Wageningen, Keijenbergseweg 16 (Gemeente Wageningen, Gld.) Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek. Steekproefrapport /03Z

(1)

Wageningen, Keijenbergseweg 16

(Gemeente Wageningen, Gld.)

Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek Steekproefrapport 2014-07/03Z

(2)

Wageningen, Keijenbergseweg 16 (Gemeente Wageningen, Gld.)

Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek Een onderzoek in opdracht van Schlingmann Architecten bv

Steekproefrapport 2014-07/03Z definitieve versie ISSN 1871-269X

auteur: drs. J.M.G. Bongers (fysisch geograaf) autorisatie: dr. J. Jelsma (senior archeoloog)

De Steekproef bv werkt volgens de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie 3.3

Foto’s en tekeningen zijn gemaakt door de Steekproef bv, tenzij anders vermeld.

vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder bronvermelding.

De Steekproef bv aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade

voortvloeiend uit de toepassing van de adviezen of het gebruik van de resultaten van dit onderzoek.

De Steekproef bv

Archeologisch Onderzoeks- en Adviesbureau Hogeweg 3, 9801 TG Zuidhorn

telefoon 050 - 5779784

fax 050 - 5779786

(3)

Inhoud

Samenvatting

1. Inleiding...1

1.1 Aanleiding en doel (KNA 3.3 LS01)...1

1.2 Locatiebeschrijving (KNA 3.3 LS02)...2

2. Bureauonderzoek...4

2.1 Bronnen...4

2.2 Fysische geografie (KNA 3.3 LS04)...4

2.3 Archeologie (KNA 3.3 LS04)...6

2.4 Historische geografie (KNA 3.3 LS03)...7

2.5 Archeologisch verwachtingsmodel (KNA 3.3 LS05)...9

3. Veldonderzoek...11

3.1 Aanpak veldonderzoek (KNA 3.3 VS01)...11

3.2 Resultaten veldonderzoek (KNA 3.3 VS02, VS03)...12

4. Conclusies en advies...14 Gebruikte bronnen

Appendix: - Archeologische periodes - Acheologische kaart - Boorstaten

- Laagbeschrijvingen boringen volgens Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode

(4)

Samenvatting

In verband met de geplande nieuwbouw van een woning is een inventariserend archeologisch veldonderzoek uitgevoerd aan de Keijenbergseweg 16 te Wageningen, gemeente Wageningen, provincie Gelderland. Onder de woning is een kelder

gepland. Hiervoor is graafwerk nodig dat een bedreiging vormt voor eventueel

aanwezige archeologische resten. Het doel van het onderzoek is om vast te stellen wat de kans is op de aanwezigheid van archeologische waarden.

Het onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek en een veldonderzoek

verkennende fase. Bij het bureauonderzoek zijn bronnen geraadpleegd op het gebied van fysische geografie, archeologie en historische geografie. Bij het veldonderzoek zijn zeven boringen geplaatst om de opbouw en gaafheid van de bodem te bepalen en om te zoeken naar archeologische indicatoren.

Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied op een stuwwal ligt.

Noordelijk en oostelijk van het terrein heeft een groeve gelegen. In de wanden

daarvan zijn in het verleden dertien vuurstenen artefacten uit het midden-paleolithicum gevonden. Binnen vijfhonderd meter omtrek zijn geen andere archeologische waarden gemeld. Uit het veldonderzoek blijkt dat de bodem op het terrein matig tot slecht bewaard is gebleven. Dat betekent dat eventuele archeologische grondsporen sterk zullen zijn aangetast. Het onderzoek heeft geen archeologische indicatoren

opgeleverd zoals bewerkt vuursteen of scherven aardewerk. Wel kunnen in de ondergrond artefacten aanwezig zijn uit het midden-paleolithicum. Deze zijn door landijs verplaatst en bevinden zich in gestuwde lagen tussen grind. Voor het opsporen van deze vondsten bestaan geen praktische methodes. Het advies luidt om geen nader archeologisch onderzoek te ondernemen.

(5)

1. Inleiding

1.1 Aanleiding en doel (KNA 3.3 LS01)

In opdracht van Schlingmann Architecten bv, vertegenwoordigd door de heer R. Schlingmann, is een inventariserend archeologisch veldonderzoek uitgevoerd aan de Keijenbergseweg 16 te Wageningen, gemeente Wageningen, provincie Gelderland (zie Figuur 1). De aanleiding voor het onderzoek is de geplande sloop van een

bestaande woning en de bouw van een nieuwe woning. Onder de woning komt een kelder die onder meer gebruikt zal worden voor het parkeren van auto's. De onderkant van de kelder komt ongeveer op 3,25 meter onder het peil van de begane grondvloer.

De oppervlakte van de kelder wordt ongeveer 295 vierkante meter. Daarbij komt ook een hellingbaan van circa negen bij vier meter waarover auto's vanaf de oprit de kelder in kunnen rijden. Deze bodemingrepen vormen een bedreiging voor eventueel in de bodem aanwezige archeologische waarden. Het doel van het onderzoek is om vast te stellen wat de kans is op de aanwezigheid van archeologische waarden en in hoeverre deze door de ingrepen bedreigd worden.

Figuur 1: Wageningen, Keijenbergseweg 16: uitsnede van de topografische kaart 1:25.000. Het onderzoeksgebied is rood omlijnd.

(6)

Het onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek en een inventariserend

veldonderzoek. Bij het bureauonderzoek is een archeologisch verwachtingsmodel van het gebied gemaakt aan de hand van beschikbare fysisch-geografische,

archeologische en historisch-geografische informatie. Tijdens het verkennend veldonderzoek is dit verwachtingsmodel getoetst. Daartoe is van de bodem bepaald wat de opbouw en gaafheid zijn en is gezocht naar archeologische indicatoren.

1.2 Locatiebeschrijving (KNA 3.3 LS02)

De Keijenbergseweg loopt vanaf Bennekom in oostelijke richting naar Heelsum. Het plangebied op nummer 16 ligt in de buurt van de wijk Wageningen-Hoog (zie Figuur 1). Tijdens het onderzoek stonden op het terrein een woning met rondom een drietal kleine schuren. Onder de entree en hal van de bestaande woning ligt een kelder van circa dertig vierkante meter. Het grootste deel van het perceel bestond uit gazon. Volgens informatie van het Kabels en Leidingen Informatie Centrum (KLIC) lopen er vanaf de woning leidingen in westwaartse en zuidwestwaartse richting.

Als onderzoeksgebied is het hele kavel van de Keijenbergseweg 16 aangehouden. Naar verwachting levert dit een beter beeld op van het gebied.

Daarnaast is de kans zo kleiner dat in de toekomst nog eens verkennend

archeologisch onderzoek nodig zal zijn als plannen worden aangepast of uitgebreid.

Figuur 2: Wageningen, Kreijenbergseweg 16: foto genomen in oostelijke richting.

(7)

Tabel 1: Wageningen, Keijenbergseweg 16: administratieve gegevens

provincie: Gelderland

gemeente: Wageningen

plaats: Wageningen

toponiem: Keijenbergseweg 16

bevoegd gezag: gemeente Wageningen regio-archeoloog dhr. P. Schut opdrachtgever: Schlingmann Architecten bv

oppervlakte: 0,9 hectare

hoogte: 50 meter + NAP

grenscoördinaten: noordwest: 176,882 / 445,431 noordoost: 177,001 / 445,423 zuidwest: 176,870 / 445,339 zuidoost: 176,990 / 445,367

kaartblad: 39F

onderzoeksmeldingsnr: 62272

uitvoeringsperiode: 2 september 2014 onderzoeksdiepte: 150 centimeter

fase onderzoek: bureauonderzoek en veldonderzoek verkennende fase

status rapport: definitief

beheer documentatie: De Steekproef bv, E-depot RCE, Provincie Gelderland, Koninklijke Bibliotheek en DANS

(8)

2. Bureauonderzoek

2.1 Bronnen

De gebruikte bronnen voor dit onderzoek zijn opgenomen aan het einde van dit rapport. Voor de paragraaf over archeologie is ARCHIS geraadpleegd. Dit is het archeologisch registratie- en informatiesysteem van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Deze databank is toegankelijk voor organisaties die werkzaam zijn in de archeologie. Het bevat een GIS-systeem waarmee de archeologische kaart uit de Appendix is gemaakt en waarin ook aardkundige kaarten geraadpleegd kunnen worden. Voor de paragraaf over de historische geografie is onder meer gebruik gemaakt van watwaswaar.nl. Hierop zijn historische kaarten in te zien.

2.2 Fysische geografie (KNA 3.3 LS04)

Figuur 3: Wageningen, Keijenbergseweg 16: Hoogtekaart gemaakt met behulp van het Actueel Hoogtebestand Nederland. Het onderzoeksgebied is zwart omlijnd. Het ligt op 'Stuwwal Ede-Wageningen'. Westelijk van deze stuwwal ligt de Gelderse Vallei, oostelijk is de insnijding zichtbaar van de

Kortenburgsche of Renkumsche Beek. In het zuidoosten van de kaart loopt de Nederrijn.

(9)

Figuur 4: Wageningen, Keijenbergseweg 16: ingezoomde hoogtekaart met aangepaste legenda. Het onderzoeksgebied is zwart omlijnd.

De Keijenbergseweg loopt over 'Stuwwal Ede-Wageningen' (geomorfologische kaart 14B3, niet afgebeeld). Het onderzoeksgebied zelf is op de geomorfologische kaart weergegeven als stuwwalplateau (7D2). Noordelijk en oostelijk grenzend aan het onderzoeksgebied staat een groeve (12N6) weergegeven. Echter tegenwoordig ligt het maaiveld daar enkele meters hoger dan in het onderzoeksgebied (zie Figuren 3 en 4).

Blijkbaar is de groeve gedempt (zie Paragraaf 2.4).

Volgens de bodemkaart (niet afgebeeld) ligt in het onderzoeksgebied grof zand met ondiep grind. Hierin is een holtpodzolgrond (gY30) gevormd. Dergelijke gronden hebben niet of nauwelijks een grijze uitspoelingshorizont (E), maar wel een bruine inspoelingshorizont (B). De bodemkaart geeft als toevoeging aan een ruim tien vierkante kilometer groot gebied waaronder het onderzoeksgebied dat de bodem is vergraven. In de toelichting op de bodemkaart staat hierover: 'De meeste

holtpodzolgronden in dit gebied zijn tot ca. 1 m diepte gespit (toevoeging →).' Het grondwater heeft een gemiddeld hoogste stand van meer dan 80 centimeter beneden maaiveld en een gemiddeld laagste stand van meer dan 120 centimeter

(grondwatertrap VII).

(10)

2.3 Archeologie (KNA 3.3 LS04)

Tijdens de jaren '80 van de 20^e eeuw zijn in de groeve naast het onderzoeksgebied midden-paleolithische artefacten gevonden (zie Appendix Archeologische Kaart 16855 en 16856). In een publicatie van dr. D. Stapert staat dat vijf artefacten zijn verzameld in 1978-1979 door A.M. Wouters en C.J.H. Franssen en acht artefacten in 1984-1985 door J. Offerman-Heykens, J. Kolen, E. Rensink en A. Spieksma (Stapert 1987 in Palaeohistoria 29). De dertien artefacten bestaan uit: 2 kernen, 1 deels geretoucheerde levallois-afslag, 2 ongeretoucheerde levallois-afslagen, 1 levallois- kling, 1 klingachtige afslag en 6 andere afslagen. De vondsten zijn gedaan in de noordelijke wanden van de groeve (Rensink en Spieksma 1987 in Westerheem 36).

De vondsten zijn afkomstig uit gestuwde grindlagen die dateren uit het vroeg saalien.

Bij navraag bij de heer Stapert schrijft hij: 'De Fransche Kamp is een van de sites van de 'Rhenen Industrie. [...] Het gaat om vroeg-middenpaleolithische artefacten van rond 200.000 tot 250.000 jaar oud. [...] Ze stammen uit een warme periode [...] binnen het saalien complex. [...] De voortbrengers van deze assemblages waren geen

Neanderthalers in de klassieke zin, maar vertegenwoordigers van een eerdere mensvorm: Homo heidelbergensis. [...] Bij Rhenen en Wageningen zijn de

vondstvoerende lagen gestuwd door het saalien-landijs rond 150.000 jaar geleden.

[...] In onze ervaring kun je artefacten van de Rhenen Industrie bijna overal tegenkomen waar de grovere (grindhoudende) lagen van de formatie van Urk dagzomen.'

Binnen vijfhonderd meter omtrek zijn geen andere archeologische waarden gemeld (zie Appendix Archeologische Kaart). Enkele honderden meters verder zijn vondsten bekend uit de periode neolithicum tot en met vroege middeleeuwen (zie Tabel 2). Het gaat onder meer om scherven aardewerk, een grafheuvel, een bijl en cultuurlagen.

(11)

Tabel 2: Archeologische waarden in de omgeving van Wageningen, Keijenbergseweg 16. Alle meldingen in de omgeving betreffen waarnemingen. Voor de ligging zie Appendix Archeologische Kaart. Voor dateringen zie Appendix Archeologische Periodes.

CAA RD-coördinaten Datering Omschrijving

16855 177,100 / 445,400 paleolithicum midden vuursteen: 3 afslagen, 1 Levallois-afslag, 1 kling, 1 Levallois-kling

16856 177,100 / 445,400 paleolithicum midden vuursteen: 2 kernen, 1 Levallois-afslag geretoucheerd, 1 Levallois-afslag, 3 afslagen

25206 178,000 / 446,000 neolithicum laat B bodemscherven van een late klokbeker 25233 176,720 / 444,680 neolithicum laat B grafheuvel

25234 177,420 / 445,950 bronstijd - middeleeuwen vroeg

cultuurlaag

25235 176,200 / 445,900 bronstijd - romeinse tijd cultuurlaag

25237 176,060 / 445,360 neolithicum vindplaats, aanvullende info ontbreekt 25315 176,300 / 444,920 ijzertijd gegevens ontbreken

ijzertijd laat - romeinse

tijd handgevormd aardewerk

middeleeuwen vroeg cultuurlaag

25370 178,100 / 445,080 paleolithicum - ijzertijd 3 vuursteenafslagen neolithicum 1 scherf aardewerk bronstijd midden A 1 scherf aardewerk ijzertijd 1 scherf aardewerk middeleeuwen vroeg ca. 15 scherven aardewerk middeleeuwen vroeg D -

laat A 1 scherf aardewerk Pingsdorf onbekend 2 ijzerklompen, 1 merkwaardig stuk

natuursteen

40769 177,500 / 446,100 neolithicum laat B Veluwse klokbeker en gouden sieraad 46867 175,955 / 445,410 bronstijd vroeg - midden bronzen randbijl

2.4 Historische geografie (KNA 3.3 LS03)

Op kaarten uit de 19^e eeuw en de eerste helft van de 20^e eeuw wordt ter plaatse van het onderzoeksgebied nog bos weergegeven (zie Figuur 5). Opvallend is dat de indeling van het bos tussen 1870 en 1932 is veranderd. Mogelijk is in tussentijd het bos gerooid en opnieuw geplant. De woning aan de Keijenbergseweg 16 staat voor het eerst op een kaart uit 1958. Op dezelfde kaart lijkt zuidoostelijk van de woning ook de eerste aanzet van de groeve zichtbaar. Op latere kaarten breidt de

zandafgraving uit. Op een kaart uit 1990 lijkt het zuidelijke deel van de afgraving te zijn gedempt. De kuil werd toen gebruikt als vuilstort. Navraag bij gemeente-archivaris dhr. P.M. Kernkamp leert dat de vuilstort in 2010 is gesloten.

(12)

Figuur 5: Wageningen, Keijenbergseweg 16: uitsnedes van topografische kaarten. Het onderzoeksgebied is rood omlijnd. Bron: www.watwaswaar.nl.

(13)

2.5 Archeologisch verwachtingsmodel (KNA 3.3 LS05)

Op de archeologische waarden- en verwachtingskaart van de gemeente Wageningen heeft het onderzoeksgebied een hoge verwachting. Hiervoor geldt als AMZ-advies:

'Streven naar behoud in huidige staat (streven naar extensieve vormen van

grondgebruik). Bodemingrepen dieper dan de bouwvoor vermijden. Bij planvorming en voorafgaand aan de vergunningverlening vroegtijdig archeologisch onderzoek vereist (inventariserd archeologisch onderzoek) en streven naar inpassing van terreinen met een archeologische status (AMK-terreinen).' Er is om nadere informatie gevraagd bij de regio-archeoloog dhr. P. Schut. Hij vertelde dat er een vrijstelling geldt voor archeologisch onderzoek voor ingrepen kleiner dan 250 vierkante meter. De geplande bodemingrepen gaan hier overheen.

Figuur 6: Wageningen, Keijenbergseweg 16: uitsnede van de archeologische waarden- en verwachtingenkaart van de gemeente Wageningen. Het onderzoeksgebied is blauw omlijnd. Het heeft een hoge archeologische verwachting.

(14)

Onderzoeksgebied Keijenbergseweg 16 ligt op Stuwwal Ede-Wageningen. Tijdens de tweede helft van de 20^e eeuw werd zand gewonnen oostelijk en noordelijk van het onderzoeksgebied. In de groeve zijn dertien midden-paleolithische artefacten

gevonden. Ze zijn afkomstig uit gestuwde grindlagen. Tot een afstand van vijfhonderd meter rondom het plangebied zijn geen andere archeologische waarden gemeld. Op iets grotere afstanden zijn in het verleden vondsten gedaan die dateren uit de periode neolithicum tot en met vroege middeleeuwen. Het gaat met name om scherven aardewerk.

Mogelijk zijn in grindlagen in het plangebied ook artefacten aanwezig uit het midden-paleolithicum. Dergelijke vondsten zijn echter alleen met zeer kostbare

methodes op te sporen. Hiervoor moet het grind namelijk opgegraven worden waarna specialisten de vele honderden tot duizenden stukken steen moeten inspecteren.

Gericht zoeken naar dergelijke vondsten is ook niet mogelijk door de heterogene opbouw van gestuwde grond.

Het opsporen van archeologische resten uit latere periodes is eenvoudiger. In de omgeving zijn resten gevonden uit de periode neolithicum tot en met vroege middeleeuwen. Als het onderzoeksgebied toen bewoond geweest is, dan kan een cultuurlaag aanwezig zijn met daarin bewerkt vuursteen, scherven aardewerk, houtskoolbrokken, metalen en meer. De resten liggen naar verwachting in en direct onder de geroerde bovenlaag. Archeologische grondsporen kunnen zijn aangetast door het gebruik van het gebied voor bewoning en voordien door bosbouw.

Tabel 3: Wageningen, Keijenbergseweg 16: specificatie archeologische verwachting.

datering: midden-paleolithicum neolithicum - vroege middeleeuwen

complextype: n.v.t. nederzetting, begraving

omvang: n.v.t. vanaf enkele tientallen meters

diepteligging: enkele tot tientallen meters in bouwvoor en direct er onder gaafheid en conservering: afgerond op rivierbodem organisch materiaal vergaan

locatie: hele terrein hele terrein

uiterlijke kenmerken: vuursteen vuursteen, aardewerk, cultuurlaag, houtskoolbrokken, gebakken klei mogelijke verstoringen: n.v.t. bosbouwwerk zoals aanplanten en

rooien, bestaande kelder en fundering woning, leidingen, tuinwerk zoals spitten

(15)

3. Veldonderzoek

3.1 Aanpak veldonderzoek (KNA 3.3 VS01)

Het veldonderzoek is uitgevoerd op 2 september 2014. Er zijn zeven boringen verricht (zie Figuur 7). Boringen 2 en 4 zijn gedaan op de plek waar de nieuwe woning komt.

Boring 5 ligt op de plek van de toegang naar de ondergronds aan te leggen garage.

De overige vier boringen zijn zo gelijk mogelijk verspreid over de rest van het perceel.

De gemiddelde boordichtheid bedraagt acht boringen per hectare.

De boringen zijn uitgevoerd met behulp van een edelmanboor van twaalf centimeter doorsnede. De dieptes van de boringen varieert tussen 0,9 en 1,5 meter beneden maaiveld.

Figuur 7: Wageningen, Keijenbergseweg 16: boorpuntenkaart. Het onderzoeksgebied is geel omlijnd. De luchtfoto is iets gedateerd, aangezien tijdens het

onderzoek de meeste bomen waren gerooid. Ook was de schuur tussen boringen 2 en 7 afgebroken. De genummerde punten zijn de locaties van de zeven boringen.

(16)

De opgeboorde grond is onderzocht door het laagsgewijs af te snijden in de boorkop.

Ook is de grond nat gezeefd op een zeef met mazen van vier millimeter. Zodoende is gezocht naar archeologische indicatoren zoals bewerkt vuursteen of scherven

aardewerk. De boringen zijn beschreven volgens de Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode. De resultaten van de boringen staan in de Appendix in de vorm van boorstaten en laagbeschrijvingen. Van de boringen zijn de RD-coördinaten bepaald met behulp van GPS. De hoogtes van de boringen zijn gemeten met behulp van een waterpasinstrument. Ze zijn gerelateerd aan het NAP met het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). Er is geen veldkartering uitgevoerd. De vondstzichtbaarheid was slecht door de grasbegroeiing (zie Figuur 2).

3.2 Resultaten veldonderzoek (KNA 3.3 VS02, VS03)

In de ondergrond van het plangebied aan de Keijenbergseweg 16 ligt matig grof, zwak lemig, zwak grindig zand. Het betreft rivierzand dat tijdens de voorlaatste ijstijd is gestuwd door Scandinavisch landijs. Hierop ligt minder goed gesorteerd zand dat matig lemig is en een matige tot sterke bijmenging van grind heeft. Deze laag is een grondmorene van het landijs. Een bovenliggende laag dekzand is niet aangetroffen.

De geroerde bovenlaag heeft diktes die in oplopende volgorde bedragen: 35, 50, 55, 60, 60, 75 en 115 centimeter. Van de oorspronkelijke podzolbodem is in het midden van het terrein bij boring 1 een restant aangetroffen. Het betreft de BC-horizont, oftewel het onderste deel van de bodem. De oorspronkelijke bodem is matig tot slecht bewaard gebleven.

Het onderzoek heeft geen indicatoren opgeleverd zoals bewerkt vuursteen of scherven aardewerk. De zeefresiduen van de boringen bestonden uit natuurlijk grind met enkele puinfragmenten. Het grind betreft vooral kiezelsteen en zandsteen (zie Figuur 8). Het lijkt riviergrind te zijn dat door het landijs tot de grote hoogte van circa vijftig meter boven NAP is gebracht. Door het ontbreken van archeologische vondsten heeft het veldwerk geen aanwijzingen opgeleverd voor resten van bijvoorbeeld

menselijke bewoning of begraving. Als toch een dergelijke vindplaats aanwezig is, dan zullen de grondsporen van bijvoorbeeld paalgaten of greppels sterk zijn aangetast gezien de gaafheid van de bodem.

(17)

Figuur 8: Wageningen, Keijenbergseweg 16: zeefrestant van boring 1. De inhoud bestaat uit een grote hoeveelheid grind met vooral kiezelsteen en zandsteen.

(18)

4. Conclusies en advies

belangrijkste resultaten

Onderzoeksgebied Keijenbergseweg 16 te Wageningen ligt op een stuwwal.

Noordelijk en oostelijk van het terrein lag tijdens de tweede helft van de 20^e eeuw een groeve. Hierin zijn in het verleden dertien vuurstenen artefacten uit het midden-

paleolithicum gevonden. Ze waren afkomstig uit gestuwde grindlagen. Binnen vijfhonderd meter omtrek zijn geen andere archeologische waarden gemeld. Tijdens de 19^e eeuw en het begin van de 20^e eeuw bestond het terrein uit bos.

De bodem in het gebied is door graafwerk uit het verleden matig tot slecht bewaard gebleven. Het onderzoek heeft geen archeologische vondsten opgeleverd zoals bewerkt vuursteen of scherven aardewerk.

archeologisch verwachtingsmodel

Het archeologisch verwachtingsmodel zoals geformuleerd in Paragraaf 2.5 kan worden gehandhaafd voor de periode midden-paleolithicum. Echter zoals uitgelegd in Paragraaf 2.5 is het niet realistisch om deze periode nader te onderzoeken in het kader van de geplande woningbouw.

De archeologische verwachting voor de periode neolithicum - vroege

middeleeuwen kan wel worden aangepast. Als uit die periode archeologische waarden aanwezig zijn, zullen grondsporen daarvan sterk aangetast. Daarom kan de

archeologische verwachting voor deze periode naar beneden toe worden bijgesteld.

advies

Aangezien grondsporen van een eventueel aanwezige archeologische vindplaats naar verwachting sterk zullen zijn aangetast, adviseren wij om geen nader archeologisch onderzoek te ondernemen. Als bij toekomstig graafwerk onverhoopt toch

archeologische sporen worden aangetroffen of archeologische vondsten worden gedaan, dan dient hiervan direct melding te worden gemaakt conform de Monumentenwet 1988, artikel 53. Wij adviseren dit te doen bij de gemeente Wageningen.

(19)

Gebruikte bronnen

AHN-Viewer. www.AHN.nl. Actueel Hoogtebestand Nederland. Rijkswaterstaat, Adviesdienst Geo- informatie en ICT.

Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode. Archeologie Leidraad 3. J.H.A. Bosch, 7 maart 2005.

Bodemkaart van Nederland 1:50.000. Blad 39 Oost Tiel. Stichting voor Bodemkartering.

Wageningen, 1981.

Centraal Archeologisch Archief (CAA) en Centraal Monumenten Archief (CMA) van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) [ARCHIS].

Enkele Middenpaleolithische artefacten uit de zandafgraving De Fransche Kamp te Wageningen- Hoog (Gld.). Eelco Rensink en Ascon Spieksma. Westerheem 36 pp. 174-183, 1987.

Geomorfologische Kaart van Nederland. Schaal 1:50.000. Blad 39 Tiel. Rijks Geologische Dienst Haarlem en Stichting voor Bodemkartering Wageningen. 1986.

Kadata via www.kadaster.nl

Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie 3.3. www.SIKB.nl. Centraal College van Deskundigen Archeologie, 9 december 2013.

A Progress Report on the Rhenen Industry (Central Netherlands) and it's Stratigraphical Context. D.

Stapert, Biologisch-Archaeologisch Instituut, Groningen, Netherlands. in Palaeohistoria 29, 1987.

RAAP-rapport 1535. Gemeente Wageningen, een archeologische waarden- en verwachtingskaart met AMZ-adviezen. RAAP Weesp, 2008.

(20)

Appendix

Wageningen, Keijenbergseweg 16

- Archeologische periodes - Archeologische kaart - Boorstaten

- Laagbeschrijvingen boringen volgens

Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode

(21)

Archeologische periodes

paleolithicum:

paleolithicum vroeg: tot 300.000 BP paleolithicum midden: 300.000 - 35.000 BP paleolithicum laat: 35.000 BP - 8.800 vC paleolithicum laat A: 35.000 - 18.000 BP paleolithicum laat B: 18.000 BP - 8.800 vC mesolithicum:

mesolithicum vroeg: 8.800 - 7.100 vC mesolithicum midden: 7.100 - 6.450 vC mesolithicum laat: 6.450 - 4.900 vC neolithicum:

neolithicum vroeg: 5.300 - 4.200 vC neolithicum vroeg A: 5.300 - 4.900 vC neolithicum vroeg B: 4.900 - 4.200 vC neolithicum midden: 4.200 - 2.850 vC neolithicum midden A: 4.200 - 3.400 vC neolithicum midden B: 3.400 - 2.850 vC neolithicum laat: 2.850 - 2.000 vC neolithicum laat A: 2.850 - 2.450 vC neolithicum laat B: 2.450 - 2.000 vC bronstijd:

bronstijd vroeg: 2.000 - 1.800 vC bronstijd midden: 1.800 - 1.100 vC bronstijd midden A: 1.800 - 1.500 vC bronstijd midden B: 1.500 - 1.100 vC bronstijd laat: 1.100 - 800 vC

ijzertijd:

ijzertijd vroeg: 800 - 500 vC ijzertijd midden: 500 - 250 vC ijzertijd laat: 250 - 12 vC romeinse tijd:

romeinse tijd vroeg: 12 vC - 70 nC romeinse tijd vroeg A: 12 vC - 25 nC romeinse tijd vroeg B: 25 - 70 nC romeinse tijd midden: 70 - 270 nC romeinse tijd midden A: 70 - 150 nC romeinse tijd midden B: 150 - 270 nC romeinse tijd laat: 270 - 450 nC romeinse tijd laat A: 270 - 350 nC romeinse tijd laat B: 350 - 450 nC middeleeuwen:

middeleeuwen vroeg: 450 - 1.050 nC middeleeuwen vroeg A: 450 - 525 nC middeleeuwen vroeg B: 525 - 725 nC middeleeuwen vroeg C: 725 - 900 nC middeleeuwen vroeg D: 900 - 1.050 nC middeleeuwen laat: 1.050 - 1.500 nC middeleeuwen laat A: 1.050 - 1.250 nC middeleeuwen laat B: 1.250 - 1.500 nC nieuwe tijd:

nieuwe tijd A: 1.500 - 1.650 nC nieuwe tijd B: 1.650 - 1.850 nC nieuwe tijd C: 1.850 – heden

(22)

178100 / 446318

25206 40769

46867 25237

25235

25315

25233

16855 16856

25234

Appendix Wageningen, Keijenbergseweg 16: Archeologische Kaart

Bekende archeologische waarden volgens ARCHIS

Legenda

ONDERZOEKSMELDINGEN

VONDSTMELDINGEN

WAARNEMINGEN

HUIZEN

MONUMENTEN

archeologische waarde hoge archeologische waarde zeer hoge archeologische waarde zeer hoge arch waarde, beschermd

TOP10 ((c)TDN) bebouwd gebied doorgaande wegen bos

bouwland weiland

boomgaard/kwekerij heide

zand begraafplaats water

overig bodemgebruik

0 500 m

N

Archis2

25370

PLANGEBIED

(23)

Appendix Wageningen, Keijenbergseweg 16: Boorstaten

(cm)

5100

5050

5000

4950

4900

(cm)

5100

5050

5000

4950

4900

1

2

3

4 5

6

7

(24)

Appendix Wageningen, Keijenbergseweg 16: Laagbeschrijvingen

1 X-coordinaat (m) : 176921

Y-coordinaat (m) : 445384

Maaiveld (cm) : 5066

Diepte (cm)

Grondsoort

Omschrijving

0 - 35 zand matig siltig, matig grindig, 10yr3/2

35 - 45 zand matig siltig, matig grindig, 2,5y4/3, BC-horizont 45 - 75 zand matig siltig, 10yr6/4, C-horizont, Opm.: Grondmorene

75 - 120 zand zwak siltig, sterk grindig, 10yr6/4, Zand: matig grof, Opm.: Gestuwd rivierzand

Diepte (cm)

Grondsoort

Omschrijving

0 - 115 zand matig siltig, matig grindig, mix, vergraven, Opm.: Brokken gele en bruine grond 115 - 150 zand zwak siltig, matig grindig, 10yr6/4, C-horizont

Diepte (cm)

Grondsoort

Omschrijving

0 - 60 zand matig siltig, matig grindig, mix, vergraven, Opm.: Brokken gele en bruine grond 60 - 70 zand matig siltig, zwak grindig, 10yr5/4, C-horizont, Opm.: Grondmorene

70 - 120 zand zwak siltig, 10yr6/4, Zand: matig grof, Opm.: Gestuwd rivierzand

Diepte (cm)

Grondsoort

Omschrijving

0 - 40 zand matig siltig, matig grindig, 10yr3/2, bouwvoor

40 - 60 zand matig siltig, mix, vergraven, Opm.: Brokken gele en bruine grond 60 - 85 zand matig siltig, zwak grindig, 10yr5/4, C-horizont, Opm.: Grondmorene

85 - 120 zand zwak siltig, 10yr6/4, Zand: matig grof, C-horizont, Opm.: Gestuwd rivierzand

Diepte (cm)

Grondsoort

Omschrijving

20 - 75 zand matig siltig, matig grindig, mix, vergraven, Opm.: Brokken gele en bruine grond 75 - 130 zand matig siltig, matig grindig, 10yr6/4, C-horizont, Opm.: Grondmorene

130 - 150 zand zwak siltig, zwak grindig, 10yr5/4, Zand: matig grof, Opm.: Gestuwd rivierzand

(25)

Appendix Wageningen, Keijenbergseweg 16: Laagbeschrijvingen

Diepte (cm)

Grondsoort

Omschrijving

20 - 55 zand matig siltig, matig grindig, mix, vergraven, Opm.: Brokken gele en bruine grond 55 - 90 zand matig siltig, zwak grindig, 10yr5/6, C-horizont

90 - 120 zand zwak siltig, 10yr6/4, Zand: matig grof, Opm.: Gestuwd rivierzand

Diepte (cm)

Grondsoort

Omschrijving

0 - 25 zand matig siltig, matig grindig, 10yr3/2, bouwvoor 25 - 50 zand matig siltig, sterk grindig, 2,5y4/3, homogeen

50 - 90 zand sterk siltig, sterk grindig, 10yr5/4, C-horizont, Opm.: Grondmorene