Methodologische benadering halveert de invoeringstijd : prototype benadering bij de invoering van een produktiebesturingssysteem

Methodologische benadering halveert de invoeringstijd :

prototype benadering bij de invoering van een

produktiebesturingssysteem

Citation for published version (APA):

van Nistelrooij, S. P. T., Broker, A. W., & Langemeijer, F. L. (1988). Methodologische benadering halveert de invoeringstijd : prototype benadering bij de invoering van een produktiebesturingssysteem. (TH Eindhoven. Afd. Werktuigbouwkunde, Vakgroep Produktietechnologie : WPB; Vol. WPA0620). Technische Universiteit

Eindhoven.

Document status and date: Gepubliceerd: 01/01/1988 Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at:

openaccess@tue.nl

providing details and we will investigate your claim.

Methodologische benadering halveert de invoeringstijd. (prototype benadering bij de invoering van een Produktiebesturings-systeem) .

lr. S.T.P. van Nistelrooy lr. A.W. Broker

lng. F.L. Langemeijer

Methodologische benadering halveert de invoeringstijd.

(prototype benadering bij de invoering van een Produktiebesturingssysteem)

Auteurs:

Ir. A.i. Broker,

management consultant (i.h.h. logistiek)

Ir. S.P.T. van Nistelrooy,

afgestudeerd bij de vakgroep Produktietechnologie en

-Automatisering (WPA) van de faculteit

Werktuigbouwkunde van de TUE.

Momenteel in militaire dienst; "Directie economisch

heheer, informatie en heleid, Den Haag.

lng. F.L. Langemeijer,

docent in de vakgroep Produktietechnologie en

-Automatisering {WPA} van de faculteit

Methodologische benadering halveert

de

invoeringstijd (deel I)

Prototype-benadering bij de invoering van een produktiebesturingssysteem

SAMENVATTING

De jaren ~BO worden beheerst door het streven naar ~lexibili­

teit o.a. in volume en in type produkt. De reactietijden

vanuit de produktie naar de markt toe dienen steeds korter te zijn. Promptheid, betrouwbaarheid en slagvaardigheid vereisen een korte doorlooptijd, oftewel een hoge omloopsnelheid van

de voorraden en de hoeveelheden onderhanden werk. Mede door de steeds complexer wordende goederenstroom legt de huidige ontwikkeling een grote claim op de produktiebeheersing en -besturing.

In het onderzoek dat in deze publikatie wordt beschreven is een "Prototyping"-methodiek ontwikkeld waardoor inzicht verkregen wordt in de wijze waarop produktie bestuurd kan worden, welk type produktiebesturingssysteem daarbij past, en wat consequenties zijn voor de produktie-organisatie, in het

bijzonder voor de ~uncties en taken. De invoering van een

produktiebesturingssysteem wordt hierdoor sterk versneld en vereenvoudigd.

INLEIDING

De laatste decennIa kenmerken zich onder anoere door een sterk veran-dereno karakter van de vraag naar produkten vanult de markt. Tot in de jaren '60 was voor de klant de prijs van een produkt het belang-rijkste selectiecriterlum, in de jaren '70 ontstond meer belangstei-ling voor de kwaliteit van produkten. en tegen de Jaren '80 gin9 men daarnaast ook in toenemende mate letten op het uiterlijk van produk-ten. en op aanwezlge (luxe-) elgenschappen (lJ.

Deze marktontwHkelingen hebben hun invloed gehad op de logistieke doelstellingen van produktie-Dedrijven. ~as in de jaren ·~O efficIen-cy het belangrijkste doel van produktie-ondernemingen. in het volgen-de volgen-decennIum kwamen daar kwalltelt ~n betrouwoaarheld biJ. De aO-er

jaren worden Deheerst door het streven naar flexibiliteit.

Flexibiliteit vraagt korte doorlooptljden waardoor de nadruk komt te li9gen op snelle doorstroming. Vereist zijn dus k1eine series~ nu1-voorraad, en zero-defect [2J.

Daar tegenover staat echter het streven naar lage prijzen en dus hoge produktivitelt, hoge bezettingsgraad en daardoor een nadruk op bezet-tingsplanning. De gevolgen hiervan zijn grote series, lange door100p-tijden en hoge voorraden.

In de praktijk zal men streven naar een compromis, waarmee optimaai tegemoet kan worden gekomen aan de mix van eisen zoals de markt die stelt.

Het begrip produktiebesturing kan omschreven worden a1s [3]:

De beheersing van de goederenstroom door het gehele produktieproces, vanaf de verwerving van materiasl tot en met het afleveren van het produkt aan de opdrachtgever. Daarbij wordt gestreefd naar een

mum van de bezetting van de produktlemidoelen en he~ gelnvesteerd vermogen.

Door de nlerboven geschetste ontwlkkellngen van Elsen 1n de markt 1S de complexitelt van de produktieoesturlng belangr1Jk toegenomen. Het 10glst1eke 1nformatiesysteem dat deze bestur1ng begeie10t en onaer-steunt wordt dan ook steeds vaker geautomatiseerd.

Door de opkomst van (netwerken van) m1cro-computers 15 deze dure en ingriJpenae vorm van automatiser1ng OOk voor middelgrote en kleine Industr1ile ondernem1ngen (MKO) berelkbaar geworaen. Echter doordat becrljven 1n deze sector vaak een gemengd typologisch profiel verto-nen vragen ziJ aangepaste, genuanceerde produkt1ebesturingssystemen. Bovendien is men vaak genoodzaakt deskundige begeleiding blJ de Invoering van dergelijke systemen van buiten het beariJf aan te

trekken. Deze aspecten ziJn zeker tot in de eerste helft van de 80-er jaren onvolcoende belicnt.

BiJ de overweglng om over te gaan tot automatlser1ng van de proouK-tiebesturing is de probleemsteillng onder te verdelen 1n de volgenoe deelproblemen:

a. welk type proauktiebestur1nassysteem lS geschlkt voar net bedrijf. gelet 00 bedrljfsooelsteil1ngen en specif1eke karakter1st1eken b. welke informat1e kan zlnvol oeau~omatlseerd verwerkt woroen c. welke fth~nClele. organlsato~lsche en persanele conseauentles

br-engt invoerlng ',an een aergeliJ~:: systeem met zicn mee

o. 00 welke wiJze kan de organ1satie opt1maal gebruik maKen van de vooroelen aie automatlserlng bieat.

FUNDAMENTEN VAN DE METHDDDLOGIE

In de publlkatles [4J. (5). L6l. en (7) IS aangegeven hoe een

aominl-strat1eve en dus een informatie-analyse de inleldlng lS om te komen tot de oDzet van een produKtlebestur1ngsSysteem. In genoemoe puolika-t1es zi)n aangegeven Oe fasen van onderzoek en de modellen waarop deze analyse 15 gestoeld, te weten:

het mOdel van de aggregatlenivo's van een bedriJf~

het informatiekr1ngloopmodel. het compositorische schema~

oe 1nformat1e-matrix.

de functi e-verantwoordel i )kheden-matri >:.

Randvoorwaaraen. ultqangspunten en speclf1catles voor ae oozet van een proouktiebesturlngssysteem Kunnen vanuit deze analyse worden geformuleerd. Een vroegt1Jdige goede koppeling tussen de algenele

informatiestroom binnen het administratieve begeleld1ngsproces en de ultvoering van de produktie vormt het kernpunt in de analyse. Deze omvat tevens het voorbereid1ngstraject (construct1e, inKoop, werk-voorbereidlng. planning en werkultglfte) en net natraJect

(urenver-antwoordlng~ nacalculatie. kwaliteitscontrole e.d.~ de zogenaamoe

terugkoppelcircuits). Een geoegen functle- en taaKanalyse moet aaar-toe worden uitgevoerd, vooral om de beheersproolemen bij de functle-overgangen (de interfaces) op te vangen.

Door een duidel1jke toewijzing van de verantwoorael1jkheden worden de funct1es goed afgeoakeno en oe taakonoeroelen per functie ingedeeld. hierbij wordt een onderscheid gemaakt in data- en gegevensverstrek-kende verantwoordelijkheld enerzijds en de taakverantwoordeli)kheid in de uitvoering anderzijds.

De wiJze w~arOD de functles worden uitgevoerd of de t~Ken woroen verrlcht en de mate v~n computer-onaersteunln9 IS afhankel1Jk van net getormuleerce doel en van de k~rakterlstleK van het proouKtlesysteem. Dlt beDaait OUS oe inrlchting ervan. Kostenafweglngen en oe Deneer-SIng van het ordertra)ect (ooorloootiJd - fleXlbiliteit) 119gen eraan ten grorlos,l ago

Vanmt deze ~fliuyse wordt een metnooologie afgeleld. waarmee een duidellJke weg voor een concrete bedrl)fssituatie (en met name voor de Kleine en mldde!grote inoustriel ultgestippeld kan worden.

Inzlcht en doorZlcht wordt verKregen in de vaak omvangrijke en daar-door complexe wereld van het produktlegeDeuren: een "nelikopter-vlew" waardoor de werkelijKe problemen zlchtcaar worden en de echte zwaar-tepunten in de procuktlekarakterlstiek en de beheersstructuur kunnen worden aangegeven. De globale systeemdoelstellingen en speclficatles voor een softwarepakket kunnen eruit worden afgeleld en toetsing met

Uprototype"-softwarepakketten Kunnen worden uitgevoerd. Deze "proto-type"-softwarepakl::etten Zl.ln het instrument van de externe c.Q.

interne onderzoeker en systeemadviseur. In eerste instantie komen hlervoor in aanmerUng niet te omvangrijke pal<:ketten, waarblj 001:: ingespeeld kan worden op speciheke gebruikerseisen in een vroeg st.adiwfI en wa.arblj de gebrulkers nlet 00 voorhana reeds een te geoe-tailleerde specificatle van een nieuw produktiebesturingssysteem wordt gevr.a.agd.

Aldus wordt een prototype-benaderlng moqelljk gemaaKt waarOI) snel eenvouolge v~rsles van gewenste toepassingen ontwikkeld worden die nader"hand bl j oe oeft ni ti eve f::eIJze van een prooukti ebesturl ngspal::l::et

Kunnen worden uitgeorelo en verfljnd In een iteratlef en interaetlef roces.

In het hler gerapporteerde onderzoek i? Cie t(euze gevailen op "MAX, De produktl emanager ", een MRP-ll produkti ebesturi ngssysteem dat ontwi k-keld IS Cioor Micro MRP. USA, volQPr\s de normen va.n ae AF'ICS en Oat speciaal gescnlkt 1S voor ae prototype benadering.

In de modellen en SChema's wordt in eerste instantie de bestaanoe toestand (de 'status quo') van het produktiebesturingssysteem weerge-geven. D.ail.rnaast worden De ....ensen en mogelij~:heden (state-of-the-art) gezet waar naar toe gewerkt Dlent te worden. De verwevenheid van de informatiestroom en de daadwerkeI1Jke produktie-ultvoerlng worat daarbij steeds In het oog gehouoen. Dlt kan tot gevolg hebben dat ook de proauktie-inrlchting (bljV. de layout van de fabricagel en de

fabricage-metnoden aanpassing c.q. verbetering behoeven.

Deze wijze van werken (vanuit de 'status quo' naar een toekomstige • wens-si tuatie') is noodzakel i j~~ omdat het bedrijfsgebeuren een continu doorgaand proces is. Het 15 ais springen op een rl.loende trein. De mensen die reeds in de trein zitten moeten ook veroer meegenomen worden. Door hen eerst te confronter-en met de 'statLls QUo' en in goed overleg duidelijk de weg aan te geven om te komen tot een nieuwe veranderende situatie (die vaa.~ zeer ingrijpende veranderingen inhoudt) kunnen ze meedenken en meegroeien en kan hun ervarlng ten gunste worden gebruikt.

ELAN VAN ONOERZOEK

De boven gefckmuleerde oeeJ.proolemen worden in vier fasen vCI_n onder-zoek uitgewerkt waarin de volgenoe actles ondernomen worcen.

Fase I: Diagnose

*

typoloQisChe kenschetsing van het bearlJf.

*

inventarisatie van de speclfleke Elsen en wensen vanuit het be-drijf.

*

afleiding van Elsen en wensen ten aanzien van een produt::tieoestu-ringssysteem

• vaststelling van het logistieK concept. Fase II: Toepasbaarheid

*

analyse van de informatie-s~ructuur en van de functioneJe struc-tuur van de status QUO van oe organisatie •

• projectie van deze status QUO In een prototype-prOQUKtlebesturings-systeem zooanig oa.t oe m09.ellj~::heden van computer-onoersteumng herkenDaar worden.

*

toetstng van de toepasbaarnelo van het logistieK concept

i plan opstellen voor de volgende fasen. Fase III: Evaluatie en Selectie

*

evaluati~:~an oe toepasDaarneld van het loglstiek concept

*

selectle van een i~ te voeren prODuktiebesturingspakket Fase IV: lnvoering

*

uitwerken van de gemaakte proJectie van de organlsatie in het systeem tot procedures waann verantwoordelijllheoen ten aanzien van te vervullen functies worDen vastgelegd (oit geoeurt in Inter-actie met de toekomstige gebruiker).

*

Installatle van het produktlebesturingssysteem.

*'

opleidlng en training Vim de gebruikers.

In figuur 1 wordt dlt olan sChematlsch weergegeven.

BESCHRIJVING VAN DE METHODIEK

Ease I - Diagnose

Het doel van de diagnose-fase is De vasts~ellinQ van net lOQlstleke concept voor De gegeven ondernemlng. HierbiJ kan een typoioglsche benadering nuttig zijn. Een van de typologleen die bedrijven lnoelen op baSIS vitn kenmer.(en relevant voor de karal(teristleken van een produktie-informatiesysteem is de typologie van Schomburg (3J. Uit-gaanoe van deze indeling kan a.fgeleid worden welk type produktlebe-sturlngssysteem geschikt is voor het betreffende beorljf.

Daarnaast ziJn er specifieke Elsen en wensen vanuit de betreffenoe or-gC'lnl sati e wei ke bi J De I(euze van een systeem in overwegl ng genomen dienen te worden.

Typologie van produktiebedrijven vol gens Schomburg.

De bedrijventypologie van Schomburg gaat Ult van een aantal input-, proces- en output-kenmerken van het bedrl)f.

00 basis van inzicht in deze kenmer-ken kan men dan de noodzakelijke karakteristieken van een proauktiebesturingssysteem afleiaen. Figuur 2 geeft een opsomming van dergelijke eisen voor de extreme waarden

van de verschillende kenme(ken. Deze liJst lS beOoelo om een rlchtlng van demj.:.en aan te geven blj het maken van een QJotJ81e .(euze van een pakket.

Nadat in de dlagnosefase een loglstlek concept IS vastgesteld moet een toetslng plaatsvinden van de toepasbaarheid daarvan In de organl-satie van de betreffende produktie-onderneming.

De doelstelling van dit "toepasbaarheidsonderzoek" IS te komen tot een proJectie van de huidlge sltuatie (status quol van de produktie-organisatie in een prototype van een produktiebesturingssysteem dat past in het logistiek concept zoaanig dat:

a) toepasslng van computer-ondersteuning Zlchtbaar wordt,

b) gewenste aanpass1ngen van oe organlsatie bespreekbaar worden. c) besllsslngen op aanpasslngen genomen kunnen worden

dJ selectiecriteria van een toe te passen produktlebes~urln9ssysteem concreet worden en

e) een implementatle-stappenplan oogesteld kan worden.

In deze opzet wordt er vanuit gegaan dat het prototype-systeem repre-sentatlet is voor systemen Ole vol gens net gekozen loglstlek concept werl(en. Echter tijde~s het project moet het 00 eenvoudige wijze in het bedriJ+ geinstalleerd kunnen worden zoaat de geDru1kers In staat gesteld worden om er daadwerkelijk kennis mee te maken.

In deze fase worden de volgende acties ondernomen:

1. Analyse van de functionele aspecten van ae Informatie-structuur van de proauktle-organlsatle. (De functionele infrastructuur). 2. Vaststelling van standaardprocedures in het prototype-systeem 3. loetslng van de functionallteit en de effectiv1teit van de

organi-satie aan de bedrijfsdoelstellingen.

4. Confrontatie van produktie-organisatie en het systeem om vast te stellen of ondersteuning vanuit het systeem bLl kan dragen tot een verbeterde realisatie van de bedrijfsdoelstellinqen.

5. Specificatle van de gewenste aanpassingen van de organisatie en sel ect i ecr iter i a voor eerl pr oduH i ebesturi nQssysteem.

Analyse van orqanisatie en produktiebesturing •• ysteem.

Het doel van de analysefase IS net verkriJgen van het benodigde

inzicht in de huidige organisatie van het bedrijf, en met name van de informatie-structuur in het bedriJf. om te kunnen vaststellen In hoeverre het bedrijf haar doelstellingen met benulp van een geautoma-tiseerd produktiebesturingssysteem beter kan realiseren.

Aangezien het hierbij van groot belang is dat het hele veld van bedr i Jfsprocessen gedel<t wordt, is get::ozen voor de vol gende systema-tische benadering.

De produt::tie-organl satle wordt voorgesteld al seen verzamel ing pro-cessen, activiteiten welke met eHaar in relatie staan door lIidael van intormatle- en goederenstromen. Bedrijfsfunctles leveren in die processen een biJdrage, vastgelegd in de taakomschriJvlng (c

functie-Inhoud). De uitvoerende personen en organen zljn verantwooraeliJk voor de correcte uitvoering van de processen. De verantwoordelijkhe-den leveren een gebiedsafbakenlng van de functles, en daarmee tevens van processen.

De informatlestromen hebben zoals gezego een Olnoende functle tussen de verschlilenoe oeoF"lJfsorocessen. of beter noq. een sturende en regelende functie (Zle flguur 3).

Wanneer men in het kader van oe toetsing van een produktleoesturinos-systeem de Informatle-structuur van een organlsatle vast wll leggen dan Olent men l i l t te Qaan van de Oedrljfsproc.e=-sen en de bljoenorenoe

functles en verantwooroelljkheoen. Hleruit kan men net Dest bepalen

00 welke plaats erl 00 welk moment welke lnformatie gewenst en

beno-digd 1 s.

Om net overzicht te bewaren worat ae analyse ultgevoera in een top-down ~olack box" benaderlng (zie ook (8)), Dit wil zeggen dat het bedrl)+ allereerst geplaa.tst wordt in ziJn omgE'Vlng 1n ClE' markt. als schakel tussen toeleveranciers en afnemers, voora1snog als "black boxes" voorgesteld. VervoJgens worat ae black oox van het bedrljf opengemaakt en de hoofdprocesgroepen (bi)v. afdelingen) blnnen het bedrlJf WOrden ingetef::end. met hLln onoerlinge relatles hnformatie-stromen), Vervolgens worden ook ceze hoofdprocesgroepen geoetail-leerd in procesgroepen en processen met hun ondertlnge informatie-stromen.

Informatlematrices. en processen- en verantwoordelijknedenmatrlces zijn bl) deze analyse een nuttig hulpmiOdel, met name als checK-mogelijkhettt·t.a.v. volleoigheio. (Zie oo~:: [4] tim (7] en (9))

Parallel aan de analyse van de organisatle loopt een globale analvse

van de karakteristlek van het orodLlktleoesturinqssysteem. Deze studle 15 ulteraard gekoppela aan het pakket, en moet dUS a15 zodanlg ~.n keer per gekozen pakket L11tgeveero werden. Veor net prototype-systeem dat-oiJ het toepaStia,:l.l'"helosonderzoef:: gebrllikt wordt IS dit vooraf reedS gedai.'ln. Het ga<3t erom qi ODed e stilndaaraprocedures van net

systeem vast te leggen.

Het detalilerlnqsproces yen oe Informatle-analyse van oe organisatie

stopt wanneer het Inzicht In ae wi)ze van functioneren voldoende is om een koppeiing met glooa.le procedw'"es in het bestunngssysteem mogeliJk te maken. Dit moment zal voor sommige processen~ die volgens algemeen gangbare normen verlooen~ eerder aanoreken dan voor anaere. waarvoor beorijfsspecifieke karakteristieken aan de or-de zi)n.

Synthesel Confrontatie van org.nisatie en produktiebesturingssysteem in Raamwerkprocedures.

In de synthesefase wordt oeoogd de bestaanoe organlsatle van het produktiebearijf te projecteren In het prototype-produktiebesturings-systeem zocanig dat de toepasoaarneid van het loglstiek concept beoordeeld kan worden.

Dit wil zeggen dat de beorijfsprocessen gekoppeld worden aan onder-steuningsmogelijkheden die het besturlngssysteem biedt. Daar waar verbetering van de huidlge organlsatie mogelijk IS. in het licht van de bedrijfsdoeisteilingen. wordt aanpassing besoreekbaar gemaakt. Daar waar het systeem tekort serliet worden cn teria Qeforllluleerd voor de volgende fase.

Het resultaat is een raoport cC!.t de volgende arie aspecten omvat: 1) Raamwerkprocedures van ae organlsatle ondersteund door het

prOCiuk-tlebestllringssysteem. met toellchtingen;

2) Inventarisatle van gewenste aanpassingen ten aanZlen van de orga-nisatie. en van selectiecrlterla ten aanZlen van een produktie-besturlngssysteem.

3) Te gebrulken naroware-confIQuratie.

De Raamwerkprocedures bestaan uit enerziJds een aandLlldlng van ooel-stellIng, geldlgheldsgebled, betrokken afdellnqen tfunctles' en

verantwoordeliJkheden ten aanzien van de procedure, en anderzijds een Functlonee} Uverzlcht van De procedure. Hierln wordt een beschrlJvlnq van de bedri.1'fsprocessen gegeven In Oe vorm van stroomdiagrammen met begeleldende tekst! en referentles naar schermen en rapporten van net prototype-produktiebesturlngssysteem.

Ease III - Evaluatie en Selectie

Het besturingsconcept kan op twee manleren worden Ingevuld. EnerzlJos kan voor een udedlcateD" programmerlng worden ge~ozen. anderzlJds kan een pakket ultkomst bieoen.

In oe meeste gevallen zal voor een p.H:ket worDen gekozen. Het is noodzakelijk voor het pakket soortgelijke informatie- en proeesmatri-ces op te zetten (voor zover nog nlet aanwezlg) als voor het bestu-ringsproces in de organisatie. Het is dan eenvoudiger wensen en mogellJkheden te vergelijken en te evalueren.

Enige opmerkingen terziJde met betrekking tot de keuze voor een pakket ziJn hier weillcht 00 hun plaats. Een pakket IS ontwikkeld op basis van eeri gekozen filosofie. Dlt zal bl)na altljd een MRP-II- of JIT- of een soortgeliJke geaacnte ZlJn. De organisatie za! biJna nooit werken volgens deze liJnen, sterker nog: de afwiJkingen zullen frappant z i jn.

In de praktiJk betekent dit dat het pakket (en dus de fllosofle) pas effectief kan worden toegeDast als de ~rganlsatie een veranoerings-proces heeft ondergaan. er 15 meestal geen bezwaar organlsatieveran-deringen en systeemimplementat1e gelljktljolg te ooen plaatsvlnden. Dit appelleert ook aan oe geoachte oat implementatie van een geauto-matiseerd systeem eigenlljk een organisatie-veranoerlng Inhoudt. Men dient zien eenter te beDenken dat een organlsatie-veranderlnQ een fundamenteel andere aanpak vergt dan het blote imoiementeren van een

(techmsc:n) hLtlpnllddel. een automatie-sYsteem kao gemaH:el1Jk alS zodCl.nlg worden genen. D1 t onoerlHerp Hi lIen we hler nlet. veraer aanSnl)den. fen enKe!e opmerklng willen we nle~ ongezego laten: zorg er In leOer geval voor dat de organisatle "veranaergevoellg" wordt

gemaa~:t.

legen dit licht is evaluatie en selectie een proees van afwegen. Het IS onverstandig om een oploss1ng te bedenken die niet past In een bestaand mOdel (bijvoorbeeld: MRP-II). Daar is ook geen reoen toe. Evalua.tie zal dus altijd plaatsvinoen door confrontatie met een bestaand oplossingsmodel. Keuze van het te gebrulken palc:ket is voor-namelijk een afweging van wensen, mogelljkheden en kosten, waarbiJ de toekomst Oaten we zeggen 3 jaar) in aanmer~::lng moet worden genomen. Terzijde: het verdient aanbeveling vooraf een automatiseringsplan te maken (op basis van een informatleplan) waarln de keuze voor oit systeem past.

Ongeacht de keuze voor pakket of programmerlng zei een lmplementatle-plan moeten worden gema';H;t~ WelaFlO de genoemde aspecten een plaats vlnden.

fase

IV -

Invoeri~

Met het nemen van de oesllsslng am net geselecteerde proouktiebestu-nngssysteem In ae produktieorganisatlt~ In te gaan voeren is Oe

vlerde fase ingelulC:l. Deze fase heeft tot doel het operationeel maken van net systeem. Dit houdt in:

a. Het verwerken van de aandacntspunten Ult de fase II en I l l : even-tueel programmatuur aanoassen c.q. uitorelden. specIale procedures

lli twerl<:en en Cle resul taten eval11eren samen met de gebrul kers. b. Het feitelijk Installeren (hardware ~n software inclusief

aanpas-slngen) en lmplementeren van net geselecteerde systeem. c. Het vastleggen van procedures waarln beschreven wordt hoe Cle

organlsatle oPtlmaa! gebruik meakt van de moqellJkneaen die net systeem biedt (in het llcnt van de oearlJfsdoelstelllngenl. Ult de hlerbij vastgelegde verantwoordellJ.::heden volgen DOl( de gewenste beveiliglngen in net systeem. Dit gebeurt tevens In Interactie met de gebrulker. ultgaanae van de bl) het toeoasoaarneiosonderzoek oPgeste1 Cle raamwert::procedures.

O. Het Opr~ide~ en tralnen van de toekomstlqe oebrUlkers In net georuik van het s~steem. Oplelolng en traInIng Vlnden olaats m.D.v. de voor het bedrl)f oooestelae proceoures. Deze worden tegelljkerti)d waar nOdlg aangepast aan de wensen van de gebrul-kers en deflnltlef gemaaKt.

Uitwerking van globale procedures.

Bi) net opstelien van oe procedures wordt ultqegaan van de raamwerK-proceDures zoals oeze opgestelo ziJn tiJdens het toepasoaarneidson-derzoek. Ilj bevatten per proces de volgende elementen:

- doel van de procedure

betrokken afdellngen en verantwoordelljkheden

glooale beschrijvlng van het voortraJect van de procedure

- oescl1ri)virlg van de procedure met aanwLizinQen voor net georulk van scher men van het systeem

glooale beschrijving van het natra)ect van de procedure opmerklngen (bijv. m.b.t. het doorvoeren van correcties)

Het hele Interactie-proces wordt ulteindeliJk afgesloten met het oeflnltiet maken van de procedures. Daarmee worden aIle georuikers oogeleio voor het gebrulK van het systeem. Na een perl Doe van

stano-by OIJ ·self-tralnlng" en schaduworaaien worot De invoerlngsfase afgerond met de opleverlng van het systeem.

Figuur

1:

Plan van Onderzoek

'\ DiA6f1GSE EVALUAiiE &

SELEUIE

.

, J j / , ) { \

·

·

·

:

... .

·

·

•

prototype p.best.sYst.

! ...

! .. , ... .

.

.

.

.

• • • • II • • • • ,

·

·

·

paHet-speclflcatles

II

J

c::J

_·

: •••..•... .. ,. •• Ii.:

:···i···=···,·:···:

. .

.

. .

. .

.

. .

data-converSle

,

<' "c, Install eren svsteea {:./ j (~j-.. ~

Figuur 2: Relaties tussen bearijfskarakteristieken en

eisen t.a.v. proauktiebesturingssystemen

f'~guur 2a :

Inputkenmerken

.

INPUT-KE~RKEN

1. Produktspecifikat~e: geheel door de klant •

in nosverre heeft de klantenorder 1nvloed basis-nonnbestanden

op de spec~fikatie van het geproduceerde flexibale

offerte-goed? en orderkalkulatles

2. Produktle-opdracht: per klantenopdracht

•

in welke mate 1s de produktie-opdracht relaties klantenorder/ speclflek per klantenorder, OIlS waar Hgt produktleorders!lnkoop-hat klantenorder-ontkoppelpunt? orders vasthOuden

3. Toelevering: 1n geringe mate e

dit kenmerk geeft .an welk deel van de

II standaardprodukten krachtlge stuklijst en routingmodule II op vOOrraad I prognoseproblematlek balangrljk • baduldend bewerkingen extern wardt betrokken en in goed beheer ultbestede werk is belangrijk welk deel zelf wardt voorzlen. b1jv. tnkoopmodule met spec. faci l i tei ten ondersteunln; van comakership

'. _,"

I

-I

"

Figuur 2: .Relaties tussen bedrijfskarakteristieken en

eisen t.a.v. produktiebesturingssysternen

Figuur 2b:

Proceskenrner ken

PROCE&-KENMERKEN

4. Produktiesehaal; enkelstuks, kleine series «

Vindt produktia plaats als enkelstuks- funktionale opstalling van fabrlkaga, enkalstuks en klain.arle, produktlemlddelan

.ariematlg of massaal? (Dealkarvnerken: da komplexara detallplann;ng grootta en de herhalingsfrekwentte van

produktleordera.)

.

• aerle/massa produktie in lijnopste',ing vaak gameenanl.eerd

5. Produktiewijze: bouwplaats • • funktlonele opstelllng «

•

lljnopstel1ing Hoe is de rulmtelljke ordening van de reglstratlesystemen van Zwaarste belang van optimale

produktiemiddelen. materialan, kosten, uren plannings- Clatailplanning

matarle.'administratie problematiak afhankel1jk van

an -planning materlaalquote

6. 8ewerkelijkheid: gering « , II groot

Ult hoavael produktlestappen bestaat hat komplexe

Cletal1plannings-produktlaproeas an ult ho.va.l opeenvol- problematiak

gende bewerkingen een produktiestap? (Van

~.ering" «5) via "matlg" (s-hO) +.ot "groot- (HO).

,.-7. Tecl'lnologisch nivo: garing « • hOog

loopt via "gering" (al langar bekanda datenninistiscne systemen decentrale systemen tecl'lnleken) via "matI9" (OOk enkela push-systemen' pull-systemen niauwa technlakan) tot "ho09" (~hlgh-tech ... "elkrin"en laa9 In de organlsatle frontrunner").

Figuur 2: Relaties tussen

bedrijfskar~kteristieken

en

eisen t.a.v. produktiebesturingssystemen

Ftguur 2c:

Outputkenmerken

.

OUTPUT-KENMERKEN

8. Materlaalplann1ng: afhankelijk van klantenorder

•

• onafhankelijk van klantenorder

In welke mate is de materiaalplann1ng geringe voorraadproblemat1ek .fhankelljk van de klantenorder? aksent op goede 1nkoopmodule

•

met lnkoopoffertemogelljkheden kOppeltng 1nkoop-/kl.ntenorders wen.en t.a.v. lnkoopfakturen t.b.v. nakalkulatie

9. Produktstruk~uuri enkelvouciig, Benvoudig Ii

.,

._ngesteld, komplex

.

Hoe komplex Is Ben produkt opgebouwd allsent op optimaa' beheer krachtige stuklijstgenerator utt verSChl11ende materialen en onderde- van produktiemiddelen goede voorraadmodule

len. goede tnkoopmodule

goede integratie-kwaliteiten

.'

.':

tunkties

Figuur 3:

UITCAHCSPUHTEN UOOR DE IHfOIWITIE-RHilLYSE

(:doelstelling:) -_···---hiJdrage-···_--+

i

.

_.

OMCnHVen in de procedUHs info~tie (bintiende takto]') processen

Methodologische

benaderinq halveert

de

invoeringstijd (dee! I I)

~rctotype-benadering bij de invcering van een produktiebesturingssysteem

SAMENVATTING

De huidige marktontwikkelingen leiden tot steeds camplexere goederenstromen in produktiebedrijven. Hierdoar wordt een grote clalm gelegd op de produktiebeheersing en -besturing.

In deel 1 van deze publikatie <verschenen in het vorige nummer van i 2_{-werktuigbouwkunde) is een} "Prototyping"-metho-diek beschreven waardoor inzicht verkregen wordt in de wijze waarop produktie bestuurd kan worden, welk type produktiebe-sturingssysteem daarbij past, en wat conseQuenties zijn voor de produktie-organisatie, in het bijzonder voor de functies

en taken. In deel II wordt een voorbeeld van de toepassing van de methodiek beschreven.

TOEPASSING VAN

D~

METHOPIEK

in oe periode van mei tim novemDer 1987 is oe In het voorgaanoe bescnreven methodlek getoetst blJ oe lnvoerlng van een prODuktleoe-sturlng~systeem In het proOuKtleOedrljf van TulIP Computers te 's-~ertogenOosch (zie kaderJ.

Fase I - D1.gngse

De toepasslng van de tVPologle van Scnomburg 00 oit bearljf is

weer-Qegeven In hguur 4. De voor Tullp geldende karat(teristleken zijn in

afwIJkenO lettertype weergegeven.

hleruit wordt afgeleid dat op grond van algemene bedrijfskarakteris-tiei:.en wenseliJl( is een prooukt:ieoesturingssvsteem met:

- I::rachtige stuKlijst- en rout.lngmodules - goede voorraad- en Inkoopmooules

- goede facilltelter;-I t.b.v. uitbestedlng van produ.~tie

Het management van Tulip Computers B.V. stelt verder nog de volgende elsen aan het systeem en de invoerlng ervan:

1. Verhoglng van betrouwbaarheld en volledlgheid van de informatie-voorziening door Integratie van de informatieverwerking.

2. Vastlegglng van een formeel stelsel van procedures, taakomschriJ-vingen en verantwoordelijkheoen. Bij de invoering van een pro-ol.lktietlesturingssysteem aient hieraan aanoacht

te

worden besteed. 3. De mogelljkheid van implementatie op eigen ("TulipU-'haraware zal

ais pluspunt ervaren worden.

De karakteristieken betreffende oe proces- en produktkenmerken wijzen voor Tulip auidelijk in ae richting van een MRP-II-svsteem (zie

flguur 5). Met name ae complexiteit van oe voorraadbeheerslng zowel voor het assemblageoedriJf als voor oe toeleverenae bedrljven vraagt

om een zorgvuloige materlaalplanning. oo~ het lntegrale karakter van een MRP-II-s~steem levert een posltleve oljorage.

Voorwaaroe voor de reailsatle van deze ooelen IS echter dat de mens het gereea5chap (het M~P-II-sy5teem' OD de JUlste wllze hanteert.

MRP-ll IS lmmers een systeem waarln mensen Deslissen~ waarblj het ~euzeDroce5 onaersteund wordt door Informatle Ult het cemoutersvs-teem.

Fase II - Toepasbaarheid

Veor de toetsl ng van het 1 oel1 Stl e.,: concept IS cd s protot

voe-prooLH::-tlebesturlngssysteem gebrulkt het MRP-II-systeem MAx (zle kaaer). Acmgezlen dl t svsteem in veel oPZlcnten dlrect a1 geschH:t lee~: om oo~ daaowerkellJk ingevoera te woraen IS het echter tevens als een

toetslng van ae gescnlKthelo van MA~ ais In te voeren svsteem In oe organisatle van 1uliP ervaren.

De Informatie-structuur van oe organlsatie van TUliP Computers B.V.

IS in een top-oown-analyse lIltgewerkt In de zgn. blac~:: box SChema's. Als voorbeeld wordt in figuur 6 de Informatle-structuur van de

afde-ling Ma.tenal Managefffent ontleeo. Oo.~ de bijbehorende Informatiema-tn}( I s a~.~.et,eeJ.Q (f i guur

-n.

ElU deze sel,emc.<.' s noren bescnn jVl ngen van de oroi~~sen en van de functies en verantwoordeliJkheoen op oe versctu 11 ende oi va's. fen voorDeel d van een stclrloaa.ro-procedure van het systeem MAX is oe standaaro-oroerflow zoals weergeqeven in figuur 8. In figuur9 IS te llen hoe de processen In de organlsatie en oe stanoaardproceoures van het systeem Ieiaen tot een raamwerkprocedure, weergegeven In een functioneel overzient. AIle raamwerkoroceoures die

ZO Qemaakt worOen bescnri)ven tezamen hoe Moeze organlsatieU

(Tulip) met DOlt conceptU _{(MRP-II. MAX) kan werken.}

Zoals reeOs vermelo IS de belangrlj~~5te aoelstelling dIe het

manage-ment van Tul ip Computer·s B. V. voor ogen staat met oe Invoenng van een proouktiebesturlngss¥steem de integratie van oe informatleverwer-Ung, om daarmee 20 Qoeo mogei ij~: aan oe bearlJfsdoelstellir,gen tegemoet te komen. Deze Integrerende funetie blijkt Ooor een pakket zoals MAA, ZljnOe een lntegraai produktieoesturlngssysteem. ultste-kend vervulo te Kunnen worden. Verder biedt het systeem oe mogelljk-heid om oe aanwezlge Informatle beter te controleren. te evalueren en daarmee het Dlannlngsoeieid Olj te sturen wanneer nodlg. Ecnter oit aspect IS voar ae hUldlqe organlsatie van TUJlP Comouters nleuw. Dat

hOLldt In o",.t oe organl satle za.l moet.en leren hoe men optlmaai met oe oeschl kbare an.al vse- en eval uatie-l nstrumenten .,:an werken. Het infer-matiekrlngloopmodel (zle OOk flguur 10) geeft een voorstelling van een organisatie waarln plannIng en besturlnQ en proouktie svstema-tiscn geanalyseero, ge~valueerd en teruggekoppelo wordt.

,

~-Ease III - Evaluatie en Selectie

Op baSIS van net toepaSDaarneldsraoport. oat als resultaat van net onderzoek aan de organlsatie aangeboden is. neoben de groepslelders van de organlsatle van TuliP besloten oat ZlJ voor de automatlserlng van de produktleoesturlng kiezen voor een MRP-Il-filosofie. Verder IS besloten dat, wanneer enkele geformuleerde aanaacntspunten naar

tevredenneld uitgewerkt kunnen worden, de Invoerlng van MAX doorgang kan vlnden.

Toepassing van MAx biedt nameliJk de volgende voordelen:

1. gunstige prlJsstelllng (prijs van de software ca. f60.000,--)

2. implementatle mogellJk op Tulip micro-computersystemen in een LAN (Local Area Network)

3. MAX is een Integraal MRP-II-systeem met:

l gebrulkersvriendelljke menusturing (Olnnenkort NederlandstaligJ • krachtlge stukllJSt- en routing-generatoren met mogeliJkneoen

voor kopleren, massaai wIJzigen en massaal verwljderen van standaardgegevens

• goede lon-line) inteqratie van de verschillende modules

*

geintegreerde gegevensverwerklng In een relatloneel georganl-seerde centrale database

*

fleXlbilitel! onoer andere In Informatle-presentatie, In net blJzo~der door de aanwezlgneio van de MRX Report Writer MODule. waarmee menugestuuro overzlchten van gegevens gedefinieerd en gegenereero kunnen worden naar de wens van

ae

georulker

• Integratle-mogelijkheio met een flnanCleel pakket

4. onoersteunlng op organlsatorlsch. functioneel en tecnnlsch vlaK IS beschikoaar vanult Artnur

w.

Brtiker B.V.

Ease IV - InvoerJUla

.

ElIJ de keuze voor net MAx-paKket heeft men zlch gerealiseerd dat niet aile wensen vanult de organisatie konoen worden gedekt. Besloten was dat de meest nOOdZaf<:eliJke ultbreldlnqen via de

"download"-moge-Iljkneden van MAX zouden worden aangebracht. Hierbij glng het om de traJecten MPS (uitleveringen van klantorderS) en Inkoop (factuur en "multi-currency"). In een later stadium zouden deze zaken diepgaand en deflnitlef worden opgelost, nadat ervarlng met de tijdellj.~e oplossingen was opgedaan.

Een tweede "atwIJklng" die wera besprot.:en was de organlsatie ten opzichte van een MRP-Il-pa~Ket. Het mag duideliJk ZIJn dat dit Ul-terst snel qegroelde bedrlJf veel ad hoc en zelfs "rammelende" op10s-singen kende. Hier lag de mogelijkheid om binnen het logistieke concept tevens een aantal zere pleU(en te helen, maar vooral OOk om de nieuwe dynamische MRP-ged~chte uit te dragen.

Dolelden wc\s dus de boodsChc!l,P. en weI op twee nlvo"5: de flloso'fIe van MRP-II op management- en groepsieider-nlvo, en op systeem-nlVQ

(MAX). Dit laatste bestond enerzijas uit het door de leiding nasoelen van een bedriJfssituatle van MPS tot en met uitleveren (incluslef oe ultbreidingen). waarOlJ dus van een vorm van prototYPlng kan woroen gesproken, anderzijds uit schermtraining voor de daadwerkelijke gebrulker. Hierult kwamen natuurlljk oak weer nieuwe inzichten, aanpassingen en veranderingen. Ais voorbeeid mag hier worden genoemd het probleem van de stuklijsten. Was men van het begin af aan ervan overtuigd dat de gehanteerde stuklijsten voldeden aan de eisen van de

BOM macule en van he~ genele pakket. blJ de ooleldlng bleek dat In de proouktie praOlemen waren aogelos~ met benulp van tussengevoegde stuUIJst-nlv'a's oie vaar MRf-'-explosle's en Dlil.nningsresultaten anvet-teerbaar waren. Ai s gevol 9 daarvan moest een ui tvoerige e}:erCl-tie met de stukliJst-structuren worden ultgevoero.

Was de oolelolng en training ulterst leerzaam voor wat betreft net pakket. In nlet mlndere mate werd de organlsatie yoar het Inzlcnt gestelo dat 1'1RF'-1l grate invlaed zou. neaDen 00 de metnaae van wen::en en de attitude van mensen. Zoals meestal net gevai IS blj oe lnvee-ring van camputersystemen IS oit effect van net begin af aan enlgzlns ancerscrlat. De miilnler van wert::en In dergeliJke organlsaties is zo wezenliJk verscnll1end van ae dlscIPllnalre en tacn dvnamlsehe manler

van een MRP-II-organisatie dat een zo goeo mogeliJ.~ en reallstisch MPS (dat bovendlen 00 capacltleve resources IS daorgellcht) de be-hoefte aan geoetallleeroE capaciteitsplannen overbodlg maakt. Snop Floor Control .::an oaarocc.", werheliJk bepert::t bluven tot eEn regls-tratleve moaule voor het blJnouoen van gereeomeldingen. begeleidlngs-aocumenten en ultglfte van orders (prloriteitenJ, terwijl eapacl-teitsberekeningen op gedetailleerd nivo acnterwege kunnen bllJven. Men kan zieh zoooende beter eoncentreren op de

oriorlteitsvraagstuk-hen in het scheaull ngsproces.

SLOTBESCHOUWINGEN

In net voorgaanoe is een DEscnrlJVlnq gegeven van een metnOaologle voor de Invoerlng van een oroouktleOESturlngssysteem In een proouk-tleor-ganlsatle. De toetslng van oe metnooo}oqle aan ae nano van oe

Invoering van het proouktiebesturlngssysteem MAX, De ProDUktle Mana-ger In oe organlsatie van lunp COO'lNIt.ers B.V. tlee+t Zlen voJ.trat~.;en

in oe penooe van Iflel 'EO tat en me-'t novemoer '67. De eerst.e orie fasen namen leeer ongeveer een maano In beslag, oe Iaatste vOltrOk Zlen In ca. J maanoen. Kijkeno naar oe meetbare resultaten van ae InYOerlng van net systeem voor TuliP kan gezego woroen cat de ooor-10optljO van ae oroers met een factor 3 15 teruggeoracht.

Het geneie traject 20als Descnreven in Cit artlkel is ous in een penoee van 5 c!A 6 lIlaa.noen te oooriopen. oant::zU een aanpak oie

gefa-seerd en (Zoa15 gezego) coetgerlcnt opgezet is. Hiermee worot bedoeld dat het resui.taat van ieeer-e -fase van onoerzoek tegelljl< goed bruik-baar is als startpunt. voar de voigenoe fase. Desondanl;s zljn er voldoenoe tussentljose toetsingen om ce beneerSDaarheic van het Invoerloq5prOJect te waarborgen. En 00 deze toetsmomenten 15 men tameliJY vr-ij een stapje terug te gaan en een andere weg te kiezen, zonoer oat men nelemaal vooraan moet beglnnen.

Vanwege ae Korte tijdspanne en de gefaseerde opzet kan oeze metnooa-ioglscne benaOerIng een weH::ome bljdrage lever-en bl) invoering van proouktiebesturingssystemen in het MKO (mlddelQrote en klelne

Inous-tri~le ondernemingen). Een anoer gegeven cat 1~ oeze kringen aan-5preekt is het felt oat het genele InvoerlngstraJeet. inclu5lef aovlsering en haro- en software-Installatle. ais turn-r,ey project

aangeboden .::an worden. aoor ~en en dezelfoe aavlseLlrlleveranCler. Innerent aan oe ODzet is net prototyping-eanceot. BIJ oe selectle van

een pakket, zoals hier van toepasslng, komt dlt aspect naar voren in oe Ul tvoering van een toepaSDaarnelClsanaerzoet.:. In tegenstell ing tot

•

1

i

I

f I

tradltionele Invoerlngsmethodes, waar dlrect geaetailleerae systeem-speeificatles worden opgestelo, worat hler 00 glooale kenmerken een

logistiek concept geselecteerd dat vervolgens getoetst wordt 00 toepasbaarheld met oenulp van een prototype-systeem. Het

seiectleoro-ces <incluslef toepasbaarhelClsonoerzoek> heeft dus meer te maken met "laten zlen" dan met "QeOeti'illeerCl SOeCltICeren". Tegehjl~ertljo worOt hlerdoor het interattle-praces eeraer in gang gezet waarpoar georuikerselsen en -wensen beter verwerKt Kunnen woraen.

Een belangrlJK aspect oat bij Met InvoerlngsprOJect biJ Tulip pas gaandeweg daaawen;ell J.': 1 s gereal i seer-a is net recntstreekse contact met oe werkelijke gebruH:er, geourenCle het lnteraetie-proces. Beter

can met een "verteqenwom-oi get-" va." aile georUl.:ers kan men £len groeop toekomstlge georulkers verantwooraellj.( stellen voor het. formuleren van soeelflel<:e £olsen eon wensen.

(1) bORSJf:.. ·C •• IiD~ fil.or-lel( van oe l:oet::omst bestaat nlet", (vet-Slag van de lntr-eer-eoe van pr-of. 1. Kumpe aan oe KUB Tllour-gl, AG-Repor-t. ]Unl 1987, pag. 28-33.

[2] Diverse Auteur-s, Documentatle b l ] het Symposium Pr-oduktieoestu-ring: "AutolTlatlser-lnq van oe t-TOdUt::tleoesturlnq: i-'anacee Ot Valkuil?h van de Ver-eniglng voor- Produktietecnniek - VVW, gehou-den 00 16 septemoer- 1987 te Rotter-dam.

(3) VLOT, C.J. e.a., Automatiser-ing van de produktlebesturing. Mid-delburg. 1987. ISBN 90 6376 019 1.

[4] BALKESTEH~, J. G., Oozet van een anal yse om te Kamen tot een pr-OduktlEOeStur-lng. In: ME< Produ~::tlet.ecnniek, Jr-C1.5.3. nr.14. pag. 345-349.

(5] LANGEMEIJER, F.L., Een nader-e ultwerklng van de aOlTllnlstr-atieve analyse •••• In: MB ProouktietecnnieK, ]r-g.53. nr.14, pag.

350-360.

[6] CLEEF. L.G.G.M. en LANGEMEIJ~k. F.L •• in~ormatle-analvse D1J

een staaiconstr-uctleoeor-iJf, In: i2_{-wer-kt.ulgbouwkunoe. 1987,} nr-.4, pag. 47-52.

(7) POLET, T.~., Analysesysteem voor- pr-oouKtleDesturlng. In:

1 2-werktuigbouwkunde, 1987, nr-.lO, paQ. 15-19.

[8] VELD, J. In 'to Analyse van UrganlsatleoroDlemen, Amsteraam.

1978;-' l"SBN ':;0 10 046761.

(9~ BALKESTEIN. J.G .• e.a. Tecnnlscne Bear-iJt5voerlnQ, Olct.aat.num-mer- 4.507, Afdellng der- Wer-ktulgDouwKunde, TU Eindnoven, 1982

[10J MEIJ. ~., TuliP moet har-de noot van expor-tgr-oel kr-aKen (ruorlek: Flnancieel Pr-oflelJ, In: Automatlserlngsglds, Jr-g.21, nr-.20. (11) NISTELROOY, S.P.T. van, Methodologle voar oe lnvoerlng van een

produKtieoest.ur-lngssysteem In een Pr-oduktieor-ganlsatle, rappor-t.-nummer wPA O~99, Atdellng aer werKtuIgbouwkunoe Tu Elnanoven,

1987.

IULXP COMPUTERS

~.V. De orqanlsatle van TulIp Computers N.V.

TUlIP Computers N.V. 1S de houdstermaatschao01J van een acnttal onoernemlngen in binnen- en buitenland die lic!", Dezig noUllen met de ontwikkellng, fabraage, marketing, verkooD en service van mlcrocomputersystemen en van de daarblj Dehorende systeem- en gebrulkers-software.

Tullo Computers B.V. ("Tulip") IS het oroout:tle-oearUf va.n de holoing. In ellt OedrlJf vlnot de ontwlkkel1ng en oe proouktle ~.ees: assemblagel van microcom-puters plaats. Marketing en VerkooP (en Ilaarmee oe oroerverwerVlng t.O.V. TulIp Computersl 21Jn de taak van TulIp Computers International ii.V. ("TCl"l. net verkoopbedrijf, dat dus feltellJK voor net proouKtiebedri)f als enige l::J.ant geldt. Beloe bellnjven ZlJn, naast elkaar. gevestigo In 's-Hertogen-boscn.

T0LIP COMPUTERS

a.v.

~

DIREt:TIE

I

r--

Se.::retan aat

!

L - - - SpeCial ASSignments

~

ONlwit,J£LING Wntw}

I

t--

F'rooLlct Management

I

r---

t--

Hardware Software

I

L - - - Desi go

~

FINANCleLE ADMINISTRATIE

L

Produ.::t1E (ProO)

t--

In~;oop (Ink) [ ; Material Management L--- MagaziJn (Mag) Assemolage (Ass) Quality Control (QC) (FA}

Figuur: Organisatiescnema van Tulip Computers B.V.

•

TulIp verzorgt 20 tot 251. van het fabrlcage proces zelf en laat omstreeks 75 tot 801. van de produktwaaroe door derden verzorgen. Dit systeem orengt een wat grater voorraadbestand met zich mee maar heeft als voordeel meer flexibilitelt en mlnder eigen personeelbeslag. Van de 230 werknemers van de nolding Tulip Computers N.V. werken er ca. 60 in het produktleoedri)f. (Gegevens ontleend aan het Jaarverslag over 1986 en lit. [8j)

De interface-magellJkheOen plaatsen MAx in een beOrljfssltuatle al snel In een groter geneel van geautomatiseeroe InformatleverwerKlngs-Syste-men. blJvOorbeeld met de vOlgenoe bouwstenen (Zle flguur III

1. MAX, De ProouKtle Manager

2. Een Flnancleei Pakket~ gekoppeld aan MAX VIa de AccountIng Integra-tIon Mooule

~. Ranoprogrammatuur zoals Spreadsneets en leKstverwerklngsprogramma's voor specifleke wensen ten aanzien van rapportage-layouts~ gekoopelo aan MAl Vla oe Report Writer of de Interface Moduie

FIQullr 11: MAx ais bouwsteen in een geautomeo.tiseerd

informatleverwer-ki ngssysteem.

Figuur 4:

PROOUKTtETYPOlOGJE VOlGEHS SCHOMBURG, TOEGEPAST OP TULIP COMPUTERS B.V.

Produkt leqroep: Produkttechnoloqle: Produktlestruktuur: VARJABElE l.produktspeclflkatle 2.fabrfkage-opdracht

3.qebrutk van toeleverlng door derden 4.produktteschaa1 5. produkt fewljle 6.bewerkelljkhefd 7.techn(olog)lsch ntva 8.materfaalplannlnq 9.produktstruktuur

Hikro-camputersysten~n, bestaande ult systeem-units, monitoren, toetsenborden.

81j vervaardlglng van deze produkten wordt voornamelljk gebrul~ gemaakt van: vervonmen I gieten I lassenl p laatwerken I verspanen I 8sSembieren '.

8ewerklngsgerlcht I Produktgerfcht

KENHERKE~

geheel volgens speclflka- Volgens elgen raamontwerp volgens elgen standaard geheel volgens eigen tie van de klant met aanpasslngen volgens in cen aantal varianten standaard in ~~n

speclflkatle van de klant ultvoering

per klanten-opdracht als kombinat Ie van op voorraad bestel I ingen en

voorraad-prod.

nauwelljks «20%) gemiddeld (20.40%) beduidend (>40t)

enkelstuks enkelstuks en klelne seriematfg massaal series

bouwplaats- of doksysteem ce llen/groepen IIjnlstraat procesmat Ig

gering matig groat

gering mat Ig hoOf]

geheel afhankelljk van grotendeelsafhankelljk In gerlnge mate afhanke- onafhankelljk van speclfleke bestelllngen van specifleke beste/lin- lijk van specifieke spectfieke bestel11ngen

gf!n beste llingen

Fiouur 5: Proces- en produkt-kenmerken

proces

Enkel-I

produkt

stuks

Enkel-vDudig

Een-I

voucH g

Klein-serie

Serie

BEIETTIN6SPlANNIN6

H R P

Sal

en-gesteld

(

_PROJEKT

KOlpl

ex

Hassa

...

.

Figuur 6.1 Black Box-schema TUlip (Ie aggregatienivo)

1.:::::: ::: :::::::::::::::::: :::::::::::::::

::!:

f:~: ~:!: ~ :~::::

::::::::: :::::::::::::: :::::::::::::::::

~

·

·

_·

.

.

_.

·

.

·

_·

.

_.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

: ~ : : llaat.1I :

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

·

.

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

·

_{i.... • "" ... _ ... "' ... ___ ._ .... .. ... _ ... ___ ... J}

.

~, "

r··· .. ··· .... ···_··

i ... · .. ·· ... ··· ... ·· .. ···· .... · ...

··· ... ··j·i·i·j'; .. c· ·K·;·.·j·i·i·s· .. i·v··· .... · .. ···· .. ···l

... ·· .. ··· .. ··· .. ··· .... ··· .. ·· .. ···1

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

i.... ... ..

-r ... .

r---·

·

·

·

·

·

·

·

-

_nIlAHCn:t.£ - OfIIIIIUlIAtIE II ,it "VI ill it .il'

,I'

I

, ,a<l

It. leto ",I i, .JImIE

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

·

....

_

...

-

...

---_

...

-

...

__

...

-

..

-

..

--

..

~ .11'

-":''' ... "' ... · ... _-_ ... · .. · .. ·· ... 1

...

-

....

--

...

-

...

-

...

-

...

--

...

~

·

·

·

·

aicro-sott

•

I

·

·

·

·

!

L ... _____ ... _ ... _ ... __ ... _. _._ .. _ ... J

LEV

XL I

-Figuur 6.2 Black Box-schema Proauktie (2e aggregatienivo)

rULIP COMPurERS III

I

PRO DUX r I E

I

iOMv J!l'

₎₁

_I

ia /OKT I .ei IKKOOP it ,it I it fA i.l iu.v .a~ iOMV 101 _~ ftp 101 if VVP Ito kto

IlATDHAL ip vvp .if' PI'

I .oi kpg IlAItIlCD!OO eMil i p spi III

OHT

sb

-III tJ tt tr

QUALITY

ASSDmLAGI PJ'!JII !IV COKTROL

III t1 .1 ioi tl 01.

.

ioi 9111 111 !JIll tr rei .1 U fill .t !JII rc{ III 1ft ..t. pI. . IlACA21JH v} I !JIll vi

f

I

I

I II fR I ".11 I II I

.-I I I I

.-I

Figuur 6.3 Black Box-schema Material Management

(3e

aggregatienivo)

PRO

» a

K TIE

I

MAtERIAL _{" A HAC E " E H T}

I

A

J.istand

k

_MS~l.IId

~

MstiUld

·

ia L·· .•.. ··••••••••••••₁

·

I

OMY

. ·

Ito lto

.

ia I :L IHK

I i~ev iobev ioi vI tl I

SS INK I

,1'

PLANNING ul tl vi I .~C ASS sir I

:

... ~

r

PI' I I

·

FA

·

III tl

·

i

i. ia

~

.~

tci : . oia

A

14

j

/Mstand Mstl.lld

;~

_.

_·

_·

_.

_,

·

.

_·

·

·

.

,

·

...--·

·

_{: ... "'_ ... _ ... 1} ,

·

III t1 III! 01.

kpg _: : : _{ioi rul fill}

: _G j

·

.

I

IHK I bs

t. ...

~

...

U .1 I I ip 011 ioi I ~C

•

PllJml- VOOJUlAlIll lHl( I I if ID!IX AJ)tIIHISTllArtE tt I I _{/Mstl.lld\ n} I lip spi vi If I • .. C ~ I ,...1

r

III I U MAC _vt fII I C

IV':

• _{l ... ___ ..} V"P _, IIiI' I II

.

A

~

VIII'

j.~

i>fstl.lld Mstand ,111111'1 ₁₁₀₁ IIVP '''1fT II VII,.

....

.

Figuur 6.4 Black Box-schema Planning

(4e

aggregatienivo)

MAT I R I A L "A HAC I " I H T

Ito n,---~----~ ia ia ia OHCIPIJIIIU lKK:+---:.---,.;,..---..; IKKOOPAAijIJ~'G mlDlAtlI iUeIl IKKOOPAAH!1RAAC "" IfOC--...:.--...:.-....;,.;...;,.;.-tI BIVESTICIHe UIJ!WEIIIU He PL. H HI" C

·

.

·

·

.

·

.

·

·

.

·

.

·

.

·

.

·

.

f

c:

i

... 1 .. '-....

..1

I ..

s~and\

·

·

·

·

·

·

·

_·

_·

·

VIJ!Z!KDLt JST ~TII <I-' T IKKOOI'ORDEII AJlII JKI He VDWDlXIHC IM<OOPORD£R IHFORHATIE VIJ!W£Il.KI He leto iONY ~---~--~KK .'

AFKOR1IN6Eh

ltil) oe flguren 0.1 til 0.41

Inforl.tllorlgers:

a~o : altuele verrelenprl)S

bo : betaai operaent

eel : en~lnterlno (nanae lnforlatlt oli : oeiontrole~rQe likOODfaktuur gul : getekenoe ultzetllJst

gv

=

Qeteioe voorraaa . Qvl

=

oetekende verZe~QIIJ5t

ia

=

in,oooaanvraao

labe, : jn~DoDiinvraa~ DevestlQlng If

=

IntoDofa.tu~r

lKpg

=

Inltl~le ~Dstor~Jsvegevens 10

=

IntooDorcer

10Dev = Inkoooorcer oevestlolno 101

=

InlOODoroerlnioflatie . 1, : Intercorpanv Drl)S )0

=

)00 oroer

kOD : kOStDfl)S gegevens tto : korte terilln oraer

In = leveranClersoeoevens

Ito

=

lange t~rllJn oroer

It

=

lutatletOffUller

11f

=

laanaeiljkSe Inventarlsatle rapDortaQe

DD

=

ODnanostllC,1\

obev

=

oroerOeVeitlOHtC

PiC : DrOJe~t aOII~Js{ratle

pb

=

patbon

pr

=

prOGUktlE raODortaoe

s1r

=

~oft_are licence riDDortaoe

SOl

=

!~are Dlrts InlQrlatl1 .

ti

=

telforiuiler tl = te~OrtenilJst

ui ,: uitzltllJst

vi

=

verlDoofattuur vi = verzenollJst

vvp

=

vaste verre~en prl)I

InforlltiebestlnOenl

aVD DestanO: aktueie verrekenDriJs cestano

eel Destand: engineerlog (nange lniorlatl! bestinG gerv best'!rtd= Qlreserveeroe voorraad bestaflO

01a hestano: oetreeerae 10r.OOO aanvraQen DeStanD

~vf bestano: fillEofJe bestano ver~oop'faKturen

jo bestane = )00 orDers oestano ~v bestano : ~antoDr voorraab best ana

Ola bestana: onwer.erkte 10KOOO aanvraQen Dlstano

via Destane: vlr.er~te In~DOD aanvraDe~ Destand ¥vp bestanc= vaste verre,enpri)s Desiano

Afdeli noen: ASS : asse.biaoe LIR

=

OlreltlE' FA

=

ilnanc!pje aOllolstratie lh~

=

InkDD: Kl

=

~lart LEv

=

leyeriOCler ~p.S

=

lagaZljn "S : Ilero-soft Oki_ : ontwlkKeilno

we

=

oualltv control

Figuur 7:

Informat~atrices

behorende bij figuur 6

Figuur 7a: Matrix Tulip (Ie en 2e aggregatienivo)

rlATRIX

HOOFDPROCES6ROEPEN (HP61 - PROCESSEN

TULIP

H 0 I PI PI A 9 F N N A A S U I T K 6 T 5 A N p

"

() _{A E E l A} I 0 Z Ii PI I N ;; f' I I B T C 6 E J A L V l N l Ii il I 6 C D N PI E T II 6 A R I N l N

P R O C E 5

T .

-~~~-:::==:---I-T - -

-1·--~~illL==:J-T - - - -~

--,

---,-,-~~~~~::illlIill!:!LI- T - - - - , -

_-

-.-

_--

_{-- --}

_--

:=:::===1 -. - -

--! - , -: - - - 1 - - T - - - -- -- -- I

----I

--,----

_T

---'----1

-':-::'-=-=~=_:~~Er='""-"-'...:.:.----i-- . --: T -~~~~~~::.:::.:,;.::-...,.."..,~"...,..."..,,-I-- .

-

---1---i':':':±:~:-'-f'~?_::_::---I=

~:

I .

=---1==1= : ===

----,---;.:.:~:.;..:..:.;:,..~::-:--,:.;.:..::.::.:...:=~---I- - - .

, .

--=-=~~~-"-:::-"~~=::"':';"':':':'---I--- - - - -,- - -

1 1 1 ' 1 1 j 1

-~~==::=

- - - T - - -

= =

i==

-1=

-==~E.~~~:.:...::.::...---I- - - -.- - - --:-fl~~~~"='!"'!"::":"!'"~=:_='!'""-r- - - ,

--

_-,---

--.---T:i==-=~':"::':':':::...l!!..!=~:':""'-~-I- - - T - -

-

----.---

-,-

----

.T

,

-"':'::;~"::';"~::..::,.::..J="---I-- - - , -~=-==:~=.l:..-

_ _ _ _ _ _

I _ - - - - , _

======.

Figuur

Figuur

7: Informatiematrices behorende bij figuur 6

7b: Matrix Material Management (3e en 4e aggregatienivo)

"ATRlX PROCE56ROEPEN - PROCESSEN - INFORKATIEDRA&ERS KATERIAl KANA6EIIENT FLANNIN6 vuD~R~~D~bRIRI5IRAIIE fIiIJZE~liEHtER

.

p R 0 C E S 6 R 0 E P P R 0 C E 5 1 N FOR II A 1 IEDld6ER

lance terll Inoraer eel 6eshna

kant cor voorraac best. no In~oooaanvraao

oeKreeerlle Inl::oo~ onverMertte tntoD

verwerkte Inkoooaanvragen bestano

I::orte terll In orDer oraerbevestlgtng

oereserveeroe voorraao Destana JODorllers bestana tHortenl lIst ulhet! lIst _ .. ,

..

Int,oopaanvraao bevestlolno InKoooorller Intorlatle Inkooooraer 6eve~tlolnQ sottware licence ragoortaoe veranoll15t ontvanostbon gete~ende Ul tzeth 1St lutatletof,uller teltorluller oetelae voorraaD

.aandell lks Inventarl~atle ra~Qort

[05tpr115 aeoeveos

iKtuele verrekenorllzen best and IntercDloanv ~rl IS

5~are Rarts Intor,atle vaste verreKenvrlJzen Destano nIstorle InkooQoroers bestanG Oetekenoe verzenaII 1St venoo~taHuur hlstorle'verkoootaktUren i :: input o :: output " " • • 1

~

---rrr

----=============rrrr

1 k i i I 0 V 0 U U v i v a v k f t t a 0

0

II I n 1 i e n

0

v v p a b i t t t r v 0 II P 9 k p

f

e a i k v 9 9 \Ij e r t 1 v v f a 1 n r b b ₉ u a a e \Ij e a e

•

t e e e r n n v r _{9 9} x s x f a k r r n e n n e \Ij v e e t s t r 0 e e i i i r e n n n k k n n n N r v v i t ₉ 9 9 II II II e r

---

-

- - - - -

-

- -

-

-

-1

Ic

L-C=

1 1 L_ _{.J!. .J!. .J!. .J!. .J!. .J!.} .J!..J!._ .J!. o 0 .J!.

11-0

0 I

In-

_{.J!. .J!. .J!. 1}

-Il-

L .J!._ _.J!._ _.J!._ 0

_-

_{- - -}

I

_{- -}

-

--

-

--1--.J!. !

--

_"T

---,

..

11-1-

-10--=111=

- - - -

-1---

₀

I

==,= 01== 0

---

10

-,

==1

1

,=

=1= =1

- - -

_I

---=='==

- - -

.J!.

-: -

-

- -

-

- -

-

-

-

-

L

-

- -

--

-

-

- -

-

-

-

- -

-

.J!.

-

-I .J!. 0 1

-

-'-

0

- -

-

-

_-

- -

-

- -

-

- -

.J!.

_-

-.J!.

I

I

-

-

-

-,-

-

-

-

-

-

- -

-

-

-

-0

-

-

-

-

-,-

-

-

-

- - - - -

- -

-0

-i

Figuur 8: Voorbeeld van een standaardprocedure

in MAX: de orcerflow

mS82 • IIII/oeHIl ,"ilion 1Utn82 ... _oorst.l-I.a lotl/nU,.II 1'IIRR81 1II1ooPU/lIII'U'-tOJWlHfl'f1l 11«1$82 .. tvil\vst op illuoPOrUrnr. 1IRPJ189 IlUIU} 0 " ' ' ' -¥It. "pi';'e"tll $fatal produ.ktitorUr-

1---....,

folWllitHa

- -

...

_-

-.

-

-_.

-

... ~. -'" ~ ....

-Figuur 9: Raamwerkprocedure Material Management - Planning

r---Ir--O,
[-j-rl-"~I'"-.I-A-.I~Q'-~~·~T-.I-Le-o-en-,o-a:---l

F

Lln c t

i

on ee

1

O'.le~"·::

i

c

h

t

~ ~

It',

~

I

~

I

~ ~ ~

I l! : ultvoerenoe

i

F~,c\afn'.~Jetl"'"

!::

D ,

r

DC

ed,.,,'

L. U'-

e

,.

"I U

u: A

Z"

~,

tn- i.. i c',' i : inltlerenoe

I

r-

I "

E ~ : Besilssenoe

I

tvla

t

Mn

q.

mn

t

F,ll

an n

1

n

M_

~,

f' JI

~

&l Co E 0 A

=

flt:!Vlserenae

-. ~ ~ n " " verantMoordellJknelOI

I - - - , . . . - - - , , - - - !

E N E A N B P 1 - - - 1

REFE- L h 6 T E 5TROllI'ISCHEI!A ACTlVlTEiiEh BESCt1~ij'vihii ACTlvIiEm" RENTiE i E H

I

I

4.1 VriJgave van (naroe) ~orte

I

I terli)n oreers door TullO

~

Co.puter~ international aan

MaterIal "anaoelen!

I

~

4 • .2 Invoeren van lie lorte liPS 503 terlijn oroer a1s klantenvraao

I

Door IIateriai "anaoelent .

I

4.3 Aanvraag I'IKr-run bi)

tiysteeloel1eer I

I

5.1 "KP-Dere~enino worot

('s nientS) oogestart Door

I

Sv5teeloeheer iZle procecure flKr--runl

4.4 OroerDevestlQlnQ noar

I

TulIP [olDuters intirnatlonal

II'IRP

Rosl

4.5 Oroer Slanal Report oeeft aan lie i ~,e or oer s I voor lfi~ ;:)00.

I

ext erne en Interne proouttlel Vrl.lQeoeven Moeten "oroen 01

Lp

S<ll

~e p[a~nlng te reallseren. 4.6 BevestiQinQ van door net

systeell vooroesteitle oroers I'II\P I\v9

oDor l'Iatpqaf tlilnageunt.

4.1 inkoopaanvraoen en foUR R02

Froouttl e-oroeriOrlui 1 eren SFC Rill

~:urlnen worDen Ul tqeprl nt.

I

I

I

B

I

lui

_I

I

I

I

I I

_I

I

I

I

u

I

I _I I I I I u

I

I I 1 U fl Ii I U I I

I

I

I

I

_I

I

I

I

I

U

I

I

I I

I

I I

I