HOOFSTUK TWEE
Die ontstaans- en ontwikkelingsgeskiedenis van die
Elektrotegniese Aannemersvereniging van Suid-Afrika EAV(S.A.), 1949-1955
2.1 lnleiding
Die Staatkundige eenwording van die kolonies en voormalige republieke in Suid- Afrika met Uniewording in 1910 het meer geleenthede gebied vir ondernemings om hul sakebedrywighede landwyd te vestig. Dit het daartoe meegehelp dat industrialisasie in Suid-Afrika as't ware 'n tweede ekonomiese fase met veral die uitbreek van die Eerste Wereldoorlog (1914-1918) betree het. 1 Die boubedryf, waarin elektrotegniese kundiges as individuele lede binne 'n oorhoofse verenigingstruktuur gefunksioneer het, het ook hieruit voordeel geput. Hieronder tel die vereniging die Master Builders' Association wat landwyd takke oorhoofs bestuur het. Plek-plek was daar kleiner provinsiale aksies om eie meer gefokusde spesialiteitsverenigings te vestig. Die Electrical Contractors' Association Cape Town and District (ECACD), al aktief vanaf 8 Januarie 1920, is die oudste elektrotegniese vereniging waarvan kennis geneem is tydens hierdie studie 2 (Kyk: Afdeling 2.3.4).
Teen Maart 1925 is die Elektrisiteitsvoorsieningskommissie (EVKOM - en tans as ESKOM bekend) op die been gebring met die doel om te verseker dat genoegsame elektrisiteit opgewek word vir die verskaffing van krag aan individuele
2
Die 1868-1910-periode word deur sommige kundiges as die landbou-mynboufase geeien, en die daaropvolgende fase, reeds vanaf 1910, as die landbou-mynbou-nywerheidsfase. Vergelyk T.R.H. Davenport, South Africa a modern history, Fourth edition, pp. 494-501; L. Katzen, Gold and the South African economy. The influence of the goldmining industry on business cycles and economic growth in South Africa,1886-1961, pp.44-46; D.M. Goodfellow, A modern economic history of South Africa, pp.57, 104,111; J. Nattrass, The South African economy: its growth and change, pp.132-135.
Kyk Aantekeninge P. Foot, The Executive Director ECA(S.A.) Cape Town Office/E.S. van Eeden, 4 October 1999; Telephone Conversation, 14 March 2000; Inaugural meeting minutes, Electrical Contractor's Association Cape Town and District, Minute, 8 January 1920.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 30
. verbruikers/ondernemings. 3 Hierdie besluit van die Regering moes uiteraard elektrotegniese spanne landwyd se werksgeleenthede 'n verdere hupstoot gegee het.
Ekonomiese groei in Suid-Afrikaanse na die Tweede Wereldoorlog (1939-1945) het, afgesien van die verdere ontwikkeling van die primere (landbou-mynbou) en sekond~re (vervaardigingsindustrie) nywerhede, 4 aan ondernemings die geleentheid gebied om te organiseer en te spesial iseer. Hierdeur het werknemers en dien sverskaffers geleidelik op meer regte, vryhede en spesialisasie gerig. Die destyds bestaande beroepsverenigings se ledetal het hoofsaaklik vergroot, maar elk is ook aan die potensiele afstigting van nuwe groepe blootgestel. Een s6 'n nuut- afgestigte beroepsvereniging gedurende die veertigerjare is die Elektrotegniese Aannemers Vereniging van Suid-Afrika, EAV(S.A.). In hierdie hoofstu k val die fokus op die ontstaans- en ontwikkelingsgeskiedenis van die EAV(S.A.) gedurende die periode 1949 tot 1955.
2.2 Die ontstaan van die EAV(S.A.)
2.2.1 Die Master Builders' Association(MBA)- 'n eerste vir die boubedryf in Suid-Afrika
In 1891 is die eerste organisasie van bouers, genoem die Association of Masters in the Building Trade en later, na 'n naamsverandering The Master Builders' and Allied Trades Association (MBATA), in Kaapstad gestig. Sewe jaar later is 'n soortgelyke organisasie, die Master Builders and Contractors' Association (MBCA), in Port
3
4
W. Hoy, The economic position of South Africa, p.9; Unie van Suid-Afrika, Offisiele jaarboek van die Unie, Basoetoeland, Betsjoeanaland en Swasieland, pp. 704-705; RSA, Amptelike jaarboek van die Republiek van Suid-Afrika, 1977, p.472 ; Elektrisiteitsvoorsieningskommissie (EVKOM), Vyf-en- twintig jaar: 'n register van die oorsprong, vordering en prestasies van die Elektrisiteitskommissie: 1923-1948, p. 32; EVKOM, Power ' 80: The Escom story.
G. Marais, Die verband tussen ekonomiese ontwikkeling en die vestiging van sekondere nywerhede in die Republiek van Suid-Afrika, pp.24-26; D.G.Malherbe, " Importance of mining in the economy of South Africa and the scope offered for better utilization of mining products for industrial expansion", Journal of the Chemical, Metallurgical and Mining Society, 50, April 1950, p.236.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.) , in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 31
Elizabeth op 27 Januarie 1898 gestig met Mnr. L. Mackay as eerste president en 'n mn r. Jakob Kohler as vurige yweraar vir s6 'n onderneming binne die konstruksiebedryf. 5
Na 'n goeie begin het die bedrywighede van beide die bovermelde verenigings tussen 1898 en 1901 'n sukkelbestaan gevoer vanwee onder meer die uitbreek van die Anglo-Suid-Afrikaanse Oorlog( 1899-1902). 6 Die MBAT A het na die oorlog herleef, en die MBCA het op 24 Junie 1903 hul eerste vergadering na die oorlog gehou. Teen Desember die jaar het die MBCA hom daarvoor beywer om aile konstruksieverwante bedrywe onder een nasionale liggaam te verenig. Ondertussen is hul naam gedurende April 1904 verander na die Port Elizabeth Master Builders' and Allied Trade Association, en dit was die Natallers wat die ideal van een nasionale verenigng verder ontwikkel het.
In Natal het die Anglo-Suid-Afrikaanse oorlog klaarblyklik nie 'n vertraging in die stigting van 'n Master Builders' Association-tak in hierdie geweste gehad nie. In Februarie 1901 is 'n tak in Durban gestig met mnr. W.R. Poynton as die eerste president. Hierna is 'n Master Builders' Association ook in Pretoria gevestig, terwyl die Master Builders' Association (Johannesburg) op 4 Oktober 1904 sy stigtingvergadering gehou het. 7
Bovermelde Master Builders' Association-takke het op 'n federale grondslag onder die vaandel van die Master Builders' Association (MBA), gefunksioneer. Alhoewel 'n verkose Nasionale Uitvoerende Komitee van die MBA die nasionale bestuurs- en wetgewende liggaam van die MBA was, het elke tak 'n groot mate van onafhanklikheid en outonomie behou en die nodige vryheid gehad om besluite te neem ten opsigte van aangeleenthede op streeksvlak. Teen 1954 was 16 MBA-
5
6
7
Mnr. Jakob Kohler was 'n skrynwerker van naam in die Port Elizabeth en omstreke. Dit is ook deur sy toedoen, met die hulp van sy seuns en ander familie vanaf Kempten, Duitsland , waaruit die bekende verpakkingsonderneming, Kohler Limited, ontstaan het. Kyk Rand Mines Storage(RMS), Johannesburg, Kohler Limited, Minutes 1937-1998.
Die meer bekende benaming is Anglo B of SA-oorlog. Na hernude debat, ve rkies die skrywer om met die benaming te assosieer.
Master Builders' Association (MBA), Midrand, Minutes of the meeting of the National Executive Committee, minute, 4 October 1904, pp.1-2; The South African Builder, pp.7, 87.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 32
takke en verwante organisasies in Suid-Afrika aktief met 'n ledetal van 2 501. 8 Kyk Diagram Drie vir 'n lys van Master Builders' Associations teen 1954. 9 :
Diagram 3
DIE MASTER BUILDERS' ASSOCIATIONS-TAKKE SOOS TEEN 1954:
Master Buiders' Association (Bloemfontein) Master Builders' Association (Boland) Master Builders' Association (Cape Town) Master Builders' Association (Durban) Master Builders' Association (East London) Master Builders' Association (Grahamstown) Master Builders' Association (Kimberley)
Master Builders' Association (King Williamstown) Master Builders' Association (Kroonstad)
Master Builders' Association (Orange Freestate Goldfields) Master Builders' Association (Pietermartzburg)
Master Builders' Association (Port Elizabeth) Master Builders' Association (Pretoria)
Master Builders' Association (South-West Africa/Namibia) Master Builders' Assosiation (Witwatersrand)
Master Builders' Association Worcester)
Met die MBA-takke landwyd aktief, is daar voortgegaan om die ideaal van aile konstruksie-ondernemingsverenig ings op nasionale vlak saam te snoer onder een oorhoofse liggaam vir die Suid-Afrikaanse bou- en konstruksiebedryf. Daarop is die National Federation of Building Trade Employers (NFBTE) op 23 Maart 1904 gestig
met mnr. W.R. Poynton as eerste president. Die MBA was die eerste geaffilieerde lid van die nuutgestigte organisasie. Na hulle stigting in onderskeidelik 1948 en 1949 het die Master Masons and Quarry Owners' Association (S.A.) en die
8
9
Kaapse Argiefbewaarplek(KAB), LIE 11, D 3/18, Letter, Mr. A. F. King, MBA (East London)/
Divisional Inspector, Departement of Labour, 12 September 1937; MBA, The South African Builder, October 1954, pp. 25, 87-107.
The South African Builder, October 1954, p. 25.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 33
0
(ii" CD8
::J 03
(ii" (/) CD 0 ::J:r
~"'
~s ·
<C CD ::Js· < 0
CDc. <
Ill ::Jc.
(ii"m
)>< (j) .t: s· c.
(ii" (/)c: 0: ~ ~
::J (/) CD CD"'
0 ::J 03
(ii" ~ <D .j>. 00"'
0 0 0w
~THE NATIONAL FEDERATION OF BUILDING TRADEEMPLOYERS(NFBT~ MASTER BUILDERS' ASSOCIATION OF SOUTH AFRICA MBA(SA)
MASTER MASON AND QUARRY OWNERS' ASSOCIATION OF SOUTH AFRICA
ELECTRICAL CONTRACTOR'S ASSOCIATION OF SOUTH AFRICA ECA(SA)
c m z "T1 OJ -t m m z en -< )> "T1 ::!! r- )> -t m en 0 0 en -t m m z
...I.c.o Ul
~c
Q) (.Q""'
Q)3
~EAV(S.A.) ook by die NFBTE geaffilieer 10 - die enigste affiliasies met die NFBTE tot 1954 (Kyk Diagram 4).
Die MBA het veral bydraes gelewer tot die verbetering van arbeidsverhoudinge in die boubedryf. In hierdie verband het die MBA met vakbonde, veral die South African Electrical Workers' Union, onderhandel ten opsigte van looneise. 11 Om stakings at te weer binne 'n milieu van 'n stakingsgeneigdheid soos teen die veertigerjare in Suid-Afrika aanwesig, 12 het die MBA en vakbonde byvoorbeeld in die laat veertigerjare skikkingsonderhandelinge gevoer. 13 Hiermee het die MBA 'n belangrike rol gespeel om arbeidsverhoudinge en arbeidskragte in die konstruksiebedryf te stabliseer .
Verder het die MBA. sedert stigting reeds gepoog om werksomstandighede en professionalisasie in die boubedryf te bevorder. In 1904 was die MBA via die NFBTE betrokke by die opstel van 'n stel tender- en kontrakvereistes wat ten doel gehad het om 'n standaardisering van die wyse van dienslewering te bevorder. Dit was geskoei op die vereistes wat in Brittanje gebruik is. Na aile waarskynlikheid het mnr. W.R. Poynton baie met hierdie vernuwing te doen gehad, aangesien hy in daardie stadium in Brittanje was. Ter beskerming van aile kontrakteurs was die MBA ook betrokke by die instelling 'n sub-kontrakteursooreenkoms wat vergoeding vir
10
MBA-S.A., The South African Builder, October 1954, pp. 21, 23. In hierdie bran word genoem dat mnr. W.R. Poynton van die MBA (Durban) gedurende 1904 Brittanje besoek het. Hy was be'lnruk met die metodes en prestasies van die NFBTE aldaar. Met sy terugkeer het hy die moontlike stigting van 'n soortgelyke federasie met die voorsitter van die MBA (Kaapstad) bespreek. Die voorstel is ondersteun en die weg s6 gebaan vir die vorming van 'n plaaslike federasie.
11
KAB, Band 3/ CT, Leer 4/1/3/130, G 204/3, Letter: Secretary, MBA (Cape Peninsula), Cape Town/ Town Clark, Cape Town, 19 July 1918; Letter: Town Clerk, Cape Town/ Corporation of the city of Cape Town, 7 August 1918; NAB, Secretary of the Department of Mines and Industries, 3028/19, 492, Letter: Secretary for Mines and Industries, Pretoria/ Provincial Secretary, 18 Desember 1919.
12
Vergelyk byvoorbeeld die 1946-mynwerkerstaking, voorafgegaan deur fases van politieke ontevredenheid en uitbarstings deur die lndiers in Natal en die Kleurlinge in die Kaap soos in T.R.H. Davenport, South Africa a modern history, Fourth edition, pp.309-313; 316-320.
13
MBA, Presidential report presented to the 43 rd Annual General meeting, report, 11 February 1947: MBA, Presidential report presented to the 44 th Annual General meeting, report, 10 February 1948.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 35
dienste, gelewer deur 'n sub-kontrakteur, verseker het na 'n kontraklprojek afgelewer is. 14
Die MBA was ook betrokke by die formulering van industriele wetgewing op aile terreine van die boubedryf insluitende industriele agitasie en dispute. Hieronder tel die Wet op lndustriele Dispute (Industrial Disputes Act); 15 die Wet op lndustriele Arbeidsverskille, (Industrial Conciliation Act), 1937; die Wet op Elektriese Draadmanne en Kontrakteurs, (Electrical Wiremen and Contractors Act), 1939 en die Wet op Fabrieke, Masjinerie en Bouwerke (Factories, Machinery and Building Works), 1941 . 16 Dit het tot die voordeel van elektrotegnici gestrek om betrokke te wees by die ontwikkeling van wetgewing wat hulle behoeftes bevorder het.
Via die NFBTE was die MBA ook verteenwoordig op konferensies van die International Labour Organisation (I.L.O. oftewel I.A.O.). In 1947 het die I.A.O. 'n komitee genaamd die Industrial Committee on Building, Civil Engineering and Public Works saamgestel waarvan die NFBTE lid was. Aanbevelings rakende arbeidsverhoudinge binne boukundige bedrywe is deur die Komitee op raadgewende basis aan die I.A.O. gemaak. 17 Daarmee is op internasionale vlak op hoogte gebly van tendense ten opsigte van wetgewing en ander besluitneming rakende arbeidsverhoudinge wereldwyd waarby die elektrotegniese bedryf ook mettertyd gebaat het.
Onder die vestiging van beroepsverenigings in die boukonstruksiebedryf tel die stigting van, waarskynlik, die eerste vereniging vir elektrotegniese aannemers in Suid-Afrika. Op 8 Januarie 1920 is die Electrical Contractor's Association Cape Town and District (ECACD) in die Wes-Kaap gestig met J.N. Bird as die eerste
14
MBA, The South African Builder, October 1954, p.25.
15
NAB, MNW, Band 239, Leer MM 1350/14, Notes of interview between the Minister of Mines and a Deputation from the Chamber of Commerce and the Master Builders' Association, 30 August 1913, pp.1 -3.
16
MBA S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 9 June 1942, p.18; minute, 12 January 1943, p. 5; minute , 9 September 1947,p.5; MBA-S.A. , The South African Builder, October 1949, pp. 31-35, 51-53.
17
MBA, Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 10 September 1946, p.
5: minute, 14 January 1947, p. 4; MBA, The South African Builder, October 1954, p. 31.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948- 2000 36
president. In vele opsigte kan die ECACD as voorloper vir die latere EAV(S.A.) beskou word, aangesien dit mettertyd by die EAV(S.A.)(S.A) ingeskakel het, en as die oudste lid beskou kan word. 18
Vanaf stigting het die ECACD en die MBATA (kyk afdeling 2.2) n6u met mekaar saamgewerk. So byvoorbeeld is inligting oor toepaslike reels en regulasies binne die bou- en konstruksiebedryf van die MBATA bekom, en dit is aangepas vir die gebruik van die ECACD sowel as die MBATA. 19
As uitloper van die goeie bedryfsverhouding tussen die ECACD en die MBATA, het die ECACD in 1922 vir 'n proeftydperk van twee jaar met die MBATA geaffilieer.
Vanaf 1924 is elektrotegniese aannemers toegelaat om as indiwiduele lede by die MBATA te affilieer. 20 Dit het meegebring dat elektrotegniese aannemers wat MBATA -lede geword het, die elektrotegniese afdeling van die MBATA gevorm het. 21
As beroepsvereniging het die ECACD ook aktiwiteite wat negatief op die bedryf inwerk, beperk. 22 Teen 1929 is nog 'n elektrotegniese beroepsvereniging gestig. Uit die ECACD-notules blyk dit dat die Witwatersrand, Durban en Port Elizabeth elk ook 'n elektrotegniese beroepsvereniging gehad het. Die MBA. se invloed hierin as toe- gevestigde bou-en konstruksiebedryfliggaam is nie te ignoreer nie. ECACD-Iede se kundigheid is op plaaslike owerheidsvlak sowel as op regeringsvlak erken en aangewend waar toepaslik. Die ECACD was voorts ook ingeskakel by die Kaapstadse Leerlingvakmankomitee.
18
Electrical Contractors' Association Cape Town and District (ECACD), Cape Town ECA Branch, Minutes of a meeting of the Executive Committee, minute, 23 April 1920, p.1.
19
ECACD, Minutes of a meeting of the Executive Committee, minute, 8 January 1920, p.1; minute, 30 January 1920, p.1 .
20
ECACD, Minutes of a meeting of the Executive Committee meeting, minute, 18 June 1924, p.1.
21
ECACD, Minutes of a meeting of the Executive Committee, minute, 11 November 1920, p.2;
minute, 27 March 1922, p.1.
22
ECACD, Minutes of a meeting of the Executive Committee, minute, 27 March 1922, p. 2;
minute, 2 May 1922, p.1; minute, 22 February 1923, p.1.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 37
2.2.2 'n Nasionale beroepsvereniging vir elektrotegniese aannemers
Elektrotegniese aannemers in Suid-Afrika het tot 1948 nog individueel as lede by die MBA geaffilieer en ook die Elektrotegniese Afdeling van hierdie Vereniging gevorm.
23 Vanuit 'n ekonomiese perspektief beskou, is aansluiting as waardevol beskou , aangesien meer werkgeleenthede via die groter liggaam makliker afgewentel is na bv. die elektrotegniese aannemers. Affiliasie het ook geleentheid gebied om op hoogte te bly van die jongste tegnologiese ontwikkeling.
Verder het sommige van die elektrotegniese aannemers in Suid-Afrika ook as lede aangesluit by die beroepsvereniging van die elektriese ingenieursbedryf. Dit het meegebring dat elektrotegniese aannemers by twee beroepsverenigings as afdelings van die boubedryf betrokke was. 24 As gevolg van hierdie situasie moes die elektrotegniese aannemers hull e ondernem ings s6 bestuur dat dit voldoen aan die administratiewe vereistes van beide genoemde bedrywe. 25 Aan die ander kant was hierdie dubbele betrokkenheid voordelig, aangesien meer werksgeleenthede daaruit ontwikkel het (Kyk Diagram Vyf).
'n Lidmaatskap van twee afdelings van die boubedryf het sy voor- en nadele meegebring. Een voordeel wat elektrotegnici teen 1948 nog blykbaar ontwyk het, was die inisiatief om 'n eie nasionale beroepsvereniging tot stand te bring, pleks van met twee ander beroepsverenigings verbind te wees. Voorts was daar by elektrotegniese werk reeds 'n eie unieke werksetiek aan die ontwikkel. Hieronder tel die individualiteit van veiligheidsregulasies en opleidingsbehoeftes. 26
23
MBA, Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 11 June 1940, pp. 5-8;
minutes, 13 February 1945, pp. 7-8.
24
MBA, Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 9 March 1943, p.15;
minute, 10 August 1943, p. 2; MBA, Presidential Report, 31 Desember 1943, p.1; minute, 14 March 1944, p. 4; minute, 14 October 1947, p. 5.
25
Vergelyk MBA, Minutes of a meeting of the Executive Committee, minute, 9 August 1947, p.5;
Electrical Contractors Assoc iation of South Africa, ECA(S.A.), Kemptonpark, Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 27 April 1949, p. 1.
26
MBA., Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 9 March 1943, p. 15;
minute, 13 June 1944, p. 4; minute, 12 September 1944, p.44.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948 - 2000 38
Diagram 5
ELEKTROTEGNIESE AANNEMERS (EAV (S.A.)-LEDE) VORM DEEL VAN TWEE VERWANTE BEDRYWE
LL >-
a: c
III w
C/) a:
:::>
w z w
"
z - w
C/)
!:!:!en e,w za:
W:E t-w Oz a:z t-<(
~<(
w ..J
LL w
>-
a: c w III
:::>
0 III
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 39
Die behoefte aan 'n eie vereniging is veral versterk deur 'n toenemende ontevredenheid onder elektrotegniese aannemers oor die MBA wat, volgens hulle, nie doeltreffend vir hulle kontrakte beding het nie. 27 Dit blyk egter dat die MBA nie onverskillig teenoor hierdie ontevredenheid gestaan het nie, maar elektrotegniese aannemers aangemoedig en ondersteun het in hul paging tot selfstandigwording. 28
2.2.3 Die eerste georganiseerde tree na selfstandigheid
As uitloper van die bogemelde behoeftes en die vermelde ontevredenheid, is inisiatiewe wei opgevolg en die eerste daadwerklike tree na selfstandigheid reeds in 1944 gegee. 'n Vereniging vir elektrotegniese aannemers is gedurende die jaar in die eertydse Witwatersrand-gebied (tans Gauteng Provinsie) op die been gebring. 29 Hierdie Vereniging was bekend as die Witwatersrandse Elektrisiteitskontrakteursvereniging (WEKV). Dit was 'n streeksgebonde vereniging met beperkte dienslewering en het nie die elektrotegniese aannemers op nasionale vlak verteenwoordig nie. 30 Dit was as't ware 'n grater en meer formeel georganiseerde toevoeging tot die bestaande kleiner streeksgebonde elektrotegniese beroepsverenigings soos die toe reeds gevestigde pionier, die Electrical Contractor's Association Cape Town and District.
Ongeag die plaaslike aard van die WEKV se werksaamhede het hierdie beroepsvereniging baie professioneel te werk gegaan. Onder meer is dienste wat
27
MBA., Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 12 January 1943, p.
5; minute, 13 April1943, pp. 2-3; minute, 13 June 1944; ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 27 April 1949, p.1; minute, 27 February 1950, p. 2.
28
MBA, Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 20 March 1945; p. 12;
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee meeting, minute, 27 April 1949, p.1; Onderhoud, J. M. Fraser/E.S. van Eeden, 11 November 1997.
29
MBA, Minutes of the meeting of the National Executive Committee, minute, 20 March 1945, p.15.
30
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Comm ittee, minute, 24 March 1953, pp. 1-2; 8 March 1954, p. 2; MBA, The South African Builder, October 1954, p.1 07.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948- 2000 40
deur WEKV-Iede gelewer is, gewaarborg. Beroepstandaarde is ook neergele en elektriese toebehore wat gebruik is aan keuring onderwerp. 31
Ondertussen is die behoeftes van elektrotegniese aannemers in 1946 deur die MBA aan die federale liggaam, die NFBTE, voorgele. 32 'n Positiewe en simpatieke houding teenoor die behoeftes van elektrotegnici deur die NFBTE word in notules opgemerk. 33 Hierdie gesindheid het elektrotegniese aannemers landwyd aangemoedig om voort te gaan om stappe te doen om 'n eie vereniging op nasionale vlak te stig. Op 11 November 1946 is die eerste nasionale konferensie van elektrotegniese aannemers in Johannesburg gehou, 34 wat blykbaar deur die WEKV georganiseer is. 35 Dit was 'n guldige geleentheid vir hierdie aannemers om te konsolideer.
As uitvloeisel van bogemelde konferensie is die MBA genader rakende die moontlike verteenwoordiging van elektrotegniese aannemers op die bestaande lndustriele Rade 36 van die regering. Vir die MBA was hierdie versoek aanvaarbaar, maar werkgewersgroepe binne die elektriese ingenieursbedryf wat ook op hierdie Rade gedien het, was totaal daarteen gekant. 37
31
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 27 March 1951, p. 5.
32
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee meeting, minute, 27 February 1950, pp.1 -2; ECA(S.A.), Minute of the Fourth Annual General meeting, minute, 24 March 1953, p. 2.
33
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 27 April 1949, p.
1.
34
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 27 February 1950,p.1.
35
Onderhoud, J.M. Fraser/E.S. van Eeden, 11 November 1997.
36 lndustriele Rade is gevorm uit verteenwoordigers van verwante werkgewers- en werknemersorganisasies. Onderhandelinge vir byvoorbeeld minimum loontariewe asook indiensnemingsvoorwaardes is 'n belangrike aktiwiteit van hierdie Rade. 'n Ooreenkoms waarmee die betrokke partye tevrede is, is aan die minister van Arbeid vir goedkeuring voorgh3.
Die goedgekeurde ooreenkoms is dan as 'n lndustriele ooreenkoms in die Staatskoerant gepubliseer en toegepas. Vergelyk United States of America (USA), Departement of Commerce, Investment in the Union of South Africa, pp. 45-46.
37
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 27 February 1950, pp. 1-2.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 41
Moontlik was die verl ies van lede vir die elektriese ingenieu rsbedryf, sou die elektrotegnici verteenwoordiging verkry, 'n vername rede vir die teenstem. Heel moontlik is gevoel dat daar nie plek was vir nog 'n beroepsvereniging binne die invloedsfeer van die elektriese bedryf nie. Hoe dit ook al sy, sender die toestemming en ondersteuning van al die werkgewersgroepe was die verlangde verteenwoordiging op die lndustriele Rade nie moontlik nie. 38
Elektrotegniese aannemers het, ongeag die verwerping van hulle versoek om verteenwoordiging op die lndustriele Rade te dien, voortgegaan om hulle sodanig te posisioneer met die doel om groter mag en selfstandigheid te verkry. Aannemers is binne die plaaslike MBA-takke georganiseer in 'n werkgewersorganisasie wat van voorneme was om beheer uit te oefen oor aile ondernemings en werksaamhede waarby elektrotegniese aannemers betrokke is. Dit het meegebring dat elektrotegniese aannnemers hul eie probleme binne die raamwerk van die boubedryf kon oplos en hul pad na selfstandigheid bevorder het. 39
2.2.4 Die stigting van die eerste EAV(S.A.)-takke
Ter voorbereiding van die stigting van die voorgenome EAV(S.A.) het die WEKV ged urende 1947 ontbind. 40 Daarop is die eerste EAV(S.A.)-tak, bekend as die Witwatersrand-tak, in 1947 gestig. 41 Mnr. J.M. Fraser, prominente inisieerder in die proses tot afstigting, is as die eerste voorsitter van die Witwatersrand-tak aangewys.
38
Na formele stigting in 1949 was die EAV(S.A.) self aktief betrokke by die vorming van industriele rade.
39
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 27 February 1950, pp.1-2.
40
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 26 January 1953, pp. 1-2; minute, 16 May 1955, p. 3.
41
Onderhoud, mnr. J.M. Fraser/E.S. van Eeden, 11 November 1997;ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee meeting, minute, 27 April 1949; 16 May 1955, p. 3.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 42
0 a; ·
C1l8
:::J 03 a; · en
C1l 0 :::J~
~ 7<' ~s · cc
C1l :::Js · < 0
C1lc. <
Pl :::Jc. a;· m ~
(f)1:: s · c. a;·
(f)c 0.: ~ ~
:::Jen
C1l C1l8
:::J 03 a; ·
~ CD -1>- CXl"'
0 0 0 ~w
Die EAV(S.A.) se eerste Nasionale Uitvoerende Komitee Staan (van links na regs): Mnre. W. Rutherford, J . Fancourt, M.H . Manley, G. de C Malherbe. Sit (van links na regs): Mnre. E . Stuart , F.G. Black, J . M. Fraser (President), R.L. Kirkcaldy, H.C. Roberts . Bron: ECA(S.A.) Head Office, Edenglen, Germiston.
'n Nasionale Uitvoerende liggaam met verteenwoordigers regoor die land het vanaf 1948 gefunksioneer met die doel om lede te wert. Gedurende Julie 1948 is algemene ledevergaderings in onderskeidelik Oos-Londen, Kaapstad, Port Elizabeth en Pretoria gehou. Tydens hie rdie werwingsvergaderings is organisatoriese sake soos inskrywingsgelde en takfasi liteite vir die EAV(S.A.) bespreek. Voorts is ook ooreengekom met die NFBTE dat hulle die algemene sekretariele diens (hoofkantoordiens) voorlopig aan die EAV(S.A.) sou lewer, terwy l die MBA 'n sekretariele funksie op takvlak georganiseer het tot tyd en wyl die EAV(S.A.) behoorlik selfstandig kon funksioneer. Dit was 'n welwillen dheidsgebaar wat betoon is omdat die EAV(S.A.) nog nie oor die nodige infrastruktuur beskik het nie, en bygese, omdat mnr. J.M. Fraser in daardie stadium ook die presidensiele stoel van die MBA beklee het. 42
2.2.5 Die EAV(S.A.) se organisatoriese struktuur tot stand gebring
Volgens die riglyne wat vir EAV(S.A.)- Iidmaatskap neergele is, moes 'n voornemende lid reeds twee jaar lank 'n besigheid bedryf en oor 'n toepaslike besigheidsperseel beskik. 43 Daarbenewens moes s6 'n lid in besit wees van 'n Draadman- en Kontrakteurslisensie en minstens drie gekwalifiseerde draadmanne in diens he. As 'n bykomende vereiste vir lidmaatskap was dat die aansoeker se finansiele posisie gesond moes wees. 44 Gedurende 1948 het die Nasionale Uitvoerende Komitee(NUK) van die EAV(S.A.) 'n konsep grondwet opgestel. 45 Sake soos byvoorbeeld die wyse waarop bestuurslede genomineer is asook bepalings ten opsigte van lidmaatskap en lidmaatskapgelde is daarin opgeneem. 46 Die konsepgrondwet is aan die onderskeie takke gestuur vir hulle aanbevelings, kommentaar en menings. 47 Nadat die grondwet opgestel is, is die hersiening
42
MBA, Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 13 June 1948, p. 6.
43
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 27 April 1949, pp. 1-3.
44
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 27 March 1952, p. 3.
45 MBA, Minutes of the National Executive Committee, minute, 13 June 1948, p. 6.
46
EGA (SA.),Minutes of the Fourth Annual General meeting, minute, 24 March 1953, p.11; Minutes of the National Executive Committee, 18 May 1953, p.11; Minutes of a Special General meeting of the National Executive Committee, 1 November 1955, pp.2-3.
47
EGA (SA), Minutes of the National Executive Committee, minute, 22 August 1949, pp. 1-3.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 44
daarvan gereeld onderneem. 48 Die hersiene en aangepaste grondwet is aan die lndustriele Registrateur (IR) vir goedkeuring voorgele. 49
Die stigting van EAV(S.A.)-takke landwyd het gepaard gegaan met die verkiesing van takbesture. Geregistreerde lede van die onderskeie takke het 'n takvoorsitter, - ondervoorsitter en -tesourier gek ies. 50 Elke tak het ook verteenwoordigers gekies wat hul op die NUK kon verteenwoordig. Uit hierdie verteenwoordigers is 'n president en vise-president vir die EAV(S.A.) gekies {Kyk diagram 6). Soos reeds genoem is mnr. J.M. Fraser as die eerste president van die EAV(S.A.) benoem. Die eerste vergadering van die NUK is op 27 Apri l 1949 in Oos-Londen gehou. 51
Tydens die eerste voltallige vergadering van die NUK in April is 'n oorsig gegee oor die EAV(S.A.) se takke en aantal lede regoor die land. Bedryfstakke is in Oos- Londen , Kaapstad, Port Elizabeth en Pretoria gestig met as verteenwoordigers R.L.
Kirkaldy en J.S. Yates (Pretoria); F.B. Gibson (Witwatersrand); F.G. Black (Port Elizabeth); W.J. Hutcheson en B. Joffe (Kaapstad) sowel as R. Masters, A.J. Lorton en J. Ward (Oos-Londen) 52 (Kyk Kaart nr.1 ). In Bloemfontein is 'n EAV(S.A.)-tak onder die voorsitterskap van R.T. Morrison op 9 Julie 1949 begin. 53
Met die genoemde eerste ses EAV(S.A.)-takke gestig, het die ledetal aan die einde van 1949 op 141 gestaan (Kyk G rafiek 12, Hoofstuk Sewe). Die Witwatersrand-tak het met sy 63 lede die meeste EAV(S.A.)-Iede van al die takke gehad. Die feit dat die Witwatersrandgebied tot kort voor die stigting van die EAV(S.A.) 'n elektotegniese vereniging gehad het, is 'n moontlike rede hiervoor.
48
Vergelyk EGA (SA), Minutes of the National Executive Committee, minute, 27 February 1950, p . 5; 23 October 1951, p. 6; 24 March 1952, p. 4; 25 August 1952, p. 5; 24 March 1953, p . 1 0; 28 September 1957, pp. 12-13.
49
ECA(SA). Minutes of the National Executive Committee, minute, 24 Augustus 1953, p.11.
50
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 23 January 1950, p. 2.
51
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 27 April1949, p. 1.
52
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 27 April 1949, pp. 1-2.
53
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 26 October 1949, pp. 2-3.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948- 2000 45
Die Witwatersrandgebied was gedurende die uitbreek van die Tweede Wereldoorlog ook een van die vernaamste nywerheidsgroeipunte van die Unie van Suid-Afrika. 54 Naas die Witwatersrand-tak het die Kaapstad-tak (Kyk Grafiek 1) en die Pretoria-tak (Kyk Grafiek 2) teen 1949 onderskeidelik die tweede en derde meeste lede gehad.
Dit wil dus voorkom asof die EAV(S.A.) se onafhanklikheid van die MBA nie 'n noemenswaardig negatiewe uitwerking op ledegroei gehad het nie. AI die takke het 'n bestendige ledetalgroei gehad: tog sou verwag kon word dat die Kaapstad-tak 'n grater groei moes toon - met inagneming dat die ECACD 'n moontlike basis vir EAV(S.A.)-Iidmaatskap kon vorm.
Ander administratiewe reelings waaraan gedurende 1949 ook aandag geskenk is, is die aanstelling van die firma Roberts, Allsworth and Cooper as die eerste ouditeurs vir die EAV(S.A.). 55 Die EAV(S.A.) het na formele stigting ook met die NFBTE wou affilieer. Dit is interessant dat hierdie besluit eers na deeglike oorweging geneem is.
Die EAV(S.A.) het hul eers vergewis met die jongste tendense ten opsigte van soortgelyke affiliasies op internasionale vlak. Gedurende Augustus 1949 is die EAV(S.A.) se wens om affiliasie met die NFBTE toegestaan. 56 Hierna het die EAV(S .A.) netsoos die ander geaffilieerdes affiliasiegeldaan die NFBTE betaal. 57
54
Vergelyk W. Beinart, Twentieth-century South Africa, p.124.
55
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 22 August 1949, p. 2.
56
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, 27 April 1949, p. 6.
57
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 22 August 1949, p. 6.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 46
Hiermee die organisatoriese struktuur van die EAV(S .A.) soos dit teen 1955 daaruit gesien het:
Diagram 6:
Die ee rste organisatoriese struktuur van die EAV(S.A.)(S.A)
I PRESIDENT I ,,
I NASIONALE UITVOERENDE KOMITEE (NUK)
+
I TAK AFGEVAARDIGDE WAT OP DIE NUK OlEN
I
~,
TAKBESTUURDER:
- VOORSITTER
- ONDERVOORSITTER - TESOURIER
~,
PROFESSIONELE LEDE (Besighede I ondernemings)
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948- 2000 47
EAV(S.A.)-takke soos teen 1955
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 48
210 195 180 165 150 135
'ii .... 120
Cl)
105
1J
Cl)...J 90 75 60 45 30 15
0
1949 1956 1962
vir die tydperk 1949 - 2000
1967 1972 1977 1979 1983 1987 1992 1994 Jaar
Bron : ECA (SA), Minutes 1949- 2000, ECA (SA) Head Office, Edenglen , Germiston.
193
1995 1997 2000
Hoofstuk Twee
200
1 80
160
140
120
'iii ....
Cl)
100
"C
Cl)
...J
80
60
40
20
0
1949 1956 1962
vir die tydperk 1949- 2000
1967 1972 1977 1979 1983 Jaar
1987 1992 1994 1995
Bron: ECA (SA). Minutes 1949-2000. ECA (SA) Head Office. Edenglen. Germiston.
1997 2000
Hoofstuk Twee
2.3 Fasette van die ontwikkeling van 'n eie professionele magsbasis binne die EAV(S.A.)-struktuur
Sedert stigting en die verkryging van die nodige erkenning as beroepsvereniging, het die EAV(S.A.) dadelik opgetree met die visie om nasionaal gesaghebbend te staan. 'n Opvallende kenmerk tydens die meeste vergaderings gedurende die
pion iersjare was dat 'n beslistheid by die EAV(S.A.) aanwesig was met betrekking
tot die boodskap wat hierdie beroepsvereniging aan lede en voornemende lede en kliente wou kommunikeer. Dit is naamli k dat die EAV(S.A.) hom ten doel gestel het om nasionale statuur te bekom en aile pogings denkbaar aan te wend om vir lede net die beste voordele te bied - diensgewys sowel as 'n professionele opheffing.
Wat hierop volg, is van die opvallendste aktiwiteite en optredes as voorbeelde van hoe die EAV(S.A.) gepoog het om juis bogenoemde te bereik.
2.3.1 Die eerste EAV(S.A.)-wapen as korporatiewe identiteit
Enkele maande na amptelike stigting is die EAV(S.A.)-takke en lede deur die NUK versoek om voorstelle en voorbeelde in te dien vir 'n toepaslike, duidelike uitkenbare, korporatiewe wapen vir die beroepsvereniging. Die wapen (sien voorbeeld) van die Witwatersrand-tak wat toe nag tydelik as korporatiewe embleem deur die EAV(S.A.) gebruik is, is as konsepwapen vir die nasionale liggaam voorgestel en aan die ander takke gestuur sodat hulle 'n aanbeveling kon maak. 'n Finale besluit hieroor het traer geskied as wat verwag is.
Sowat vyf jaar lank is hierdie wapen as 'n vorm van identifikasie gebruik, op onder andere byvoorbeeld skutblaaie. Dit wil voorkom asof finaliteit oar hierdie belangrike aangeleenthed om die een of ander rede tot 1954 gesloer het. 'n Reorganisasie van
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 51
Bron ECA(SA), Head Off i ce
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 52
die NFBTE 58 sedert die vroeg-vyftigerjare kan moontlik 'n rede wees waarom eers met die wapen gewag is. 5 9 Hierdie vertraging is nie in notules omskryf nie.
2.3.2 Registrasie as beroepsvereniging
Afgesien van die nodige organisatoriese en huishoudelike reelings sowel as die opstel van die grondwet het die NUK van die EAV(S.A.) op 16 September 1949 ook aansoek gedoen om registrasie as werkgewersvereniging by die lndustriele Registrateur (IR). 60 Etlike bestaande verenigings het beswaar aangeteken. Die vernaamste klagte van die beswaarmakende verenigings (The Electrical Engineer's Association, The Electrical Engineering and Allied Industries Association, The South African Association en The port Elizabeth Engineer's Association) was dat nog 'n beroepsvereniging hulle invloedsfeer verskraal. Herstelwerk aan, en die installering van elektriese en huishoudelike toebehore is die gebied waar 'n oorvleueling tussen beroepsverenigings klaarblyklik die meeste voorgekom het.
Nadat met die I R samespreking gehou is, is die voorgestelde invloedsfeer van die EAV(S.A.)s6 verander dat dit nie meer oorvleuel met vier van die beswaarde verenigings nie. 61 Die Port Elizabeth Engineers' Association was egter nog ongelukkig. Addisionele vereistes wat deur hierdie beroepsvereniging gestel was (ongelukkig nie bekend nie) het op sy beurt die EAV(S.A.) ontevrede gelaat, aangesien dit as beperkend tot die EAV(S.A.) se bedryfsruimte beskou is . 'n Subkomitee is in die lewe geroep om verdere samesprekings met die IR te bele om sodoende 'n oplossing te vind. 62 Die is uiteindelik op 11 Augustus 1950 bereik toe registrasie aan die EAV(S.A.) toegeken is. 63 Hierdie datum word beskou as die stigtingsdatum van die EAV(S.A.), alhoewel die vereniging se registrasie as
58
ECA(S.A.), Min- utes of t he National Executive Committee, minute, 26 April 1954, p. 1 O; 8 March 1954, p.13; 26 April 1954, p.1 0.
59
Vergelyk ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 27 April 1949, p. 4.
60 ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 22 August 1949, pp.2-3.
61
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 23 January 1950, p. 5.
62
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 23 January 1950, pp. 3-5.
63
ECA(S.A.), Minutes of the National Exec utive Committee, minute, 24 March 1950, p. 5; 21 August 1950, p.3.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948- 2000 53
beroepsvereniging op 11 Oktober 1950 toegestaan is. Met registrasie agter die rug het die EAV(S.A.) hom toegespits op die belange van sy elektrotegnici landwyd. Om dit te kon doen, was 'n doeltreffende bestuurstruktuur nodig. Lede en takke het die hoeksteen van sodanige struktuur gevorm soos reeds in Diagram 6 uiteengesit.
Deur middel van die bogegewe struktuur is die EAV(S.A.) in staat gestel om 'n grater mate van bewustheid te ontwikkel aangaande die probleme van die elektrotegniese aannemersbedryf. Dit het veroorsaak dat die EAV(S.A.) dikwels in botsing gekom het met staatsdepartemente waaronder die Departement van Open bare Werke en sommige plaaslike owerhede (Kyk Hoofstukke Vier tot Ses).
2.3.3 Die EA V(S.A.) in die praktyk
Die EAV(S.A.) het sedert registrasie by die IR jaloers gewaak oor werksgeleenthede vir sy lede in die praktyk met die doel om 'n kompeterende beroepsvereniging te bly.
So byvoorbeeld is stadsingenieurs versoek om stappe te doen sodat werkers verbonde aan hulle Departement nie private elektriese werk kon onderneem nie. 64 Daarenteen was die ministerie van Openbare Werke minder genee om al die hoofdienste in Departemente vir private tenders uit te gee. 65 Dit was waarskynlik 'n kostebesparende maatreel wat meegebring het dat werksgeleenthede vir private elektrotegniese aannemers vanuit staatsbepartemente beperk is.
'n Soortgelyke ontevredenheid onder EAV(S.A.)-Iede was ten opsigte van ESKOM- Iede wat private kontrakwerk onderneem het. Die EAV(S.A.) het die saak met ESKOM opgeneem. 66 ESKOM het onder die vaandel van bedryfsvooruitgang en opheffing van gemeenskappe nietemin voortgegaan om lede van die boeregemeenskap behulpsaam te wees en byvoorbeeld die platteland te
64
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 21 August 1950, p. 8 .
65
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 27 October 1953, p. 9.
66
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 21 August 1950, p. 8.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948 - 2000 54
elektrifiseer. 67 Dit het nie die EAV(S.A.) tevrede gestel nie, veral nie nadat hierdie praktyk geblyk het vir die EAV(S.A.) finansiele skade te berokken nie. 68 Trouens, ESKOM-Iede se tenderpryse was s6 laag dat EAV(S.A.)-Iede nie eers gevra is om vir projekte te tender nie. Die ESKOM-Iede se vakbonde is genader om oortreders vas te vat. 69 As teenvoeter het die EAV(S.A.) ondertussen ook suksesvol met verskaffers en verspreiders onderhan del vir verdere korting aan sy lede. 70
Teen 1955 was die EAV(S.A.) reeds sodanig as beroepsvereniging in die ekonomie gevestig dat die IR hul genader het om die aansoek van die National Sign Association as voorgenome beroepsvereniging te evalueer. Die EAV(S.A.) het
hierdie aansoek verwerp, aangesien die aktiwiteite gelys in die National Sign Association-aansoek beskou is as deel van die installasie, herstel of verandering van elektriese naamborde waarin die EAV(S.A.) reeds 'n diens aangebied het. 71 Benewens hierdie tipiese voorbeeld, wat hom byna op 'n jaarlikse basis afgespeel het en waarteen bestaande beroepsverenigings soos die EAV(S.A.) met arendsoe moes waak om hulle sodoende nie finansieel kreupel te laat nie, het die EAV(S.A.) reeds sedert stigting probeer om verteenwoord igend en gesaghebbend te wees op aile terreine wat elektrotegniese aannemers kon raak. Hieronder tel ook die handelaars en verspreiders.
67
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 25 August 1952, p. 11.
68
ECA(S.A.), Minutes of the National Executive Committee, minute, 26 January 1953, p. 8.
69
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 18 May 1953, p.
13.
70
Vergelyk ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 26 February 1951, p. 7; 24 March 1952, p 7; 25 August 1952, p. 11; 28 October 1952, p. 9; 24 March 1953, p. 12; 24 August 1953, p.13.
71
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 22 August 1955, pp. 24-25; Unie van Suid-Afrika, Staatskoersnt nr. 5408, kennisgewing no.164, 28 Januarie 1955.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 55
Die
ECB/WP88/1 128 No . ... .
THE 00025~
ELECTRICAL CONTRACTING BOARD OF
SOUTH AFRICA
• -415 COMMISSIONSR STReeT
FAIRVIEW JOHANNESBURG 2000
• PO BOX 3a367 JEPI'ESTOWN :!044
• TEL (011) 61,._1112 FAX (011) 81,._5638
ANNEXURE 1 CERTIFICATE OF COMPUANCE BY AN ACCREDITED PERSON
Installation Electrician
,nstallation Eleelrician' means a petson regl$letlld -.. . , lnsbillallon olectrician il lerm8 of "'UUiallon 11 !llld Who has - been 8I)I><OVOd by ""' chiel illpedof tor lh_e
verifica1ion
of ""' C<ln81rudion, toot *"d lnspeCIIon of any oledrical -ior1 eocclusing _.;alsecl okiwical flSiallallonOc:oY!!Iad bY SAss
-codoo 0108; 0251; 086 & 089: 'Ptollidod lhal 1hls ••cclusloo -~only ccme llto oiled on 1 .IUiy 1 -.·1 . ... ~ ... - ... declare that I am an Installation · Electrician.
Registration Certificate · No., ... . Address ... ..
... ... Code ... Tele. phone No ... . 1 further deeleare that _ I inspected and tested the Installation at:
Stand No: ... Street· Address. ••• , ... ... . Name . of Building ... . Farm Name · ... , ... , ... Farm No ... , •••••••.•••••••••••••••••••••••••••••••
' ·Fed from Pole No· ... , ... .
Township/Municipality/District ... . Supplier ... ... and that the Installation Js safe.
Brief description of work (See annexures) ... .
• • • •• • • •• • • • • • • • • • .; • -.. • • :10_ . . . ., . ... . . .. _ ... "" . . . _ • • ,. • • "' • •• -• • • • ·-· • • ••• • • • · ·-· . . .... . . !" ·-··· ... · · ·-· ... ·-· · ••• ~· ••••••••••••
. . . ...
-... ... ... ... ... ... ... ... .
,... .
... .• •..••. •• _ ••••
~•••
_~----····-···JI··· ···~····.... , ... ... ..
~·...
~... - ·· · ... ·- · .. .-. ·""···· ... .
1
am aware ihat in terms
of regulatiOn13
of the Electrical Jnstallatlon Regubltlon&,11182,
l.am liable toproa.ciltlori
1n the case of a tals.e deciiii'Mlon to any ons Dillie quQUons asset
outtO.
the Vlsuallnspeclion.and Te.ting Pn>Clldura In !fils C.rllflcale.1 declare .tldofl 11aw complied With regullltlon 4(.Z) and 11areby state thlt the electllcal .llistallatlon wu carried
out
under my genarel-trc>l.FULL NAME IN. BLOCK LETTERS ... . SIGNAnJRE ... DATE· ... ..
Bran: ECA(S.A.) Head Office, Edenglen, Germiston
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S .A.), in die Suid·Afrikaanse ekonomie 1948·2000 56
2.3.4 Handelaar-lede
Om van meet af aan handelaars as lede vir die EAV(S.A.) te wert, kan as't ware as een van hierdie beroepsvereniging se eerste pogings beskou word om sy waarde te bemark. Reeds tydens die eerste NUK-vergadering in 1949 het die bestuur besluit om 'n kommissie aan te wys wat die regte en belange van handelaars binne die EAV(S.A.) moes ondersoek met die oog daarop om 'n paneel van beide EAV(S.A.)- Iede en handelaars op die been te bring.
Aile takke is by die ondersoek betrek. Hulle moes as werwingsagente vir die EAV(S.A.) intree deur handelaars as lede vir die EAV(S.A. ) te identifiseer- veral in die Witwatersrand-omgewing waar heelwat verspreiders en handelaars voorgekom het. 72 86 'n vorm van ekonomiese samewerking was uiteraard nie net tot die voordeel van een party nie. Waar die EAV(S.A.) met handelaarlede kon onderhandel vir korting aan ander lede, het handelaars op hul beurt die versekering gekry dat aile EAV(S.A.)-Iede net met hulle sou sake doen indien 'n ooreenkoms tussen beide bereik word. 73 Dit het wei in 1953 gebeu r nadat die NUK kennis geneem het van taklede se oorweldigende positiewe reaksie op die voorgenome verbintenis. Toepaslike lidmaatskapsgeld is tot beide partye se tevredenheid vasgestel. 74 Om verhoudinge op 'n hoogtepunt te hou, is informele vergaderings gereeld gehou. 75 Teen die middel van 1956 is die lang verwagte paneel van handelaars gevestig. Handelaars kon by die onderskeie takke om lidmaatskap aansoek doen, en het verlaagde lidmaatskapsgeld betaal. 76
72
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minutes, 27 April 1949, p.
5; 8 March 1954.
73
Vergelyk ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 23 October 1951, p. 6; 25 August 1952, p.11.
74
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 18 May 1953, p.
14-15; 6 March 1954, p. 13.
75
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 23 August 1954, p. 13.
76
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 7 July 1956, p.
18; E/1957/20 Circular: Merchant Members, 22 May 1957, pp. 1-1 2; Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minutes, 19 August 1957, p. 4; 26 April 1954, p. 10.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948 - 2000 57
Met die aanvaarding van handelaars as lede was dit vir die NUK nodig om die EAV(S.A.)-grondwet te wysig. Hierdie aanpassings is dan ook vroeg in 1957 gemaak. 77 Daarmee was die EAV(S.A.) op pad na 'n groter mate van verteenwoordigend binne die Suid-Afrikaanse elektriese bedryf.
2.3.5 Nasionale registrasie van elektrotegniese aannemers - 'n moeisame proses
'n Ander missie waarvoor die EAV(S.A.) hom vanaf 1950 sterk beywer het, is die nasionale registrasie van elektrotegniese aannemers. Stadsingenieurs van plaaslike owerhede en die Association of Municipal Electricity Undertaking (AMEU) is genader, aangesien dit hierdie groepe was wat veral by magte was om hierdie ideaal van die EAV(S.A.) te verwesenlik? 8
Om die nasionale registrasieproses van elektrotegniese aannemers verder te bespoedig, het die NUK in 1951 met die Ministerie van Arbeid geskakel met die versoek dat die Wet op Elektriese Draadmanne en Kontrakteurs sodanig gewysig word dat dit voorsiening maak vir die nasionale registrasie van elektriese draadmanne en kontrakteurs? 9 Ondertussen het die elektrotegniese stadsingenieurs van Kaapstad in Mei 1952 'n konsepskema opgestel ten opsigte van hulle vereistes vir die nasionale registrasie van elektrotegniese aannemers. Dit is gedoen in samewerking met die AME U. 80
Alhoewel 'n begin gemaak is met die proses van nasionale registrasie, was 'n meulsteen om die nek van die EAV(S .A.) in die proses om nasionale registrasie te verwesenlik die gebrek aan 'n eenvo rmige standaard/regulasies vir elektrotegnici.
77
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minutes, 10 September 1956, pp. 6-7;20 October 1956, pp. 3-4; 18 February 1957, pp . 2, 14.
78 ECA(S.A.), E/1950/18. Circular: Application of Section 21, 9 October 1956, p.1; 22 January 1951, p. 5.
79
Vergelyk ECA(S .A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minutes, 21 May
1951 , p. 5; 24 August 1953, p.11.
80
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 26 May 1952, p.
6.
Die ekonomiese ontwikkeling en invloed van die EAV(S.A.), in die Suid-Afrikaanse ekonomie 1948-2000 58
Om dus aan almal se vereistes te voldoen alvorens die nasionale registrasie van elektrotegniese aannemers landwyd erken kon word, was geen geringe taak nie. 81 Die Ministerie van Arbeid het entoesiasme verder gedemp deur nie 'n aanpass ing in die Wet op Elektriese Draadmanne en Kont rakteurs te ondersteun nie, juis omdat plaaslike owerhede se situasie en omstandighede onderling verskil het. Dit het meegebring dat die nasionale registrasie van elektrotegniese aannemers nie volgens wetgewing toegepas kon word nie. 'n Status quo situasie is gehandhaaf, en plaaslike owerhede het hulle eie bywette en regulasies ten opsigte van registrasie van elektrotegniese aannemers toegepas. 82 Dit sou eers met die stigting van die Elektrotegniese Aannemersraad(EAR) ged urende 1987 wees dat hierdie ideaal verwesenlik is (Kyk Afdeling 5.4.8).
Na formele strukturering het die EAV(S.A. ) hom ook op sy vernaamste doel - naamlik professionalisering - toegespits. In Hoofstuk Drie word dieselfde periode, naamlik 1949 tot 1955, bespreek, aangesien die vestigingsjare in hierdie opsig professioneel s6 verrykend en ve rn uwend was, dat besluit is om dit eerder afsonderlik te bespreek.
81
ECA(S.A.), Minutes of a meeting of the National Executive Committee, minute, 26 January 1953, pp. 6-7.
82
