KARA WALKER
GROOT OVERZICHT TEKENINGEN EN FILMS IN DE PONT A Black Hole is Everything a Star Longs to Be
Walker sets out art as a site for confrontation and necessary conversations – Art Review
Imposter Syndrome, 2020 en I Am Not My Negro, 2020, Glenstone Museum, Potomac, Maryland
De Pont kondigt met trots de grote tentoonstelling A Black Hole is Everything a Star Longs to Be aan van de Amerikaanse kunstenaar Kara Walker.
Voor het eerst in dertig jaar toont zij in deze tentoonstelling haar privé-archieven van meer dan 650 tekeningen, schetsen, collages, knipsels en tekstwerken – zowel wandvullend als piepklein. Ze worden getoond in een niet-chronologische opstelling in de ruime zalen van de voormalige wolspinnerij. De tekeningenreeksen worden in Tilburg afgewisseld met enkele van Walkers animaties en stop-motionfilms die naadloos aansluiten bij het werk op papier. Onder deze films bevinden zich twee animaties die De Pont in 2019 aankocht alsook Prince McVeigh and the Turner Blasphemies (2021). Deze stop-motionfilm werd recentelijk aan de collectie van het museum toegevoegd en beleeft in De Pont zijn Europese première.
Directeur Martijn van Nieuwenhuyzen: “Kara Walker is een soevereine geest. Zij heeft de fluwelen handschoentjes thuisgelaten. Haar werk is rebels, virtuoos, humoristisch en het doet soms een beetje pijn. Walker daagt de kijker uit zelf aan de slag te gaan en schaamteloos vraagtekens te plaatsen bij culturele mythen en diepgewortelde maatschappelijke opvattingen. Haar tekeningenarchief, dat zij voor het eerst toont, is de basis van een imposante artistieke praktijk die vele decennia omspant. Het is uitzonderlijk dat het Nederlandse publiek nu met deze goudmijn kan kennismaken.”
The Right Side en The Wrong Side, from the series The Gross Clinician Presents: Pater Gravidam, 2018, Kunstmuseum Basel, Kupferstichkabinett, aankoop 2019
“Tekenen verandert een wit stuk papier in een plaats voor reflectie”, zegt Walker. Haar tentoonstelling maakt deze uitspraak in één blik duidelijk. Met de brede selectie van tekeningen, waaronder enkele monumentale werken zoals een reeks portretten van Barack Obama, belichaamt A Black Hole is Everything a Star Longs to Be het volledige spectrum van haar artistieke programma en geeft de tentoonstelling een uitbundig beeld van haar werk- en denkprocessen.
Walker kreeg begin jaren negentig bekendheid met panorama’s van geknipte zwart-wit silhouetten waarin ze de toeschouwer op een bijna sprookjesachtige maar ook
uitdagende manier confronteerde met onderwerpen die vaak onbesproken bleven: de geschiedenis van slavernij, de verhoudingen tussen zwart en wit, sekse-
ongelijkheid en racisme. Er volgden animaties en later grote sculpturale installaties.
De 13 meter hoge fontein Fons Americanus die in 2019 in de Turbine Hall in het Londense Tate Modern was te zien, is daarvan een indrukwekkend voorbeeld.
boven: Untitled, 1997–1999, collection Charlotte and Herbert S. Wagner III
links: Barack Obama as Othello "The Moor" With the Severed Head of Iago in a New and Revised Ending by Kara E. Walker, 2019, The Joyner/Giuffrida Collection
Met de inzage in haar persoonlijke archief biedt Walker nu een blik op het
scheppingsproces dat aan haar uiteenlopende oeuvre voorafgaat. Daarmee geeft ze niet alleen verschillende bronnen prijs; de bezoeker krijgt ook het gevoel over de schouder van de kunstenaar mee te kijken. In tegenstelling tot de gestileerde silhouetten en strak geregisseerde installaties vallen haar tekeningen op door directheid en hun persoonlijke, vaak dagboekachtige karakter. Walker reageert snel, impulsief en soms subversief op politiek-maatschappelijke ontwikkelingen – denk aan MeToo, George Floyd, populisme – en brengt deze ontwikkelingen in verband met de geschiedenis die eraan ten grondslag ligt. Zo wil ze zicht krijgen op de gevolgen van de trans-Atlantische slavenhandel voor onze tijd en voor haar eigen identiteit: haar positie als vrouw, zwarte vrouw en zwarte vrouwelijke kunstenaar.
Trolls, 2012, courtesy de kunstenaar en Sikkema Jenkins & Co, New York
Maar de overweldigende variëteit aan technieken en experimenteerdrang toont tegelijkertijd het plezier van het maken en die genereert een aanstekelijke energie.
Met de poëtische en dubbelzinnige titel A Black Hole is Everything a Star Longs to Be, afkomstig van een werk uit 2012, stelt Walker de autonomie van de kunstenaar centraal en verzet ze zich tegen
onderwerping aan (politieke) macht, de kunstmarkt of de kunstgeschiedenis.
Tegelijkertijd brengt het astronomische zwarte gat ook de grens van kennis en
wetenschap in beeld. Je zou ‘Black Hole’ ook kunnen opvatten als een plek waarin alles samenkomt en waaruit niets meer kan ontsnappen. Net als in een archief.
De tentoonstelling is georganiseerd door Kunstmuseum Basel in samenwerking met Schirn Kunsthalle Frankfurt en De Pont museum in Tilburg.
NIEUWE AANWINST
Prince McVeigh and the Turner Blasphemies, 2021
Prince McVeigh and the Turner Blasphemies, 2021, videostill, collectie De Pont museum, Tilburg
De Pont verwierf in november 2021 de stop-motionfilm Prince McVeigh and the Turner Blasphemies (2021). Twee jaar geleden werden al twee van Walkers animatiefilms aan de collectie van het museum toegevoegd: ...calling to me from the angry surface of some grey and threatening sea… (2007) en National Archives Microfilm M999 Roll 34:
Bureau of Refugees, Freedmen and Abandoned Lands: Six Miles from Springfield on the Franklin Road (2009).
Walkers Prince McVeigh and the Turner Blasphemies is te beschouwen als respons op de maatschappelijke ontwikkelingen in de VS in de afgelopen decennia, waarbij het
Kara Walker in kunstmuseum Basel. © Ari Marcopoulos
rechts-extremistisch gedachtegoed zich uitte in gewelddadigheden als de bomaanslag in Oklahoma City in 1995 door Timothy McVeigh, de moord op James Byrd Jr. in 1998 en de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. De film is een reactie op het Trump-tijdperk, op radicaal nationalisme en op opvattingen over vooruitgang en gerechtigheid in de VS.
De titel verwijst naar de speelfilm The Adventures of Prince Achmed uit 1926 van de Duitse regisseur en pionier op het gebied van silhouet-animatie Lotte Reiniger, en naar The Turner Diaries, de dystopische roman van William Luther Pierce uit 1978,
gepubliceerd onder het pseudoniem Andrew Macdonald. In dit boek wordt een rassenoorlog beschreven en de uiteindelijke massale uitroeiing van alle niet-witte volkeren over de hele wereld. The Turner Diaries wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke teksten binnen hedendaagse extreem-rechtse bewegingen en werd door McVeigh zelf als inspiratiebron aangehaald. De partituur van Walkers film
is gecomponeerd door de in Minneapolis woonachtige musicus en componist Lady Midnight en omvat een verscheidenheid aan genres. De wisselende orkestraties van marsband-, ragtime-, soul- en rockmelodieën versterken de stuwende, filmische toon van het verhaal.
Bij de tentoonstelling verscheen de rijk geïllustreerde catalogus Kara Walker – A Black Hole is Everything a Star Longs to Be, Drawings 1992–2020 met teksten van Kara Walker, Anita Haldemann, Maurice Berger, Aria Dean en een introductie van Josef Helfenstein, Philipp Demandt en Martijn van Nieuwenhuyzen. Uitgegeven bij JRP|Editions, Zwitserland, 598 pag., ISBN 978-3-03764-557-4. Prijs € 60,00.
Voor alle beelden geldt deze copyrightvermelding: © Kara Walker, courtesy of Sikkema Jenkins & Co., New York; Sprüth Magers, Berlin.
OVER KARA WALKER
Kara Walker woont en werkt in New York, USA. Ze werd in 1969 geboren in
Stockton, Californië, maar groeide vanaf haar dertiende op in Atlanta, Georgia. Ze studeerde aan het Atlanta College of Art (BFA, 1991) en de Rhode Island School of Design (MFA, 1994). Walker ontving vele prijzen, waaronder de John D. and Catherine T. MacArthur Foundation Achievement Award in 1997 en de United States Artists Eileen Harris Norton
Fellowship in 2008. In 2012 werd ze lid van de American Academy of Arts and Letters. Haar werk is vertegenwoordigd in talrijke musea en openbare collecties waaronder The Solomon R. Guggenheim Museum, The Museum of Modern Art en The Metropolitan Museum of Art, New York; Tate Modern, Londen; Museo nazionale delle arti del XXI secolo
(MAXXI), Rome; De Pont museum, Tilburg en Deutsche Bank Collection, Frankfurt.
In 2007 organiseerde het Walker Art Center in Minneapolis de grote
overzichtstentoonstelling Kara Walker: My Complement, My Enemy, My Oppressor, My Love. Deze tentoonstelling reisde daarna door naar ARC/Musée d'Art moderne de la Ville de Paris; Whitney Museum of American Art in New York; Hammer Museum in Los Angeles; en Museum of Modern Art in Fort Worth. Recente solotentoonstellingen werden georganiseerd door Art Institute of Chicago; Camden Arts Centre in Londen en Metropolitan Arts Center (MAC) in Belfast.
In 2014 realiseerde Walker haar eerste grootschalige publieke project, de
monumentale installatie A Subtlety, or... the Marvelous Sugar Baby in de verlaten Domino Sugar-raffinaderij in Williamsburg, Brooklyn. In opdracht van Creative Time reageerde zij met dit project – een massieve, met suiker overdekte sfinxachtige sculptuur – op de roerige geschiedenis van suiker. In 2019 maakte zij de 13 meter hoge fontein Fons Americanus in de Turbine Hall van Tate Modern.
KARA WALKER
A Black Hole is Everything a Star Longs to Be 19 februari 2022 - 24 juli 2022
Beeldmateriaal voor publicatie kunt u downloaden via deze link op de perspagina van onze website. Voor overige vragen: h.zeedijk@depont.nl | 06 58969360
Controleer de website voor actuele informatie!
Openingstijden De Pont museum:
dinsdag tm zondag: 11–17 uur
donderdag: 17-21 uur (gratis) zodra de avondopenstelling weer mogelijk is Wilhelminapark 1, Tilburg
www.depont.nl
---
De Pont museum, 9 december 2021
