et
Als het gaat om leren van leerlingen dan zijn leraren '"'"* de belangrijkste actoren. Dat wordt breed erkend.
Sinds kort worden ze ook gezien als belangrijke actor bij onderwijsvernieuwing. Hoewel leraren al decennia lang bezig zijn met het ontwerpen van hun onderwijs, werden ze nauwelijks erkend in die rol. Onderwijs- vernieuwing werd vooral gezien als een taak van het ministerie, uitbesteed aan landelijke pedagogische centra, onderzoekers, leermiddelen-ontwikkelaars en landelijke procesmanagers. We ontdekten, mede door de kritische analyse van de Parlementaire Onderzoekscommissie Onderwijsvernieuwingen
(de Commissie Dijsselbloem in 2008), dat die vorm van onderwijsvernieuwing niet zo goed werkte. Zo werd duidelijk dat het zwaartepunt voor onderwijsvernieuwing binnen de school moest liggen.
....
Ook dit leidde nog niet direct tot een erkenning van leraren als sleutel voor onderwijsvernieuwing.
(ó • In het denken over veranderprocessen spelen mentale
modellen over leiderschap een belangrijke rol. Bij onderwijsinnovatie wordt vooral gedacht aan de bestuurder of schoolleider als 'transformatief leider'.
Iemand die vanuit een expliciete visie en een duidelijke missie medewerkers inspireert, enthousiasmeert en aanzet tot verandering. Gevolg was dat onderwijs- innovaties vooral schoolbreed werden aangestuurd, al dan niet met ondersteuning van externe onderwijs- adviesbureaus.
Omdat veel leraren zich zowel in de overheids- als bestuursgeïnitieerde innovaties buitenspel gezet
voelden ontstond er een tegenbeweging van leraren die weer ruimte eisten om zelf vorm te kunnen geven aan
,1,~ onderwijsinnovatie. Dit werd op verschillende manieren
verwoord: er was behoefte aan erkenning van 'leraren met lef', 'onderwijspioniers' en 'teacher leaders'.
In al die termen zit de vraag van leraren om (opnieuw) erkend te worden als sleutelactoren in onderwijs- vernieuwing. Daarmee is de beweging rond teacher leaders te beschouwen als een emancipatoire beweging,
il_ gericht op een herwaardering van het beroep van leraar.
Er was behoefte ,,. aan erkenning van
>
leraren met lef,
onderwijspioniers en teac~er leaders
Door Marco Snoek, lector Leren & Innoveren aan het Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding van de Hogeschool van Amsterdam.
Langzamerhand kwam het besef dat zo'n emancipatie- beweging niet alleen van overheid en schoolleiders vraagt om meer ruimte voor leraren te maken. Voor een nieuwe rol van de leraar moeten ook de condities aanwezig zijn. Die condities hebben betrekking op kwaliteiten die leraren nodig hebben en op de condities in scholen. Randvoorwaarden over zaken zoals tijd om te ontwikkelen, maar ook over lastiger te benoemen dingen zoals erkenning en waardering en de noodzaak om het isolement dat veel leraren in hun werk ervaren te doorbreken.
Al zo'n 1000
leraren zijn erkend in hun innovatieve vermogen
L.:OF (LerarenOntwikkelFonds) en haar voorganger Onderwijs Pioniers, doen een poging om in die condities te voorzien: het nodigt leraren uit om met innovatieve ideeën te komen, biedt tijd en geld voor ontwikkeling, brengt innoverende leraren bij elkaar en ondersteunt bij het uitwerken van de innovatie en bij het oefenen in een nieuwe rol als teacher leader. Met de aanvragen voor Onderwijs Pioniers en LOF zijn zo'n 1000 leraren erkend in hun innovatieve vermogen. Erkenning en waardering voor de sleutelrol van de leraar in onderwijsvernieuwing zijn essentieel.
Wanneer we LOF en concepten als teacher leadership bekijken vanuit het perspectief van onderwijsinnovatie, dan is - in het licht van de complexiteit van de
samenleving en van de vraagstukken die op ons afkomen - de inzet van alle leraren nodig om binnen school
antwoorden te vinden op vraagstukken van diversiteit, gelijke kansen, uitsluiting, radicalisering, etc. Vanuit dat perspectief is leiderschap van leraren niet een kwestie van een persoonlijke keuze of je je als docent daar wel of niet toe aangesproken voelt, maar een noodzaak voor elk docententeam om gezamenlijk leerlingen de best mogelijke ondersteuning in hun ontwikkeling te bieden.
Dan is pionierschap een onlosmakelijk onderdeel van het beroep van leraar en daarmee dus van iedere leraar.
Dat betekent dat er nog vele LOF-lichtingen nodig zijn, ondersteund vanuit de overheid, vanuit schoolbesturen of vanuit LOF-leraren die rol modellen en ondersteuners zijn voor hun collega's. LOF, Onderwijs Pioniers en andere initiatieven die bijdragen aan het leiderschap en pionierschap van leraren zijn slechts een begin van een fundamentele herdefiniëring van het beroep van leraar.
I
'- (1) -0
ui -0 C
0 LL c QÎ (I)
~ .µ
2!: ..c 3: ü
.µ Cll C -0
0 (I) C .0
(I) C '- (I) Cll (/) '- '-
(1) (I)
-1 ·e
t .Q
.e o,
fü :~
> 3:
Cj... '- (1) (I)
·- -0
~c ·.;::;O
·c rn
·- E
§- E
C Cll (I) '-
E g'
0 '-
~ a.
(I) .µ
Ol (I) -0 ..c
•· C 0.
ro 0
t: -0
.µ '- 0 (I) .µ 3l
C Cll ,:- .0
N (I)
c oi
-~-~
-~ {l
'- C (I) 0
-g!:!:
0 (I)
.... ~
(I)~
-E] ~c
~ ~-d
'1~ ~ á5·~ .§
_j C
ai t~
-~ ~ 5
.µ Cll 0
,g ~:g
.0 Cll -
::, a.~
0. C ~ (I)~-~
!ij (I).µ
oo§
::z:
c:, c:, Il I
