Onderzoek naar de rentabiliteit van de opengrondstuinbouw in het veilinggebied Venlo : teeltjaar 1950

VERTROUWELIJK Nota Nr 7-1

ONDERZOEK NAAR DE RENTABILITEIT <£> ?g.

'Ly

7/ M HET VEILINGGÏÏBIED VENLO

ft (teelt jaar 1950)

o VAN DE OPEN-GRONDSTUINBOUW IN ^wu&mssc. \

Doel van het onderzoek was., de rentabiliteit van de opengronds-tuinbouw over het teeltjaar 1950 in het gebied van da veiling te Venlo na te gaan, zo mogelijk in vergelijking met voorgaande jaren« Tevens werd getracht om een indruk te krijgen van.de financiële positie van de betreffende tuinbouwbedrijven.

Hiertoe werd een aantal van deze bedrijven, die op willekeur rige wijze uit de lijst der bij de veiling aangesloten tuinders werden gekozen, bezocht»

Bij de keuze van deze bedrijven hebben wij ons echter beperkt tot het oude tuinbouwgebied (Venlo, Blerick, Tegelen), daar ge-mengde bedrijven (met akkerbouw) zoals deze in het nieuwere gebied veelvuldig voorkomen, voor ons doel minder goed bruikbaar zijn« Aan de hand van de boekhoudingen en/of de op deze bedrijven aanwe-zige bescheiden, werden, volgens de bij het IJeE0I» gebruikelijke

bedrijfseconomische richtlijnen de bedrijfsresultaten berekend over het teeltjaar 1950» De opbrengstoijfers werden verstrekt door de veiling te Venlo„ De gegevens over de beide voorgaande jaren wer-den ontleend aan de op de bedrijven aanwezige Verlies- en Winstre-keningen»

De verkregen uitkomsten zijn samengevat op de bijlagen I en II.

Bijlage I geeft een overzicht van de Ko_st_ejn—_eja_japbren^sten en van het inkomen uit het bedrijf, over het teelt jaar 1950«

Bijlage II geeft op globale wijze een inzicht in het verloop van de rentabiliteit in de jaren 1948, 1949 en 1950 en in de cre-dletwaardigheid en liquiditeit der bedrijven»

Toelichting op bijlage I (overzicht van rentabiliteit en inkomen over I95ÖJ

Ter oriëntatie zijn enkels gegevens betreffende bedrijfsgroot-te, arbeidsbezetting, enz» opgenomen.

tt\/

le«, Om de arbeidsbezetting in manjaren te berekenen zijn vrou-wen en kinderen die slechts tijdelijk op het bedrijf meewerkten

(plukwerk) voor de helft van hun arbeidstijd medegerekend« Van de regelmatig in het bedrijf werkende arbeidskrachten zijn jongens bo-ven 18 jaar volledig meegerekend, vrouwen en. jongens van 16 en 17

jaar voor tweederde»

2ea Het was gewenst, de arbeidsbezetting per ha

opengronds-tuinbouw te berekenen, cm een vergelijkend inzicht in de arbeids-bezetting te krijgen en enigermate te kunnen controleren, in hoe-verre de opgegeven arbeidsbezetting van ondernemer en gezinsleden met de werkelijke overeenstemde. Hiertoe is de oppervlakte glas en eventueel akkerbouw uitgedrukt in de daaraan wat arbeidsbehoefte betreft gelijkwaardige oppervlakte opengrondstuinbouw,, Hoewel de afwijkingen in verschillende gevallen van betekenis zijn, bleken deze bij nadere beschouwing over het algemeen te verklaren,,

Voorts vragen de volgende punten nog een nadere toelichting: 3e« De op de data van de bezoeken (eind Februari 195$) nog te oogsten producten zijn enigszins aan de lage kant, getaxeerd en ge-waardeerde

4e« Be kosten zijn gesplitst in kosten, die tevens uitgaven zijn en kosten niet-uitgaven» Tot deze laatste kosten beheren de eigen arbeid van ondernemer en gezinsleden, de afschrijvingen en de rente over eigen kapitaal,

5e, Ondernemingsbelasting is ingecalculeerd voor de grondslag "bedrijfskapitaal" over het jaar 1950o De in het jaar 1950

betaal-de aanslagen, die betrekking hebben op vorige jaren, zijn dus niet onder de productiekosten voor 1950 opgenomen»

6e. De door de ondernemer verrichte arbeid is gewaardeerd naar de maatstaf van het normale loon van een volwaardige werknemer vol-gens de CoAeO,, verhoogd met de normale sociale lasten die voor werknemers moeten worden beta, ldc, De arbeid van gezinsleden is ge-waardeerd op het loon (inol. Sociale Lasten) dat hiervoor aan vreemd personeel zou moeten worden uitbetaald,,

7e» Onder netto overschot wordt het verschil verstaan tussen de bruto—opbrengsten en de totale kosten, Ziowel uitgaven als ge-waardeerde kosten (niet-uitgaven)o

,.. 3

-8eB Door hierbij op te tellen het voor de ondernemer berekende

loon voor diena handenarbeid, verkrijgt men het door de ondernemer verdiende inkomen voor verrichte handenarbeid^, leiding en toezicht en het dragen van risico.

9e. Verhoogt men dit bedrag weer met da rante van eigen kapi-taal en het eventueel voor gezinaladen ingecalculeerde loon, dan verkrijgt men het totale gezinsinkomeno

10e. Telt men hierbij op het bedrag der afschrijvingen, dan vindt men de netto ontvangsten, d,w4z,, het verschil tussen bruto

ontvangsten in geld en de uitgaven in geld» Dit is dus het bedrag dat men, bij afwezigheid van enige reserve aan liquide middelen, maximaal aan het bedrijf kan onttrekken, zonder dat het genoodzaakt wordt in het betreffende jaar schulden te maken.

11e. VoortB zijn nog opgenomen de in 1950 uitgegeven badragen voor vernieuwing en uitbreiding .van de inventaris«

Toelichting op bijlage II.

Omtrent bijlage II kan het volgende worden opgemerkt: Ie. Sr is een samenvatting gegeven van de bruto—opbrengsten, de kosten, voorzover het uitgaven (inclusief nog te betalen posten) betrof en de netto—ontvangsten over de laatste drie jaren«, Daar de kosten-niet-uitgaven niet uit de boekhoudingen konden worden afge-leid, zijn deze niet vermeld» Aangenomen mag wel worden, dat deze gemiddeld niet in belangrijke mate van die over 1950 afwijken« Uit deze cijfers ia enigermate de ontwikkeling der rentabiliteit in de afgelopen drie jaren af te leideru

2e, Onder de nog te betalen kosten zijn opgenomen de kosten die over het teelt jaar 1950 op 1 Januari 1951 nog betaald moesten worden. Voorts zijn opgenomen de op die datum nog te ontvangen geld-opbrengsten en de beschikbare geldmiddelen« Deze gegevens verschaf-fen enig inzicht in de liquiditeitspositie van de bedrijven«

3e0 De opgenomen waarde van de grond en de inventaris (deze

laatste gewaardeerd op 60$ van de nieuwwaarde) en het bedrag van hypothecaire en andere sohulden gevon tezamen een beeld van de cre-dietwaardigheid

-,

4

-Conclusie.^

Uit de cijfers voor het berekende gemiddelde bedrijf blijkt, dat over het teeltjaar 1950 gemiddeld een verlies zal worden gele-den van

fg_2064?-iiipf 25$ van de tot al a kosten.

Bij de reeds eerder onderzochte op<?ngrondsgebieden bedroeg dit verlies^

fa 2431,- of 27$ van de totale kosten (iJsselmuiden)

f« 2459,- of 23$ " " " " (Gouda) fa 2074,- of 31$ " " " " (de Beemster) f» 997,- of 11$ " " " " (Graft en de Rijp) Uit de gegevens van bijlage II is af te leiden dat de bedxyfs— uitkomsten in Venlo in de beide voorgaande jaren (1948 en 1949) resp»

ca f.. 500,- en f. 1400,- gunstiger waren. Dat hier niettemin, tegen de algemene indruk in nog een belangrijk verlies zal zijn geleden is ten dele te verklaren uit het feit dat de bedrijfskosten naar bedrijfseconomische maatstaven zijn berekend, terwijl men in feite op het kleine opengrondsbedrijf niet gewend is tegen deze kostprij-zen te produceren» Voor gezinsarbeid bijvoorbeeld, wordt doorgaans genoegen genomen met een geringere beloning dan betaalde krachten genieten« Ook de berekening van de afschrijvingen tegen vervangings-waarde en het incalculeren van rente van eigen kapitaal heeft,

te-recht, een verhogende invloed op de berekende kosten»

Door het werken met eigen kapitaal en met eigen, onbetaald per-soneel (ondernemer en gezinsleden) is het verteerbare gezinsinkomen uit het bedrijf groter, nl„

Venlo ft2772,- of 60$ v^holoon van overeenkomstige betaalde arbeiders(sters) IJsselmuiden '» 1766,- " 44$ " " " "

de Beemster " 1702,- " 47$ " " " " Graft en de Hyp " 4172,- " 84$ " " " " Gouda » 1232,- " 53$ " " " "

Ook in Venlo wordt vrij veel gewerkt met vrouwen, meisjes en jongens beneden 16 jaar, zoals blijkt uit; de volgende in de gewaar-deerde lonen voor gezinsleden ingecalculeerde bedragen. 145 tl II II II 11 II II II II II II II

- 5

Yenlo , ff 550.-(loon voor vrouwelijke gezinsleden en jongens beneden 16 jaar IJsselmuiden « 658, -( " " " " " " " " "

de Beemster » 124,-( " " " " " " " " "

Graft en de Rijp" 116,-( " " " " " "• " " " Gouda " . 114,-( " " " " " " " " "

De schuldenlast blijkt op varscheidene bedrijven te Venlo (geheel of gedeeltelijk eigendom), gesteld tegenover de waarde der onroerende bedrijfsgoederen;, vrij hoog te zijn0 Uiteraard dient

hier een eventuele eigen woning mede tot onderpand.

Het bedrag aan liquide middelen varieert sterk van bedrijf tot bedrijf. Gemiddeld was per 1 Januari 1951, rekening houdende met nog te ontvangen en nog te betalen bedragen ca f, 4000 besohikbaar. Slechts een enkel bedrijf verkeert in ernstige liquiditeitsmoeilijk-heden» 's-Gravenhagei, Maart 1951» Samengesteld door: C. Bos« P,A. Spoor. AFD* TUINBOUW,

, ..H

(Dr J,H. van Stuyvenberg)

145

• H CD ca r H • H

J5

a i

5

IT» CM V f ( M CM C M C M r H CM O CM O N r H co i - i r— r H " N O— •-t m H r H H C M " r H M3 H O N O V * H r ^ r H CM rH rH CM 0 " 0 " 0 ' 0 MD VO t ^ f | 1 O N <M O O O CM CM m | rH rOOO 1 1 r H O f O f O o t— m m m t— i H CM «H- 1 1 r H O O o O ON 1 1 rH m O CM m oo co m i rH «H O VO o m i | CM r H l A O N CM • * | | O t — O CM C— r o | W H . O vo O MD r O r n I r H r H O O O o CO rn ~ ~ i n ~ n-> i T i 1 CM CM i n m C M VO o r-i <o co r H t — CM •'t I A < * r H CM O N I A ON H CM O NO O N r H O r H CM VO NO CM O i n „ _ . . . 0 0 CM r H C M m •H CM r H C M r H CM r H r H •• r H 0 0 r H O N r H CM •* CM I A CM r<N, O N CM O N O C — O C M r H r H r H O c o o CO o NO o c— o o r H r O »» r H 1 »* r H O N O H i-H

" 8

m CM N O C —

l

VO

H

% i n O N VO v o O N H O N ON H r-i t — O N O i n

K

« i n r H m m i n i n c—

P

C M " O N H

8

'ro VO r H

3

O CM O r H O O N r-t

§

i n o C M o o i n o co C M c o r H

E*

O i n

3

i n i n

S

' V o " o

s

m H t — t — 0 0

I

VO 0 0 <•*•> O N O O ft r r , r r ) O N m co O N t — O N rH ' <& _vQ i n t I $ ^ 1 1 1 1 0 0 rr, «eft— V O C M 1

S

1 ' O m r H

8

C M ri i C M 1 1

i

1 I 1 1 1 I I t ON 1 1 o ri ' O m r H r H O N H 1 H 1 1 C M H O • " O vo CM r H V O 0 0 ON öS vo m r— u CM 0 0 0 \ i"ljl t — O N r n m m r H CM r H ON i n CM H ON O 00 vo UN rr, VO r H VO 0 0 VO • * ƒ VO V O VO ^ ON i n RI H ON ON VO m « * i n r O H , O N % J -r o o o rn r-i CM i n O r H VO CM m t—

"3"°

t — O N

as

rnS H CM 1 1 1 CO "* 1 m ' co 1 co 1 O N VO r H ÎM O o m O r O 0 0 O N CM O 1 1 VO 0 0 ro r n VO CM " r H_ m CM O N Î M O o C M m C M M VC r» o 1 1 c o OC c c r-1 c CN cv c\ 1 5N O N H M EH EH EH PH !2i EH

e

o EH O O sH-• 3 - v o CM O m C M 1 ri VO O • P i ' ONCO _{"<* c} CM <=J rH CM v 'O O CM c: vo ro i W H C M m O N CM CM o O N C T _ O r o r<ï CM r*N CM C O _ -oo î ^ • CM rri ... O N t ^ Ï N ^ I rOOv r-i c 1 C\ CV CM O CM i n V O • v O V O m V O m vo vo vo CM :l O r O O rH CO r H 0 0 VO oo CC CV fH RJ

^ • a a s

ce r i (8 ^ •-i a> a> <o 4? - H c» M fi a i-H CD ; > rH U «ri ß - o • H - H , m hDnd 8 CD • r i fi> +> - P h CD CD « ft ® -^> s _{CO CD} • Ö fH • r i «J s I S to Ö Ö • H O CD ft O •¥> CD ' r » -F - P CB r H N ( 3 CU CD X I <D fi « -P ra ft CD TJ -p •H Ö Ö CD CD » ^3 ri O a EH « CD m CD bt> O M Ö S fi _ S? ^ S <s fi s> « S > O -P CD

e

-p - p fi - p C 01 o co o o w> ta fi CD Ö O M CD - P CD En TJ h ri ÈD CD ,£) 6 0 ^ 3 , CD ft O ft CD à o -3 M fi +» -ri

S.

W fi EH © CO - p O co M cd r H S O <D

2ifi3

E H O O H O O H r-\ m m fi o o fi S M -d ft fi * - H CD CD S fi M fi 4? ai q> M o » S » o m • fi r H - P • H S >rl ft W fi += nd ». fi OJ (S CTTJ CD U ) fi FH cd fi fH 3 - P CO O o M ta N fit dû fi •H •H O O - - ^ _ r i - d «H -P fH CH CO cd • • CI) fH ft m C D ^ — - d o fi !> * cd CD g fi CD o -p a t: a a

l

t c a H a c r-C C c c

NO H •«* CO CM NO 0 0 I » W ) w i n ON rH ON CM O «M o t— r— CM O < * l l m NO . _ r O i h v f C M rO i n ON MD rO CM H CM H m . — O O PO ON t -rocO NO rOCO NO r ^ H O f f » ITS i n r H t~ ON r r • * J NO i-H CM O fc CO CM £ CM NO H ^ ft CM I CO CM m rH I NO r H i C— CM rO '\û' rO v f i n 0 0 CM T-t r H I i H NO H IT> I .ri... o m rO rH i n O N rH . . „ . „ CM O 1 °S ITN CM O N JS-m <* ON O o o m * * ON ON O ON C— I T \ O O V O t O ON ON *rj- r o

3

O O I T i r t < o NO l/S r H rH _ G L

..S..

ON i/N. O N

?..

O 0 0 m J A O ON

.a...

o O N Ö ON NO ..CM... 1T> ON CO r O H t— C— CM r O UN C— t— CM O N O hfl O H CM r O ON

££

r O • rH tf CMOO O MJ5 r O O r-j où O ON H _ W H r o <sf C— i n CVI t— O ON O ON ON CM r CT ro ro

a.

i n O N co 00 i n ^ o r-i CM rt ^ NO £ g?'-' & « 1 0 0 | A ^ UN « f r r - f NO NO i n rH NO CM-, CM_. o o NO oo -g-O N -g-O -g-O C — r H MD MD CM CM CM ._cu_„. . m... o m m co r - rO • * CM m •sj- O O rH ON CM O NO I r o I ON m rj _ â _ . 0 0 -^f CM CM m l ON _ _ " „ _ . & _ NO O H l CM •>* m CM H ON I—I o o o \ t ^ O N O r l I T » NO CM ON I-l | 0 0 C~-CMC— NO NO

..S.

o <-o

©

m cr\ CM r O O O i n H NO ON O MD 0 0 r o N O CO r ó O N -CM_.»=J j s t

a _

O O I A Ö ONCp CM «sfr NO CM ~ m NO PJ r a r__ O ON NO ...a.... o ON NO , . 0 s l _ . . o c— o -co o en ND O ON NO . . X M _ C— _£M_ r O rH 0 0 m NO rH O N t— t— m CM r o CM NO Q l _ . . Û L r - o ON ON i n r — H oo CM NO o c-ï NO o

..R.

CO rH - S t .

8

CM rH CO ON r moo ^ -t— ON o <vf ers o O t n in CM ^ - C M NO r O -vi- CM NO CM CM m 'T; CM g rH MD m rH CO CM NO ON CO NO r O ON J H r H O O rH ON rH O m O ' "3" CM r O A - . . CM CM CM | | C ~ CM CM O Q ON CM rH O N ON CM r o T } -NO -NO r o CM ON CM •<• t— O O •<* . < * ON O O I OS •" " " ft O O "3"' t ^ H ON t ~ " * l f 1 NO NO t— rH CM 0 0 CM CM m CM 0 0 O O N NO C M -O O N . _ . & -o O N NO CM H ^ m os m t — CM O N CM CM O N rH CM NO 0 J O N O N f - r o O «* ^ m (3 <=j- < * c o o m o m SL-EL"-.«.. t— 0 0 • * CM CM m -«t o O CO rH O i-O CM r o m C— ; NO CM CM I NO 0 0 r-i r o I r-i ON "5j-CM ON ON r O I NO CM O CM CM O O co H ON CTNCO NO O r o « M ^ ~ _ ^ _ . ifNNo m <M r o t— IfN O CM O N NO C— ON NO NO ON pH NO O N N O CM NO CM r o t— r—' <M r o CM m <«frNO r o CM CM CM O N O N . C— CM | r o r o C— NO CM NO m i N O i 8 . rO t— r O « t— CM I C© I ^ t r H CM CM CM NO C— r o m r o t — NO rH CM CM O O rH CM r O ON O rH «*• ^

-Ä_^ ...a..

O CM ro o m O N C— r H O N NO NO NO ON. CM r H - Ç M _r i _A__„FL O 0 0 NÖ >5l-ON l CM ro m NO CM rH O CM rO O O rH NO C~ ON O CM ON H N O m o o CM CM CM r H m O O O N 0 0 O N C Û 1 A H NO rH rH J M — O O rHNO ON C— r O m NO r-i CM CM r o O O ~*P; Q NO O ON NO - J M — O ON NO CM _ O ON NO CNJ__ ö O N NO £N1-o O N VO CM O O N N O CM

_§L

ON N O O ro O r H -ON NO ON r o O H CM rH m o O ro 0 0 ON NO NO r o m r O ON ^3" _ _ s t 0 0 C—ON NO m CMNQ ON CM t — N O rO •=}- • * . m _ CM CM r H r o <vf C— H 0 0 CM H ro ^J-NO t— rH C0 ON CM i n t -- I H -- -- C M i M NO rOCO rH r O O CM r o H rH CM rO NO O N H O O O CM r O r - 0 0 OO NO ! - i . . j C Ï . _ <±. m 0 0 ro NO .. ,^-.. •=* 0 0 H « y oo CM r— r -H NO NO CM ' M ro •«a-ro a eu a o M & P bû o E H rH CM r o

OVERZICHT VAN ONTVANGSTEN EN UITGA VM^QJTCDŒTBIT B i j l a g e I I Bedrijfsnummers BRUTO OPBRENGSTEN 1950 1949 1948 SETAAT/DE KOSTEN I950 1949 • I948 NETTO ONTVANGSTEN I95O 1949 1948 LIQUIDE MIDDELEN Januari 19 5Î October 1949 October 1948 ÏFuy tu ontvangen

op-teensBtt.Ti I950 (jan,'51)

NCT& to Letalsn tors/ten en

\wm\-i&ow.nj:e.n .-ver teelt— jaacE 19.% (QXQI,-. lroen)

(Jant '51)

N'-'g te betalen lonen WAARDE VAN EIGEN GROND EN INVENTARIS (waarvan grond) HYPOTHECAIRE EN ANDERE SCHULDEN ! Januari 1951 j Oct.ber 1949 1 October 1948 1 5667 7037 7278 48I2 4272 3920 855 2765 3358 nibdl 1076 2879 90 6 -276O -2 8232 8848 7263 5714 2998 2518 5850 ICO 200 200 1681 195 -294« (1380) 3000 3000 3000 3 3418 5Î.86 3608 16:6 2138 1421 1812 3048 2187 412 1536 1045 657 180 4 7893 9458 T 77 3263 4720 3015 4630 4738 4062 78 1734 1449 6f-7 192 _ 183'.-: 1,...

1Ó50

(3900) 11175 11175 11175 1 , . . ,. 5 3573 6045 4578 2242 2616 2473 1331 3429 2105 6472 6337 5220 200 14 6 5661 6729 8000 2877 2956 3447 2784 3773 4553 10139 15102 14^93 240 17 -24OO -6500 (1650) -7 1920 26IO 3385 737 893 1092 1183 1717 2293 650 600 587 66 8 -562 -J -8 11152 1208* 7572 5756 5114 4437 5396 6966 3135 1247 2556 2830 1541 1208 -17780 10000 10000 9000 9000 9 10183 10385 7652 5220 4298 3953 4963 6087 3699 4307 6527 7253 2262 171 -3102 10 5274 10245 6840 2272 5427 ? 3002 4818 3493 5134 5538 5655 776 61 -5380 4000 —% • 2000 2000 11 5867 8629 7885 3309 ? 2558 5Ó23 4501 600 1600 2000 119 14 -7085 3200) Ô8T-0 2800 280c 12 798. 875 034 289 316 294 509 559 539 381 396 38C 124 10 -443

-1) Uitbreiding met 1000 m 2 warenhuis 2) f«, 2500,- tabak

GEBIEDWAAEDIGHEID (VMLO), B i j l a g e I I . i 163 L87 538 369 138 883 299 049 655 300 416 236 740 62 530 610) _» 14 4933 5785 6156 1888 2039 3045 3746 2000 1800 1900 654 59 109OO (6640) 4400 4400 4400 15 5837 ?286 Of £2 3.W2 3' 38 5635 5665 •WÔ8 201.51 18352 1953.1 517 40 LOI42 (6300) _ 16 4009 4530 4085 1696 2404 24IO 2313 2126 1675 5130 5225 5431 500 35 8365 6265) 2000 2000 2000 17 18 3897 5102 49Ö2 1906 2037 2412 1991 3065 2550 8334 7566 6550 200 14 3660 5000) 6300 6300 6300 A'S. A 4955 4343 1951 2239 ? 2665 2716 IO82 2206 2152 48O 64 3550 (640)( 3760 3500 3500 19 1 20 11039 11967 14723 5992 5240 5574 5047 6727 9149 4032 4544 5225 1799 127 20680 1,8880) . . • 3384 4947 4688 1695 2042 I871 1689 2905 2817 70 807 9 348 274 670 -21 7715 8524 6666 5064 5363 5511 2651 3161 1155 2544 5366 4346 1572 111 22 23 5252 „N 3806 7771^ 7*;56 5789 4372 2589 2914 2673 2663 4857 3116 2953 1804 ' 243 697 29 4040 p.820 : -1745 2721 1924 2061 4335 2448 756 2282 3735 399 26 2840 -2000 2000 2000 24 3094 3554 4721 1792 1992 2486 1302 1562 2235 5750 7646 4134 178 22 3595 1500) -25 7554 9129 9019 3654 4280 3407 3900 4849 5612 450 1300 1600 450 35 L5850 -Genu 6165 755'-' 6673 307O ca 3367 ca 3145 3095 ca 4183 ca 3528 378O 4763 ca 4684 721 123 7138 (2919) 2057 I847 I847