JAARGANG 16- NR. 3- MEI 1983
Bezuidenhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag,
lteiE~foon:
070-858303 verschijnt 8 x per jaar
DOCUMENT
NEOERLANo~~ECENTRUM PAATIJ~OLITIEKE
EER DAN OOIT
UIDELIJKHEID BIEDEN
Jacob Kohnstamm, partijvoor-
is het spannend om op
1 . . . . ~"''""'''"'
na het congres te kijken wat
kranten over dat congres schrijven.
natuurlijk heeft de schrijvende pers lezers en onze kiezers geïnfor-
over de sfeer (blakend van zelf- springlevende partij, ver- in de toekomst), en over de
lOPKOJDSI
(circa 10% van ons ledental).
dat was nieuws, dat wil zeggen en - voor velen - onverwacht.
moge zich dan blijkens de laatste ( Op>tmtepeutmg:en niet verheugen in een aanhang, de partij en haar leden daardoor niet in het minst aange-
de (weder)opbouw van 0'66 is dat ongelooflijk wezenlijke factor: ge- en vertrouwen in onze ideeën en in drager daarvan, de partij.
daarmee zijn we er nog niet. Blakend zelfvertrouwen bestaat nog steeds de ijkheid dat we een marginale plaats gaan innemen in de Nederlandse politiek. En daarvoor is D'66 niet opge- richt; daarvoor blijft D'66 niet bestaan.
Noem het grootheid waanzin, zo U wilt, maar in onze geschiedenis ligt een ere- schuld besloten. Ik ben er van overtuigd dat onze ongebondenheid, ons pragmatis- me, ingebed in een nationale en internatio- nale (links-liberale ?) politieke troming, tot nieuwe antwoorden en oplossingen kan en vooral moet leiden, waar andere partij- en niet of te laat mee komen.
Goed congres
In dat licht bezien hebben we een goed congres achter de rug. Ik noem daarbij een paar willekeurig gekozen voorbeelden . Het congres zette het licht op groen voor een nieuwe schoolstrijd. een trijd die moet leiden tot daadwerkelijke democrati- sering en decentralisatie van het onder- wijs, waarbij er- openbaar of bijzonder-
geen heilige huisjes meer bestaan. Het congres bepaalde dat het met de realisering van een van onze centrale doelstellingen- radicale democratisering van de samenle- ving- droevig gesteld was, en dat de poli- tieke partij Democraten '66 geen knip voor de neus waard was, indien we niet met nieuwe initiatieven terzake zouden ko- • men.
Groen platform of niet: het congres was consequent en zette opnieuw een deur op een kier, althans tot in het najaar. Maar in de tussenliggende periode zijn de kamerle- den dringend verzocht alles in het werk te stellen om de zorg voor het milieu bij alle
DEMOCRAAT JAARGANG 16-NR. 3-MEI 19R3
. ·.
' ,.
~
. . .
'.
beslissingen over deregulering prioriteit te geven. En waar het de centrale thema's van de komende jaren betreft- de radicale herwaardering van betaalde arbeid in het geheel van menselijke activiteiten en de vrede en veiligheid -daagde het congres de hele partij uit om daarover tussen nu en de komende twee congressen te denken, te praten en te beslissen. Ga er maar aan staan.
Het woord is nu allereerst aan de Stichting Wetenschappelijk Bureau, bij wie de zwa- re taak rust om de door het congres aange- geven richting om te zetten in concrete beleidsvoorstellen, en daarna aan de partij om daarover beslissingen te nemen.
Pieter Maessen schrijft in het Parool van 9 mei 1983 onder de kop 'Congres D'66 toont weer zelfvertrouwen": "De partij moet alle zeilen bijzetten om haar plaats tussen en naast andere partijen te bevechten en dui- delijk af te bakenen. Onder die omstandig- heden moet een partij de beschikbare ener- gie op hoofdzaken richten en moet zij meer dan ooit de kiezers duidelijkheid over de eigen positie bieden."
Gelijk heeft hij, en het is precies waar we mee bezig zijn.
IN DIT
NUMMER
Captijn over macht Emancipatiewerkster geïnterviewd
Congresverslagen Wat indruk maakte In het hart
3
6 9 13
Concept Europees Programma EERSTE
CONGRESDEMOCRAAT
' r!l
Geachte schenker/schenkster,
Open brief aan allen die hebben bijgedragen aan het dichten van het gat van 1982.
Den Haag, 17 mei 1983
De financiële nood ten gevolge van "het gat vanl982':.wa.s zo hoog gestegen, dat ons geen keuze .re,stte .. Wij miJèsten U op dringende wijze, telefonisch en/of schriftelijk, .te hulp r;pepen en U om een financiële bijdrage verzqekeii.. .
·
Die noodkreet heeft eenfantastische respons gekregen: hei streef- bedrag van 150.000 gulden is inmiddels gehaald, er komen nog dagelijks giften binnen en er is nog een behoorlijk bedrag aan toe- zeggingen. Daarmee is de basis gelegd voor het ook structureel gezond maken van de parti.ifinanciën. Bovendien is het ons daardoor mogelijk gemaakt om de ondersteuning van de partij door de mede- werkersi-sters op het landelijk secretariaat op het huidige peil te houden.
Voorkomen is beter dan genezen. Daarom zal binnen de grenzen van het mogelijke (het is nu eenmaal eigen aan verkiezingscampagnes om een enigszins chaotisch verloop te hebben) getracht worden om te voorkomen, dat er in de toekomst wederom dergelijk klemmend beroep op U zal moeten worden gedaan. Daarover zult U- ook via de Democraat - nader worden geïnformeerd.
Voor Uw bereidheid om de partij- ook in financiële zin -krachtig te willen ondersteunen en onderbouwen, wil ik hierbij, mede namens Maarten Engwirda, mijn oprechte en grote dank uitspreken.
Met vriendelijke groet w.g.
Jacob Kohnstamm partijvoorzitter
Bezuidenhoutseweg 195, 2594 A] Den Haag. Telefoon 070-858303.
Postgiro l47Tl71, t.n.v. penningmeester D'66, Den Haag.
Uitslag interne kan- didaatstelling voor de Eerste Kamer
De Landelijke Verkiezingscommis- sie heeft na het sluiten van de stem- bus de stemmen geteld en daarmee de volgorde vastgesteld van de D'66- kandidatenlijst voor de komende Eerste Kamerverkiezingen.
Er zijn 1.240 stembiljetten binnenge- komen - waarvan 7 ongeldig - en er waren er 8860 verzonden: 14% van de stemgerechtigde leden heeft dus daadwerkelijk van het stemrecht ge- bruik gemaakt.
De uitslag is als volgt:
I.
Hans van Mierlo 12.498 ptn 2. Jan Glastra van Loon 11992 ptn 3. Suzanne Bischoff 10.831 ptn 4. Jan Vis 10.104 ptn
5.Marie-Louise Tiesinga8.353 ptn 6. Aad Nuis 5.962 ptn 7. Aar de Goede 5.851 ptn 8. Chel Mertens 4.794 ptn 9. Joke Jorritsma 4.382 ptn 10. Bert Schwarz 4.314 ptn 11. Bob van den Bos 3.828 ptn 12. Arnold Martini 3.208 ptn 13. Hans Wessel 3.096 ptn 14. Martijn van Empel 2.800 ptn 15. Jan Prevoo 2.680 ptn 16. Jan Mulder 2.211 ptn 17. Marcel Houtkamp 1.335 ptn 18. Henk van Heusden 1.023 ptn
19. Ad Zetz 939 ptn
20. Dim van Rhee 870 ptn
21. Ted van der Meer 22. Anton de Man 23. Martin van der Wijst 24. Leonard Groenewegen 25. Douwe Jansz
26. Paul de Roo
804 ptn 785 ptn 760 ptn 715 ptn 650 ptn 389 ptn
RADIO_,
&Tv ...
Vakantie! Waar moeten ze nou weer heen?
Elk jaar opnieuw een vraag: Waar moeten we met vakantie heen?
Een vraag voor ouders, die op vakantie willen zonder hun kinderen of die dit jaar zelf een keertje over- slaan, maar wèl een vakantiemoge- lijkheid voor hun kinderen zoeken.
Een vraag ook voor jonge mensen, die dit jaar een aktieve vakantie in eigen land willen doorbrengen.
De Stichting voor Zon en Vrijheid kan op deze vragen een antwoord geven.
Al jarenlang verzorgt het Vakantie- service-buro van de Stichting voor Zon en Vrijheid Kinderdorpen voor kinderen van 9 t/m 12 jaar in Vier- houten en Schayk.
Voor 13 t/m 16 jarigen is er Jeugd- camping in Vierhouten.
06k zijn er vele mogelijkheden op het gebied van de Watersport, zoals·
de Zeilschool "Het Molenhuis" in Wouctsend met kursussen voor di- verse leeftijdsgroepen (vanaf 9 jaar tot 18 jaar en ouder) en Windsurf- kampen.
Bovendien is er een aparte zeilweek voor gezinnen waar programmamo- gelijkheden zijn voor 9-jarigen en ouder.
De Stichting voor Zon en Vrijheid is niet uit op winst; de prijzen kunnen daardoór laag worden gehouden.
Is uw belangstelling gewekt? Een folder met uitgebreide gegevens over deze vakantie-aktiviteiten kan schriftelijk of telefonisch worden aangevraagd bij:
STICHTING VOOR ZON EN VRIJHEID
Vakantie-Service Plein '40-'45, nr 5"
Postbus 8112 1005 AC Amsterdam
Tel: 020- 138588 (dag en nacht be- reikbaar)
OPROEP
Marie-Louise Tiesinga zou vanwege haar portefeuille defensiezaken in de Eerste Kamer graag in contact ko- men met D'66-ers, die werkzaam zijn binnen de krijgsmacht en die willen meewerken in een ad hoc-werk- groepje personeelszaken.
Eerste Kamerfractie D'66 Postbus 20017
2500 AH DEN HAAG, of tel.:
075 - 286966
"De Groene Lijn":
070-850788.
DEMOCRAAT JAARGANG 16- NR. 3- MEI 1983
COLOFON
De uitgave van de Democraat ge- schiedt onder verantwoordelijk- heid van een door het Hoofdbe- . stuur benoemde redactieraad die
als volgt is samengesteld:
Jan Goeijenbier, Marie-Louise Tiesinga, Ed Veenstra, Stijn Verbeeck, Mieke van Wagen- berg, Kitty Warburg, Roei Hes- kamp.
Als secretaris is aan de redactie- raad toegevoegd: Corry Hupkes.
Correspondentie, copy e.d.
richten aan het redactiesecreta- riaat van:
De Democraat, .Bezuidenhoutseweg
195,2594
AJ Den Haag.
Verantwoordelijkheid
De rèdactieraad draagt de eindver- antwoordelijkheid voor inhoud en op- name van publikaties in de Demo- craat. Het moet duidelijk zijn dat deze verantwoordelijkheid zich niet uit- strekt tot bijdragen van het Hoofdbe- stuur, fracties in vertegenwoordigen- de lichamen, het SWB-bestuur, het PSVI-bestuur, de Adviesraad en an- dere officiële partijorganen. Al deze bijdragen zijn als zodanig herkenbaar aan het rubriekshoofd.
Ook de inhoud van ingezonden brie- ven, die steeds de naam van de schrij- ver vermelden, valt buiten de verant- woordelijkheid van de redactieraad.
Voorzover er enig misverstand om- trent de redactionele verantwoorde- lijkheid mocht dreigen, worden de ti- tels van bijdragen die buiten die ver- antwoordelijkheid vallen, voorzien van een*
De Democraat
De Democraat wordt gratis toe- gezonden aan alle leden van D'66. Niet-leden kunnen zich abonneren voor f 35,- per jaar.
Losse nummers zijn verkrijgbaar bij het secretariaat voor f 4,- per stuk.
·wanneer verschijnt de Democraat?
De Democraat verschijnt 8 maal per jaar.
Democraat nr. 4 verschijnt
±29 juni 1983.
De sluitingsdatum voor ALLE kopij voor dit nummer is:
maandag 6 juni, 17 uur.
Advertentietarieven per
1-2-19821/1 pagina: f 1300,-
1/2 pagina: f 800,- 1/3 pagina: f 600,- 1/4 pagina: f 500,- 1/6 pagina: f 400,-
Steunkleuren zijn mogelijk;
meerprijs op aanvraag verkrijg- baar.
Contractprijzen op aanvraag verkrijgbaar.
Plaatsing van advertenties is me- de onderworpen aan de goedkeu- ring van de redactie.
Oplage:
15.000ex.
Druk en Lay-out:
Brouwer Offset BV /Utrecht Partijsecretariaat
Bureau SWB D'66 Bureau PSVI D'66 Bezuidenhoutseweg 195 2594 AJ Den Haag Telefoon: 070-858303 giro 1477777 Partij voorlichter:
070-832468
D'66 TUSSEN GELIJK HEBBEN EN
GELIJK KRIJGEN
door: Paul Captijn
0'66 heeft altijd wat slordig met macht omgegaan.
Want was (en is) het niet zo dat voor ons maatschappij-analyse, probleem- verkenning, structurele benaderingen belangrijker zijn?
Stellig is zulks van grote waarde en zeker in ons programma heeft dit veel vruchten afgeworpen. Deze arbeid is voor een politieke partij als D'66 noodzakelijk, maar is het ook vol- doende?· Neen.
Waarom niet?
Omdat in de politiek vooral macht een middel is om programmapunten in realiteit om te zetten. Het is daar- om nodig om goed met macht om te kunnen gaan. Daar zijn wij de
afge~lopen tijd geen meesters in gebleken.
Macht
Macht is, kort gezegd, het vermogen om ontwikkelingen te starten, om te buigen of te stoppen.
Macht is geen eenduidig iets. Er mee om- gaan heeft veel van aan het langste eind trekken uit een kluwen draden waaraan velen sjorren. Om dat goed te doen is in- zicht nodig in hoe dat werkt. Ga je slecht of niet met macht om, dan is het veel moeilij- ker om veranderingen in de samenleving aan te brengen. Het gaat wel, heeft de er- varing geleerd, maar de inschakeling van derden, is er voor nodig.
Dat is moeizaam en duurt lang.
D'66 heeft nooit een getuigenispartij willen zijn. Zij schuwde de verantwoordelijkheid niet - zo luidde het - maar vergat dat bij besturen verantwoordelijkheid en macht hand in hand staan.
Aan macht is niets vies, mits niet als doel op zich beschouwd maar als middel om veranderingen en liefst verbeteringen in de samenleving aan te brengen.
Met macht omgaan
In politiek-bestuurlijke organen lijkt het er door de gecompliceerde besluitvormings- processen wel op, dat belangrijke beslis- singen pas na rijp beraad en advies tot , stand komen. In werkelijkheid is daardoor al heel wat macht verdeeld en gebruikt voordat de finale beslissing valt. Het is derhalve zaak om op die plaatsen en tijd-
stippen zodanige invloed uit te oefenen dat het "halfprodukt" al wat van de kleur be- gint te vertonen die het moet hebben als de eindbeslissing valt.
Soms is dit vrij eenvoudig te verwezenlij- ken, vaak is het lastig omdat het penetratie betekent van instèllingen/instanties die met de voorbereiding van beslissingen van doen hebben. In de vrij verkokerde sa- menleving van vandaag houdt een en ander o.a. in het zitting nemen in dan wel het beïnvloeden van besturen van die organi- saties die op belangrijke terreinen van de maatschappij iets in de. melk te brokkelen hebben. Dat zijn niet alleen de Ie en 2e kamer, staten en raden, maar ook instellin- gen uit het particulier initiatief, adviescol- leges e.d. die een rol spelen in beleids- kwesties.
D'66 is in deze laatste kategorie onvol- doende aanwezig.
Invloed tijdens beleids- en besluitvoorbe- reiding is van belang, dat neemt niet weg dat een D'66er in de persoon van de finale beslisser nog beter is. Wat dat betreft heeft D'66 nog slechts een korte traditie. Het aantal bestuurders in onze kring is nog zeer beperkt, maar zelfs van dat kleine aantal wordt onvoldoende gebruik gemaakt.
Kontakten tussen D'66-bestuurders over concrete beleidszaken die op verschillende Vervolg op pagina 4
DEMOCRAAT JAARGANG 16- NR. 3- MEI 1983
"Tussen droom en daad" van Joris Backer is een uitstekend boek. Bij mijn weten is het voor het eerst in de politieke geschiedenis van Nederland dat zoveel vertegenwoor- digers van één partij- die de hitte van de dag hebben gedragen- na afloop van hun
"kortstondige droom" zó openhartig hun mening over de feiten geven.
Dit unicum zou geen reden zijn om er in deze kolom over te schrijven. Daar zijn twee andere redenen voor van zeer uit- eenlopende aard. De eerste is de verba- zing. In al die tien interviews komt de rol van de partij maar een enkele keer ter 'sprake. De fractie kom je nog wel eens tegen, maar die 17.000 leden, die toch ook niet allemaal gezwegen hebben tussen mei '81 en september '82, die hoor je niet. Wel wordt er regelmatig beweerd dat er van alles geschort heeft aan de communicatie, niet alleen met de kiezers, maar ook met de leden. Niemand van de ondervraagden re- kent dat "gebrek aan oor voorgeluiden uit de partij" tot de oorzaken van het zich teleurgesteld afwenden van vele kiezers.
Jan Glastra van Loon zegt- als Joris hem er aan herinnert dat de "vrijzinnigen"
vroeger het "leger generaals zonder sol- daten" genoemd werden -: "Dat vind ik allemaal wel meevallen in D'66. De ge- beurtenissen in '82 zouden kunnen wijzen op onvoldoende gevoel voor wat de "sol- daten" dachten . .. ",en voorts zegt hij dat het niet in onze aard ligt een organisatie die gesmeerd loopt te ontwerpen.
Alle democraten die a/langer of sinds kort een bijdrage proberen te leveren aanfun- dament en structuur van onze partij, zullen na lezing van deze interviews, met des te meer ijver en volharding hun werk voort- zetten.
Onbegrijpelijk en ook onvergeeflijk is het- en dat is de tweede ·reden voor het ver- schijnen in deze kolom- dat, juist als een paar maanden geleden bij het verschijnen van het Dagboek van Jan Terlouw, er ook nu weer afkeurende stemmen gehoord worden, die zich afvragen waarom zo'n boek moet verschijnen. Wat zijn dat voor mensen die onze eigen analyses van slagen en falen binnenskamers willen, houden?
Als er iets is waarmee wij de kiezer kunnen laten zien en horen hoe wij denken, dan is het dit boek van Joris Backer. Laten we blij zijn dat het geschreven is en bevorderen dat het gelezen wordt.
In relatie hiermee nog dit: een politieke partij die leeft en zich ontwikkelt, heeft te maken met leden die komen en gaan.
Wanneer leden afhaken- en dat uitvoerig motiveren - moet je dat niet verbergen maar publiceren. Het verduidelijkt de plaats waarde partij staat. Wie hetjongste congres heeft gevolgd, weet dat D'66 juist dáár moeite mee heeft.
3~
Vervolg van pagina 3
niveaus spelen vinden slechts op kleine schaal plaats. Terwijl toch de mogelijkheid aanwezig zou zijn om een gemeenschap- pelijke policy uit te stippelen. Bij andere partijen is zulks veel beter ontwikkeld.
Laat het toch in ieder geval zo worden dat wat D'66 heeft of krijgt aan bestuurders een beetje op elkaar afgestemd opereert.
Daar bedoel ik niet mee dat een Groninger burgermeester zijn doen en laten moet af- stemmen op een Brabantse wethouder, maar wel een gesprek of telefoontje tussen bestuurders die vanuit verschillende ach- tergronden of bestuurslagen over dezelfde problemen beleid moeten ontwikkelen.
Het hoeft niet allemaal gestruktureerd te zijn, als de mogelijkheid maar benut wordt om, zo enigszins mogelijk een gezamenlij- ke D'66-lijn te trekken.
Idealen - Realiteiten - Macht
Wie zijn idealen in realiteiten wil omzetten heeft daarvoor macht nodig. Er zijn ver- schillende vormen van macht, formele en informele:
de formule:
• bestuurlijke macht
• gezag
• gestalsmatige macht
• macht van het argument/de rede
• juridische macht
• geld
• staking de informele:
• drukuitoefening
• "wandelgangen"
• goede kontakten/lobby
• actie/demonstratie.
Machtsvormen als chantage, gijzeling, gewapend optreden e.d. laat ik bewust buiten beschouwing.
Er komt in de politiek geen besluit tot stand zonder dat een aantal van de formele en informele machtsvormen een grotere of kleinere rol heeft gespeeld. Naarmate een politieke partij of een politicus er beter in slaagt van de verschillende machtsvormen gebruik te maken, des te groter is de kans dat een besluit conform zijn bedoelingen, idealen of programma genomen wordt.
Een ieder die op een of andere manier of plaats actief is in besluitsvormingsproce- dures kent het verschil tussen "gelijk heb- ben" en ,,gelijk krijgen". Om gelijk-heb- ben om te"kunnen zetten in gelijk-krijgen is het nodig om een aantal van de genoemde machtsvormen te hanteren. Zo niet dan doe je ongetwijfeld geen vlieg kwaad, maar vang je er ook nooit een.
Macht op een goede manier gebruiken, ze- ker als beslisser, betekent soms het halen van vuile handen. Dat is absoluut geen ramp.
Wie geen vuile handen wil halen in de poli- tiek moet de kansel als entrepot voor zijn idealen kiezen. Wie echter metterdaad de samenleving wil, veranderen moet met macht aan de slag. Politiek betekent het maken van keuzes. Met het hulpmiddel macht kunnen die keuzes in de praktijk gebracht worden.
De laatste jaren wordt het gebruik van
sommige machtsvormen geïntensiveerd door er de nodige agressie in te stoppen dan wel te vermengen met burgerlijke on- gehoorzaamheid. Heel langzaam wordt ,;het doel heiligt de middelen" weer zicht- baar, althans bij een aantal groeperingen in Nederland.
Binnen D'66 is eigenlijk nauwelijks een antwoord, laat staan een alternatief voor- handen op een dergelijk fanatiek gebruik van machtsmiddelen.
Hoe kan D'66 beter met macht omgaan?
D'66 zal zich als betrekkelijk kleine partij het meest moeten bedienen van machts- vormen die niet onmiddellijk op aantallen steunen. Zij zal moeten benadrukken dat minderheden in Nederland gerespecteerd moeten worden en dat aan hun bijdrage in de besluitvorming niet zonder meer voor- bijgegaan kan en mag worden. De nadruk zal derhalve moeten liggen bij die machts- vormen waarin het kwalitatieve aspect een zware rol speelt. Dat houdt in:
- Daar waar enigszins mogelijk bestuurlij- ke posten bekleden;
- Op dergelijke posten laten blijken dat gesproken en gehandeld wordt vanuit D'66 uitgangspunten;
- De macht van het getal trachten te even- aren met behulp van sterke argumenten;
- Het waar mogelijk hanteren van be- staande juridische instrumenten t.b.V . D'66 opvattingen.
In de informele sfeer zijn de mogelijkheden soms groter dan in de formele. Het leggen van goede kontakten, het meepraten in de wandelgangen, het meedoen of zelf op- zetten van acties zijn typisch middelen die gehanteerd kunnen worden door relatief kleine groepep die, mits goed gebruikt- en liefst in samenhang met elkaar- daardoor aanzienlijke invloed kunnen uitoefenen.
Het mogelijke verwijt dat m.n. de infor- mele middelen strijdig zouden zijn met de door D'66 zo zeer beleden openheid zet ik aan de kant met het gezegde "Wie niet sterk is, moet slim zijn." Maar meer ten principale: als de uiteindelijke besluitvor- ming in volle openbaarbeid zijn beslag krijgt, is er toch niets op tegen om in de voorbereidingsfase te proberen de D'66 invloed zo sterk mogelijk te doen zijn?
Het is zaak om van te voren een aantal beleidsterreinen te selekteren waarop men zeer bewust een zo groot mogelijke invloed wil uitoefenen. Voorkomen moet worden dat de beperkte kracht die D'66 kan aan- wenden wordt versnipperd over een breed scale van onderwerpen.
Naar mijn mening zullen dat, conform ons programma moeten zijn:
- het economisch beleid;
- het milieubeleid;
- het beleid terzake vrede en veiligheid.
De vele andere beleidsterreinen dienen dan per definitie een lagere prioriteit te Vervolg op pagina 5
Tussen
droom en daad
D'66 en de politieke crisis
PSVi
BESTELLEN VIA
politiek scholings- en vormingsinstituut
d~~
bezuidenhoutseweg 195, 2594 aj den haag.
DEMOCRAAT JAARGANG 16- NR. 3- MEI 1983
ONTWIKKELINGSSAMENWERKING
door: Aar de Goede
Enige tijd geleden woonde ik de con- ferentie op Jamaica bij die plm. zes- tig Europese parlementariërs en een evengroot aantal vertegenwoordigers van ontwikkelingslanden bijeen bracht. Het betrof hier de jaarlijkse bijeenkomst, die ingevolge de verdra- gen van Lomé wordt gehouden om het wel en wee van de samenwerking tussen de Europese Gemeenschap en 63 ontwikkelingslanden te bespreken.
Een mijns inziens belangrijk rapport dat in bespreking kwam betrof de industriële sa- menwerking. Op een viertal punten heb ik van de· rapporteur (de Franse socialist Fuchs) gedaan gekregen het rapport bij te stellen.
I. Van industriële ontwikkeling in de meeste ACS-landen zal m.i. nauwelijks sprake kunnen zijn, indien geen oplossing wordt gevonden voor de enorme beta- lingsbalanstekorten die nu reeds bestaan bij vele van hen. Industriële ontwikkeling vereist veelal grote kapitaalsinvesterin- gen; het geld daarvoor moet uit het rijke Noorden komen. Maar het internationale geldsysteem is kwetsbaar gebleken, juist op het punt van terugbetaling van arme landen van leningen en rente.
2. Industriële ontwikkeling kan bijdragen tot vergroting van de welvaart. Meer werkgelegenheid, vergrote koopkracht, versterkte economische infrastructuur zijn daarbij erg waardevol. Negatieve aspecten zijn er evenwel ook: versnelde uitputting bodemschatten, ecologische problemen zoals vervuiling van bodem, water en lucht, ontbossing - die nu reeds op grote schaal plaats vindt - concentraties van mensenmassa's 'in industriële centra. In onze westerse geïndustrialiseerde wereld zijn teveel slechte voorbeelden voorhan- den om daarvan niet te willen leren.
3. Versterkte ontwikkeling op industrieel gebied levert problemen op bij de afzet van de producten op de wereldmarkt. Het Sta- bexstelsel (waarbij voor agrarische pro- ducten uit de ontwikkelingslanden, b.v.
Vervolg van pagina 4
krijgen. Door op onderwerpen die in deze drie sectoren liggen fors aan de weg te timmeren met duidelijke stellingnames profileert D'66 zich weer beter.
Machtsuitoefening op ieder van deze drie sectoren begint met ideevorming, voorwaar niet het slechts verzorgde onderdeel van ons D'66-functioneren. Maar dan begint het pas echt goed. Als de ideeën op papier staan, moeten ze zo goed mogelijk aan de man gebracht worden en tot werkelijkheid wor- den. Daarvoor dient invloed en druk te wor- den uitgeoefend en macht niet geschuwd.
Hopelijk vormt het bovenstaande een bij- drage tot het denken over het omgaan met macht binnen D'66.
suiker, een min of meer gegarandeerde prijs geldt) zal hier niet of nauwelijks kun- nen werken.
4. De energiesituatie levert nu reeds een groot probleem op voor vele ontwikke- lingslanden. De sterk gestegen olieprijzen hebben dààr, nog veel meer dan in het Westen, voor ontwrichting gezorgd. Wel- nu, uitbreiding van het industriële poten- tieel betekent ook een grotere energiebe- hoefte.
Het bijgestelde rapport komt in het najaar opnieuw aan de orde.
Mensenrechten
Een tweede punt dat dit keer grote aan- dacht trok was de kwestie Nigeria annex mensenrechten. Ongeveer twee miljoen mensen worden daar zonder enige hulp als overbodig geworden werkkrachten de grenzen overgejaagd. De Afrikaanse lan- den stelden zich gezamenlijk op hei stand- punt dat dit een interne Afrikaanse aange-
EUROPEES~
PARLEMEN~
legenheid was, waarmee de EEG-landen zich maar beter niet konden bemoeien.
Met vele anderen heb ik dit standpunt af- gewezen. Reeds in november vorig jaar heb ik (toen als enige) aandacht gevraagd voor schendingen van mensenrechten in ontwikkelingslanden. En voor de kwestie Zuid-Afrika worden we, juist door de Der- de Wereld, voortdurend aan de jas getrok- ken de schendingen aldaar steeds opnieuw te veroordelen. Mensenrechten zijn uni- verseel!
Voor wat betreft Suriname kan ik melden dat op mijn initiatief een debat in het E.P.
werd gevoerd, kort nadat bekend werden
DEMOCRAAT JAARGANG 16- NR. 3- MEI 1983
de mensonterende executies die daar had- • den plaats gevonden.
Het wordt tijd dat in de samenwerking tus- sen EEG en ACS-landen bij vernieuwing van het Lomé-verdrag een directe relatie wordt gelegd met de kwestie van de men-
senrechten. '
Landbouwprijzen
Het jaarlijkse debat in het Europees Par- lement over de landbouwprijzen is weer achter de rug. De meerderheid (143 tegen 127 stemmen) heeft mijn inziens een slechte beurt gemaakt door de redelijke prijsvoorstellen van de Europese Commis- sie (circa vijf procent verhoging) te over- troeven door minstens 7% te eisen. Dit nu zou het Europese budget zodanig gaan be- lasten dat de overblijvende middelen vol- strekt ontoereikend dreigen te worden om de andere gemeenschapstaken zoals werk- gelegenheid, milieu, energie, regionale po- litiek enz. nog enigszins behoorlijk uit te voeren. Naar mijn verwachting zal de Raad van Ministers, die uiteindelijk be- sluit, dit oordeel van het Parlement naast zich neer leggen. Een slechte beurt van het Parlement!
Kleine en middelgrote ondernemingen Als lid van de Economisch-Monetaire Commissie van het Parlement heb ik het afgelopen jaar deelgenomen aan debatten over de problemen van de kleine en mid- delgrote ondernemingen. Er is nu een rap- port van de Fransman Deleau, onlangs aangenomen, dat een groot aantal aanbe- velingen doet om de positie van deze groep bedrijven te verbeteren.
U wist het misschien niet maar ongeveer de helft van de totale werkgelegenheid in de Gemeenschap wordt daar gevonden!
De fiscale, sociale, administratieve en fi- nanciële problemen zijn daarbij aan de or- de gekomen evenals onderwerpen als in- novatie, onderzoek, informatie e.d.
Verkiezing voor het Europees Parlement 1984
In mei of juni 1984- de juiste datum is nog steeds niet bekend- worden in de tien lan- den van de Gemeenschap opnieuw verkie- zingen voor het Europees Parlement ge- houden. Geleidelijk aan besteedt de publi- citeit meer aandacht aan ons werk. U hebt dat b.v. kunnen merken aan de plm. één uur durende T.V.-uitzending van de NOS op 13 april j.l. Samen met Ien van den Heuvel (PvdA) Bouke Beumer (CDA) en Hans Nord (VVD) heb ik daàrin onze op- vattingen verwoord over de vraag wat de betekenis is van het Europees Parlement en de goede en minder goede prestaties in de afgelopen 4 jaar toegelicht.
Wat D'66 zelf betreft: het concept Euro- pees programma vindt u bij deze Demo- craat; de najaars-AL V zal het programma vaststellen en dan zal ook d.m.v. de ver- kiezing van de lijsttrekker, de kandidaten- lijst definitief worden vastgesteld.
•
OOK VOOR VROUWEN
·ECHTE KEUZEN
door Marie-Louise Tiesinga
Trudy Theuvenet, 34 jaar, getrouwd met Rik, beroepsmilitair, twee kinderen van 12 en
15jaar. Komt oorspronkelijk uit Den Haag. Is volgens haar zeggen heel traditio- neel getrouwd en maakte gedurende haar huwelijk een bewustwordingsproces door.
Toen de banden begonnen te knellen, ging ze een HAVO-opleiding volgen. Daarna verhuisde ze naar Nunspeet. In de christe- lijke leefgemeenschap daar met weinig of slechts tijdelijke contacten (de "import"
blijft er gemiddeld vier jaar wonen) was het moeilijk wennen.
Ze stortte zich in het vrijwilligerswerk, in het buurthuis, metjongvolwassenen, hielp ter plaatse het vrouwenwerk opzetten (VOS, politieke scholing en vorming) en dacht zo langzamerhand: ik moet toch méér kunnen! Dat kon ze ook. Ze deed vervolgens de Sociale Academie De Horst in Driebergen en koos daar bewust voor het vrouwenwerk. In 1982 werd Trudy Theuvenet aangesteld als emancipatie- werkster bij D'66, voor een periode van drie jaar.
Wat vind je van de structuur van het eman- cipatiegebeuren binnen D'66: geen eigen vrouwenorganisatie, maar een emancipa- tieactiveringscentrum, als adviescommis- sie van het Hoofdbestuur?
Moeilijke vraag. Niet slecht, maar ook niet goed. Je bent wel een adviescommissie, maar als je als PEAC je mond niet open doet, wordt er geen advies gevraagd. Je moet als een geit op de haverkist zitten.
Maarheeft het PEAC als adviescommissie tot dusverre weinig invloed gehad, indivi- duele leden van het PEAC hadden dat wel.
Er is flink gelobbied. Maar er is verande- ring op komst. Eigenlijk is die met de komst van het nieuwe bestuur in gang ge- zet. Het vorige PEAC-bestuur is hoofdza- kelijk organisatorisch bezig geweest. Dat was ook nodig. Het nieuwe PEAC-bestuur heeft er bewust voor gekozen om zich vooral inhoudelijk met de politieke stand- puntbepaling bezig te houden. Daardoor kan de invloed van het PEAC groeien.
Een eigen vrouwenorganisatie binnen D'66? Je zou er ongetwijfeld intern meer invloed door hebben, maar het zou ook veel weerstand oproepen in de partij. Dat merk je ook nu al aan de reacties van indi- viduele leden. Veel vrouwen in de partij vinden dat ze al geëmancipeerd zijn. Ze zijn bijv. al gemeenteraadslid en daarmee is hen "recht" gedaan in emancipatoire zin. Daarna houdt het voor hen vaak op.
Aan verder galln met de emancipatie van zièhzelf en ook van anderen(!) wordt niet gedacht. Dat is jammer en dat zou eigenlijk in onze partij niet zo mogen zijn.
Naar buiten toe is het vaak heel lastig, dat we geen eigen vrouwenorganisatie heb- ben. Ze hoevenje dan ook niet te vragen en doen dat ook meestal niet. Zo'n dag van De
Populier over herverdeling van betaalde en onbetaalde arbeid op 28 mei in het Con- grescentrum in Den Haag bijvoorbeeld, daar moet je echt moeite voor doen om als D'66-vrouwen aanwezig te kunnen zijn.
"Jullie hebben toch geen 'vrouwenorgani- satie", zeggen ze dan. Dan is het lastig uitleggen.
Wat staat er in je werkplan voor deze drie jaar?
Het is de bedoeling, dat ik tijdens het eer- ste jaar een actief netwerk opzet. We wil- len komen tot een situatie, waarbij er in iedere llfdeling een persoon is, die zich ac- tief met emancipatie bezighoudt, d.w:z.
die stimuleert en het beleid binnen en bui- ten de partij in de gaten houdt. Dat is op zich al een moeilijke opgave. In een hele- boel gemeenten wordt gezegd: emancipa- tie is een luxe. De regionale emancipatie- werkgroepen, die tot dusverre vooral on- dersteunend werk deden t.b.v. de vrouwe- . lijke statenleden, zullen in de toekomst dit
netwerk moeten "voeden" door het hou- den van studiedagen, themadagen, waarbij uitwisseling van ervaringen heel belangrijk wordt gevonden. Zo moet er geleidelijk aan een verschuiving plaatsvinden van het regionale naar het locale niveau. Op die manier denken we ook tegemoet te kunnen komen aan het probleem van de leegloop in de regionale emancipatiewerkgroepen.
Om allerlei redenen, vaak ook financiële - vrouwen zijn immers in de rrieeste gevallen afhankelijk van het inkomen van hun man en de reiskosten zijn dan soms te veel- kon men het niet meer opbrengen om regelma- tig de werkgroepbijeenkomsten te volgen.
Van deze nieuwe ondersteunende manier van werken verwachten we meer; ze willen
DEMOCRAAT JAARGANG 16- NR. 3- MEI 1983
zich namelijk wel met het organiseren van allerlei activiteiten bezighouden.
Belangrijk in het eerste jaar van het werk- plan is ook het steunen van vrouwelijke raads- en statenleden. Dat moet overigens ook gebeuren omdat het in de richtlijnen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgçlegenheid staat, waar het geld voor emancipatiewerksters vandaan komt.
Het tweede jaar zal worden gebruikt om cursussen te organiseren. Dat zal in nauwe samenwerking met hét PSVI gebeuren.
Vooral basiscursussen, weerbaarheids- trainingen, bestuurderscursussen en cur- sussen voor bijv. gesprek- en vergader- technieken.
Het derde jaar tenslotte willen we trachten de functie van de emancipatiewerkster en het hele emancipatiegebeuren in de partij te integreren .. Na drie jaar houdt de subsi- diëring immers op.
We denken, dat het emancipatiewerk in de partij dan gedecentraliseerd moet worden.
We willen groeien naar een regionale emancipatiewerkster binnen de regiobe- sturen. Dat is een nieuwe functie, enerzijds uit noodzaak omdat er geen geld meer voor komt, anderzijds omdat we denken, dat decentralisatie, ook van emancipatiewerk belangrijk is. Op die manier kunnen drem- pels worden weggenomen.
Wat zijn de knelpunten op het ogenblik?
Het is heel moeilijk om voor het netwerk mensen te vinden. Ik ben begonnen in de provincies Gelderland en Groningen. In Gelderland lukt het wel aardig, in Gronin- gen daarentegen hebben we vrijwilligers moeten aanwijzen. Ook in Zuid-Holland zijn een aantal pogingen ondernomen, maar daar krijg je veel reacties in de geest van: "Ik heb geen tijd",. of "Ik weet niet, of ik dat eigenlijk wel wil, maar zet me maar op de lijst, dan zie ik wel". Dat is niet zo bemoedigend.
Bovendien loop je op tegen grote weer- standen tegen emancipatie. Er zijn nog zo- veel vooroordelen. Vrouwen voelen zich heel snel aangevallen. Je verstoort hun gemoedsrust. Die van mannen overigens ook.
Neem dus eens expliciet de emancipatoire temperatuur op van D'66-mannen en
-vrouwen? ·
Ik zou daar best wat optimistischer over willen zijn. Ik merk dat bij velen binnen D'66, zowel mannen als vrouwen, emanci- patoir denken iets heel anders is dan doen.
Zoals ik al memoreerde, krijg je van vrou- wen vaak te horen: , ,Ik ben al geëmanci- peerd". Maar als je verder met ze praat, kun je daar aardig doorheen prikken. Er wordt te weinig gekeken naar de emanci- patie van de groep. De noodzaak van emancipatie wordt vaak ontkend, omdat men de eigen positie als uitgangspunt neemt. Ook mannen hebben het er moeilijk mee. Dat komt ook vaak tot uitdrukking als het gaat om positieve discriminatie. Dan komt men meteen met "kwaliteit" aandra- gen. Maar je kunt de kwaliteit ook niet aan een man afzien.
Ben jij zelf geëmancipeerd?
Ja, ik denk het wel. In mijn denken in ieder
geval, maar soms val ik in mijn eigen val-
kuilen. Ik vind het nog steeds erg moeilijk om met conflicten om te gaan, omdat ik niet goed kan omgaan met agressief ge- drag. Maar ik kan het wel goed doorzien hoe de maatschappelijke structuren in el- kaar zitten. Ook in de persoonlijke sfeer ben ik aardig geëmancipeerd. Maar daar- voor heb ik dan ook moeten knokken thuis.
Het resultaat is de moeite waard. Dat bete- kent overigens niet, dat we thuis tot een herverdeling van arbeid hebben kunnen komen. Rik kan geen deeltijdbaan krijgen;
ook arbeidstijdverkorting zit er niet in.
Daarin word je bij de krijgsmacht erg te- gengewerkt. Maar voor de rest hebben we het aardig kunnen regelen. ·
Wat vind je leuk aan vrouwenwerk?
Vooral de herkenning die je hebt bij het werken met vrouwen. Je bent allemaal, de een wat sterker dan de ander, in dezelfde patronen opgevoed. Bovendien vind ik vrouwenemancipatie ontzettend belang- rijk. Dat heeft ongetwijfeld veel te maken met mijn eigen ervaringen. Ik zou graag willen dat vrouwen echte keuzen konden maken; te veel "keuzen" zijn eigenlijk al voor hen bepaald. Daar wil ik graag aan meewerken, om dat te bereiken.
Beroepskrachten en vrijwilligersbesturen in het vrouwenwerk willen nog wel eens uit elkaar groeien. Hoe ervaar }ij het werken met een vrijwilligersbestuur?
Als alles goed gaat, plezierig en fijn, d.w.z.
als je op gelijk niveau met elkaar praat. Je .moet gewoon samen een goede manier vinden om met elkaar te kunnen werken.
Als er machtspelletjes worden gespeeld, wordt de dialoog doorbroken. Het is m.i.
belangrijk, te erkennen dat er verschillen zijn tussen vrouwen onderling. Dat maakt het werken met elkaar zoveel rustiger en gemakkelijker.
Er is rondomjou een begeleidingscommis- sie gevormd. Hoe werkje daarmee?
Het is een prima club. We hebben even tijd nodig gehad om elkaar te leren kennen, om duidelijk te krijgen wat de taken zijn. Er wordt niet controlerend gewerkt, maar stimulerend en steunend èn op basis van gelijkwaardigheid. Artbie Schimmel heeft in de opbouwfase daarvan een fantastische rol gespeeld.
Wat vind je de beste eigenschap van voor- vechters voor emancipatie?
Macht op een goede manier gebruiken.
Wat vond je van het laatste congres?
Ik was er een beetje gespleten over. Ener- zijds een beetje tam, anderzijds toch ook weer inspirerend vooral de toespraak van Jacob Kohnstamm. Ik was blij met de uit- spraak over kernwapens en blij dat de PEAC-moties zonder slag of stoot werden aangenomen. Duidelijk werd op dit con- gres, dat de mensen in de partij geloven en de gedachte aan opheffen ervan niet bij hen
· opkomt! Dat is de goede mentaliteit: gelo- ven in jezelf.
•
DEMO·
CRMTJES
door Marie-Louise: Tiesinga
D'66 is als onkruid, je kan het wieden, maar 't komt altijd terug. Dat is het motto van deze keer. Ik vond het in het afdelingsblad van Den Helder, als bemoedigende reactie op de laatste opiniepeilingen.
NIEUW maar liefst drie regiobladen en twee afdelingsbladen. In Overijssel neemt de Statenfractie het voortouw en start daarmee een regionaal informatieblad. Ten eerste, schrijven ze, omdat de leden die hen voor een statenzetel kandidaat hebben gesteld, recht hebben op verantwoording en ze een verslag op de ARV onvoldoende vinden. Een tweede doelstelling om het blad op te zetten, is om de politieke discus- sie over het provinciaal beleid te bevorde- ren; de derde ·reden voor het uitbrengen van het blad is er een op wat langere ter- mijn: het leveren van een bijdrage aan de politiek programmatische ontwikkeling teneinde s~ks bij de volgende verkiezin- gen weer met een programma te komen.
Ook de regio Gelderland maakt een nieuwe start met een nieuwe jas voor het regio- nieuws als bijdrage aan de partij-commu- nicatie.
, ,Aan deze boom zo vol geladen (bedoeld worden alle kranten, rondzendbrieven e.d.
-mlt-a)", schrijft de scheidende regio- voorzitter Frans Scholten, "hebben we het Gelderse takje node, en
~omspijnlijk ge- mist. Enfin, we kunnen eindelijk ook eens iets naar Marie-Louise Tiesinga sturen."
Bij verder lezen blijkt dit gelukkig de minst serieuze doelstelling van dit regiobulletin maar ik ben natuurlijk blij met elke nieuwe
"demo-loot", om in Gelderse stijl te blij- ven. Noord-Brabant tenslotte laat het eer- ste nummer verschijnen van "Democra- tenptaat". Pleitbezorgster Corry Mooi- boysen kan tevreden zijn! Nieuwe afde- lingsbladen zijn er uit Hillegom, "het groe-
ne hillegommertje" en Wageningén, dat
"Groenvoer" is gedoopt. ,Alle vijf de redacties veel succes toegewenst! · Een verhaal apart vormen de "Notities"
van de fractie en de s'teimfractie in de ge- meentéraad van Heerlen, voor het eerst verschenen in oktober 1982, maar mij niet bekend tot dat ik onlangs een "boze" brief ontving,
o~datvan de geboorte geen mel- ding was gemaakt in de Democraat. Maar dat is in!lliddels opgelost en ik wens vanaf deze pl
1aats redacteur Miel Nijst ook succes toe.
Er is. heel wat leven in de partij. Dat werd bijv. duidelijk op het laatste congres, het heeft vervolgens in alle kranten gestaan (dus is het waar!), en het blijkt ook bij het lezen van de regio- en afdelingsbladen:
discussie-avonden, thema-avonden, poli- tieke cafés, ze worden door D'66-ers ge- houden van Leeuwarderadeel tot Tilburg.
Waren de demokrantjes de vorige keer voornamelijk gericht op het landelijk ge- beuren, in deze afleveringen is men dicht bij huis gebleven; het gaat nu vooral om de plaatselijke politiek. Daarom is er deze keer niet veel meer nieuws te vermelden.
Behalve dat de afdeling Apeldoorn weer een leuke kwartaaluitgave heeft laten ver- schijnen. Tot slot enige bemoediging rich- ting Zeist, waar de redactie van het "Bul- letin'' aldaar onder de indruk schijnt te zijn geraakt van allerlei "duur" uitgevoerde regio- en afdelingsbladen die ze op de De- mocraatjesdag in maart in handen hadden gekregen. Kom nou, Arie Lorier en Karel Fros jullie doen het toch zeker op je eigerl manier en jullie doen het prima. Voor jullie informatie: de Drevel is geen afde- lingsblad, maar het regioblad van Noord- Holland. De oplage is inderdaad groot (3.000 exemplaren) en de krant kost f 0,97 per exemplaar. Het is een paradepaardje onder de bladen. In Noord-Holland beta- len we er, vrijwillig f 15,- per jaar voor. Ik heb inmiddels van de regio-penningmees- ter in Noord-Holland alle gegevens en een uitsplitsing van de kosten ontvangen. Zo- als beloofd op de Democraatjesdag is die beschikbaar voor wie er belangstelling voor heeft.
Kandidaatstellingstermijn voor het Europees Parlement geopend
Nu de Algemene Ledenvergadering heeft besloten dat D'66 in elk geval zal meedoen aan de Europese verkiezingen in 1984, heeft het Hoofdbestuur- na overleg met de Landelijke Verkiezingscommissie - besloten om de termijn waarin leden zich kunnen aanmelden als kandidaat met ingang van heden te openen. / · De termijn loopt tot 15 augustus 1983, 16.00 uur.
De formulieren waarmee men zich als kandidaat kan aanmelden, kunnen worden aangevraagd bij het Landelijk secretariaat: Bezui- denhoutseweg 195, 2594 AJ Den Haag.
Het door de Landelijke Verkiezingscommissie bepaalde aanmel- ding'sadres luidt: L VC D'66, Postbus 93313, 2509 AH Den Haag.
DEMOCRAAT JAARGANG 16- NR. 3- MEI 1983
7~
Eerste Congresdemocraat voor de
36ste ALV op vrijdag.25 en zaterdag 26 nove01ber 1983 te Den Haag
DEMOCRATEN,
de Tweede Congresdemocraat
Direct na het voorjaarscongres star- (TCD).
ten wij met de voorbereiding van het In deze Eerste Congresdemocraat najaarscongres. Dit congres wordt (ECD) is gepubliceerd:
gehouden in gebouw Amicitia, West- - hetconcept-EuropeesProgramma einde, Den Haag. Toen de datum - het Congresreglement
van het voorjaarscongres werd ver- - de zeer voorlopige agenda schoven, moest ook de oorspronke- - de tüdsplanning voorbereiding lijke najaarsdatum verzet worden. AL V -36 "
Daarmee was de Flint in Amersfoort In de TCD zullen wij proberen de voor ons niet beschikbaar. Omdat overige stukken te publiceren, die Amicitia wel beschikbaar is en be- ' behandeld worden op de AL V. De reikbaar is met het openbaar vervoer TCD verschijnt uiterlijk de 2e helft en, last but not least, goedkoop blijkt van juli.
te zijn, hebben wij voor Den Haag De sluitingsdatum voor het indienen
gekozen. van moties (m.u.v. actuele politieke
Wij beseffen, dat Den Haag voor moties) en amendementen is op velen onder u ·een lange reis bete- maandag 3 oktober 1983.
kent. Toch hopen wij, dat u, als in Wij verzoeken u nogmaals dringend Zutphen, in groten getale verschijnt. om bij toezending van moties en Het najaarscongres staat in het teken amendementen aan de Rapportage- van de Europese Verkiezingen in commissie gebruik te maken van het 1984. Het Europees Programma zal standaardformulier, dat elders in de- worden vastgesteld. De interne kan- ze ECD is afgedrukt. Het bespaart de dirlaatstelling voor het Euro-parle- Rapportagecommissie veel onnodig ment zal worden afgerond met de werk.
verkiezing van de lijsttrekker. De sluitingsdatum is zodanig geko- Naast deze onderwerpen laat de zen, dat wij in staat zijn het congres-.
concept-agenda een overladen pro- boek met alle moties en amende- gramma zien. Dit wordt veroor- menten en de begroting 1984 veertien zaakt, doordat het voorjaarscongres dagen vóór de AL V gereed te heb- ons enige opdrachten heeft gegeven, ben. Wilt u het congresboek gratis die binnen een zekere termijn voor thuisgezonden krijgen, dan moet u besluitvorming aan u moeten worden hiervoor bijgaande bestelbon aan voorgelegd. Het Hoofdbestuur heeft ons toesturen.
al deze onderwerpen voorlopig op de De publicatie van het concept-Euro- concept-agenda geplaatst. Er zal een pees Programma in de ECD geeft u keuze gemaakt moeten worden. de gelegenheid om dit programma Hiervoor zal het advies worden in- goed voor te bereiden. Daar er nog gewonnen van de Adviesraad en de meer onderwerpen op de AL V be- Kamerfracties, zoals gebruikelük is. handeld zullen worden, raden wij u Deze concept-agenda draagt dus een aan meerdereafdelings-en regiover- zeer voorlopig karakter. Wij hopen gaderingen te besteden aan de voor- de definitieve agenda te publiceren in bereiding van de AL V. In de Tijds-
Congresreglement
Toelichting.
Volgens het Huishoudelijk Reglement heeft het Hoofdbestuur be- sloten het onderstaande congresreglement vast te stellen. Evenals op de voorgaande congressen bevat dit congresreglement alleen bepa- lingen die niet in het Huishoudelijk Reglement (art. 7 t/m 18) zijn geregeld.
Artikel!
Het op 25 en 26 november 1983 te houden. congres is een Algemene Ledenvergadering als bedoel a in art. 7 van het Huishoudelijk Regle- ment.
Artikel2
Moties en amendementen die betrekking hebben op onderwerpen, vermeld in de agenda, moeten zijn goedgekeurd door tenminste één Algemene Regio-, Subregio- of Afdelingsvergadering, of zijn onder- tekend door tenminste 25 leden van D'66.
Deze moties, amendementen en beslispunten moeten uiterlijk 3 ok- tober 1983 op het landelijk secretariaat ontvangen zijn. Deze motiès en amendementen worden met een aanbeveling van het Hoofdbe- stuur in het Congresboek gepubliceerd. Moties en amendementen dienen opgesteld te worden volgens het door de Rapportagecommis- sie vastgestelde model, dat als bijlage bij dit reglement is gevoegd.
.·.··3~ste ~t.~ op'2$•.e~~·~G .~ó"emb$;r.1983
•mjdag•:25 IIOV~IJèr 19$) . . ;• .. . •. · ··• ·. . ....•. : .
<' . . .·, •· •. ·. ·.• ••·. L Qpe'tJWg dol;)r
pll,rtij'!'oorzitt~t:ç;n
\"öjlf~~~llen ei;Jngresleidin~~; B~nó~l;l'ltng N,o~'!llen~•(\n
$te,l'ftÇI;)1;1'11;1'1issie · · · ·
3, .toeJiçliting stemprocedure ··· · ·4,.
.Noti~ie Vrede ~~ Vei~~P,eid... . . •.. . . . . . . . .. .
• ,5;. ·Toespraak J)ál'tiJvoorzmer en· behandehng
mottes ~eléldSf!Qta· · ..
i~r~B•:·· •· (' .. . ·• ·.··· .. '·" •·· .. ·.. . , . .'• .· · ...
{J,
~i:Id\.ii<lbtgs:llotitie . . . · .:• .•.. , .. ·· ·
7.,$çhors!ngvan de
ver~etingzaterdag
~6 ~!)vem!:il!t,l983.·.· .· .. · .· ... · · 8,•
•H4i~r<>pening.van. de
~ergelde~ng SI~Toelicötîng
stel;l'lpr,dcedui:e ·• ·· .•. · · 10. Pinallêîê'n: ~groting l$184 • , .· .. ·
<~anpassing ~grö~ng}983
1•1·,
~~'4fs'irl;)om.eniens mrgallîsati~. . .· . ,
12~..
Fr~enlati~. kandidatenbestuur·en
êot;nm~ssi~s.·. , 13:
.ije:Q~!).(.tçlingEur{)pe
~g'ramfl'!,~ .. · •.... / .14 ..
P~sentatiekanêiidàt .
k.k~r: E~o~~e:V.eFkiezingeQ.
1$~ 1'1;)e~pr~kf!"açtîevOO'fzttter
T"'eèd(\
K.Mf!~i: ·•·. vragenuurije nan,d~ Frac.:tj~·
.• c ... · .•. · ··. · .I
~i.·.~elilam.leling. Eur<:Jpe,e~ ~ogr>~tl;l'lrnà{v.ervo~g).·•.
11.
;B!!h.artdelingá;ctuele pç>lîtie,ke
l111oti~s.. , .. · · · ·
~~~.
Uits;lag
v.~kiezint 'bes~ure~encoP'ÎlllÎssies · • ..
(:nt~l~
verkiezing
tijsttre~~ :fî,litt'Q]iiese· Ve'rki~nge,nl9,
':foespra!ikilijsttr<l~ke,r E~rop.e!le:,Verkîezinge,n;· ·.·.·.
20.• ...
~lui~ing •c:!o~qe. partijvQoEzittèr, · ... ·.·.· • ·
planning, elders in de ECD kunt u zien; wanneer, wat verschijnt. Het Europees Programma is normaal amendeerbaar, volgens de regels van het Huishoudelijke Reglement en het Congresreglement.
Een goede voorbereiding!
Mieke van Wagenberg vice-voorzitter organisatie.
Artikel3
Vervolg op pagina 9
De behandeling van moties en amendementen geschiedt als volgt:
I. De indiener of een door hem/haar aangewezen lid van D'66 geeft desgewenst een beknopte toelichting.
2. De fungerend voorzitter verleent degenen, die zich volgens de bij de congresleiding berustende sprekerslijst als spreker hebben aan- gemeld, in volgorde van aanmelding het woord.
3. Het Hoofdbestuur, de Programmacommissie en de Rapportage- commissie kunnen aan het congres een advies omtrent het voorstel geven. Desgewenst geeft de fungerend voorzitter de indiener de gelegenheid tot een kort weerwoord alvorens een motie of amende- ment in stemming te brengen.
4. De fungerend voorzitter brengt de amendementen in volgorde van ingrijpendheld in stemming en daarna het al dan niet geamendeerde voorstel.
5. De fungerend voorzitter brengt resolutie en moties over een be- paald (onderdeel van een) agendapunt in stemming als alle resoluties en moties over dat (onderdeel van het) agendapunt zijn toegelicht.
De fungerend voorzitter bepaalt de volgorde waarin de resoluties en/ of moties in stemming worden gebracht.
Artikel4
In alle gevallen betreffende de gang van zaken tijdens het congres waarin· dit reglement niet voorziet, beslist de congresleiding met inachtneming van de Statuten en het Huishoudelijk Reglement.
DEMOCRAAT JAARGANG 16- NR. 3- MEI 1983
CONCEPT EUROPEES
PROGRAMMA 1984-1989
TOE·LICHTING BIJ HET CONCEPT EUROPEES PROGRAMMA
Hierachter treft u het ontwerp aan van het nieuwe Europees programma van D'66, bedoeld voor de nieuwe
"legislatuur"-periode van het Euro- pees Parlement: 1984-1989. Daarvoor komen er volgend jaar - zeer waar- schijnlijk eind mei - weer Europese verkiezingen.
Dat die verkiezingen voor 0'66 van zeer groot belang zijn behoeft, lijkt me, nauwe- lijks uitleg: normaal gesproken en afgezien van Almere in september a.s. betekenen die verkiezingen voor ons de eerste electo- rale krachtproef, na die van 1982. Vol- doende reden dus om diezelfde verkiezin- gen uiterst serieus te nemen.
Maar niet alleen om die re.oen zal van ons een speciale inspanning gevergd worden.
Juist de Europese verkiezingen zullen D'66 een prachtige kans bieden haar eigen profiel duidelijk te maken. Hebben wij ons immers niet altijd bewust getoond van de beperktheid van de nationale grenzen om een aantal wezenlijke vragen waar de poli- tiek voor staat, op te lossen? Het is toch ondenkbaar problemen als b.v. werkloos- heid, milieu, energie, om nog maar te zwij- gen van de vrede en veiligheid, te kunnen oplossen via een puur nationale benade- ring. Natuurlijk is het Europees alternatief geen wondermiddel voor alle kwalen, maar zonder Europa gaat het in geen geval.
Daarom denk ik dat het goed is dat de leden met meer dan gewone belangstelling ken- nis nemen van het ontwerp-program zoals het nu voor u ligt. Deze tekst is de vrucht van veel voorbereidend werk van "ex- perts" waar onder de SWB-werkgroep;
maar Europa is geen schema dat alleen aan hen kan worden voorbehouden. Integen- deel: het zal duidelijk gemaakt moeten
worden, dat de problemen die in Brussel aan de orde komen - en waarover het Eu- ropees Parlement moet oordelen - ons al- len raken; huis-tuin-en-keuken-problemen . zogezegd. We moeten een discussie los weken over het waarom van het feit dat alle E.G.-landen in principe veelal met dezelf- de problemen kampen, maar dat zij kenne- lijk niet de bereidheid opbrengen de con- sequenties van die voorstelling te aanvaar- den.
Anders gezegd: D'66 zal bijvoorbeeld aan de man in Almelo die al jaren werkloos is, of aan de jonge moeder in Maastricht die zich maatschappelijk voelt achtergesteld, moeten duidelijk maken, dat naast een na- tionale visie ook een politieke keuze op Europees niveau gedaan moet worden om zijn/haar situatie te veranderen. Heeft de E.G. immers niet de pretentie de welvaart en het welzijn van iedere Europese burger te behartigen? Welnu, laten wij dan als D'66 tonen, dat wij goed beargumenteerde ideeën hebben, hoe daaraan konkreet
ge~werkt kan worden. Onze Europarlementa- riërs hebben in de afgelopen jaren die de Europese samenwerking kenmerken ter- zake hun sporen verdiend.
We moeten daarbij de ongerijmdheden bloot leggen die de Europese samenwer- king nu veelal kenmerken, waarbij niet al- leen- en zelfs niet in de eerste plaats -aan bureaucratisering en boterbergen moet worden gedacht, maar veeleer aan de vol- strekte politieke besluiteloosheid op inter- nationaal niveau, waardoor de problemen die vaak om een gezamenlijke aanpak schreeuwen- zoals b.v. de werkloosheid- alleen maar vooruit worden geschoven.
In deze samenhang verdient natuurlijk speciale aandacht dat de Europese parle- mentariërs tot op heden nog steeds niet voldoende hun rol als waarborgers van de
Europese democratie hebben kunnen waarmaken. Te vaak komt het nog voor dat het Europees Parlement slechts aan de zijlijn toekijkt; hoofd- te weinig van bijza- ken onderscheidt en uitblinkt in het doen van uitspraken die elkaar vaak tegenspre- ken. Het is duidelijk: dat Europees Parle- ment behoeft versterking.
Is er volop reden voor kritiek op "Euro- pa", toch moet D'66 zich niet laten verlei- den tot simpele uitspraken die de kern van de moeilijkheden eerder verdoezelen dan duidelijk maken. Juist D'66 zal haar pro- gressieve karakter kunnen manifesteren door het Europese debat met serieuze ar- gumenten aan te gaan. Het ontwerp-euro- pees programma poogt daartoe een hand- reiking te geven. Natuurlijk staat daarin geen antwoord op alle vragen, wel wordt daarin onze pro-europese, maar tegelij- kertijd kritische "grondhouding" duide- lijk. Vanuit die instelling roep ik de leden op, via hun afdelingen en regio's ruime aandacht aan dit programma te schenken.
Natuurlijk zullen vanuit het Hoofdbestuur, in nauwe samenwerking met de betrokken werkgroepen van de SWB, initiatieven worden genomen om die discussie op gang te brengen. Een konkreet actieplan die- naangaande zal u in een volgende Demo- craat worden voorgelegd. Een goed Euro- pees programma biedt dan wel geen garan- tie voor electoraal succes, maar zonder een dergelijk programma zal het zeker niet lukken.
Op de a.s. najaars AL V zullen we het pro- gramma definitief moeten vast stellen en ook bij die gelegenheid zal de Europese lijsttrekker worden gekozen. De ideeën- grondslag is er, het woord is nu aan u!
Nico Wegter
1. Inleiding
1.1. Waarom en tot hoever Europese samenwerking?
Uitgangspunt voor D'66 in dit Europese programma is de wenselijkheid van verdere Europese eenwording.
Tussen de lidstaten van de Europese Gemeenschap (EG) is in de loop van de jaren een belangenverstrengeling ontstaan, die geleid heeft tot een feitelijke Europese lotsverbondenheid. Juist in Europa wordt steeds duide- lijker dat nationale souvereine staten, zoals Nederland, in vele öpzichten een te beperkt kader zijn geworden om de problemen van de huidige tijd op te lossen. Dit bete- kent dat een progressief beleid, zoals D'66 zich dat voorstelt, ook op het binnenlandse vlak niet mogelijk is zonder de totstandkoming van een democratisch, ver- enigd Europa.
Natuurlijk betekent dat niet, dat wij met alle ontwikke- lingen meegaan als ze maar in Europees verband plaats- vinden.
Zoals uit dit programma blijkt heeft D'66 duidelijke op- vattingen over de richting, waarin de samenleving zich moet begeven. Zij zal daar ook in het Europees parle- ment voor strijden.
Een uitgebreide en versterkte Gemeenschap zou natuur- lijk alleen daar de uitoefening van bevoegdheden moeten overnemen van de nationale staten, waar een louter na- tionaal beleid onvoldoende is. In de Europese Gemeen- schap gaat het er in de eerste plaats om, de samenwer- king op het gebied van de economische, sociale en mo- netaire aangelegenheden te versterken. Alleen dan kun- nen de grote economische problemen, waaronder in de eerste plaats de grote werkloosheid, worden bestreden en kan een rechtvaardige internationale arbeidsverdeling tot stand worden gebracht.
Daarbij dienen ook met betrekking tot milieu en energie bevoegdheden aan de Europese Gemeenschap te worden toegekend: een louter nationaal beleid is op deze gebie- den een illusie.
Vuir water en vuile lucht houden niet op vuil te zijn als ze een nationale grens passeren. Wel dient bij de uitvoe- ring van het Europese beleid rekening te worden gehou- den met speciale nationale posities, zoals bevolkings- dichtheid en geografische ligging.
D'66 hecht zeer aan de handhaving van de Nederlandse culturele indentiteit. Juist in een sterkere Europese Ge- meenschap is de behoefte aan nationale culturele iden- titeit sterker, zoals wij dat nu al zien met betrekking tot de. behoefte aan nieuwe regionale identiteit (Schotland, Basken, Bretons, etc.).
Uit deze opvatting vloeit voort dat in dit programma de nadruk vooral ligt op de onderwerpen: "het democra- tisch Europa", het economisch en sociaal beleid", en
"Europa en de wer_eld."
1.2. Welk soort Europa wil D'66?
D'66 streeft naar een Europees maatschappijmodel dat leidt tot een handhaving en vergroting van de individuele ontplooiingsmogelijkheden. Deze ontplooiing moet ge- schieden in vrijheid en verantwoordelijkheid, naar eigen inzicht en overtuiging, in solidariteit met de medemens en zonder politieke, sociale en economische discrimina- tie van anderen. Ook in Europees verband geldt dat de verscheidenheid van mensen en op'vattingen als een po- sitief te waarderen goed te beschouwen is. D'66 ziet de- ze verscheidenheid tevens als de voornaamste bron van maatschappelijke vernieuwing. Daarom moet de ontwik- keling van onze samenleving gericht zijn op een orde die meer oog heeft voor de vrijheid van de mens dan in Oost-Europese landen het geval is, en die meer oog heeft voor de gelijkheid dan in het Amerikaanse maat- schappelijke systeem.
D'66 streeft naar een Europa dat de onderlinge band met andere delen van de wereld - industrielanden, maar met name ook ontwikkelingslanden - wil versterken. Als continent zijn wij sterk afhankelijk van de samenwerking
~2
