• No results found

Schimmelproblemen in een woning te Geldrop

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Schimmelproblemen in een woning te Geldrop"

Copied!
62
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Schimmelproblemen in een woning te Geldrop

Citation for published version (APA):

Lange, de, P. J. P. (1989). Schimmelproblemen in een woning te Geldrop. (TU Eindhoven. Fac. Bouwkunde : publicaties Bouwkundewinkel). Bouwkundewinkel.

Document status and date: Gepubliceerd: 01/01/1989

Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record

Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at: openaccess@tue.nl

(2)

SCHI MMELPROBLEMEN IN EEN WONI NG TE GELDROP.

EEN ONDERZOEK VAN DE BOUWKUNDEWI NKEL

*

VAN DE T. U. E.

JUNI 1989

~

De Bouwkundewinkel is een van de acht wetenschapswinkels van de

Technische Universiteit Eindhoven.

De TUE aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade aan personen en zaken die voortvloeien uit de toepassing of het gebruik van resultaten van het verrichte onderzoek, behoudens in geval van opzet, grove schuld of nalatigheid van de TUE of de onderzoekers.

(3)

INHOUDSOPGAVE

1;

INLEIDING

pag. 3

2;

VOCHT EN SCHI MMELVORMI NG

pag. 4

3;

OORZAKEN VOCHTPROBLEMEN

pag. 6

4;

BOUWKUNDIGE SITUATIE

pag. 10

5;

PROBLEEMOMSCHRIJVING

pag. 17

6;

VOCHTPRODUCTIE

pag. 18 7;

VENTILATIE

pag. 19 8;

BEREKENINGSMETHODEN

pag. 20

9;

METINGEN

pag. 23 10;

BEREKENINGEN

pag. 26 11;

CONCLUSIES

pag. 42 12;

AANBEVELINGEN

pag. 45 13;

LITERATUUR

pag. 51

BIJLAGEN

A; VERLOOP TEMPERATUUR EN VacHTI GHEI D BU! TEN

MAART, UURWAARDEN

BRON:KNMI

B; REGI STRATI ESTROOK THERMOHYGROGRAAF

KEUKEN EN SLAAPKAMER

C;WONING-OPNAME

STAAT

D;GEMETEN OPPERVLAKTE TEMPERATUREN

E; GEMETEN MOMENTANE RV EN TEMPERATUUR

(4)

1; INLEIDING;

Via hel buro welenschapswinkels bereikle de bouwkundewinkel een aanvraag belreffende schimmelproblemen in een flalwoning te Gel drop.

De aanvraag werd ingediend door Mevr. J Speerslra. huursler van de belreffende woning.

Hel probleem belrefl vooral schimmelvorming in de keuken en in een van de slaapkamers. beiden gelegen aan de noordzijde van de flalwoning.

Er zijn reeds pogingen onder nomen door de bewoners in de zomer van hel afgelopen jaar, om de schimmelvormingle beslrijden door hel opnieuw lexen van hel behang. echler zonder resullaal.

De melingen zijn uilgevoerd in de maanden maarl en april 1989.

Voor diverse informalie is de woning 4 maal bezochl in deze period~.

(5)

2; VOCHT EN SCHI MMELVORMI NG

Om te beginnen voIgt allereerst een toelichting over het ontstaan en de verspreiding van schimmeikoionies in woningen.

Onder gunstige omstandigheden ontstaat veelal een schimmel uit een spore. Er ontwikkelen een of meerdere kiembuizen.Dit zijn de eerste schimmeldraden Chyfen). die zich bij veel soorten kunnen vertakken en zo een mycelium vormen. Dit mycelIum kan weer nieuwe sporen ontwikkelen.

Sporen kunnen zich door hun geringe massa (0 2-120 ~m) verplaatsen over soms grote afstanden. door geringe luchtbewegingen of via zich voortbewegende mensen of dieren.

Normaliter zijn zowel in het binnen- als buitenklimaat

schimmelsporen aanwezig. doordat rijpe sporendragers van sommige soorten in enorm grote hoeveelheden sporen kunnen vrijmaken.

Voordat de schimmelsporen kunnen ontkiemen moet voldaan worden aan twee voorwaarden;

*aanwezigheid van voedingsstoffen aan het oppervlak van de ondergrond

*voldoende vocht in de ondergrond

El' gelden echter geen scherpe grenzen voor de ui tbreiding van

schimmels. Bij relatieve vochtigheden beneden 90% is in het algemeen geen sporenvorming mogelijk. Beneden die grens Ctot 70%J is er nog weI

(6)

vegelalieve groei. die le beschouwen is als hel zoeken naar waler en voedsel. Deze grens kan ook uilgedrukl worden in waleraclivileil. De waleraclivileil is hel quolienl van de walerdampspanning boven een medium en de walerdampspanning boven zuiver waler onder de zelfde fysische omslandigheden. Bij veel van de in de hiuselijke kring

voorkomende schimmelsoorlen is bij een walel~aclivileillager dan 95~-;;

nauwelijks onlwikkeling mogelijk. Enige groei kan oplreden indien de waleraclivileil hoger is dan 65% [lil 5].

Toegespilsl op omslandigheden in woningen kunnen schimmels op

ver schi 11 ende wi j zen aan hun waler behoefle vol doen. Bi j afbl~aak van anorganische malerialen mel hygroscopisch vochl koml waler

beschikbaar. 20 vonnl cellulosehoudend behang reeds bij relalieve vochti gheden van 75?--~ lot 90~ al een zeel~ geschi kle onder gr ond voor schimmels. Daarnaasl koml waler vrij bij sommige chemische

offizettingen die bij afbraak van organische malerialen oplreden.

(7)

3~ OORZAKEN VOCHTPROBLEMEN

In principe kan het oppervlak van een materiaal Cdaar vindt immers de schimmelvorming plaats) op twee manieren vochtig worden~

oppervlaktecondensatie en vochttransport.

Oppervlaktecondensatie.

Eenvoudig gezegd treedt oppervlaktecondensatie op wanneer bij een relatief koud oppervlak de luchttemperatuur zodanig verlaagd wordt dat deze lucht de erin aanwezige waterdamp niet meer vast kan

houden.

Vroeger speelde de oppervlaktecondensatie in woningen niet zo'n grote rol~ de woningen zaten vol met gaten en kieren zodat er vrij veel "verse" buitenlucht binnen kon komen. er was geen centrale verwarming als er al tiberhaupt verwarming was die de

binnenluchttemperatuur en de mogelijke hoeveelheid op te nemen water link omhoog bracht.Clet wel~ in lucht van 20 graden en 60% RV zit veel meer waterdamp als in lucht van 15 graden en dezelfde RV) Oak waren de woningen niet geisoleerd. zodat de

temperatuurverschillen op de omhullende constructie niet enorm groot werden.

Mede door de hogere welvaart en de gestegen energieprijzen is men veel hogere eisen gaan stellen aan resp. het binnenklimaat en het energieverbruik.

De woningen werdendichtgestopt en omhuld met isolatiematerialen met als gevolg een hogere binnenluchttemperatuur. hogere absolute dampspanning binnenshuis en veel hogere oppervlaktetemperaturen van de wanden. Echter. wanneer op een of meerdere geconcentreerde

(8)

plaatsen de isolatiewaarde van de constructie om een of andere reden relatief lager ligt zal hier oppervlaktecondensatie optreden. met aIle gevolgen van dien.

Vocht tr anspor t.

Vocht kan via een constructie getransporteerd worden indien het

materiaal een zekere mate van capillariteit bezit of wanneer er kieren i het materiaal c.q. de constructie aanwezig zijn waardoor vocht kan

passeren.

Oit transport kan in aIle richtingen pI aatsvi nden. Cook tegen de zwaartekracht in) en vindt zijn oorzaak in de werking van de zwaartekracht of door een optredend spanningsverschil.

Constructieoppervlakken kunnen dus ook'via een externe vochtbron benat worden Coptrekkend water.vochtdoorslag).

Oit heeft niet aIleen tot gevolg dat de constructie rechtstreeks nat wordt. maar verlaagt ook de oppervlaktetemperatuur aan de warme zijde door de lagere isolatiewaarde van de constructie en door de eventuele verdamping van water aan het binnenoppervlak,

Oit laatste lijkt tegenstrijdig daar door de lagere temperatuur van het oppervlak juist condensatie verwacht wordt en geen verdamping. Echter de omstandigheden binnenshuis veranderen relatief snel t.o.v. de temperatuur van de constructie en door deze snel wisselende

omstandigheden vindt verdamping en condensatie afwisselend plaats.

Vochthuishouding.

De vochthuishouding in een woning omvat enerzijds de productie van vocht Clees; waterdamp) en anderzijds de afvoer van waterdamp of vocht dat via een externe bron in de woning gekomen is.

(9)

Waterdamp wordt geproduceerd door de bewoners. de apparatuur die zij gebruikenCfornuis bad etc). en delen van de inrichting. zoals planten of aquarium en huisdieren. Daarnaast is er vochtaanvoer via de

woningconstructie.

Vochtafvoer vindt plaats door ventilatie en in principe ook door damptransport via het bouwmateriaal naar buiten.

Het menselijk lichaam produceert vocht. Door uitademen en verdamping vanaf de huid staan we aan de ons omringende lucht waterdamp af. Onder normale omstandigheden is dit ongeveer 1.2 liter water per persoon per dag. Bij huishoudelijke activiteiten in de woning zoals koken. wassen of was drogen komt ook waterdamp vrij. Rookgassen

bevatten waterdamp en afvoerloze gastoestellen of kacheltjes brengen dan ook veel vocht in de woning Cc.a. 1.4 kg H

20 per m 3

gas).

De totale vochtproductie door genoemde bronnen bedraagt vele liters water per dag. een productie van 5 liter per dag is weinig en een van 12 liter of meer is veel te noemen.Cper wooneenheid).

Een en ander hangt samen met het aantal bewoners. hun leeftijd en gedragspatroon.

/

De tweede vorm van vochtproductie in een woning is de vochtaanvoer via de constructie. Met name de eerste maanden na het gereed komen van een bouwwerk moet er veel bouwvocht uit de constructie verdampen. Behalve met bouwvocht hebben we soms ook te maken met vocht dat van buiten af geleidelijk aan in de constructie doordringt en dan naar binnen toe verdampt. Dit is bijvoorbeeld het geval met optrekkend vocht in een muur. Maar ook als een steenachtige begane grondvloer aan de onderkant nat is door bijvoorbeeld oppervlaktecondensatie. kan dit vocht door het steenachtige materiaal worden opgezogen en aan de bovenzijde als damp worden afgegeven. In hoeverre dit proces plaatsvindt. hangt af van het materiaal waaruit de vloer en de

(10)

vloerbedekking beslaal en hel verschil in dampdruk aan de boven- en onderzijde van de vloer. In het algemeen is de vochtaanvoer via de conslructie. zeker wanneer de woning reeds enige jaren bewoond is en het grootste gedeelte van het bouwvocht verdwenen is. gering in

vergelijking met de som van de waterdampproduclie van de bewoners zelf. de apparatuur en de inrichling.

Toch komt het weI eens voor dal een reI alief kleine vochtaanvoer via de conslructie mede veranlwoordelijk is voor de problemen Cde

druppel die de emmer doel overlopen ! !).

Afvoer van damp uit de lucht in de woning vindl plaals door

ventilatie en door opslag. Door de woningconslructie heen kan ook afvoer plaatsvinden naar buiten toe. maar de afvoer van deze

hoeveelheid vocht is verwaarloosbaar t'. o. v. de afvoer door

ventilatie. De opslag Cen afgifte) van vocht in de constructie is een traag proces. en is verwaarloosbaar bij het beschouwen van de afvoer op korle termi jn.

Bijna gedurende het hele jaar is het absolute vochlgehalle van de

,

buitenlucht lager dan van de binnenlucht. Naarmate het buiten kouder wordt. is het verschil groter. Door te ventileren vervangt men

vochtige binnenlucht door drogere buitenlucht Cwaardoor ook eventueel opgeslagen vocht de kans krijgt te verdampen).

(11)

4; BOUWKUNDI GE SI TUATI E

Woningbeschrijving.

De woning van Mevr. Speerstra is gelegen aan de Livingstonestraat nr. 56 te Gel drop.

Het betreft hier een portiekwoning in een flatgebouw in bezit van de plaatselijke woningvereniging.

De woning ligt op de iOe verdieping (van de 12) en is een eindwoning.

De eerste Csubjectieve) indruk was dat de flat op een zo

goedkoop mogelijke manier is gebouwd. Enige luxe of. volgens huidige begrippen. normale detailafwerking t.a.v. de eisen aan de

isolatie. ontbreekt. De flat wordt echter weI goed onderhouden en schoongehouden Cgemeenschappelijke ruimtes).

FIGUUR 1; laat de plattegrond van de woning zien. in deze afbeelding betrteft het echter geen eindwoning maar een tussenwoning. Grenzend aan slk 1 en 3 denke men de eindgevel van het flatgebouw.

FIGUUR 2 en 3; laten aanzichten van voor- en achterzijde zien.

FIGUUR 4.5 en 6; stellen,door de eigenaresse geleverde. details voor van aansluitingen van de Chouten) puien aan de betonnen vloeren en wanden.

FIGUUR 5a EN 6a; Geven de vermoedelijke detailleringen weer t.p.v. de probleemplaatsen.

(12)

!K~ -

..

I berQ-kolt 3.42m'2 '.-,

fnr

.- ,,--K212·· .-, ~" h.k S1.kamcr3 1.v.e. .... -·a , I ~~~ ...~. '-1_. K210 ..,'. • I ; t

~t

K270 1----_:.-_ _...; o k lI(t--~ sLkall\Qr6 .1. _

h.li

.... " 1v.a. .\

-'~-...;...;

----

K 220

-

....

-_

..., : \ lift .

--...__...---.--r...

- - I o . o -...

_\

. r.·:

.• : gang jicu'Ur t

. 1

'fl~ , ' , ' . . .-. . .'.",". -.." . '.",". ,

'"

".

_ _ll~_

(13)
(14)

kauken

.-

I

I

I I I elf"T11'F'nl.~3x201. ba Ikon kozijn mark: K 202 , ,,{ . ' -1= slaap kamar I -.~.. -_.- . -..-

---

- ' - - ~ I I

L

fie-u'Ur 6

II.

-

-

.

-la U [J ;::: I kozijn mark: K 210

~

.. -I I

I

I

I

I

I

I I

I

I I I I I I I -- - - I .1- -.J

-

-

-_j

Ii

(15)

Ten aanzien van de beschikbare delailtekeningen vall op te merken dat.mede door het schaalgebruik weinig informatie is af te lezen Cbenodigd voor het berekenen van de temperaturen in en op de constructie).

Met behulp van beschikbare gegevens en opname ter plaatse is gelracht een beeld te vormen van de aanwezige constructie. Let weI. in

werkelijkheid kan de detaillering er anders uit zien. maar voor een benaderingsbereking worden deze details geschikt geacht.

(16)

figuur 5a; vermoede~ijk detai~ aans~uitin8kozijn aan beton in keuken.

HOU Tt N

BOR STWERI NG

I

I

~

D .

~o ~~

BALKONVLOER

(200 mm)

-

.'-'""'-'

VERD.VLOER (160mm)

~-:~

..

~

...J.

KEUKEN

E.G.

SC HAA L 1:5

/

(17)

jie'U'Ur 6a; vermoede~ijk detai~ aans~'Uitine v~oer (plajond),bi-blad en b'U-blad eindeevel (slaapkamer).

BET ON

B 1- BLAD (100mm)

.~

.

BETON -

BU BLAD (80 ..100 mm)

7<-

-"r,----:- .

o

' .

(J

.

,

-

,.

I) '. 0' u ·

~~

,-".~,

I

...

.

.

VERD. VL

0

ER (160 "'200 mm)

:.',.:;•• ~"f}" ':":;'·~._"·.f;":';: ;.: ,,. ' . \C • \ \ I I ', ,

.

_ lJ , .

.

C)

.

~ ...

b'

STALEN PROFIEL

. _ . _ -

..

-

S. L.K. 3

SCHAAL

1:5

(18)

5; PROBLEEMOMSCHRIJVING

Bij bezoek aan de woning bleek dal hel schimmelprobleem zich in lwee

ruimles manifesleerde. l.w. in de Cvoormalige) ouderslaapkamer. slk 3, er in de keuken.

In de ouderslaapkamer was schimmelvorming le zien bi~ de aansluiling van hel binnenblad mel de bovenliggende vloer Ceindgevel flal) en in mindere male op hel plafond bij de aansluiling van de houlen gevel en deze

bovenliggende vloer.

Deze kamer is dooromslandigheden niel meer in gebruik als slaapkamer en slaal momenleel leeg.

De keuken geefl ook op hel plafond nabij de aansluiling van de houlen gevel mel de vloer schimmelvorming le zien. over de hele lengle van de gevel en een cenlimeler of 10 a 20 naar binnen loe. In de driedimensionale bovenhoeken bij de aansluilingen mel de kamerscheidende wanden is een nog grolere male van schimmelvorming. waar le nemen.

(19)

6; VOCHTPRODUCTI E

De productie van waterdamp is wellicht zeer gering.

Bewoning vond plaats door twee volwassenen. terwijl momenteel de woning nog bewoond word door 1 volwassene en 1 kind (baby).

In de inrichting van de woning zijn geen abnormaal grote vochtproducenten te vinden; het aantal planten is gering.

Er is in de woonkamer echter weI een (klein) aquarium aanwezig.

Het drogen van de was en het wassen zelf vindt plaats in de

badkamer. waar een continue mechanische afzuiging van de lucht is. In de keuken is boven het gasfornuis g~en afzuigkap. maar. in de boven het aanrechtblok is eveneens een luchtafzuigpunt.

Door de bewoning is dus geen grote waterdampproductie te verwachten. Oak de andere manieren waarop vocht en/of waterdamp in een woning terecht kan komen. t.w.

*

optrekkend grondvocht

*

doorslaand vocht

*

opgeslagen Cbouw)vocht

*

lekkend vocht

zijn om diverse redenen niet aannemelijk.

Van optrekkend gronvocht kan hier geen sprake zijn. doorslaand en lekkend vocht geven over het algemeen verkleuringen te zien en beperken het probleem tot enkele geconcentreerde plaatsen.

(20)

woning verdwenen zijn.

Het is echter goed mogelijk dat er in de wanden en vloeren een

behoorlijke hoeveelheid vocht opgeslagen zit Czie ook vlgd. hoofdstuk). echter de schimmelvorming beperkt zich tot de eerdergenoemde plaatsen. m.a.w. uiterlijk zijn hier geen kenmerken van zichtbaar.

7; VENTILATIE

Zoals reeds eerder vermeld bevindt zich in hel centrale deel van de woning een afzuigunit met afzuigpunlen in de badkamer.loilel en de keuken.

De werking van de afzuiging is kwalilalief (door hel

vaststellen van een luchtstroom m.b.v. een blad papier) gecontroleerd en matig tol redelijk bevonden. de werking zou beter kunnen zijn wanneer de afzuigpunten regelmatig gereinigd zouden worden (vooral keuken).

Tijdens de diverse bezoeken aan de woning is de indruk ontstaan dal de bewoonster in grole male verlrouwd op de capaciteil van de

mechanische afzuiging. lerwijl deze aIleen bedoeld is als

ondersleunende venlilalie voor die ruimles mel extra dampproduclie Cbadkamer, keuken) of "geurproduclie" Cloilel).mel een waarschijnlijke

3

capaciteit van 20 lol 40 m./uur

Bij geen enkele van de 4 bezoeken had de bewoonsler een of meerdere klepraampjes open slaan.

Bij navraag bleek dil ook zelden of nooil te gebeuren.

Bij een geringe ventilatie kan, zelfs met een zeer geringe productie, de relatieve vochtigheid in een Kamer of woning nog behoorlijk oplopen.

(21)

p.s. Het is niet zo dat nu geIijk de oorzaak van de problemen is

achterhaaid en een "schuidige" is aangewezen, veeleer is te steIIen dat de ventilatiemogelijkheden niet goed functioneren;

het openzetten van de klepraampjes Ieidt gauw tot tocht Cwinddruk op deze hoogte) en geeft geIuidoverlast van buiten af Cautosnelweg).

8; BEREKENINGSMETHODEN

Het doelvan de bewerking van de door meting verkregen getallen, is om de omstandigheden die in een woning heersen te kunnen toetsen.

Ter toetsing maken we gebruik van twee. kriteria om te kunnen komen tot vergelijkbare waarden. t.w. de temperatuurfactor Cf-waarde), en de indeling in binnenkIimaatklassen.

A;

De

temperatuurfactor.

Het begrip temperatuurfactor is ontstaan uit de behoefte om de thermische kwaliteit van constructies te karakteriseren i.v.m. opper vI aktecondensati e. De f-waarde wordt gedefinieerd aIs;

Cwaarbij 0<f)1) f = CT -T )/CT.-T) o e 1 e met; T =binnenopperviaktetemperatuur o T =buitenluchttemperatuur e T.=binnenluchttemperatuur 1. .

De f-waarde is een maat voor de ernst van de koudebrug. Een hoge f-waarde is gunstig, een lage ongunstig.

De

f-waarde geldt zowel voor simpele, Iaagsgewijs opgebouwde

(22)

meerdimensionale beinvloeding.

Wanneer we nu de lemperaluurfaclor willen gebruiken om de lhermische kwalileil van een conslruclie le karakleriseren uil hel oogpunl van kans op condensalie of zelfs schimmelvorming. is hel verslandig een f-waarde aan le geven waarboven de kans hierop zeer onwaarschijnlijk

is Cuileraard is hel oplreden van condensalie ook afhankelijk van de op die plaals heersende vochligheid. welke niel in hel begrip

lemperaluurfaclor is opgenomen. maar weI indirecl in de geslelde gr enswaar de) .

In hel algemeen kan gesleld worden dal de grens bij een f-waarde van 0.70 gelegd kan worden [ l i l 6]. Echler in een iels vochligere woning of wanneer de conslrucliedelails niel exacl bekend zijn en moelen

worden aangenomen zodal er een extra o~nauwkeurigheidkan onlslaan

is een grenswaarde van 0.75 geen overbodige luxe.

B; De binnenklimaalklassen

Hel is gebruikelijk om hel niveau van de luchlvochligheid in woningen en gebouwen uil le drukken in devorm van een relalieve vochligheid CR. V.). Een voor de onderlinge vergelijking van

verschillende gebouwen bruikbaar gegeven wordl verkregen uil hel dampdrukverschil lussen binnen- en builenklimaal.

Uil onderzoek van o.a. Van der Kooi uil de jaren zevenlig. bleek dal hel verband lussen dampdrukverschil bi-bu en Cgemiddelde)

builenlemperaluur. karaklerisliek is voor een bep. vochlbelasling. Bij een lage builenlemperaluur Cs'winlers) is hel dampdrukverschil aanmerkelijk groler dan in de zomerCzie fig 6a). De gearceerde zone in de figuur op de volgende bladzijde Cbron; l i t 3). vorml hel gebied waarin. blijkens hel onderzoek woningen in hel algemeen lagen. Deze zone wordl binnenklimaalklasse II genoemd. In klimaalklasse I vallen

(23)

gebouwen met een te verwaarlozen vochtproductie Gebouwen met een hogere vochtproductie vallen in klimaatklasse III of IV.

Uit recenter onderzoek blijkt dat woningen waar vocht en schimmelproblemen spelen. vaak in een van de twee hogere binnenklimaatklassen liggen (lit 3).

Voor deze woning is het punt aangegeven (fig. 8; *) dat het verschil in

dampspanning verkregen m.b.v. de thermohygrograaf en

de buitengegevens (bron; KNMI) aangeeft. Verder zijn er punten aangegeven verkregen door de verschillende momentane metingen ( 0 ).Czie ook

bijlage D)

fi6UW' 6a Inde~in8 in binnek~imaatk~assenv~8. SBR 151

(Pal Dampdrukverschillen 1200 r-r-T""T""T""T""""""':'..--r-..--r-,...,..,....,..,....,....,.,...,.,.,..,,..,,...,--,-,-, 1100 H-H-t++++-+-+-+-++++++++++++-H-H-H-l 1000H-H-H-+++-+-++++++++++++++-H-H-H-l 900 H-f=[llH-t++++-+++++++++++++++-H-H-H 800 H-H-r.Io-H-+++-+-++++++++++++-H-H-H-l 700 H-Fmt+++++++I'++++++++++++-H-H-H-H

,

\ 400 H-H-H-Hf

Dampdrukverschillen tussen binnen- en buitenklimaat in relatie tot de buitentemperatuur.

(24)

9; METINGEN

9.1 Meetmethode

De metingen zijn uitgevoerd met meetinslrumenten ter beschikking gesteld door de vakgroep FAGO van de faculteit der Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven. t.w.

*

Thermohygrograaf weekschrijver

FAGO 29 Czie bijlage B)

*

Relatieve vochtigheid en tempratuurmeter Testotherm/Hygrotest

nr 6400 FAGO 400 Czie bijlage D)

*

Infrarood thermometer IT-330 Horiba

(25)

Een lhermohygrograaf is geplaalsl in de periode 17-3 l/m 21-3. in de keuken. op c.a. 1.5 m hoogle legen de kamerscheidende wand mel slk 3. Czie plallegrond

*).

ook is er een geplaalsl in de slaapkamer op ca. 50 cm hoogle op een tafellje in het .midden van de ruimle.

De apparalen werden afgeschermd legen direct zonlichl.

M.b.v. de vochligheid en lemperaluurmeler zijn momentane opnamen gemaakt van de R.V. binnen en buiten en de temperaluur binnen en builen. CBijlage D)

Met de infrarood thermomeler zijn op diverse. vermoedelijk

krilische. plaatsen de oppervlakletemperaluren gemeten. CBijlage E)

9.2 Betrouwbaarheid

We dienen ons lerdege te realiseren da~. ondanks het gebruik van precisie-apparatuur voor de metingen. we zeer krilisch dienen te slaan tegenover de verkregen meetresultaten. waarbij de

meetafwijkingen van de instrumenlen als triviaal kunnen worden beschouwd t.o.v. de fouten in de inlerpretatie.

Hiervoor zijn verschillende oorzaken aan te geven~

*

De R.V. en lemperaturen gemeten tijdens de bezoeken. zijn volledig afhankelijk van de op dal moment heersende omstandigheden.

Ten lijde van het woningbezoek is er geen vochligheid le verwachten die maalgevend is voor extreme situaties. overdag zijn de bewoners niet allijd thuis. en overdag wordt over het algemeen meer geluchl en minder gestookl dan s·avonds.

*

Zelfs de R.V. en binnenluchltemperaluur zoals geregislreerd door de lhermohygrograaf hebben slechts een indicatieve waarde. Immers. de werkelijke krilische omslandigheden lreden over hel algemeen in de winter op wanneer er veel minder geventileerd wordt om niet teveel warmte verloren le laten gaan en de buitenlemperaluren veel

(26)

(1) lager zijn Ckoudebruggen).

*

Ook de waarde van de meling van de oppervlaklelemperaluur kan ler discussie worden gesleld. De melingen worden uilgevoerd mel een apparaalje dal de infraroodstraling vanaf een oppervlak meel. Hierloe moet een emissiecoefficienl worden ingevoerd. Bij aIle melingen is een waarde hiervoor van 0.9 aangehouden. ongeachl de aard van hel bemeten oppervlak Cbehang. houl. belon).

*

Verder wordl er bij hel melen van de oppervlakletemperaturen geen rekening gehouden mel hel feil dal de conslruclie zich niel

slalionair gedraagl. de le melen waarden kunnen zeer slerk varieren over de tijd. Hierdoor kunnen vraaglekens gezel worden bij de waarde van de Cmomenlane) meting. immers do~r het oplredende na-ijl effecl

is het moeilijk vast te stellen wanneer de laagste oppervlakte lemperatuur bereikt wordt. en welke waarde deze heeft.

Problemen onlstaan ook bij hel berekenen van de lemperatuurfactor van de construclie. Men zou uil moeten gaan van een gemiddelde oppervlaktetemperatuur over een dag.

Bij het berekenen van de f-waarden zijn zelfs negalieve waarden gevonden.

(1) In principe ga.an .... e hier uil van hili.sche omslandigheden l. o. v.

oppervlaklecondensali.e en niel l. 0;v. schimmelgroei, de meesl

gunslige lijd voor het onlstaan van schimmelgroei hoert niel getijk

(27)

10; BEREKENINGEN

10.1 Bepaling klimaatklasse

In de onderstaande labellen I en II wordl het verloop van de RV .•

1

T .• RV en T gegeven over de meelperiode. alsook de daaruit

1 e e

berekende dampspanning.

label I; verloop van RV.~T. en P d .

1 1 ~l

CResultaten thermohygrograaf keuken)

---~---

---dag uur T.

cOe)

RV. CY.,) P 2 d CN/m ) 1 1 17-3 12 19,0 53 1166 14 18.5 53 1150 16 17.5 54 1080 18 18.5 56 1180 20 18.5 54 1150 22 18.0 53 1094 24 18.0 52 1074 18-3 2 18.0 52 1074 4 17,5 52 1040 6 17,5 52 1040 8 18.0 52· 1075 10 18.0 51 1053 12 18.0 50 1033 14 18,5 50 1065 16 18.5 55 1172 18 19.0 60 1320

(28)

20 19.0 53 1166 22 18.5 53 1129 24 18.0 54 1115 19-3 2

I

18.0 54 1115 4

I

18.0 54 1115 6

I

18.0 54 1115 8

I

18.5 53 1129 10 19.0 51 1122 12 19.0 50 1100 14 19.0 52 1144 16 19.0 60 1320 18 19.5 75 1702 20 19.0 60 1320 22 19.0 57 1254 24 18.5 55 1172 20-3 2 18.5 54 1150 4 18.0 55 1136 6 18.0 58 1198 8 18,0 52 1074 10 18.0 52 1074 12 18.5 54 1150 14 19.0 53 1166 16 19.0 53- 1166 18 18.5 60 1278 20 18.5 75 1598 22 19.0 57 1254 24 18.0 56 1156

(29)

21-3

I

2

I

18.0 55 1136

4

I

18.0 55 1136

6

I

18.0 55 1136

tabel II; verloop van T ,RV en P

d ( Gegevens KNMI) e e

---dag uur T (DC) RV C"'..) P CN/m2) e e d,e 17-3 12 4.5 86 722 14 5.7 89 819 16 4,9 91 783 18 5,4 85 765 20 4,0 85 689 22 0.9 91 592 24 -0,5 95 556 18-3 2 -0,8 96 547 4 -1,6 97 524 6 -1,7 97 520 8 -2,4 97 485 10 -2,1 97 490 12 2,2 66 475 14 4,5 57' 479 16 7.6 48 499 18 7.1 49 495 20 7,3 57 587 22 4.5 69 580 24 2,4 71 533

(30)

19-3

I

I

I

I

2

I

3.9

I

69

I

552

I

4

I

5.5

I

68

I

613

I

6

I

5.7

I

70

I

644

I

8

I

5.9

I

72

I

670

I

10

I

6.8

I

71

I

696

I

12

I

7.9

I

69

I

731

I

14 9.7 70

I

840

I

16 11.2 65

I

865

I

18 11.6 62 812 20 10,6 61 780 22 9.9 63 769 24 8.6 68 687 20-3 2 8.8 69 780 4 7.9 70 742 6 6.0 70 655 8 3.5 77 604 10 8.0 67 717 12 11,0 62 812 14 11,5 67 908 16 7.5 92 952 18 7.5 80 828 20 6.3 84 802 22 4,0 95· 770 24 3.0 96 730 21-3 2 3.8 96 768 4 4.2 92 759 6 5,3 90 801

(31)

Deze waarden kunnen uitgezet worden in een grafiek zodat er een indicatie vel~kregen wordt van het verloop van de binnen- en buitendampspanning en het verschil hiertussen, in relatie met T

e

(met T. gem.

=

5,3 °C)

e

In de grafiek staat op enkele plaatsen

P.-P

aangegeven met de

1 e

ongeveer daar bij behorende buitentemperatuur.Czie grafiek 7) Over de meetperiode C3,5 dagen

=

90 uur) geldt~

ca. 2 uur AP

<

400 (AP ~ 350)1 ca. 54 uur & > 500

1 .6

P

> 460 CN/m 2

) ca. 34 uur AP > 400 1

en~ dagelijks een piek waarneembaar aa~vangend ca. 15.00 uur, met een maximum op ca. 1800 CN/m2) en ca. 250 CN/m2) boven gemi ddel de.

In figuur 8 is uitgezet in welk gebied deze woning valt a.d.h.v. de meling mel de thermohygrograaf. ( - * - )

Oak zijn de punten aangegeven verkregen bij de momentane metingen. Czie ook bijlage D). (-0-)

Hieruit valt op le maken dat de woning beantwoordt aan de

klimaatklasse III. Aangezien de meting aan het eind van de winter plaats gevonden heeft is hel zeer waarschijnlijk dat gedurende de hele herfst en winter de waning hierin geklassificeerd moel worden.

De meetresultaten verkregen van de thermohygrgraaf in de slaapkamer zijn niet verder uitgewerkt, hierop wordt teruggekomen bij de

(32)
(33)

e --

-0

' - - - _. _. . . .

0

-- fi~'lJ:ur 8 indel in8 van de wonin~ in kl imaatklass

Q---

I

V

q

-1"'--0 ... r...

"

I I I

1\

0

1\

1\

.

6

-

r-""

r--...

\

I

I

-"

"-

1\

Q

t

-

...

....

~

ho

r--..

~r-.... I.-

-

~

i'\_

-\

'\

,11

\

I\..

:\.

I

\.

\

[\'

'r'\

\

,

\. ~I.-1'\

1'\

I

\

"

0

I ~

\

I

~~

0

~

'"""

\

I

...

,

"'"

~~

0

0

,

-. ...

\

...

r'..

~

...~ r\.

I

.... \

--

~

\

I 0

6

~

~

"

so

40

I

SO

It

70

-30

I

90

-60

--20

110 100

(Pal

c!ampdrul<verschilla

n

ltGO

(34)

10.2 Berekening oppervlaktetemperaturen.

Aan de temperatuur. gevonden d.m.v. melingen aan de oppervlakken. is helaas weinig waarde le hechlen voor de loepassing in de berekening

(2)

van de temperatuurfactor .

Hel thermische gedrag van de bemeten constructiedelen is niel stalionair, bijna aIle berekende f-waarden vanuil de metingen blijken negatieve getallen op te leveren.

Ter compensalie heb ik twee construcliedelen zoals aanwezig ter plekke van de schimmelvorming. slationair doorgerekend m.b.v. hel programma KOBRU-86.

De berekeningen zijn uilgevoerd bij aa~genom buitemtemperaluren van

o

6,0 - 0,0 - -6,0 en -10,0 ( C).

Hierna volgen de door berekening gevonden waarden voor de beide construclies.

De eersle conslruclie CAJ is hel aansluilingsdelail gevel-vloer mel balkon zoals le vinden t.p.v. de schimmelvorming in de keuken.

De lweede conslruclie CB) is het delail l.p.v. de schimmelvorming in de slaapkamer en bestaat uil de aansluiting binnenblad-vloer en

builenblad van de eindgevel.

Hierbij is een vermoedelijke detailering aangenomen waarbij de builenbladen zijn opgehangen aan de vloer m.b.v. slalen profiel.

(2) Hel zij duidelijk do.l de gemeten oppervlaJclelempero.teren vrij

exo.cl de \lerklijkheid beno.deren ! Echler, de opzet vo.n de

lempero.luurfo.clor is do.l deze f-\lo.o.rde vo.n een bekende const.ruclie berekend \lordl (slo.liono.ir>, om zodoende een klassificering le

(35)

KOBRU86 : DATA

Column-meshwidths [ref] Group 2 : grid-data

Numbers of last row & last column Reference mesh width em]

Row-meshwidths [ref]

Group 5 : boundary conditions Number of boundary conditions Temp., surf.coef., flux & coord. [degC, W/m2K, W/m2] & 4xodd Group 3 : outer circumference Number of coordinate-pairs Row-coordinates

Column-coordinates

Group 4 : thermal conductivities Number of material blocks

Thermal cond.[W/mK] & 4 odd coord.:

geldrop 23 19 0.0010 10.000 300.000 30.000 50.000 160.000 40.000 30.000 20.000 60.000 300.000 10.000 10.000 100.000 300.000 50.000 16.000 4.000 40.000 350.000 10.000 12 9 5 3 5 9 11 19 21 19 15 11 13 7 9 13 15 17 15 13 11 7 13 9 3 8 ( 1) 2.000 9 3 13 9 ( 2) 2.000 9 13 11 17 ( 3) 0.200 3 9 5 13 ( 4) 0.200 5 7 9 15 ( 5) 0.200 9 9 11 13 ( 6) 0.200 11 13 15 15 ( 7) 0.200 15 7 19 15 ( 8) 30.000 19 11 21 13 3 ( 1) 5.0 25.0 0.0 21 11 3 9 ( 2) 18.0 8.0 0.0 3 13 9 17 ( 3) 18.0 8.0 0.0 11 17 21 13 0 0 mei 89

known node temperatures known node temperatures known node fluxes

known node fluxes Group 1 : comment bouwkunde winkel Gt-OUP 6 Number of Group 7 : Number of

(36)

Jieuur 9 Schematische voorstelline aansluitine pui met vloer. ---KOBRU86 : RESULTS ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 3 6.9 10.8 11. 8 5 4.8 7.0 11. 0 12.0 16.9 7 5.5 8.8 10.9 11. 5 15.6 9 5.0 4.9 6.1 7.7 11. 7 12.7 14.1 17.7 11 5.0 5.0 5.9 6.5 10.4 11. 6 13.6 17.7 13 5.0 5.0 5.6 5.7 6.3 13.6 15 5.0 5.6 6.5 7.0 13.9 17 5.2 6.7 8.1 8.5 14.2 19 5.0 6.1 8.4 8.4 15.9 21 8. 1 8.1

(37)

---KOBRU86 : RESULTS ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 3 2.7 8.1 9.5 5 -0.2 2.8 8.4 9.8 16.5 7 0.6 5.3 8.2 8.9 14.7 9 -0.0 -0.1 1.6 3.7 9.2 10.6 12.6 17.6 11 0.0 0.0 1.2 2.0 7.4 9.2 12.0 17.6 13 0.0 -0.0 0.9 1.0 1.8 11. 9 15 -0.0 0.8 2.0 2.8 12.3 17 0.3 2.4 4.3 4.8 12.8 19 -0.1 1.5 4.7 4.7 15.1 21 4.3 4.3

---KOBRU86 : RESULTS ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 3 -1.6 5.3 7.1 5 -5.3 -1. 4 5.7 7.5 16.1 7 -4.2 1.7 5.5 6.4 13.8 9 -5.0 -5.1 -3.0 -0.3 6.8 8.6 11. 0 17.5 11 -5.0 -5.0 -3.4 --2.4 4.5 6.7 10.3 17.5 13 -5.0 -5.0 -3.9 -3.8 -2.6 10.2 15 -5.1 -3.9 -2.4 -1. 4 10.7 17 -4.6 -2.0 0.4 1.2 11. 3 19 -5.1 -3.1 1.0 1.0 14.3 21 0.5 0.5 KOBRU86 : RESULTS Node temperatures 3 5 7 9 11 . 13 15 17 3 -5.8 2.6 4.7 5 -10.4 ~5.6 3.0 5.2 15.7 7 -9.0 -1. 8 2.8 3.9 12.9 9 -10.0-10.1 -7.5 -4.3 4.4 6.6 9.5 17.4 11 -10.0-10.0 -8.1 -6.9 1.5 4.3 8.6 17.4 13 -10.0-10.1 -8.6 -8.5 -7.1 8.5 15 -10.1 -8.7 -6.8 -5.6 9.1 17 -9.5 -6.3 -3.4 -2.5 9.9

(38)

ficuv.r

to

schematische voorstellins aansluitins bu.itenblad.

\.

".". .. --T - . r -

:-:.T..-

Tr:::~:=:::~~:::~:::::::

.. ,.._ ·..·..·--

r ..· · --·..·-· ..-··( · ·-..·..· __

·-r-·"'---l

~

1

!

J

I

" ! I

!

,::::"'"

_

L \ _ _.._ __._..~;: _.---.---,-.j f' i

I """\

\"

\

III

I . . . !

r".-.

'.,

1 · 1 i",,,, i .: ....:

I

L ",

I"

..

/1

!""...

".

"

, , i-'1 r : t : ) ! 11,

i

J } !j

I\\

! )

l l.l .i j ! IJ \.!. ~ i. i : I IJ ji ~·~:~::::::::I:~..L,._.._...._. :, 1; j 1 J ~··1

i'.,

! j , L..·..··..·:;/ - ..'r.:,...L _ __i.__.._ _._ _.L _ _.._ - - - -..- - - - . - -

'i,

I ...• ! l.;" ! \. I ! .,/ I

I - j [/ ",

I

! " . : "

1

i:.

I

1" ,

I , , '

I i ' , , ,

I

L.__ __.~~:.._ _,.... ...1 c_ _ __ _.1 -I . J._ _ .i... .." !...••i. Ji 1... . _ ..•..•...•.•.1.._._.__ __ __. L..__.. .__,·· !.._ •. •••_R._..__.__--l..l 1--i.. ~.. :"\" . ., r" ! ! ! i !

I

!... ---KOBRU86 : RESULTS ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 3 5.2 5,4 5.4 16.4 16.5 16.7 5 5.4 5.6 5.7 16.1 16.2 16.5 7 5.8 6.3 6.5 15.0 15.3 15.7 16.7 17.3 17.6 17.6 9 6.8 7.9 9.4 9.5 12.0 12.1 13.6 14.7 16.3 17.1 17.5 17.6 11 6.9 8.2 10.1 10.1 11. 3 11.4 13.3 14.6 16.5 17.2 17.5 17.6 13 6.9 8.2 10.0 10.2 11. 3 11. 5 13.3 14.6 16.5 17.2 17.6 17.6 15 6.0 6.6 6.9 14.4 14.7 15.3 17 5.7 6.1 6.2 15.1 15.2 15.6

(39)

OBRU86 : DATA

olumn-meshwidths [ref] roup 1 : comment

ouwkunde winkel geldrop mei 89 roup 2 : grid-data

umbers of last row & last column eference mesh width (m]

ow-meshwidths [ref]

roup 5 : boundary conditions umber of boundary conditions emp., surf.coef., flux & coord. degC, W/m2K, W/m2] & 4xodd

kopgevel 19 29 0.0010 10.000 100.000 100.000 102.000 50.000 8.000 100.000 100.000 10.000 10.000 50.000 50.000 50.000 8.000 34.000 8.000 50.000 50.000 100.000 100.000 100.000 100.000 10.000 10 3 9 11 9 3 7 13 17 13 17 9 11 13 15 19 27 19 15 9 5 7 ( 1 ) 2.000 3 5 17 9 ( 2) 2.000 3 15 7 19 ( 3) 2.001 7 15 13 27 ( 4) 2.000 13 15 17 19 ( 5) 50.000 9 9 13 11 ( 6) 50.000 11 11 13 13 ( 7) 50.000 9 13 13 15 3 ( 1) 18.0 8.0 0.0 3 19 7 27 ( 2) 18.0 8.0 0.0 13 27 17 19 ( 3) 5.0 25.0 0.0 17 5 3 5 a 0 known node temperatures

known node temperatures known node fluxes

known node fluxes roup 6

umber of roup 7 : umber of

roup 3 : outer circumference umber of coordinate-pairs ow-coordinates

olumn-coordinates

roup 4 : thermal conductivities umber of material blocks

(40)

---KOBRU86 : RESULTS

---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 3 0.3 0.5 0.6 15.8 15.9 16.2 5 0.5 0.8 0.9 15.4 15.5 15.9 7 1.1 1.8 2. 1 13.9 14.2 14.8 16.2 17.0 17.4 17.5 9 2.5 4.1 6.1 6.2 9.7 9.8 11. 9 13.5 15.7 16.8 17.3 17.4 11 2.6 4.4 7.1 7.1 8.8 8.8 11. 5 13.3 15.9 16.9 17.4 17.5 13 2.6 4.4 7.0 7.1 8.7 8.9 11. 5 13.3 16.0 17.0 17.4 17.5 15 1.4 2.2 2.6 13.1 13.5 14.2 17 1.0 1.5 1.7 13.9 14.1 14.7 ---KOBRU86 : RESULTS ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 3 -4.6 -4.3 -4.2 15.2 15.3 15.7 5 -4.4 -4.0 -3.8 14.6 14.8 15.3 7 -3.6 -2.8 -2.3 12.8 13.2 13.9 15.7 16.7 17.2 17.4 9 -1. 8 0.2 2.8 2.9 7.4 7.5 10.2 12.2 15.1 16.5 17.1 17.3 11 -1. 6 0.6 4.0 4. 1 6.2 6.3 9.7 12.0 15.3 16.6 17.2 17.3 13 -1. 6 0.6 3.9 4. 1 6.2 6.4 9.7 12.0 15.4 16.7 17.2 17.4 15 -3.3 -2.2 -1. 7 11. 7 12.2 13.1 17 -3.8 -3.1 -2.8 12.8 13.1 13.8 ---KOBRU86 : RESULTS ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 3 -9.5 -9.2 -9.0 14.6 14.7 15.2 5 -9.2 -8.8 -8.6 13.9 14.1 14.7 7 -8.3 -7.3 -6.7 11. 6 12.1 13.0 15.2 16.4 17.1 17.2 9 -6.2 -3.7 -0.4 -0.4 5.1 5.2 8.5 11. 0 14.4 16.1 16.9 17.1 11 -5.9 -3.2 1.0 1.1 3.7 3.8 7.9 10.7 14.7 16.3 17.0 17.2 13 -5.9 -3.2 0.8 1.1 3.6 3.9 7.9 10.7 14.8 16.4 17.0 17.2 15 -7.9 -6.6 -5.9 10.3 11. 0 12.1 17 -8.5 -7.7 -7.3 11. 7 12.0 12.9

(41)

0,66 (3)

T

=

We kunnen nu van beide constructiedelen de temperatuurfactor bepalen; CONSTRUCTIE A; T

=

5,0 / 0,0 / -5,0 / -10,0

°c

e T

=

13,6 / 12,0 / 10,3 / 8,6

°c

o T.= 18,0

°c

1

Bij cip. rp.spp.r.t.ip.vp.lijkp. t.p.mpp.r~t.urp.n in rip. hop.kp.n hor~n cip. volgp.ncip.

rr~xin~le dampspanningen en de relatieve vochtigheden bij een

binnenluchttemperatuur van 18

°c

Cgemeten gemiddelde in de keuken) die nog net geen oppervlaktecondensatie veroorzaken.

T COC) T COC) P CN/m2) RV CYo:>

e opp s grens

5 13,6 1560 75

°

12,0 1400 68

-5 10,3 1251 61

-10 8,6 1118 54

Wanneer onder deze omstandigheden deze relatieve vochtigheden overschreden worden zal oppervlakte condensatie zich voordoen.

CONSTRUCTIE B; T

=

5,0 / 0,0 / -5,0 / -10,0

°c

e T

=

14,6 / 13,3 / 12,0 / 10,7

°c

o T.

=

18,0

°c

1 T

=

0,74 (3)

(42)

T CDC) T CDC) P (N/m ) RV (~.:> e Opp s grens 6 14.6 1660 80 0 13.3 1630 74 -6 12.0 1400 68 -10 10.7 1286 62

Echler. de binnenluchllemperaluur in de slaapkamer kan in enkele gevallen wel lager liggen (zeg c.a. 16 oC).

Daarmee wordl ook de maximaal loegestane RV-binnen verlaagd en ook de oppervlaktelempratuur !!

(3) Ter herinnering; de grensvaarde vlg. het meuve bouvbesluit, art

(43)

11; CONCLUSI ES

Oorzaken voor de schimmelvornring die optreedt bij constructie A en B, zijn te vinden in;

l:De relatief lagere temperturen die optreden nabij de aansluitingen van respectievelijk de houten pui met de

vloeren en de koudebrug die ontstaat bij de bevestiging van het buitenblad.

De

berekende temperaturen kunnen nog lager uitvallen

wanneer we de stralingsuitwisseling van de galerij met een onbewolkte hemel gaan meetellen (4). Hierdoor kan,

"onafhankelijk" van de luchttemperatuur, een nog veel lagere oppervlaktetemperatuur aan de buitenzijde optreden, hetgeen ook effect heeft op de lemperaluur aan de binnenzijde. Ook de reeds eerder genoemde faseverschuiving bij de instationaire belasting kan op "vervelende" momenten zorgen voor de

laagste binnenoppervlakletemperatuur; wanneer de laagste binnenoppervlaktetemperatuur een verschuiving van ca 8 uur

meekrijgt l.o.v. de buitentemperatuur, kan deze samenvallen met de hoogste binnenluchttemperatuur en hoogste vochtigheid.Ckoken,

afwassen) .

Ook reeds vermeld is de wellicht te hoge aanname voor de binnenluchltemperatuur in de slaapkamer.

2;

De

ondanks de geringe productie van waterdamp in de waning toch nog vrij hoog oplopende relatieve vochtigheid. CKlasse III)

(44)

Pieken van 75 % bij een temperatuur van 19

°c

zijn in de keuken

gemeten. en in de (voormalige) 2 persoons slaapkamer is dit ook geen ondenkbare waarde. wanneer er een nacht geslapen is zonder

noemenswaardige ventilatie.

Ook het slechts langzaam afnemen van de vochtpiek in de keuken wijst op een slechte ventilatie.

De combinatie van beide veroorzaakt een regelmatig optreden van oppervlaktecondensatie.

In combinatie met een redelijk hoge binnenluchttemperatuur kan dit gemakkelijk aanleiding geven tot schimmelvorming.

3;Ten aanzien van de in bijlage B gegeven registratiestrook van de in de slaapkamer geplaatste thermohygrograaf kan gesteld worden dat. gezien het zeer stabiele verloop van de beide lijnen. de Kamer inderdaad niet meer gebruikt wordt.

De temperatuurlijn loopt op ongeveer 15

°c

en de RV-lijn zweeft r ond de 55% Cmi1"1 50%. max 50%).

Het belangrijkstewat hieruit op te maken valt is;

--Deze Kamer is een "koude kamer" in de woning. Het gevaar bestaat dat warme lucht uit de rest van de woning hier terecht komt. hier afkoelt en zijn maximale dampspanning bereikt. met als gevolg; condensatie.

--Er wordt zo goed als niet geventileerd; de Czo goed als zeker zijnde ) schommelingen' van temp. en RV van de buitenlucht

, (5)

(45)

(5) Over de periode dal de lhermohygrogra.a.f in de slaapkamer

gepla.a.lsl is, zijn geen builengegevens opgevrao.gd bij hel KNWI. Reden hiervoor is dal hel verloop van de lemperatuur en

Relalieve vochtigheid dusdanig slabiel is, dal a.a.ngenomen is dal er zo goed als geen verband is mel de builenomslandigheden. verder hebben de koslen van hel a.a.nvragen van de builengegevens een rol gespeeld.

(4) Hel is mogetijk om, bi.nnen hel progral1!ma KOBRU 86, een oppervlalclelemperaluur op le leggen aan een maleria.a.l, en ook kan uilgegaan .... orden van een sol-air lemperaluur, echler zonder dil le verdisconleren is al voldoende a.a.ngeloond dal de conslrucli.es.... aa.rschijnlijlce koudebruggen zi.jn.

(46)

12; AANBEVELINGEN

*

Ten eersle wil ik len zeersle aanraden om le overwegen meer le venlileren.

Oil kan gebeuren door af en loe le luchlen. maar beler nog is om op een paar plaalsen in de woning permanenl een klepraampje geheel of gedeellelijk open le lalen slaan.

Nog beler zou hel zijn om dauerluflung in kozijnen in elke ruimle aan le brengen.

*

Verder kan evenlueel door een inslallaleur bekeken worden of de capacileil van de afzuiging in de keuk~n grool genoeg is.

Verder is hel aan le bevelen worden om een "lrechler" boven hel gasfornuis en spoelbak le maken, zodal er gerichler vochlige luchl afgezogen

kan worden Cindien een zelfslandig werkende afzuigkap niel mogelijk is) .

*

De schimmelplekken dienen behandeld le worden mel een fungicide, een schimmelwerend middel.

De verwachling is,dal wanneer de slaapkamer niel meer als zodanig in gebruik wordl genomen en wanneer de behandeling op juisle wijze wordl loegepasl in combinalie mel een verhoging van de ventilatie. de schimmels niet meer lerug zullen keren.

In de keuken echler is hel ook aan le bevelen om de koudebrug te "isoleren". Czie figuur 12).

In de navolgende berekening wordt een mogelijkheid voor verbetering van del

(47)

---OBRU86 : DATA

---roup 1 : comment

Douwkunde winkel mei 89 geldrop

:;roup 2 : grid-data

"umbers of last row & last column 23 19

~eference mesh width Em] 0.0010

~ow-meshwidths [ref] 10.000 300.000 30.000 50.000 160.000

40.000 30.000 20.000 60.000 300.000 10.000

:olumn-meshwidths [ref] 10.000 100.000 300.000 50.000 16.000 4.000 40.000 350.000 10.000

:;roup 3 : outer circumference

"umber of coordinate-pairs 12

~ow-coordinates 9 7 5 3 5 9 11 19 21 19 17 13

:olumn-coordinates 5 7 9 13 15 17 15 13 11 7 5 3

:;roup 4 : thermal conductivities

"umber of material blocks 12

rhermal cond.[W/mK] &: 4 odd coord. : ( 1 ) 2.000 9 3 13 9

( 2) 2.000 9 13 11 17 ( 3) 0.200 3 9 5 13 ( 4) 0.200 5 7 9 15 ( 5) 0.200 9 9 11 13 ( 6) 0.200 11 13 15 15 ( 7) 0.200 15 7 19 15 ( 8) 30.000 19 11 21 13 ( 9) 0.040 7 5 9 7 (10) 0.040 13 5 17 7 (11) 0.040 13 7 15 13 (12) 0.040 11 9 13 13 ;roup 5 : boundary conditions

"umber of boundary conditions 3

remp. , surf. coef . , flux &: coord. ( 1) 5.0 25.0 0.0 21 11 3 9 [degC, W/m2K, W/m2] & 4xodd ( 2) 18.0 8.0 0.0 3 13 9 17

( 3) 18.0 8.0 0.0 11 17 21 13 ;roup 6 known node temperatures

"umber of known node temperatures 0 ;roup 7 : known node fluxes

(48)

;~! _.._.·_.--r _ _ _ _.H_.. Ll _ __.._ _ j ..;::: J_..

r --.,.-..--_- _--.-. .. -- -

----L).

j i

I

I

! I ..j ~

!

...._ _..__ ; _. ··_..····_·_···_·-11 11 !I II I! " • ! II ...;" .!..._ _.._ _.__._ _L_ _ _.._._..-j-i

.

J

! \.\ '\:~'~11 L...\:~:~;;~;:!;:i~JJ :.: _ ., i . ..J :...Ji . I I I .. -_ -.... -.._ _... . ;]

---KOBRUB6 : RESULTS ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 3 6.9 10.B 11.B 5 4.B 7.1 11. 1 12.1 17.0 7 4.8 5.6 9.7 11. 7 12.2 16.0 9 5.3 5.9 10.1 11. 2 14.0 14.8 15.7 17.8-11 5.4 6.0 10.0 10.9 14.1 14.9 15.8 17.8 13 5.2 5.9 10.0 10.6 13.4 14.1 16.3 15 5.1 7.0 10.1 12.0 12.6 15.9 17 4.9 5.5 9.5 11. 2 11. 6 15.6 19 4.9 6.3 8.5 8.5 15.9 21 B.l 8.1

(49)

..

__

...--- . ... _--_.- ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 3 2.6 8.1 9.4 5 -0.2 2.9 8.5 9.9 16.6 7 -0.2 0.8 6.5 9.3 10.0 15.2 9 0.4 1.3 7.1 8.5 12.5 13.5 14.9 17.8 11 0.5 1.4 7.0 8. 1 12.6 13.7 14.9 17.8 13 0.3 1.3 6.9 7.8 11. 7 12.7 15.7 15 0.1 2.8 7.0 9.7 10.6 15.1 17 -0.2 0.6 6.3 8.5 9.1 14.7 19 -0.1 1.8 4.8 4.8 15.2 21 4.3 4.3

---KOBRU86 : RESULTS ---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 3 -1. 6 5.3 7.0 5 -5.3 -1.3 5.9 7.6 16.2 7 -5.3 -4.0 3.3 6.9 7.7 14.4 9 -4.5 -3.4 4.1 5.9 11. 0 12.3 14.0 17.7 11 -4.3 -3.2 3.9 5.4 11. 1 12.6 14.1 17.7 13 -4.6 -3.4 3.8 4.9 9.9 11. 2 15.1 15 -4.9 -1. 5 4.0 7.4 8.5 14.3 17 -5.2 -4.2 3.0 5.9 6.6 13.8 19 -5.1 -2.6 1.1 1.2 14.4 21 0.5 0.5 ---KOBRU86 : RESULTS

---Node temperatures 3 5 7 9 11 13 15 17 3 -5.9 2.5 4.6 5 -10.4 -5.4 3.2 5.4 15.9 7 -10.3 -8.8 O. 1 4.5 5.5 13.6 9 -9.4 -8.0 1.0 3.3 9.4 11. 0 13.1 17.7 11 -9.2 -7.8 0.9 2.6 9.6 11. 4 13.2 17.7 13 -9.5 -(:j.0 0.7 2. 1 8.1 9.7 14.4 15 -9.8 -5.7 0.9 5.1 6.4 13.5 17 -10.3 -9.0 -0.3 3.3 4. 1 12.9 19 -10.2 -7.1 -2.5 -2.5 13.6

(50)

T

=

5.0 / 0.0 / -5.0 / -10.0

°c

e T

=

15.8 / 14.9 / 14.1 / 13.2

°c

°

T. = 18.0

°c

1 T CDC) T CDC) e 5 15.8 0 14.9 -5 14.1 -10 13.2 p s T

=

0.83 . 2 CN/m) 1798 1699 1611 1520 RV max 87 82 78 73

Alleen bij extreme binnen- en buitencondities treedt nog oppervlaktecondensatie op.

Zie figuur 11 en 12.

Waarschijnlijk echter kant wanneer er een luchtspouw bestaat tussen verdiepingsvloer en balkonvloer. er volstaan worden met het

aanbrengen van een thermische onderbreking hiertussen d.m.v. het volschuimen hiervan met een pur-schuim. Verder dient gelel te worden op een goede kierafdichting.

(51)

FIG.12

s(hematisch~ we~r13ave verbet~ringsvoorstel - #

----.

VERD.

VLOE~

PUR-SCHUIM

KOZ IJ N

KOZ IJN

B0 RSTWE RING (H OU

T)

SOmm ISOL.PLAAT

jf----

3_OO_A_4_0o_m_m_ _

f-

I...J.:L._~~~_~~"""~---~-~-I

!~

SESC HE RH PL AA T

SOmm ISOLATI E

(52)

13~ LlTERATUUR.

1 Jellema e.a. Bouwkunde 7a

1984 Waltman Delft

2 Tamrnes en Vos

Warmte en vochttransporl in bouwconslructies. Kluwer • Devenler-Anlwerpen 1980.

3 Vochtproblemen in bestaande woningen Slichting Bouw Research

publicatie 161 1986

4 Wonen in een gezond binnenmilieu Douwes e. a.

V.R.O. M. 1988

6 Bemonslering en analyse van schimmelaanlasting van bouwconstructies

Weersink en Adan

TUE 1987

6 Bouwwereld nr.7 1989 ir Lichlveld

(53)

BlJLAGE A

VERLOOP TEMPERATUUR EN VOCHTI GHEI D

MAART 1989

UURWAARDEN BUlTEN BRON; KNMI

(54)

'UIUT 19!!9 l I "E II E II o C H T li H E D (PROCENTEN) i6 57 ·~Ii II? 83 84 73 19 80 83 64 85 64 72 61 61, 79 76 73 88 90 92 85 119 76 90 U 72 65 83 83 82 74 79 88 94 91 73 67 79 81 GEl' 83 85 81 85 85 86 24 96 96 64 67 66 65 70 80 87 87 78 77 64 71 88 87 93 94 92 94 92 93 92 92 97 96 94 91 97 97 94 93 72 13 96 94 89 as 66 66 85 84 88 87 96 96 85 85 80 83 70 75 91 92 97 97 95 96 70 69 68 69 96 96 81 84 95 83 75 71 87 96 95 71 68 96 22 92 97 96 95 92 71 96 90 65 85 88 79 21 83 84 96 96 66 67 67 65 82 80 77 85 74 76 60 61 85 90 88 91 85 90 86 88 95 83 ~l 88 97 93 73 61 96 84 86 82 92 97 97 98 97 85 87 86 90 71 71 97 96 82 88 65 61 77 84 91 83 69 31 88 96 91 69 63 95 19 20 84 79 66 82 86 96 87 65 61 91 75 78 81 18 7S 80 83 80 88 94 94 93 79 B 73 74 85 82 85 52 60 63 67 76 78 48 54 57 53 59 71 71 80 85 53 62 73 62 74 81 67 ·73 76 78 82 82 81 9S 96 95 97 70 84 77 83 70 69 97 97 69 78 64 64 64 68 81 74 60 80 79 93 85 57 61 84 TIJDE~ IN U.T.C. 60 68 17 74 83 93 92 66 72 68 97 60 62 51 7S 67 59 80 74 89 82 50 59 85 56 71 n 72 51 58 76 92 5'i 56 90 91 49 48 53 55 42 45 4J 45 64 67 49 48 43 50 16 85 91 85 65 67 56 97 60 59 45 72 67 59 86 74 92 85 4\1 62 80 56 15 71 65 89 79 85 66 69 54 95 59 60 43 49 73 65 93 47 51 42 40 64 46 43 70 72 63 59 66 71 96 83 47 63 94 6S 56 74 68 55 72 49 93 49 54 43 39 65 50 42 86 72 77 66 72 55 86 60 60 45 58 72 11 13 36 72 78 71 85 55 91 70 58 47 67 69 75 48 93 so 58 48 59 1S9 53 40 72 66 61 64 74 68 60\ 75 86 72 96 . 96 81 91 50 48 69 65 73 92 12 70 60 11 72 62 79 17 67 60 74 83 70 62 H 86 95 95 !l8 89 57 57 71 70 64 67 10 76 79 76 75 67 83 78 76 69 59 59 84 !l3 78 56 46 48 88 90 92 62 57 52 73 ~8 64 54 5C 51 43 41 41 72 73 72 77 /l6 62 5/l 46 38 93 91 90 all 84 79 d7 84 81 S7 81 77 95 92 90 71 67 60 85 88 92 94 86 80 67 60 59 58 50 49 9 71 PO n f5 59 P9 t4 79 to £6 H f4 a 83 82 97 79 15 77 eo 75 96 96 93 95 S8 86 III 66 70 69 t3 62 80 98 76 87 96 89 92 97 71 67 84 90 89 86 113 86 85 91 83 90 1\5 74 67 90 90 71 68 Ii3 81 72 65 SO 57 f:2 79 Slf 89 95 94 P4 H 92 92 92 90 91 97 92 94 93 92 97 97 97 95 90 PO 86 8:3 f5 96 95 96 88 83 78 70 68 62 82 98 75 92 96 86 94 97 72 72 :18 6 n 95 75 90 71 ~2 79 :15 .:12 ~o 95 88 ~5 91 17 93 '/6 96 !Ill 96 89 70 90 '\5 88 88 90 90 95 96 72 80 H ~e 71 71 7t 79 1\3 n 83 i6 li4 H 94 90 95 95 88 116 ge 91 98 97 93 93 97 n 96 96 87 <19 96 95 91 91 70 70 91 91 83 84 83 97 97 98 89 79 76 88 91 92 96 96 96 94 93.94 95 95 95 97 97 97 70 71 72 70 74 77 3 1 ~INDEIl 8ETIlOU~e.AR ONT'IRFEH 88 89 90 86 87 87 95 92 92 96 96 96 70 13 71 65 66 72 72 65 6S 84 83 81 77 80 80 73 72 83 lI6 8" !IS 94 94 94 94 '15 95 87 87 llll 90 90 89 96 97 97 91 93 93 97 97 97 93 95 95 78 80 65 95 96 91 811 91 92 66 68 10 86 86 84 96 96 97 83 85 89 82 82 85 82 92 94 93 94 94 97 96 96 97 97 97 70 68 70 -70 70 67 DAIi UUIlIiAI( 11 12 13 14 15 16 11 18 19 20 A BLAItCO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 "ND DEC 21 22 23 24 25 26 27 28 H 30 31 DEC DEC f\

'I

tit

I

..

,.

,.

"

(55)

IlURT 1989

UU~-,O~G-,tEt~O£-,~AA~O-,OECAOf-UUR-,~A.~O-UUk-l'l 6-UURLlJI(SE GE(,EVl~S VAN DE S '" TI ON He U"OI<OH ,. H

"

P E R A U U R

-

DROGE t1al IGR.CElSIUS)

DAG .. AX I". II\j DE TlJ OVAI«EN UURVH "I"I .. A IN DE TlJOVAKKEN UUAVAK

UUR 19 20 21 Z2 23 <'I, GEIl 0-6 6-12 12-18 1~-24 MAl 0-6 6-12 12-18 18- 24 "IN

1 7,4 6,8 5,L 5,5 5,'t 1i,3 S,B 5,4 6,7 7,4 7,6 20 4,2 4,5 5,9 4,7 1 2 5,2 5,1 5,t 5,8 ",1 1,t 6,6 6,7 1l,1 9,5 7,6 13 5,6 5,8 5,2 5,0 21 3 6,3 6,5 7.3 6,3 6,4 5,5 7,5 7,6 10,6 10,6 7,4 12 4,6 5,9 5,9 5,5 3 4 10,0 1U,2 10,L 9,0 9,3 9,4 9,1 6,9 11,2 12,5 11,

°

14 5,2 6,8 10,4 8,9 2 S 11,2 11,? 10,7 10,0 ~,6 8,t 11 ,3 10,1 12,6 15,5 12,6 15 9,4 10,0 12,5 8,5 24 6 12,7 1 1 ,8 11,C 10,5 10,3 9,5 11,7 8,6 16,6 18,5 14,2 15 6,4 6,5 15,5 9,5 6 7 8,6 8,0 8,1 7,4 7,0 6,6 8,9 9,5 11,4 11,0 8,7 10 6,6 7,7 8,7 6,5 24 8 4,2 2,7 2,0 1 ,9 2,3 2,4 5,2 6,6 7,4 9,9 5,3 14 4,0 3,6 5 .. 3 1,4 23 9 10,4 10,3 10,3 9,4 9,5 9,4 8,0 3,5 11,6 12,4 10,6 13 1,4 3 .. 3 10 .. 6 9,4 3 10 9,9 9,0 8,1 10,5 'J,9 10,5 10 .. 4 9,5 14,2 16,0 10,6 15 6,0 5 .. 5 10 .. 6 8 .. 1 7

DEC 8,6 8,2 7,b 7,6 7,5 7,6 8,4 GE".DAGElIJI(S "AXI~U" 12,4 GE".DAGElIJKS "INI"U" 4 .. 8

11 8,9 7,4 6,6 5,9 5,7 5,4 9,4 10,5 11,6 12,1 9,9 14 8,1 8 .. 8 9,9 5,4 24 12 10,9 10,8 10,9 11,0 lU,9 11,0 8,7 5,7 12,9 13,0 11,3 13 0 .. 5 0,07 11,5 10 .. 7 6 13 7,0 6,7 6,2 5,4 4,5 :5,9 8 .. 4 12,1 \ 9,5 9 .. 5 7 .. 8 2 9,2 7 .. 2 7,1 5 .. 4 24 14 7,4 7,6 8,0 8,0 7,9 7,3 6,9 5,0 ,10,9 11,1 5,4 13 3 .. 0 3,1 6,2 7 .. 1 5 '5 5,4 4,4 5,2 4,8 4,7 4,3 7,1 7,3 10,6 10,9 6,5 15 4 .. 8 6,5 6,4 3 .. 9 21 16 8,1 8,3 7,4 {;,9 6,6 6,9E 6,7 4,9 7,0 10,9 9,1 17 3 .. 6 4,5 6 .. 8 6,5 1 "'1'7 _. 2,0 0,9 - 0,4 - 0,5 - U,!\

-

1,t- 3,4 6,5 5,7 6,6 4,0 2 2 .. 0 2,5 3,5 1,6 24 18 3,1 2,4 2,0 2,5 3,3 3,9 3,1

-

1,0 7,6 8,6 4,5 15 5,1 2,1 4,5 1,9 6 19 f0,3 9,'; 9,8 8,6 9,3 B,b 8,4 5,9 9,7 11,8 10,6 16 3,9 5,9 9,7 8,5 1 20 4,7 4,0 3,1 3,0 3,1 3,~ 6,7 8,8 11,7 11 ,6 S,3 12 3,5 3,5 6 .. 3 2,9 22

DEC 6,8 6,2 5,9 5,6 5,5 5,4 6 .. 9 GE".DAGELIJKS "AXI"U~ 11,1 GE".DAGElIJKS "INI"U" 2,2

21 5,1 4,8 4,9 5,0 5,11 6 ..5_. 5,9 5,9 8,6 9,5 6,5 15 3 .. 6 3 .. 8 5 .. 2 4,8 1 ""n····'0,3 1 0,4 8,4 7,5 7,2 6,(, ~,8 10,2 12,1 12,4 11),4 14 6,5 10,1 9,8 5 .. 7 24 23 6,0 6,3 7,0 '7,2 7,1 7,2 6,1 6,0 8,9 9,2 7,4 14 2 .. 4 2,6 5,6 5,3 6 24 11 ,2 8,6 10,0 9,0 8,0 7," 8,3 7,6 8,5 11,4 11 ,6 19 5,5 5,7 8,5 7,3 6 25 4,8 4,0 2,9 1,5 2,1 2,t 6,9 8,4 11,0 11,4 6,9 15 4,9 5,4 6,9 1 .. 4 23 26 12,0 11,7 12, L 1 1,1 10,3 10,1 10,8 5,5 16,0 11,6 14,0 16 1,7 5 .. 5 14 .. 0 10,1 3 27 15,9 15,6 14,5 14,5 14,4 12,4 14,5 10, I 19,0 22,0 17,4 16 7,4 8,1 17 .. 4 12 .. 4 5 28 15,3 13,7. tt,3 10,3 1J,6 9,3 15,0 12,7 20,8 22,0 16,5 15 7,7 9,0 16,5 9,3 6 29 11,6 10,7 10,7 10,0 11,0 8,9 10,6 9,5 12,0 15,2 13,4 16 7,9 7,8 11 ,6 7,9 7 30 10,6 10.C 7,t 6,4 S,5 5,4 11,1 1(i,iS 14,3 17, I 13,0 16 8,4 9,8 13.. 0 5,4 24 51 12,5 " , t. 10,t 10,5 8,7 7,~ 11,2 5,4 18,0 19, I 14,0 15 2,6 3,1 13,6 7,5 6 DEC 10,5 9,8 9,1 8,5 '1,0 7,t 10,0 GE"'.OAGELlJKS I'IAI(I"U" 15,2 6E ... DA6ELlJKS IHNlI'IU" 4,7 "ND 8,7 6,1 7,6 7,3 7,0 6,9 8,5 GE"'.OAGELIJKS MAXIMUM 13,0 GEI'I.DAGELIJKS 1'1IN I MUI'I 5,9

(56)

STATIO'! HO ElNll~OH" VI'

... p R • U U H - DROGE dOL (GIl.CELSIUS)

DAG UUIl '1 3 4 1 9 10 11 13 16 17 1 2 3 4 ~ 6 7 8 9 10 DEC ,HC, 4,7 6,5 6,1 6, I 9,5 7,9 8,4 6,1 2,4 8,7 6,6 9,~ 5,5 11,8 4,4 5,9 4,2 8,4 1,2 4,4 8,5 6,1 4,9 6,1 5,0 5,2 9,5 7,C 1,7 5,6 1,7 @,o 6,1. 9,e 5,1 11 ,0 4,5 5,3 4,1 5,4 - 1,7 S,5 7,9 5,6 4,8 6,5 S,C 5,9 9,1' 7, Z 1,3 5,4 1,9 1,3 6,1 9,5 3,6 10,4 4,0 4,9 4,5 3,ti - 1,2 5,t 7,5 5,2 4,6 6,4 5,8 6,3 9,9 t,9 6,9 4,9 2,8 1,0 6,2 9,1 2,5 10,0 3,1 4(9 4,5 2,4 - 2,4 ~,1 6,0 4,6 5,2 5;9 6,8 6,7 10,0 6,1l 0,1 4,6 5,0 6,6 6,2 1l,3 1,0 9,5 3,0 5,9 4,9 2,2 - 2,5 5,9 4,6 4,3 5,4 6,0 6,5 6,9 10,1 6,5 1,1 4,0 3,5 6,0 6,3 8,8 0,7 9,3 3,1 6,8 4,5 2,5 - 2,1 5,9 3,5 4,3 5,5 5,9 6,6 1,0 10,2 6,7 9,4 3,8 3,5 5,8 6,4 9,5 3,0 9,4 4,1 7,8 5,7 3,0 - 0,5 6,3 5,5 5,4 5,0 5,9 1,4 7·,6 llJ,6 9,0 10,5 3,7 5,4 1,9 7,3 10,0 4,8 9, Z 5,7 8,3 ~,4 3,6 2,2 6,8 8,0 6,4 4,1 6,5 8,5 e,2 11,0 11,4 11,0 4,1 7,3 1o,~ 8,3 10,5 8,0 9,1 7,7 9,4 5,5 4,2 4,5 7,3 9,8 7,6 5,0 7,0 9,5 9,6 1 I ,7 13,0 11,2 5,9 10,0 12,4 9,5 11,5 10,6 9,1 \ e,6 '10,6 6,0 4,5 6,0 7,9 11,0 8,6 6,0 7,9 10,1 10,3 12,0 14,9 11,1 6,6 11,3 13,3 10,4 11,4 11,6 9,3 9,4 9,6 6,3 5,0 6,9 11,4 10,9 8,9 6,7 1l,7 10,3 , 0, 4 12,5 16,6 10,7 7,4 11,6 14,1 10,9 11,4 12,8 7,4 _ 10,9 10,0 7,0 5,7 7,6 9,7 II,S 9,4 6,7 9,0 10,3 11 ,2 13,9 17,9 11,0 8,9 11,9 14,9 11,6 11,9 12,3 8,2 10,4 8,4 7,0 6,2 7,6 10,2 9,7 9,2 6,0 8,1 10,2 12,2 15,2 17,9 10,5 8,6 11,5 1~,5 11,6 12,0 12,4 8,7 7,8 10,5 7,5 4,9 7,1 11,2 7,5 9,0 5,9 7,3 9,6 11,7 15,0 1l'l,4 9,8 9,4 11,4 15,9 11,4 11,6 12,5 9;2 10,0 10,0 8,8 6,4~"'" 8,1 11,3 6,9 9,5 6,9 5,7 9,6 11,8 14,5 17,6 9,5 8,5 11,3 15,7 11,1 11,4 12,4 9,3 6,2 9,1 10,6 5,4 7,3 11,6 7,5 9,1 , 5,4 7,7 1,4 3,5 5,5 t9,0 ; 7,6 II0,9 l2,5 10,1 10,8 12,2 9,3 8,0 8,7 1 C,1 5,1 6,5 11,3 7,3 8,9 7,2j 5,2, 5,9: 11,0 12,6 14,2 8,7 5,3 10,6 10,6, 9,1 9,9 11,3 7,7 7,5 6,5 9,t. 4,0 4,5 10,6 6,3 7,7 5,5.. 9,9' 5,6 11,4 6,9 14,0 17,4 16,5 13,4 13,0 13,6 11,6 7,8 _ 10,0 7,6 10,5 9,0 16,4 19,8 19,4 14,2 15,7 17,0 13,4 14,4 14,4 14,3 8,5._ _8,7_ 8,6 12,0 11,7 11,4 8,1 6,2. 8,8 9,1 10,0 11,0 10,4 10,4 9,4 16,9 17,0 16,9 21,1 21,6 21,5 21,7 21,9 20,8 14,2 14,8 15,2 16,3 16,8 16,6 18,9 18,9 18,5 .5,6 12,2 8,7 8,6 10,4 16,7 20,2 21,3 13,0 15,1 18,5 13,7 12,6 11,6 5...9._.-1.5..__.8,6 II,S II,S 12,1 7,3 7,6 !I,9 8,1 !I,5 !I,3 8,3 10,4 10,1 13,2 14,7 16,0 15,9 17,6 19,0 l'i,3 20,3 20,l' IlJ,6 11,0 11,7 11,7 13,0 14,1 15,3 16,9 18,0 10,7 6,2 _ 11,3 6,5 7,1 8,5 11 ,0 14,1 18,2 9,6 11,0 14,0 9,3 4,8 .. 11,3 5,4 6,6 7,9 7,9 12,e 16,2 8,9 10,5 10,1 7,6 4,1 I lJ, 5 3,5 6,2 6,5 6,4 9,9 12,5 11,0 10, I 5,6 3,9 10,1 2,t 5,1 5,5 5,3 1l,1 9,e 7,9 9,~ 3,2 5,0 9,5 2,9 5,7 5,3 5,1 7,5 1,8 8,0 9,11 3,0 6,3 6,5 5,3 8,5 3,6 5,t 5,8 4,9 7,5 8,9 !l,0 9,8 3,1 4,7 e,e 4,0 6,6 7,2 4,t 8,:3 9,f ~,5 Hi,S 3,t. 6,'i !I,ll 4,2 7,4 4,2 7,4 7,6 2,0 8,6 12,e 8,'9 8,4 4,0 7,0 3,6 7,1 4,9 7,4 7,8 2,7 9,8 11,9 8,~ 9,0 4,5 DEC ...:21 ~-~' 23 24 25 26 27 28 29 30 31 "ND 6,6 6,2 6,1 5,8 5,6 5,7 6,5 7,7 8,9 9,9 10,7 II, 3 11,5 11,7 11,8 1 I, 6 10,9

(57)

BIJLAGE B

REGISTRATIESTROOK THERMOHYGROGRAAF KEUKEN

REGISTRATIESTROOK THERMOHYGROGRAAF SLAAPKAMER

(58)

i/.,1

I_._·/

v

I

;/-fLLLL'Jv~'/I'iL'JI' '/v:il!!Litl!.'/VL!I!//~!I/I"v/jllil!!!!;f-H_

il

i/l'~L--LL~

(59)

i ,

--,~'-!-+-'

~ntag Monday t..undi --_/H_-6;;nstag Tuesday Mardi r~h Wed~;sdayMercredi I Donnerstag Thursday Jeudi I Freitag Friday Vendredi----rSOn;;-abe;;(jSaturdai-S~-'T-so,;;;tagSun(iav-D..;;,~ai;--~

--.-e8 10 12 14 18 18 20 22 2~ 8 8 10 12 14 18 18 20 22 2.:1-- 4 8 8 10 12 14 18 '8 20 22 ~2 4 8 8 10 12 14 18 18 20 22 2. 2 4 8 8 10 12 I. '8 18 20 22 24 2 • 8 8 10 12I. 18 18 20 22 24:1 4 8 8 10 12 I. 18 18 20 22 24 2 4 8 - - - f - - :t"U/H+-'-- ; , -r--f-"'!' -~ t:...::. 'ct--t - + - ,f-'±= --f- ~cF-+""i .,~, -+-:t=f=' +,--+ --"T" =--+--~ +--1-+-' ---+-+--+- --/-=1=1=:1-=;'.':= ~+- +-::±:::F -+- +----+-t--J...-.'

"::';'1= _

t-~'cI=+='t,C ,"- -+,- ~-- -- +=t=.c +_._t- ~~_ ==+==I=__r+-. f- ~ -_.~~t- -It=1 ., ~~i-- ~'-.:1=~-'-:~ "_-:~ --=t=:- _".'-~~=~

-

-.',g'.- _.-

~-::r-=t::--r-~-+ --;- -":'$:1=--- F--:;=:+=. ,~-=t=~-- --~",__r:~-.ItI':-f-='==1='.,.1=t_::. ~_ -::,::±:"-"=---:-An. ..';:t.=-== 1--:=,::=:-- .. , ~

(60)

CODE; ,~tJ

(,

SOORT WONI NG; \-:: (,-\ "(-BOUWJ AAR; -t k1( ,;" BE20EKDATUM ; TIJDSTIP ; BUITENOMSTANDIGHEDEN ; weer'; ~~...<;:.. j'./'J'_/ 1 wi nd; !VI :"" ;' \ J :) R. V.

,

.

,/"';- 7 ( % ) T 1

b

-7 ( °C) e I , .l.

liter water per dag wasmachines per week. c. a.

- ".",

HUI SHOUDI NG ;

aantal hew.; J volw.

I

kinderen

aantal personen uren; .].:.. (p*u) per dag

huisdieren; / ,/2.:.( .... ~ \'_. /,~}

planten; ...~:.::: ,'v...,-:,~~,/:...,, c. a.~')

was drogen r\,ol(x .\."--I~:"... inrichting ; INSTALLATIE ; ; mechanisch ; geheel ; gedeellelijk ; verwarming ; ventilatie _ J. natuurlijk ; dauerluftung ; vent. kanalen ; klepraampjes ; BOUWKUNDIGE GEGEVENS ; kruipruimte aanwezig ; soorl b.g. vloer ; isolatieglas hoven; Il L 1-\'J .= t -':;{v geventileerd; fv·I..J'r. muurisolatie; ~""",-,,,­ beneden ; Qa.acJ.~gF·~e;NFl'tlk~9...,1 GEMETEN ; T bwh T pI (oC) OPM.

___

~ee ~Ee

.

w.

K. SLK 1 SLK 2 SLK 3 OVERIG

(61)

BIJLAGE D GEMETEN MOMENTANE RV EN T

°

1 T.= 18.3 C 1 RV,

=

46.5 % 1 ,.., f'd,i Q'-"'""' •If . c" = _0,' Cr...,/j:fi J 2 P = 769 CN/m ) d,e

°

2 T.= 17,5 C 1 RV

=

51 ~.~ i P d . 1025 2

=

eN/m ) ,1 2 P

=

769 CN/m ) d.e o 3 T,= 15,5 C 1 RV.

=

50 % 1 T

=

11.7

°c

e RV

=

56 % e P,-P

=

209 CN/m2) 1 e T=11.7oC e RV

=

56 % e 2 P -P

=

256 CN/m) i e T

=

11.7

°c

e RV

=

56 ~~ e Cwoonkamel~) Cd.d. 09-03-89) Ckeuken) Cd.d. 09-03-89) Cslaapkamer) Cd.d. 09-03-89) -., P d .

=

878 CN/m c ) .1 2 P

=

769 OUm) d.e

°

4 T.= 17,5 C 1 RV.= 49,5 % 1

°

T

=

16,3 C e RV

=

45 ~~ e Ckeuken) Cd.d. 17-04-89) 2 P d.1,= 1005 CN/m ) 2 P = 830 CN/m ) d,e 2 P -P

=

175 CN/m ) i e

(62)

BIJLAGE E

GEMETEN MOMENTANE OPPERVLAKTE TEMPERATUREN KEUKEN EN SLAAPKAMER

In de keuken zijn er in de hoek bij de aansluiling kozijn-plafond verschillende waarden gevonden, varieerend van 8.6 CoC) lol 12,0

CoC) over de breedle van de keuken. De buitenlemperaluur is

hierbij 11,7 COC). de binnentemperaluur 15,5 C?C). Aangenomen wordl dat de verlagingen van de oppervlakle lemperaluur gevonden worden bij de

bevesligingen van het kozijn aan hel beton.

Op de slaapkamer zijn er in de hoek bij de aansluiting van hel belonnen binnenblad mel de verdiepingsvloer waarden voor de

opppervlaklelemperatuur gevonden varieerend van 11,0 lot 12,8 COC).

De binnenlemperatuur is hierbij 17,5 CoC), de builentemperaluur 6,3 CDC).

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Er zijn verschillende vormen van miskramen te onderscheiden, meestal afhankelijk van het stadium van de zwangerschap waarin de miskraam is opgetreden of afhankelijk van het

Het bevat een brede waaier aan rechten die vaak al in andere mensenrechtenverdra- gen voorkwamen, maar die nu voor het eerst met een specifi eke focus op personen met een

Omdat de bezoekers op elk willekeurig moment in een van deze groepen ingedeeld werden en baliemedewerkers niet op de hoogte waren van het type handvest (ambities, weinig ambitieus,

Het hof had daarom moeten onderzoeken of de gemeente gerechtvaardigd erop mocht vertrouwen dat Erckens had toegestemd in de vergoeding van de belastingschade in de enge,

Het verdient aanbeveling met betrekking tot het vormvoorschrift voor de totstandkoming van de koopovereenkomst geen verschil te maken tussen soorten onroerende zaken en ook niet

Vernieuwende initiatieven die tijdens de lockdown ontstonden, waren ener- zijds initiatieven die naar verwachting vooral bruikbaar zijn in crisistijd. Anderzijds ontstonden

Het College van burgemeester en schepenen heeft op 28/06/2021 de omgevingsvergunning voorwaardelijk vergund onder volgende voorwaarden: - Er dient minstens 1 hoogstammige boom te

Vanuit de urgentiecommissie van Thuiskompas en onze sociale teams hebben wij geen signalen ontvangen dat de gevraagde bijdrage voor een urgentieverklaring door inwoners als een