In Memoriam Jo (H.C.J.) Bosch

AFZETTINGENWTKG26_(4), 2005 57

In

Memoriam Jo

_(H.C.J.)

Bosch

Almelo 6-8-1919- Hilversum 3-10-2005

Hetwasdaaromeenfeestommethem in denatuur te

zijn.

Die liefdevoor ende kennisvandenatuurheeft Jo vooral

opgedaan

bij

de

NJN,

de Nederlandse

Jeugdbond

voor

Natuurstudie. Alvoor de

oorlog

trok

hij

erelke

zaterdag

met_{de NJN op uit}omnieuwe

ontdekkingen

tedoen in de natuur waarTwentezo

rijk

aanis. Ook de Gelderse

Ach-terhoek_was

opde fiets bereikbaar. Zo trok de club in 1938 opde fietsnaarde De Needsche

Berg bij

Neede

(Gld).

In

de Needsche

_Berg

warenzand-en

kleigroeven

uitgegraven.

Het zand werd

_gebruikt

als vonnzandvoor een

naburige

ijzergieterij.

Jo beschreef hoe

_je

boven in de wand de

wer-velsvan eenwalvis kon zien.

Hij

is lateralleen_teruggegaan

op de fietsenheefteenpaarvandie wervels in

zijn

fietstas

mee naarhuisgenomen.

Hij

heefttoenook de vondstvan

zijn

leven

_gedaan,

eenklein zeer kwetsbaar

walvissen-schedellje.

In 1999 heeft

hij

de vondstvandat

schedeltje

beschreven in Cranium het blad_vande

_Werkgroep

Pleisto-cene

Zoogdieren.

Pas nadat

hij

het

schedeltje

in 2001 aan

Teylers

Museum had

geschonken

is het

_{gedetermineerd}

door Klaas Post uit Urk als

_{Protophocoena}

minima Abel. Het bleek het tweede

_exemplaar

vandezesoort te

_zijn

dat

gevonden

is.

_{Protophocoena}

betekent

proto-bruinvis.

Al-leenaanhet

_exemplaar

watJozo

omzichtig

uit het Needse

zand heeft

_{gepeuterd, zijn}

echter de kenmerken zichtbaar

die_voor

_{enige opschudding}

gaan zorgen

bij

de

walvispale-ontologen.

Het is

_gebleken

dat het

schedeltje

nietvan een

proto-bruinvis is,

maarde kenmerken heeftvan een

Ponto-poride

endusverwant isaande De la

Plata-dolfijn,

wiens

voorvaderentotdan

_beperkt

bleventotZuid Amerika. Het artikelvanOlivier LambertenKlaas Post zal binnenkort

uitkomen in het bladDeinseavanhet Natuurhistorisch

Mu-seum teRotterdam. Er

_zijn

_{inmiddels negen}

_exemplaren

bekendvandeze soort, het merendeel uit de

grindgroeve

bij Langenboom.

Ze missen echter alle de kenmerkenvan

Jo’s

_schedel,

ze

zijn

tezeer

afgerold.

De liefdevoor fossiele mollusken heeft Jonade

oorlog

opgepakt

toen

hij

nogin Amsterdam woonde. Er waren

schelpenhopen

gestortin het Amsterdamse Bos

afkomstig

uit Briefte. Daarwarenallerlei fossiele

schelpen

tevinden

enandereverzamelaars. Daar is een

hobby begonnen

die

zijn weerslag

heeft

_gevonden

in _{een grote}collectievan

tertiaire_enkwartaire fossielen. Die collectie is

_nagelaten

aan

Teylers

Museumenis daar opgenomenalseen

voor-beeld_van eenserieuze collectievan een amateurvande

twintigste

eeuwen zal worden

_gebruikt

als

referentie-collectie. Jowaslidvande WTKG vanaf 1964. Het is dan

ook een

typische

WTKG-collectiemet fossielen uit de

meeste

_vindplaatsen

vanNederlandenook veel uit

_België

en

Frankrijk.

Ook binnen andere

verenigingen

is Jo actiefgeweest.Zo

was

hij

van1965tot1993

(vice-)

voorzittervande

Afdeling

Utrecht_enhet Gooi_vande Nederlandse

_Geologische

Vere-niging. Hij

heeftook daarnaals erelid de avondenvandeze

club

_regelmatig

bezocht.

Jowasdaarnaast lidvan eenfotoclub. Daar stond

hij

bekend

alseen

begenadigd macro-fotograaf.

Velenvande

WTKG-leden hebben kunnen

_genieten

vande foto’s die Jo maakte

van

zijn schelpen.

Vanaf 1985 ben ik

_bijna

elkezomermetJo opstap geweest

om fossielentezoeken. Vooral in het Bekken van

Parijs

waarJo veel

vindplaatsen

kende. De laatste

jaren

vooral in

de Achterhoek. We hebben meerdere keren met de

_schep

in de hand in_onze onderbroek in de Twikkelse Vaart

ge-dregd

naarde

schelpkeraen

van

Panopea faujasi

“die_meer

op

Panopea

menardi

_lijken

danP. menardizelf’._{De groeve}

‘De

_{Vlijt’ bij Winterswijk}

hebbenwein 2003voorhet laatst

bezocht enbemonsterd. Dit

_jaar

hebbenwe

rondgelopen

op de Needsche

Berg

en

gekeken

in de

kleiput

waar Jo

vroeger inzwom.We hebben de

_paddestoelen

bewonderd Hendrikus Comelis Johannes Bosch is bekend binnen de

WTKG als Jo. Jowaseen

gepassioneerd

verzamelaarvan

fossielenenwel vooralvanfossiele mollusken.

WiemetJo

_optrok

_{merkte al gauw dat die mollusken niet}

zijn enige

liefdewaren. Er hoefdemaar een

vogeltje

te

piepen

of Jo wistwathetwas.

Plantjes

die onbekendwaren

vroegenom

gedetermineerd

teworden,

paddestoelen

en

AFZETTINGEN WTKG 26 _(4), 2005 58

in de wildenatuur die de

groeve in bezit heeft

geno-men.Dierbare

herinnerin-genvoor hemennu van

mij.

Jo hadtwee

_{dodelijke ziekten,}

eenaneurisma

_(verwijding

vande

_aorta)

enasbestkanker.

_{Hij hoopte}

zodat de

aneu-risma hetzouwinnenvande kanker. Nou die heeft

gewon-nen. Naeen

heerlijke middag

wandelen in het bos is

_hij

toch nog

plotseling

in

_zijn

bed_gestorven.

De

belangrijkste publicaties

vanJo Bosch:

Bosch, H.C.J.,

1971.- Het Tertiairvande

_{Kuiperberg bij}

Ootmarsum. Meded.

_WTKG,

Vol. 8nr. 2. aug.

Bosch,

Jo,1985.-TertiairenKwartair rond Uelsen

_(Dld.).

Afzettingen,

6e

_jrg.

februari.

Bosch, H.C.J.,

1999.- De Needsche

Berg:

de vondstvan

eenkleine walvisschedel.Cranium, 16e

_jrg.

nr. 2 dec.

Bosch,

J. & F.

_Wesselingh

- On the

stratigraphic position

of the Delden Member

(Breda Formation, Overijssel,

the

_Netherlands)

with

_implications

for the_taxonomy

of

_Pygocardia

_(Mollusca,

_Bivalvia).

Cainozoic

Re-search 4 in press

(2005?)

Ook vele kleinere artikelen in de

_Geograaf,

het bladvan

de

_Afdeling

Utrechten ‘t Gooivande NGV

Joop+C.

van VeenI,

ex-hoofd Paleontologisch-Mineralogisch