Die O.B. Jaargang 4, no.10

keciatroer UD

die

B.P.K.

u

'D Nuaablad.

"

VIERDE JAARGANG.

WOENSDAG, 31

JANUARIE

1945

.

_{No. 10}

_.

Wooing-Vraagstuk

'

Volksramp

Ontwikkel

Tot

normale huisllke lewe Dan sal selts watertenks gesog wces sal hervat. as w\1onhulse!

Jongslede Is nog 'n o01·saak

byge-Ministeriele Gekskeerdery In Plaas

.

Van

Qplossing

Die vraagstuk Is nie net beperk tot

die groot stedo nie; op die

platteland-se dort>ies is die huisskaarsto ewe

nkuut.

'n Man wat vortroud is met toestan -de op die eiendomsmark, verklaar aan

ons dat ondanks die regering se p:~­

glngs om elendomswaarde <On -huur te

stabiliseer, ook op hierdie front 'n be-drywlge swartmark opereer. }[y ·ve r-tel Tan 'n Wlll)lJOpige huissoeker in Johannesburg wnt ,enigiets" won b:~•

hull om mrutr net •n buis te kan bum:.

llom is een nangebied teen £1.> per mnand - 'n mool groot huis. Jly mocs

dlt weier, want 'n man kan tog uic 'n

bnlshunr l>etnal wat groter is as jon

salaris nie!

Skokkende voorbeelde word daar-llks teengekom wat aantoon wattor ongesande prysstygings eiendommo toon.

'n Huis wat in Johannesburg In

1939 met grond en al £2,800 ge

-kos het, Is in 19!4 Terkoop vir £6,000. In Blo.emfontcin wortl

TE VEEL KOS VIR

lmlse wnt toon £1,800 gewnardeer

Is, verkoop

teen bedrae In die om-trek nn £.1,000. Self:~ op .die

plat-telnnd wol'd hnlso ''erkoop te.en tot dricmanl die gowaar!Werdo betlrae.

Ult elwnomiese kringo bet selfs waaralwwings gekom dnt mense nie in vasto olondom moet bolO nle, want die bedrao wat gevra. word. Is oo ver boka nt die eiendoru so wanrdekerf,

dat oro dit to bctaal. onvcrmydelik die waarde vtm die geld sclr 1:10et

ver-minder.

Die Slmldlge

Die regorlng het blcrdle toestand

laat ontwlkkel. Hy laat dlt nos steeds vererger. En by skyn magtcloos te

wees Qlll dlt enlgsins te vorhelp.

Ten .:1ansien van hierd1e helc aan-geleentbeld slaan mnr. Harry

Law-rence - die i\llnlster socder Huisa

(was by maar llewer sonder porte- • feulje) 'n droewlge flguur.

GE-INTERNEERDES

Skitterende Reaksie van

0

.

B

.

-Lede

Nogeens bet die Ossewabrnudwag

gct.o

ou

dnt lty In ty,e ,·am l<rlsi~

sy mede-Afrilmncr in o<Jic stryd bystnuu en hom nle nnn sy lot oorlnnt nlc. Nn nanloiding vam 'n oproeJl In Diu O.B. lcort ,·oor Kersrec!l om oct· wa·re nn die n:offiefontelnse lmmp tc stuur, \\'US dunr so •u gew2ldige toe· stromlng van 'l·oellsel en Ielikern~··'.l dat dlt eenvondiJ? uie niles baasgernul<

kon wor.d denr die gelnterneerdes nl<'. llnlle kon 11ells nog nan dle inwo·

ners ''an die ander interneringskampe ,·oedscl r.erslmfl

l\lev. T. A. Immelman, wat al hlerdlo voorr.ade by l(offlofontoln hun·

teer, wens nlmal uat so byged•·a bet naunons .die golnterueerdes to bodnnk

vir hlerdle pragtige gelwor wat hullo op die roepstem gegco bet. Sy vor.

klaar dnt dnnr nog so 'n oonloed Is, dnt sy verpllg Is om lede

te

T.ersoek om voorloplg aile aansendlngs van eeumre na die kamp te staak.

Die Ossewabrandwng is trots op hlerdle sldtteren.de daad Tan broe. derslmp wat .nogeens 'n bewys nan ons vyande lewer Tan cllo lewenskrog· tlgheld van· die Beweglng.

In September 1943 het hy aange- voeg tot die lang reeks w.:tt gelei het kondlg dat hy blnne _{'n jaar 30 000 tot die mlsdadlge mis}-oes wat die

re-huisa vir die volk gereed sal

M.'

Sy p:orlng ten nnnslen van bebulslng

ge-woorde was: ,Die l"eget·lng .het be- maak het.

sluit om 'n kragdadlge behuislngsbc- Dlt kom nou ult dat die land nle leld aan te pak. Die voorl!Jplge mlk- oor ~renoegsame opgeleide Takmnnn.u

punt is die oprigting van 30 000 wo- besklk om 'n na·oorlogse bouprogrnm nlngs in die loop van die ~olgende volstoom te Iaat werk nie. Dnt so•n

twanl! maande". toestand, temiddo van al die oorlogs

-Teen Mei-maand van die vol- probleme, ook nog bestaan~ is •n geode jaar het dlo :\finlster sy nulve flagrante voorboold Tan nnln

-September-belofte nl heeltemal tlgheld nan die kant Tall ons onge

-vergeet. Toe het hy aangekondlg loofUk onbckwnrne regering. dat hy ,,in die l•oop van die vol

-gende twaalC maande'' 15,000 hui- Gilen Werkkragte se gaan bou.

Twee maande later, In Julie-maand Mnr. S. Pauw van die Universltelt het Minister Lawrence aangekondlg.' van Pretoria, het in Die Ynderlnrul ,.'n Naslonale behulslngskema va~ ulteongesit dat ons land, om die bou-£8,000,000 blnne die volgende twaalf bedryf op sy 1936-pell te handhaar,

m.aa.nde word nou deur die rogering janrlllcs 636 nuwe werkkragte tot die as MbONTLIK beskon na rnndpleglng geskoolde ambagte In die bedryt rooet

met die adjunk-boukontroleur" byvoeg. Ons moet natuurlik meer Tenvyl umr. LallTenco besig "·as nuwelinge byvoeg om die boubedryt

om IMt dJe huisloses gek te skeer oor ult te brei in verhouding tot die ab

-hnise ,,-₈t hy wll boo, Jn, sal boo, nee, normale vereistes van die oorlogsjaro. moontllk miskJen tog lum bou, J~.et Hlerteenoor, so verkla.~r mnr. meer en meer mense hulsloos gowor.d. Pauw, is danr gedurende die Vandag is die toestnnd al ₈₀ nkuut dat lnnste vyf jaar maar gemiddeld mense ole aileen Terpllg ls om in 383 vakleerlinge tot die bedryt

to h 1 gt •·- toegelnat!

mo r u se en a er.wmertjles snam Roo op narde dorf 'n minister, unt

te drom nle, maar ~elfs genoodsaak die nrmet.elheid het om te praat Tan wol"d om in tente en on motorlrorre 30,000 hulse in twanli maan.de en

vnn

op die oop Teld te bly. •n £8 mlljoen-bouprogrnm, so nalntlg

Eers Dan woes ont geen uandng te skenk rum

die "'erklu-agte-aspek bienan nlot Selfs blinde mense kan vandag slen Maar tog Is dlt so.

dat die regerlng magteloos is om die , Maar nog is dit nie al nle. Om nou volk van llulse te Vl:lorslen. En dit die tekort nan werkkragte ann te

sui-vandag al, wanneer die behulslngs- wer, wU die regering dat ou- en half-probleem nog lank nle sy vollc om- geskoolde naturelle-werkers in d.ien:; vang berelk het nle. Dlt Ml eers gc- geneem w1:>rd. Klaarblykllk moet een beur as die soldate terugkeer en go- !later nou met 'n ander flater probeer demobiliseer word, wanneer dulsendo verhelp word. Nntullelle-lndlensne· geslnne, wnt vandag in losicsllulse, tning In dlo boubedryf son vir die

kampe en inrlgtlngs verspreld Is, hul (Vervolg in kol. 4 bls. 2)

Wees

GESOND

en

STERK!

JOHAN

HEFER

sal

vir

u

ook

so'

n mooi

liggaam

m

e

t

reusekrag

hou.

Sliryt aan:

Johan

H

ef

e

r

en meld u Uggaatnlike Swakbede ,or vul hierdie koepon in:

Johan

Hefer

Posbus 8809, .Johannesburg.

Stuur 11:17 aeeebtlef, eoo4or ver"PllCUD&, •oUo b0110o4erbe4e omtrent o Korsoa.

Naam ... .

Aclroa . . . .

I

1'WElil

I

EIERS Die Beato en onder PRODUKTE

~!:!!~~~LUilllVEE,

aao te

atuur Ia:

C. M. ELOFF EN KIE.

, (Edms.> Beperk

\IORE31ARIC (l'osbus 718!1) NEWTON

~~~~---~~_I ·

·

SASBANK

r

errig

J'

olludiem 1

Lenings

vir

gesclarieerde

persone

verkrygbaar.

T•rm•

uiter.s

billik.

RAADPLEEG

SASBANK

PAARL

:-

WORCESTER:-

KAAPSTAD:-Posbus 266

Posbus

57

Posbus 2387

AANKONDIGING

!

!

•

I

SPRINGBOK

MEUBELS

Die Huis·

en Kantoor·

Meuheleerders

OPEN

V

ANAF

1 FEBRUARIE

'n tal;: te

Jan Phillipsgebou,

Lady-Greystraat,

PAARL.

(Voorheen: Van Scliail~s)

•

Rig navrae aan: Vietoriaweg 171, Woodstock.

MARKAGENTSKAP

VROEE

MORE-MARK

'

_KAAPSTAD

•

.ETALING GESKIED ONMIDDEL LIK, WEEKLIKS, MAANDELIKI

OF IOOil VERLANQ.

•

_ 8UD _ . . . . ZfD. BTU.

•

MINNAAR

& J'

AN

SCHOOR ·

Eieuaar: QUBTAV RETIEF.

Te..,..n t-tt11.

0

NS

Unie,

is

sowel

dwarsdeur

as

b1:1ite

dit

s,

.

grense,

bekend vir goeit

drukwerk

teen konkurre

rende pryse.

B

pleeg

ESTE

in

is om

verband met

ons te

raad·

u

benodighede.

Prysnote-rings

word

gratis

ver-skaf.

Enige soort druk

·

werk

van

visitekaarte

tot

geleerde

Dissertasies

word onderneem.

I·

Hou

Koers

Na

Pro Ecclesia-Dru.kkery

(Edms.) Bpk.

Drukkera, Uttpwon till Boekblmten

Die

Laan,

Stellenbosch.

Noem die O.B. wanneer u by Adverteerders koop.

DIE

O.B., WOENSDAG, 31

JAN.

1945.

K.G.

se

Boodskap

- - -

-=

, Verdien Die Vryheid

!"

Onderstnande is die boodskap wat die K.G. uitgereik bet met die oog op die prog1·am vir Vryheidsdag:

Op 27 Februarle 1942 bet die O.B. vir die eerste keer oorgegaan tot 'n landswye vlerlng van Vrybeidsdag met Amajuba as sentrale punt. Van

-jaar vier ons dlt ten spyte van die oormag van vyande vir die vierde keer.

Ons herdenk nie net die manne van Amajuba nie, m.:tar ook die gees waarin daardie manne hul geslag vrygemaak bet. Op Paardekraal het hulle

'n eed gesweer en omdnt hulle die ced met die daad gehou Itet, lwn huHe

voor God gennde vind.

En ons geslng van republikeinse Afrikanerdom? Was daar in ons geslag

ook 'n eed en 'n daaropvolgende daad gewees?Goddauk, ja! In die Ossewa- ' bmndwag. In di~ En1pir,e se kampe en tronke het Afrikaners by die liOn·

derde geweier om die eed' te breek. })n daarbuite ltet tlenduisende

,·olksge-note hul noo.dlydend.o mo.eders, nouens en kindertjies bygestaan, OORDEEL

Want die volk wat net s~: ,Ons wil vry word", het nog niks gedoen

nie, en die wat sweer voor God dat ,ons gaan vry word", en dan deur

wankelmoedigheid sy 0011 l'erbr,ook, sal vind dnt by 'n eed gcsweet' en vcr·

breek het wat hom tot oordeel sal strck. Maar die geslag wnt swcer dut

by die Tryheid gann nastr~f en dan dag na dag, jaar na. jnar, die sb·yd,

voort.sit, die sal gennde Tind en ook die krag omdnt sy eed sy

C'ms

Will> en

nie net lee woorde ni41.

In die geski~denis van hierdie volk sal die oorlogsjare beltend staan as jare waarln tiendulsende Afrikaners, mans, vnoue en kinders, 'onder die felste teenkanting met intimidasi~ vansyde Empire-handlangers en met

uit-levtering vansyde groepe na-ywerige of misleide volksgnote, hul eed voor

God volhardend en taai nligekom bet.

;,roNIDlENT

,

As monument Til' die eetl

.e'll

.

die

volhnrding van die republilc~inse Afri·

lwner van ons geslng staan die reddende daad van die O.B. se Noodbulp.fonds. Waar andere skouerophalend gevra bet: Is ek dan my broer se hoeder?

daar het elk-een van u ses jaar lank pal gestaan, brandwag gestaan; en

1

, omdat u die ,ecd gehou bet tcenoor w.eerlose none en kindertjies, danrom 'veet ons dali n die\eed ook gaan hou tecnoor die uywording van ons volk.

Wat andere heeldag oor droom of p'raat; maar wat bulle nog nie eens

aangedurf het nie, dit het tienduisende Af)'ikaners, mans, vroue en kinders, alreeds jaar in, jaar uit volbring. En op hierdie taai en pligsgetroue tipe

Afrikaner g.aan ons ons vryheid bon, op die Upe in die Volksbeweging die·

Ossewabrandwag.

Op1

toking Van

Naturelle

; '

Die onrus wat onder naturelle

ver-oorsaak word deur lcommunistiese

tOP-stok,ing, word weerspieel in 'n versing van die Departement van Arbeld oor

die arbeldsmoeilikhede tydens 1943. Daarvolgcns was daar 52 stakings

waarby 8,400 persone betrokke was.

Daar bet op die wyse byna 50,000

werkda:e en nagenoeg £20,000 aan loon

verlore gegaan. HlerdLIY syfers is ann·

merklik ,Aoer as die oor· die ,·oorat· gaande twnali jnnr. Yicr·l·yfdes ,·an

die stnkers was nnturello, en die stn·

kings het grotcndeels in di.e winkel· bedryf voorgekom.

FLINK OP HlJt POS

Die kommandan,t van die Mnrc

band-kommando berig dat sy offlsiere en

brandwagte flink geraageer bet op die

oproep in Die O.B. insake hulp aan

die geinterneerdes op I<offiefontein .

H,y het namens sy kommando 5 sak

-lte' meel; 4 pakke kofflc; 2 pakke kook; en £5-10-0 aan geld weggestuur.

Ook die ouer mense uit die ll'weede

Vryheidsoorlog se dae, met herinne

-ringe aan die St. Helena-eiland-kamp. het bul dee! gedoen. O.a. het mnr. E.

Steenk.amp en sy eggenote elk hul £1

gestort.

I<omdt. Louw wil graag alma!

die-gene wat so fluks bygedra bet, van

harte bedank. Hulle het hul brood op

die water gewerp, en na vele da_~ sal bulle dit weer vind.

OFFISIERE VERLAAT P.E.

H:oofkomdt. J. Terblanche berig dat onlangs 'n hele aantal offisiere van

P.E. verhuis bet, en die kommando moes met leedwese van bulle afskeid Vir die nuwe Vrybeidsjaa1· wa:t op 27 F1ebruarle 1945 intree, herhaal

elkeen van ons voor God ons eed: ,Eic sal my ;mede-Afrikaner nie in die

stryd verlaat nie en ek sal hom nle aan die Vl'eemdeling en die vyand

uit-lewer nie". _{• neem.}

Slegs Afrikaners wat jaar in, jaar uit dnardie eed hou, het ,ook die moed om met vertroue te vra: ,Heer maak ons vry!"

(Geteken)

J. F, VAN RENSBURG,

I

..

Leier en I<ommnndant-GenerOssewaornndwa.aal, g .

I<omdt. en Komdte. P. Celliers h<lt vertrek na Porterville; Komdte. B

es-ter na Rossmead; en Jeugkomdt. en Jeugveldkte. Badenhorst na Johan-nesburg.

Arbeidersparty Strooi Sand in W erker se

Oe

Die hoofkomdt. hoop en vertrou da.t

die versklllende Jwmmando's onder wie hierdie offisiere nou gaa.n

ressor-1 teer, ten vone gebrliik sal maak van

· bulle kragte. Vir P.E. was hulle 'n

besieling.

Die Ossewabrandwag het reeds

ge-noegsaam bewys dat die kommunisme vir die werker In Suld-Afrika geen heil kan bring nie.

Die O.B. het egter deur IUiddel van sy Arbeldslaer vir die werker die we~ na sosiale gel'egtlgheid en b

estaans-velligheid .aangedul. Omdat die wer-ker die k'apitalisme as vyand nommer

een leer ken het en die O.B. die na-slonale en sosiale i{ragtd teen hierdle vyand mobiliseer, vol~ die workers in steeds groter w>Ordende getallc die

weg van die O.B.-Arbeldslaer.

Hier-dle weg wat die O.B. aanwys, laat die dwaalp.aadjies van die kommunisme in onbruik verval.

Die Brits-sosiallstiese leiers van die Arbeidsparty begin stadigaan lnslen waarbeen dinge loop. Op bul jongste kongres het bulle besluit om 'n ve

r-enigde arbeidsfront in die !ewe te

roep, maar met uitsluiting van die Koommunistiese Party - waarom? Omdat die Afrik.anerwerkers nie van die kommuniste hou nie! llle.t onder

woorde, omdnt dle Afrilmnerwe·rJ•ers

dio naslona.Je ,en sosiale rfgting van '

die O.B.·Arhllitlslncr bo die gclyiisf.ci·

llngsb~leid van die konuuuniste ver·

Ides.

Maar ook die here van die Arbeids-party, meestal 10uerige Britte uit die

geledet-e van die klein eksklusicwe kring van hoogbetaalde v.akmanne,

verkies die segregasiebeleid ten op-sigte van die nie-blankes, maar let

wei, nle omdat bulle rassuiwerheid

nastr.eef nJe, maar wei on1dat hulJe

lml bevoorregte posisle as 'n klein groepie Tan hoogbetaalde vakmanue.

teen oenige medcdlnging van die kant

van 'n moontliko groot anntal ~te·

skoolde nie-blunl<e werlccrs wil be·

skormi

Hul

MotiJewe

Ons is dankbaar dat ook hulle ui

t-eindoelik die stryd teen die kommunis

-lDe aangeknoop bet, maar bulle moet

bns .asseblief nle kwalik neem dat ons

ons nie sand in die oe sal laat strooi

nie - ons weet uit watter motlewe hulle handel. Uit dleselfde snh'sug·

tige - 'n ander naam daarvoor is kn·

pitalistiese - motiewe waarult bul

segregasiebelel<l voortspruit, ''loci

ook hul optre<L9 teen d~e duisenll<'

. langhctaalde ltalfgeskoolde A(rikanor· we·r·kers voort. 11ulle wil <lie krln~ van geskoolde werke1·s wnt deur fmlle

beb.eer word, so ldein moontlil< hou, so.<lat die aanvraag altyd die nunbod

sal oortref en hul lone dus hoog

snl

bly. Vir die Afrikanerwerl<er bled

lmlle gecn hell nle. Waarom WE'l'k

ludw dan nog steeds met die lmpila· llsties.e regering van genl. Smuts

saam1

Die O.B. aanvaar graag die

bondgcnootskap Yan die

Arbeids-party teen die kommunisme maar

teen die kapitalisme - die aarts

-vyand van die werker - kan die

O.B. geen steun van die Arbeids

-party, gesien sy huidige samestel-llng en koers, · venvag nie. Danr

Is vir die Arbeidsparty net een moontllke weg oop as hy die ka-pitallsme en die kommunisme

daadwerltlilt wll beveg, en dit is die wog van die o:B.

Dan doen hy ook 'n beroep op al sy offisiet·e en brandwagte om skouer aan die wiel te sit, die organisasie op

te knap, en harder te werk as ooit tevore in die jaar wat voorle .

(Vervolg van bls. 1, kol. 4)

blanke werk,er eenvoudl~t ondergang het.eken en vir die bedryf agteruitgang,

want. .dit sou 'n toestroming ootelien

van goedkoop ongeskooldo werlters.

Die Kroon

Om .a:lles te kroon bestaan <die rege

-ring se kontrole-stelsel (mens sou wil

se Koning Midas die Slot-stelsel) ook

nQg om die pr6bleme van die bedryf te vererger. 11Inr. 111. J. Palm, bon· werlre.rs-orgnniseel'dsr in Pretoriu,

verldanr dat as die boul<ontroleur sy

Jmidigo beleid -voortsit, stnar werl<·

loosheid die bouwerkers biune drle maan.d~ in <lie anng12sig!

, Mens kan byna vra: Wat nou nog?

Ons partypolitieke regering he't, wat

die boubedryf betref, \'l()lmaakte

chaos tot stand geb;-ing:

Die volk het geen huose nie. Be

-staande werkkr.agte is ontoereikend om 'n voldoende aantal huise aan te bou.

En tog! 'n ~(ens kan lmas geen 11er· mit om 'n lmis te bon in die hande

kry nie. Die ,ge-volg is <lat die bon·

wcriters waaroor ons nog b.esliUt, met

w,erldoosheid bedrelg word.

Dlt sal die nasionaal-sosiale gesag -staat van die Ossewabrandwag ver

-els om orde te skep uit die chaos waarin die partypolitiek Suid-Alrika

beland het en nog daagliks verder in-dompel.

I

DI

E O.

B

., W

OE

NS

D

AG

,

31 JAN.

1

945.

Woordbomme In

Die

P

arlemen

l

(Hier geld alleen di1~ dee! ;van ons

opskrif: ,Wat gese word"). 1 D.e parlementere woo1defabriek het vanjaar be~n met 'n ,mosie van. jll -keuring" wat deur die J.eiet· van die

opposisieparty ~ngestel is wa.a-rvol

-gens die regering aangekla word va;.

,lakshe~d en onbevoegdheid'' ten op-sigte van die voedselvraagstuk en van ,,planloosheid, onvoorbereidheid en onbevoegdheid?' ten opsigte van j:e maatskaplike vraagstukke. .

Na 'n goei~ en kragtige toespraak van dr. Malan moes dfe Ieier van die regeringsparty (of Eerste M:nister) antwoord. Genl. Smuts h1et hom •egter

nie verwerdig >Om dit te doen nle. Hy het opdrag gegee aan min. Harry Lawrence - Harry Lawrence van al -ma!! - om op dr. Malan se toespraak ·te 4ntwoot!d, D~e Burger probeer hier· di,e belediging as volg afsluk: ,In 'teenstelling met d:e gewor.e gebruik dat die Eerste Minister op so'n mos:e

van die Opposisi·e-le·ier antwoord, het genl. Smuts dit gister wys geag om die gllbberige veq:lediging aan min. Lawrence oor te laat. By and,et~ redes het hy miskien aangevool da:t dit darem nie sou deug om Jonmiddellil< na die aktuele toespr.aak van dr. Ma-lan nou weer in die wolke rond te dool oor mooi !deale nire' '.

Hi.erdle ,mosie'' is nntuurlil{ al by voorba,at dem' die rogeringsparty se koulms ,·,e.rwerp. .A.l die lang tOll· spral<e kan die regering, nie tot ,dude .

beweeg ni\1". Meeste wat dit Iran doen, is om Iiom ,ann die knal< te ski", d."\V.s. om propaganda te.en hom te ' maak met die oog op die verkiesint oor vier jaar.

TEENOFPENSIEF

En hierdie propaganda-offensief het die regering probeer verydel deur

L.V

.

'

S

'

se

H

ooding

I

n

·.

Vleiskrisis

In Kaaps

ta

d 'heers da

a

r di.e

afgelope wel

11

e weer 'n ongelten

-de telmrt aan

v

leis. Slaghuise

staa:n

~ie

grootste gedee

l

te

van

.die week g

e

sluit, en

tli~

toes

't

and

word be

s

kryf as die eTgste in

die g'eslded

e

nis van die

s

tad.

Tel

lS

elfdertyd

w

ord uit

Pieter-m

a

ritzburg berig dat daar so'n

om·

v

loed aan vleis op die marl{

is dat

sl~g"ters

ein

t

lil

{

opg·eske

6

p

sit m

e

t hul voorr

i

de.

Slagters kla da't daar

'

n groot

sm

o

klcelhande'l in vleis

plaas-vind en

dat v:ragte

vol

die s

t

ad

op onwe'ttige wyse binnekom.

In hierdie toestand is aUe oe

opgehef na die Parlem

e

nt wat

,

tans in Kaapstad sit, maar

s

on·

der gevolg. Daar is b

e

vind da

t

op dieselfde dag waarop in die

.

pers aangelmndig is dat die

in-voeting van blilckiesvreis vir die

1

hospitale .o

·

orweeg word, die par

-l

e

mentslede in di.e

parlements-g.eb~ou

lliog· soveel vleis op die

tafe'l gehad dat hulle tussen vier

versldllende slm'ttels vleis koli

kies!

/

VRYSTE

L

LIN

G

!

Maar. di

t

het

m

ie •

verhoed dat

een van die

· lede 'n vet

·

soelc tot

die reg'ering gerig het om

par-lemellltslede

vry

te

s~el

van die

Nog 'n Mening

Oo

r.

V

erkiesing

Arthur Barlow se wee

k

blad

sp~ek

die mening

u

it d.at daar

g

.

een verkiesing in tHe nabye

t

oekoms saj w

e

es nie omdat

Smuts Wt'let da

1

t

~~o

ie

t

s sy par

t

y

uitmekaa

r

sal kan laa

t

spat. Dit

beteken nog nie, aldus die blad

,

dat die H.N.P. aan b

-ew

ind kan

kom nie. Slceu

l'i

ng in

di~

Smuts-gelede.re sal uitloop op die v

e

r-ki~ing

van 'n groot aa

n

tal on

-afhanldikes

.

'

Hierdie standpunt kom tot 'n mate> ooreen met Die Burger se slotsom 'n paar maande gele<le toe die uitslag van Germiston-distrik · se tussenver -kiesing 'n groot agteruitgang vir albei partye openbaar het. Hy het naamlili vel'ldaar 13at dit 1luidel,ik i~ dat nie alle oncLe.rsteuners va:n ,die, Reg;ering wat onteYrede raak, na die H.N.P. oor· gaan ni,e·, maar dat baio' in ,pa, dda-st.oel·I>artyf,j,ies" opgaan.

....

Demokrate

.

Erg

Besorg.d

I

.

Voor die S.A:\ Instituut vir Ras~e­

verhoud~ngs het min. J. H. Hofmeyr voorverlede1 _{week ge>vaarsku· da:t} ,,fascisme" tydens die oorlog .sterlcer geword het ,en dat dit nie .net tot Duitsland beperk is nie. ,Voor die oorlog was daar soor'tgelyke invlo~de aan die werk in ander lande en ,die gevanr van. die huidige toestand is dnt in baie van die .einste Iande 'vat

te

e

n

Duitsland veg, die fascistlese n·eigings tydens die oorlog sterl~er geword het.

I

'

J\

'

W

A

1

DA

AR CED

O

EN

·

I

N

.

~

ES

E

_WO

_RD

.

eenvoudig met sy eie werk voort te gaan ·oot groot ontsteltenls in di.:.

oppc,sisie-k\i:mp. In plaas van voo r-rang te verleen aan die mosie, ·het hy die. parlement aan die .werk gesit

oor ·•n aanvullende b~groting - en wat hy hierln vr.a, sal hy kry - on -danks opposisionele ,mosies van af-keuring".

. Die opposlsie bet met 'n harde bu! "~om·de 'n teenaanval op hierdie teen -o!fensief geloods. 1\:.artetse in hierdie sarsie is o.a. dt;. Malan se drei&emeL-t

dat ,as die Regeril!g' slaan, dan .moet

by verwag om teruggesL:.tan te wortl". Hy het hierdi·e bom met die volgende belangwekkende woorde-kru:t gela.ti: ,Die werl{saamh.ed.e- van die nand Jl.a)t alleen glad verloo1> as daa.r die sa me-working tuse.gn albei lmnte is. i\lunr

as u ons so belrandel, watter reg het u om ons medewerking

t

;e

n a'l Ous

sal dit 11a1e ernst.ig oorweeg of o.ms die tegemoetlmming teenoor die Rgge -rlng. sal gee." 1 • •

Die regering het ook 'n mo,·tierbom na die loopgraaf van die opposisia ge -slinger. Dit was gelaai met die ar-gument dat as dit 'n mosle van wan -troue was in plaas van ,sensuur", dit aanspraak kon ge]lad het op voor -rang! 'n Verdere stukkie skrapnel daarin was d:e argument dat die spea -ker v.an ons parlement in 1935 (d. w.s. Nasior_aljs dr. E. G. Jansen) beslis het dat so 'n mosie ni·e voorkeur hoJef te geniet nie.

· Hierdie stelling het dl·. ~[alan b'e· storm met 'n Britse t~nl;: in .die 1·ol· gende bewooruiug: .,Die reels wat hier gevolg "'ord 'On wat ool;: in dLe Britse Laerhuis van toepassing is, is,

dnt so 'n mosie wel voorrang moet l{ry. m.~ reeling van .die Speai{Cl' in

1 1931>, moen spr. was -verJi.eerd." Ongeval in lrienlie stormloo1>: Dr. E. G. Jansen, redal<teur van die ill.N.P. se Engelse weekblad.-

...

·

Die lteme van 15,600 troepe van die Kanadese tuisleer wat onlangs kragtens wet opgevorder was vir oar-sese diens, het tydens die inskeping

gedros, na Reuter berig.

beperldngs wat daar op die pu-

·

bliek rus ten opsigte van die

in-voer van vL

e

is

v

an buite af nic

.

Die lid wou d

·

at daar vrystelling

verleen sal word aan

pa.de-men't

s

lede om vlei

s

van hul plase

of self

s

van Durbanville af, net

buite die stadSjg·

ebied van K.aap-

•

stad

,

vir hul

e~e

gebruik in te

voer. Hierdie optrede sow

.

el as

die weeld

e

rige ·

vleisdis in die

parlem

e

n

ts

gebou het 'n

v

l

a.a

g

v.an

·

verontwaardigirig by d

i

e

Kaap~e

pub1ek Iaa

t

losba1~s.

Die

mening word uitg

e

spreek dat in

plaas van dat Merdie

, wet-

,

gewers" verligting bring in die

toes

'f

and, hulle n

e

t bekommerd

skyn

te_

'

wees oo1· hul ei

1

e gerief.

I

n pl

aa

s van dat bull

e

die

voor-beeld aan

rue

pu

lbli

eb; stel h

o

e

om 'n

v

leis

s

l{aa

ts

te glimlagge.rid

t

e deurleef,

si

t hu

1

le gJeweteu

-loos

a

an by 'n oorlaaide tafel.

Dil

t

i

s

tip

er

end

v

an die deursne

e

parlementslid,

s~

word v

~e.rklaar,

'

wat los

g

eruk van sy volt\ ne

t

woorde aanbied wann

ee

l

'

daar

om b

r

O'od geVI"a word. So

l

ank

s

y

eie lyf ge

v

rywaar is v

a

n di

e

SO.I.

'-ge

.

van di

e

lew

e

,

is

sy

1

_h

_<1

_og:ste

besorgdlheid die

i

nsameling van

IStemme vir

'

n aans

fu

a.nde v

e

r-kiJ

e

sing.

Di.a gevolg sal woos dat wann.eer die stryd verby is, ons tot die ontdQI(· lung 1nag Jwm dn.t terwyl ons· nazlsmc in sy tuisland verslaan het, ons na· sionale volltslewe erg lxls~net g,eraak bet met die W.~mselle van nazisnre''• Aldus mn1·. Hofmeyr.

By Jrierdie vrees sltiit mnr. Duncan Burnside hom aan. By geleentheid van 'n funl{sie aan die Rand liet by

ges{l: ,Na di.~ oorlog sal Snill-Afrilm te doen ){ry .met •n baie vyandige nan. slag teen die demoln·atiese stelsel '

deur J>Olit.iel(e orgnnisnsies wat ons ongelukldg nie lrnu onderdl'lll{ nie, en,

· anti-Joodse propaganda sal lml' 'be· langJ.·i1.:ste wnpen we~s".

OOR.TREDERS SAJ, GESTRAI!' WOlm Die Kruithoriug belclaag dit dat sc bale mense wat nie juis .aa.n die O sse-wabrandwag behoort nie, te'en party-politick te kere gaan wam:eer bulle die een o.f ander organisasie se 'be -lange lJepleit. ,In hierdie m·ganisasie is daar geen partypolitiek nle'', 10f

,,la.at ons die saak aanpak sonder in· agneming van partypolitiek" - woor -de wat dikwels verneem word - word baie ondermynend besk011. Di-e bl~d meen dat sullte uitlatings 'n beledi

-ging is vir alle hardwcrkende part y-lede, die vroue en dogt:ers wat ,hard Ill!:>et work om nasiona.le feesdae 'n

sukses te maa¥" en vir die p.artye

self. Hy dreig dat hy· ,in di:e vervofj!"

oortredings van die bogenoemde aard onder die aandag van sy lesers (san bring... :\let die eerste ~ortreding

sal ons maar baie liggi•es die veran t-woordellke persaon op die vingers tik. Maar da.arna moet by d!t darem nie

weer1doe1' nin". l1•i c'\ie W"n.~.,knwin,. IS U KU

.

BAlE BESKADIO IN 'N ONGELUKI'

, Bring illt na ons en' &lea die reanlt.Bat I I

ROELOU B

A

RRY (

E

dms

.

) Bpk.

ROBERTSON - MONTAOU - BONNIEVALE - llA.JNGSBURO. ODS apeelallseer In bakwerk, Yeral ongeluk en meganJeae berstehverk, en smeet ..an Kane.

.&gente rtr: .Ford, Flreewnebande en Plaasgoreedokap. YINNIOE EN DEEGLIKE DIENS: \OE\VAABBOBO.

DRl.E

BIOGRAFIEit

iVaJl

TWEE

GRO

O

T

VOLKSHELDE

.

• PAUL

,

I

KRUGER

\

Deur Dr. F. Postma. 4/6 posvry. Dit is gesonde-leesstof. wat veral <leur ons jongmense met vrug ge -lees mag WJ.Jrd - D. W. Kruger in Ons Eie Bock. ,

• GENERAAL

J.

B. M

.

HERTZOG

Deur · C. 1\1. van der Reever. 25/- posvry. ,.My vriend, die vyand van Hertzog, wees dankbaal'_ vir wat hy vir jou Afrikanersiel gedoen liet". - Langenhoven.

Godsdienstlge Werlce:

• Die Grond

-

van die

Sedelike

Deur Prof. dr. H. G. Stoker. 2/3 posvry.

• J)ie Eerste

B~oinsels

van

die

Calv~nistiese

Opvoed.U.g

, Deur Prof. dr. J. C. Ooetzee. 1/9 posvry.

• Die K

o'

sbare Goud

(Ge,·eformeerde Geloofslee1·) deur Predikante ·van die Gereformeerde Kerk ... ... ... 8/6 posvry. 'n Nnwe Digbundel:

•

.

Adam en Ander c

·

edigte

Deur W. E. G. Louw. 6/3 posvry. RO}lANS VP.D

Regina N eser

• SOLITAffiE

6/10 posvry.

Regina N-aser oortref haarself in ,Solitaire" en dis ongetwyfeld haar beste werlc.

• BLARE WAT

VAL

6/10 posvry.

,LE1~SLA.Ell". NOVELLE-REEKS:

1/6 posvry elk. 16/· posvry 'ir twanlf. Mik'ro ... ... Saluu't Korporaal. K Kielblock:

Die Avontuur vai'i- die Vrywlllige Gevangene. - Die Avontuur vitn ,

' die Goue Beeld. - Die Avontuur van die Goewerneur se Dogter. '1'. C. Pienaar ... 'n Versmoo1·de Sn'k. J. Malherbe ... ... Dlt is my Plig. P. l\tarais ... Gesteelde Lewens.

B. Viljoon: '

Na Kantoorure. Waterlote, M. S. van Rooyen:

Roo! Ridder van die lJug.

Frits Steyn . . . . ... Drie Man Sweet. K.

v

.

d. Reev

_.

e

_.

r ... ... Uitdraai-Paaiee

PRO

ECCLESIA~

BOEKHANDEL

Posbu

s

29 -

Pleinstraat

STELLENBOSCH

,

,

V'

lllUt

DIE O.B., WOENSDAG 31 JANUARIE 1945

EN ONS

0(!)

Kt0MP.IE?

Onderwyl die Terloop Tan die wcreldgesldcdenls Tit" die '\•olgenile

eeue in Oo.s-Europb. beslis word, is dle bandjievol Afrilmners in ons

land besig om met mekaar te wedywer oor wic se Ieie~ un 'n ;ol

-gend.e verkiesing Ee'rst.e Minister sal wces binne die Britse ltyl>. Dit is omtrent die beeld wat ons kry ult dle reaksies wat da.•,r

vanuit nasionale geledere gekom het op Die O.B. se pleidoole om

hegotere aaneensluiting van ons W>lksgeledere. Ons wil n0g nie )lar

d-handig optree teenoor hierdie mondstuk.ke nle - dit is nog nie die

amptelike en dus finale antwoord van die H.N.P.-leiding nle - mmu·

in beLang van. die volk is dit nod!g JOm druk uit te oeCen op hierdie

onwillige politici wat 'n eerste ministerskap in die pad laat staan van

volks~edding. Laat ons dus 'n paar argumente ontl~ed.

D1e eerste, wat ons vandag wil behandel, is die algemene re.aksie by die Nasionale blaaie om die Ossewabrandwag te verwyt dat by die Britse parlement wil afskaf en' intussen die Smuts-regerill!f' maar sy gang '~il laat gaan. Hul strewe dnarenteen is om die verandering

vnn regenngstelsel op die lang~~ baau te skull - indien hnlle ooit

nog so iets b,egeer - en al hul selfstandige krag in te werp om die

Smuts-bewind uit die k11ssings te lig, m.a.w. om 'n nlternatL9W0 re·

gering in die hnidige stelsel te bepleit. Hlerdle poging sal op hul eie kragte en daarop alleen Ili!Oet geskled, want met ander an ti-Smuts-gn>epe weier• hulle om saam te werk. Dit Is ten duidelikste

verklaar deur Die Trausvaler en Die Oosterllg. '

Ons herlwal: ond.erlryl die verloop van die wereldgeskiedenis in

Oos-Europa vir die volgende eeue beslls wol'd, onderwyl die ,·oot"t·

bestann yan die west.erse besl<awing en leefwys.e - pnrlemente !!U

eerste-ministerslmppe inlduis - , beslis word en die moont1ild1eid nie

nitgeslnlt is nie dat alles va~ die bestaande orde in die vlannne van

•n

blocdi~e I<Ommunistiese r.evolusit\ sal opgaan, ;word die Arrilmlier·

volk J_!lngteloos niteen gehou oor die vrang of .T. C. Smuts <lan of,._

D. F. lUnlan die v.olgende Premier van die Kroon moet wees in die

Brits.e Dominium, .dfe Unie van Suid-Afrika. ./

DIE N

O

O:D EIS

D

IT

Indien da.aT by die nasionaalgesindes verskil van menlng bestaan het oor die wenslikheld van die afskaffing van die Britse parle

men-t~re stelsel, dan was daar nog lets t-e s~ vir hlerdle blaaie se houding,

want dan KON dit 'n strydpunt gewees het. Maar UtOU het ons reeds

ten oorvloede toe aangetoon dat die H.N.P.-leiers eenstemmlg wal>

met die O.B.-leidlng oor die ongewenstheid van die huidige regering

-st-elsel.

Om na die Tolk te gaan in hierdie revolnsionere tyd .en munr

bloot 'n ,alternatiolffi-e'' partybewind te bepleit, is onses lnsiens nood·

lottig - dit speel in die bande van dl.e kommunlste; dnnrom ilat ous

tlaarop aandring dat die grondslag vir gesamentlike optrede moet 1vees

.die daarstelling van •n nnwe volksr.tgeringstels.el in die plek van

die vervalle en in ong1ms gernal•te parlementarisme van die vori~e

eeu. Aileen daarmee 'sal daar voldoende geesdrif gewel' lmn word

-selis ook maar bloot lir •n ,aJternatiewe regorlug''·

Binne die Eenheidskomitee was daar die n:odige eenstemmigheid

op die grondslag van die konsep-grondwet wat die Osse\vabrandwag

saam met dr. Malan ,in hoofpunte en in wye omtrek" a.anvaar bet.

Dlt behloort nog die geval te wees as· ons maar net nie opportun'istiese

party-oorwegings in die pad laat staan nie. Die nood T~n dtn tyd

vereis di,e sameballlng van aile kragte - in Europa selfs die snarn·

gann van Amerlka met Dnitsland - en ons klompie Afrlkaners1

S

p

o

or.

w

e

e

D

ie

O.

B

~

We

i

e

r. V

e

r:gu

n

n

i

ng A

a

n

•)

Wat

,

Komm

uni

ste Geni

et

.

Nadat daar meer as 'll ja.ar lank pogings aangewend is om van die

Suid-Afrik.nanse Spoorwee dieselfde vergnnning te verltry 'l'ir 11_ersprclding

van Die O.B. as wat ander politieke wee)tblaaie soos o.n. Tho Guardian,

'n kommnnistiese blad. en Die Kruithoring, H.N.P.-o·rgaan, geniet, is ~in·

delik finaal antwoord van die Publisiteitsafde)lng van die Spoorwee ont·

vang dat hulle weieJ:...om Die O.B. oo~ te versprei omdat dit dan teen ltul

'beleid son wees. Aangesien daar geen verskil kan wees tussen Die O.B.

en genoemde t1vee blaaie nie, behalwe dat die een die konmtuniste en die

ander die H.N.P. se beleid verkondig, openbaa.r hierdie weiering 'n be

-sonder vyandige houding Yan re~e. ngswee teenoor die Ossewabrandwag,

Dit moet vir iedereen non dnidelik wees dat die H.N.P. en l{ommunis·

tlese Party bale nader .aan die Regering strum a's die Ossewa.brandwag.

Spoon,·eg-boekwinkels het met die grootste gretigboid die vorkoop van

genoemde blaaie (en nog baie ander groepblaale) atiOYIUlr, · m11n.r die

Osse,vabrandwag se aansoek word geweler.

Daar Is beginsels op die spel, en die snnlt kan nle maar daar gelaat

word nie. O.B.·lede kan baie help om gewig by to sit deur s~U 1 by

Spoorweg·boekwinlc.els aan te dring op verltoop van me O.B. en reg·

streelts aan die bestullrder van die SJIOonvee se publislteitsal'de1ing te

skryf.

L

eser

,

as

U

klaa

r-

is

,

gee die

·

O.

B

.

aan

·

,

n

A

f

ri

-kaner

w

at nog onbekt

!nd i

s me

t

die Feite

.

I

.DIE O.B.

,

WOENSD.A.G, 3

1 JA

N.

1

945.

O.:B.

en

T

eruggekeerde Sol

d

a

a

t

IN 'N VO

R

IGE

U

IT

G

AW

E

HET

O

NS DI

E

BRI

E

F V

AN

'

N

S

OLD

AAT

GEPLA

AS

. O

NS

W

IL

~RAAG

DI

E

AA

N

D

AG

VAN ELKE LESER DA

A

R

OP

V

E

S'niG

.

K 0 R T L I K S

S

I

T

HI

E

RDI

E S

0

L D A AT

S

Y

-RED

ES U

I

TEEN W

AA

ROM

HY

E

N

AN

D

ER

M

A

N

.NE

HULLE T

OT

D

I

E VOLRSH

I<

;.

W

EGING

A AN G E T

R

OllliE

VOEL

. E

I

NTLIK KAN

VIT

OOK

N

I

E AN

D

ERS NIE

.

Die Afrikaners in unifo.nn, met oi

sonder rooilus, was en bly Airilmnen;.

God het hulle in hierdie Vl.:>llt geplaas

en dit betaam geen mens om hulle te

probeer uitdryf nie. Ons wil vetder gaan: nie net is hulle volw.aardige

Afrikaners n!e. IlllHe is bowen(lieu in bnie gevalle Airil,an.~·s met 'u ge

-spesialiseerde kennls .en ondeni,u.dlng

wat uiters belangrik en nodig mat;

wo·t'd in die dae wat ons ''olk Yoor d1e

denr staan.

Vir elk-e Afrikaner met verantwoor -delikheidsbesef word dit derhalwe 'r. dure plig, nie om die volksgenoot met

die rooilus af te stoot of u:t te kef -fer nie, maar veeleer om hom nader te

trek en hom te laat tuisvoel in die

, Volksbeweging.

Hulle w~er, sal 011 lml benrt moet

leer dat 1lie elem,gnte Wt\t ''ir hulle

van<lag bewierook - .die kapitnlist.ius·

jingo-etemente - h1tlle Jut <lie oorlog

as uitgediende werf{tnill opsy gan1a

goof. \ anaf 1Ul4 tot lUIS was <lie sol· dnte ,our boys". In 1922 is lmlle

deur hul vor.ige bewo1td\lranrs us

stakers op die Rand gesltiet •. En die

-seUde b,ewond~rnn-rs Ynn dest~ ds is

ook

vandag ann bcwiud,

Voel Tnis

Eintlik behoort di-e Afrikaner uit

die leer, wat dit we! meen met ::;y

volk, spoedig tuls te voel in ons gel

e-dere, war.t !OOk hier sal hy vind dat

die ktem nie op regte nie maar op

pl!gte, nie1 _{op woorde nie maar op} dade gele word. Ook is dit ontee

n-seglik dat die meeste soldnte sterl<

sosialisties beinYloed nit. die oorlog

terngkeer. By die

o.n

.

sal bulle 'II SO·

sialistiese lewensbeskouing aantref; .die sosialisme ,·an <ILl) daad, van die

Noo.dlmlpfonds en ,·an ons 'geswore

eed: ,Ek sal my mede-Afriknner bel)l

en beskerm; .ek sal llom nie in die

stryd verlaat ni.e". S->sialisme as l

e-wensbeskouing sal by by ons vind; 'u

volkseie sosialisme gedrer..k en gedra

deur nasionale liefde en oortuiglng.

1Die lewensbeskouing wat, auders as

die llberalisme s~ dat ,Volksbelang

gaau vo.or eie-belang".

Wedersyds

Dat die Afrikaner uit die le<ir by

ons tuishoort is duidellk. lloe om hum

by ons te kry is moeillker om to t>

e-paal. Maar ,een felt staan vas: dit

moet •n ·w.edersy~se l'el·lloudlng ll'ees.

Nie net moet )Ly kom nie; ons moct

hom ook trelq ellteen van ons pe

r-soonlik en afStonderlik.

Laat ons eers voor ons eie deur vee,

elkeen van ons persoonlik. Daarna

kan ons andet· mense se deure bekyk en beoordeel. Het ons, alkeen van ons,

die soldaat in uniform, wat ons as

volksgenoot ken, in vriendelike om-gang e~ gesprek gevoer, sander

argu-mente of venvyte - net as een Afri -kaner teenoor 'n ander? J{et ODS hom

l.ant 1•erstaan dat ons wel Ynn l1om

mag Yerskil oor die sank waanoor lty

veg, maar .dat ons die moed wnnrdecr

wat hy ann die dng gole beU Het ons

hom geleentheid gegee om die gees

van die Beweging van nader te leer

ken, nie as. 'n lot ,.amalait~s" 'vat

daarop uit is om alleenlopende sol

-date te o01·va! nie, soos die JingJ-pers

wil te kenne gee, nie as verdelers nie, ;

maar juis as saamsnoerders van aile

Afrikanerkragte, oolt soldatekragte?

D.estyds al '

Toe partypolitici geen g~oeie

woord gehad het vir die soldate

nie en hulle uitgekryt het vir

,,Hanskakies" ~n ,Roolvlerlt

-spreeus", toe het die Volksbewe

-ging, by monde van sy Ieier. ge -se: As die manne, wat vandag

veg, terugwm en hul lot by die

Afrikanerdom ingooi, sal die brug na die Ossewabrandwag vir bulle

altyd oop wees. Daardie mense

sal die O.B. nodig kry, die O.B. sal hulle nodig kry- en die Afri

-lcnnerdom sal albei nodig kry".

H:erdie houding dateer nie net uit 1945, uit vandag nie. Dit is gese no

-mens die Bew.egin.g meet" us drie .iaar

ge}e(le te 1'·rybeicl, Natal, op 26 No -Yemner 1941.

Die tyd van ~aamstaan n.ader vln -nlg. Van11it die O.B.-leidir:g is d:e pad lanltal oop, jarelank a! oop. Laat elke

lndividuele lid van die O.B. die pad oophou in sy distrik en in s}· oumld -dellike omgewing.

Nog eens, <Ons beveel die onlar:gse

brief van 'n solda.at aan vir elke Ieser

se oorpeinsing. En na u dit bestudeer

het - hand·el dienooreenkomstig.

N

OODHULPFONDS

,

i\Ievr. S. J. van Daren van Port Eli -zabeth skryf aan die Sekretaris van

die Noodhulpfonds:

By geleentheid van my seun · se

21ste verjaarsdag, h-et ek dit goed g

e-ag om , ietsie in te samel vir diegene

wat nie so gelukikg is soos ek nie.

Ek het my dierbares by my met hul verjaardae, maar daar is soveel wat hul verjaardae· agter die Empire sc tronkdeure moet vier. Ek het dus 'n koek gebak en met glasbak en a! ver-koop, en het daarmee £4 byme-kaar gebring. Ek is net jammer dat dit nie meer kon wees, war.t ons Noodhulpfonds le bale naby die hart, en veral ons leuse: Een vir Alma! en

'Alma! vir Elk. · Lang lewe di•e O.B. Mevr. S. M. Steyn van Johann es-burg, sltryf: .

Hiermee wil ek van die geleer.tlteid

gebruik maak om u in die eerste plek persoonlik baie hartlik dankie te se

vir alles wat u aan my en my gesin

gedoen het in die afgelope vler jaar van my man se internering. Altyd In

al da.ardie jare was ek deur u en die kantoorpersoneel uiters vri-endelik en

opreg ontvang en behaJildel; ook was

u altyd onvermoeid in u ywer om vtr

ons vrouens alles te doen wat

u

kon en noo!t ongeduldig om na ons klagte

en moeilikhede te luister nie. Ek kim u verseker da't sulke liefde daartoe bygedra het dat ons die jare van

swaar kon dra met vrymoedigheid en

tevredenheid. •

Ek wil ook my innige dank uit

-spreek jeens die Fonds wat soveel

gedoen het' om ons las ligter te maak. As dit nie vir die Noodhulpfonds was nie, sou ons baie dae nie geweet l,let

waar om kos vanda.an te haal nie. Ons

dank die Het'C dat Hy die Fonds

daar-gestel het en sulke geduldige vriende

om dit te bestee en elt bid dat Hy vir u en u personeel ryklik sal seen in

d!e.toekoms.

Ook dank ons die Here dat my man werk gekry het en weer vir ons kan

sorg en ons 'n deeltjie kan bydra tot

die Fonds om ander wat nog in moei-likheid is te help.

Nogmaals duisend d.a.nkles vir al u vriendelikheid. Ons waardeer dlt so

baie.

DEFTIGE

SOMERS

H

OEDE

in

groot ve

r

s

k

ei

d

e

nh

e

id

br

~

·

~

r

34

₁

Parow se !loderne

DAliESliiODISTE

Voortrekkor}Veg- PARO.,f

W. V 0 I G T

(

E

i

e

,

n

s.

)

~pk.

Fabrikante van

Kelder

·

en

Besproe~

masjinerie.

DIE O.B., WOENSDAG,

_-

_-

31

JAN.

1945.

Reaksies

op

O.B.

se

Eenbeidspoging

1

,

Na aanleiding

van

die

pJ,eidooie

vir

volkseen-

~

lleid

in

Dje O.B.

in

die

afgelope

paar weke het

daar lleel

wat

reaksie

ingetree

in die blaaie

.

van

die H.N.P.

Onder-staande

is

'n

h:01

·t

op-somming van

wat in

di

t

e vier

partyblaaie

verSkyn het

.

B eskuldigings

Die Volksblad verklaar in 'n hoof-artlkel dat die Ossewabrandwag met hierdie •eenhe·idspoging sy eie swak-heid erken. ,Dit is die welsprekendste erltenning van eie swakbeid en van die lei•ers se onvermo~ om hul on-Afr:kaanse, diktatoriaal-getinte

denk-beelde by bul volk ingang te laat

vind" word vorkla.ar. Voortgaande

bedui~ die blad heel teensttydig met bogenoemde stelllng dat die Ossewa

-brandwag se doel met die eenheids

-front slegs is om die parlement af ta skaf en dan sou hy lets bereik wat

die Af~ikanervolk nie wil he nie - 'n

van Rensburg-dlktatuur, wat op die

voetspaor van die Europese voorbeel-de die volkswil kan onderdrult en geen verarrtwoording .aan die volk verskuldig Is nie".

Verder beweer die blad: ,,Nerens in die pronunciamento's en

uitvaardl-ginge van die O.B.-leiding kan ons 'n

woord 1ontdek om te bewys dat hy

hom voorneem om van die Smutsre·

gering ontslae te rank nie".

Ten slotte word verklaar dat die Herenigde Naslonale Party die enlg -stre org.anisas!e is wat gesonde

V'Olks-reger!ng aan die volk kan gee. Nio Swak Nle

Opmerkinge: Die O,.,B. se

po-glng tot 'n eenheidsfront is nie 'n erkennlng van ei:e swakheid nl<!,

maar van swakheid van ons volk solank hy verdee~d staan tecnoor

'n verenlgde vyand. Daarom noep by die HELE volk op om sattnt te staan. Indien by (dll) O.B.)

swak was, sou hy ook soos som-mlge H.N.P.-sprekers en -blaaie, bang gewees het vir eenheid om

-dat dlt hom sal ,•ondermyn" (vgl.

die verklaring van genl. J{ernp en adv. Strydom waarin hulle waar-sku teen versoeningspoglngs in

Politieke Slagoffers

van 'n Partfbewind

Genl. C. L. de Jager, G.ebiedsleier

van die Yrystaat. Souder verhoor i.n

sy huis in hegten.ls geneem .~n

':lr

twee maande in dte tronk opgeslutt.

Daarna met £5 in die magistraa.tshor

Jieboet weens die besit ''311 'n rewol·

weT sonder liscnsie. Na betaling vntt

SY boetc opnnnt In hegtenis' gencem

vir

intemerlng. Vir byna twee janr

agter die dorlngdraad en toe op eie

koste op sy plaas geint.~neer vir et· like maande. Tans weer op sy pos.

,Ek sal my mede·Airilmner nle In die stryd verlant n~e, en nie a.an die vyand ultlewer nie".

sommige klesafdelings omdat die

die H.N.P. ondermyn).

Die felt 1Iat Die VolksbJad in so•n

samewerldng net 'n uitein.d.elike ,Yau

Rensbnrg-dilttntuur" sien, Is verdf.lre

bewys ,·i·r die vrees dat die li.N.P. se

indoed sal Yerdwyn in enig,e komhi·

nasie ,·nn voJicslmtgte en 'n onbcllool·

de erl<enning van die Osse wnbrand-wag se im·Ioed. Want as abnal Stunn· werk, waarom sal dan juts die O.B.

sc ,,do.etsteUings" s-eih·ier'l Daar 1!!

mos geleenthehl ,·ir elkeen om In so•u

samewerldng vir ons volksb~ginsels tc skenu.

In verband met die-beskuldlglng dat die O.B.-leidlng nerens praat van die Smuts-regerlng nle, kali .ons slegs die hande ophef vir so'n n.aiwltelt. As die O.B. 'n ,,Van' Rensburg-diktatuur

be-&Oog", is dit op Robben-Eiland of hier In Suid-Afrlka waar Smuts regeer er

ecrs ultgewerp moet word voordat 'n

O.B.-bewind kan plaasvind? Vetd<er venvys ons net na die volgende para-graar op bladsy twee . (kolom vier)

van Die O.B. van 24 Januarle jl.:

,1-loeltom wil die O.B. die vollrseen-heid M? Om die Smuts-b.ewlnd Wlortel

en tak te vernietig - verdrukkers

van die Afrikanerdorn! '"

EKSKUSE

Die ·nnrger redeneer ongeveer in

dleselfde trant, n.lamllk dat die O.B.

die parlemcnt wil afskaf teen die wil van ,die oorgrote meerderheid v.an die kiesers'', en verder dat dit ons

in-tussen ,onversl~lllig is of die

Ver-enlgde Party Ianger nan bewlnd b~y

of nie".

Hierop k.an natuurllk geantwoord

\Word dat die H.N.P. ook geen kans

,intussen" het om 'n

bewlndsverande-ring teweeg te bring solank hy nie

d!e steun van minstens aile

nasionaal-gesinde Afrilraners kry nie, soos die

onlangs.e tttssen~erldesing in Ger·

miston-llist.l'Ik nog blm'Ys bet, wanr ille Yerenigdo Pnrliy 1600 stenune

minder gekry llet as •n jaar ge)e(le en die H.N .P. 860 stemme mind.or

-•n bewys dat die voile sy vertroue iu

ale partye begin 1•erloor.

In 'n verdere artikel het Die Bur-ger met aanhallngs ens. beduie dat

die O.B. verkeerd is as hy liom op

die ontwerp-konstltusie van 1941 be·

roep as grondslag van eenbeid omdat

iiit nie deur die H.N.P. as beleld

aan-vaar is nie, en ook dat daarin

voor-si•ening gemaalc word vir 'n ,parle -ment''. Die felt is etter dat die H.N.P. dit laat publiseer het as

rlg-snoer vir sy volgelinge', d.w.s. ns •n aanduiding van wnt bulle kan ,·er\Vag

as beleld.

Of

dit foriheel dt-ur 'n kon·

gres· rumvanr is of nie, mnak geen

saalt n1e; dlt is aanvaar as 'n moont· lilm beletd, en lton dus as grondslag vir snmowerking dien. Dr. lllnlnn self loot to l<enne gegee dat hy dlt ,In hoofpunte eil in wye omtrek nan· vaar".

Geen Part.ynegering

Wat die argument betref dat di.., ontwerp-konstitusie ook maar voor-siening nraak vir 'n parlement, kan

daarop gewys w10rd dat die regering

-stelsel van die Republiek grondlg sou ve,·skll v.an die huidlge parlementere stelsoel.

Dit sou 'n ''Oiltsregerjng wees in plans van 'n pnrty-regering.

In sy omsendbrief 1/41 het die O.B. hierdie dee! van die konsep

as volg verbalk:,In ;erband nLet

bogenoemde samestelling nn die

~Iinisterraad 19'D Yolksrand moet

daarop gelet word dat daar in

Jlierdie stelsel nle soos in die

teenswoor.dige sogonaamde

demo-kratiese of Brlts-purlementere

stelsel 'n politiel<e party minis· ters aamvys om die land nnmens •n politieke party te regeer nie''• En dr. Van Rensburg het uit-druklik aan dr. Malan gevra of hy fout vind met enlge artikel in ge-noemde omsendbrief. Dr. Malan het die vraag ontwyk. As hierby dr, Malan se ele uitlatings ~~­

neent word waarin hy .die Britse

parlement~re stelsel verwerp,

...

soos te Sf,ellenbosch op 25 l\Iaart

·19-!1, is dit duidelil< dnt ons bier

wei eenstemmig was in bree trekke.

AGTERDOGTIG

Die Trnnsnller meen dat Die O.B.

se pleidooie slegs 'n plan is om aan

die volk te kan sG dat by nog 'n po-ging aangewend het om ocenheid to

kry en dat dlt deur die H.N.P.

ver-werp is. (Dan oou dlt die beste taktielt

vir die H.N.P. wees om die voon;tel

ni~ te vet..,verp nie!- Red.)

Verder voer die blad aan dat die Smuts-bewlnd aileen verslaan kan word deur ,die sterkste politieke

or-ganisasie wat die Afrikan:erdom het,

die H.N.P.", en dit moet geskied

,,deur MET die stem en IN die parle

-ment 'n nuwe bewind te plans".

In 'n vorige nrtiltel het die bln'l 'ferklaar ,dDt die ll.N.P. aileen en op

sv eie dio be\lind gaan verower.

·Die Oosterlig beklaag ook die be

-doe ling van d:e O.B. om die parle-ment te wll afskaf, en by noem dit strydlg met ons volkstradisie.

,Eon-held kan aileen verkry word op grondslag van die voorvaderlike

tra-disies en di•e lewensbeskouing van ons VlO!k, en een van die allerbel.angrllt-•

ste stutte daarvan is die stclsel van volksregering, wie se noek dr. Van

Rensburg wll omdraai.. .... In die

om-standlghede sal geen Nasionnlls hom

steur ann die kamstige eenhei.dsluete van dr. Yan Rensburg nie. Die Naslo·

naUste "il met die O.B.-Ieiers niks te

doen hC nie''· Aldus die Oosterlig. Sy Ele Woo'rde

Die beste antwoord hierop sal 'n aanhallng wees nit die redakteur :van Die Oosterlig se eie geskrlf 'n jaar of vier gelede, waar l1y die Britse par- 1 lementere stelsel verwerp het as

vrcemd - wat die Ossewabrandwag

vandag nog deen: I

,In die vrye Republlek Tan die

Nuwe Suid-Afrika kan dio huidige be·

stuursvorm nie bly voortbestaan nie. Dit spreek vanself. Die ParlenLcntari!!•

me, milt sy seremonies en proscdure.

is 'n Britse installing wat nog altyd

vreemd is vir die Afrllmner".

I

So het dr. Otoo du Plessis,

redak-teur van Die Oosterllg, in 1940

ge-skryf in sy brosjure ,'Die Nuwe

Suid-Afrika''.

Waarom Iron ous nie op hierdic

standpunt melcnar weer l·lnd niet

SlA'NGvtlit IN

INGEV.QERD6

BLIK VEEIS

'n Tyd gelede· het Die Vaderland 'n berlg gelt:ad van •n gesin wat e.en van

die ingevoerde blikkles vleis OOJJg.e

-maak en daarin •n slangvel ontd!llc bet. Dio vel is toe aan desknndlge::s

NEEMTOE IN

POPIJ1ARITEIT

IN

'N

VEBAN:DERENDE

WIREI.D

7fommamlty

-SIGARETTE

•

ROND OF OVAAL

:

WAAR DE

VIR

.

GELD

·~

ONSSTAAN

IN DIENS VAN

DIE BOEREVOLK

VIR ALLES

SONOP

BLOEMFONTEIN

DIE WINKEL

MET 'N IDEA

.

<\L

aHZ27S

AAJVIJAG!

EXCELSIOR WYNE

verower

3 silwer

hekers

en

verskeit-eerste pryse op

Pa~rl

'

Wyn

·

tentoonstelling 1943.

Beatel direk van Produaeerder

JOHN SCHOEMAN,

.. EXCELSIOR" VLAKTEPLAA TS-S'tASIE, K.P.

·-

..

llehel. o.wa. Speliaal . . . . . . 2/3 10/-Rooi Jeripiko . . . . 1/9

1/

-Wit Jeripiko ,•, . . 1/9

1/

-Malmaey . . . . . • 1/9 1/!.

Soet Muakadel - rooi 1/8 7/6 Soet Muakadel - wit · 1/8 7/6

Soet Port 1/8 7/6 Port .. .. .. .. 1/6 7/-Pontak • . 1/6 7/-Worcester Hock . . 1/6 7/-Spesiale Sjerrie . . 1/6 7/-Sjerrie • . . • . , • . .t. 1/5 6/6

· oorltandlg om vas to stel watter soort slang dit was. Tans kondig Die Ya

-derland rum .dat na moor as twe.~ maande se ontlersoek, dig blad In

!tennis gestel Is dat daar niks

open-bnar tc manit is in vcrband met tlie

men1ng van d,eskundiges oor die be

-weel1Qe slnngvol nie. Deur die adjunl•·

gesoudheldsbeampto van Jo.bnnnc~· burg Is meegC1lcel dat die verslltg ''lll&;

die d.eslmndiges wat die vlels onder·

soek bet, ontvang is, maar dnt d'lt nie

openbaar gemaa.k sal word nie.

• Moakonfy.t • . . • . . . . , 1/6 6/6

Lesers sal onthou .dat die Unw in vier janr

so

tyd een jaar se vleis ek

-stm

u~tgevoer h,et na Engelaull. Om ltiei·die• verlies goed te mrutk nadat hougersuood in

ate

Unie begin lntree ltet, bet die oorloggesinde partybc· "ind dflartoo oor~aan om blilddes·

vleis trlt Suid-Amerika In t-o voer 'vat in ons slaghuise verlcoop moos word fn plek van vars vlels. Dit is in .een

van die blikkies wat die slnngvel ont

-dek is.

Voeg by 5/- vir Kisaie en Bottela en 20/- vir Vaatjie, wat vergoed sal

word by terugaending apoorvrag

be-taalcl

.

L.W. - Wya word alleea in

Kit-sics van 12 croot bottela of Vaatjica van 5 geU. en meer verkoop.

T-.ne: K.M.B. plus treinceld na sylyne of K:B.A. plus treinkommisaie v.o.s. Vlakteplaats-stasie.

LBT WEL, - Mo11lonfJ1 worcJ aiiMD

't'MI'-IIeD ID ldlalee ftD lS lionela of ID .__.,,

lr:uba'J, waarop & dep, II• • 10/• .,....