Homoseksueel en heteroseksueel Tindergebruik bij Quarterlifers

(1)

Homoseksueel en Heteroseksueel Tindergebruik bij Quarterlifers

Tim Boll 6342051

Universiteit van Amsterdam Begeleider: Mark Spiering 4928 woorden

(2)

Abstract

Het onderwerp van dit onderzoek is Tindergebruik onder homoseksuelen en heteroseksuelen, benaderd vanuit de seksuele scripttheorie. Er is onder 151 deelnemers gekeken of de

verwachting-uitkomstcongruentie, het verschil tussen het verwachte resultaat bij Tinder en de daadwerkelijke uitkomst, bij heteroseksuelen groter is dan bij homoseksuelen. Men vulde een vragenlijst in met verschillende vragen over hun Tindergebruik, waaronder de vragen over de verwachtingen en uitkomsten bij het Tindergebruik. Er werd gevonden dat homoseksuelen vaker dates, relaties en seks verwachten en krijgen door middel van Tinder. Verder werd er gevonden dat heteroseksuelen een grotere mate van verwachting-uitkomstcongruentie hadden bij seks door middel van Tinder. Daarnaast lijkt er sprake te zijn van een a-stereotypische rolverdeling bij homoseksueel gedrag.

(3)

Inleiding

In de afgelopen jaren zijn er veel veranderingen geweest op het gebied van het tot stand komen van seksuele en romantische relaties. Er wordt nu in groten getale gebruik gemaakt van online dating; dit lijkt voor veel mensen een nieuwe manier om mensen te leren kennen op romantisch of seksueel gebied. Dertien procent van de huidige relaties zijn ontstaan via het Internet (CBS, 2013). De opmars van het online daten begon met dating websites als Pepper.nl en Lexa.nl, maar tegenwoordig zijn er ook veel dating applicaties beschikbaar. Bij online dating wordt er op basis van uitgebreide, persoonlijke profielen gezocht naar een match op basis van gemeenschappelijke interesses. Dating applicaties zijn gebruiksvriendelijker dan dating websites; er wordt gewerkt met een paar foto’s en een korte omschrijving, waardoor er geen noodzaak bestaat voor een uitgebreid profiel. Tinder is één van de populairste dating applicaties; er worden per dag gemiddeld 1.2 miljard profielen bekeken (Forbes, 2014), wat betekent dat Tinder een aanzienlijk aandeel heeft in de nieuwe online dating wereld. Als men zich aanmeldt bij Tinder, wordt een profiel gemaakt door foto’s en een korte omschrijving te plaatsen. Vervolgens kan de gebruiker andere mensen liken of disliken op basis van hun profiel. Als twee personen elkaar geliked hebben, zijn ze een match, waarna ze op Tinder met elkaar kunnen chatten.

Zowel heteroseksuele als homoseksuele mensen kunnen gebruik maken van Tinder. Er is veel onderzoek te vinden over heteroseksuele interacties op online dating gebied. Dit is minder het geval voor homoseksuele mannen en vrouwen. De huidige studie richt zich derhalve op de dating ervaringen van homoseksuele mannen en vrouwen. Aangezien er wel veel informatie bestaat over online dating en het gebruik hiervan bij heteroseksuelen, wordt deze groep gebruikt als controlegroep. Er wordt specifiek gekeken naar online dating bij homoseksuele en heteroseksuele quarterlifers. Dit zijn jongvolwassenen tussen de 18 en 30 jaar. Mensen in deze leeftijdscategorie zitten vaak in een transitie van minder serieuze relaties naar serieuzere relaties met meer verantwoordelijkheden. Hierdoor kunnen in deze populatie zowel vaste, romantische relaties worden bekeken als kortere, meer seksuele relaties. Door de verschillen bij, in dit geval, dating applicaties tussen homoseksuele quarterlifers en heteroseksuele quarterlifers bloot te leggen kunnen er nieuwe, moderne inzichten worden vergaard over de verschillen in het hedendaagse, seksuele gedrag bij deze groepen. In dit onderzoek zal het seksuele en romantische gedrag worden benaderd vanuit de seksuele scripttheorie (Simon & Gagnon, 1986).

Volgens Simon en Gagnon (1986) is al het seksueel gerelateerde gedrag te verklaren vanuit een sociaal constructivistisch perspectief; gedrag wordt bepaald door middel van scripts. Voor seksueel gedrag zijn er seksuele scripts die gezien kunnen worden als gedragsschema’s om, in dit geval, seksueel gedrag mee te benaderen (Littleton, Axsom & Yoder, 2006). De scripttheorie bevat drie niveaus. Ten eerste is er het culturele scenario, dat bestaat uit een opvolging van gebeurtenissen

(4)

bepaald door de setting van een bepaalde situatie. Het culturele scenario komt voort uit iemands omgeving en is gevormd door de cultuur waarin een persoon leeft. Ten tweede is er het

interpersoonlijke script, dat de interactie tussen meerdere personen beschrijft. Het interpersoonlijke script specificeert bepaalde acties die logisch zijn volgens de stereotypische rol die iemand heeft in een cultureel scenario. Een voorbeeld zou zijn dat een vrouw op een date gaat in een café, een drankje bestelt (cultureel scenario) en geneigd is een witte wijn te bestellen. De keuze voor witte wijn is een voorbeeld van een actie die wordt gespecifieerd, in dit geval voor een vrouw, door het

interpersoonlijke script (Klinkenberg & Rose, 1994). Ten slotte is er het intrapsychische script, dat de verlangens en verwachtingen van een persoon representeert. Dit script is bepaald door iemands culturele en persoonlijke geschiedenis (Sakaluk et al., 2014).

Seksuele scripts worden dus grotendeels gevormd door de omgeving. Het feit dat de heteroseksuele geaardheid de norm is over de hele wereld, zorgt ervoor dat dit waarschijnlijk ook invloed heeft op de scriptvorming. Een voorbeeld hiervan zijn televisieprogramma’s. Hierin wordt er bijna uitsluitend gebruik gemaakt van heteroseksuele voorbeelden in relaties. Maar wat ook veel te zien is in televisieprogramma’s is stereotypering van geslacht. Voorbeelden hiervan zijn dat mannen vrouwen alleen beoordelen op uiterlijk, mannen op zoek zijn naar seks en vrouwen hun uiterlijk gebruiken om knappe, rijke mannen te vinden (Kim et al., 2007; Kirsch & Murnen, 2015). Het voorbeeldgedrag dat wordt getoond op tv is specifiek heteroseksueel gedrag. Dit gaat bijvoorbeeld over hoe men iemand kan versieren, hoe iemand zich dient te gedragen in een heteroseksuele relatie en wat aantrekkelijk is bij een man of vrouw (Kirsch & Murnen, 2015). Deze manier van scriptvorming geldt niet voor homoseksuele relaties; in het onderzoek van Kirsch en Murnen wordt gezegd dat door het gebrek aan homoseksuele relaties op tv, het onbekend is of en wat voor boodschappen kinderen ontvangen over homoseksuele relaties. Het is hierdoor nog onduidelijk aan welke scripts

homoseksuele mannen en vrouwen refereren wanneer zij romantisch of seksueel gedrag vertonen. Wat de gevolgen hiervan zijn voor het gedrag ten opzichte van heteroseksuele mannen en vrouwen die wel een seksueel script hebben om aan vast te houden in seksuele of romantische situaties, is dus ook onduidelijk. Door middel van scripts wordt het namelijk mogelijk stereotypisch gedrag te voorspellen en uit te voeren. Men zou de onbekende gevolgen van dit verschil kunnen waarnemen in het verschil van het verloop van een heteroseksuele date ten opzichte van een homoseksuele date.

Klinkenberg en Rose (1994) hebben uiteen gezet hoe een typische date verloopt tussen homoseksuele mannen en vrouwen. Er werd een vragenlijst afgenomen waarbij de ene helft van de deelnemers beschreef hoe een typische eerste date er zou uit zien en vervolgens hoeveel hun laatste date hierop had geleken. De andere helft van de deelnemers beschreef de laatste keer dat ze voor het eerst met iemand gingen daten. Er werden veel overeenkomsten gevonden tussen de hypothetische date en de daadwerkelijke date. Homoseksuele mannen vermeldden vaker seksueel contact in de vragenlijsten en homoseksuele vrouwen vermeldden vaker intieme en emotionele aspecten. Deze

(5)

resultaten worden bevestigd in het onderzoek van Rose en Zand (2000). Er werd geen stereotypische geslachtsverdeling gevonden in de beschrijving van zowel de hypothetische dates als de echte dates, die wel voorkomt in de heteroseksuele eerste dates (Klinkenberg & Rose, 1994). De onderzoekers verklaarden het verschil in seksueel contact en intieme, emotionele gevoelens bij een eerste date door het ontbreken van een stereotypische rolverdeling voor de man of vrouw in de seksuele scripts bij homoseksuelen. Een stereotypische rolverdeling is dat de man voornamelijk uit is op seks en de vrouw meer terughoudend moet zijn hierin. De vraag is nu hoe dit zich verhoudt op Tinder, een dating applicatie die in het huidige onderzoek wordt gebruikt om het romantische en seksuele gedrag te meten.

Grindr is een dating applicatie die dezelfde werking heeft als Tinder maar gemaakt is voor homoseksuele en biseksuele mannen. Naar deze dating applicatie is al veel onderzoek gedaan, in tegenstelling tot Tinder. Om beter inzicht te krijgen in het gedrag op dating applicaties wordt Grindr hier besproken. Men denkt dat Grindr eerder ontworpen is voor ‘casual sex’ dan Tinder (Landovitz et al., 2013; Holloway et al., 2012, aangehaald in van de Wiele & Tom Tong, 2014). Van de Wiele en Tom Tong (2014) wilden erachter komen wat de motieven zijn voor homoseksuele en biseksuele mannen om de dating applicatie Grindr te gebruiken. Dit werd gedaan in twee studies. In de eerste studie kregen homoseksuele en biseksuele mannen die Grindr gebruikten vier open vragen over hun motieven voor en beoordeling over Grindr gebruik. Door hun antwoorden op basis van thema’s te analyseren kwamen de onderzoekers achter zes motieven om Grindr te gebruiken: socialiseren, seks, entertainment, romantische relatie, sociale inclusie en vriendschap. Met socialiseren wordt de behoefte om nieuwe mensen te spreken of ontmoeten bedoeld. Seks duidt op de behoefte om seksueel contact met iemand te krijgen. Met entertainment bedoelen de onderzoekers dat mensen Grindr gebruiken als tijdverdrijf door bijvoorbeeld alleen naar profielen te kijken. Het motief romantische relatie wijst op de behoefte om iemand te vinden om een romantische relatie mee te beginnen. Met sociale inclusie wordt bedoeld dat deelnemers het fijn vinden positieve sociale interactie te hebben met vreemden, door bijvoorbeeld complimenten te krijgen via Grindr. Men gaf aan hierdoor meer zelfvertrouwen te krijgen. Deelnemers gaven ook aan dat ze het fijn vonden in contact te komen met de homoseksuele gemeenschap in hun buurt, wat werd gezien als vriendschap. In de tweede studie die werd uitgevoerd werden er vragen bedacht bij de zes gevonden motieven en psychometrisch getest (van de Wiele & Tom Tong, 2014). Deze vragen zijn in dit onderzoek overgenomen om te kijken wat de motieven zijn bij zowel homoseksuelen als heteroseksuelen, omdat de applicaties Grindr en Tinder veel in functie op elkaar lijken.

Om de verschillen in seksueel gedrag tussen homoseksuelen en heteroseksuelen verder te onderzoeken, werd er in dit onderzoek gekeken naar de verwachting-uitkomst congruentie bij Tinder. Hiermee wordt het verschil tussen verwachting en uitkomst bij het gebruik van Tinder bedoeld. Door middel van een vragenlijst, gebaseerd op het onderzoek van van de Wiele en Tom Tong (2014), is

(6)

getracht deze verwachting-uitkomst congruentie te achterhalen. Het doel was erachter te komen of er een verschil zit in de verwachting-uitkomst congruentie bij homoseksuele mannen en vrouwen en heteroseksuele mannen en vrouwen. Er werd specifiek gekeken bij welke groep de verwachting-uitkomst congruentie bij Tindergebruik het grootst is. Aan de hand van de seksuele scripttheorie werd voorspeld dat de verwachting-uitkomst congruentie bij Tindergebruik het grootst is bij heteroseksuele mannen en vrouwen. Dit werd verwacht omdat het heteroseksuele script het meest aanwezig is in alle culturen ter wereld. Doordat het heteroseksuele script het meest beschikbaar is voor iedereen, werd voorspeld dat de bedachte verwachtingen van heteroseksuelen beter aansluiten op wat er

daadwerkelijk zal gebeuren. Bij homoseksuelen werd verwacht dat dit minder het geval zou zijn. Er werd dan ook voorspeld dat zij een minder grote verwachting-uitkomst congruentie zouden hebben bij Tindergebruik, verklaarbaar vanuit het ontbreken van een homoseksueel script.

Methode

Deelnemers

Om mee te doen met het onderzoek dienden deelnemers ooit Tinder te hebben gebruikt of nog steeds te gebruiken en tussen de 18 en 30 jaar oud te zijn. Er deden 256 deelnemers mee aan dit onderzoek. Dit waren 29 (16%) homoseksuele mannen, 24 (13%) homoseksuele vrouwen, 49 (19%) heteroseksuele mannen, 73 (29%) heteroseksuele vrouwen en 9 (5%) biseksuele vrouwen.

Materialen

De vragenlijst bestond uit 9 multiple choice vragen, 4 schaalvragen en 1 open vraag. De vragenlijst is te vinden in bijlage 1.

Seksuele oriëntatie - Het was belangrijk om naar seksuele oriëntatie, om erachter te komen bij

welke groep in het onderzoek de proefpersoon hoorde, homoseksueel of heteroseksueel. De vraag was: “Ik val vooral op”. De antwoordmogelijkheden waren: mannen, vrouwen en beiden.

Verwachting-uitkomst congruentie - De verwachting-uitkomst congruentie werd gemeten aan

de hand van 8 punts-Likert-schalen bij de zes motieven op basis van het onderzoek van van de Wiele en Tom Tong (2014). Er werd gevraagd wat men verwachtte te zullen bereiken. Van zes mogelijke motieven (Zelfvertrouwen, Seks, Vriendschap, Vermaak/Tijdsverdrijf, Romantische Relatie en

Daten/Afspreken) werd gevraagd in hoeverre dit motief op de deelnemer van toepassing was (0 = helemaal niet, 7 = helemaal wel). Ook werd bij elk motief gevraagd of men het daadwerkelijk had

bereikt (0 = helemaal niet, 7 = helemaal wel). Door de verschilscores bij verwachting en uitkomst te vergelijken kan de verwachting-uitkomst congruentie gemeten worden. Deze werd berekend door de uitkomstscore af te trekken van de verwachtingsscore.

(7)

Overige variabelen –Verder werd er aan de deelnemers gevraagd wat hun demografische

gegevens waren, wat zij graag op romantisch of seksueel gebied wilden op dit moment en wat hun tevredenheid over Tinder was. Ook werd er gevraagd wat men verlangde te bereiken door middel van Tinder. Deze vragen waren opgenomen voor collega onderzoekers en hebben geen betrekking op dit onderzoek. Daarnaast is er nog gevraagd of de deelnemer nog iets kwijt wilde over Tinder of andere opmerkingen had over de vragenlijst. Dit is gedaan om een mogelijkheid te geven om zaken die eventueel nog niet belicht waren in de vragenlijst toch kenbaar te maken.

Procedure

Bij elke deelnemer werd een vragenlijst afgenomen (zie bijlage 1). De vragenlijst werd bij een deel van de deelnemers online afgenomen. Het duurde ongeveer vijf minuten om de vragenlijst in te vullen. Er werden vragenlijsten afgenomen in kroegen die gericht zijn op homoseksuelen in

Amsterdam. Ook werden er vragenlijsten afgenomen op het ROC te Amsterdam. Men werd hier geïnformeerd over het doel van het onderzoek en de vragenlijsten werden met het informed consent uitgedeeld. Met het invullen van de vragenlijst gingen de deelnemers hiermee akkoord. De

vragenlijsten werden afgenomen door de onderzoekers. Wanneer de vragenlijst online werd afgenomen, gebeurde dit via sociale media als Facebook. De vragenlijst werd online gezet door de onderzoekers en collega’s van de onderzoekers. Ook werd het onderzoek gedeeld op de Facebook pagina’s van populaire homogerichte websites, zoals bijvoorbeeld GossipGay. Er werd bij vermeld dat het onderzoek zich richt op mensen tussen de 18 en 30 jaar die Tinder gebruikten of hadden gebruikt. Ook werd in de vragenlijst naar leeftijd gevraagd, waardoor mensen die buiten deze categorie vielen niet zijn meegenomen in de analyses. Het nog nooit hebben gebruikt van Tinder was een ander exclusiecriterium. Hier is in de vragenlijst expliciet naar gevraagd.

Analyseplan

Allereerst werd er gekeken of er significante verschillen zaten in de demografische gegevens en de overige variabelen tussen de vier groepen die waren meegenomen in dit onderzoek. Met een 2 (Sekse) x 2 (Seksuele oriëntatie) ANOVA werd hiernaar gekeken. De afhankelijke variabelen die werden gecontroleerd met deze 2 x 2 ANOVA waren: leeftijd, mate van volwassenheid, Tindergebruik en Tindertevredenheid.

Vervolgens werd er gekeken of de groepen niet significant verschilden op opleidingsniveau of relatiestatus. Omdat dit categorische variabelen waren, is er gebruik gemaakt van een χ2 testen.

Vervolgens werden er wederom 2 (Sekse) x 2 (Seksuele Oriëntatie) ANOVA’s uitgevoerd, ditmaal met verwachting bij Tinder gebruik als afhankelijke variabele. Hierbij werd elk van de zes motieven gemeten met dus in totaal zes ANOVA’s.

(8)

Ook werden 2 (Sekse) x 2 (Seksuele oriëntatie) ANOVA’s uitgevoerd, met de uitkomst van het Tindergebruik onder de verschillende groepen als afhankelijke variabele. Hierbij werden elk van de zes motieven apart gemeten met in totaal zes ANOVA’s.

Ten slotte werd er met een 2 (Sekse) x 2 (Seksuele oriëntatie) ANOVA gekeken naar de verwachting-uitkomstcongruentie bij Tinder voor de verschillende groepen. Dit werd gedaan om de hypothese te toetsen dat heteroseksuelen een grotere mate van verwachting-uitkomstcongruentie hebben dan homoseksuelen. Als afhankelijke variabele werd de verwachting-uitkomstcongruentie bij Tinder genomen. Hierbij werden ook elk van de zes motieven apart gemeten met zes ANOVA’s.

Resultaten

De gegevens van 104 deelnemers zijn niet meegenomen in de analyses. Bij negen deelnemers was dit omdat ze rapporteerden ouder te zijn dan 30 jaar, bij dertig deelnemers omdat ze geen Tinder gebruikten en bij negen deelnemers omdat ze aangaven biseksueel te zijn. Ten slotte hadden 57 deelnemers de vragenlijst niet of onvolledig ingevuld. Een deelneemster had haar leeftijd niet ingevuld en een deelneemster had haar mate van volwassenheid niet ingevuld. Aangezien deze variabelen niet van belang waren bij dit onderzoek zijn zij meegenomen in de analyses. De overgebleven groep bestond uit 151 deelnemers die zijn meegenomen in de analyses.

In tabel 1 staan de gemiddelden en bijbehorende standaardafwijkingen van leeftijd, mate van volwassenheid, mate van Tindergebruik en relatiestatus van de deelnemers.

Tabel 1. Gemiddelden en de bijbehorende standaarddeviaties van de verschillende homoseksuele en heteroseksuele mannen en vrouwen.

Man Vrouw

Homoseksueel Heteroseksueel Homoseksueel Heteroseksueel

(n = 23) (n = 44) (n = 20) (n = 64) Leeftijd M (SD) 24.2 (3.6) 21.5 (2.4) 23.3 (2.9) 21.3 (1.8) Volwassenheidi M (SD) 5.1 (1.6) 5.2 (1.4) 4.1 (1.2) 4.6 (1.5) Tindergebruikii M (SD) 2.5 (1.2) 2.6 (1.1) 3.2 (1.0) 2.8 (1.1) Tindertevredenheidiii M (SD) 2.6 (0.7) 2.4 (0.7) 2.3 (0.7) 2.4 (0.7) i_{Mate van volwassenheid gemeten door middel van een 8 punts-Likertschaal (0=adolescent, 7= volwassen).}

ii

Tindergebruik is gemeten met een multiple-choice vraag (1=dagelijks, 4=minder dan maandelijks). iii

Tindertevredenheid is gemeten met een multiple-choice vraag (1=heel erg tevreden, 4=heel erg ontevreden). Met een 2x2 ANOVA is gekeken naar de verdeling van de waardes van leeftijd, mate van volwassenheid, mate van Tindergebruik en relatiestatus onder de deelnemers. Homoseksuele mannen en vrouwen waren ouder dan heteroseksuelen. Dit verschil was significant, F(1, 146) = 26.14, p < .001. Homoseksuele mannen en vrouwen voelden zichzelf wel minder volwassen dan heteroseksuelen. Dit verschil was significant F(1, 146) = 4.45, p = .037. Mannen voelden zich hiernaast ouder dan vrouwen. Dit verschil was significant F(1, 146) = 10.15, p = .002. Er werden verder geen significante verschillen tussen de groepen gevonden.

(9)

Met een χ2-test werd vervolgens gekeken naar de verdeling van het opleidingsniveau en de relatiestatus onder de deelnemers. De absolute waarden en de bijbehorende percentages van de groepen voor opleidingsniveau en relatiestatus staan in Tabel 2.

Tabel 2. Absolute aantallen en bijbehorende percentages van de deelnemers per opleidingsniveau en relatiestatus.

Man Vrouw

Homoseksueel Heteroseksueel Homoseksueel Heteroseksueel

(n = 23) (n = 44) (n = 20) (n = 64) MBO (%) 1 (0.7) 18 (11.9) 1 (0.7) 8 (5.3) HBO (%) 4 (2.6) 13 (8.6) 1 (0.7) 20 (13.2) WO (%) 18 (11.9) 13 (8.6) 18 (11.9) 36 (23.8) Single (%) 15 (9.9) 32 (21.2) 12 (8.6) 46 (30.5) Relatie (%) 7 (4.6) 12 (7.9) 6 (4.0) 17 (11.3) Anders (%) 1 (0.7) 0 (0) 2 (1.3) 1 (0.7)

Heteroseksuele mannen waren vaker laag opgeleid dan homoseksuele mannen, homo- en heteroseksuele vrouwen. Dit verschil was significant χ2(6) = 34.27, p < .001. Er werden geen

significante verschillen gevonden voor de groepen bij de relatiestatus die de deelnemers hadden, χ2(6) = 6.35, p = .385.

De gemiddelden, bijbehorende standaardafwijkingen en de toetsingsresultaten van de verwachtingen van het Tindergebruik staan in Tabel 3.

Tabel 3. Gemiddelde waardes, bijbehorende standaard deviaties en toetsingsresultaten van verwachtingen bij Tinder onder homoseksuelen en heteroseksuelen. Man Vrouw 2 x 2 ANOVAiv Toetsingsresultaa t Homoseksuee l Heteroseksuee l Homoseksuee l Heteroseksuee l (n = 23) (n = 44) (n = 20) (n = 64) Zelfvertrouwe n M (SD) 3.3 (2.6) 2.1 (1.8) 2.1 (1.7) 3.2 (2.1) Interactie effect F(1, 147) = 9.700, p = .002 Seks M (SD) 3.7 (2.1) 2.5 (2.2) 2.8 (2.0) 2.3 (2.4) Hoofdeffec t van seksuele oriëntatie F(1, 147) = 4.149, p = .043 Vermaak M (SD) 5.6 (1.6) 5.0 (2.2) 5.4 (1.7) 5.8 (1.7) Geen effecten Vriendschap M (SD) 2.1 (1.9) 1.5 (1.8) 1.6 (1.8) 1.5 (1.7) Geen effecten Daten M (SD) 4.2 (1.9) 2.8 (2.4) 4.4 (1.5) 3.9 (2.4) Hoofdeffec t van seksuele oriëntatie F(1, 147) = 5.823, p = .017 Relatie M (SD) 2.4 (1.9) 1.5 (1.8) 2.5 (1.7) 2.4 (2.0) Geen effecten iv

(10)

Er is gekeken hoe de verwachtingen van het Tindergebruik zijn verdeeld onder de deelnemers. Hierbij is gekeken naar de invloed van sekse en seksuele oriëntatie op de zes motieven om Tinder te gebruiken. Een interactie effect werd gevonden bij de verwachting zelfvertrouwen te krijgen door Tinder. Heteroseksuele mannen hadden minder de verwachting zelfvertrouwen te krijgen dan

homoseksuele mannen. Bij vrouwen was dit omgekeerd; homoseksuele vrouwen verwachtten minder zelfvertrouwen door Tinder te krijgen dan heteroseksuele vrouwen. Verder werd er een hoofdeffect van seksuele oriëntatie gevonden op de verwachting van seks. Homoseksuelen verwachtten vaker seks door Tinder dan heteroseksuelen. Ook werd er een hoofdeffect van seksuele oriëntatie gevonden op de verwachting van een date. Homoseksuelen verwachtten vaker een date door Tinder te krijgen dan heteroseksuelen. Er werden verder geen significante resultaten gevonden.

De gemiddelden en bijbehorende standaardafwijkingen van de uitkomsten van het Tindergebruik staan in Tabel 4.

Tabel 4. Gemiddelde waardes en standaard deviaties van uitkomsten bij Tinder van homoseksuelen en heteroseksuelen.

Man Vrouw 2 x 2 ANOVAv Toetsingsresultaa t Homoseksuee l Heteroseksuee l Homoseksuee l Heteroseksuee l (n = 23) (n = 44) (n = 20) (n = 64) Zelfvertrouwe n M (SD) 3.3 (2.7) 2.6 (2.3) 3.0 (1.9) 3.9 (2.1) Interactie effect F(1, 147) = 4.022, p = .047 Seks M (SD) 2.9 (3.0) 2.6 (3.0) 3.7 (2.8) 2.3 (2.9) Geen effecten Vermaak M (SD) 5.5 (2.1) 5.0 (2.2) 5.4 (1.5) 5.6 (2.0) Geen effecten Vriendschap M (SD) 1.7 (2.4) 1.1 (1.8) 1.6 (2.3) 1.5 (2.1) Geen effecten Daten M (SD) 4.0 (2.9) 2.5 (2.6) 5.4 (1.8) 3.9 (2.8) Hoofdeffec t van seksuele oriëntatie & Hoofdeffec t van sekse F(1, 147) = 10.246, p = .002 F(1, 147) = 7.942, p = .005 Relatie M (SD) 1.5 (2.2) 1.0 (2.0) 2.8 (2.9) 1.8 (2.7) Hoofdeffec t van sekse F(1, 147) = 5.256, p = .023 v

Alleen de significante resultaten zijn vermeld in deze tabel.

Er is gekeken hoe de uitkomsten van het Tindergebruik zijn verdeeld onder de deelnemers. Hierbij is door middel van een 2 x 2 ANOVA gekeken naar de invloed van sekse en seksuele oriëntatie op de 6 motieven om Tinder te gebruiken. Een interactie effect werd gevonden bij het verkrijgen van zelfvertrouwen door Tinder. Heteroseksuele mannen kregen minder zelfvertrouwen door Tinder dan homoseksuele mannen. Dit was het tegenovergestelde voor vrouwen. Heteroseksuele vrouwen kregen meer zelfvertrouwen door Tinder dan homoseksuele vrouwen. Daarnaast werd er een hoofdeffect gevonden van seksuele oriëntatie op dates door middel van Tinder. Homoseksuelen

(11)

hadden vaker een date door Tinder dan heteroseksuelen. Ook was er een hoofdeffect van sekse op dates door Tinder. Vrouwen hadden vaker een date door Tinder dan mannen. Ten slotte was er een hoofdeffect van sekse gevonden op het krijgen van een relatie door Tinder. Vrouwen hadden vaker een relatie door Tinder dan mannen. Er werden verder geen significante resultaten gevonden.

De gemiddelden, bijbehorende standaardafwijkingen en de toetsingsresultaten van de mate van verwachting-uitkomstcongruentie staan in Tabel 5.

Tabel 5. Gemiddelde waardes, bijbehorende standaard deviaties en toetsingsresultaten van de verwachting-uitkomstcongruentie op Tinder onder homoseksuelen en heteroseksuelen.

Man Vrouw 2 x 2 ANOVA Toetsingsresultaa t Homoseksuee l Heteroseksuee l Homoseksuee l Heteroseksuee l (n=23) (n=44) (n=20) (n=64) Zelfvertrouwe n M (SD) 0.04 (1.49) -0.48 (2.23) -0.90 (1.49) -0.66 (2.15) Seksuele oriëntatie Sekse Interactie -effect F(1, 147) = 0.068, p = .795 F(1, 147) = 2.012, p = .158 F(1, 147) = 0.862, p = .355 Seks M (SD) 0.78 (2.83) -0.16 (2.09) -0.95 (2.19) -0.02 (3.03) Seksuele oriëntatie Sekse Interactie effect F(1, 147) = 0.000, p = .994 F(1, 147) = 2.724, p = .101 F(1, 147) = 3.797, p = .053 Vermaak M (SD) 0.04 (2.01) -0.05 (2.24) 0.00 (1.30) 0.25 (2.120 Seksuele oriëntatie Sekse Interactie effect F(1, 147) = 0.046, p = .830 F(1, 147) = 0.113, p = .738 F(1, 147) = 0.204, p = .652 Vriendschap M (SD) 0.43 (2.46) 0.39 (1.38) -0.05 (1.85) 0.16 (2.19) Seksuele oriëntatie Sekse Interactie effect F(1, 147) = 0.001, p = .981 F(1, 147) = 1.397, p = .239 F(1, 147) = 0.025, p = .875 Daten M (SD) 0.13 (2.16) 0.30 (2.15) -0.95 (1.28) 0.16 (2.66) Seksuele oriëntatie Sekse Interactie effect F(1, 147) = 1.828, p = .178 F(1, 147) = 2.646, p = .106 F(1, 147) = 0.917, P = .340 Relatie M (SD) 0.91 (2.47) 0.55 (2.06) -0.35 (3.17) 0.56 (2.71 Seksuele oriëntatie Sekse Interactie effect F(1, 147) = 0.342, p = .560 F(1, 147) = 1.786, p = .172 F(1, 147) = 1.886, p = .172

(12)

-1,2 -1 -0,8 -0,6 -0,4 -0,2 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 Homo Hetero V er w ach ti n g -ui tk om st cong rue nt ie v an s ek s door T inde r

Grafiek 1: Interactie effect van seksuele orientatie en sekse op de verwachting-uitkomstcongruentie bij seks

Man Vrouw

De hoofdanalyse die de hypothese test dat heteroseksuelen een grotere mate van verwachting-uitkomstcongruentie hebben, werd getest met een 2 x 2 ANOVA. Er werd gekeken naar het eventuele effect van sekse en seksuele oriëntatie op de mate van de verwachting-uitkomstcongruentie met Tinder. Voor de verwachting-uitkomstcongruentie bij seks door Tinder naderde de interactie

significantie voor sekse en seksuele oriëntatie, F(1,147) = 3.797, p = 0.053. De verwachting-uitkomst congruentie was groter bij heteroseksuelen dan bij homoseksuelen. Homoseksuele vrouwen hadden meer seks door Tinder dan ze aangaven te verwachten, terwijl homoseksuele mannen minder seks hadden terwijl ze verwacht hadden meer seks te hebben door Tinder. Deze interactie is te zien in grafiek 1.

Discussie

In dit onderzoek is gevonden dat de verwachting-uitkomst congruentie van seks groter was bij heteroseksuelen dan bij homoseksuelen; dit interactie effect was bijna significant. Dit werd voorspeld. Bij homoseksuele vrouwen werd een kleinere mate van verwachting-uitkomst congruentie gevonden; zij hadden meer seks dan verwacht door middel van Tinder. Homoseksuele mannen hadden minder seks dan verwacht door middel van Tinder. Bij de andere vijf bevraagde motieven om Tinder te gebruiken werd dit verschil in verwachting-uitkomstcongruentie niet gevonden. Wel werden er interessante bevindingen gedaan over het verschil in de verwachte uitkomst van Tinder tussen heteroseksuelen en homoseksuelen. Zo werd gevonden dat homoseksuelen meer dates verwachtten door middel van Tinder dan heteroseksuelen. Ook verwachtte deze groep meer seks door Tinder.

(13)

Daarnaast hadden homoseksuelen meer dates door Tinder dan heteroseksuelen. Verder werd gevonden dat vrouwen meer relaties en dates hadden door Tinder dan mannen.

De gevonden grotere verwachting-uitkomstcongruentie van seks door Tinder bij

heteroseksuelen in vergelijking met homoseksuelen bevestigt de hypothese. Het heteroseksuele script lijkt hier een rol te spelen, omdat heteroseksuelen beter kunnen voorspellen wat er daadwerkelijk gaat gebeuren dan homoseksuelen. Daarnaast hadden homoseksuele vrouwen meer seks dan ze verwachten. Een homoseksuele vrouw in het onderzoek zei: “Heb zelf het idee dat de insteek van tinder onder

vrouwen minder seks gericht is dan de hetero/homo tinder”; dit komt overeen met de lagere

verwachting van seks. Seks als uitkomst komt echter vaker voor dan gedacht. Mannen hadden minder vaak seks dan ze verwachtten. Omdat vrouwen in hun stereotypische heteroseksuele rol de seks afhouden en mannen juist ‘jagen’ op seks lijkt dit een bevestiging te zijn van een atypische

rolverdeling van mannen en vrouwen binnen de homoseksuele cultuur (Klinkenberg & Rose, 1994). Het feit dat er geen andere bevestigende resultaten zijn gevonden voor de hypothese betekent niet dat de hypothese nietig moet worden verklaard. Seks is namelijk het belangrijkste motief in dit onderzoek. Daarnaast is er nog een verklaring voor het feit dat alleen bij seks een grotere verwachting-uitkomst congruentie werd gevonden bij heteroseksuelen.

Mogelijk hebben gebruikers bij Grindr en Tinder andere doelstellingen, waardoor de motieven die zijn gevonden in het onderzoek van van de Wiele en Tom Tong minder goed passen bij Tinder. Eerder werd al vermeld dat Grindr meer voor ‘casual sex’ is gemaakt en Tinder geschikt lijkt te zijn om elkaar eerst beter te leren kennen door bijvoorbeeld daten of chatten. Een homoseksuele deelnemer bevestigde dit bij de vraag of er nog overige opmerkingen waren over Tinder: “Als homoseksueel

gebruik ik ook Grindr, in tegenstelling tot Grindr is Tinder veel meer gericht op vriendschap, romantiek en daten. Grindr is vooral gericht op seks/fun. Echter Tinder is veel selectiever, waar Grindr een zeer open platform is, zijn mensen makkelijker bereikbaarder, op Tinder is het scoren en het selecteren vooral een belangrijke bezigheid”. Het kan zijn dat het verschil in functie ervoor zorgt

dat de vragen niet hetzelfde meten bij Tinder. Dit lijkt bevestigd te worden doordat alleen bij seks door Tinder een grotere mate van verwachting-uitkomst congruentie werd gevonden voor heteroseksuelen. Grindr is immers meer gebaseerd op seks dan op romantiek en dating en het lijkt dan ook dat alleen dit motief goed bevraagd is. Toch is de keuze voor deze motieven te verantwoorden omdat er anders gewerkt zou moeten worden met verzonnen, niet gevalideerde vragen.

Grindr is daarnaast alleen voor homoseksuele en biseksuele mannen bedoeld. In dit onderzoek werden niet alleen homoseksuele mannen onderzocht, maar ook homoseksuele vrouwen en

heteroseksuele mannen en vrouwen. Dit kan nog een reden zijn dat de motieven die zijn verkregen door Grindr niet van toepassing waren op Tinder.

(14)

Een andere reden voor vertekende resultaten kan zijn dat men bij onderzoek over seks geneigd kan zijn een sociaal wenselijk antwoord in te vullen. Zo is er te zien dat heteroseksuele vrouwen aangaven meer dates en relaties te hebben verkregen door Tinder en dat ze van de vier groepen het minst seks hebben gehad door Tinder. Het zou kunnen dat sommige heteroseksuele vrouwen antwoorden invulden die voldeden aan de stereotypische rol van de vrouw, maar niet

waarheidsgetrouw waren. Interessant hierbij is dat homoseksuele vrouwen aangaven juist het meeste seks te hebben gehad door Tinder. Dit scherpe contrast tussen homoseksuele en heteroseksuele vrouwen kan een aanwijzing zijn dat er inderdaad sprake was van sociaal wenselijke antwoorden. Ook

lijkt dit verschil weer een bevestiging van de a-stereotypische rolverdeling bij homoseksuelen

(Klinkenberg & Rose, 1994).

In dit onderzoek is gebruik gemaakt van een grote groep deelnemers. De verhouding tussen homoseksuelen en heteroseksuelen was goed. Ook was de verhouding tussen mannen en vrouwen gelijk. Daarnaast was het een representatieve groep, door de spreiding in onder andere

opleidingsniveau.

In de toekomst is het belangrijk dat er wordt gewerkt aan een nieuwe methode om Tindergebruik te onderzoeken. Deze nieuwe methode moet ervoor zorgen dat er zo min mogelijk sociaal wenselijke antwoorden zullen worden gegeven. Daarnaast is het van belang om een methode te creëren waardoor valide antwoorden worden gevonden voor Tinder. Deze validiteit moet te vinden zijn in de antwoorden van zowel homoseksuele als heteroseksuele mannen en vrouwen. Naar aanleiding van dit onderzoek is het interessant om te kijken naar het gedrag rondom seks, dating en relaties door middel van dating applicaties. Hier zaten de voornaamste verschillen tussen

heteroseksuelen en homoseksuelen. Ook kan het interessant zijn het verschil in stereotypisch gedrag te onderzoeken tussen heteroseksuelen en homoseksuelen; tussen deze groepen lijken grote verschillen te bestaan.

Er zijn interessante resultaten gevonden die verschillen in seksueel gedrag tussen heteroseksuelen en homoseksuelen laten zien. Zo lijken homoseksuelen meer gericht op dating, relaties en seks dan heteroseksuelen. Ook lijkt er sprake te zijn van een a-stereotypische rolverdeling bij homoseksuelen, voor zowel mannen als vrouwen. Er is echter nog geen eenduidig beeld te schetsen over de werking van het seksuele script. Het is daarom zaak om in de toekomst verder te gaan met onderzoek naar dit mechanisme. Omdat daten veel meer wordt gefaciliteerd door bepaalde services als Tinder, zeker bij quarterlifers, is het belangrijk om dit verder te onderzoeken, zowel voor hetero- als homoseksuelen.

(15)

Literatuurlijst

Bertoni, S. (2014). Tinder swipes right to revenue, will add premium service in november.

Forbes, http://www.forbes.com/sites/stevenbertoni/2014/10/20/tinder-swipes-right-to-revenue-will-add-premium-service-in-november/.

Kim, J. L., Sorsoli, C. L., Collins, K., Zylbergold, B. A., Schooler, D, & Tolman, D. L. (2007). From sex to sexuality: exposing the heterosexual script on primetime network television. The

Journa of Sex Research, 44, 145-157.

Kirsch, A. C., & Murnen, S. K. (2015). “Hot” Girls and “Cool Dudes”: Examining the prevalence of the heterosexual script in american children’s television media. Psychology of Popular Media

Culture, 4, 18-30.

Klinkenberg, D., & Rose, S. R. (1994). Dating scripts of gay men and lesbians. Journal of

Homosexuality, 26, 23-35.

Kooiman, N., & Latten, J. (2014). Steeds vaker relatie via internet. Centraal Bureau voor de Statistiek,

http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/publicaties/artikelen/archief/2014/2014-4087-wm.htm

Landovitz, R. J., Tseng, C. H., Weissman, M., Haymer, M., Mendenhall, B., Rogers, K., Veniegas, R., Gorbach, P. M., Reback, C. J., & Shoptaw, S. (2013). Epidemiology, sexual risk behavior, and HIV prevention practices of men who have sex with men using GRINDR in Los Angeles, California. J Urban Health, 90, 729-739.

Littleton, H. L., Axsom, D., & Yoder, M. (2006). Priming of consensual and nonconsensual sexual scripts: an experimental test of the role of scripts in rape attributions. Seks Roles, 54, 557-563.

Rice, E., Holloway, I., Winetrobe, H., Rhoades, H., Barman-Adhikari, A., Gibs, J., Carranza, A., Dent, D., & Dunlap, S. (2012). Sex Risk among Young Men who have Sex with Men who use Grindr, a Smartphone Geosocial Networking Application. Journal of AIDS & Clinical

Research.

Rose, S., & Zand, D. Z. (2000). Lesbian dating and courtship from young adulthood to midlife.

Journal of Gay and Lesbian Social Services, 11, 77-104.

Sakaluk, J. K., Todd, L. M., Milhausen, R., & Lachowsky, N. J. (2014). Dominant heterosexual sexual scripts in emerging adulthood: conceptualization and measurement. Journal of Sex Research,

(16)

Simon, W., & Gagnon, J. H. (1986). Sexual scripts: permanence and change. Archives of Sexual

Behavior, 15, 97-20.

Van De Wiele, C., & Tong, S. T. (2014). Breaking boundaries: the uses & gratifications of Grindr.

Proceedings of the 2014 ACM International Joint Conference on Pervasive and Ubiquitous Computing, 619-630.

(17)

Bijlage 1:

Beste deelnemer,

Voordat het onderzoek van start gaat is het noodzakelijk dat je de volgende informatie nauwkeurig doorleest, zodat je op de hoogte bent van de procedure van dit onderzoek.

Doel van het onderzoek

Moderne communicatietechnologie is niet meer weg te denken uit de samenleving. Dit wordt ook gebruikt voor verkenning van seksueel en romantisch gedrag. Tinder is hier een voorbeeld van. Tinder is een dating app waarmee op basis van een foto, leeftijd en een korte omschrijving een match gevonden kan worden. Hoewel naar vele dating applicaties of websites onderzoek is gedaan, is Tinder nog niet wetenschappelijk onderzocht. Het doel van dit project is het onderzoeken van de samenhang tussen de doelen waarmee Tinder wordt gebruikt en de uitkomst bij verschillende groepen quarterlifers (jongvolwassenen tussen 18 en 30 jaar oud).

Gang van zaken tijdens het onderzoek

Dit project betreft een vragenlijstonderzoek. Het bestaat uit 14 vragen die slaan op jou als persoon en uw tindergebruik. Er wordt ook gebruik gemaakt van een aantal schaalvragen, hierbij is het de bedoeling dat je een kruisje zet op de schaal in hoeverre je denkt dat dit van toepassing is op je. Al met al zal dit onderzoek

maximaal 15 minuten duren.

Vertrouwelijkheid van gegevens

Alle onderzoeksgegevens worden volstrekt vertrouwelijk en anoniem verwerkt, en zullen ook op deze manier bekend worden gemaakt aan derden. De onderzoeksgegevens worden niet ter beschikking gesteld aan derden als je hier niet uw toestemming voor gegeven hebt, en worden uitsluitend in gecodeerde vorm gepresenteerd.

Vrijwilligheid

Het staken van jouw deelname aan het onderzoek, op elk moment, zal op geen enkele wijze consequenties met zich meebrengen.

Verzekering

Omdat dit onderzoek geen risico's voor uw gezondheid of veiligheid met zich meebrengt, gelden de voorwaarden van de reguliere aansprakelijkheidsverzekering van Universiteit van Amsterdam.

Nadere inlichtingen

Mocht u vragen hebben over dit onderzoek, of wil je meer informatie over dit onderzoek, kun je terecht bij de verantwoordelijke onderzoeker: Tim Boll, te bereiken via timboll@hotmail.com. Voor eventuele klachten over dit onderzoek kun je terecht bij een lid van de Commissie Ethiek: dhr. A. van Emmerik, tel: 020-5256810, email: a.a.p.vanemmerik@uva.nl.

Toestemmingsverklaring

Door het invullen van deze vragenlijst verklaar ik dat ik op een voor mij duidelijke wijze te zijn ingelicht over de aard en het doel van het onderzoek. Ik weet dat de gegevens en de resultaten van het onderzoek geheel anoniem en vertrouwelijk aan derden bekend gemaakt zullen worden. Ik ben ervan op de hoogte dat ik voor vragen altijd terecht kan bij één van de onderzoekers.

(18)

VRAGENLIJST

Ik heb wel eens Tinder gebruikt?

a. Ja b. Nee Ik gebruik Tinder a. dagelijks b. wekelijks c. maandelijks

d. minder dan maandelijks

Ik ben … jaar oud

a. 18 b. 19 c. 20 d. 21 e. 22 f. 23 g. 24 h. 25 i. 26 j. 27 k. 28 l. 29 m. 30

Op een schaal van 0 tot 7 voel ik me

Adolescent Volwassen Ik ben een a. man b. vrouw c. transgender Ik val vooral op a. mannen b. vrouwen c. beiden Ik ben a. single b. in een relatie c. anders Ik volg of volgde a. MBO b. HBO c. WO

Op dit moment zou ik op romantisch/seksueel gebied graag willen (meerdere antwoorden mogelijk)

(19)

a. vriendschappelijke relatie b. vaste relatie

c. seks d. overig

Geef met een kruis op de lijn aan hoezeer je het eens bent met de volgende stellingen (Helemaal niet=0 en helemaal wel=7)

Op Tinder wil ik het liefst bereiken:

Zelfvertrouwen

Helemaal niet Helemaal wel

Seks

Vriendschap

Vermaak/tijdsverdrijf

Romantische relatie

Daten/afspreken

Op Tinder verwacht ik te bereiken:

Zelfvertrouwen

Seks

Vriendschap

(20)

Romantische relatie

Daten/afspreken

Op Tinder heb ik bereikt ..

Zelfvertrouwen

Seks

Vriendschap

Romantische relatie

Daten/afspreken

In hoeverre ben je tevreden met je Tindergebruik?

a. Heel erg tevreden b. Tevreden

(21)

c. Neutraal d. Ontevreden

e. Heel erg ontevreden

Wil je nog iets kwijt over je ervaringen met Tinder? Of heb je andere opmerkingen over deze vragenlijst. Vul het hier in:

……… ……… ……… ……… ……….... ……… ……… ……… ………