Zaterdag 7 maart 1959 - No. 530
Stemt lijst 4
DE JUISTE KEUZE OP EEN HISTORISCH OGENBLIK
DONDERDAG 12 MAART zal de belangrijkste verkiezingsdag zijn in deze na-oorlogse periode.
Zowel de Nederlandse volksaard als het sinds 1917 ingevoerde stelsel van evenredige vertegenwoordiging brengen mede, dat VERSCHUI- VINGEN IN DE POLITIEKE VERHOUDINGEN zich in ons land over het algemeen slechts langzaam voltrekken.
Tienduizenden stemmen zijn nodig, om een partij èèn zetel te doen winnen of verliezen.
Doet zulk een belangrijke verschuiving zich toch voor, dan is dat een teken aan de wand; dan is dat het onweerlegbare bewijs, dat in ons volk een KRACHTIGE WEERSTAND is gegroeid; dat het genoeg heeft van het oude en een DUIDELIJKE VERNIEUWING wenst.
In het jaar, dat achter ons ligt, in 1958, ging het om plaatselijke ver- kiezingen, om de samenstelling van de Provinciale Staten en de Gemeen- teraden. Maar de kiezers, BEU VAN DE BREDE-BASISPOLITIEK van socialisten en rechtse groeperingen, deden een duidelijke uitspraak over de landspolitiek.
Zij verschaften de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie die in de tienjarige periode sedert omstreeks 1946/48 reeds VOORTDlJREND EN GELEIDELIJK was versterkt, een voor onze politieke verhoudin- gen FRAPPANTE OVERWINNING en z~j bezorgden de Partij van de Arbeid en de protestants-christelijke partijen een GEVOELIGE NE- DERLAAG.
De Statenverkiezingen van 1958 brachten het stemmencijfer van de V.V.D. van 467.622 (in 1954) op 658.362 en het totale aantal Statenzetels voor de V.V.D. van 50 op 63.
In de twee maanden, die hierop volgden, stelden onze politieke tegen- standers alles in het werk om de indruk, welke deze grote overwinning van de V.V.D. op ons volk had gemaakt, teniet te doen. Niets werd na- gelaten om het kiezersvolk een nieuwe liberale overwinning in de zwart- ste kleuren af te schilderen.
De kiezers, zo hoopte men, zouden van hun "euvele moed" wel zijn geschrokken en in het OUDE GAREEL terugkeren. De Gemeenteraads- verkiezingen zouden de V.V.D. wel tonen, dat zij zich te vroeg verheugd had en de terugval zou duidelijk en afdoende zijn.
Duidelijk en afdoende werd de uitspraak inderdaad.
Maar zij bracht geen terugval, zelfs geen bevestiging van de cijfers van de Statenverkiezingen, maar een NIEUWE EN NOG FRAPPAN- TER VOORUITGANG.
Nóg eens meer dan honderdduizend kiezers en kiezeressen verlieten de partijen, waarop zij tot nu toe gestemd hadden en kwamen de V.V.D.
OPNIEUW VERSTERKEN.
Deze uitslag werkte ALS EEN BOM onder de reeds zo wankele ba- - sis van het in zichzelf verdeelde Kabinet.
Ministers van verschillende richting bestonden het, elkander in partij- vergaderingen over de hoofden van de aanhangers heen te bestrijden.
De socialistische ministers kregen van de partijleiders van de Partij van de Arbeid DE WET VOORGESCHREVEN en op de befaamde "Fakkel- dragersdag" werden de "SOCIALISTISCHE EISEN" openlijk gesteld.
De situatie werd onhoudbaar en op 11 december STORTTE HET KAARTENHUIS INEEN.
Zal na de 12de maart een NIEUW KAARTENHUIS, sprekend gelij- kend op dat van de 11de december, worden opgebouwd?
Zullen wij opnieuw worden geregeerd door een Kabinet, dat telken- male MOEIZAME COMPROMISSEN moet tot stand brengen, die stap voor stap de doelstellingen van de SOCIALISTISCHE MINDERHEID helpen verwezenlijken?
ATTENTIJ<;!!! ATTENTIE!!!!
Onzc laatste tclevisic-uitzending heeft plaats op zaterdag, 7 maart, van 20.27 - 20.34 uur.
In deze speciale uitzending wordt aan vcrschillende Neder- landers gevraagd waarom zij op de V.V.D. stemmen.
Commentaar wordt geleverd door mevrouw mr. J. M. Stoffels- van Haaftt>n en prof. mr. P. J. Oud.
On.ze lijstaanvoerder Prof. Mr. P~ J. Oud in zijn werkkamer thuis
De politieke verhoudingen staan duidelijk OP EEN KEERPUNT maar de leiders van de K.V.P. en van de protestants-christelijke partij~
en AARZELEN NOG STEEDS. Zij weigeren zich duidelijk uit te spre- ken en laten de kiezers in het ongewisse of zij eindelijk de consequenties zullen aanvaarden.
Alleen de V.V.D. heeft de moed gehad, zich duidelijk uit te spreken.
Zij zal bij de komende Kabinetsformatie IN GEEN GEVAL zit- ting nemen in een Kabinet met socialisten.
De houding van de V.V.D. wordt begrepen ook door duizenden, die tot nu toe uit traditie nog steeds hun stem op de lijsten van de Katho- lieke Volkspartij, de Anti-revolutionaire Partij of de Christelijk-Histo- rische Unie uitbrachten.
Zij zijn gekomen tot de erkenning, dat aan hun RELIGIEUSE OP- VATTINGEN in de V.V.D. geen haarbreed in de weg wordt gelegd; dat die in tegendeel daar volkomen veilig zijn en dat hun inzichten omtrent de richting, waarin het POLITIEKE LEVEN in Nederland zich thans eindelijk zal moeten bewegen, precies gelijk zijn aan die, welke in ons verkiezingsmanifest en urgentieprogram zijn uiteengezet.
Zij willen, met ons, een SOCIALE POLITIEK, maar NIET SOCIA- LISTISCH, een politiek gericht op de bevordering van het PARTICU- LIER INITIATIEF en de eerbiediging van de MENSELIJKE PER- SOONLIJKHEID en zij verlangen het slaken van de boeien, waarin de politiek van KOUDE SOCIALISATIE ons ganse economisch en maat~
schappelijke leven heeft gesloten.
Daarom zullen zij hun stem thans - wellicht voor het eerst - uit·
brengen op LIJST 4, de lijst van de VOLKSPAR TIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE.
Wij staan op een keerpunt.
Laat niemand zichzelf later behoeven te verwijten, op dat HISTORI·
SCHE OGENBLIK de moed te hebben gemist, de juiste keuze te doen!
A. W.A.
VRIJHEID EN lJ.l!;lnUOL,_..".~._..,.
Flitsen van Het Binnenhof (I) derdaad echt begrip voor de positie van de ongehuwden bestaat.
Weduwen· en wezenverzekering ·In Tweede Kamer met alge- mene stemmen aangenomen· Levendige actie van mevr. mr. J.
M. Stoffels-van Haaften voor de oudere ongehuwden· Amende- ment: terugbetaling premie aan ongehuwd gebleven 65-iarigen • Kosten ten hoogste viif milioen gulden· Premie dan 0.03 procent hoger • Geen terugbetaling na verlaging vriigezellenbelasting • Bii gebrek aan belangstelling amendement ingetrokken.
De kosten zouden eventueel - over tien, twaalf jaar - ten hoogste vijf mil- joen gulden per jaar bedragen op een totaal van ongeveer 190 miljoen. De premie zou dan verhoogd moeten worden van 1.15 procent tot 1.18 procent.
Van onze fractie onderstreepte mr.
H. F. van Leeuwen het boven- staande betoog. In de premieplicht van de oudere, ongehuwde vrouw ligt voor mijn gevoel iets hards en stuitends, zei hij. Ik heb in de laatste weken het oor- deel van velen ingewonnen, speciaal van vrouwen. "Hard en wreed" was een der
De Tweede Kamer heeft vorige week na een beperkte behandeling met algemene stemmen het wetsontwerp aan- genomen voor een weduwen- en wezen- voorziening.
Het weduwenpensioen bedraagt 1326 gulden per jaar voor een weduwe zonder kinderen en 1968 gulden per jaar voor een weduwe met kinderen. Voor halfwezen wordt de normale kinderbijslag verleend en volle wezen krijgen een aparte uit- kering.
Een weduwe heeft recht op het pen- sioen indien zij ten tijde van het over- lijden van haar echtgenoot: a. de leeftijd van 50 jaar heeft bereikt of overschreden, of b. een of meer kinderen beneden 18 jaar te verzorgen heeft, of c. invalide is.
De leeftijdsgrens is 45 jaar voor de ge- vallen waarin de weduwe, wanneer het jongste kind 18 jaar wordt, gedurende de laatst verlopen vijf jaren in het genot van weduwenpensioen is geweest.
Bij het bereiken van de leeftijd van 65 jaar vervalt het weduwenpensioen, dat stijgt met de AOW-uitkering.
Jonge weduwen krijgen een tijdelijke uitkering gedurende zes maanden indien zij jonger zijn dan 'J:1 jaar. Deze termijn wordt met een maand verlengd voor elk vol jaar dat de weduwe ouder is dan 26 jaar (maximum twee jaar).
Ook onze fractie heeft bij monde van onze geestverwante, mevr. mr. J. M.
Stoffels-Van Haatten, uitgesproken hoe- zeer zij de totstandkoming van een we- duwen- en wezenverzekering toejuicht.
Volgens gegevens uit 1949 had van de 165.000 gehuwd geweest zijnde vrouwen tot 64 jaar (onder wie 40.000 ge- lcheiden vrouwen) 55 procent een jaar- Inkomen van minder dan 1000 gulden.
Wanneer men dan nog weet dat bij de groep van 125.000 weduwen behoort een aantal kinderen van ongeveer 110.000, dan Is dit een tweede factor waarom wij met recht kunnen zeggen, dat de groep we- duwen met kinderen, als geheel een deel is in onze Nederlandse volksgemeenschap, dat, zo mogelijk, recht heeft op een be- paalde algemene voorziening.
Dat wij deze voorziening, een bodem- voorziening, vinden door middel van ver- plichte verzekering, is te aanvaarden, al-
Mevr. Stoffels-Van Haaften
• . . . pleidooi voor ongehuwden ...•
dus onze woordvoerster, omdat juist door het verplicht stellen het vormen van de bodem . wordt gewaarborgd, terwijl aan de andere kant, omdat het slechts een bodemvoorziening is, de prikkel tot het zelf treffen van nadere voorzieningen blijft bestaan.
Louter om praktische redenen kon mevr. Stoffels-Van Haaften zich verenigen met een deelnemen in de ver- zekering van alle Nederlanders van hun vijftiende jaar af of zoveel later als zij het arbeidsproces binnentreden.
Aan het trekken van deze conclusie is echter het bezwaar verbonden, dat men hierdoor een aantal personen onder de verzekering betrekt, van wie later blijkt, dat zij het risico, waartegen zij zich ver- zekerd hebben, nl. het nalaten van een weduwe of wees, nooit hebben kunnen lopen.
Het is de Kamer bekend, dat teveel en te intens een beroep is gedaan op het solidariteitsgevoel van de ongehuwden ten behoeve van voorzieningen voor het gehele Nederlandse volk, terwijt juist de ongehuwde hiervan de minste vruchten plukt.
Over een herziening van het belasting- tarief voor ongehuwden is in de Kamer al bijzonder vaak gesproken - te vaak alleen maar gesproken, al dertien jaar lang - maar verder dan een platonische liefdesverklaring van de zijde der rege- ring is het tot nu toe nooit gekomen.
meneinde voor het te grote solidari-
.1. teitsberoep op de ongehuwden een compensatie te vinden, diende mevr.
Stoffels-Van Haaften een amendement in met de strekking de 65-jarigen, die nooit gehuwd zijn geweest, een bedrag uit te keren gelijk aan tienmaal de laatstver- schuldigde jaarpremie of gedurende hun leven een jaarlijks bedrag ter grootte van de laatst betaalde premie. Het totaal der uitkeringen zou het totaal van de be- taalde premies niet mogen overschrijden.
;Een dergelijke compensatieregeling of overbruggingsregeling, hoewel niet ide- aal, zou naar de mening van onze geest- verwante een hulpmiddel kunnen zijn om de ongehuwden enigszins tegemoet te komen, zolang totdat door een drastische wijziging van de belasting voor onge- huwden een meer bevredigende oplossing zou kunnen worden verkregen.
Op dat moment zou een dergelijke com- pensatieregeling kunnen worden inge- trokken. Er wordt dan tenminste iets positiefs gedaan om te tonen, dat er in-
STALEN
KANTOORMEUBELEN
GISOLAMPEN
• Deze Burger
pittige reacties. ....
Voor hen, die in loondienst zijn, is de situatie minder stuitend, al was het al- leen maar omdat zij looncompensatie ont- vangen. Daarnaast staat echter de groep der zelfstandigen, aan wie de premie via een aanslagbiljet wordt opgelegd, die geen compensatie genieten, doch die zichtbaar en voelbaar een flink deel van hun inkomen moeten betalen voor al- gemene ouderdomsverzekering en nu voor weduwen- en wezenpensioen.
Onder de oudere vrouwen, voor wie de wet in het bijzonder hard en wreed is, vallen naast de vrijgezellen - leden van de strafklasse - weduwen en gescheiden vrouwen, die aan de kost komen door het uitoefenen als zelfstandige van een of ander beroep of door het verrichten van diensten.
Zij hebben vaak naast inkomen uit ar- beid nog een bron van inkomsten uit een pensioen waarvan de koopkracht meestal is verwelkt - , een alimentatie- uitkering en soms enig inkomen uit ver- mogen. Ook vallen onder de categorie degenen, die op 60-jarige leeftijd zijn ge- pensionneerd.
Het gaat om een gemengde categorie van personen, die het in het algemeen niet het gemakkelijkst hebben in het leven. De psychologisch moeilijk verteer- bare situatie van deze categorie zal de aandacht moeten krijgen.
Het amendement van mevr. Stoffels- Van Haaften kreeg van de andere partijen echter geen enkele steun. Prof.
Beel had er overwegende bezwaren tegen en voor een soort overbruggingsregeling zag hij geen reden, omdat de eerste jaren de uitkeringen worden gefinancierd uit de overschotten van de AOW-premies.
Onze woordvoerster betreurde de ge- ringe belangstelling voor het amende- ment, waaruit zij concludeerde, dat het de Kamer geen ernst is iets te doen, met- terdaad, voor de ongehuwden. Onder deze omstandigheden trok zij het amen- dement in.
Een ingetrokken amendement is altijd nog beter dan een verworpen amende- ment, want het is niet uitgesloten, dat het amendement kan herleven als in de
heeft er nu genoeg van. Hij doet er niet meer aan. Hij !.egt de handen in de schoot. En blijft zijn ziel in zaligheid bezitten. U bent nu genoeg gewaarschuwd. U moet het nu zelf maar weten. U bent mans genoeg om te weten wat u donderdag te doen staat
Ik zeg: u bent nu genoeg gewaarschuwd. Meneer Burger, meneer Vondeling, meneer Samkalden en meneer Vermeer hebben u allemaal uitdrukkelijk verteld, dat u van de V.V.D. niets goeds te verwachten hebt.
Meneer Romme heeft heel duidelijk uit de doeken gedaan, dat de heer Oud ongetwijfeld enige goede eigenschappen bezit, maar dat u toch wel van lotje getikt zou zijn als u dacht, dat hij iets nuttigs zou kunnen tot stand brengen.
Professor Zijlstra heeft het, zo mogelijk nog duidelijker gezegd: de V. V.D. heeft doodleuk langs de kant van de weg staan kritiseren ter- wijl hij met zijn vrienden zich in het zweet werkten om op hun brede basis de noodwoning op te trekken, waarin gij nu zo voordelig woont.
De heer Bruins Slot vindt die liberalen óók maar niks. Hij vindt de heer Bruins Slot wèl iets en in alle bescheidenheid verwacht hij van u dat u het met hem eens bent.
U bent dus genoeg gewaarschuwd.
Het enige waar u misschien een beetje verwonderd over bent is, dat ze allemaal de liberalen helemaal niks vinden en dat ze allemaal voort- durend tegen dat helemaal-niks zijn te keer gegaan.
Bovendien hebben ze allemaal gezegd, dat ze allemaal zullen win- nen. Waarom, als zij dat zo zeker weten, zij dan nog zo tegen die arme meneer Oud moesten uitvaren?
Enfin, donderdag is het zo ver. Dan wandelt u rustig en recht-op, in het bewustzijn van uw staatsburgerschap, naar het schooltje in de buurt en u gaat uw rooie-rondje maken.
Het enige dat ik u nog wilde zeggen is, dat u maar net moet doen, of u al de waarschuwingen niet hebt gehoord, en dat u maar kalm op Lijst 4 moet stemmen. U zult zien dat het best meevalt. En 's avonds laat zult u wel zien, dat er méér zijn geweest, die óók op 4 hebben gestemd.
Ondanks alle waarschuwingen.
Wedden dat het voor ons een bèste dag wordt?
Bij voorbaat geluk gewenst door
7 MAART 1959 - PAG. 2
tweede helft van 1961, volgens afspraak tussen regering en Kamer, de wet in haar geheel kan worden herzien.
Als het belastingtarief voor ongehuw- den dan nog niet is verlaagd, is er voor het amendement des te meer reden.
Tot een snelle behandeling van het wetsontwerp was prof. Beel alleen bereid geweest, indien er geen ingrij- pende wijzigingen zouden worden aan- gebracht, want als minister-president van een intermezzo-kabinet wilde hij zijn OP-
MINISTER BEEL geen binding
volger niet binden aan ingrijpende nieuwigheden.
Wijzigingen zouden er volgens de mi- nister kunnen worden aangebracht als er met de wet enige ervaring is opgedaan.
Hij zou de wensen van de Kamer over- brengen aan zijn opvolger.
Mevrouw Stoffels-Van Haaften over- woog de indiening van een motie om deze afspraak tussen de regering en de Kamer vast te leggen. Dat initiatief werd overgenomen door de vaste commissie voor sociale zaken, waarin de gehele Kamer is vertegenwoordigd. Met alge- mene stemmen werd de motie aange- nomen.
Daarin wordt er bij de regering op aan- gedrongen vóór het zomerreces van 1961 de vraag onder het oog te zien of in de wet wijzigingen behoren te worden aan- gebracht. Tevens wordt de verwachting uitgesproken, dat de regering tijdig een nota zal indienen, aan de hand waarvan de Kamer een gedachtewisseling zal kun- nen voeren over de wenselijkheid van aan te brengen wijzigingen.
Een voornaam punt is of de leeftijds- grens moet· worden verlaagd van 50 jaar tot 45 jaar, waarop algemeen werd aangedrongen. Prof. Beel vond het ver- standiger te beginnen met 50 jaar. Als men zou beginnen met 45 jaar en het later zou blijken, dat 50 jaar beter ver- antwoord is, zou het moeilijk en pijnlijk zijn de leeftijdsgrens te verhogen.
Mevrouw Stoffels-Van Haaften heeft ook nog andere wensen geuit (o.a. met betrekking tot de positie van de geschei- den vrouw), maar het wetsontwerp on- derging geen wijziging, omdat nu een- maal besloten was tot een snelle, be- perkte behandeling teneinde zekerheid te hebben dat de weduwen- en wezenver- zekering uiterlijk 1 januari 1960 in werking kan treden.
Een vroeger tijdstip is niet helemaal uitgesloten.
V. v.D.
··~·~····~··~···~···~·yyy···
~ ~
Ë Aangezien de verkiezingen 3
~ ditmaal op een donderdag 3
t worden gehouden en wij in 3
I
ons weekblad op de uitslag ) gaame snel ons commentaar Jwillen leveren, zal de eerst- ~
volgende editie wat later van ~ ~
E de persen komen. 3
i Het is daarbij niet uitge- ~
É sloten, dat een klein deel van ~
E onze lezers het eerstvolgende i
t nummer pas maandag 16 -
• 4
E maart a.s. in zijn bezit zal 3
~ 3
~ krijgen in plaats van op za-
4
( terdag 14 maart. i
- ~
('~···~
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Overzicht spreekbeurten verkiezingscampagne
V oor deze laatste dagen van onze verkiezingscampagne vindt U onderstaand een opgave van data, plaatsen en sprekers voor de vergaderingen, door onze Partij- afdelingen in het gehele land belegd.
7 maart:
9 maart:
10 maart:
11 maart:
Westland Baam
De Bilt/Bilthoven Leeuwarden Haarlem Nijmegen Kuinre Zuidland Velp Hengelo Meppel Gorssel Wierden Culemborg Roermond Laren (N.H.) Voorschoten Apeldoorn Gorinchem Hardenberg Deventer Breda Breukelen Alkmaar Epe Hilversum Amersfoort Steenwijk 's-Hertogenbosch Heerenveen Hoogkerk
Mr. H. van Riel Mr. E. H. Toxopeus Mr. D. Schuitemaker Drs. H. A. Korthals Mr. dr. C. Berkhouwer en
Mr. W. J. Geertsema Mej. mr. J. J. Th. ten Broecke Hoekstra H. H. Jacobse
Mr. F. G. van Dijk
Mevr. mr. J. M. Stoffels-van Haaften Mr. E. H. Toxopeus
R. Zegering Hadders Ir. L. G. Oldenbanning Ir. J. Baas
Mr. S. Willinge Gratama Mr. dr. J. M. H. Dassen Mr. J. de Wilde Mr. F. Portheïne Drs. H. A. Korthals Mr. dr. C. Berkhouwer Mr. F. G. van Dijk
Mevr. mr. J. M. Stoffels-van Haaften en G. Dorsman Mr. E. H. Toxopeus
R. Zegering Hadders Mr. H. van Riel Mr. W. J. Geertsema
H. H. Jacobse en Mr. F. C. Vorstman Mr. D. Schuitemakcr
Ir. ]. Baas en Mr. B. P. van der Veen Prof. dr. H. J. Witteveen en
Mr. E. H. Toxopeus Mr. W. J. Geertsema
R. Zegering Hadders
Leest U zélf wel
de veel besproken en vaak geciteerde N.R.C.?
Zo niet, vraag dan een proeve van recente hoofdartikelen in een mapje met "wetenswaardigheden" dat U op aanvraag gratis krijgt toegezonden.
Meldt telefonisch of per briefkaart Uw naam en adres met aantekening "Wetenswaardigheden".
NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT
POSTBUS 824 ROTTERDAM
7 MAART 1959- PAG. 3
Y.•.-.-.•.•N....-.J'rl'.-.•.-.-.-.•.•.•.•.•.•.-.-.• ... y.•rl'ri'.YN.-.-NN.-rl'rl'.•.-.-.•.y.•. ç
:- SPREEKBEURTEN PROF. MR. P. J. OUD
In de laatste dagen vóór de datum der verkiezingen kunt U nog naar onze Partij-Voorzitter luisteren op:
Zaterdag Maandag Dinsdag
7 maart 9 maart 10 maart
Zuidlaren (JOVD) RoHerdam
Amsterdam
\l'ri'V"rl'rr'.·.·.·.•.•.•.·.·.-J'.·.·.·.·.-.·.•.·.·.·.···•rl'rl'rl'ri'.Yrl\/'a•a•aWJ".•a•Jia•a"rJJrr'J'rl'.•.•.•.·.·.·.
Wat de heer Ruppert wist, maar niet zei
Schrijvende over de positie van de Stichting van de Arbeid kwam het Algemeen Handelsblad o.m. tot de navolgende conclusie:
"De behoefte aan een orgaan als de Stichting is verminderd, aangezien de S.E.R. vele taken kon overnemen.
Maar wat erger is, de gezindheid is eveneens achteruitgegaan. Men is weer verpolitiekt en offert op het al~
taar der volksmisleiding.
Wat bijvoorbeeld te denken van de volgende passage uit het jongste geschrift van de heer M. Ruppert, voorzitter van het C.N.V., onder de weidse titel "Naar een rechtsorde van de arbeid"?
"Het liberalisme als zodanig kan zich stellig niet opwerpen als de pro~
motor van het huidige· georganiseerd overleg tussen werkgevers en werk- nemers. Dat overleg is er gekomen ondanks het liberalisme. En als dat liberalisme morgen weer de heer- schappij zou krijgen, dan zou het met het georganiseerd overleg spoedig gedaan zijn".
Molenaar en Stikker waren libera- len, evenals de zo actieve maar he- laas te vroeg overleden Slotemaker, vele jaren gedelegeerde van de Stich- ting van de Arbeid. Dat weet de heer Ruppert",
Jl errassend grote liberale winst in
Luxemburg
De onlangs gehouden parlements- verkiezingen in Luxemburg hebben een klinkende overwinning voor de liberalen opgeleverd. De Luxemburg- se liberale partij wist n.l. haar aan- tal zetels bijna te verdubbelen.
waardoor zij inplaats van 6 thans 11 afgevaardigden naar het parlement stuurt, dat in totaal 52 zetels telt.
M.a.w., stemde tot dusverre bijna 10 % van de Luxemburgse bevolkin~
liberaal, thans is het ruim een vijfdê deel, dat zich achter de liberale he ..
ginselen heeft geschaard.
Merkwaardig in deze is wel de soortgelijke politieke ontwikkeling.
die wij op het ogenblik in ons land kennen.
Het kabinet, bestaande uit christen- democraten en socialisten kwam on- geveer tezelfder tijd als in ons land met de meerderheid van de Kamer in conflict en ging heen. De liberalen vormden evenals in ons land de op- positie. De gelijkenis is wel frappant.
Moge het Nederlandse volk het Luxemburgse voorbeeld volgen!
111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
De laatste bel
Toen ik in mijn jongensjaren schaatsen- reed op de Kralingse IJsclub te Rotterdam, trachtte ik van de gelegenheid, dat er ijs was, zolang mogelijk gebruik te maken door te blijven schaatsenrijden tot de ijs- baan gesloten werd. Dat gebeurde altijd om 5 uur 's· middags, als er achtereenvol- gens drie keer een bef werd geluid. De laatste bel betekende, dat je nog gauw even een baantje reed, polkabrokken kocht, voordat je de schaatsen afbond. De laatste bel was het onverbiddellijke teken, dat het einde van de ijsvreugde in het zicht was.
En zo kan men deze weèk zeggen, dat de laatste bel voor de verkiezingsronde luidt. Op woensdag, I I maart a.s. des avonds is het uit met de actie, welke zo intens in vele plaatsen van ons land door de afdelingsbesturen en de propaganda- commissies gevoerd is. Dan ontspant zich iedereen en komt er een andere spanning, n.l. die voor de uitslag, voor in de plaats.
Een uitslag, waar wij- gezien het enthou- siasme op onze verkiezingsvergaderingen -vol vertrouwen op wachten; een uitslag, die- zoals prof. Oud heeft gezegd - een keerpunt kan zijn in de na-oorlogse poli- tiek; een uitslag, die - gezien ons stelsel van evenredige vertegenwoordiging en het stelsel van de grootste gemiddelde bij het bepalen van het aantal zetels - geen aardverschuiving teweeg zal brengen, maar toch wel de mogelijkheid biedt om de tendens, welke onder het Nederlandse volk aanwezig is, tot uiting te brengen.
Van Noord tot Zuid kan ik nu rustig schrij- ven, gezien de actie, welke in Limburg ont- ketend is, en van Oost tot West, heeft onze Partij haar activiteit ontwikkeld om de verkiezingsuitslag voor de V.V.D. zo gunstig mogelijk te doen zijn. Zij heeft dat gedaan in het vaste vertrouwen, dat het liberalisme, dat de liberale gedachte voor ons land en ons volk ten zegen kan zijn en, indien deze versterkt wordt, mede dienst- baar kan zijn aan de maatschappelijke en geestelijke verheffing van ons volk.
begrippen van verdraagzaamheid, verant- woordelijkheid en sociale gerechtigheid.
Zij heeft dit gedaan in Pulchri Studio in Den Haag, in het Minerva-Paviljoen te Am- sterdam, in de zaal van de Maastrichtse Staar in Maastricht en in honderden an- dere zalen in ons land, voor de radio, voor de televisie, omdat zij wilde getuigen van de innerlijke kracht, van de innerlijke be·
wogenheid, welke bij haar voormannen be- staat over het liberalisme. Onze Partij heeft dit mede kunnen doen door de steeds toenemende stroom van nieuwe le- den en door het grote aantal kleine geld·
bedragen, die haar - gelijk men heeft kunnen zien in de wekelijkse verantwoor·
ding van de penningmeester, door partij·
genoten en geestverwanten geschonken is.
De laatste bel luidt.
Nog even een vergadering bijwonen, nog even wat pamfletten verspreiden en dan komt de verkiezingsdag zelf.
Ik wens de Partij, U allen en mijzelf toe, dat wij na deze dag met optimisme met onze politieke activiteiten verder kunnen Onze Partij heeft dit gedaan op grond
van het feit, dat zij doordrongen is van de
gaan.
D. W. DETTMEIJER
VRIJHEID EN DEl\IOCRATIE
Flitsen van Het Binnenhof (IJ)
PBO in bepaalde gevallen nuttig • Overleg tussen werkgevers en werknemers zeer waardevol· Maar prof. dr. H. J. Witteveen waarschuwt tegen verdere beperking van de concurrentie • Af·
remmen van de PBO kan daarom nodig ziin.
Dij de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken, Bezitsvor- ming en Publiekrechtelijke Bedrijfsorga- nisatie, hebben vorige week in de Eerste Kamer vooral de heren Ruppert (AR) en Maenen (KVP) aangespoord het tempo tot uitbreiding van de PBO te versnellen.
Daarentegen heeft onze geestverwant, prof. dr. H. J. Witteveen, weer gewaar- schuwd het tempo niet te forceren, hoe- wel hij heel duidelijk wilde vooropstellen zich geenszins te verzetten tegen het ont- staan van een uitgebreider en intensie- ver overleg over alle problemen in de bedrijfstak tussen werkgevers en werk- nemers.
Wanneer ik zeg, aldus onze woordvoer- der, dat in bepaalde opzichten afremmen nodig is, dan is dat alleen om te voor- komen dat de ontwikkeling van de PBO de concurrentie in het bedrijfsleven zou beperken.
Die concurrentie in het bedrijfsleven is van buitengewoon groot belang voor de bevolking als geheel omdat alle consu- menten bij een concurrentie die leidt tot prijzen die niet te hoog :r;ijn, tot dienst- verlening enz. een groot belang hebben.
Ook de arbeidersbevolking heeft daarbij natuurlijk een bijzonder groot belang.
• • •
staatssecretaris Schmelzer acht voor afremming echter al heel weinig aanleiding omdat de ontwikkeling toch al zo langzaam gaat. Vervolgens zegt hij: al- le projecten voor nieuwe publiekrechte- lijke bedrijfsorganen worden zorgvuldig getoetst. De bevoegdheden, die aan de or-
ganen worden gegeven, worden ook zeer zorgvuldig gedoseerd. Tenslotte wordt de
Prof. dr. H. J. Witteveen
uitoefening van die bevoegdheden met tal van waarborgen omringd. Daarbij is er ook het toezicht van de overheid op het- geen de bedrijfsorganen doen.
Tegen dit ganse betoog van de staats- secretaris in de memorie van antwoord, wilde prof. Witteveen zich nog weer eens richten omdat er een onderschatting in ligt van enkele tendenties, die in de ont- wikkeling van de PBO niet te miskennen zijn.
De gevaarlijke tendens bestaat hierin dat in zeer veel gevallen aan bedrijfschap- pen, die zijn ontstaan, bevoegdheden zijn gegeven juist op het terrein van de con- currentie.
Die bevoegdheden zijn beperkt gehou- den tot de secundaire verkoopvoorwaar- den en de redenering is dan: zolang de prijs maar vrij blijft is er geen bezwaar tegen die regeling van de bedrijfsorganen.
* • *
naar tegenover staan twee argumen- ten. In de eerste plaats moeten wij ons bewust zijn dat in verschillende ge-
vallen die andere concurrentiemethoden dan de prijs, weleens de meest effectieve kunnen zijn om een extra klant aan te trekken. Dat is juist de reden waaro,m het bedrijfsleven dikwijls van die concur- rentiemethoden gebruik maakt.
Daarbij komt een tweede argument dat nog veel belangrijker is. In vele gevallen is in het bedrijfsleven de prijsconcurrentie maar zeer beperkt. Er zijn kartels. In an- dere gevallen kan het zijn dat het geringe aantal van de marktpartijen of hun nauw onderling contact toch leidt tot een geza- menlijk gedrag. Dit is de marktvorm die wij in de economische theorie het oligo- polie noemen.
Daarbij komt nog voor de detailhandel dat in vele gevallen de prijs van het eind- produkt door de fabrikant wordt vastge- steld.
In al die gevallen zal de prijsconcur- rentie zeer beperkt zijn. Dan zien wij dat de concurrentie zich in feite dus juist ver-
schuift van het terrein van de prijs naar dat van sie overige leveringsvoorwaarden.
• • •
Diezelfde tendentie komt zeer duide- lijk naar voren In de moderne prijs- theorie, waar men er op wijst dat bij het oligopolie steeds meer de neiging ontstaat niet teveel met de prijs te concurreren, want zodra men met de prijs gaat con- curreren, kan navolging ontstaan en dan is de vrees dat de gehele markt zal in- storten.
De concurrentie richt zich dus meer en meer op allerlei leveringscondities, die naast de prijs van belang zijn, maar waar de navolging niet zo gemakkelijk zal zijn.
Hier zien wij een algemene ontwikkeling in de moderne concurrentie.
Dan is een PBO, die juist op dat ter- rein van de secundaire concurrentievoor- waarden regelingen gaat stellen, niet zo onschuldig als het op het eerste gezicht zou lijken.
Het zou anders zijn wanneer ook maat- regelen zouden worden genomen om de prijsconcurrentie vrijer te maken. Wan- neer dus de bedrijfsorganen in de plaats zouden komen van de privaatrechtelijke regelingen op de markt. Maar zo is het niet.
• • *
Interessant is de ontwikkeling van het bedrijfschap Slagerij. Dit is een be- drijfschap dat vrij grote bevoegdheden op het terrein van de mededinging heeft ge- kregen en een van de weinige bedrijf- schappen dat ook bevoegdheden heeft verkregen met betrekking tot het vast-
stellen van de prijs. Men mag hier voor- schrijven dat de prijs op basis van de kosten van het individuele bedrijf moet worden vastgesteld, waarbij dan een cal- culatieschema moet worden gebruikt.
Men streeft naar een zekere opvoeden- de werking van deze regeling in de be- drijfstak, waardoor de ondernemers be- ter zullen gaan calculeren en dus ook de marginale ondernemers met de hoogste kosten hun prijzen daarmee in overeen- stemming zullen brengen.
Dat is heel mooi, maar het is duidelijk dat dit zal meebrengen, dat, naarmate dit slaagt, de prijzen hoger worden.
In de jaren 1956-1957 is de winstmarge, de nettowinst als percentage van de om- zet, in het slagersbedrijf gestegen van 9,3 naar 10,9. Dit heeft betrekking op de pe- riode van één jaar. Dit is een aanmerke- lijke stijging, vooral als wij daarbij in aanmerking nemen dat de omzet niet on- belangrijk is gestegen, n.l. in de jaren 1955-1956 met 18 procent en in de daarop volgende periode met 3 procent.
Het bovenstaande is geen bewijs, maar de cijfers geven toch een indicatie dat die geringe beperking van de concurrentie, waar men zo gemakkelijk overheen loopt,
op zeer merkbare wijze in de prijzen kan doorwerken.
•••
openbaarheid van de vergaderingen van de bedrijfslichamen wordt een waarborg genoemd. Maar men kan nooit voorkomen dat op belangrijke punten de verschillende leden van het bestuur vóór de openbare vergadering binnenskamers
met elkaar tot een overeenkomst geraken.
Bovendien is openbare discussie geen waarborg zolang de privaatrechtelijke re- gelingen op het terrein van de concurren- tie geheim zijn.
Een waarborg wordt ook genoemd het feit dat werknemers mede een plaats in het bestuur innemen. Stellig zijn de ver- tegenwoordigers van de werknemers in het algemeen zeer bekwaam en hun me- dewerking zal van groot belang kunnen zijn. Maar zij hebben weinig oog voor de gevaren, die deze regelingen voor de con- currentie kunnen hebben. Over het alge- meen zien wij de vertegenwoordigers van de vakverenigingen sterk aandringen op het geven van ruimere bevoegdheden aan de bedrijfsorganen.
• • •
tenslotte wordt als derde waarborg het feit genoemd dat de overheid toezicht heeft op alle regelingen die wor- den getroffen.
Het is een waarborg die evenzeer be- staat met betrekking tot kartels en pri- vaatrechtelijke regelingen. Deze waarborg kan alleen duidelijke uitwassen tegen- gaan. Kleine beperkingen van de concur- rentie, waarvan wij niet onmiddellijk kunnen zeggen dat die nu met het alge- meen belang op een zeer merkbare wijze in strijd zijn, zullen hier niet worden te- gengegaan.
De conclusie moet daarom zijn, aldus prof. Witteveen, dat de ontwikkeling van bedrijfsorganen met regelingsbevoegdheid op het terrein van de concurrentie in
7 MAARl' 1959 - PAG. 4
ieder geval een zekere beperking van de concurrentie zal meebrengen. Nergens ben ik nog maatregelen of bevoegdheden te-- gengekomen die tot een grotere concur- rentie kunnen voeren.
• • •
nan komen wij dus tot de vraag: is het gewenst dat er een zekere be- perking van de ·concurrentie ontstaat. Wij zijn natuurlijk in het geheel geen voor- standers van de volmaakte concurrentie, de atomistische concurrentie, zoals die in de economische theorie eigenlijk alleen als een gedachte constructie is uitgevoerd.
Wel zijn wij voor een redelijke concur- rentie, die een evenwicht bewaart in de verhoudingen in het economische leven en die ook tot een voldoende vooruitgang en beweging in het bedrijfsleven leidt.
Wij kunnen echter bepaald niet zeggen dat enige verdere beperking van de con- currentie gewenst is. Ik stem in, zei prof.
Witteveen, met mijn collega Tinbergen die heeft gezegd: "het zou weleens kunnen zijn dat wij de concurrentie te sterk heb- ben ingeperkt".
Men moet dan concluderen dat de ont~
wikkeling van de PBO In deze richting gevaren inhoudt. Het zou juist de vakbe- weging moeten zijn die hier zeer waak- zaam moet zijn, want wanneer deze be- perkingen van de concurrentie ontstaan, dan zullen in de eerste plaats de meeste arbeiders en natuurlijk ook de vergeten groepen hiervan het dachtoffer worden.
• •
Men streeft er naar meer en meer regelingen in mede-bewind door de bedrijfsorganen te laten uitvoeren.
De gedachte om dit te doen lijkt mij in principe ook wel juist, aldus onze geestverwant, maar men moet ook hier de ontwikkeling niet trachten te force- ren. Niet alle regelingen kunnen door bedrijfsorganen worden uitgevoerd.
(Zie vervolg pag. 6) 111111111 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
Verdeeldheid JO •
Nieuw-Guinea
P. v. d. A. over duurt voort
Sten1de Drees tegen ~iclaself?
Hoezeer de Partij van de Arbeid met het Nieuw-Guinea-vraagstuk in de maag zit, is weer eens duide- lijk gebleken tijdens haar verkie- zingscongres, waar dit probleem uiteraard moeilijk kon worden doodgezwegen.
Voorzitter Evert Vermeer moest dan ook wel toegeven, dat bij de voorbereiding van het verkiezings- programma met betrekking tot het punt Nieuw Guinea geen overeen- stemming was bereikt.
Partijbestuurder en Tweede Ka- merlid Scheps zeide o.m., dat men geen ambtenaren en onderwijzers naar Nieuw Guinea moet sturen, als men hen in geval van nood niet wil verdedigen, aldus lezen wij in Het Vrije Volk.
Bovendien verklaarde de heer Scheps nog, aldus verder De Tele-
VOOR.
graaf, dat men niet moet uitgaan van een zo snel mogelijk afstand doen van Nieuw Guinea, maar van een zo goed mogelijke verzekering van het stoffelijk en geestelijk wel- zijn van de Papoea-bevolking, die wellicht pas over 25 jaar zelf over haar lot kan beschikken.
"Zoals bekend", zo voegt De Te- legraaf hieraan toe, "is dit stand- punt bij de jongste algemene be- schouwingen in de Tweede Kamer verdedigd door de toenmalige mi- nister-president, dr. W. Drees.
"De op deze vergadering met het oog op dit standpunt ingediende amendementen van de heer Scheps"
aldus vervolgt het blad, "werden door een zeer grote meerderheid verworpen. D r. D re e s s t e m- d e ook tegen ... "
T.EGEN
