Afrikaanse gedigte : eerste versameling / Anoniem

Afrikaanse Gedigte

EERSTE VERSAMELING

'n Faksimilee-weergawe van die oorspronklike

uitgawe, 1878

NUWE REEKS NO. 13 UITGEGEE DEUR HUMAN & ROUSSEAU VIR DIE PATRIOT-VERENIGJNG VIR AFRIKAANS£ TEKSUITGA WES

VAN DIE S.A. AKADEMIE VIR WETENSKAP EN KUNS

ISBN 0 7981 0671 9

Hierdie faksimilee-wcergawe van die oorspronklike- uitgawe

is in 1975 uitgegee deur

Human & Rousseau Uitgewers (Edms.) Bpk., Roosstraat 3-9, Kaapstad; Pretoriusstraat 239, Pretoria Litografiese positiewe deur Photo-Sepro (Edms.) Bpk., Kaapstad

Gedruk deur Citadel-P~rs, Lansdowne, Kaap

Dank word betuig aan die Biblioteek

van die Universiteit van die Oranje-Vrystaat, Bloemfontein vir die beskikbaarstelling van 'n eksemplaar

van die oorspronklike uitgawe.

Hierdie publikasie is moontlik gemaak deur 'n ruim bydrae van die Afrikaanse Taalmonumentkomitce, teenoor wie die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns

.-_

... _ ....

________________________________

./

EERSTE VERSAMELING .

... ~.fril:nuns !a•nP.t Jl~j 01.1 liet.jica te Jtg.

VERKRYGDAAR BY AL O~S

AG.I<JNTE.

VOO lUtEDE.

Die t'"rstc YOortJrC1lg'Sch in allc talc was ge. di!!t{'. So<:.l •lifJ ~rct-'fl vn.n 'n nasic ontwaa.k vcr ~yn taa.l, d~tn druk die g·evDol si8" uit in Jig-.naat. Die oui!t'<l gcskrifro in allo tnlo is dan

ock meesnl in poesic.

Net so i11 Jit hicr ock. Die cerste andwoord op dio Oproeping van ons Geuoot~kap, an a.lle rcgto Afrikaners om te tiluau vor hullo Moeder-ta.al en V u.derlaud, was con stroom van gedigte, gerig an "Oom Lo.twmutiej," die onhokonclo Ra-daktour van "Dia Afrikaanso PtLtriot." Die l'atriut was dau ook aUytl voorsi~n van 'u ryke VllOrraa.ci gedigte Oll Jietjius j en incn on:l !Jcs}ui_t, op die dringon,l.; l;ogeerto van BO veule voor-tltamlcrs dour die hclo lanrl, nm 'n cerstu ver-::'1-meling van die geaigte nit to ge, waH dit nie mueilik om genoug to kry uie, mar oro nit die gruto voorraad 'n kouso to Joon. AI dio gcdigte is da.n oek uit nns T'•1tnot en Alm•tttah, en uit ll;,, tyd Vit'l <lie t:l:J.!howe~•ing.

•rwo

uit die Vulbbl.ul ifl Villi 'n J,j~tji·• HU<•I.('Or ~>n da<1rstaat Jit UJ Wll.lll"Uit dit o'cr;;•mC<Jm is. l~Oll is nit din Z. A. 'l'ythclmfl, Ol'k in Jie tyd vr.n 'L' ~·cweging. Vertler hot onR dio eerstu 5er ~"-l'-'l'lin~ nug- lTlOOL inkort, omdat dit mar 'n proowo is, en Jio two ti;J,.frle: Va Kiwlcr. an Jofl-g Mt-"f!su, en G~tl>­ diP·r,~t.·:~L rJe,/:gfP, hut OD~ geJ:UJ.t V!'!' later.

Natnurlik is hicrin, as vcrsamcling Yan p;e-digte dour vcrskillondc persono, stukkc van meerdere en mindcre waarde. Ons is nog mar in dio bc•gin, en du~ vlir van die volrnaaktheid. En tol kn.n ons nio sien wn.arin Die Afrikuansc Vol~·slied (bl. 1) moet agter sta.an ver die V olks-lied van enige andere nasio nie.

En

waarom sou Helena en l!J,Zuanl (bl. 48) nio 'n plaas kan

he

naas ballades i'· andere ta.lo nio? Wat kun 'n mens meer vet--wag van snaakse geostigo go-digtc as byv. J,[veilil?heid orn Lietj.ies te rnaa/1 up 'n. Boerplaas. (bl. 41)? 'n Mecstorlike allegorie (verbloemde voorstelling) is 'n On.men.sclihe droom (bl. 7). I~aat imand perbecr om 'n betor ..gedig mot 'n sodolik:o strokking to maak as Jun.

Bantjies (bl. 10). Ware nasionaliteit kom uit in Ons Toekomst,:ve Volkslicd (bl. 2), vlooibaar-boid van die taal iu 'n Afril,aanse ]Jietjie (bl. 21), voortreilikheid van digmaat. in R·rs,·"tlu Afgodcry (bl. 2.'i) en Dio Ste·wclfjies Van S w.1io (bl. 60). Om kori te gaan, him·i11 is 'n proewc om

_*

to

laat'sien dat onso taal <'cskik jq T"ur

Ji•r-u 0

k undo op idor gcbiod.

11Iog oek die klein bookie diun, om die liefde van onse lamlgenote ''er hulle JI.Ioe&rtaal moor te verstcrk, en die lns vor digkunde mecr op "te wek.!

IN HOU D.

I.

VER VAWC:RlrAl'iD. Die Afrikna11~e V olkslied ... r~ Ons 'roekomstige V olkslieCI Transvalors, pas op! Ons Parlement 'n OnmenPelike Droom Rl. 1

2

3

4

7

TI·ansvM.llle Liutjio . . f)

'l'er na.geda,2;tenis van Kommadant Louw

1\rippcna.ar 12

V adcrlandsliofde 13

Afrikaanse V o1kslicd 14

I~ied van die V oorlrekkers

JJ. Vr:n l\Iol.nnTuL. Dif' AfrikannHo Tual Afnhanse Lic-tjio ... A.nhvourd daarop .. . Itasendo Afg·odery .. .

(; f'l''Jl'pi.ug ...

Skool Lictjit~ On~ itJ so bly Die Afriklk'1.nse 'l'aal Ons ~kuol ... · V er Mocdertaal

III. Or DIE PATEIOT. An SpottcrR ..

An die '· Afrikaanse Patriot"

16 20

21

24

25

26

'27

27

28

29

30

33

3S

Klaas Geswint

Die Patriot 'n Kourant

1878 ...

IV.

VEThTBI,LJNGS.

M oeilikheid om lic<l jes to maak op 'n Boer-plaas ...

So'n klein Shmtjie .. . Hcndrik on Mari!\ .. . Helena en Eclnn.rd ...

Die ou Predckant en Frits die Ko~>i.cr Dio Besemetok

Morra- en Aant-rcde Die Steweltjios van Sannio Klaas Gcswint C'Jl syn P~rt Kyk no. die Klok

Jan Bantjios Pieter en Botje

v.

0EMENGDE G~ lJIUTF.

3G

37

sg

41 4:!

44

~8

51

/0

7G

Vausolewe en Te'cnswoordig

n1

V cr ider maand van uie ja.ar 7 ~ 1

Kerel, pM op! 83

Mank oop jou oge!. . 8 j,

Uitnociigin~ an Annie 85

:Myn Vroutjio hot 'n S<::un gckry ... 8G

V or Dopstekort<· 87

Opening van Kogm2,nt1 Kloof H!)

'n Ware Profosie ~-,2

VER VADERLAND.

D1 E AFRIKAANSE VOLKSLIED,

Een ider nasie het sijn LAND, Ons woon op Afrikaanse strand. V er ons is daar gen beter grond

Op o.l die w.ij'o wereldrond. Trot.s

ts

ons om ilie naam te dra.

Ya.n kinders vn.n Suid Afrika. Ee:.t ider na.ilie het syn TAA.L,

Ons praat van Kaap tot in Transvaal,

·w

at almal maklik kan verstaan, \Yat gaat die ander tale ons aan? Ons praat so's Pa en Oupapa, Die J.Jandsta.al van Suid Afrika. Eon ider nasie het sijn WET,

Wat good gt>bied on kwaad belet; En elk liijn wet is n~~o sijl). aard, }']n gaat met sijn natuur gepa:m.i:

Ho vnlg ons oek die sede na, \Vat thuis hoort in Suid Afrika. }~en ider nasic l1et si jn I:EG,

Al is ~ij nog so swak en ~leg. Daar 1~ P<'D Oog wat a lies merk;

Hij set die onreg pnal en perk. H ij kijk oek ons verdrukkers na, En wuak oek ver Huid Afrika. ]';en ider nasie het syn TIJD Om op te groei en n.f te slijt,

2

En so's ons liewe Heer dit doet, So is nit a.lt~jd wijs en goed. Daar kom een uag ver ons oek ja; V crtrou op God, Suid Afrika! Want al die nasies het een God.

Hy

re'el ider volk sijn lot; Ry lwt ver ider volk s~jn taal, Sijn land, s\in reg, syn tijd bepaal. Wie dit verag sal Sijn straf dra. 0 God, beskerm Suid Afrika.!

ONS TOEKOMSTIGE VOLKSLIED. W aar Tafel berg begin tot vor in die Transvaal

w

oon een vorenig volk,-66n !l.lgcmene taal; Een volk voorheen niiskent, eon taal voorheen

[gesmoort, :Marnou bcroemt,geiiert, in Oos, ¥Ves, Suid en

[Noord. Die Afrikaanse t.aal die klink vcr ons so soot; Hy is ons moedertaal-sit in ons murg en bl<'ed; Ons ruil hom vcr gen t.aal al is die nog so skoon. Daarvoor bet ons gely vcragting, smaau en boon. Dour eenarag saarogeknoop in stcrkc

broerJcr-[hand. Is n.l die burgers vry, van ens verecnigt land; Die land is ruim en kn.n miljocno nog bovat, Die band kan niemand brock met wapons, g-eld,

[of wat. Europa! roem gerus op al jou grate prag. Ons wil ons lot nie ruil, nie ver oon enkel dag;

By jou is plaasgebrek en dikwyls hongersnood, By ons is gaud gcnoeg, die wat wil wcrk het

:1

l_lic hcilge Byh<'lbook wort by om hoog goeer; .()us aoz dit as die woord van onso liewo H(•Pr;

H

y leer wat ons moet doen en diL i<l ons gl!noeg; Ons breng hom waar ons kom

te

same met J.io

[plocg. Gedenk an Volk en Land, gctronwo Homelhoer!

Siet gunstig ock op ons no!! op ons vaders neer ! Rekroon ons ha.ndewerk, en skenk ons uw gena!

En segen, Howe llcer, 't verenigt Afrika!

'l'RANSVALERS, PAS OP!

Daa.r kom 'n stem ui t l<.:ngeland.

Pas op!

"Transvaal, geeft ons die broe.derho.nd !'' Pas op ! Pas op !

Die stew. klink mooi en soet; Dis alles wcl en goed; Mar pas op wat jul doct.

Let jul nio op, Dan's jul gefop:

~en "Volkaswm" wort oek al gehoor, Let op!

"Nou kom, ons gcef die land mar o'er;" Lot op ~ I.et op!

Die stem klink lief en skoon: "Dan wort. ons ry k boloon; Beskermd daur Britsc k:roon,"

Hoor j ul daarnaar, Dan is dit klaar!

J.br wag daar staat Paul Kruger op l lloor nou!

•· .MJD kinders, laL jul so nic fop! Hoor nou! H oor nou!

4

Ons land is vry; blyf ny 1 011s het daarvoor gestry, Ons het cluar>oor gely; Nt~, nicmand sal dit kry;

Dio land sal ons <~yn hly. Kom, kindcrH, &ta~t myn by; :::ltaat moedig an myn sy!

Sieck hoog op die Tramwaalse vlag Vcr Vadcrland en ?lagcsl:tg! Daar kom ver ons ecn hcicr dag; Kom, lat ons stry en biddend wag!

ONS PARLE:MEN'l'.

Roor, Vrinde van ons Land I 'l'ot a-n die Kaapsc Rtmnd;

Rk wil jul wat verhn.al Van voJkcn Land on Tn.al.

Die I1a!lll wat ons op woon Hoort an die Britso- kroou ; Dit het bul bier geruil V cr land oorkant die kuil H ul hot hier as meueer

Bn

tyd lank gercg~'>er; Mar tocn kon hul niet hou, 'Vant gou was hulle fiou ;

H ul roep ons by makaar En scg: "Maak jul nou klnar; N ou kan jul self regeer ; Wat wil jul non nog meer? Kies nou 'n Parlement ; 1Iaak wette sender cnt !"

Ag wat was ODS tog bly,

Ons bet ODS sin gekry !

Kom no1:1, lat ons begin [ N ou wette na ons sin

t

5 Y cr rondlopers cen wet ! Die rliewery belet.! Bycenkoms wort gehou; l>ie ~aak mod nou op tou. Almal is nou tt~vrcde, Ons kies mos self die lede . • h 1uL'll mn.ak ous diu plaan 0 In :1lm a] saam to gn.a n,

En onm JouberL tc kies;

M:a1· hy ht·t dit verlies. On.,; vraa:~: ""'IV at is die redo, lht Aft-ika:mse lede

Nic na die Raad kan gaan Om vor ons land te staan ?"

Toeu •wg h ulle : " J ou bert Ken Engels nie so vtir." 'rocn sal ons dit ecrs merk, In Engel.3 is die werk. 1.'oen wort ons dit gewaar,

:Met Afrika is klaar.

Toen praat one oek nie meer, Ons hart wa.s al te wer ; Joubert kan. mos nic gaan, Kan Engels nie verstaan. Ons wao: Loon baing kwaad, .Mar dit het niks gcbaat. Die Afrikaanders uit! Vis Solmon syn beslu.it, \Vant by kan Engels sln.:~.n, Hy 's eeu I~uropeaan. N uu wort weer Cole gekics,

.N

cof Theunse hot Yerlies. Nou wort ons gercgcer Deur 'n uitlandse meneer. }lar kyk nou hicr, myn vrinde, Nou loop ons net soos blinue. Non moct ons oek lllar glo,

Soos En;::ehmd on~< blo, Engels en Ho~lnnrl.:s taal Blyf alt.rd vel ons vaal. :Nou lees ons ook gcn krant, Die i>aal is bo ons Ycrf'tmul. En non Wf'd. onR n<1k 11il:s, Ons blyf dora nc.> ou :Fib. En daarom is on~· !Jly,

Ons hot ons t~t.'lljTukry. Ons maat~ Rit in diu Kaap, En hullo sit nio t.1aap, Afrikaanse ko:1rr.nt

'V

aai nou dmL' die land, Afrik~,:ms kan el, praa.t So glad as 'n mlvokaat. DIE P ATmor kan ek gocd lees. ·want dis altyJ ru_yn taal guw,·c:>. Lees non mar tluksop din kom':\nt Want julie hot genl'cg verst.and, Dan kan jul alles gocd verstaan Wut indio Ra.au daar wort gudaan. Die Afrikan~.-rs, me<'r as vvf, Sit in die Parlemu11t en skryf AI w:tt daar al dag wort gepraat Deur die onnuttu Britso Raod. Ja nou kom aldie dinge ka:11

In OlHSe Afrikaanse taal.

Nou hoe£ ons uie meer dom te wees. Ons kan ons eije taal nou lees. En no11, N oof Lokomotief, Set die rympie asseblief

In die PATRIOT. En nou tot die ~>lot, A. H. groet di(,) lcde,

vV

ens hul almal vt·eJc. Eon dag rym ck v.~.-cr,

Nou 's myn tand te sa01·. W ot>t h'Y tog g-en raa<l ?

Roc, myn taml is kwaad ! "Eon SP!j' : Lat hom Lrek! !hr ek jq nie gck ... ]~k het non gcdaun, Ek dink jul ':erstaan. Ek stuur oek 'n brief,

Set die asscblief In Jie PATRIOT.

Dit is nou Jie slot.

·~ ON1IEN::>ELIKE DROO~L SKANDE VRRKIF:S RO'EN REG.

Dat 'n mens in die ueGntiende eouw Van beskawing vooruitgang so groot, N:og partykeors sulk drome kan droom Van ha.rboarsheit, van onreg en leod. Dis onmoentlik 'n tog is dit waar, \Vant met my was 't, dieselfde geva.I, "\V ant ek sit cens tc peins en ek vond :My op ecnmanl verplaas ver van hicr. Dit was ver, so ek my nie vegis An clio bom·de van die Sambesie

Of 'n '-Lnder woes lanll in die streek, Dat ek my op die o~nblik vond.

Ja. dit was (o hoe goell weet ek nog) Om d' tooneel nog moor tragisch te ma:.~.k Teen die aa'ut en die son die versprci Nog soo trourig haar laasto lig rond. Dit was daar dat ek 'n klompio sien sit, Nos God's volk in die dftil van ouds

Dy <lie flh·oom van BJ.hel to }mil llull' was trcurig, bedroef en gowonu.

8

Mar nie lnng hot hull' daar 110 gesit

0£

'n vreemdling kom nuder on vraag Medelydend "wat maak jullo hier En hoe kom so bedrod, seg my tog; "r,at lllJ hoor jnllo OOrSaak Vall !'mart,"

Seg rlie vrrcmdling dPelncmend hull' toe, "~Jn vcrhaal an 'n vricncl. jnlle leed, Hy sal deelneom in al julle noorl."

"Ons was !'euns van Sum AlU!lKA's strand Ons was kindcrs van ou'crs so vroom En so lref ons g-elnkkig l'll vry In 'n ln.ndstrook gcsond en gosoen Ons was vry, mar dit dum• nic sobng Of dour onrcg weldadig gepleeg Dour die nasio wat o'er ons regecr, '\Vas die vryheid ons as slawerny. Om die 0orsaak was ons tog verplig Bn vcrlant so ons land en ons good

En

familic betrckkings daarby, Om

tP

worstcl met d'- wocstc barbaar.

0 wat moes ons tog deurstaan en ly, An die eon kant van Ftamme so wrccd A11 die nuder kant moos ons ons weer To'on die anval van 'n listige volk. Mar uiteind'lik na spartel en stry Was die vryheid bctaal met ons blood, Ja ver altyd, so dag ons tureg,

l\Iar helaas! hier was mag mcer as reg! Ons laud oer die Vaal was te ryk An die kosbn.ar gestcentes van goud;

0 die vrugbarc struck was 'n prooi Al to groot vcr 'n gr.nn:mgtig0 volk:,

0 skunrlaal van die ne~ntiende eeuw! Snode onreg, tiraunic, Kewcld! }:; 't flrittanges beskawing en roem? Om dour steel syn gcbied to vergroot? Souder oorsaak, vrypoRtig, brntaal, \V ord ons laud ons ontncem mot gewcld; \Vas die prys van v.ns blued en nog meer Dante min ver ons vryheid, geluk? Daarom swerf ons op nn.w sonder land, ]lis dio rcde myn vrind van ons smart, ·wantons kan en ons mag ons ni.e plaas Onder juk vau ons vyand gehaat.'' Dit was a,nnt en daar ~it hulle nog As God's volk in die da'e van ouds Net f':oo trenrig, bedroef 'n gewond,-Lat Sambesie hull' wanhoop getuig! •• :Mar kom lat ons ons skuil in die woud lllet die diere"-Soo rocp een vol smart " Liewers klonwe van pilnters so WOAS,

Han in handc van 'n gulsige vr ...

t."

Ek wort wakkcr, vergeef my,-'n droom ; \Vat 'n droom? of vergis eK my soP

TRANSVAALSE LIETJE. An Secf Sto.ffd Blikoor, Kromellemboog.~pruit.

Ou Nee£, kom luister tog na myn, Ek wil jou wat verhaal; Die nuws is net van groot belang

10

Transvaal is mar 'n mooi ou land, Vol kole en vol goud : Gras is daar oek mos net volop,

Engen gebrek an hout . . Ons het hier lank gerus geleef, Al :is die Kaffers kwaai ; Ons het ons; nooit an hul gestenr,

Al maak hul' groot lawaai. Ons laai mar net ons lange roers,

En skiet die zwartgoeJ weg, Dan is hul' weer ver lange tyd,

So stil en soet en reg.

Tom Burgers het ons good regecr ; Net mar met te veul spocd Het hy die land vooruit wil brcng :

-Syn mening was glo gocd. Tom Burgers wou mos spoo1·wcg maak

Na Delagoabaai, En het daarmo mar angehou,

Ofskoon Oom Paul afraai. Oom Paul seg: "1fenrcr President!

Ons land die raak bankrot; Ons volk is nog- nic oud genoeg

Ver so 'n dure lot. Ons Boere ry nog met ons wa,

En kom daar good me klaar ; Mcneer moot tog maar bietjie wag,

En lat jou baas be<iaar."

•rom Burgers seg: "N

e,

voorwaurts, man! Nccm met die volke rang!

Transvaal het gouu rn grond gilnoeg ! W aarom is jy nog bang?

11

Uom Pa.ul skut mar syn kop en sug,

Hy

weet dit sal nie duur; En hy 'lwt mos 'n voorgevocl,

Hul sal hom moet wegstnur. Oom Paul het mos 'n goeje kop,

Al is hy mar 'n boer;

N es kat het hy mos lange tyd Al nit die bogm geloer.

lly siat Tom Burgers wil'ver hom J\Iar net 'n ~:,rroot man maak; Mar wat daar wort van ou Transvaal,

Dit kan hom woinig raak. Tom Burgers volg mar net syn kop,

\Vat o£ Oom Paul oek raai ; En stour hom oek mar net so mill

An Vulksraad syn lawaai. Oom Paul syn woord is uitgekom:

Bankrot is nou die land ; Tom Burgers met syn spoorweg is

No11 albai al van kant.

Ou Slypstoen kom tocn mos net hier, En scg: "Ek: is jul baas!" En Burgers is to bang om waor Tc maak nes op Boomplaa.s. Ou SlypstQen het ons land gevat

Souder con skoot to skiet, ; Champagne proppe 't mar gespat

Tot menig eens verdriet. Oom Paul en Dokter Jorissen

Is· nou 'na Engcland ; :Mar Carnavon en ou 'l'ant Vic

12

Dio F.ngclsman is hier non ha:\s, En ons is .n.lr die volk;

:Mar stJWe ltutoJerd '~-~(ffig pond, Hot dit mos so getolk. En wat sal onq nou veruer ruauk ?

Tevrcde 'vees of veg? Ons sal wag tot Oom Paul kom

:Eu hoor eers 'Vat hy seg.

TER NAGEDAGTENIS VAl\' KO~DfA. DANT LOUW Yf!PPBNAAR. y,;sneuwel op Thu/,tJ, B~sig", Au~. lHGG.

Sal vreemrlu Jigtors ous verhaal Yan hulle grute helr1<.', En sal ek in mYn eije taal

Louw Wipp~naa1: nie ...-ermc1de? Nt~, Breeders t'• frikaners, n•\!

Om; dappro blyf ons cigc; God hrt ons Wipponaar gege;

'Ya:trom sou ck dan swygo

r

Lat hul' van Trump en Nelson roem,

En sulko p-rotu name;

As ek mar \Yipponaar mag noem, Dan sal ek my nie skame.

Hy is bo almal vcrroweg,

'Vat in die heldo ry staa t; Hul'

't

oqk hul lowe neergeleg,

Mar tog nie ver die Vrystaat.

Hy leg op Thab:1 Bosigo, Gen grafstcen sal hy vPrge,

Syn monument het God gebou,

13

.AI moet ons clan so dikwels bloos, V cr onsc arme nasie,

Gcdenk an "''ipponaar, weos getroos, En vat da.n weer koerasio.

Y .ADERL.ANSLIEFDE. Lcef onder almal wat dan.r woel, E?.n wat gcn Yon h. yan liefde vue!?

Is daar 'n mens met gotJS so dood,

Met hart so koutl as sware lood :' V er vader land

G en JiefdeLanJ 1

Die mnn is kcucl, Jie man is dooJ! llij is gen eije land cons wert;

:;.)yn hart is m·s 'n bees o£ p.Jr!;, '\Vat bou 'an kos en stal en voer, :En altyd naar die vot:rsak l,•er.

liom en syn land Verbind gen baud As geld en goed wat~r hy ria loer. :Mar wie syn land opreg bemiu, Die staat, of hy vcrloor o£ win;

lly blyf 'n ware Patriot,

Deur dik en dun, dour smaad en spot. Syn lcwo gcef,

Ao lank by leef, Ver VaderlanJ elk Patriot.

Hy is synland en volk toteer; En mo~ elkecu van hum tog leer: Ryn hmd tc min en hoog te ag; IV ant al wort hy nou oek belag,

liy Joct syn plig,

In elk opsig,

14

1-:n op syn graf wordt dit geskryi: "Jlicr leg 'n man, non koud en sty£.

H

y hot syn land en moedertaa.l, 1! et smaad en goeu en bloed beta:~.l :

Dis duur genoeg; Hy sticrf to vroeg, Og kon ons hom terug gaan haal"

J.Iar van 'n sot wort dit geseg: "Hy is non dood; set hom msr wcg! Syn vaderland was hy nie waard! Dalg mar syn naa.m uit van die aard!

Hy

leo~ t~ lank, ""vV

a.t

met ondank,

Mar net syn voordeel soek op aard."

AFRIKAANSE VOLKSLIED.

( Byt•oegsel

tot

"H et Misdadig Eng eland".) Wysio van: "Wy leven. vry, ~ry leven bly."

Jan Boel hot die Transvaal gejomp; Ons raak dit nou gewend. As hy iets neem kan sander stra£, Neem hy cen anders goed mar a£;

Die vent is mar so lomp. Daar kom 'n tyd, o ja, o ja,

Die tyd is nie moor ver; Daar kom ver ons dan ock 'n dag, Dan waai die Afrikaam;e vlag,

0' er heel Suid Afrika. . .Amerika is nou al

vry,-Hul' was eers oek verdruk; llul hot Jan Boel toen weggeja, En vry is nou Amerika,

15

Eers l1et .1 an Bocl hom

so

gcdra, Die Boere moos toen trek. Hul nccm Natal en die 'l'ransvaal, V mjang die Kaffers

heeltemaal,-Die pes van .Afrika.

Die Roere trek o'er Grootrider, W aar nou die V rystaat is. Jan Boel neem hul die land weer af; Mar kyk op Boomplaas na die graf.

V

:m menig officier.

Toon skryf 'n lunsriem Louden too: " Dis net 'n wildcrnis.

W ::>t met die Kaffors angeyang? Ons is ver hulle rogte bang;

Ons is die land al moo." (•) Dio Boer regeer die land toen goad·,

D:ie land wort rogto ryk. Daar wort 'n diamand gt'Vind: Jan .!Joel die is daar weer geswind,

"Jou klippies of jou blood!" Natal was al deur hom gopak:,

N ct soos nou die Transvaal; Daar was 'n hawe in Natal,

Jan Boel was bang toen vor syn val, :En skado ver syn sak.

Die Vrystaat staan aileen nog vry, En alles gant hier good. J a, werklik good is ons bestuur; En mog ons vryheid lank nog duur,

Die lunsriem bly op sy!

16

Non, Afrii>:anerc., allernnal,

Let op w.ll ek

j

,tl sog: Kvk na die}, ·"r'ka1mFe bnd.

En

stig een eije btntcbami:

En pr:u~

t

jou m· ,eclert.:101. Ons tyd rli·· kom uek ·;cker, ja,

Die t•·rl is ni.· me!':- ver, l)an kom •(ltucl' oe1c Vel' OI'J 'n tl.,•;, Dan waai die Mrikaanse vla~.

VEREEr>wn .AHUKA I

LIED VAN DIE VOORTI"tEKKEHS. Wys van ]J;,, 130.

Din~taan i'l nnu gPaneuwel, Dis om syn tira.nny ; 'l'ambocsa err oek Slela, Om hur 'Vurrajery; En Ponch i.J g.:kcmc,

Hy hct p;evrang om Yre:!; Ons hd. <lit '!onder nkrome,

Blymoedig hom ge;;e. On~ arme Afrikaner,

\Vat 1ier in Natal woon, Hoe wort tog onse tranc,

:Met goedheid weer bekroon ! o God.! Gy skenk ons vreue,

U segen oek daarby,

En uwe hnlpc rnedn; .Ja, Gy Ryt an ons sy! Ons ken oek onse Rkuld£>,

Voor 'G, o Opperhcer! Ons leg voor U ons hulde,

17

o Heel", hoor tug ons hC'dc: Y ergeo:f onR allc kwaad ! Dan sal ons steed~ in vrede,

U lovcn vroe~ en hat. J\far sie ons >'yanrl. 1.ome,

Deur afgum; ange!>poor; Ons bnJ wort Ollb unt.nome;

OuR >redo Wel!r verstonr. llul span alltUl verrno'c,

En rlruk ons uit die land; A.l sit..t hul voor hnl o'a,

Ons is hicr ingeplant.

0 G oJ, wil OilS uchnedo! En sent \ erlussing ncer! llat nooit. in overmoede,

Or,s hvho vyaml weer, M:.~ trar. om op om; hielo,

'l'c trec(e m&t. syn voet; .Mar in die Atof mog kniele,

By d' sicn vun wat Gy doet. Op! Dappro Afrikane!

K.vm, vat non hand an hand! Al moet. hier weer veul trano,

Gestort wurr' ver ons land. Ons moos dit duur verwerwe, Ons kog dit met ons blood; Ons wil dan.r ock vnor sterwc;

Korn, vog met leuwcmocu! Barrnhartig Gad

cn

Vader!

Bcstuurder, ~ltoos good! 0JlS kom non tot U nader,

lK

Wil onse vyand breidlen, En red ons nit syn hand; Wil tog syn raad verydlen,

l'~n sh cnk ons ondcrstand ! Moct ous die reg dan myde,

vYat ons het op die land? 1Inet ons die onreg lyde ?

H et Dingaan met syn lmntl, Nie sol£ dit ondertckcn.

En op hom tocgepas? Hoe moot ons dit non reken

?

Of dit nio sync was? Die reg dryf cindlik bowc,

Hoe lang dit durcn mag ; AI wil gen mens golowo,

H ul' siet dit tog eon dag.

J ::1, God sal dit nog tone,

Dat Natal ons behoort,--Die vyand eens belonc,

Verdrywc nit deus oord. Ons hoop ock nin op mensc,

Dat die ons helpo moet; Oek op gen ho'e prinse,

vV

ant di t doet ons gen good. Ons roep mar tot die Here,

Die al ons sugto hoort, Die wind en storm en mere,

Lat luister na syn woord.

lly sal ons redding skcuko, Met sync sterkc hand; H y Ral an ous gedenke;

1!)

Want Gy, o Hccr, is mccrder, Dan aile volk tc E=aam, Daarom sal ems to eenlcr,

Steeds lowe mv.u naam ! Hoop op clio Hccr, jul' vromc l

Is Afrika in nood, Daar sal vcrlossing kome;

Syn gogJhcid is seer g-root.

Ry

maak op ons gebedo Heel Afrika cens vry

Van hu1, Jic owl vcrtrede, Dan lcef ons vry en bly!

II.

VER MOEDERTAAL.

l>m 1\ Fl KAANI:1E 'l'A.\.L.

Oc1• J1 ollanR, Duits, of Fraus, Gen JJngcls, of Javuans,

0Pn Knffer·s, of boesmans,

AI

goi jy alrnal in dio skaal, Vl·r ons h.nn hnlle uooit l>phaal Die ware Afrikaan.;;e 'l'aal.

Ofsknnn ons taal bier bly£, En iciPrCC'n dit skryf, Net 1m die wind horn clryf; Die Afrikaans blyf rlMrom rp,g- : 1\'at regtig good is wort niC' sleg, Al trap jy hom, of goi horn wcg.

or~koon gcn con dit leer, .l\lar flngPpl•rmittC'cr Verfocs, vPrknnci, onteor; Ons Moedortaal blij£ daarom good: On~ taal sit in ons murg en blood, };n groPi nog op in to'onspoed.

En twyfel jy hiPran

?

Myn li0we goC'jr> man, Vat jy die boPk dan an! .l<~k wed as jy ons Rpraakknns leer, J)at jy con tan.l sn hong sal Pcr,

:!1

Uom Lokomolid!

J \" is lnYII 1'-0 Jil'f. 1

i

ou jy t"~ mar :-ryf, Al kom <luar g-ekyf. .T y ~;al Jit wd mank,

1 [uu vas mar 1on sa.ak, Eh. is met j.m"r.en, Ek scg wa1. ek moen. Set Engels op sy, Ons iaal sal jy kry. \V erk H ullans mar uit, Nt.uur weg met die skuit

!

Jn, sttmr hom mar weg ~a liull:md--dis reg, Jn., stunt· hom 11:1 huis! llier ho"r hy nic tuis. Oom LolromntiC'f. Ek het jon so lief! J y praat 11cs L'en man, En dam· hon ek vn,n. Bid <lod mar om J...rn.:! ! ljat mcn~e mar lag-! lion vas mar jou ;;aak ; IV Prk finks an jon taak ! Iht sal Ol'k ¥"Cl gouaiJ; )!aak c,op mar die baan ! J lie wcreld mag ra.as, Ecn clag is jy baas ; Dio wcrehl mag woel, Sit st.il op jou st oel ! 001n JJokomotief: Reg- tc.g asseblid :

" 0 Rcgtcr ! kom by, En staat an ons sy, En gL' ems ons taal, Tot binneu jou saa! ! 0 Regter, jy's bo-as, Mar wees tog nie dwaas! OnB taal ! Gr onil ta:~l ! Dit ]Jet. ons hcpa:tl. Ja, dnar lJly£ ons by, 'J'ot onr. dit Yerkrv. \Y eeR, Regtcr, nic. slog! l~n g..l ons ons reg ! Afrikaans wil ons

he,

lEt het ons

gust-.

0 Regtcr, staaL op, En hoor onl:! geklop !

Ons tanl vrang uns m'lar,

l<Jn Jan hot. ons klaa.r.

AfriMncrs ! kom aau!

V

er ons trL"tl moet om; strum. Kom, vriende, staat by! Sta.n.t vas an OilS ~.r! Die tyd iR g-eh.om, Maak rt·g wat is k1·om ! Die Hollftn~ moPt wPg, Afrikaans iR eprs r<'rr. Ons land hot svn tanJ, Van Kaap tot 'l'ransyaal.

Die Hollans moPt uit, Oit is ons heclluit. Die Engclo; iR goetl Om Rogters to groet. Afrik'l:tns it~ vol ~PeH, Om glathn•g to leeR, Afrikaans ia so }ll:.tt,

Dat ons dit kan vat, Afrikaans is net lig Om lietjics te dig. Afrikaans is ock mooi Om woorde te gooi. Kom, vrindc, kom by! Gooi Hullans op sy ! Lat Engel!! mar bly! Ons taal moot ons kry. Ons ta.nl is dit werd, f::>aal op mar jou pi1rd. Kom agier ons a11.n; Laat Uulbns mar staan; Jly's amper gcdaan. Vat, Holland, jon taal ! Dit het ons bepaal. Die Engels kan bly; Mar hou hom opsy! Afrikaander, kom aan; Juu iaal kan jy slan,n; Van Duits is myu Llocd, :::\Iaar bier is rnyn goed; Jlier is ck gebore, Afrika::tns wil ek horc. 1\fyn lietjic is uit, Nou sttl ck mar sluit. M} 11 lietjie is klaar, I>ic lmmihnut i'l gaar, Non p-aai, ek mar cot, 1 lie kos is gorcod. Non hoi ck o-edaan 1 lit :ml nou

;:,el

ga~n.

Ek ~a1 nou mar stop, )I.) n vroutjil', :-;hp op! l>ag LokiJmoiief! Juu work hd ek lief.

En gro<'t uit myn naam Jou maters ook saarn! Allicrtu~ is myn naam, :Ek werk nou oek ~aam, HerlwlJt is myn van, Ek dig so's ek kan.

ANTWOOIW.

Die lied

is

gedruk Ons wens oom geluk! Dit's nou bekend, Oom is ons agent. Oom kan mar weer stu ur, Ons goi nie in vuur. Druk op nes een man, En stuur wat jy kan, Ons is regte bly, Om liedjies te kry. :Maskie is dit sleg, Ons maak dit mus reg. Oom het geuoeg gees, Om digtcr tc wees. Oom kan revt(' mooi, Ons moedert,aal guoi. Oom mod \ cr ons work, So flukt> as een klerk. IJaat rnenso mar spot, l\let ons l'u f riut. Oom kan daarop reken, N og baing sal teken. Stuur Oorn oek mar name, Die Pit0"irs ork .mme.

Or.s ~al dit verwag; Oom ken mos uie slag.

Ons wrrk met geweld;

Jlit kos hope geld. Oom sal dit wel weet, Dat 'n mens dan kau sweet. Og. ja, li we oom !

11 ul dry£ myn met stoom. En wat ek ouk praat, Dit wil mar nio baat. 1~n hoo ck ook raas, Of wat ck ock hlaas, Hnl druk myu mar op, O'er ore en kop. Ek is die vuurwa'e, Oom kan dit mar vra'e. ~k woon in die straat, W aar clio rytuige sbat. Kom oom ooit na Kan.p, Kom dan by myn slaap. Ek sal jou vcrwag, N ou oom, goeyen dag;

Oom wcei 11011 joules, En ken myn ad res; Skryf gou weer 'n brief An LOKO~lOTIEF.

RASENDE AFGODERY. Ajrik,umse Trippclmaat. \ lns lee£ in die daQ"c yan taalrasernv, En dttarv:tn knrn ..'drika oek nic m~cr vry, !liar v.m dil' vlt·Hd het dit hitter ie ly,

llonr hier die geskre van die J£ngelse Jekke:

J lui scg, hullo taal moot die W<~rcld o'erdekke; V er Engels moot all' ander tale mar trekke,

Die Iandstaal kryg daadlik die ngterstc plaaff, En dood moet hy gaun by die Engels geraall; En wie l10m nog ophou, die is ncs 'n stomme,

Hy mag in gcn rand of bedieningmeer komme, Een vreemdling is hy in syn erfei'cndommc.

Die Engelse taal wort :a.s afgod vercer, Die reg wort vertrap waar die afgod regeer,

Maar eens sal syn end kom, WANT GoD BLYF DIE [HnR!

OPROEPING. Kom, Afrikaners, van al kant! Die Hcer staat an ons rcgterhand ! Kom, kom, lat ons nou voorwaarts gaan, AI staan die naRics teun ons aan. Kom, stry ver NasiP, Ta:U en Land!

0 lat ons hart van blydskap brand! Kom, swakko knicje opgerig ! Verborge dingo wort nou lig. Kom, Afrikaners, staat op noa! Wat op di-e ware Rotssteen bou, W at glo in die V ersoeningsdood, Die roep ons op ver strydgenoot. Wat Patriot is, open kom! Sit nou nie langer doof on stom !

W ees non mar ·rrolik en verblyd, AI raas die vyande van spyt. Ons Mocdertaal die moot ons kry, Want Gou di< ~ncer staat an ons sy; Hy het ver ons die taal gegl:,

27

Kom, Patriotte, wees verblyd! Ons work wort deur gebed gewyd. Voorstanders van die Patriot, J<~k

go

j ulle in die hand van God. Set non myn naam gerus mar ucer! Een Patriot hot julie meer.

Op myn kan julie seker bon, Om vas to soau,n en woord

te

hou.

SKOOL LIETJIE.

Oompie, oompie, dis da.rom waar, Souder ons taal kom ons nie kla&r; Ons taal die moet nou o'eral wees, Ons wil ons e1e ta.al non lees. '!'annie, tannie, dis darom waar, Souder ons taal kom on:~ nie klaar; Die Engelse kan ons taal mar haat,

Ons wil ons eie taal non praat. Noef.fie, neeftie, dis darom waar, Souder ons taal kom ons nie klaar; Ons sal ons eio ta.al non kry, Want Lokomoticf lat vinnig ry. Niggie, ni~gie, Jis darom waar, Souder ons taal kom ODS nio klaa.r;

Dal.k: is ons taal die heel land dour, Elk eon ruoet dan ons taal goedkeur.

O~S IS SO BLY.

0Ds is so bly, ons is so bly, Ons sal ons eie taal nou kry ;

O!lB lee~; al ne11 ODB pmat.

28

One hoor partykeer non al s€-" Ons lan.t die Engels non mar

le,

Wat sal dit ons nog baat." Ons is mos in die Onderveld Nie in gele'entheid gesteld

Ons kinders ln.nk te leer. Daarom is ons so reg reg bly, Dat ons ons eie taal sal kry :

:Meer kan ons nic bcgcer.

DIE AFRIKAANSE T.AAL. DIE AFRIKAANSE PATRIOT,

W

aarm6 nog bajang mensc spot, Sal ccnmaal nog ba:1s wurre ; Lat hullc spot, lat hulle lag, Ons beurt kom seker oek een dng,

Van dna:- nic dan tog mGrro. Non rym ons lekkcr, want nou kan Geon Hollander of ]~ngelsman

. Ons mot llJll taal vcrmrutk nie; On11 Afrikaans klink net so mnoi, Lat huJle mar met woorde goui,

Hull' sal ons tog nie raak nie. Want IIollans of uek watter taal Hull' oek ons andag by Lcpaal,

Ons sal daarna nie hoor nie ; Ons Afrika:J:ns diu bly mar baas, Lat hulle spot, ]at hulle raas,

Hull' kom ons net nooit voor nie. N ou seg onil in ons eye taal Die ding ver hulle net so kaal,

Dat lJUlle niks ko.n P' rat nia; Ons Afrikaans is IUeer bekwaam Daartoe as al hull' tale ~aam,

\Vat ver Oils tog niks baat nie.

CJ-[.

mar die vuurwa vinni~ stoom, Dan hardloop hy dwars deur die stroom,

Al staat hull' nog so dik, jtJ.; Lat. net diu vuurwa eensb.g skrti, En a! wat voor is sal pat

go,

Die ding !at '11 mens mos sk:rik, a.! Xou Afrikaners, hou mar styf, Ons taal kryg hy diu dug meer lyf.

Kom, staat m:u algar Harne, En werk verenig hand an hand

V

cr ::\foodertaal en Vaderl::tnd, Ons hoop sal nio beskamu.

0 N S S K 0 0 L. (Om AfrJlcmms fe lear)

Ons gaat nou perbecr, Om 6ns taal te luur, Pak an dan met mood! Dat On!! dit kan [eeH, .En skrywers kan wceB, !s dit nou nio goecl? T1at ons dit nou weet, En nooit weer vor~eet, Ons saak is wei goed; :Mar as ons vorkeort OnR wysht irl vcreert-Dan kryg on~; gon '!poed. Geef Godo die Pc·r; l )an 11al ll y ons leer.

Hy

is tog ons lloof! Dan word oek Syn krag,

In

swakheid volbrag, Dit het Hy beloof. Op llom dan gohoop, En moedig geloop ;

Hy

gaat voor ons uit. Wie te'en ona is, Hy 's meerder gewis; W aarom dan gastuit? Op Hom dan gewag-Gebede om krag,

Hy

hoor om gehed. Slegs H y kan in nood Geva.re on dood,

Ons help en ons rod. Nou, vcinde, met vlyt, Ons krag en ons tyd Gebruik var ons taak.

Gee£ Gode die eer, En wag op die Heer ])ie alles reg maa.k.

VER MOEDERTAAL.

Hon vol, ons liwe PATRIOT!

J y is ons tot 'n groot genot. Al wort jy somtyds nog verag, Dis niks, jy kryg 'n boter dag. Die dag as land en volk te saa.m Jon uitroep as hnleio naam, En Engels wort die nek gobreek; Dan kan jy vry jon vlag opstook.

:J I

"\Vant. drw l1cL

.iy

dit. SIJ g~r~i.k

J )at :tl d ic wei t.c op,; r::mk;

J la11 knn dir, hot•r· dit ~-;df mo,; lees,

J•;u l1oOf llir: ve:· '11 Jut;; tc vn;es. J-:n lu:ll.: kan dan Hdf g:um ~La"rtn Eu l!cg: \\' ''L }v·t ck dan gcdaan, ()at rk Vo'J' jl)ll SO hrlllg 1JlOf't WCes?

J~k llct mur; xclf Jie wt:L gclees! i>r yn RiHtk ltd, ck jon o.,p~ele,

En wil otk nrL nou vonnis "L{·! Jy meet dit net 111ar gi.•U nitrnaaJ.:,

0£ j.v 1:w.l in diu hiJclc raak!

Of, dl\aJ' hct ok 'n Hotimd.ot, J>io dryf met. "II•~" g-Dsa~ ,]it: »p<~t; };H Jlon kla.ag hy· dio wyn is lllin; Dan wcor: die ko,; niCJ ua NJll sin.

'\V(I.t mt-..'\k uk ''"'' rr.ut 110 'n kring?

J•:k mag h·nn '-'l' kant .. c·r nii.· ht'i:'ng;

By l:J•~,:t'l~nmtt kry~ hy log reg,

l·:n 1:k gaat 111•:! die skandc Wt•g. J.Jttt~L C'k joa 11nn ock. :nog verbal\l ]lgc ck A~t'ntu moct hcllk'il:

V cr idor brief vyf Rilings reg,

1'~11 pontlo ga.>tL ol' Jic wys wcg.

Dio eC'rsLc wrwt dan so geskryf,

iht di.L d Le llauk net halfpaJ dryf;

fio11 moet rlfl£lt· twn, driP, viet· uog gaan, Eu ck moot ver tiic krJstc 1\t.rum.

I

;;

H

~o loop h nllr! vet· myt• om.

En om clan \rode to btwaar, Betaal ck mar, al is dit swaar. Dus, ..A fl:ikaners, weos nie d waa.s ! llyn skepsels! die gcn sot geblaas .As ons OllB eie taal bcgccr;

Dit is ons reg, wie sal dit kcer? Kom, .Afrikaners, van al kant! Kom work nou almal hand an hand! Dat ons nou ouse taal verkry, En dit sal ons tot segen bly.

III.

OP DIE PATRiOT.

AN SPOTTERS.

t:Jie AFRIKAA:l!SE pATRIOT HS ongevoclig ver jnll' spot,

t>:.ln sal daar nic om ge nie. p.-1 wil jull' laster op hom H\, ~luks sal hy tog <lie waarheid

so,

l;xjcguit-hy wyk gen tro nie.

HB hy non eenmal an dio gang, ~om maak hom dan gorus mar bang; ~I wa.t'Jnll' doet-hy stnit nie.

P..l w~ljull' hom non oek verbrand, ~ooit kryg jnll' hom weer nit die land, rnyn sporfil gaa.t nooit nit nie.

~::<:len dag is al jull' spott-ers dood.

t-e.A.TRIOT oek ? N

e,

dan is hy groot; p..nskon dit wie nog lowe!

1-30e, spot mar op so venl jull' ka.n, l;xjoep op en sta.at mar ver jul ma.n; Hn d' oordeel sal jull' bewe ! Ons weet, da.t onse liewe Heer t-3ot dan en ewig bly regcer .

.AN DIE "AFRIKAANSE PATRIOT. •

Dag, "Afrika::mse Patriet,"

34

Rk WPIIB jou Nm gclukkig lot, Bn nek cun lange lowe,-Een Jcwo nnHig v"'r ons land,

Ver Kork, I'll Ptnat, ~·n :-;udo, Di<' H<'(·ru Hclf lwu jou iu ~;tand,

En gu jou vele ledo!

Die bolo Y rystaal., t1n Tnmsvasf, F.n fll die grem;bcwonors,

'V

ort, met die '""'~'C vnn Natal, Jou lcsert~ en bolunore! Jy Rn<>nr t'fm l•'ud•·rn~u·-ko<,rd,

Md !it'f,lo r) k hcporcltl,

En bind .la.a.rw/·, van oord tot oorrl, On~ Afrika.ansu wt-rcld.

J y mnnk ons tot 1\en ciu volk Dcnr nn!l(' taal tu kwokf>, Wan.rm,: ons sonder <'nig tvlk

Om; _{hart vry1nit} krtu 11preka. llin ln'o klllsse van ons land

Ul-]) ouk wnt tc lcs~;

Jy Hkryf mnR nut nn lml Yt'rRfanJ, Ek: denk 110 moat Jit wcsc.

Vlicg mar dit~ ]and ill' II r, Patriot! No" baian;! ~al in1t•k.uu,

Ock "mu· j} nu•l 1u•1; \\•n·t l'<•~1ut, \\' ort jy uenH hut•!( gl'lL'kcr •. Dil' !tn',, 1(·n·lR van dw 11ta~t.

\Vat u \·r nntl land rug<·rc, Perooer n(k nm jtJa taal U, pral\t,

Op

die m11.nicr kom ecns .die dag Da.t, Afrika, jou sone,

v

erenigd onder ei-ne vlag, Rier frank en vry sal wono. Dan het ons eers ons cie la.nd,

0 n11 eic ·tna.l en na.sie; Ons eie wotte kom tot stand,

V .er die Konfederasie.

ly

t!t'g, jou doel is om te atry

V er nasi.o, taal, en regie ; Ons Afrik~~oners is nou bly,

On11 sal oek 11ame vegtc. Jy hat ver jou cen goojo saak,

W

at

jy nou gaat verdedig,

Dio Afrikao.n syn moederspraa,k:~ W at lanktyd was beledig.

J

y wect die Afrikaan syn blood

Die raak nou weor an bruise, En bars al nos can watervloed

Dour oopgobrcokte sluiso. Ons rokon, ·'Patriot," op jou

Dat jy vcr ons sal staan, ja; En jy kan oek op ons vertrou

Om in die stryd tc gaan, ja.

J

y

moet oek 'na die Ran.d oplet As hulle by maknar kom, Want hulle maak daar wet op wet

"\V aarsomler onli kan klaar kom. Loer stiHjics ock in die kantoor

Vv

nar die lands ~dd bowaar wort,

En laat ouR ock icts Jaanan hoor li.:..:r die kas weer onklaar wort.

3ti

~y moefock na die skole .Kyl!:;

Al sal dit een geraas wees, Hollans en Engels staan gclyk,

Maar Afrikaans moot baas weau. Vaarwcl elan op jon nnwe baan!

J y goof ons vee] to hope; Ek sie!; ons aag breck helder nan? On Afrika sal non opstaan ;

Die tockoms gaat al ope!

KLAAS GESWINT. On Klaas woon in die Onderveld~

Hy hot gen vron of kind; :Maar waar hy kem hy is getelt,

En is 'n idel"ll vrimt.

Hy is uon oek 'n vrintje vaa Die brawe Patriot, W at nou 'n iede:r lese kan,

Al wort hy soms bespot. Die Patriot is non mar klein,

Syn stukkies bajang kort, :Mar wag mar, dit sal beter syn

Wannecr hy ou'er wo::-t.

On Klaas wil jnl non dmdlik maaic Die nnt van die koerant, '\Vat non is in die gang geraak

In onse vaderland.

Ons hot gehoor, ook voul gclcos, Omtrent ous voorgoslug, Hoc dat hul was gctrou gcweco.

Die storio is al lank vergaaii., En ons hoor n<JU nie mcor, Wat ons voorou'ers hot gcun.an

Om afgodsdions to keer. Daar kryg ons nou die Patriot,

Hy bring die nuws ver my, Hoe hul vorvolg was, en hullot,

Hoe swaar hul hot moet ly. Mar God die in die homel woon,

Het deur syn stor ke hand, Hul o'er gebring van spoi en hoon,.

Hior in die vreemde land. Hul hot mar arm hierheen gekom,

Glad sondcr geld of kos,

;Iul steun op God, aileen op Hom, Hy hct hul ock vcrlos.

En sal ons nou hul tanl bespot, En dlt grheel verag?

Ne, ons sal, met die 1ulp -ran God, \Veer daaran bou met krag. Nou, Patriot, vcr eers genog,

Ek moet myn lied mar siuit; Ek sal weer, as ck lewo mog,

Lnat horo myn gcluit.

Ek wens jon voorspoot en geluk, 'n Lowe, goed en lang; Bn hou, al wort jy ock verdt'nk

Jou plan mar an die gar:g.

DIE PATRIOT 'N KOURAN'l'.

Die AFRIKAA~SE P A'l'RlO'l' Kryg ido1· dag 'n bctcr

lot,-Ht·~ V!t't r 'n ,,tap vonrmt r;•·k,lla; Nou wort die tc'cnslamlcr11 siom.

ln the begin WnB hy mar klein, ]\l~r daarom ~-:.rrnr.t. gcnr,eg vcr myn, J<;n W!!.S yoorspoedig op 11yn weg,

Dour dik en dnn, dour g.,cd en slug. }~en hne'kio was <lit in begin, N a elk en Afrikaan syn Rin ; .1\lar n,1u i~ lH· al CC'll konrnnl, }~n Vlieg a] WCku rleur die i!l.IId.

r

utekenaars wort nlrlag mcer, \V ant baing h{>t daardenr gelr>cr Van dingo langr tyd g<'smoorJ, Sootl II w;u: •J/ e en flO voort.

]fop hains- kcer lwt Pk gc·sruag, Om ids daurvuu te hoor t•en dag, Nou lt·c·s Oil!! rlit nws 111 ons hlad, Myn skepscls! dis con grato !iku.l ; Nm1 wcet <'k tog C'C'll Lidjk mccr, J)it hot ek uit die hlad gC'h·er;

En hoop dat daar nog mccr sal wers1 \Vant ek sal non net vrytig lees. En so lang Pk n:•~ wot·t gc3paar, Maak t!k ork ~tukkc hy makaar; Elk Hlnur nuu· HtnkkP, nn ~>vn stand, Van Kan.psta.d tot in Kafft•;land ! Nou, PATI:rnr, ;:.:0t'•l opgf'tlrnk! Hier ~etjy tl<)k van m)'n Cl'n Btnk;

l~k Hal so !;OU rk kan weer Rtnur; Xou, stoker, l'ltl>ok war iluk~ L1ic vuur r

:,

~'

~:n bat d11 \',,Ul'\\1\ \ 1unil! woel. l hn drn\.. jy ~'111 ·~, hd" l"'l'l; 1 lj,. t,vd hE't dit tog a] ~..;dt·Pr·, l:.tek··•·n;,r~ Will'\ al

.1-.:.:

JtH)t'I. Nou Lbn, pJi.,it·rig ''Jl jou hrum ! l lit sal nug ~tltyu bulur gaan;

En w etl'i mar a! t yd wu lgurunt·J ; Bogin wa~ 15u• tl, dan und ouk g•~t•tl.

l1ie All'.IKAAN~F. PAlftJUI l;t·!lillll.)'n dPrdo ja.".r. ln Kuapltmd, Vry~tnat en Tr!\n!!vaal, danr rner

],) IJIIJJJig ~na.ar,

.Er. Jout Ji<; A friknanee hart van vrind uu hruo. clt·r 1-iOl'J.

An elkt> r•'~tc Afrik.aau breng hy Ryn N uw. ja.ar~gr<>Pt.

Frill gaat hy vort en stcur hom nic an )loon en skimp t•n smaad,

Hc•g vmag hy en niks andcrs nie, daarom wort hy ~<'lwat.

lw 't mn'pntJik dat daar mouse is wat hom nug l111tf' kn1?

}Zlup dh· A friku.an dJll hart nio as

l·un

ouig man,

.As hy die doug van vntJrw·,;ln;: en vrorno va· ders J'll('lll ~

AH l!y \f'r l'c'g ('Jl wa:.ul•tit! sla:.t, l'Tl ('!ll'C'g JJin Yt•rblt>l'lll P

]S',:, Afr·ilmnPrll, Ff'g dit lll:':.l'; Hlllu tug nic la,l, g••r ,;ti'y 1

::-ieg lt'llll uit: "Dis ons .Moeuertu.al !" Erkpn dit, l'Il "V. L't't! b\y.

En Ilit• all•·•·n w·r l\locuerlaal, mar 11ck ver Vo\k en Land

Pioit hy, !'n roep ons alrnal toe : "Korn, Rroe· ders, hand an hand;

As kinders van ons voorgesbg, ons brawc va.

dera waard,

Toon dat jul Afrikaners is, en nog nic so ontl\ard!

Rem nou niot langcr, blyf nic stal\n! Korn, llrocdors, bid en werk !

Is God dan onse hnlp nie meor; maak eendrag nie mecr sterk ?

0 ja, ons dag brook hecrlik an ; hy kom, o ja, o ja!

Treed moedig

toe,

we;rk alrnal saam ver hei.l yan 4-frika ! "

VI.

VERTELLINGS.

MOEILIKHEID OM LIEDJES TE :M.AAK OP 'N BOERPLAAS.

Kom, vrontjie, stoek nou op die lig! Die kindcrs moot stil woes ! Pa wil nou ock cen liedjie

dig-In d' Patriut dit lees.

:Mar waarom blaf die hond nou weer? Piet, kyk jy wat dit

is!-Myn kop is van die raas alsecr-"Pa, dis een kar met vis. "Die jong vraag of hy nit kan span

En

of by vocr kan kry." Ja, ja,-toe trek die deur mar an!

Scg :Mwa moet stil bly!

Daar had ek: net die rymwoord klaar-:Maar nou is ek dit kwyt,

Ja, liedjies maak is baiang swaar ... , Hoor da.ar nou weer so'n meid! Mar, Ewa, stil tog ! Hou jon mond !

llockom moot jy so skrc ? "Ou 11eur, dis die verbrande hond i

N:·. eli's onmo'euU1k om tc l1on t "")<: kan dun H<l sit dink

r

Tul, tok ... \V j,. is d:tar nnu wour, vrou?-" Kan Jan syn chp kom skink

r"

Og ja, myn hartjic, bast:1. pla!

'ruP, ~Pt·f }Jntn n1at ~yu '~rn

' .

'Vag, daur kom weer con klcintjio kla: "Pu, \VdliP knyp vcr myn.'" l-Iar, k indc·r~, as <'k up moPl staan,

J)an kr: jnl alma! HCPt': . Di~ moeilik om so vort te ~nan­

Kuru, uog t•cn slag perbecr.

1 loor daar nou weer, hoe ra.as so'n kl,mg! "Uu Baas, :lie kraal is oop 1

Baal'! Picter is claar by die jung; j)ie

ve

bet uitgeloop!

"Hul 's alma! in die land, ou Baas!" Hoe korn die vii dan nit ? ... So gaat dit op ocn IJoercpla.as; }<;k moot myn lied mar sluit ...

SO'N KLElN STANTJIE.

N ecf Lokomotiof ! li iPr is cou brief Van J 1n1 wat vcrsics maak.

ls dit wat sleg, 1\f aa k

i.v

to~; rPg',

Dan skryf ck dat dil ha.1.k. Die ander

dag-Ht't ··k gNia~

·13 Die dummr: nap \Vat alt,v<l g:L.'l~'· Hei 1110~• md JiiY'' gH ';1!l'l·1 lha i w:larotn to~; ? lJ J he;l f{t:SfXl.!{ Dat J, y knn l•;ngrl~ Jll'fi."LL! En ek hcL t.ocu 1l.)Tt plig gctl•)<·n-

-Cl<:sl..'g lty ka,n dit la.at.

J [_v wil fncn ~;pot,-;

1) ie {'dri"t

Oi• sleep l1j' oek rbarhy;

'l'oun H~':; clc : " ~ot !

I l.ic Ptttrint

Sal !anger le<1f tl.~ jy I"

'l'.wn 1\'0I't ], v kw·wl · J) it waH op s'trnut; ' Diu lllClt.·>u h~t sl,aan kyk.

l·:k sr·~~ v~r hoH\:

'' \V,.~., ni,:·~;o dom!

'Wanl ck bet.rnos gclyk.

"On!! taal is goed

Om

me

tc groct-,

Honkom Reg jy '1\.oe!. baai!'

W i l jy dan spog,

Jo11 kleiuc bog!'"

ll y seg : " wop ua jou mnai !, '

Ek: w!)rL toeu warm; l~k vut svn arm;

'l'ot~tl wn1·t '!ty Laing kwa.ad.

J·:k tlnnk f;ocu : Kee:1,

J•:k gn:tt mar hcon;

)lar by die hnis Bet Jit gesnis ; Daar het ck hom

gekap,-Ek sal hom leer ! · Ons kan nio meer Ons taal so laat vertrap

HE~DRJK

EN

.MARIA.

EERSTE PART.

By Modderrivier syn broje stroom Dwa~tl eons 'n jonkman rond ; Ver van syn ouers, vrind, en huis,

Dwaal hy op vreemdc grond. Daar onder ecn Treurwilgcrboom

Goi hy syn lyf oek necr,

Om uit tc rns, want hy was moeg; Te slaap wou hy pcrbecr.

Metcen lig hy syn kop '"ocr op, En wat moet hy daar sien P

Een ent van daar 'n klein pondok ;

Hy sal hom daar and ion.

Hy spring toen op ; hoe 'Dly was liy Om by een huis to kom ;

Al was dit mar 'n ou pondok, Daar gee£ hy nou nie om. Fluks klop hy an die kleino dour,

:Mar niemand maak dit oop; Hy klop nog cons, daar kom een an;

Hy 't nie verniet gcloop.

"Goci morro, Neef, ag help ruyn tog, Ek is net baing verle."

"'k V erkoop bier niks as brandowyn, Dis al wat 'k jou kau ge."

"Die hct ck nou nie noodig nie, Bk dank: jon wol da.arvoor; \Vat ck wil h& kan jy nie J.iC."

So was dit daarme o'e1·. Ben ont van daar siot hy con wa,

Net l!mges die rivior ! V orlo.ta lyk dit en allecm,

Gen mens is daar, of dier.

Hy

vra toen vcr die pondok-man, All wie die wa behoort.

"DiL weet ek nie; gnat self mar kyk.''

J•;n so gaat hy toen voort·. l~n anstons kom hy by die wa;

Verlate staat rlit. dMr:

lly siet daar rondom niemand nic; Die raaisel moet opklaar!

lly kyk toen binuo in die wa, En wat moPt hy daa.r sicn? Eon ou man en syn kind was da:tr;

Ja, hul was da.ar allcen. Verbaas wns onse 1-Iendrik toen,

Hy het dtt nic wrwag: Dio do!ltor sit, 'n skone ruaag,

Die on log, sonder kra.g.

lly groct, en rig 'n praatjc an, Bn vraag ock hoe dit gaan. " . .\let ons mar trcurig sops jy sio·;; ;

Mar wn.ar kom. ncef van daan ?'' lly Sl'g' lml tocn vanwattr hy ',om,

En wnt. hy non char maak. ·' 1~ar hoc~ol_ll jul' so h.i~,e aHcen f

-On~ etMt al t"CC'cl~ <'f•n ln.ng I) d J,icr; On a v!'iS<' 't WC;!~dOl'Ji;

F.r! prt. 1~ s:tlk, j:1 },H11 g .~i~~k ;

Hy lyk l:l.YI! buitou hoop."

f:;y huil--·>¥ic sou dit kw~tlik n~m (

" Ag, !Jclp <JI'tR, ':;',; t<•g m~td , ..

Hy

~H~-·wic son nic: Ramo Rug? "F.k' cnljulniu vcrlaat 1" J' II' Y. D ~ I' ,, H ·r Al!enig sit !,nl' by die vunr, J.:11 Rit Ji•.>); lnal en pn :-.t.; Die vu we YJ.(l·.·r Rb<>J• :;n qf :J;

Jlnl' w<·et ·llin di~ so iaat.

.Ta., focn \'<•rkl hu1 '''' rr!l.k<l:u

J! uJ' hel1• Jie\H·u:SIOl;

\Vat Pmn.rt hul owlct•"l'ld<• lwt

En od.: diu hulp V!llt (:l!lJ.. .ll,n toon sy hctn hn.ar lrJllO vortd,

1\en sir:wl .;kid dour Hyn lmrt:

11 y vow! t<)Cn <hi r·ru ~rot· moe 11.1~~

Hum r.nt rok t.vt l"U.Utr ~lllart. Ja, IJou moot hy •li0 wa:wl1eid hoor,

1!y was hanr· goc>J h~::ko11d;

Ei'll ryl ga:1t. dvU!' BJII trlLt't. Cll ~ic·l, DiL w:..s hy J<0.:.1it gt::wcnd. ll y vraa,.;-l.aar Hag: ".Marin, BC'g

lfl't jy myll waarlik !ic-fr"

f:;y ],Joou: lry r.r:em h:tar o:n lJ:.a:· 11\.:k,

]~n seg: •· Ek l!et jon li< f."

0 wic hoskryf th<• (·1'1\Hiig UUI',

47

Two siole daar met God aUecn ...

0, wat"hul' dau.rhetJn J.reef? ''f.hria lief, u.; seg myn tog,

Wil jy myn sraart genC<Ji~? Wil jy met myn, 1.r1 myne sy, Myn l,ulp ver altyd wecl! ?"

Ontstclci. kyk RJ ma.r voor hu.ar neer, Bcrkaa.md en ad~:rnlc>os;

Sy wcet nio of sy waak of droom; Sy ;mg mar on sy blws.

Sy vr.l t.ocu in wyn arme neer, Sy becfclc nes eon blaar;

Hy

rir; haar op. rm },ou hanr vag., .BJn i,; tlit waarlik w •• ar? ... En iH dit waar; w:1,t hoor hy nou?

Sy andwoord, ja ~y !Sog:

"Ag, liendrik, ek is dit uic w0n!; Ek is ver jou b; sleg."

"Mar nogn1aalH sc;; ek jou. myn hn.rt,

J y is myn d(-el up aard ;

Gcn ma,~ ~al onP two ooi.t kf\U sk.ci, '\Vat uns oek W~!dcrvaart .. "

DE lW F. PAR 'J'.

Ecn tyd dnarnit w~'" hul to sien La •1g~ r:!iepo Motlderri \ ier; Eon Lruitl '\:lS sy, rr"·1r i.n tEe rou,

Ibar pn was nic meor 1ier.

lly w:•f1 nou dood, kart van le voor, Xou if1 Maria vrv;

Gctrr•n ltd ~y hou; opgepn..s,

4.4

Hoe wonclerlik is tog om lot r Hoc diep, hoe wys, An hong!

W

at God br~kik, en ons nie w~:et,

nit siet, dit werk syn 00):. Hy lei ons langs Ryn eie wcg,

Hoe danker dit ock lyk, Die einde maak dit alles reg

Dit h.;t ock .hier geblyk.

HE L E N A E ~ B D U A RD. Een Ballade t'n {we l'n.rte.

EERSTB TART.

lJie jonkmans van die Bowcland Is nlgemecn bcrueru ;

Die onderveld syn noitjus lag As jy hul naam mar noern. :Mar sekcr was daar nooit nog con

So fluks as B duard ; Hy was oprcg en trou van siel,

En nederig van hart.

llclena, bbnk nes melk en blocd, St• lief en sag van nard, Die was Pen man as Ednarcl

ln ider opsig waard.

linl was omtrcnt Pen janr verlouf, En Ral lllJU spoedig trou ; Soos hy terugkom van syn to~.

Dan wort hul man en vrouw. Dit was die lanste Ja;: van }laart,

En mane sal hv trek;

H r;j l sit nog tot die lwcndcrs krani, 'l'ocn vat l1y om haar m•k

l~n "cog': '' )[yn kiwi, die tyd is om! Die ~>hidinP{snur is daar! ~far ek vertrou ons liwe Hcer

Breng ou;; wcu· lly makum· !" Die iraantjit:s rol iocu o'er haar wang;

llaar Eduard gaat wcg;

Ry

snik: "Myn hart, kuru tog gou weer, So as jy het ge~eg ! "

Die wa.'ens staat al voor rlie dour; Die perde graaf Jic grond ; Die jong sit op die bok en wag;

Die daglig skyn al rond. En Eduard, hy rnk hom

los,-Een spring-hy 's op die wa--Uolnf die sweup-war.i eonslag

o'er-En la.at Jie perde ja.

Daar trek die bra we jonkman nou! 111ar wanner kom hy weer? ... Ag, wat con mens oek doet of wens,

Syn lot beskik diu lleer ! -Ver o'er Groot en Vaalrivier

Swcrf hy een lank tyd am;

Syn lJenie sug gedurig mar:

·w

annecr sal lly tog k:om! Op laas kry.; sy gen tydiug meer;

Sy wag, mar kryg gen brief. t:y r,ug eu pcins: Dalk: is hy dood !

Of het eon ander lief ! T WED E I' ART.

·wie sit da:tr nog so la::~t aileen

lly die fontein f•n treur? Sv work uie dat dit Junkce wort·

• :Sy hovr nie wat gcbcur. ' D

DO

Een ma11 kom met .lie paatjie lap.gs, En blyf dig by baar staan,-Beskou baar ecrs 'n tyJjo lank,

.En toen sproek hy haar rum. "Goei na'cnt, Niggio! Wat makccr?

Hoc lyk jy so bedruk ?"

Sy sk.rik-spring op-rnar kan uie praat; ~o duur dit nog 'n ruk.

"Myn Pa die is daar by niP huis j Kom saam met myn, .!\fpncer !" Sy won totJn daarllik hui!!t0c gaau,

Mar aug eers nog·l.!en kePr. ··Mar sog myn wat di" skorting- is;

Hoe k:om dan so bedruef ?"

"..(\g," 11cg sy, "nuws vn.n Eduard ! Dis al wat ek hPhoe[ !"

Hy vraag: "'Yie is die Eduard?" Sy hot hom tocn Yt'rt{'l :

lloe sy a! jarP hLt gt-waf;, En hue dit W!l.l:l g~stl'!.

Hy seg: " Ek kom vall KalfcrlanJ, En olaar hPt ek w·lt(IOr,

Dat by tlaar lank gL vange was, l~n hull11,m wou vcnuoor. "l\far eindlik het hy 'n kana gekry,

.En so is hy ontvlug;

Mar ag ! wat nwcH hy lnt>u Wt>er hl'Or? .Een <lr~>c\v ig(J t;erug.

"Hnl ~cg-, syn l>rnicl ht hnm vcr·gcct; Hy hnor ~y wa~ untrou:

Een aHdur hPt &) 11 ltand f;l.' raag, :En nou i8 sy syu HOLl.

"En non-nou swerf hy o'eml rond'' .. ;' "Ag Hecr !"-so gil bJ t'Jen.

"'\\'ntis <lit~, vr:1ng-hy, ''Wa.t makeerP

\\' a.t kan ok vc·r juu docn ?" Sy huilen seg: "J lis la.~terta.n.l!

Ous licwu Jfecr die weet, Ek wa.s an Eduar<1 g(!trou,

En ~al hom IIOOit vt·rgopt !" " CiocJ.ln.nk !" ~o roop hy angedaa.n,

"Ek is jou Bdu:;.rd!

11 nt l.nnic! (}od hoi una hrluwd ;"

·.Hy druk ha;;r 11n t'.)"D hart •. Hoe nolik sL::lJJ bul na die huis !

Die <•u'ers wo.s vnrblv<l ;

J Tic trou.Jag- wrd. met ~ms bepaal. 'l'ot: ut:nrunal kom die tyd.

DiP. Hoer beloon wal. op hom wag, D~ar iR myn lied

me

nit Dink, leserfl, veul an Eduard,

En an syn trenwe bruid.

DIE OU PREL!EKANT EN FRITS DIE KOSTER.

l<Jenfl waR char een F.e1·waarde beer, H y w.as nie al to slim guleer, En dus gcn man van groat verstand, Syn ambag was oen prcJek:ant. Laat slape, was hy gocd gewend, En dit was lank gcnoog bolrent; Skoon hy dit mot oen slimme lis, Trag weg te stcek; mar iodcr wis. lJat tlic ou lui ecrwn.arde hcor,

Ver11lanp lwm r.ltyd--k1•cr op kccr. Eons op ecn stilJ1· Scwlag morgc, Toen elkcen rusto vnn syn sorgc, Hot hy so onverwags gcval, In ha.ndo van syn klein go tal. Allnn3c wua cera gclni gokomo, Maar hy lPg r.og gt·ruR to <lr0me, En nog to r•,k, en neg te gaap, En draai hom om on ,·nl in s1nap. Nie lank of drml' die stilio piu·1s, Hoor ons die twe•le k1ok W!'Or r11lfl,

En dag wd an OilS ouwe

mnt,

Dio bat slanp as eon kleiro kind. Ons slaat dnarop gcn grote U[!, :Hy was al op het ous gcdag. Mot al dio W(.Ol en al die raas, Ontwaak on& ouwc mnat op laali:; Bogryp, dit was nie al to

vrocg-Net eon spring was vel' hora genoog, Hom nit syn wacml' bet tc llg, ~'u brengc t0t il;·n 8l•ndag,, plig. "Wa:1.r is my k!0rc? vrou,

gc

koe! Van oggellt is ok van xnyn pos." Hy rnB-}J en sk:raap wat hy mnr kry, En laat Hyn witte das tuia l1ly. Daar kom ayn vron so owe 11ors, Met horelik gebraaido wore. "Dit het jy van so hal lo slanp," So praat die vrou, mar hy sit l;"aap. "Behoorlik kan jy IJOU nie e~t;

Want dii:l te bat a! on ek wcot: Die derd' 1-!Clui is net nou daar, En dan is jy nog glad nic kluar." "Ag vron, wccs siil, en hou juu bek! En praat nie as C'CH mallo gch.; Te laat kom is mar vrousgcpre.at.

Rkuat·R wa.~ die woord r!'g nit syn monu, Da:J.r kllnk uie klok uiv dor1,ic ronJ. '"A! wat het ck V0r ju..t ge~c :'" Fh pr.mt die vrou, "RO wil ek

be,

U 1t elkc m'l.a rnet wn.r.t•e kup. En tmgc lyf :;;> wurt gdup.'' I [y Rpring tt•un ewe ho.~sti~ op, .Ea .. heL syn s..tk vui w.;r:; g.Htop. J!y skr;1ap qyn ke;[ en hu1 Ja'l.r wog-Syn Hnn hct hy ;;en woot·<l ;.iuseg;

Ry

loop 'r, n>~uwe Btratj~e Jn,•r,-'n HonJ !at >at en yo lQ· HJll spoor, Om tn...; uic S<\ak UCUR uit t•1 j•luis, l1f hy d it i~. uf 'n h::tnl'lllll'•S huis, Dio 'n lekb.:r 1V0rsr•1ik so versprei --('n Hond ::\t ho•n up rn ik VPt'lei) Die lwml, &) 11 neus hoo,; in <li" in~, I.oo1• nn1 ho•n rowl, lweu <'I' L.:r.l~ j "Ja," J.a.!.:;' die hnrttl, '"l1 J t, c!.. ,ye~t, ·vall oggont s~l 'k tm~yswor, • 'l~ :" Dio hnnd spr'ng to~.: t•n g1yp t..!iL• Wl)r~, Een u.n.lel' h• ntd SJ rin~ , I)I)C Sfn bors; l\!ot cen8 11ic hy di" P.'l'o 'l;•,

lly ltuil ou "il J:l' h.,11,[., klop. Die skouspP1 ;_;a.a.t l'lk h:\aktig ky k, If all' ~;ien dat hy ''HH nn:.l'g ly1..;

JJio hond hct syn man··l versk •nr, Syn koil, ung uuut Pn in syn flour, Die is ock van !'lyn hJl ont.roof, En dn.nrhy kom !Jog, ek f!C1ouf, Jlin rnut daan·an W:J.s hn.lfpau lo11, En hooveul c;al s .. 'n keilHnu kos? 01' laas l'aak hy Jio huncle kwyt, l\lar tut ons rl!'w.t syn ;.:rootHt,, spyt, 'l'o<m hy syn og-o o•n hom slaau, :-:iot hy diu hunt!.• kum weer wm. lly ka.t syn Pige tlmai nie kry,

.i4

Rn loop die kr•rkdrJ.t' [dud verby;

lly mn.ak syn dmai in <1' :>ndor knnt, Niks siot ons wa.ai ,,s do[ on flflnil. Dio k.rekduur J.:ryg !J) 1;og op la.:u., En loop Jie in mci. groin hn.ac. Uit asetn sit hy np die stnel, Dit lyk of hy hom door\ ~,wool, Van al 0io loop un al die n.as,-So CWO ioleelr

sit.

O!IS nu hD!\.1>.

Die kuster dng wat good,:; to bring, 'l'orwyl nou die gmuuentu sing, Klim statig lan~!' die pre,·b;torl np, Tot amper bo""'C in die top,

Stoot proker an <;O Ol\ c stil; Want. clkomt "wet \\at ko>.J.er wil. 1

_'V

_{ocrt !" sh.; rlio prekor nit Ayn stocl;} :Mar 1.oster hou l1om ewe kocl.

Die prekor llpriug toon JrifLig op, l<~n gP. ou Frits 'n goujc bkep.

Met. kop omlaag en voct in lug, ::lo koru om. kostcr "·err terng. Dio prC'ker dag n.nr1' spel vooraf, En hoc bv vcr die hondo drnf ; JlJn dat df~ was 'n hond flO snoop, Die horn vorvolg had van syn stoep: En bet dit in syn drif godn.an. Mar koster bet dit nic vcrst.rum. Eenvaarde heeren, die dit lees, Ek hoop dut jul' mag wyser woes! Om t.og nio nwm· so laa,t te sla:~.p,-. Dink, hoe dit ging met ons ou paap !

Dl:C HE8EllfSTOK.

'11. St.jrie ondBr on~. Afrik•trzrrs, goed uekend.

Kom. Afrik:m~r.3! luish:~r mooi, I.,!t op, uei. wat jnl' kan,

nk

~!\at :wu WC•·r 'n grap Y<.rLel :

Van G rictjiJ ell Yari y,ccf .Tan. Jan was 'n regtc !lnaa.kse vent.,

ll:r stclLnrn Laing nan; N ou, Welke joukmans is daa.r mecr,

Ons hvef n ic vl>r to g.~~tn. Gcn noi!.je was daar in syn buurt,

01 .hn Jwt d:'l."..r gcvry; By hot die baste bnrepat ~let 1\ritvoct plat g-Jr.).

N<)<}f J amuc was d tlll goe>d lJckend, '1\rant hy vry uont Cll !;]ou; Die nuins ontvang hom l'egt3

koel--Su iet£ guhctu• mar :;on.

1Tf scg: "Dio wi'lrc!J is mos groot; Dan 'il noius in owcrvloecl, Diu nig-gil'~ van 'n andcr buurL

Die is mos net so goed." So ry hy op 'n gvcjc da;j

N 11 G J•ict<~ van ourn Klaas ; IT y km1• iia~u· up 'n stpve dT·af,

So p:·onk !Jl''Jllk up die pla:1s. Die nnws g:t.~t gonwer as Jio wind,

f~n net so's hy d11.:1r kom, \V eot Grietjio wio die junk man ill;

Jan lmier r:b.ar n0u 10gic-Jik, En seg bJr• Vt'1' ;;yn rr a. "Dat hy YR!l Gri"tjic bainr; ho.1,

En hy b.~' r:t:...r :;al vra." F.on a.ant kry1~ hy br~tn· moc•i op s;·.

En duet t ~en f!Ot'cl Jyu wonnl:

Hy praat var. li·f f•.t i: di.J J.,,,l. ran fru•' ,.rt IJil ul ~·V'I'f Nou Griota hut l'i~ &ieit a11l:o:n,

En hut hu:r uik\l ,)ntt:te1 ;

l'riar 3og · "]•;c>r f'k .Jun autw•·orrl Hout ok jnu .,•a,i ve~el. " 0 ns is nog rC'gt>: kur!. hf' t; ·~n d,

Dru:.rum is el: ~o'l< r<·e:l, Om so ID9t(•cn lut\.i.' Ju. !.,~,

se-J y ruoct n>~ t1a~<.sti:>' wee q,'' rr • .::. ~,

:Mar Jan "il van gun nit-..rlll hf''JJ-"Non ecnkuer J·, o• ll,·Pn-Of nndors saal ek Wilvoct q ..

En ry I'Cr rltvos hceu.

"Kmn

an, ck weet '11 go"jc rna.J.," Reg Grietje toc11 vc,· jan. '' Ko.p morro myn 'n hesemstok,

So reguit as jy kan.

"J y gaat net ccnmal dour die bos, , Keur jy 'n stok nie goed, Dan kyk jy ccn wat beter is;

Daar 's stokkn in o'erdoed."

"Dis good," seg Jan, "dit sal ck dc•on"-En ewu vergei,oeg,

Gewapend mPt 'u skPrpe hyl, Gaat hy diu og"ient vrm·g.

.>7

By

kry[; 'n 8tok ao m,1oi rrq,nit, Mar to~ laat hy horn b!y: flo mauk hv sck<'r hom!ertl ~.cer,

Om 1ete~<ler tc kry;

S·J loop hy deur die hole bo.;, Gecu siok is na syn sin; So koJm hy !'iudlik by die end,

:;\ln.ar dMr itl ewe• 1nin. Tcru::;her leon hy nou nie m~.>cr.

Oi'~ t.}d om weer ie knm;

Hy m•lut J!!:l.t" bron\.1' wat hy k::m kry, liy kap ueTJ-skc(f c11 krum. :En 0 t·i,·tjo lag hom lekker uit,

En oy vat t•'en die byl, Sprin~ wf'r~ eu kap 'n be~emstok

So reput as 'n pyl.

")fyn antwoord is ncn khnr, neof Jan,'' Seg Grietn. tocu vcr hom;

"J y knn nuu mar jon p~rt opsaal, En hod nic weer te kom. "liul h··L vor rnyn allank vcrtd

Hou kcurig dat jy is; Die bt'scmstoh. hC't myn golccr

Dat ek jou goeJ kan mis. ·' Soek mar vcr jou 'n ander vrou,

Ek dunk jou Vl:l' uic cor! Ek raai jou bat diu

kcurighoid-V Mrwd, goe'n dag, mcm:er !" Dit het Ncef Jaunie nooit g;droom,

'n Noi hom so ~oal kry,

Kop vuor diu bors eu baing skaam, Js hy toon waggery.

F.n ,l::m is tot ~an dag toe

1u,g,

Aiken i.n ••l,g('tromnl;

lly ten<'k I•og wel, J•uu· kn.n nic kr;, ll-:~1' llt:E l1y 's r.ou tC> ouo.l.

MORRD- EN AANT·IU:m;:

11an '11 lVr ~(on S)ITI Vr,nt.

Woi.r.

Ar:;, vrouljio, woarun.1 1rm jy J,;ct Dio hniBflOU good vpr;:~or:ro? J y m:.ak m yu kwe vol notJrid

ln d'&'t'fOIJd t>n (lie murre. \'ROU. Ag, liwc- man, c>k is nl tam

Vo.n lap t'll W!W en rtryk(', Van kindors wr.s en lmrc kn.m,

.En nog 1m koa to kyko.

Wor.r'.

Nou wie woct na die huisscm kyk, As jy daarvoor to bl\\g is

r

Ver hlyn !'rtll1it tu uat.1ig !yk,

Orudai dit glad nic reg i:.;.

Vnou.

o Nc, dit Galnic klik wecs; \Vorkjy, in pln:w van order! Mar eon ding is <laar wat ok vrccs:

Sal jy met huiswcrk vordcr? · WoLF.

In 'n balf-dag sal ok mcer uitvcer As jy doet in 'u helu;

Kyk jy die skaap; WQl·k in die vlocr!

Vnou.

Non top, 011 Wolf. dit wil ck ht.; GcPf myn 1lic sweep en skol•po! .)lar ~(.n dmg het ok jou I.e S~',

Verbrui jy, 'k RU1 jou kloppo.

WoLF.

Non vron, j•m work is milius pln.nt; Uic koci ruclk clku uwrro;

Sa:1.n~ vt•lsk0e~ mrw•lc fl.R kersEg bra.nt; V cr ska.a.p cu pcrJc Rorre.

V1•ou.

}]n jy moot na die ganRc kyk;

Ocn cijcr moct v•;rloor nic! Die ko11su stop, diu wasgocn ~tryk;

Ucn vark uit~ luinwa.t o'er nicJ As ck van-nn:tnt na huistoe ]rom Sorg ,h,.t, d.in kos dan gaa.r is, Want audcrs draa.i ok jott nek om;

J y rnaak

J.at

allus klaar is!

En 1lit was morro l[lnVocs, en dit wa.a a.ant gewce~>; lu.t ou1> die uitslag hour.

Vt:ot:.

W el, Wolf, hoe lyk jou bocrdery

?--J y hut vurb'cct om h uis to vc! M.~r ht ono cors wat etc kry. Dau k:w j) ru1wnskap k.:m.1 go.

Wot.F.

flir.r is o;;on ko~, di t it: vnrbran<l 1'nPn ck-dic ga.n~u ltet gaan sock. Kurn, Pk m.lak 1><Jit llio h r,i., n n k~tut i