hoofdredacteur Aike Kamphuis Veeringveld 1
1541 SG Koog aan de Zaan 0 7 5 -6 3 5 3 5 0 9 / 0 6 -5 0 6 2 8 4 2 8 kamphuis_a@let.vu.nl eindredacteur Karin Reynen Damstraat 61 3531 BT Utrecht 0 3 0 -2 9 7 0 6 7 7 fotoredacteur Tineke Prins Jan Gouverneurstraat 21 9 7 2 4 LK Groningen 050-3136361 redacteur M arije Roos R. Feithlaan 11 1401 AT Bussum 0 3 5 -6 9 3 6 7 9 0 columnist Rogier Klimbie 0 2 0 -6 2 5 0 5 3 6 feuilletonist Marcel Homan 0 6 -2 2 4 9 4 5 0 6 Algemeen Secretariaat Herengracht 38a 2511 EJ Den Haag tel. 070-3 6 2 2 4 3 3 fax 0 7 0 -3 6 1 7 3 0 4 h ttp ://w w w .jo vd .n l jovd@wxs.nl
Colofon
Driemaster is het onafhankelijke ver- enigingsperiodiek van de onafhan kelijke liberale Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie. O pla g e rond 2 0 0 0 stuks. A dvertentie tarieven te verkrijgen bij de Landelijk Penningmeester.
Niets uit deze uitgave mag op welke w ijze dan ook verspreid, opgeslagen of verveelvou d igd worden, dan met uitdrukkelijke en schrif telijke toestemming van de Hoofdredacteur. Zoals neergelegd in de Landelijke Statuten en het Redactie Reglement, b e p a a lt de Hoofdredacteur, in samenspraak met de Driemaster Redactie, de redactionele formule. Hij is alleen aan de Algemene Vergadering verantwoording schuldig. De Hoofdredacteur zal niet tot plaatsing van stukken overgaan die de vereniging onevenredig kunnen bena delen.
De visie die uit de artikelen spreekt is niet noodzakelijk de visie van de JOVD als ver eniging, noch de visie van het Hoofdbestuur, noch de visie van de redactie, tenzij een en ander uitdrukkelijk is aangegeven.
U ite rs te a a n le v e rd a tu m v a n a rtik e le n : 3 m ei 1 9 9 9
landelijk voorzitter Robin Bremekamp Van Ostadestraat 290-IV
1073 TW Amsterdam 0 2 0 -6 7 1 6 7 2 5 / 06-51 804961 r.bremekamp@wxs.nl algemeen secretaris Vacant landelijk penningmeester G uido van Aardenne Hereweg 4 4
9 7 2 5 AE Groningen
0 5 0 -5 2 5 2 8 8 0 / 0 6 -2 2 7 7 3 9 5 0 jovdlp@hotmail.com
vice-voorzitter Remco van Lunteren
Veldm. Montgomerylaan 4 0 0 5 6 2 3 LD Eindhoven
0 4 0 -2 4 6 0 2 9 8 / 0 6 -5 1 4 1 2 9 6 8 jovdw@hotmail.com
AB externe voorlichting en politiek Jeroen de Veth Mathenesserweg 6óc 3026 HE Rotterdam 0 1 0 -4 1 5 9 0 8 4 / 06-51213007 aav@freemail.nl AB organisatie Thomas Berghuijs Amsterdamsestraatweg 611 b 3 553 EJ Utrecht 0 3 0 -2 4 3 9 6 6 9 / 0 6 -2 2 1 5 7 0 9 7 kwt.berghuys@mailcity.com
Inhoud
2 C olofon 2 Inhoud 3 De A b ra h a n verkocht 4 Interview met M . van Rij 7 De voorzitter8 Constitutionele toetsing
10 Lustrumverslag
Interview met M. van Rij
de nieuwe voorzitter
van het CDA
14 FDP 15 Feuilleton 16 Introweekend 17 V o o r de d u id e lijkh e id 18 Interview W . Rusche 2 0 HB-info 2 3 Liberale agend a
De A braham Verkocht?
Het ontwerp-Protocol dat de samen w erking met de VVD gaat regelen is klaar. Eindelijk kan de vereniging het resultaat zien van w a t onze noeste onderha ndelaars uit het H oofdbestuur vo o r ons hebben bereikt. Eerlijk is eerlijk, het is een fijn stukje werk. In het jaar van het tiende Lustrum w o rd t vijftig jaar JOVD-traditie overboord gezet.
Per 1 januari 2 0 0 0 w o rd t de JOVD, als het aan de opstellers van d it Protocol ligt, de (enige) jo n g e re n o rg a n isa tie binnen de gelederen van de VVD. Hiermee lij ken w ij een positie te verkrijgen die vergelijkb aar is met die van onze toekom stige zusters, o f w e llich t beter onze moeders, van de Vrouwen in de VVD. Een eigen organisatie met intern een zekere mate van vrijheid die extern volle d ig verbonden is aan de Partij.
Terecht w o rd t in de toelichting gewezen op de nu reeds bestaan de sterke materiële banden tussen beide organisaties. Dit is echter geen reden om de JOVD op te laten gaan in de W D . Door zo'n o rg a n isa to risch e verbonde nheid w o rd t onze kritische blik op de VVD vertroebeld. Bij verschil van mening zal voortaan via de weder z ijd s e v e rte g e n w o o rd ig e rs met elkaar w orden gesproken en dit zal al snel uitmonden in een com pro mis. H ierdoor w o rd t het voor ons uitermate moeilijk om het kritisch liberaal geweten te blijven.
Een tweede belangrijke functie van de JOVD is de bundeling van
de liberale jongeren in de ver strooiing. De letterlijke tekst van het Protocol maakt hieraan resoluut een einde. Van de JOVD mogen, naast de huidige leden, nog slechts W D - leden jonger dan 3 0 jaar lid worden. Dit zal de nekslag geven aan de JOVD en haar onafhankelijkheid! M a a r zelfs als de vereniging dit onderdeel uit het Protocol schrapt, zal de JOVD w einig meer bundelen dan jonge VVD-twijgjes. Als tak aan de W D -b o o m zullen w ij nog slechts jongeren trekken met een VVD-liberale inslag. Jongeren die zichzelf liberaal voelen, m aar des ondanks niet w illen stemmen op de VVD zullen zich niet langer aan w il len sluiten bij de JOVD. Juist dit feit zal mijns inzien de grootste gevol gen hebben voor de vereniging zoals w ij die nu kennen. De veel zijd ig h e id zal verdw ijnen en d a a r mee zal de JOVD verschralen. Deze verandering zal niet lang op zich laten wachten, aangezien het streven is dat veel van de 3 3 0 0 jon geren van de VVD toetreden tot de JOVD, of in ieder geval zullen deel nemen aan JOVD-activiteiten. O p deze manier w o rd t '2 0 0 0 in 2 0 0 0 ' in elk geval wel gehaald.
O ndanks het bovenstaande durft het Protocol te spreken over onaf hankelijkheid. Hiermee moet dan w orden geduid op de interne onaf hankelijkheid. Uitgangspunt is dat de JOVD haar eigen verenigings structuur behoudt. Verspreid door de tekst w orden hierop echter een aantal inbreuken gevonden:
1 Er w orden w ederzijds adviseren de bestuursleden in eikaars hoofdbestuur benoemd.
2 Er w o rd t een nieuwe Commissie Liberaal Jongerenbeleid opg e richt.
3 Ons beleidplan en onze begro ting moeten voor overleg aan het VVD-HB w orden aangeboden. 4 Er komt een commissie-Van Dalen
die zich gaat buigen over aan passingen in de organisatiestruc tuur van de JOVD. W a t de gevol gen van de mogelijke conclusies van deze commissie zal zijn is nu nog geheel niet duidelijk.
Deze vier punten maken duidelijk dat ook onze interne onafhankelijk heid aanzien lijk beperkt w ordt.
Tenslotte nog een opm erking over de eigen verantw oordelijkheid voor politieke standpuntbepaling. In dit kader moet er op w orden gewezen dat eigen verantw oordelijk niet het zelfde is als de vrijheid tot het koesteren van een eigen politieke mening. Verantwoordelijkheid houdt namelijk in dat je ter verantw oor ding kan worden geroepen. Dat zou uiteraard onaanvaardbaar zijn.
Het is niet zo dat ik mij ervoor zou schamen lid te zijn van de VVD. Het probleem is juist dat ik er trots op ben lid te zijn van de JOVD. Dat is net iets anders! M et d it Protocol w o rd t de vijftig ja rig e Abraham ten grave gedragen en ontstaat er een club die voor haar bestaan volledig afhankelijk is van een partij. Ik houd mijn hart vast voor de komen de vijftig ja a r.B
M arnix van Rij: Het CDA moet serieus
genomen worden
door Aike Kamphuis en Tineke Prins (foto's)
M arnix van Rij (38) w a s
wethouder in W assenaar tot
1994. Sinds 1 januari j.l. is
hij compagnon bij Moret
Ernst & Young Belasting
adviseurs. Vorig jaar werd
hij gekozen tot voorzitter
van het CDA. Wij spraken
met hem in het oude woon
huis van dr. A. Kuyper,
tegenwoordig het partijbu
reau van het CDA.
inspiratiebron, het zijn je idealen op basis w aarvan je probeert poli tiek te bedrijven. Het ga a t om soli dariteit, naastenliefde, opkomen voor je medemens, gerechtigheid en rentmeesterschap. Het is de opdracht om d a a r tijdens je leven iets van te maken
En u
dacht dat het beste te
ku nnen rea liseren b ij het
CDA?
Waarom bent u lid gew orden
van het CDA?
O p mijn zestiende w erd ik lid van Arjos, de onafhankelijke jongeren organisatie van de ARP. Ik w ilde mijn geloof doortrekken naar mijn m aatschappelijk leven. Anderen vinden het geloof een individuele zaak, maar voor mij heeft het ook met politiek te maken. Het is een
Ja, inderdaad. Overigens ben ik op mijn achttiende uit Arjos gestapt. Tijdens mijn studie heb ik mij ver volgens breder georiënteerd. Ik heb bij andere partijen gekeken. In begin jaren tachtig vond ik bijvoor beeld D '6 6 best een aardig bewe ging, m aar als je dan de mensen en hun drijfveren zag, dan vond ik dat heel mager. Erg aardig en gezellig, m aar het had niets met
politiek te maken. Het was vooral wachten tot 'H ansje' binnenkwam. In '8 3 overleed mijn vader, w at in mijn persoonlijk leven een heel belang rijk moment is geweest. Ik ben toen w eer over een heleboel dingen gaan nadenken en ben in 1 9 8 4 rechtstreeks lid geworden van het CDA. Het mooie van het C D A vond ik dat zij probeerde een brug te slaan tussen katholieken en protestanten. Ik heb namelijk nooit begrepen w aarom verschillende geloofsrich tingen e lka a r politiek moesten beconcurreren.
Hoe is de overstap bevallen
van een politiek inhoudelijke
functie naar een organisatori
sche functie?
U zorg t er nu dus w el voor dat
u geen w ijsneus op de achter
grond w ordt?
Ja, dat weet ik dus niet. W el pro beer ik tot een andere bestuursstijl te komen. O pener en met meer ruimte voor kritiek en debat. Het kan niet zo zijn dat als je een volks partij bent, je enige doelstelling is om ervoor te zorgen dat de neuzen voortdurend dezelfde richting op staan. Een politieke partij komt pas echt goed tot zijn recht als je laat zien w a a r de verschillen van inzicht zijn. Iedereen moet oprecht van menig kunnen zijn dat hij zijn geluid heeft kunnen laten horen. Uiteindelijk moet men zich dan natuurlijk wel neerleggen bij het democratisch genomen besluit.
M oedigt u w a t dat betreft de
m eer o n a fh a n kelijke k o e rs
die de CDA'ers in Limburg
hebben ingeslagen dan o o k
a a n ?
Binnen het C DA zie je heel duide lijk de regionale eigenheid die ken merkend is voor de Nederlandse
Z >'ó6
ÏS w n
<geU$£yiAeïA,spfirtï j
sam enleving terugkom en. Als regio's bepaalde bevoegdheden w ille n hebben o m d a t z ij van mening zijn dat je deze beter dicht bij de leden, de kiezers kunt uitoe fenen, dan ben ik het d a a r van harte mee eens. De discussie moet dus daarover gaan en niet alleen m aar kretologie zijn, in de zin van 'alles w at uit Den Haag komt is slecht'. Overigens past zo'n opstel ling ook w el w e e r in de Nederlandse traditie.
Het
CDA
ka m p t
de
laatste jaren
m et
een
i m a g o p r o
bleem , w a a r
aan ligt dat
volgens u?
Het is heel belangrijk voor een p olitieke partij dat je dui delijk en helder bent en dat je ergens vo o r kiest. De kie zers moeten weten w a a r w ij
voor staan. De analyse die w ij in ons verkiezingsprogram m a hebben gemaakt, is dat het goed ga a t met N ederland, m aar dat het lang niet goed ga a t met alle Nederlanders. Die analyse is goed, m aar de uit werking ervan naar heldere keuzes moet nog gebeuren. V andaar dat ik heb gezegd dat w e een ja a r lang bepaalde thema's in de partij gaan bediscussiëren.
Het C D A zal zich moeten onder scheiden in de themakeuzen. O nze ideeën moeten vervolgens worden gekoppeld aan onze mensen en de kiezer moet deze mensen als zo d a nig herkennen. Het ga a t dan dus niet alleen om de lijsttrekker. W ij zullen vooral moeten investeren in de twintigers en dertigers binnen onze organisatie. O p dat punt ver w acht ik ook een duidelijke verbe tering als het g a a t om het imago.
Hoe groot is nog de invloed
van het Christendom op de
p artij?
Die is nog vrij groot. Zo groot dat zelfs Bolkestein in een paar jaar geleden heeft geprobeerd om een stukje Christendom in het beginsel program m a van de VVD te krijgen.
Dat dit niet is gelukt geeft aan, dat de VVD ook een beginselpartij is. Het C D A is echter geen getuigenis partij, zoals de kleine Christelijke partijen. Hoewel in het program m a van uitgangspunten staat, dat het geloof de inspiratiebron van poli tiek handelen is, gaan w ij elkaar niet de maat lopen nemen op hoe Christelijk je bent. Daarom kan een moslim o f atheïst in principe ook lid w orden.
Een
groot gedeelte van het
electoraat bestaat uit m ensen
die al hun hele leven op het
CDA o f haar voorlopers stem
men. Wat blijft er van het CDA
o ver als deze groep w egvalt?
zijn om in de partij te investeren en die niet kiezen voor een carrière in het bedrijfsleven of elders. Als w ij deze groep niet zouden hebben, dan was ik nooit voorzitter gew or den!
Stel dat in de toekom st de ver
schillende partijen zo dicht
naar elkaar toe groeien dat er
nog m aar tw ee overblijven,
een progressieve en een con
servatieve partij. W aar zou
het CDA zich dan bevinden?
Allereerst moet ik zeggen dat ik deze analyse niet deel. Er zijn drie p olitieke hoofdstrom en, sociaal- democratie, liberalisme en christen democratie. D 'ó ó hoort d a a r niet bij, w ant dat is een gelegenheids- partij die dan weer omhoog komt en dan w eer naar beneden gaat. In elk van deze stromingen en de d a a rb ij behorende partijen bevin den zich progressieven en meer behoudenden. Je bent geen volks partij als je niet meerdere vleugels hebt.
In w elk e vleugel van het CDA
plaatst u zichzelf?
Ik ben een overtuigd christen-demo- craat. Het CDA op z'n sterkst is èn christelijk-sociaal èn financieel soli de. Het is de kunst voor de voorzit ter van een partij om het evenwicht te zoeken en ik acht mijzelf daartoe wel in staat.
Een deel van de sam enleving
lijkt het sp o o r bijster. Een
recent voorbeeld is de mis
handeling van tw ee d o ve
m eisjes in d e m etro van
Am sterdam en de p assieve
houding van de andere inzit
tenden. Heeft u hiervoor een
verklaring?
In N ederland wenden w ij tegen w o o rd ig ons hoofd a f als w ij din
gen zien gebeuren die echt niet kunnen, die in strijd zijn met w a a r den en normen die door grote groepen w o rd e n gedee ld. Dat heeft volgens mij te maken met een stuk betrokkenheid. Die betrokken heid leer je in de eerste plaats thuis, in je gezin, maar niet alleen daar. O ok op school en in de verenigingen w aar je lid van bent.
Vanaf de jaren '6 0 heb je een enor me omwenteling gezien. Autoriteiten moest je afvailen. O p zich was dat ook terecht, w ant tot die tijd leefden w ij voor een deel in een autoritaire samenleving. O m dat je een autori teit was had je gelijk, dat is natuur lijk onzin. M acht is nooit goed, het gaat om gezag. Dat straal je uit op basis van je argum entatie. Een ander hoeft het daar niet mee eens te zijn maar kan het toch aanvaar den. O p dat punt zijn w ij te ver doorgeschoten. W ij zijn naar een echte onderhandelingssamenleving
|
-PartijpestuurActs Zijn
j
|
vaak- WijSHCHZCH op
|
|
Ac acktcr^ronA
j
'( I 1 ltoegegaan. Dat merkt je bijvoor beeld al in de gezinnen. Neem mijn eigen kinderen. Daar w a a r mijn opa slechts door te kijken de zaak stil kreeg, moet ik eerst 25 argumenten geven. W ij zijn 'gezagsallergisch' geworden. Om dat recht te trekken zal een stuk morele moed nodig zijn. De overheid, maar ook onder nemingen en m aatschappelijke organisaties spelen d a a rb ij een belangrijke rol.
Gister sprak ik met iemand van ABN-Amro en ook zij zijn hiermee bezig. O ok zij zien dat het niet meer alleen gaat om zoveel mogelijk geld verdienen, maar ook om integriteit, respect, teamgeest en professionalis me. Dat zou eigelijk veel breder moe
ten. O ok de media en politieke par tijen moeten ermee bezig zijn. Als wij allen ons gezicht blijven afwenden ontstaat er uiteindelijk een tweedeling in de samenleving, die ten koste zal gaan van de zwakkeren.
Hebben w a t u betreft o o k de
scholen een rol in dit geheel?
Zeker, zij hebben een heel belang rijke taak daarin. In 1995 heeft het C D A de gezins- en fam iliepolitiek op de agenda willen zetten. Dit was op zichzelf heel goed, alleen is het jammer dat dit niet consistent is uitgewerkt en vastgehouden. Als je tegenwind krijgt moet je niet in een hoekje gaan zitten en de klap pen opvangen. Je moet laten zien dat je vanuit je eigen intrinsieke kracht alternatieven kan bieden. Daar w a a r gezinnen tekort schieten hebben scholen een hele belangrij ke rol in de opvoedingsondersteu ning. Kijk ook naar Labour in Engeland, zij hebben d a a r een family-supporting-program dat heel ver gaat. Daar zit w elisw aar een preventieve kant aan, m aar uitein d e lijk ook een hele d u id e lijke repressieve kant w a n n e e r de ouders het echt af laten weten. De rechter kan er zelfs in strafrechtelij ke sfeer opvoedingsm aatregelen opleggen.
Zou dit o o k een oplossing in
N ederland kunnen zijn ?
Ik denk het wel. W ij zijn het er eigelijk allem aal over eens dat het niet de goede kant op gaat, maar w ij zijn soms te tolerant. Goed gedrag w illen w ij wel meteen belo nen, m aar als dat goede gedrag er niet is dan zal je ook ergens een sanctie moeten stellen. Anders ben je niet g e lo o fw a a rd ig , niet als ouder, niet als school en niet als overheid.
Er lijken binnen Paars II span
ningen te bestaan, verw acht u
dat zij de hele rit uitzitten?
Ik doe niet aan wishful thinking, m aai er zijn problemen. Denk aan het asielbeleid, het W AO -vraagstuk en het financiële beleid. Bij de hui dig e afvlakkende economische ont wikkelingen zie je de verschillen tussen VVD en PvdA duidelijk naar voren komen. Er zullen nog stevige noten w orden gekraakt. O f het kabinet valt hangt af van de span kracht van de coalitie. O p zich lijkt er voldoende creativiteit en flexibili teit om eruit te komen, m aar eerlijk is eerlijk, echt soepel loopt het niet. Ze maken een uitgebluste indruk. Toen Paars I kwam straalde de club echt iets uit, ze gingen het anders doen. Dat kan je van dit kabinet niet meer zeggen. Dan hebben w ij het nog niet eens gehad over de Bijlm er-enquête. Een aantal bewindslieden zal toch onrustig sla pen. Zelfs als ze kunnen blijven zit ten dan bestaat toch de kans dat ze vleugellam zijn geworden.
Belangrijker is dat een aantal pro blemen m aar niet tot een oplossing w il komen. W aarom kunnen w ij bij
voorbeeld over het asielbeleid niet een keer een lange termijn debat voeren. Het ga a t altijd om die laat ste 25 asielzoekers die in een kerk of tentenkamp zitten. W a a r het echt om ga a t is natuurlijk de vraag hoe de N ederlandse samenleving er over 2 0 o f 2 5 jaar uit ziet. Hoeveel mensen hebben w ij nodig om het voorzieningensysteem in stand te houden, hoe verhoudt zich dat met de dem ografische ontwikkelingen? Ik denk d a t w ij naar een vorm van im m igratiebeleid toe moeten, dat betekent wel dat je het heel helder moet formuleren; zoveel mensen kunnen erin en meer niet!.
M aa r hoe verhoudt zich dat
dan m et het door ons onder
te k en d e
vlu ch teling en ver
d rag ?
Ik denk d a t het hele verdrag op zijn laatste benen loopt. Het is toch de w aanzin ten top om zestig-, zeven tigduizend individuele gevallen per ja a r te toetsen. Dat is niet te orga niseren. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor N ederland, m aar ook voor andere landen. Kennelijk is
het kabinet niet in staat om d a a r ini tiatieven te nemen en blijft zij ach ter de feiten aan lopen.
M ocht het kabinet toch vallen
en het CDA p resteert g o ed tij
dens de verkiezingen, w a t is
voor u dan het ideale kabi
net?
Het CDA moet nu met name nog verder werken aan het formuleren van concrete en heldere alternatie ven, zo d a t ze w eer regierungsfahig w ordt. W elke com binatie er uitein delijk komt interesseert mij op dit moment totaal niet. Dat zal vooral afhangen van de verschillende ver kiezingsprogram m a's.
W a t echter zeker zo belangrijk is, is de manier w a a ro p je w o rd t beje gend. Het C DA heeft op de straf banken van de oppositie gezeten, dat was in 1994 terecht en hard nodig, maar het moet nu wel afgelo pen zijn met uitspraken als 'het CDA is voorbij, daar komt niets meer uit'. W ij moeten serieus worden geno men op onze inhoud. Diegene die dat niet doen worden door mij ook niet serieus genomen! ■
Voor de duidelijkheid...
Op
deze
bladzijde
valt
wederom een reactie te lezen
op een artikel uit een vorige
Driemaster. Het artikel w aar
op gereageerd wordt, het
artikel van Jeroen de Veth,
w as een reactie op het artikel
van Aschwin de Wolf, uit de
Driemaster daarvoor. De dis
cussie is nog niet over, want
deze week wordt de mening
van Jeroen de Veth op de
proef gesteld en wel door
Marco Kreuger.
"Ondanks het feit dat liberalis
me tegenwoordig aan zware
inflatie onderhevig is hoef ik
gelukkig niet uit te leggen
waarom er hier wel degelijk
een conflict bestaat met libera
le uitgangspunten."
In de vorige Driemaster valt Jeroen de Veth de stelling aan dat de demo cratie stevig aan banden moet w or den gelegd om de rechten van het individu te garanderen. Deze stelling was afkomstig van Aschwin de W olf. Hij meent dat democratie en libera lisme fundamenteel in conflict zijn met elkaar, aangezien het in de definitie van democratie zelf beslo ten ligt dat lijf en goed van het indi vidu inzet zijn van collectieve besluit
w ilt dat het liberalisme zegen viert? Is de Veth soms bang voor een overw eldigende overw in ning van de individuele vrijheid? Ik denk het niet. De bezwaren die de Veth a a n d ra a g t zijn namelijk zeer begrijpelijk, doch berusten op een misverstand. Ik zal nader verklaren waarom. Aan het begin van zijn artikel hekelt de Veth het feit dat Aschwin de W olf zijn ideeën over de vrijheid van het individu en het systeem van de vrije markt als onomstotelijk liberaal bestem pelt. Daarbij gaat hij volgens de Veth voorbij aan de vele ont- plooiingsliberalen in de JOVD, die zijn onvoorwaardelijke ver heerlijking van het marktmecha nisme niet zullen delen. Was dit onzorgvuldig van De W olf? Misschien wel. De W o lf had eventueel w at duidelijker kunnen zijn over het feit dat ontplooi- ingsliberalen in strikte zin geen liberalen zijn maar socialisten. Voor zover zij al tot de liberale 'familie'behoren, zijn zij hoog stens bastaardkinderen die mis schien beter verstoten dan geac cepteerd kunnen worden. Dat deze socialisten een meerder heid uitmaken van de JOVD-pop- ulatie zegt in dit geval dus meer over de JOVD dan over de Wolfs definitie vanliberalisme. Hoe dan ook is de spraakverw arring logisch en onverm ijdelijk. De W olf had het woord 'liberalisme' daarom misschien maar beter kunnen vervangen door 'liberta- risme', de term die echte (klas- siek-)liberalen tegenwoordig han teren. Dat had in ieder geval een hoop spraakverwarring kunnen voorkomen. Nu dit dan uiteinde lijk is opgehelderd, blijkt echter dat het bezwaar van de Veth niet meer op gaat. Zijn argumentatie komt in de huidige vorm immers neer op de stelling: 'het is niet liberaal, want de socialisten zijn
het er niet mee eens'. Deze stelling is d u id e lijk contradictoir. O ver het algemeen is er immers een duidelij ke correlatie tussen het aantal socia listen dat jankt en de 'liberaal-heid' van beleid. De Veth had zich dus moeite kunnen besparen indien de W olf iets explicieter was geweest in zijn concept van het liberalisme.
"De Wolf is volgens de Veth
dus niet liberaal, maar dicta
toriaal. Opnieuw een spraak
verwarring"
O ok het tweede argument dat de Veth aandraagt om de Wolfs stelling als a-liberaal te bestempelen mislukt echter door een misverstand. In dit geval valt De W olf weinig te verw ij ten. De Veth stelt dat de W olf een dictatoraat van een klassiek-liberale meerderheid voorstaat. De W olf is volgens de Veth dus niet liberaal, maar dictatoriaal. O pnieuw een spraakverwarring. W at inherent is aan een dictatuur is namelijk dat er gedicteerd w ordt hoe mensen hun leven moeten leiden. Een liberale dictatuur is daardoor een contradic tio in terminis. N iet omdat een dic tatuur inherent a-liberaal zou zijn, maar juist omdat het liberalisme inherent niet dictatoriaal kan zijn. Het feit dat de Veth in zijn artikel angstbeelden in het leven roept van minderheden die onderdrukt worden door een liberale dictatuur is dus zelfs theoretisch niet mogelijk. Het beslechten van het conflict tussen democratie en liberalisme in het voordeel van het laatste hoeft men dan ook niet te vrezen. Er w ordt namelijk in het geheel geen manier van leven opgelegd, zoals het geval is bij het socialisme, conservatisme of bij christen-democratie. Integen deel, er w ordt juist voorkomen dat dit gebeurt. Een klassiek-liberaal dic- tatoriaat, zoals de Veth het noemt, kan dan dus slechts een dictatuur zijn om een dictatuur te voorkomen (de lezer merkt al hoe paradoxaal dit is). Maar, zegt de Veth, men legt
dan toch nog steeds dictatoriaal het klassiek-liberale systeem op aan de samenleving? W at een vreselijk mis verstand! Zo ziet u maar weer hoe verwarrend bepaalde termen soms kunnen zijn. De W olf zegt dat in een klassiek-liberale samenleving niets w ordt opgelegd, w aarop de Veth vervolgens opmerkt: 'Er w ordt wel degelijk w a t opgelegd, namelijk 'niets'. Zijn hele argumentatie is in feite niets meer dan een leuke woordspeling. Het punt dat de Veth steeds mist is echter dat 'niets'opleg- gen, helemaal geen opleggen is. Het is het tegenovergestelde. Om dat tegenovergestelde vervolgens te garanderen moet het inderdaad worden afgedwongen. M aar dat is niet dictatoriaal, dat is op zijn hoogst slechts zelfverdediging. Men moet immers wel een d u id e lijk onderscheid maken tussen een agressor en een verdediger. W aar andere stromingen de individuele soevereiniteit met geweld proberen te verpletteren, proberen klassiek- liberalen (of libertariërs, zo u wilt) deze juist te beschermen. Het feit dat zij geweld gebruiken uit verde diging tegen andermans dictatoriale pretenties, kan dan echter moeilijk als dictatoriaal worden gezien. Als de Veth daar nog steeds anders over denkt, dan moet hij het liberalisme verwarren met pacifisme.■
Marco Kreuger is lid van de afdeling Amsterdam e.o. H ij is student Politicologie en Wijsbegeerte en voorzitter van het Libertarisch Genootschap Amsterdam.
De Voorzitter
door Robin Bremekamp
Het X Lustrum van de JOVD
is, zoals het een vijftig jaar
oude liberale organisatie
betaamt, op grootse wijze
gevierd.
Op vrijdag
26
februari werd het spits afge
beten
op
de
Pier
in
Scheveningen met een inter
nationaal forum en een
inspirerende
speech
van
Simon Hughes (MP voor Lib-
dem), op 27 en 28 februari
werd het congres voortgezet
in het Nederlands Congres
gebouw in Den Haag met
vele bekende politici en
wetenschappers. Onder an
dere
Paul
Rosenmöller,
Annemarie Jorritsma, Gerrit
Zalm, Jozias Van Aartsen, Ed
van Thijn, Maarten van
Rossum, Cisco Dresselhuys
en Boris Dittrich lieten zich
daarbij van hun beste kant
zien.
Het waren drie dagen vol met bij z o n d e re en indrukw ekkende momenten. Voorafgaand aan het lustrumdiner w erd in de 'film van de oud-voorzitters' een levendig beeld van v ijftig ja a r JOVD- geschiedenis geschetst. Het feest met Radio 5 3 8 was zoals je van hen - en de JOVD - kunt verw ach ten; de brunch die om half tw aalf begon viel alle deelnemers dan ook in goede aarde. Inmiddels is de bekendheid van de JOVD en het X Lustrum door de vele reportages in kranten, op de radio en op televisie uitgestrekt tot heel N ederland! Het staat w at mij betreft buiten kijf, d a t de zaterdagavond het hoogte punt van het lustrum vormde. W ij mogen buitengewoon blij en trots
zijn met de nieuwe erevoorzitter van de JOVD Hans W iegel, de nieuwe ereleden, Dick Dees en Johan Remkes en de nieu w e leden van ver dienste, Eduard van der Biezen en Koen Petersen: liberale n en JOVD'ers in hart en nieren!
A an w ie er die drie dagen niet bij was,
kan ik dan ook alleen m aar zeg gen: je hebt heel veel moois gemist. G elukkig kun je in het lustrumboek van Chris Jetten nog iets van de sfeer van het lustrum en de afgelo pen v ijf JOVD-jaren opsnuiven. Tot slot w il ik nogm aals de Lustrumcommissie bedanken voor het gew eldige congres dat zij heb ben g e o rg a n ise e rd . M ijn dank natuurlijk ook aan alle vrijw illigers die zich tijdens het weekend heb ben ingezet.
Het thema van het lustrumcongres was Future; dit zal de komende jaren tevens ons thema blijven. De re o rg a n isa tie w a a rto e de Algem ene Vergadering in decem ber 1998 vrijw el unaniem heeft besloten, is namelijk essentieel voor de toekomst van de JOVD. De implementatie van deze reorgani satie is dan ook in volle gang: het Politiek Commissariaat is opgericht en heeft de eerste bijeenkomsten reeds gehad en ook de eerste poli tieke en organisatorische project groepen zijn van start gegaan. Het concept voor de nieuwe statuten is (op moment van schrijven) zo goed
als af, en ook de regio-indeling is na een landelijk afdelingsoverleg inmiddels bekend. Zoals het hoort is informatie hierover ook terug te vinden op de JOVD homepage.
Er is reeds een aantal keren in alle o p e n h e id met de a fd e lin g e n gesproken over de nieuw e Samenwerking Overeenkomst met de VVD. Voor zow el de implemen tatie van de reorganisatie als de samenwerking met de VVD acht ik die openheid van buitengewoon groot belang. Immers: alleen door middel van constructief overleg en een open gesprek kunnen w ij de reorganisatie en de nieuwe samen w erking met de W D tot een succes maken! W anneer er dan ook vra gen leven of onduidelijkheden zijn over de reorganisatie of de samen w e rkin g met de VVD, bel het H oofdbestuur op o f schiet een HB'er aan tijdens een activiteit in de afdeling, w ant alleen gezamen lijk kunnen w ij de uitdagingen van 2 0 0 0 aan en de bruggen slaan naar de toekomst! ■
JOVD 1<
Xe I
De befaam de sigaar Het Rottumerberaad De geïntereseerde werkgroepbezoeker hIn het weekend van 2 7 en 28 febru ari vierde de JOVD haar vijftig jarig bestaan. N adat er op de vrijdag een internationaal seminar op de pier in Scheveningen had plaatsgevonden, verhuisde de JOVD op zaterdag naar het Nederlands Congres Centrum. Daar kon de hele middag worden geluisterd naar hoogwaardi ge discussies en konden er vragen worden gesteld aan de vele bekende Nederlanders, zowel politici als andere bekende personages.
De derde werkgroepronde was aan zienlijk minder goed gevuld dan de eerdere twee als gevolg van het op datzelfde moment gehoudene Rottumerberaad, oftewel de vereni ging van oud Hoofdbestuurders. Rond drie uur kon worden ingecheckt in het Dorint Hotel. De nieuwsgierige JOVD'ers stortten zich vervolgens massaal op de receptie, die gelukkig werd bemand door een aantal stress bestendige dames. Een leuke verras sing van de Lustrumcommissie was de fotocamera die iedere gast cadeau kreeg. Gedurende de rest van het congres leek het alsof er een horde journalisten rondliep, zoveel werd er geflitst. Toch mocht ook niet over de aandacht van de professio nele pers worden geklaagd. In de week na het congres was er ruime aandacht voor ons lustrum. Zelfs de interesse van Paul de Leeuw werd hierdoor gewekt.
Tijdens de receptie, na afloop van de werkgroepen, kon het Hoofdbestuur worden gefeliciteerd. Dit verschijnsel werd echter door veel gasten niet goed begrepen. De aandacht van velen ging meer uit naar de tafel met gratis sigaren, naar de bar en naar elkaar. Na de receptie kleedden de bezoe kers zich in no time om en zetten zij
Het grote gastenboek
etende
op
een
weg? Televisie zo$kt Ste'isn
die hierdoor na jaren hutt
relatie op een of andere ,,
maniar^eer nieuw leven
hebben ingeblazen.
9ci redacteur' t B N W
Hl n'ÓLC'VfC 1 n «ro (
-knjgt hier een i>
V0Or in, M H BH
(K ortij
mededei
)i
JOVD lunch: jij aan tafel, ik in
de bediening, misschien eens
Samen aan'tafel? Br. o- nr.
v.d. blad.
♦ Mee in Mcsum: k
STADS WANS EL:
j
!
trotss oudere ■ :
4H M M *frna
Wij, Vr, met br rnaatsch iri
ten. bourg instel, jf.kn vr. ter
aanv. v.-onze-eetclub en m
or.oer). o.er|. nader te bep.
irwul. b.v musea etc. Ln. a
±
40 jr. Adahr, e.o. Ön c nr.'
^M M fcv.d. tbiaci.
• Uitgaan. Een dagelijks
terugkerende 1 in 3
? -
1999
rum
HB op chique
In gala wachten op het eten
De nieuwbakken ere-leden
zich aan tafel in hun galaoutfit, of w at daarvoor door moest gaan. Doordat het diner gelukkig niet al te zw aar op de maag lag, konden de speeches redelijk verteerd worden. Samen met onze nieuwe erevoorzit ter, de nieuwe ereleden en leden van verdienste werd teruggeblikt op vijf tig jaarJO VD.
Het 538-feest barste hierna los. Na afloop vertrokken de gasten naar hun kamers. Het Hoofdbestuur, versterkt met de Lustrumcommissie, zette ver volgens als vanouds hun jacht in op verdwaalde JOVD'ers.
O p zondag begon de brunch op een ideaal tijdstip. Slechts weinigen voel den de behoefte om ervoor nog naar het strand te gaan. Goed gevuld moest men vervolgens een keuze maken tussen het VN-rollenspel en een debat a la het Lagerhuis. W ie het laatste koos kon genieten van het vuurwerk van de debaters. Zowel voor het publiek als voor Erica Terpstra, de jury, was al snel duidelijk wie een 'Duizendknaller' en wie een 'sterretje' was. Uiteindelijk bleek de enige JOVD'er uit het echte Lagerhuis de winnaar.
Bij het Engelstalige rollenspel bleek het voor veel mensen erg eenvoudig om zich in te leven in hun rol als ver tegenwoordiger van een ondemocra tisch dictatoriaat. M et vereende krachten ontnamen de ambassadeurs van landen als Irak en Rusland elke kracht uit een anti-martel motie. Tijdens en na de laatste borrel ver trokken de uitgeputte deelnemers naar hun eigen huizen, of beter nog: naar hun eigen bedden. Daar zullen zij zonder uitzondering gedroomd hebben over dit bijzondere congres, over de vele beroemdheden, over het feest, over...
Fanatieke deelnem ers aan het lagerhuis debat
Om slag lustrumboek
De lustrum partypagina
door Tineke Prins
Er waren vele schitterende creaties te zien op het gala van de JOVD.
De uitzonderlijkste staan hier voor u -voorzien van enig commentaar- op de foto.
Uw redactie:
Tja, wat valt over dit gezelschap te melden? De heer Homan staat er als een echte heer op. De heer Klimbie daarentegen past zijn glimlach aan bij zijn strik . . . nu nog een rode neus!
Mijn complimenten: een schitterende jurk! De heer had zich wat beter aan kunnen kleden, want een boordje dat omhoog staat kan natuurlijk niet!
Ik moet wel opmerken dat korte jurken en blote schouders in zijn. De lange jurk van één van deze schone jonkvrouwen wordt (helaas) verbloemd door een boa
Er waren eens 2 prinsesjes, oftewel de zusjes Groenveld en ze gingen naar een lustrum. Ik ben benieuwd wat er gebeurd als de klok 12 s la a t. . .
Future
y/j'9,9
De dames zien er schitterend uit, maar de heren hebben niets bij zonder. Dassen horen natuurlijk niet op een gala, maar deze slaat werkelijk alles!
De creatie van mevrouw Van de Vrande glim t net zo mooi als de bijpassende ballon. Ze houdt zich stevig aan de heer van Lunteren vast om niet weg te vliegen. "H i, man, ik ben erg belangrijk en dit naast mij hoort niet bij mij, hoor" schijnt van Lunteren met zijn groetende hand te w illen zeggen.
Liberaal geluid in Duitsland
door Daniël Tanahatoe
In september vorig jaar vonden in Duitsland historische
Bondsdag verkiezingen plaats. Niet alleen werd zittend
Kanselier Kohl na 16 jaar verslagen door Herr Schröder. Ook
de kleine Freie Demokratische Partei (FDP) w as geen partner
meer in de Bonner regeringscoalitie. Een plaats in de oppo
sitie biedt de Duitse liberalen een kans om een eigen liberaal
geluid te laten horen.
De FDP heeft sinds mensenheugenis in de regeringsbankjes gezeten, of samen met C D U /C S U , of met de SPD. Voor deze kleine zusterpartij van de VVD betekende de verkie zingsuitslag een grote omwente ling. In plaats van regeringsverant w oordelijkheid dragen, moest de rol van de o p p o sitie w o rd e n gezocht. M et momenteel ongeveer 6 % steun van de Duitse bevolking en ruim 4 0 Bondsdagleden is de FDP een kleine oppositie partij in Duitsland, naast de conservatieve partijen CDU en CSU en de voor malige communisten van de PDS. W onderw el is de rol van oppositie partij niet zo slecht uitgevallen voor de FDP. N a jaren van compromis sen maken met de coalitiepartners, is nu de m ogelijkheid aangebroken om eens een d u id e lijk liberaal geluid te laten horen.
O p het traditionele Drei Königs Treffen in Stuttgart van de FDP in de zu id e lijk e deelstaat Baden- W ürttem berg (Ba-Wü) gebeurde dat ook. Het bestuur van LYMEC, de Europese koepelorganisatie van liberale en democratische jonge renorganisaties, was door de FDP en de Junge Liberale (Juli's), het Duitse zusje van de JOVD, uitgeno digd om hierbij aanw ezig te zijn. De bijeenkomst met 4 0 0 gedele geerden begon op m aandag 4
januari en behandelde onder ande re de verkiezingen van de kandi daten voor de Europese verkiezin gen en die voor het nieuwe bestuur van de FDP in Ba-Wü. Helmut Haussman is de nummer 1 voor de verkiezingen van het Straatsburger parlement gew orden. Hij is daar mee ook meteen de eerste op de kandidatenlijst op landelijk niveau
voor de FDP. De nummer 2 in Baden-W ürttemberg is de 2 5 jarige Daniël Obst, die actief is in de Juli's en LYMEC.
Tijdens het tellen van de stemmen mochten de bestuursleden van LYMEC een G rüBw ort geven. In die van mij vermelde ik onder andere dat ik uit N ederland kwam en lid was van de tweede partij van ons land. Alleen al voor dit feit werd applaus gegeven. De VVD blijkt voor de FDP een groot voorbeeld te zijn. Een liberale partij, met duide lijke standpunten, die regeringsver antw oordelijkheid draagt, en ook nog eens zo'n 2 5 % steun geniet onder de bevolking, d a a r kan men
in Duitsland bij de FDP voorlopig alleen nog m aar van dromen. Toch heeft men al enkele lessen van de VVD ter harte genomen. De FDP is een partij gew orden die onafhan kelijk opereert van de conservatie ve oppositie van C D U /C S U . Met eigen thema's, zoals momenteel bij voorbeeld de discussie rond het dubbele staatsburgerschap. De FDP heeft hier een eigen mening en staat daarm ee lijnrecht tegenover C D U /C S U .
Het hoogtepunt van de bijeenkomst was op woensdag w a a r 100 0 mensen in het Staatstheater te Stuttgart luisterden naar de kop
stukken van de FDP zoals partij voorzitter G erhard, generaal-secre- taris W esterwelle, voorm alig minis ter van Buitenlandse Zaken Kinkel en de regionale voorzitter Döring, die vier weken eerder ternauwer nood ontsnapte aan de dood door een helikopter ongeluk. M et veel belangstelling van de media werd hier de agenda voor het komende jaar bepaald. De FDP hoopt lang zaam m aar zeker w eer een partij te w orden met verkiezingsresultaten die twee cijfers voor de komma kent. M et een duidelijk geluid zou dat moeten lukkenIB
Daniël Tanahatoe is vice-president van LYMEC
Z >e
W
’Z ) K ijk t voor Ac & Z > g >
een groot voorfieelA te zijn
door M arcel Homan
"Beste mensen", opende de minister-president. "Beste mensen, het gaat niet goed met de
financiën.", w a s zijn bondige inleiding. De premier stond licht voorovergebogen over de
lange vergadertafel in de Treves-zaal en blikte bezorgd naar zijn bewindslieden.
Lange tijd had hij naar de kiezers en zijn eigen achterban kunnen hardmaken dat het dit kabinet voor de w ind ging, m aar het zag ernaar uit dat deze situatie afgelopen was. Aan de w and hing een portret van zijn voor ganger, der Macher. Beiden hadden in de loop der jaren een relatie opgebouw d die begon met een harts tochtelijke hekel en was geëindigd in een typisch Hollandse vorm van genegenheid: tolerantie ten opzichte van elkaar. Het gezicht van de mannenbroeder keek hem met een ironische glimlach aan. "Et tu Brute?" leek er uit zijn ogen te spreken.
Voorlopig was er voor dergelijke contemplatie geen tijd, zo hield de premier zichzelf voor. De oppositie zat te springen in de bankjes en ook de coalitie leek onder een steeds sterkere druk te komen staan.
Paarse Regen: Trouble in Paradise
De o n d e rlin g e speldenprikken waren niet meer zo vriendelijk. De belangrijkste indicator hiervan was de minister van financiën geweest. De lach op het eens zo openhartige gezicht was vervlakt, de verveling had toegeslagen. Bovendien was hij de eerste die de laan uit zou vliegen als de gulden op haar gat ging.
"De crisis lijkt voorlopig te zijn bezworen door de aankopen van de ECB". Een beetje een dooddoe ner, m aar w el w aar. De door M ichael ingezette koersdaling was binnen een drietal maanden met behulp van steunaankopen van zow el de ECB en het IMF bezw o ren. Hoewel de dreiging was w eg genomen leek de oorzaak nog steeds niet te zijn achterhaald. De presidenten van de ECB, het IMF en de Amerikaanse Bank hadden als m aatregel a a n g e ko n d ig d onder zoek te gaan doen naar de oorza ken van de valutatransacties. De
financiële experts waren da a rb ij gestuit op een nieuw fenomeen: internet-dislocation-banking . M e t behulp van het internet en een aan tal bijzond er krachtige computers waren onbekenden erin geslaagd tijdelijk een reeks van accounts op te zetten d a t vervolgens direct gevolgd w erd door een tweede reeks van ghost-accounts die werd toebedeeld met enkele tientallen m iljoenen dollars. Het eerste account kreeg een ingebouw de tijdcode mee, w a a rd o o r autom a tisch aan- en verkopen werden ver richt voor bedragen tussen de 4 tot 10 m iljoen d o lla r. N a d a t de geplande transacties w aren ver richt, hieven de accounts zichzelf volledig automatisch op. De meeste transacties stonden op conto van vo o rn a m e lijk A frika a n se en Russische staten. Controle hierop was niet het piece o f cake dat het IMF haar leden voorspiegelde. D aarbij kwamen nog de gevolgen
van de Azië-crisis en de alweer tegenvallende jaarcijfers van de grote conglomeraten. O nder deze
zichzelf verzw arende druk waren de beurskoersen nog zover gezakt tot de drie grootste financiële orga nisaties ter wereld ingrepen met steunaankopen. Toch zat het een aantal van hen nog altijd dw ars dat ze geen harde oorzaken hadden kunnen vinden voor deze financiële spanningen. Het andere deel had zich laten sussen met verhalen over Russische maffia en grootschalige wapentransacties in A frika. Om de vergankelijkheid van het onder w erp nog eens te onderstrepen had de pers zich ondertussen al op het volgende schandaal gew orpen; het aftreden van de leden van de Europese Commissie.
De maatregelen die de minister raad na afloop van de vergadering aan de Kamer voorstelde waren op het scherp van de snede. ■
Constitutionele toetsing
Verbod op constitutionele
toetsing: na tweehonderd
jaar discussie tijd voor recti
ficatie
Constitutionele toetsing, dat w il zeggen de toetsing van wetten aan de G ro n d w e t d o o r de rechter, bestaat momenteel niet in N ederland. In de G rondw et is een verbod geformuleerd om wetten aan de G ro n d w e t te toetsen. H ierbij is sprake van een vreemde situatie, gezien het feit dat al ruim twee eeuwen over dit onderw erp discussie gevoerd w o rd t en steeds een meerderheid voor een constitu tionele toetsing pleit. Hoe is het ondanks dat dan m ogelijk dat het nog steeds niet is ingevoerd in het Nederlandse staatsbestel?
Drie stromingen meningen
In 1 7 9 6 w o rd t vo o r het eerst gesproken over een rechterlijke toetsing van w etten aan de G rondwet. De Utrechtse afgevaar digde Jacob van M anen stelde voor om een Opperste N ationale Gerechtshof op te richten die zich onder andere bezig moest houden met 'het toetsen van de decreten der eene en de bevelen der ande re, aan den geest en de letter der C onstitutie en G ro n d w e tte n '. Sindsdien w ordt met enige regel maat de discussie hierover gevoerd.
In de eerste helft van de 17de eeuw zijn er drie stromingen van menin gen te onderscheiden in de Staten- Generaal. Een deel van de leden meent dat de Staten-Generaal de G rondw et bindend zou moeten uit leggen, een ander deel van de leden w il een aparte vergadering
door Vera W illebrand
van volksvertegenwoordigers daar over laten beslissen en tenslotte vindt een aantal leden dat deze taak o p g e d ra g e n moet w orden aan de H oge Raad der Nederlanden. Door deze verdeeld heid kan geen duidelijke meerder heid voor of tegen een toetsings verbod gevonden w orden en het onderw erp w o rd t niet opgenomen in de G rondw et van 1815.
De kwestie kwam opnieuw aan de orde onder leiding van Thorbecke - een groot voorstander van constitu tionele toetsing - bij de grondwets herziening van 1 8 48. Hij was van mening dat de G rondw et alleen
toet&cng van
I vletten aan Ae
\
\ é^ronAivet Aoor
j
j
Ae rechter
|
ï ^ ^ ^ ^ i ,
kon bestaan als de rechterlijke macht de wetgever verhinderde om inbreuk te maken op de G rondw et, zoals dat ook gebeurde bij de toet sing van lagere regelgeving aan de G rondw et. Daarnaast w erd door voorstanders gesteld dat de rechts bescherming van burgers ernstig tekort gedaan zou w orden als een w et in strijd met de G rondw et was. Tegenstanders van een rechterlijke constitutionele toetsing waren voor al bang dat de rechtszekerheid zou w o rd e n aange tast w a n n e e r de rechter wetten aan de G rondw et zou kunnen toetsen. O o k waren zij van mening dat de positie van de rechterlijke macht zich niet zou lenen voor politiek getinte toetsing. De tegenstanders wonnen het pleit
met een nipte m inderheid. Het toetsingsverbod - 'De wetten zijn o n sch e n d b a a r' - w e rd in de G rondw et van 184 8 opgenomen.
Proeven van een nieuwe
grondwet
De discussie duurde echter voort en nieuwe argumenten werden in de jaren erna a a nge dragen. Voor standers van het toetsingsrecht gaven aan dat een toetsing aan de G rondw et van grote betekenis was bij de rechterlijke handhaving van grondrechten en dat op internatio naal niveau toetsing aan 'een ieder verbindende bepalingen' en grond rechten vo o r de N ederlan dse rechter m ogelijk was geworden. Tegenstanders hielden daarentegen vast aan het prim aat van de wetge ver en het argument dat de rechter op de stoel van de wetgever zou gaan zitten als een toetsing van wetten aan de G rondw et voor de rechter m ogelijk werd.
dan de toetsing aan verdragen. Daarnaast vond deze minderheid dat er geen enkele garantie bestond d a t de rechter zich terughoudend zou opstellen. Verder hielden zij vast aan de eerdergenoemde nade len van een rechterlijke toetsing. De
voorstanders brachten hiertegen in dat grondrechten een bijzondere functie hadden ten aanzien van de bescherming van de vrijheidssfeer van de burger. Bovendien bracht men in, d a t de rechter -in tegenstel ling tot de wetgever- zeer geschikt kan zijn om in een concreet geval een oordeel te geven over een in gedrang geraakt grondrecht. De wetgever daarentegen kan slechts noodzakelijkerw ijs in algemene ter men opereren. Een minderheid kon uiteirrdelijk voorkomen dat een toet- singsrecht in de G ro n d w e t van 1 983 zou w orden opgenom en. W el onderging de formulering van het toetsingsverbod, mede door de toegenom en in te rn a tio n a lise rin g , een metamorfose: 'De rechter treedt niet in de beoordeling van de grondw ettigheid van wetten en ver dragen.'
Positieve
ervaringen
bij
Europees Verdrag voor de
Rechten van de Mens
In de discussie van de laatste jaren, die vooral werd ingegeven door het in 198 9 gewezen
Harmonisatiewet-arrest, is nog steeds een voorkeur voor een constitutionele toetsing te bespeuren. De positieve ervaringen van toetsing door de rechter aan de grondrech ten d ie in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens staan, dragen hier in
b e la n g rijk e mate aan b ij. Daarnaast heeft het overw icht van de uitvoerende macht bij de tot standkoming van wetten de klassie ke grondslag en rechtvaardiging van het toetsingsverbod, gelegen in de w aarborge n van de parlemen taire procedure voor het rechtsge halte van de wetgeving, aangetast.
Bekijk ik deze discussie van de afgelopen eeuwen, dan bevreemdt het mij zeer dat er nog steeds geen constitutionele toetsing in N eder land bestaat. In alle perioden is een meerderheid voor een dergelij ke toetsing en toch w eet de min derheid uiteindelijk de strijd te w in nen. Het bevreemdt mij des te meer doordat de argumenten tegen een toetsingsverbod een veelvoud vor men van de argumenten voor. N aast de genoemde argumenten tegen het toetsingsverbod, kan ik zelf nog toevoegen dat een rechter lijke toetsing de machtenscheiding in N ederland kan versterken. Deze versterking is m ogelijk, door de regering en Staten-Generaal niet het alleenrecht te geven bij de beoordeling van de grondw ettig
heid van wetten en verdragen, m aar alle machten van de Trias Politica, dus ook de rechter, hierin een rol te laten spelen. D aarbij is vreemd te noemen, dat het orgaan dat in staat is onze G rondw et (en de daarin verw oorde vrijheidsrech ten) te w ijzig e n , ook de controle heeft op de naleving van de grond w ettigheid van wetgeving. Deze controle dient mijns inziens door een o n a fh a n k e lijk o rg a a n te geschieden. Tenslotte is het opmer kelijk d a t N ederlan dse burgers slechts via een in te rn a tio n a le om weg, namelijk via de mensen rechtenbepalingen in internationale verdragen, een w aa rb o rg hebben tegen w etgeving die in strijd is met vrijheidsrechten, terw ijl deze rech ten bij een rechterlijke toetsing veel beter via onze eigen G rondw et beschermd kunnen w o rd e n . De N ederlandse overheid laat hier door een deel van haar eigen soe vereiniteit onnodig op straat liggen.
Tijd voor rectificatie
Het lijkt mij gezien het bovenstaan de tijd dat na tweehonderd jaar het toetsingsrecht eindelijk een plaats in ons staatsbestel krijgt. Vooral w a a r het de voor liberalen zo belangrijke vrijheidsrechten betreft. In een democratische rechtsstaat kan het namelijk niet zo zijn dat de regering en de volksvertegenwoor diging wetten uitvaardigt die in strijd met deze rechten zijn, het geen helaas momenteel geregeld voorkomt. Tevens mag niet getoler eerd w orden dat de Nederlandse burger niet bij haar eigen rechter terecht kan w a t dergelijke schen dingen betreft, m aar aangewezen is op de veel langere en duurdere procedure van in te rn a tio n a le gerechten.■
Vera W illebrand is voorzitter van de afdeling Amsterdan e.o. en poli tiek commissaris Justitie.
De JO VD in het EP?
door de redactie
Een interview met Wytze
Russchen, de nummer elf op
de W D-lijst
W ytze Russchen is een van de voorm alig JOVD-ers die zijn politie ke carrière wist voort te zetten in de VVD. Momenteel werkt hij boven dien als eerste secretaris voor de Belgische M inister van Staat, W illy de Clercq. Aike Kamphuis kreeg de kans deze drukke politicus te strik ken voor een interview. W illy : "Ik ben èn een Fries in hart en nieren, èn N ederlander èn Europeaan. Ik denk juist dat dat heel goed com plementair kan zijn. Zeker als je ziet hoe belangrijk Europa is en w o rd t voor de provincie".
Fries,
Nederlander
en
Europeaan in één
Wat is de
achtergrond van
W ytze Russchen?
Ik kom uit Drachten, Friesland, Ik ben op mijn 16e begonnen in de
JO VD (A fd e lin g Drachten, G ro n in g e n , District N o o rd , LYMEC), heb in G roningen interna tionale betrekkingen gestudeerd, stage gelopen in het Europees Parlement, d a a r gew erkt voor de VVD- delegatie en sinds drie jaar eerste secretaris van W illy de Clercq, Belgisch M inister van Staat.
Jij bent een Fries in hart en
nieren?
Ik ben èn een Fries in hart en nie ren, èn N e d e rla n d e r èn Euro peaan. Ik denk juist dat dat heel goed com plem enta ir kan zijn . Zeker als je ziet hoe belangrijk Europa is en w o rd t voor de provin cie.
W a t is het belang van Europa voor de burger, oftewel: hoe voelt de man of vrouw in de straat dat? Het belang van Europa is dat steeds meer zaken w orden gere geld in Brussel. M a a r dat is tegelij kertijd ook het grote probleem van Europa. M en voelt Europa vaak indirect, niet direct.
Europese feestdag
Dat is inderdaad een probleem,
maar dat bestaat al veel lan
ger. Kan Europa ooit g oed tast
baar w orden gem aakt?
Ik denk het w el, ik denk dat Europa bijvoorbeeld met de komst van de Euro veel tastbaarder is geworden voor de mensen. Europa komt met deze economisch-monetaire inte gratie tenslotte in onze portemon nee terecht. En ik denk dat dat ook leidt naar meer politieke affiniteit met Europa. Symbolen zijn belang rijk: een Europees volkslied is belangrijk, een Europese vlag is belangrijk en een Europese feest dag is belangrijk.
Ik zou natuurlijk blij zijn met een
extra feestdag, maar hoeverre
draagt dit bij aan het draagvlak
van Europa bij de burger?
Het EP moet zich bezig houden met de democratische vertegenwoordi ging van de burger op Europees niveau. 6 0 procent van de regels hier in N ederland is afkomstig uit Brussel, d a a r moet een efficiënte, effectieve democratische controle op komen. Dat is heel makkelijk uit te leggen aan de burger.
Het is daarom ook zo belangrijk voor de g e lo o fw a a rd ig h e id van Europa dat rellen als rond de twee bekende Eurocommissarissen niet meer voorkomen. Als je w ilt dat Europa meer begint te leven bij de burgers moet je eerst beginnen met schoon schip te maken. Je kunt niet de essentie van het Europese beleid overbrengen aan de mensen als er ook het een en ander mis gaat.
Hoe kan het overigens zo zijn
dat er nog steeds zoveel fouten
en onbegrijpelijke manoeuvres
w orden gem aakt door het EP?
onze cultuur is niet altijd de cultuur van een ander land. En toch moe ten we samenwerken met Grieken, Portugezen en Spanjaarden die misschien een iets flexibeler decla ratiegedrag vertonen dan w ij in ons calvinistische Holland.
Ik maak in de praktijk mee dat er nog te veel dingen fout gaan. Het is essentieel voor Europa om dat op te lossen. Als we dat niet kunnen oplossen heeft Europa geen toe komst, dat zou het einde betekenen van de Europese integratie. M a a r het is m ogelijk om dit op te lossen. Bijvoorbeeld door een volledige dem ocratische controle op het Europees Parlement. Dat kan door een Europese rekenkam er de bevoegdheden te geven die ze nodig heeft. Dat d it nog niet gebeurd is heeft te maken met de ontwikkelingen van de organisatie achter Europa. Als je verder w ilt groeien als Europese instelling moet je zorgen dat de fouten die er zijn ingesloten er uit w o rd e n gehaald. M et meer bevoegdheden voor het EP is het m ogelijk een
sterkere democratische druk op een Europese Commissie o f Europese Raad uit te oefenen. De Europese regels op dit gebied staan al stil sinds 1 9 5 7 , te rw ijl ondertussen Europa is uitgegroeid van 6 naar 15 lidstaten. Door de groei van Europa en het belang van Europa moeten de regels die vroeger in naïviteit, maar volstrekt goede w il afgespro ken, worden aangepast.
Kinderziektes
Waarom duurt dat zo v re se
lijk lang?
N ogm aals: het overleg met 15 verschillende landen in elf talen en 15 verschillende culturen kost veel tijd. Je kunt Europa niet vergelijken met een internationale onderne ming w aa rin van hogerhand per decreet w o rd t bepaald w at de lijn van handelen is. M a a r soms heb ook ik wel eens de neiging om de telefoon te pakken en een Berenschot of M cKinsey te bellen en een meer w erkbare organisatie structuur te laten maken.
Wat zijn v o o r jou de drie
m eest b ela n g rijke politieke
items om op de Europese poli
tieke agenda te krijgen ?
Essentieel is de democratische ont w ikkeling van Europa. Om de rela tie met de burger te verbeteren en te versterken is institutionele aan passing noodzakelijk. De opkomst bij verkiezingen is laag, aandacht in de pers is de laatste jaren negatief. Daarom is het zo belangrijk om het parlement het laatste w oord te geven over de belangrijkste domeinen, we moeten in staat zijn een slecht func tionerende Euro-commissaris naar huis te sturen.
M ijn tweede punt hangt hiermee samen: eerst hervorming, dan pas uitbreiden, dat zeg ik heel helder. W ij zijn er nog niet klaar voor, zij zijn er nog niet klaar voor. Daarom moet je niet zoals Chirac of Schröder zeggen: we plakken er een datum op en jullie mogen in 2 0 0 3 toetre den, dat is onhaalbaar en niet realis tisch, je geeft hen valse hoop en w ij hebben er ook niets aan.
Ten derde een financieel-econo- misch punt: w e hebben een Euro gekregen en die moet stabiel zijn, die moet sterk blijven. Het is te gevaarlijk om de Euro over te geven aan de politieke invloeden van de dom inante sociaal-demo- cratie van Europa. Het moet ten slotte een stabiele Euro zijn, w e moeten een strak begrotingsbeleid voeren, en dat kan alleen m aar op basis van een liberale koers.
Waarom moeten m ensen op
W ytze Russchen stem m en?
O m dat ik altijd bewust heb gekozen voor Europa. Ik ga niet naar Europa om dat ik d a a r naartoe w ord gestuurd, ik ga naar Europa omdat ik vind dat daar iets moet gebeuren. Europa is nog niet af, Europa is nog lang niet af. Er is zoveel liberale invloed nodig om dat recht te trekken en daar w il ik graag voor zorgen.■
Opknapbeurt van de JOVD
Zoals de meeste van jullie weten
ondergaat de structuur van de
JOVD een fikse opknapbeurt.
Hiertoe hebben wij immers op de
laatste Algemene Vergadering
van november / december 199 8 ,
besloten. De hernieuwde struc
tuur moet meer plaats bieden
aan leden die actief willen wor
den binnen de JOVD. Dit zal
bereikt worden door meer pro
jectmatig te gaan werken op de
verschillende niveaus binnen de
organisatie. Tevens zal er een
nieuwe bestuurslaag tussen het
landelijk (hoofd)bestuur en het
lokaal
(afdelings-)bestuur
komen,
te
weten
het
Regiobestuur.
Eén van de belangrijkste uitgangspunten achter het idee van deze opknapbeurt van de organisatiestructuur is: het creëren van een grotere betrokkenheid van leden bij de JOVD. Dit moet uiteindelijk leiden tot een vergroting van het actieve kader van de JOVD en hierdoor uiteindelijk ook tot een grote ledenaanwas (2000 in 2000).
O p het moment dat ik dit schrijf, worden de voorbereidingen al in alle hevigheid geno men. En zoals bij elke opknapbeurt is er hiervan vaak weinig te zien, maar zijn ze van essentieel belang voor een goed resul taat. Want zonder goede kwasten, goede verf en het schuren van de ondergrond heb je weinig kans dat de geverfde ruimte er uiteindelijk beter uitziet dan voor de opknapbeurt. O p dit moment is de verf gekozen, zijn we op zoek naar goede kwasten en hopen we zo spoedig mogelijk de ondergrond te schuren om zo uiteinde lijk met een mooi afgewerkte structuur ver der te gaan.
Bij deze specifieke opknapbeurt is het tevens van belang dat er tussentijds en dus ook bij de voorbereidingen veel gecommuniceerd w ordt om zo zeker te weten dat we tevreden kunnen zijn met het resultaat. Dit betekend dus een goede communicatie tussen alle bestuurders en dan niet alleen van hoofdbestuur naar afdelingen / functionarissen, maar ook vanuit de afdelingen / functionarissen naar het hoofdbestuur. Als hoofdbestuur der belast met deze opknapbeurt sta ik altijd open voor suggesties en vragen, maar ook de andere hoofdbestuurders
staan altijd klaar om vragen te beant woorden.
Tenslotte w il ik nog even verder door op het onderhoud van deze opknapbeurt. O p dit moment zijn we nog steeds op zoek naar mensen die in de nieuw te vor men bestuurslaag willen functioneren. In november / december 1998 is ook gezegd, dat leden meer op basis van sol licitatie in besturen terecht zouden moe ten komen. Daarom w il ik iedereen met enige bestuurlijke ervaring binnen de JOVD of daarbuiten vragen om contact met mij op te nemen als je er w at voor voelt om mee te werken aan dit grote kar wei en zo ook meer bestuurlijke ervaring op te doen (verderop vindt je hierover meer informatie).
Natuurlijk zullen er uiteindelijk altijd men sen zijn die de gekozen verf niets vinden, maar laten we er dan in ieder geval voor zorgen dat de afwerking wel bewonderd wordt. Remco van Lunteren, Vice-voorzit- ter
O p de jaarlijkse Algemene Vergadering van 1 mei 1 999 zal het Samen werkingsprotocol ter goedkeuring worden voorgelegd. Een exemplaar is op het Algemeen Secretariaat aan te vragen, tel. 070-3 6 2 2 4 3 3
Im pressie van het Introw eekend
Een verslag van het jaarlijkse
introductieweekend voor nieuwe
leden en geïnteresseerden.
In het weekend van zaterdag 6 en zon dag 7 februari was er in Soest een intro ductieweekend. Als nieuw lid leek het mij erg leuk idee aan dit weekend deel te nemen. Behalve dat het door de vele cur sussen erg leerzaam was, heb ik het dit weekend ook erg naar mijn zin gehad. Het introductieweekend begon heel toe passelijk met een introductiecursus door
Door Jenny Wijnbergen
Remco van Lunteren. N adat w ij waren ingeleid in het wereldje van de JOVD, gaf Rolf Moester ons de cursus 'spreken in het o p e n b a a r', onder het motto van: 'Presenteren kun je leren'. W ij besloten de dag met een presentatie over het V&S secretariaat en het wereldhandelsspel. Na een (te) korte nachtrust vertelde Edgar Hütte ons w at over het Internationaal Secretariaat. Vervolgens liet Jeroen de Veth ons nadenken over het Liberalisme. W ij besloten het weekend met een cursus motie-schrijven, gegeven door Chris
Jetten.
Naast al deze leerzame bezigheden was er ook meer dan genoeg gelegen heid om lol te hebben en elkaar goed te leren kennen. Het was dan ook niet ver wonderlijk dat het zaterdagavond erg laat was geworden.
Mede door de fantastische organisatie was dit intro-weekend geweldig goed geslaagd. H