Voedingsvezel

(1)

..

...

-~-· \

.,

Afd.

Akkerho

utol

V

ERS

LA

G 82.20

1982-02-12

Pr

.nr.

404.4100

Onderwerp: Voedingsvezel.

Bijlagen:

3 Verzendlijst: direkteur, sektorhoofd (3x), direkti

e

VKA,

afd.

8220

Akkerbouw

(4

x)

,

afd. Normalisatie (HuiUJne),

Proje

ktb

e

h

eer,

Projektleider, V.Stigt Thans (VKA),

De Jong, Hollman, Overmars, Slangen.

(2)

(3)

Afdeling Akkerbouw

1982-02-

12 VERSLAG

82 .

20 Pr.nr.

404.4100

Projee t: Onderzoek naar de k1o1ali te

i

t van

akkerbomo1produkten

Onderwerp: Voedingsvezel.

Bijlagen: 3

Doel:

Verkrijgen van inzicht in

h

et

verschijnsel voedingsvezel en de

moge-lijkheden om deze chemisch te bepalen

.

Samenvatting:

Beschreven lolorden:

a)

voedingsvezel in

het

algemeen;

b) voorkomen van voedingsvezel in levensmiddelen;

c)

analysemogelijkheden

van voedingsvezel.

Conclusie

:

Voedingsvezel

heeft

een

overwegend positieve dieet1o1aardering

en

dient

dus in ons

voeds

elpa

kk

et

aanwezig te zijn, echter ook weer niet in te

grote hoeveelheden.

De keuze van de analysemethode is afhankelijk

v

an

Nat men onder

voedingsvezel verstaat

.

Analyse van de

same

nstellend

e

bestanddelen is

de meest

universel

e

benadering

.

De

1o1arenw

e

tm

et

hode

geeft daartoe een

aanzet

.

Verant1wordelijk

:

drs

B.G.

Huuse

Mede,.,erker/samensteller: H.L

.

Essers

~

.

Projektleider: drs B

.

G

.

Huuse

~

.

(4)

I

Inleiding

(1)

In het voedsel van mens

en

dier

komen

bestanddelen

voor

die door het

spijsverteringssysteem

niet

worden afgebroken

.

Deze

bestanddelen zijn

in hoofdzaak ,.,ater onoplosbare koolhydraatpolymeren van

plantaardige

oorsprong en voor

h

et grootste

deel

afkomstig

van de

celwanden.

Ook de

celinhoud

bevat dergelijke onverteerbare

stoffen

.

Deze

zijn echter

veelal ,.,el in ,.,a ter oplosbaar.

Tot voor enkele jaren bestond

er

voor deze onverteerbare

bestanddelen

voornamelijk interesse bij veevoedkundigen; het

is

namelijk

uit

econo-misch

oogpunt van belang te weten hoeveel van het veevoeder

verteer-baar

en

daardoor beschikbaar is voor

groei en

produktie.

Bij de mens

werd

de

interesse pas goed gewekt

door het

onderzoek

van

enkele

Britse onderzoekers (2,3) in de

jaren 70

.

Zij signaleerden

dat in de westerse landen, waar de voeding in

h

et

algemeen sterk geraffineerd

is, zogenaamde beschavingsziekten

zoals

h

art- en

vaatziekten, galstenen,

spataderen

, hia

t

u

s

hernia

en

aam-beien vaker

voork,o~amen

dan in

ontwikkelingsgebieden ,.,aar de

voeding

meer

onverteerbare bestanddelen bevatte, maar ook in

andere opzichten

afwijkend

\o~as.

Algemeen

aangenomen Nord

t tegenwoordig dat

er

verband

bestaat tussen het gebruik van

sterk geraffineerd

voedsel

en

het

voorkomen van

genoemde ziekten

.

Ondanks de overwegend

positieve

waardering van voedingsvezel

moet men

toch ook bedacht zijn op ongeNenste negatieve

effecten

.

Door het

gebr

uik

van veel voedingsvezelrijk voedsel

kan er een

te

grote

absorptie

van mineralen optreden, in het bijzonder

van

calcium, ijzer

en zink.

Vezelstoffen kunnen namelijk metaalionen binden ,.,aardoor deze minder

geresorbeerd

\<lOrden

door de darm.

Er

zij op

ge,o~ezen

dat de rol van de wateroplosbare doch

onverteerbare

polysacchariden zoals pectinen die meestal niet

met

de voedingsvezel

bepaling worden meegeteld

een

mogelijk nog belangrijkere

rol spelen

voor onze gezondheid dan de

voedingsvezel

in onze voeding

vamo~ege

hun

grote

invloed op

de resorptie van voedingsbestanddelen.

Meer uitgebreide informatie

over

voedingsvezel in het

algemeen

is

o

.

a

.

te

vind

en

bij Cummings

(7),

Spiller en

Amen

(8

en

9),

Burkitt en

Tro\o~ell

(10)'

Hellendoorn

(ll)'

De Ruiter, Pikaar en Belderok

(21)

en

Southgate e

.

a.

(24).

(5)

2 -II

Voeding

s

vezel (1):

Oorspronkelijk

t~erden

alleen de celt.,anden of de struktuurelementen van

de cel als onverteerbaar

beschouto~d,

maar later heeft men

ingezien

dat

ook in de celinhoud dergelijke stoffen voorkomen,

t~aarbij

h

et

geen

verschil maakt of deze wel of

niet

to~ateroplosbaar

zij

n

(zie

afbeelding

1,

2 en

3).

Ml

>-;;;;;====-

rw

· · - - -- --SI

52

Jsw

FiQ. 1. ldo•llsed "'çtion of plant tiuue

ML: Mlddit hmell• which in tht young plant is rich in peetic substonces end where lignlfication starU u tht cell matures

PW: Prlmary wall wlth • nttwork ol celluloSII! fibrils deposited in 1 m•trix ol non·etllulosic polyucchoridu

SW: Soconthry wall with scveral laye" IS 1,

S~. 531 containlng cellulo!.< lib11ls in a parelltl arnn~menl in a ma1rix of non·

cellulose poly,..ccharides

L: lignlfir<l w•ll with lignin •nl•llralrd

••ound tht other componenu ol tht walt

and a de ad cell

(2

lot)

l.

2 .

. Modcll der Pnanzcnzellwand und ihre wichtigsten lnhaltstolfe.

M

Middlelamclla (Pectin).

P

Primär-Zellwand

(Cellulose+ Hemicellulose). S Secundär-Zellwand

(Hemi-cellulose+ Cellulose+ Lignin). L Plasmalemma

(Giyco-Dit zit or allemaat In de volle korrel:

Vitamines: 90% van alla aanwezige vitamines vinden wo In de kiem en de

buitenste lagen.

Onontbeerlijke meervoudig on verzadig·

de vetzuren: hoofdzakelijk in de kiem. Eiwit: In de kiem en do buitenste lagen

is het biologisch van betere kwaliteit

dan in het meellichaam.

Mmeraten. voornamelrJk In dokrem en de bUllenste lagen.

Koolhydraten: in het meellichaam: het lijn belangtljke energieleveranciers.

Ballaststollen (o.a. zemelen): klom en builenste lagen: onmisbaar voor een goede spijsvertering.

protcin + Lipoprotein)

3. Bron:

Verk

ade

Hasa, Zaandam, november 1979.

8220.2

(4)

(6)

--

3 -De defi

n

itie is daarom als vo

l

gt:

"V

oedingsvezels zij

n

de pla

nt

aardige

polysacc

h

ariden e

n

lig

n

ine welke bestand

zijn

tegen afbraak door

spijsverteringse

n

zyme

n

va

n

de mens

".

I

n h

et

vo

l

gende

sc

h

ematisc

h

e overzic

h

t worden de vezel

b

estanddelen

en

hun

v

oorkome

n tol

eergegeven alsmede de struktu

u

relemente

n v

an voedi

n

gs-vezel

(

5).

Vorkommen

Nomcnk

l

a

t

ur

Strukturelementc

..

Ce

ll

u

l

ose

_.

.

~-D-glucan-Keuen

rb

_G

_l

_ucu

;,

_r

_ono-

~

} ,

x an

_Y

c

Ko

h

len

h

ydrate

Hemicc

llul

osen

Ga

l

akto-

}

G

l

_u

_co-

m

an

n

anc

P

fl

anzcnzc

ll

wand

-

A

r

ab

i

no-

ga

l

akta

n

c

(Gcrüs

t

mat

c

r

ia

l

)

Pektin

s

toffe

{

Galakturonane

(Protopckt

i

nc

)

Ga la

k

t

u

ronor

h

am

n

ane

r,

;

,

Pheny

l

p

r

opane

(poly~.)

r'

;""

K

ic

selsä

ur

e

Nich

t

-

Zellwa

n

dgcbu

n

dc

n

e

ProteÏne

Hydroxyp

r

o

lin

Ko

h

len

h

ydrat_e

S

u

b

s

t

anzen

Cut in

.

H

ydroxysäu

r

e

n

Wac

h

se

Fc

u

sä

u r

e

n

ester

P

e

k

t

i

n

e

Galak

tur

ona

n

e

Pfl

anzc

n

-Exs

ud

a

t

e

_~

_Carubi

_n

_}

{

Ga

l

aktanc

u

nJ

Gu

ar

an

Man

n

ane

Sc

hl

cimstoffc

G

u

mmi arab.

· Rhamn

;

tn

c

Pf

l

anze

n

ze

ll

c

un

d

Kohle

nh

ydra

t

e

_Al

_gen-

J

A

l

g

in

ate

}

{

G

l

ycu

r

onan

c

Lebe

n

sm

i

uci-

A

ddit

i

ve

_Po

_l

_ysacc

_h

_a

_r

_ide

I

Ca

r

ragee

n

all

Ga

l

a

kt

a

n-

su

l

fa

t

e

Ag ar

Anhydrpg:~lactane Modif~zierte Cellulos~n

(

z

.

B. C

M

C)

A

cthe

r, u

sw.

M

od

ifizi

crtc Stärke

n

Es

t

e

r, A

c

th

e

r

De

h

oofdbesta

n

ddele

n

ce

l

u

lose

, h

emicell

u

lose

,

pecti

n

e

n l

ig

nin

e

w

or·

d

en in het kort

h

ieronder bespro

k

en.

Cellu

l

ose ( 6):

Cell

u

lose komt het meeste voor van alle

or

gan

i

sc

h

e

v

er

bi

ndi

n

ge

n

en is

de

b

asis

voor alle pla

n

taard

i

ge veze

l

s.

Het is ee

n

li

n

eair polymeer

v

an

~-D-glucopyranose

(

en

i

ge

du

izenden per

m

o

l

e

cu

ul

). (

I

n

tege

n

stelli

n

g tot de gespiraliseerde vor

m

va

n

po

l

y

a-D-gl

u

cose i

n

zetmeel

.)

8220.3

- 4

~

I

<

I

(7)

H

· -

o

-

4 -HO~OH

0~0/

.

HO

I

CH,OH

H

I

H

Cellulose is in

\-later

onoplosbaar

maar heeft

wel een grote affiniteit

tot

1o~ater.

Cellulose

kan \-later

opnemen

onder

z1o~elling,

een eigenschap

die bijdraagt

aan zijn

lolaarde in het verteringsproces.

Hemicellulose (6):

Hemicellulosen

zijn complexe

polysacchariden die

aangetroffen

worden

in

de

cel1o~anden

van planten.

Sommige zijn

polymeren van

enkelvoudige

suikers

zoals

xylose (xylanen),

arabinose

(arabanen)

of

mannose

(mannanen), maar de meeste bevatten twee tot vier

suiker

typen

tegelijk. De polymerisatiegraad van hemicellulose ligt

meestal rond de

honderd. Een voorbeeld van hemicellulose is L·arabino·D xylose. Dit

komt voor

in tarwemeel.

H

.

H

-~-

L - o

H . } - - o

H ) - - o OH

.J'I'J+

....

-

~

-

Yt_y,H

--

.

-

· :\_

_

~

-

H. -

·

· -011

H

!

""

:

\0

H

'-

OH

H

Ho

'

H

o

t·

· H

'o

·

I

H

I

H

OH

I

H

OH

H

OH

I

Pectine

(23):

Pectinen

zijn

\•mteroplosbare polysacchariden. Ze bestaan

in

hoofdzaak

uit galacturonanen

en galacturonorhamnanen. Tevens

bestaat

de pectine

fractie

van planten nog uit

arabanen, galactaoen en arabinogalactanen.

Lignine (6):

Lignine

is

de

enige

niet

polysaccharide

van

de

vier hoofdbestanddelen

van

voedingsvezel.

Het is

een

bui

tenge1o~oon

complex

materiaal

en

de

collectieve naam voor

een groep,

hoog

moleculaire, systeemloze

verbin-dingen.

De

chemische definitie is

dan ook

moeilijk;

het is

in

hoofdzaak

opge·

bou1o1d uit phenyl propyl verbindingen.

(8)

--

5 -III Voorkomen van voedingsvezel

Indien

men de

hoofdbestanddelen van voeding

s

vezel

van verschillende

voedingsmiddelen relatief

uitdrukt

ten opzichte van het totaal gehalte

dan kan

de

volgende indeling

gemaakt

worden (zi

e

bijlage

tabel

1 en 3

t/m 8, Southgate

(24)):

granen: rijk aan

h

e

micellulose

fruit : rijk

aan

li

g

nine

groente en

fruit:

rijk aan pectine (uronzuren).

Voor

absolute gehalten is

de 1qa

ardering

"rijk

aan voedingsvezel" sterk

afhankelijk

van de

wijze

v

a

n uitdrukken (d.s. of

eet

baar

produkt). De

t

abel

len

zij

n daarvan

sprekende voorbeelden

(zie

bijlage tabel

1,

Southgat

e

en tabel 2,

Hellendoorn (19)).

Om

aan

te

geven

dat

de

oplosbare

onverteerbare koolhydraten een

bel

a

n

g

rijk

gedeelte

vormen

van

d

e

onverteerbare plantaardige veze

ls,

is

onderstaande

tabel opgenom

e

n. D

aa

rin is duidelijk te

zien

dat

bij

de bepaling van

alleen

de

onoplosbare

vezel

s

toffen,

vooral bij

groen-te

en

fruit, het

grootste

deel van de compon

en

t

en

met

·~oedingsvezel

werking" ni

et

meebepaald

1wrdt (5).

Zusammensetzung von Ballaststoffen

a

us

eetreidekleien

Haf

er

eerste

Roggen Heizen

Lignocellulos

e

54%

52 %

45 %

38 %

Unlöslich

e

Xylose

37%

31%

32%

(Hauptkomponenten)

Arabinase

4%

6%

14%

20%

Xylose

0,9

1,6

4,0

1,8

Lösliche

Arabinase

0,8

1,5

3,8

2,0

(relative

Anteile)

ealaktose

1

1 Nerkmale der Balla

s

tstoft

e a

us

eetreiden,

Frlicht

e

n und

eemUsen

Na

is

32%

33%

17%

1,8

1,9

1 Art

Verhältni

s

Lignocellulose

%

ealakturon-

lffiC

der

unlöslich

e

:

lösliche BS

eetreidekleien

>

10:1

Frlichte/eem\lse

5:1

-

1:1

*

HHC (\qat

er-

holding

capacity)

8220.5

in

säure

in

unlöslichen

unlöslichen BS

löslichen

BS

BS*

30-55

%

<

5%

3-10

50-80%

30-70%

15 -

40 H

asse

rbindungsvermögen in

g

H20/g

trockenes

Na-terial, gemessen nach der Hethode von NcConnell

et

a

l.

(9)

-,.

6

~

IV Analytiek

De laatste jaren

zijn

verscheidene

analysemethoden gepubliceerd

voor

de be

paling van voedingsvezel

of

fracties daarvan.

Veel over dit

ond

erw

e

rp werd

gepubliceerd

door o.a.

Southgate,

Hellendoorn

e

n Van

Soest.

De

meest

belangrijke m

ethod

en

zullen

in het kort besproken

t>~or~

de

n.

Oplosmiddel methoden (12, 13, 14, 15):

Deze m

e

thode

n werd

e

n door Van

Soest ontt'likkeld.

Ze

zijn

erop gebasee

rd

dat bepaalde fracties van de voe

dingsvezel bij

een

bepaalde pH

geheel of gedeeltelijk oplossen

(zie

grafiek I).

De

ADF (acid detergent

fibre)

methode

(12,

13) is

een

goede

maat

voor

het

gehalte aan cellulose en

li

gnine, maar is voor het

totaal

gehalt

e

aan

voedingsvezel

ongeschikt.

De NDF (neutra! detergent

fibre)

methode (13,

14) bepaalt naast

cellulose

e

n lignine

ook

de hemicellulosen.

In

vel

e

gevallen lukt

he

t

echter

niet he

t

zetmeel

volledig te ven'lijd

e

ren.

De methode werd

daarom

aangepast

t>~aaruit

de

ge

modificeerd

e

NDF methode ontstond

(1

5 ).

Deze

is

geschikt

voor

graanprodukten maar minder geschikt voor

vrucht

e

n

en groenten omdat

de

oplosbare

he

micellulos

e

n

en

pektinen

niet bepaald t'lorden

.

M

ethod

e

n va

n

Southgate

(16, 17):

Deze

m

e

thod

e

is de

eerste die ook

de

oplosbare vezelstoffen

bepaald.

Een

nade

e

l is

echter dat de prote

ïn

e

n ni

e

t

afgebroken worden.

Hierdoor

kunne

n

de

veze

lstoffen alleen na zure

hydrolyse m

et

behulp van

chroma-tografie bepaa

ld I-lorden (18)

en

niet

gravimetrisch. Hierdoor is

de

ze

methode zeer

ar

beid

s

inte

ntief.

Methode

van

H

e

ll

e

ndoorn (19):

Het

principe

va

n deze

bepa

ling i

s

dat he

t

ze

tme

e

l

en

de

proteïnen

m.b.v.

enzymen

t

• T

o

rd

e

n

a

f

ge

broke

n t'laardoor na

t'lasse

n de

voedingsvezel

ac

hte

rblijft

op

ee

n

filter.

Ook bij deze be

paling

w

ordt het zet

meel

echter niet

volledig verwijderd.

Tevens

t'lorden de oplosbare

vezelst

of-fe

n

niet mee

bepaald

. In N

e

derl

a

nd

is dit

ee

n

van de

m

eest

inge-burge

rde

m

e

thode voor voedingsvezel.

(10)

-~

7 ,.

Methode

van

Thomas

(4):

Deze

enzymatische

method

e

bepaalt na behandeling van de verkr

ege

n

voedingsvezel met H2

so4

ruw hemicellulose, ruw

cellulose en ruw

lignine. Ook hier t"orden de oplosbare vezelstoffen niet meebepaald.

Keuringsdien

s

t van Haren, Haarlem (22):

Met d

eze

methode

kan het pentosanen

gehalte

(gemiddelde van

arabaan en

xylaan) bepaald word

e

n in

graan en graanprodukten.

De

pentosan

e

n worden door verhitting met

zo

utzuur

omgezet

in

furfural

e

n

als zodanig

overged

es

tilleerde In het destillaat tw

r

dt furfural

met

broom

ge

oxideerd. Het verbruik

aan

broom t"ordt jodometrisch bepaald,

waaruit het p

e

nto

sa

nen

gehalte

kan tolOrden b

ere

kend. De voeding

s

ve

ze

l

in

granen

b

eva

t

~ 40~55%

pentosanen.

Hierdoor is het

pentosanen

gehalte een

van d

e

kri t

e

ria ter beoordeling van volkor

e

nbrood

op

volle

Methode

van

T.F. Schweizer

en P.

HUr

sc

h (20):

Door

de

voord

e

len

van

ee

n

enzymatische

hydrolys

e

te combineren

met d

e

Southgate

m

et

hode hebben de ond

e

rzoekers

een

a

n

alyse

method

e

ontwikkeld

t.,aarbij

zot.,el

de

onoplosbare

a

l

s

de oplosbar

e

ve

ze

lstof

fe

n

gra

vi-metrisch bepaald kunnen

\"orden.

Hi

e

rna kunnen de ve

ze

lstoff

e

n op hun

sa

menstelling verder

onderzocht worden.

In

d

e

onderstaande

tabel

staat

ee

n kruissch

e

ma

van de beschreven

ana-lysemethoden met

de

hoofdbestanddelen die hierme

e

b

e

p

aa

ld wo

r

d

e

n.

V. So

es

t

Southgate

Hellendoorn

Thomas

Schwei

ze

r

ADF

NDF

hemicellulos

e

x

onoplosbaar cellulose

x

lignine

x

hemi

ce

llulose

x

oplo

s

baar

p

e

ktine

x

1)

p

e

ntos

a

nen vnl.

afkomstig

v

a

n h

e

mi

ce

llulo

se

.

8220.7

-

8

(11)

-

8 -Conclusie:

-

Indien men

alleen

d

e

onoplosbare vezelstoffen

wil bepalen

staan een

aantal routine

bepalingen

ter

beschikking waaronder de methoden

v

an

Van Soest (NDF)

en Hellendoorn

het

meest

bekend

zijn

.

De m

e

thode

Hellendoorn

zou gemodificeerd moeten

\o~orden

om het

zetmeel

volledig

te verwijd

ere

n.

Geautomatiseerde

uitvoering van deze methoden

met

de

Fibertee is mogelijk en

de

ervaring op andere

instituten (IGMB,

IVVO,

Comitê

v.

Graanhandelaren) is goed.

-

Indien

men echter zowel

onoplosbare

als oplosbare

vezelstoffen

wil

bepalen kan

de methode

van

T. F

.

Sch\o~eizer

en P

.

\Vl.lrsch of

die

van

D

.A.

T

.

Southgate gebruikt

\o~orden.

Vooral

voor groente en fruit is

dit

van

belang.

Beide systemen

dien

e

n in

onze

praktijk nog

getoetst

te

worden.

-

De Harenwettelijke

methode is een meer

universele

benadering waarbij

niettemin

slechts één

van de basisbestanddelen v

a

n voedingsvezel

wordt bepa

al

d.

Deze methode vergt echter veel

tijd

en

ond

erzoe

k.

- Doordat

voedingsvezel

gerelateerd is aan

de (on)verteerbaarh

ei

d van

bepaalde koolhydraten

is

de voedingsvezelbepaling

een

vitro verteer

-baarheidsproef

met

alle

problemen van

definiering en analytiek die

daaraan vast

zitten.

De tijd

lijkt

nog niet rijp

om

tot

een algemeen

erkende conventionele

methode te komen.

(12)

--

9 -V Literatuur

1) Pikaar, N

.

A. Het b

e

lang

v

an voeding

s

vezel

en

d

e

rol van brood

.

Vo

e

ding 42e jaargang no. 4 (1981)

.

2)

Painter

,

N.S. en

Burkitt,

D

.

P. Diverticular disea

se

of the colon:

a

deficiency di

sease

of

West

er

n

civilization

.

Brit

.

m

e

d.

J

• ..!.!:.'

450 (1971)

.

3) Burkitt

,

D

.

P

., \

-lalker, A

.

R

.

P

.

en Painter,

N

.

S

.

Dietary fiber and

disease.

J. Amer

.

med. A

ss

.

22 9, 1068 (1974)

.

4) Elchazly, M

.

en Thomas

,

B

.

Ub

e

r

e

in

e

bioch

e

mi

sc

h

e

Methode zum

Bestimmen

d

er

Ballaststoffen

und

ihrer

Komponent

e

n

in pflanzlichen Lebensmitteln.

z

.

Lebensm

.

Unt

ers

.

Forsch.

162, 3

29-3

40 (1976)

.

5)

Scln.,eizer,

T

.

F

.

Die B

es

timm

un

g

v

on Ballaststoff

e

n

.

Nitt

.

Gebiete

Leb

e

n

s

m. Hyg

.

2.!..,

25-37

(1980)

.

6)

B

a

um, H

.

Biochemi

ca

!

composition of

the wholewh

ea

t

grain

.

Departm

e

nt of Biochemistry

.

Univ

e

r

si

ty of London

.

7)

Cummings

,

J

.

H. Progress report

Di

e

tary

fibre

.

Gut.!..i, 69-81

(1973)

.

8)

Spiller

,

G.A

.

e

n Am

e

n, R.J.

Dietary fib

e

r in hum

a

n nutrition

Crit

.

Rev

.

Food

.

Sci

.

Nutr

l'

39 -7

0 (1975).

9) Spiller, G

.

A

.

e

n Am

e

n

,

R.J.

Fibre

i

n hum

a

n nut

ritio

n

Plenum Press, New York

(1976)

.

(13)

--

10 ,;

10) Burkitt, D.P.

en Trowell,

H.C.

Refined

carbohydrate

foods

and disease: some implications of

dietary fibre.

Acad.

Press., London.

11) Hellendoorn,

E.W.

Some critica!

observations in relation

to

"dietary

fibre

",

the

methods for

its determination

and

the

current

hypotheses

for the

explanation

of

its

physiological

action

Voeding

~, 230-235

(1978).

12)

Soest, P.J. van

Uses

of

detergents

in the analysis

of

fibrous feeds II:

A rapid

method

for

the determination of fiber

and

lignin

J. Assoc.

Offic. Agr.

Chemists

46,

829-835 (1963).

13) Goering, H.K.

en Soest, P.J.

van

Forage

fiber

analyses

(apparatus, reagents,

procedures and some

applications).

Agr. Handhook no. 379 US department

of Agriculture,

Washington

1970.

14) Soest,

P.J.

van

en

Wine, R.H.

Use of detergents in the

analysis

of

fibrous feeds

IV. Determination

of

plant

cell~wall

constituents.

J. Assoc. Offic. Analyt. Chemists

50, 50-55

(1967).

15)

Robertson,

J.B.

en Soest

,

P.J. van

Dietary fiber

estimation

in

concentrate feedstuffs

J. Anim.

Sci

45 (suppl. 1), 254-255 (1977).

16) Southgate, D.A.T.

Determination

of carbohydrates

in foods II:

Unavailable

car-bohydrates

J. Sci Food

Agr.

1Q,

331-335 (1969).

(14)

-- 11

-17) Southgate, D.A.T.

Determination of food carbo

h

ydrates,

p.

137-141 Applied Sience London 1976.

18) Southgate, D.A.T., Hudson, G.J.

en

Englyst, H.

The

analysis

of dietary fibre

-

the choices for the

analist.

J. Sci

Food

Agr.

~,

979r988 (1978).

19) Hellendoorn,

E.\~.,

Noordhoff

,

M.G. en Slagman, J.

Enzymatic determination of the indigestible residue (dietary

fibre)

content

of human food.

J. Sci Food Agr. 26, 1461-1468 (1975).

20)

Schweizer, T.F.

en

WUrsch, P.

Analysis of dietary

fibre

J. Sci Food Agric. 30,

613~619

(1979).

21)

Ruiter, D. de, Pikaar, N.A.

en

Belderok, B.

Het belang van brood in de voeding

Deel I

Samenvattend

rapport TNO december 1979.

22) Hoevens-v.d.Horst,

G.H. en

Helboren

,

J.Th. Keuringsdienst

van

Haren

te Haarlem

Enkele kri ter ia voor het

onderzoek

van volkorenbrood.

De Hare(n) Chemicus

.2_,

174-177 (1979).

23)

Southgate, D.A.T.

Determination

of

food carbohydrates, p 66

Applied

Sience

London 1976.

24) Southgate, D.A.T., Bailey, B.,

Collinson,

Een Ha1ker, A.F.

A

guide

to calculating intakes

of

dietary

fibre

Journal

of

Human Nutrition 30

,

303-313 (1976).

(15)

-I

GRAFIEK

I. ,...

_,...

,...

t>

· .

..

·.

..

_t;

...

,...

~

Cl.

~

.

Ja.

Cl.

.,

~

.,

--

~ _~_IQ 110

.

. ·

....

,

.

p

-

IQ

• ~~

-

Ul

.,

~

u

J::

_~

-

· ·~·~

..

.

4J N

-~ 0) • -

.

₁₀

.

_'-'<

_u

_.

~

· '

' -

~

_:·'

_.

_;

_.

_~

_·

_..

_:

_.

_~

_\;

_:·

_~

_..

_{_,,;} .:.

:

:~

.'

...

ti:.~:,,

_I

-:ro

.

...

_{u .}

-

0 Cl) . 4J ·. _:l

₀

_ti:

_:x:

_·

~ Cl) N 0) '11)

"'

-

...

0

Nt%: .lJ

...

z

V)

_:I:

_<

_>.

~

-

~

:x:

N

:c

₀

·-

0

~

:r:

V)

x

G)

.

..,_

'

-

•,lol

-

_M

~ ·r '~

...

.

V) _N _"0 M N

_•

.

• .

.

0

_•

:c

):

,...

₀ ₀ ₀

A

0

-

-..z

Solubili

ty

100%~~

--~---~---~---T-+-~

70

60

50

40 '-.(

30

20 CELLULOSE

10 I

I

..

,

HEM\CELLULOS~~

\

'

\

'

/

I

1. ,

,

~

,

.

I

,

~

,

,~IGNIN

/

" /

· /

~"

/ ." _""

CELLU

.

LOSE

~ ~

,

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9 1 0

11

12

13

14 pH

NDF, ADF, ADL: neutral detergent fibre, acid detergent fibre,

acid

detereent 1ignin

CTAB

cetyltrimethylammoniumbromide

CF

crude fibre

HC-A, BC-B, HC-C:

hemi~~ilulose

A,

B~

C

u;.t

·.

'Ik

Pu..b~

'"T

The

'Delern-:,f"'lo...b:.on.

or

c.e\L

\..:)c:J..l

· .

t.on~td

::

t.Aent~

for

fe.ed

evc:J.u.aJ:ion...

/

(16)

) I I I

(17)

I ' I

Food

· Tot al

die~ary

fiber and composition in

some fruits,

vege

t

a

b/es,

11nd

wheat products*

TAbl~ ₁

Totel Dle111ry

· Flber (g/100g

,

fresh besl1)

Composltion of the

Dle

t

ery Flbe

r

(%)

Non

· celluloslc

Polyseccheridu

Cellulqse

.

I

.

Composltlon of t'hè

1

· Non-celluloslc Fractlon

(%)

Llgnin

'

Hexosea

Uronlc

Pentose• Aclds

Cabbage,cooked

Carrots

,

cooked

Peas, frozen,

raw

Tomato, raw

· '

• , ..

· .

.2.83

.··

.

· ..

· ,

37 ..

3.70 ..

.'

.

_:-.

,·~:60

.·

· ..

..

.

·

· 7.'}5

.;'

d

:·

-

:-

.. :

:

• :

'

.'(

69 ··;

.

--

:

-

1 :

4o ·

·

4

1

63

40 .

27 /.

32 Tr

Tr

2

21 <1

15

19

38

16

20

48

14

55

28

35 '

45 .

22

30

~2

44

· .

Apple, flesh only

· .

;

.42

.:

.

'

6 .

6

33

21

28

· .

15 '

16

19

18

20

18 .

.20

54 .·

.

35

40

· Banana

1 .

75

64

19

2.7 Pear, fl

e

sh

only

' I

2 .

44

54

· -:

1.52

65 i

'

20 ₂₈

22

80

44

39

19

46 ·.;.'·;.

35 Plum, raw, flesh and skin

StrawberrY. rnw

'

46 .

25

2.12

46

3.45 --

.

..

80 ;

· .

.

33

· .4

_

5 .

White flour (72%)

Brown flour

(90

-

95%)

Wholemeal flour

· .

'

·

1 .

11

9

8 .

70 -

12 '

.

11.0

12 Bran

48 .

0

74

10 '

.

8

7

45 :

..

.

11 . . .

48 :

13

60 ..

··

12

•Sou1hQa1e, D. 1976. The anal~is·of dielary fiber. In "fiber in Humon Nu1ri1ion'', G.A. Spilier end R. J. Amen. Plenum Pub!. Co., New Vork

City. . . .

~

· : ',

:

~

~:

1 :'~

1 ~g~

:

:.~t::z2 ;}

~:

,

;i

,:!

·:

:

· , ~<

t7"~·~

·:~:=.~~

=~

;

:

5;

.i

:'

:~!}

,

.

·

· .. ·

-

· · ·

·

· --

··:

maner

·

-·oo _,,., ··'-''.'} • '' " \!:.~::1 ~-carbo-

·

• protcin

..

• Protem

· .

.

--:-~·

:

:· ~ ;

.

:

.

: ·

'

-'· .. i':';

èonlentor

!.

:

.

-

Crude

;,Jndi_gestib1c

_.

hydratcs

(Nx6.is)

· ,._

,.

di_gestt·

•• • > ; • ·; ,: ·_product~

,

: .

.

l

:

'fibrct

,

· .

rcsiduee

(slarch)t

.

· .

1otat

bil

i

tyc

.

Foodproduct

· .

:. ·. _

(/..>

· (X)

.

. ·

_

-

(Y.)

·

· .

· ..

<io

(X)

·.-:

.

· .··.

(/'.>'

• , , ,• I • o I • 0

ügumu

:

.

..

•.

··

:Brown

bcans

,

prc::s.sun:

,:

:

.

·

· ,

--.

:

·

· .-

.. :

-coo\:éd,

total

.

·

· .

.'

;

.

·

· 2!0.5

· ."

' ·

· ··

2 .

8 !

· :

.

1.5 .0

· '

."" ·

· -32.6

··.

·~

::

.2.3

.0

.

:

::

: ,;·

.

9.5 .

7 '

Whitebcam}

_.cann...,

"

~~~-"

:·

_·

.,

_,.

.,9.9

· _·

; ·.-.·

.2.3

.

· .

~

:'

J5

.

7

· _·

·:

-

-44.0

.. ·

_·

:

_·

.

24 .

3

· _:•

_:

Dun

pc:as

· _.

1

d

· .

·

26 .

2 :

• ,

.

· .

2.3 : . ·

-

19.6

· .

:

-45.-4

· .22.5

· r )

uCCln c

·

· (marrow

al

rod

•

· .

J>c.as

p

uct

_

• '

24 .

9"'

2.3 .

.

13.2 -42.0

--<

:

· !

.

2).9

.

: ;

-:

Sof,!

bcans

· .

~ ~·

"92.1

2.-4

5.1 :

12.1

9.3 Soyaflour(ddatlcd)

2!8.)

7 .

5

11 .

9 Tcmpeh

(sample 1)

..

.

-49

.

1i

6 .

0

6.8 Tcmpeh (sample 2)

-4.5. 8

6 .

J

Peanuts (roasted)

·

96.5

2 .

6

8 .

0 ..

<-4

.

'

_-49.8

Ccrtal

protfucts:

'Rolled oats

(sampl

e

1)

B9

.

4 ).7

7.7

69.9 ll.8

· Rolled

oals

(s

a

mple 2)

B8.9

8 .

5 ,

Ricc,

polished

B6.5

0.7 .

].6

'

While brcad

56.2 .

0 .

8

4.0

· Wholc

wheat

brcad

59 .

6 .

I

2 .

0 :

15.5

~,Rye

brcad

66.2 ].6

21.0 .

Whcal

br3:n

87 .

1

10.4

56 .

0

· Fruits

:

Applcs

16 .

4

~4 :

--7

·.

·

· Pcan

·

13.6 .,.,10

-

--8

30

1.5 l'cgctablu:

_\

··

·.

Pot a locs

20.7

2.8 _

9.9.

• }{c.d

cabbagc (raw)

· ..

_8.4

.

...

,

_;lIS

~20

38.0 .

12 .

0 .(cookcd)

8.5

~18 ~20

37.8

13 .

0 Cabbate

(r.~w)

9.1

~16 ~18

36.4

25 .

3 (cooked)

9.7 --16

.... 18

34.0

23.6 Brus

s

els

sproul (cooked)

11 .

9 --11

....

]4

21.0

30 .

8 Carrots

(raw)

12 .

6 --8

~n

36.0

7 .

0 (cooked)

12 .

2 --8

,_

12 -43.0

7 .

0 Onioru (cookcd)

9.6

~JO

--8

-43

.

0

17.0 Turnips (cookcd)

6 .

5

~15

...

;w

.

32.0

17.0 DthyJrotttf Vl'gttablcs

:

~

Endive

94.2

13.0

21.7 .

]2

.

5 -29

.

3 Curlcd kale

92.0

9 .

0

30 .

2

14.1

26 .

7 Cassäva lcaves

95 .

8

10.5 '

34 .

6

7.6

·

39.5 Whilc

cabbate

88 .

6

17 .

5 .

21.5

33.5

16 .

3 .

Carrots

89.3

9.0

9 .

9

46.1

8.6 Orüons

94.1

10 .

0

10.5 • AOAC-mcthod

.

l

• W«nde crudc fibrc (rapid

procedure

U).

~

Ptoposcd

method.

· "With 5larchy foods as

starch

;

with

fruils

and vetelables

a~ rlexlrosc-

-

equiv~lcnl

.

~

98.5

96.8

99.6

99 .

9 .

92.9

~JOO ~100 ~94

--96

~96

--97

--93

--100

--9.5

--92

96.6

85.3 --99

-100

4

_{C:alculated from N-dclcrmÎn3lion of}

_{samp_le or}

_fihralc

_,

_{and micro}

_-

_N-dclcrmiMt

_i

_{nn ,..r}

r~cirlw

.

· ,

I

. I

(18)

'

i·~

!

·

3. Oirury libre In wf'l•l flouro and brud lg/100gl .

Touldi~y No..-llulotic c.lluloMf Llvnln Ta bil&. Oieury llbrt In tomt vtjlttablts lil.' lOOg adiblr portlonl llbrt poly~~<:charidft • Floutt Whitt, bru<.lmoking 3.15 2.57. 0.60 0.03 Brown 7.87 6.70 1.42 0.75 Wholemul 9.51 6.25 7.4~" . 0.80 Bron 44.0 32.7 8.05 3.23 Breadt Whlle 2.72 2.01 0.71 Tr Brown 5.11 3.63 1.33 0,16 Hovls A.54 2.99 I.

OI

0.04 Wholemeal 8.50 5.95 1.31 1.74

Tolel dieUry Non-oelluloslc Ctllulow Llgnin

I

libre poly~&<:clurides

L•fy voget~bltl

Broceoll tops (bolledl 4.10 2.92 0.86.

O.Dl

• ExprHStd u the sum olthe component mono~horid~ I ExprH.Std u gluco~

Brussels sprouls (boiledl 2.86 1.99 O.BO

O.o7

Cobblge (boiledl 2.83 1.76 0.69 0.38 Ceulillower (bolledl 1.80 0.67 1.13 Tr ltlluce (rew) · 1.53 0.47 1.06 Tr Ta blo 4. Oleury libre In

.or:ne

brukhst U< . . h (~lOOg! Onlons (raw) 2.10 1,55 . 0.55 Tr

Tolll dirtory Non-ullulotic• c.llulooe .. LJvnln f

libre poly .. cd,.ridH Lt?Jmet 8011'1$, baktd (canntdl 7.27 5.67 1.41 0.19 'AII·brtn' 26.7 17.82 6.01 7.88

Cornliokes 11.0 7.26• 2.42 1.32

'Gropenuts' 7.00 6.14 1.28 0.58

'Rudibrek' 7.60 5.39 0.99 1.22

Buns.- runner (bollodl 3.35 1,85 1.29 0.21 Pus, froun (rawl 7.75 5.48 2.09 0.18

p~rden (conned)0 6.2B 3.80 2.47 0.01 prl>cmed (c.anned) ~ 7.85 5.20 2.30 0.35 'Riet Krispies 4.47 3.47 0.78 0.22 'Pulltd Wheot' 15.41 10.35 2.59 2.47 'Su91r Pu lis' 6.08 4.00 0.99 1.09

'Stuedded Wheot 12.26 8.79 2.63. O.Q4

'Speciol K' 6.45 3.68 0.72 1.05 Swiu br .. ldast !mixed

Aoolv~biH

C.rroll. yovng (bolle dl 3.70 2.22 1.48 Tr Porsnips (raw) 4.90 3.77 1.13 Tr SWtdes (rJW) 2.40 1.61 0.79 Tr TurniPS lraw) 2.20 1.50 0.70 Tr brondsl 7.41 6.31 1.36 0.74

'wtttobix' 12.72 9.18 2.35 1.19 Poloio _mein_{erop (rowl} _3.51 _2.49 _1.02 _T_r • ExprHSed u tht sum ol the component monos.ooch.,ides

• • Exp<e""d as gluco~

I This volue moy include hutlnductd arttl.acts w11lyling uli"'in

chips (lrled) 3.20 2.05 1,12

O.Dl

crisps 11.9 10.6 1.07 0.32

unntd• 2.51 2.23 0.28 Tr Teblt 6. Oieury tlbreln tomt biscuits (~lOOg)

Toul dlrury No..:C.IIulotic c.llulo• Llvnln libri polyr.t«I>Mides

_.

_..

Chocoleu diQHtivl · ·,

..

(~ coattdl 3.50 2.13 0.69 0.78 Chocolelt(lully coaudl 3.09 1.38 0.42

.

1.31 Cri>Pbrud, ryt 11.73 8.33 1.66

_I

1.74 Cri>Pbrud, wheat 4.83 3.34 0.94 0.55 Gingor biscuits 1.99 1.45 0.30 0.24 Mot

zo

3.85 7.72 0.70 0.43 Oetc.ak" 4.00 3.18 0.40' 0.44 Stml·awetl 2.31 \,78 0.33 0.22 Short·SWUI 1.66 1.42 0.11 0.13 Wahtt (filled) 1.62 1.08 o.47 0.07

Pep~u (cookodl 0.93 0.59 0.24 Tr Tomalo llruhl 1.40 0.65 0.45 0.30 (unnodl' 0.85 0.45 0.37 0.03 Swerlcorn (cookedl 4.74 01 0,31 0.12 (unnedl' 5.69 4.97 0.64 0.08 ' drointd

Tablt 7. Or.üry flbu In .arnt frult lnd nuts (gll()()o t<liblt pot1fonl

I

_I Totel dirurv Non-<>elluloslc c.lluloM

Llvnln

'

flbrt po ly .-echl rldes Frults

AppiH (fits/> only) 1.42 0.94 0.48 0.01 (peel only) 3.71 '2.21 1.01 0.49 B.,.,lnn 1,75 1.12 0.37 .... 0.26

Chtr~les (flut. and skin) 1.24 0.92 0.25 ,.~ _0.07

Grapefruit (eannedl' 0.44 '0.34 0.04 0.55 Guaves (canned)' 3.84 1.67 1.17 0.80 Mendarln orenQH

(conned)' 0.29 0.22 0.04 0.03 Manpoes (connrd)' 1.00 0.65 0.32 0.03 Pud1u (fl~ and skin) 2.28 1.46 0.20 0.62 P .. rs (fltsh only) 2.44 1.32 0.67 0.45

(~>tel onlvl 8.69

3 .

72

• ~ l , _2.18 _2.67

Plums lflesh and s~lnl. 1.52 ·, 0.99

....

..

0.23 0.30 Rhubarb (raw) 1.78 ' 0.93 :

.

:, ~

.

0.70 0.15 Sirawberrles (raw) 2.12 .. ' 0.98 . : . .0.33 0.81 (eannedl' 1.00 •. . . 0.4B': '. · ··o.2o 0.33 Sultii1H 4.40 . 2.40 ... ,.· .... ' . 0.83 1.17 NUU

.

,;·~u-.:

.

Brillil 7.73 ;3.60 '.': ~ ·. 2.17 1.96 I PunUII 9.30

_..

:·-· • 8.40 ·:.• (o:·'.l• .. 1,89 • 1.21 : I : "'; · : .. ; ':, ,· :• ~ ' Frultand syrup

.

..

;. ": .. : I. .'i ...

Te bie 8.

Olo~ary

flbn In .ame lood producti

(gil

6ogi

t.'.' ·•.

:_.

.

~'

.-. :. ·,

.

;_. ~ . ~ .

• .

.

Tout dlnary _{NorHetlulo~lc}:. CelluloM. Lltnln llbn poly ilaccl\lr kl• .... Prt:serves \ Jem, plum 0.96 0.80 t. i I.' 0.14 0.03 strowbtrry 1.12 0.85 •· ';> .• ::. l _0.11 _0.15 Lemon curd 0.20 0.18 :· ••

~

t '!

-

~

. 0.02 Tr M~r1111lade 0.71

..

0.84 . 0.05 0.01 Mi neemul 3. 19

2.09 .

::·

: 0.60 0.50 Punul buner 7.55 5.64 ; ...

··

.

,

· ,

· .

1.91 Tr Picklt 1.53 0.91·.·;-.,,., . 0.60 0.12 Orled toups Iu purehttMd)

..

.

•

:

Mintstront 6.61 4.60 1.91 0.10 Oxtoil 3.84 2.B9 . 0.94 . 0.01 Tomalo 3.32 . 1.96

..

'·1.33 0.04 S....npes (ooneentmtd)

· .

.

·

Cocoe 43.27 11.26 4.13 27.9 Orlnklng chocolalt 8.20 2.81 1.16 4.43

CoHot end chlcory

H38net 0.79 0.73 -

,

..

,.

.

O.D2 0,04 I nrtani coHH 16.41 16.56 0.63 0.33 1··1

.

..

.

Extncu

.

..

Bovril . 0.91 0.85 0.03' 0.03 Mermlll _2.89 _2.60

.

( _~._0.03 _0.06