Trainen door georganiseerde chaos. E-book

(1)

Trainen door

georganiseerde chaos

E-book

(2)

Het Webinar ‘Trainen door georganiseerde chaos’ was het laatste maar ook direct het best beoordeelde webinar van 2020.

Hidde van Boven (Trainer PSV O13) is de topcoach die dit webinar verzorgde. Naar aanleiding van de vele positieve reacties wilden we dit webinar toegankelijk maken voor iedereen en zo ambitieuze jeugdtrainers meer kennis geven over

ongeorganiseerd trainen. Door middel van dit E-book krijg je een introductie in de visie achter chaostrainingen en krijg je een aantal praktische vormen die je direct op het trainingsveld kunt toepassen.

Bij elk hoofdstuk horen één of meerdere filmpjes. Klik op de link en je kan ze direct bekijken. Heb je vragen? Mail ze dan naar hello@football-webinars.com

Wij wensen jou veel lees en kijk plezier bij dit E-book en hopelijk helpt het je bij je ontwikkeling als trainer.

Groet,

Football Webinars

Ontwikkel jezelf. Ontwikkel je spelers.

Voorwoord

(3)

Wie is Hidde van Boven?

- 29 jaar

- Trainer van PSV O13 - 3e seizoen actief bij PSV

- Daarvoor werkzaam bij FC Utrecht, VV de Meern en Sparta - In bezit van UEFA A

- CIOS en ALO opleiding afgerond - Komend seizoen trainer PSV O15

(4)

Inhoudsopgave

Voorwoord 2

Hidde van Boven 3

Intro 5

Leerdoelen E-Book 6

Theorie 7

Oefenvormen Chaos training 14

Speciale actie 22

(5)

Dynamische voetbal acties op topniveau https://football-webinars.com/e-book-links/

Video 1

i

Intro

Zoals je in de introductievideo kunt zien is het spel is sneller, dynamischer en directer dan ooit. Daarbij worden ook de ruimtes kleiner en zien we veel compactere organisaties.

Zowel op eigen helft (denk aan de 4-4-2 van Atletico Madrid) als op de helft van de tegenstander (denk aan de hoge druk van Liverpool en Red Bull Leipzig). In het huidige voetbal lijken ook de vele omschakelmomenten op hoogste intensiteit het meest beslissend tijdens wedstrijden.

Als trainer moet je je spelers leren aanpassen aan steeds sneller veranderende situaties. De choas theorie en chaos trainingen zijn een waardevolle methode hiervoor.

Julian Nagelsmann is één van de grondleggers van de chaos-theorie. Door trainingssituaties en regels constant te veranderen dwingt hij zijn spelers steeds sneller aan te passen aan de omstandigheden. Dit sluit goed aan op de intensiteit van het huidige topvoetbal. Gevolg: tijdens wedstrijden is Red Bull Leipzig in staat in no-time van

formatie of speelwijze te veranderen. Aan de basis van deze veranderingen ligt het optimaal uitdagen van het brein (overloaden) en spelers nooit te laten wennen aan vastigheden of standaard patronen.

(6)

Leerdoelen E-book

Het doel van het E-book is om jou te helpen de chaostheorie te begrijpen en om de chaostheorie toe te passen in je eigen trainingen:

Je leert waarom spelers zich sneller aanpassen aan moeilijke voetbalsituaties door het toepassen van ongebruikelijke dynamische oefenvormen

Je leert op een vereenvoudigde manier hoe de hersenen werken en hoe ze reageren op specifieke oefenstof Je leert de voordelen van chaos training

Je leert over het toepassen van verschillende chaos vormen

(7)

Introductie theorie

Aanpassingsvermogen en overloaden https://football-webinars.com/e-book-links/

Video 2 Video 3

i

Theorie

Voor je verder leest; we leggen de theorie op een

vereenvoudigde manier uit zoals ook gedaan in het webinar.

Een voetbalactie bestaat uit; waarneming, verwerking in de hersenen en aansturing vanuit je hersenen naar je centraal zenuwstelsel en spieren om vervolgens een voetbalactie uit te voeren. Dit proces wordt een “loop” genoemd. Hoe sneller dit proces verloopt, hoe hoger het uitvoeringsniveau van de actie.

Bij de chaostrainingen wordt er veel gevraagd van het cognitief vermogen van een speler. Je kan je cognitieve vermogen verhogen door cognitief te trainen. Cognitief trainen is het trainen van het brein. De hersenen worden dermate overladen met informatie (tijdens trainingen zijn dat regels, kleuren, verschillende ruimtes, etc.) dat het brein gedwongen wordt informatie sneller op te slaan en te

verwerken. Als je dit soort trainingen regelmatig toepast dan worden de hersenpaden als het ware verbreed. Hierdoor kunnen spelers zich sneller aanpassen aan veranderende moeilijke voetbalsituaties.

(8)

Als spelers niet uitgedaagd worden in het brein door cognitieve training worden de paden niet breder versterkt en blijft een speler doen wat hij al kan.

Theorie

Onze hersenen zijn net als spieren te trainen. Simpel gezegd bestaan de hersenen uit allerlei verbindingen (de

eerdergenoemde hersenpaden) waar alle informatie

doorstroomt. Door uitdagende en afwisselende oefenvormen regelmatig en consequent aan te bieden worden deze paden breder en dikker. Je hersenen slaan hierdoor informatie beter en sneller op. Door deze chaosvormen complexer te maken gaan deze paden/vertakkingen in je hersenen beter en sneller informatie verwerken. En dus kunnen spelers beter en sneller voetbalacties uit voeren.

En uiteindelijk is het zo: hoe sneller een speler een situatie herkent, hoe meer tijd de speler over heeft om andere informatie kan verwerken. Dit alles gezamenlijk leidt weer tot betere en hogere handelingssnelheid. Dit werkt zowel bij voor jeugd als voor senioren. Zoals eerder al genoemd traint Nagelsmann met Red Bull Leipzig ook op deze manier.

(9)

80-20 regel Extra voordelen

Door de vele prikkels en nieuwe informatie tijdens

chaostrainingen raken de hersenen als het ware overspoeld.

Er wordt een overload gecreëerd. De kans op het maken van fouten is groter dan in situaties met meer tijd en ruimte.

Uiteraard leren spelers juist door fouten, maar een overload aan fouten kan ook nadelig werken voor succesbeleving en het vertrouwen van spelers.

Een goede mix van “ fouten ” en succeservaringen zorgt voor een optimaal leerresultaat en betere ontwikkeling van de paden in de hersenen. Gebruik daarom de 80-20 regel, waarbij de omstandigheden er voor zorgen dat 80% van de

handelingen een succes-ervaring oplevert en 20% leidt tot mislukte acties/fouten omdat de omstandigheden te moeilijk zijn. Als een speler de omstandigheden een volgende keer dan sneller herkent en er beter naar handelt is er sprake van leren.

Spelers leren zelf beter moeilijkere situaties op te lossen in plaats van gokken of uitvoeren van automatismen vanuit gestructureerde patronen.

Chaosvormen zijn uitdagend, zorgen voor meer spelplezier en creativiteit en een hogere concentratie. Een optimale leeromgeving dus!

De trainingsvormen zijn afwisselend en voorkomen automatismen.

Spelprincipes en speelwijze ontwikkeling zijn goed te koppelen aan chaostrainingen.

Chaos vormen komen overeen met de context van het voetbalspel zoals snel denken, snel handelen, keuzes maken en succesbeleving.

Het brein van ‘oudere’ spelers ontwikkelt zich ook door chaostrainingen.

(10)

Voorkomen van automatiseren

https://football-webinars.com/e-book-links/

Video 4

i

Aanpassingsvermogen

Het aanpassingsvermogen van een speler is belangrijk om aan te kunnen haken op een hoger spelniveau. Hoe kan je als trainer het aanpassingsvermogen van een speler verbeteren tijdens trainingen?

Speel met regels en de moeilijkheidsgraad tijdens(!) vormen.

Juist als een vorm lekker loopt, maak het met nieuwe regels moeilijker. Nieuwe situaties zorgen voor nieuwe uitdagingen en oplossingen

Geef spelers regelmatig vrijheid. Dit zorgt voor creativiteit en oplossend vermogen. Geef positieve feedback, dit werkt als stimulans voor de hersenen.

Zorg dat spelers nieuwsgierig blijven. Trainers zijn vaak geneigd naar het geven van te veel structuur. Spelers

kunnen daardoor trainingen voorspellen met mentale luiheid als gevolg. Wees verrassend, creatief en innovatief, spelers worden hier meer alert en nieuwsgieriger van.

Verveling staat leren in de weg, oefeningen op routine uitvoeren zorgt voor automatismen en mentale luiheid. Dit werkt averechts op het verbeteren van

aanpassingsvermogen.

Differentieer naar gelang het niveau van individuele spelers.

Geef de betere spelers extra opdrachten, daag ze uit. Hou het simpeler voor spelers die er meer moeite mee hebben.

(11)

Hoe moeilijker tijdens de training (denk aan kleine ruimtes en weinig tijd), hoe makkelijker spelers situaties herkennen tijdens de wedstrijd (grotere ruimtes en meer tijd).

Aanpassingsvermogen

Daag spelers uit door ze mee te laten trainen bij oudere leeftijdsgroepen. Dit is een goede manier om spelers te laten aanpassen aan een hoger en sneller niveau.

Leer verschillende systemen en spelprincipes aan. Een formatie is maar een veldbezetting. Het gaat om de juiste oplossing vinden in veranderende situaties, ongeacht wat de veldbezetting is. Een vooraf gekozen veldbezetting kan

natuurlijk wel invloed hebben op de uitvoering van een gezamenlijk strijdplan.

Voorkomen van automatiseren II Verveling

i

(12)

Moet dan alles Chaos zijn?

Om optimaal te leren hebben spelers en teams, naast alle bovenstaande uitdagingen, ook behoefte aan structuur.

Zowel binnen als buiten het veld. Structuur kan zitten in afspraken rondom en tijdens trainingen/wedstrijden maar ook in het geven van handvaten over de speelwijze,

spelprincipes, gedrag en de manier van trainen. Het

afwisselen van zelfontdekkend leren (impliciet leren) en het geven van duidelijke instructies en opdrachten (expliciet leren) is een perfect middel om spelers structuur te geven maar daar binnen vrijheid te geven voor het maken van eigen keuzes..

Loop ook niet te hard van stapel en start simpel. Bouw de chaos per training, per week, per maand en zelfs seizoen op.

Houdt, zeker in het begin, rekening met de verschillende niveaus van de spelers in je team.

Varieer per speler met de hoeveelheid overload. Betere spelers kan je dus extra prikkels geven en dus moeilijkere regels. Spelers die meer moeite hebben geef je makkelijkere regels. Maar vergeet in beide gevallen ook de 80-20 regel niet.

(13)

Hoe koppel je chaos aan

teamfunctie? Conclusie theorie

Als coach bepaal je de teamfunctie waar je op coacht. Als voorbeeld gebruikt Hidde chaos trainingen voornamelijk voor het ontwikkelen van technische vaardigheid onder druk dit in combinatie met kijkgedrag en waarnemen.

Daar kan hij dan spelprincipes in verwerken die onder de teamfunctie vallen. Denk aan bijvoorbeeld een oefenvorm met extreem moeilijke regels te spelen en waar alleen gescoord kan worden na een kantwissel of dat alleen de derde man mag scoren.

Het uitdagen van spelers in veranderende en

georganiseerde chaotische situaties leidt tot nieuwe en dikkere/bredere structuren in het brein. Hierdoor kunnen spelers tijdens wedstrijden situaties sneller en beter herkennen en oplossen, waardoor het

aanpassingsvermogen groeit.

Conclusie theorie

Video 7

i

(14)

Speel met onder-overtal

Gebruik een schotklok (bijv. scoren binnen 10 seconden) Extra schakelmomenten

Zonder hesjes spelen

Meerdere kleuren hesjes of opdrachten koppelen aan een kleur hesje

Afwisselende opdrachten en/of uitdagingen tijdens een oefenvorm

Ander type bal/ondergrond Gekleurde bal met regels

Meerdere goals/manieren van scoren Meerdere teams in oefenvorm

Oefenvormen Chaos training

Er zijn veel verschillende manieren om chaos trainingen vorm te geven. Hieronder volgt een aantal voorbeelden van spelregels waarmee je kunt variëren en spelers afwisselend cognitief kan overloaden.

Spelregels

Voorbeelden regels

Video 8

i

(15)

Moeilijkheidsgraden

Binnen de chaostrainingen zijn er verschillende

moeilijkheidsgraden. Het spreekt voor zich dat een groep die onervaren is met deze oefeningen, niet direct de meest complexe vormen kan uitvoeren. Begin dus met makkelijke vormen en maak het complexer wanneer dit kan. We hebben de chaostrainingen verdeeld in drie categorieën:

light, medium en heavy.

Toelichting op de trainingen

In verband met de privacy afspraken delen we niet de videobeelden van de trainingsvormen in dit E-book. Wel hebben we animaties van de trainingsvormen gemaakt.

In de replay van het webinar worden deze beelden wel gedeeld.

Light:

Simpele organisatievorm

Kies niet te veel verschillende moeilijke regels, laat spelers wennen

Veel herhalingen per speler

Medium:

Kies voor een makkelijke organisatievorm met moeilijke regels

Of kies voor een moeilijke organisatievorm met makkelijke regels

Zorg voor voldoende herhalingen per speler

Maak de oefening moeilijker als het te makkelijk gaat

Heavy:

Kies voor moeilijke oefenvorm met moeilijke regels

Kies voor een makkelijkere oefenvorm met veel verschillende regels

Maak de regels moeilijker als het te makkelijk gaat

(16)

Animatie Uitleg

i

Oefenvorm 1 - Light

Organisatie:

3:1+2 vorm/ 3:2 +1 / 3:3 schakelvorm

9 spelers (of per team spelers toevoegen tot juiste aantallen) 2 vakken even groot met tussenstrook

Inhoud:

Bal van vak naar andere vak (zonder aanraking verdedigers) is een punt

Na enkele minuten wisselen van team dat verdedigt

Varieren met: één speler druk, twee in de rug of twee door en één in de rug

Schakelvariant: balverlies dan verdedigen in tussen vak (dit levert de meeste chaos op)

(17)

i

Oefenvorm 2 - Medium

Organisatie:

2:1 2x in 1 veld met 2 ballen naar 3:3 +K Minimaal 6 spelers + 2 keepers

Inhoud:

1e bal = passlaag, 1e goal krijgt 3e bal, 3e bal met schotklok 5sec Klaar na goal met 3e bal

Moeilijker maken wreeftrap/vallende bal, grotere afstand eerste bal

Extra ideeën: kleinere bal invoegen, dubbele punten

De chaos in deze oefening zit hem in het gebruiken van 2 ballen in 1 veld en de schotklok.

(18)

i

Oefenvorm 3 - Medium/Heavy

Organisatie

5:2 met gekleurde ballen 4 goaltjes

7 spelers (afhankelijk van jouw aantallen, maar zorg voor een goede balans overtal/ondertal).

Inhoud

5-tal rondspelen met telkens andere kleur bal.

Elke kleur bal eigen regel

Verdedigers bal veroverd meteen scoren Wissel kleur – regel gedurende de vorm

Regels kan je variëren per bal bijvoorbeeld: alles 1x raken, familie goal iedereen raken dan scoren, onbeperkt raken na 7x scoren, 7x 1x raken 3e man moet scoren, verplicht 2x raken tot 7 3e man scoren, 2x 1x 2x 1x, familiegoal + 3e man scoren, altijd 3e man inspelen, onbeperkt raken alleen one touch telt.

(19)

Vraag over deze vorm beantwoord

Video 15

i

Oefenvorm 3 - Medium/Heavy

Deze vorm is ook aan te raden om uit te voeren met kleinere ballen en verschillende balmaten zodat er een extra chaos bij komt voor de spelers en zo de moeilijkheidsgraad

omhooggaat. Heb je geen gekleurde ballen? Dan is dit geen probleem, je kan namelijk per bal ook roepen wat de

opdracht is of werken met een gekleurd hesje/pion.

Je houdt het hesje of de pion in de lucht bij het inspelen van de bal.

(20)

Oefenvorm 4 - O23 light

Organisatie:

3:3 + 2K 32x18m 2 ballen

Inhoud:

2 ballen tegelijk in het veld

Je krijgt 2 2:1 situaties tegelijkertijd

3e bal inspelen als de beginballen uit zijn

Eventueel moeilijker maken door middel van schotklok

i

(21)

Oefenvorm 5 - Heavy

Organisatie:

6:6 +6

1,2,3 of 4 ballen in het spel 4 goaltjes

Inhoud:

5x rond spelen dan mag je scoren

Spelers moeten constant bewegen en om zich heen kijken Moeilijker maken door regels toevoegen wanneer je mag scoren bijvoorbeeld alleen door 3e man of one touch.

i

(22)

Wil je alles horen wat er in het webinar besproken is? Kijk dan het volledige webinar terug.

Speciaal in combinatie met dit E-book kan je het webinar

‘Trainen door georganiseerde chaos’ terug kijken voor slechts €4,99.

Klik op de volgende link om het webinar aan te schaffen https://bit.ly/3eRPp8o

Speciale actie

(23)

www.football-webinars.com