Cold War masculinities in Turkish literature: A survey of March 12 novels
Günay-Erkol, C.
Citation
Günay-Erkol, C. (2008, November 25). Cold War masculinities in Turkish literature: A survey of March 12 novels. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/13287
Version: Publisher's Version
License: Licence agreement concerning inclusion of doctoral thesis in the Institutional Repository of the University of Leiden
Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/13287
Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).
Summary
Koude Oorlogsconstructies van mannelijkheid in de Turkse literatuur:
Een overzicht van de 12 maart-romans
Deze dissertatie richt zich op de zogenaamde 12 maart-romans, die bestaan uit getuigenissen over de militaire interventie op 12 maart 1971 die het post- 1968 radicalisme in Turkije traumatiseerde. Hierbij wordt de geldende canon van de 12 maart-romans opnieuw bekeken, en wordt de vraag gesteld waarom de literatuurwetenschap in Turkije bij de vorming van een dergelijke canon aan sommige romans de voorkeur gaf boven andere. De romans in de marge van de canon worden centraal gesteld en herlezen. Deze lezing geschiedt op basis van een narratologische analyse met bijzondere aandacht voor het genderaspect, gevoed door het Nieuw Historicisme.
Mijn hypothese is, dat de 12 maart-romans een culturele kritiek van hyper- mannelijkheid uitdragen door het gebruik van excessieve mannelijkheid als een metafoor voor het misbruik van macht dat de maatschappij doordrong, en dat zij een hedendaagse interpretatie laten zien van het Bihruz bey syndroom, een syn- droom door S¸erif Mardin vernoemd naar de protagonist van Recaizade Ekrems beroemde roman Araba Sevdası (De affaire met de auto, 1896).
Bihruz bey is een Osmaanse snob die vervreemd is van de culturele waarden van zijn land en verzot is geraakt op de Westerse cultuur. Hij wordt geportretteerd
327
328 Summary
als een onmannelijke man, met vrouwelijke interesses en manieren. S¸erif Mardin beweert dat een dergelijke methode, om individuen die zich niet conformeren aan de normen van de samenleving tot zondebok te maken, terug te voeren is op de minachting voor socialisme in het Turkije van de zestiger jaren. Deze dissertatie onderzoekt de 12 maart-romans om uit te vinden hoe de concepten van mannelijkheid en verwijfdheid samenkomen in de vertellingen. De hoofddoelen van dit onderzoek zijn de volgende: Het analyseren en in kaart brengen van de aan mannelijkheid gerelateerde onderwerpen in de 12 maart-romans; van de wijze waarop dergelijke onderwerpen worden gepresenteerd en hoe de masculiniteiten worden geportretteerd in de verhalen; van hoe daarin mannelijkheid onlosmakelijk is verbonden met onderwerpen van macht, identiteit en overheersende ideologie;
om ten slotte uit te vinden welke verschillen en overeenkomsten er bestaan in de benadering van mannelijke en vrouwelijke auteurs van de onderhavige periode, inzake de percepties van mannen en mannelijkheid in het Turkije van de jaren zeventig.
In hoofdstuk 1 worden drie in de Turkse literatuur vooraanstaande romans onder de loep genomen die direct na de militaire interventie werden gepubliceerd:
B¨uy¨uk G¨ozaltı (Extreme bewaking, 1972), Yaralısın (Je bent gewond, 1974) and
˙Isa’nın G¨uncesi (Het dagboek van Jezus, 1974).
In hoofdstuk 2 wordt de discussie over mannelijkheid verbreed door vier ro- mans van vrouwelijke auteurs te behandelen: S¸afak (De dageraad, 1974), Sancı (De pijn, 1975), Yarın Yarın (Morgen morgen, 1976) and Zor (Zwaar, 1977).
In hoofdstuk 3 worden Gen¸cli˘gim Eyvah (Helaas! Mijn jeugd, 1979) en D¨u˘g¨un Gecesi (Een huwelijksnacht, 1979) aan een lezing onderworpen, twee romans die werden gepubliceerd bij het begin van de militaire interventie van 12 september 1980.
De benadering door mannelijke auteurs van masculiniteit verschaft een inzicht in de innerlijke psychologische realiteit van mannelijkheid, terwijl de benadering door vrouwelijke auteurs het concept uit de nauwe culturele beperkingen haalt.
Beiden voeren de onderdrukkende aspecten op van de mannelijkheidsconstructies van hun tijd, en kijken kritisch naar een normatieve en essentialistische man- nelijkheid. Uit hun waardering van de manieren waarop vormen van manneli- jkheid onstaan, blijkt bij de auteurs van 12 maart een cultuur van genderverschil, waarin zowel mannen als vrouwen hun exclusieve rol spelen. De romans bewegen
Summary 329
zich buiten het conventionele concept van een enkele en uniforme mannelijkheid- sconstructie, die privilege en macht op een onproblematische wijze associeert met mannelijkheid. Een discussie over hegemonistische normen van masculiniteit over- heerst in de romans, en mannelijke subjecten bezien hun verworvenheden kritisch, om te bekijken of zij passen in de categorie van hegemonistische mannelijkheid.
De 12 maart-romans zijn tot nu toe gewaardeerd als historische catalogi of cijfers voor de politiek, eerder dan als een verzameling imaginaire verhalen over het lijden en de zorgen van individuen in het Turkije van de jaren zeventig. De extreme interesse van de 12 maart-romans in mannelijkheid, trekt de afgezaagde argumenten van dit tevoren vastgestelde beeld van het corpus in twijfel. Nader onderzoek wijst uit dat de 12 maart-roman een complexe mengeling is van sexueel- sociaal-politieke kritiek met een getuigenishistoriografie van de gebeurtenissen rond 12 maart 1971. Terwijl ze mannelijkheid als metafoor gebruiken, beweren de 12 maart-romans dat het probleem van 12 maart ten onrechte wordt beschouwd als een militaire kwestie, terwijl het werkelijke probleem is gelegen in de neiging van het volk om mee te gaan met de macht. Deze zienswijze herbevestigt de positie van de 12 maart-romans als dynamische bronnen voor het begrijpen van de verschuivende definitie van gender en seksualiteit binnen het radicale politieke discours van het Turkije in de jaren zeventig.
