Part Project

ENIGE VOORLOPIGE RESULTATEN VAN HET DEMOGRAFISCH

ONDERZOEK

NEDERLANDS NIEUW-GUINEA (E.E.G. PROJECT 11.41.002)

RAPPORT I

DE

BENEDEN

WAROPEN

Some pre1i minary resu1ts

o

f the Demographic Research Project Netherlands New-Guinea

(E.E.C. Project 11.41.002)

Part I

The Beneden-Waropen (with Eng1ish summary)

I

II

III IV

V

VI

INHOUD

INLEIDING

METHODE EN UITVOERING VhN HET ONDERZOEK

a. de voorbereiding b. de initiële opname c. de afsluiting

d. de revisie en verwerking e. de eerste manuale bewer-

king

KORTE SCHETS VAN DE BENEDEN- WAROPEN

DE BEVOLKING DER BENEDEN-W.\ROPEN NAAR LEEFTIJD EN GESLACHT

BURGERLIJKE STAAT

tl. de nauwkeurigheid b. de bevolkingspyramide c. het totaalbeeld der be-

volkingsopbouw

a. burgerlijke staat

b. frequentie der huwelijks- sluitingen

c. leeftijd der vrouwen bij sluiting eerste huwelijk

GEBOORTE- EN VRUCHTBAHRHEIDSCIJFERS

a. het bruto geboortecijfer b. de kind-vrouw ratio

c. gemiddeld aantal per vrouw geboren kinderen

d. het totaal vruchtbaarheids- cijfer

e. de bruto-vervangingsfak- tor

f. de geslachtsverhouding der geborenen

g. het percentage doodge- borenen

h. de zuigelingensterfte i . de natuurlijke groei der

bevolking

VII NASCHRIF'I' VIII SUMMJ..RY

pag. 3 pag. 3 pag. 3 pag.

4

pag. 5 pag.

5

pag. 5

pag. 6 pag. 9

pag. 9

pag. 11

pag.l6

pag.l9 pag.l9 pag.l 9 pag. l9

pag.2l pag.2l pag. 22

pag. 22

pag. 25

pag.25

pag.26 pag. 26 pag.26 pag.27

pag.28 pag·30

- 3 -

I INLEIDING

Het De

mog

rafisch

O

nderz

oek wordt ui

t

gevoe

rd

met behu

l

p

van hiervoor

door de Europese

Ec

onomisc

he

Ge

m

ee

nschap beschikbaar gestelde gelden.

Het doe

l van het in 1959

gestarte onderzoek

is

tweeledig

. Het

omvat:

1. het

onderzoeken

van

de demografische struktuur van verschi

ll

ende

,

over Neder

l

ands

Nieuw-Guinea verspreid liggende, gebieden 1J•

In deze intensief onderzochte gebieden

legt het Demografisch

O

n-

derzoek

tev

e

ns de ba

s

is v

oo

r

een perma

nente registratie van ge- boorten

en sterf

ten

door

het

gereed make

n van

de

hiervoor

be

no-

digde administratieve

bescheiden.

2. het

uitvoere

n van

een steekproefo

nderzoek in het niet

op

bovenge- noemde intensieve

wijze onderzoc

hte de

el van ;!

bestuurd" Neder- l

ands Nieuw

-Guinea

2J

•

Dit steekproefonderzoek

zal ten

aanzien

van

enkele belangrijke aspek

t

en een aanvulling moeten

leveren

op

het beeld van

de demografische s

truktuur van

Nederlands

Nieuw-Guinea, zoals

dat door

het onderzoek van

de onder 1 genoemde gebieden

is

verkregen

.

11 METHODE EN UITVOERING VAN HET

_{- _._ -- --} ---

ONDERZOE K

Ten einde de wijze waarop de gegevens zijn

verzame

ld duidelijk

te

maken,

zullen

de verschillende stadia

,

volgens welke

het

onderzoek

verloopt,

kort worden aangegeven

.

a) de

voorb~~iding

Tijdens een

uitgebreid vo

orb

ereidi

ngstourne

e bezoekt een speciaal

hiervoor

aangewezen veldassistent

het

op te

nemen

gebied

.

Hij vult op basis van onder

zoek

ter pl aatse de reeds op grond

van be-

staande

liter

atuur verzamelde gegevens

over het

gebied aan

. Deze

aanvulling heeft vooral b

e

trekking op de

hi

sto

risch

e dokumentatie

. Hij peilt

verder het hi

s

torisch b

esef

van de bevolking

, haar genea- l

ogische kennis en

ha

ar bereidheid tot medewerking

. Hiertoe verricht hi

j

een

vo

ll

edi g proefonderzoek in een

hi

e

rvoor geselekteerd dorp. Zijn

bevindingen

legt hij ne

er in een rapport

.

1)

Reeds onderzocht: Biak (35000 inwoners)A Noemfoor (5000 inw

. ),

Beneden-Waropen (8000 inw

.

)

,

Nimboran (';1000

inw.

)

,

Fak

-Fak

(9000

inw.).

Op dit moment vindt 0nderzoek plaats in de onderafdeling Moejoe

(10000 inw.

)

,

terwijl in de

l

oop van

1962 n0g

e

nkele gebieden in h

et onderzoek zullen worden betrokken

.

2) "bestuurde gebieden

"

zijn die gebieden,

waar

alle welvaartsdiens

- ten

ongestoord werkzaam kunnen zijn

.

- 4-

b) de initiële opname

Dit is verreweg de belangrijkste fase van het onderzoek. De initiile opname wordt uitgevoerd door een aantal speciaal hiertoe opgeleide veldassistenten. Voordat zij in een bepaald gebied worden ingezet,

ontvangen zij het onder a genoemde rapport ter bestudering.

Elk der veldassistenten krijgt een eigen deel van het opnamegebied als telressort toegewezen. In dit veel al uit een aantal bij elkaar gel egen dorpen bestaande telressort, neemt hij alle dejure aanwezige en alle tijdelijk aanwezige personen kampongs- en woningsgewijs op

(zie annex). Hierbij noteert hij tevens alle dejure afwezige perso- nen. Voor elke aangetroffen persoon wordt na een uitgebreid "social intervi ew" een persoonskaart ingevuld. Deze persoonskaarten worden in

z.g. woningomslagen bijeengevoegd en binnen de woningnmslag gezins- gewijs gerangschikt.

In een gebied al s Nieuw-Guinea, waar bijna elke P~poea de vraag naar zijn l eeftijd of Geboortejaar met een schouderophalen moet beant- woorden, krijgt de l eef t ijdsbepaling grote nadruk. Deze l eeftijdsbe- paling i s zeer nauw ~ekoppeld aan het intensieve vruchtb~arheidson­

derzoek. De vaststellin~ van zo juist en kompleet mogelijke geboorte- reeksen van de huidig l evende vrouwen en van de overleden vrouwen, die nog kinderen hebben welke gedurende het onderzoek worden opgeno- men, vormt n.l . een belangrijk hulpmiddel bij de bepaling der l eef- t i jden.

Bij de leeftijdsbepalinr; wordt evenwel niet uitslui tend van deze ge- nealogische methode gebruik gemaakt . Integendeel zelfs , alle aanwij- zinijen welke maar kunnen worden gevonden om de leef tijdsbepaling van een persoon zo nauwkeuriG mOGelijk te doen zijn, worden in aanmerking genomen; o.m. door gebrui k te maken van de historische dokumentatie, wel ke vnststaande data bevat die ~owel de vel dassist enten als de on- dervraagde bekend zijn, en waarmee d0ZG l aatste de bel angrijkste ge- beurtenissen uit het ei gen l even of ui t dat zijn~r kinderen kan cor- releren; het nazoeken van bestaande registraties van kerkelijke aard of van scholen; het bekijken en eV'll ueren ^V,'ln elk IIdokumentje" dat

de ondervraagde mear knn overles~en (doopbewijs, schooldiploma etc. ) en ook door vergel i jki ng binnen de famil ieGroep, binnen het dorp of de groep der dorpen.

Kortom, door al le aanwijzincon net te o;a'111 en deze in hun onderling verband te brengen komt do veldassistent tenslotte tot de bepaling van een leeftijd(ceboortejetar, zo mOGelijk met datum) voor elk der ondervraacde personen. ~·langezien tijdens dit interview zeer vaak een beroep moet worden Gedaan op het geheugen van de betrokkenen en di t voor oudere mensen meestal mi nder scherp is, terwijl bovendien

naarmate verder in de historie wordt tcru~ egaan de qonwi jzingen

- 5 -

schaarser worden, zal t.a.v. de l eef tijdsbepaling van oudere mensen en t .a.v. de vaststelling van progenituurreeksen van oudere vrouwen veel al een minder grote nauwkeurigheid worden bereikt dan dit bij

jongere of zeer jonge mensen h0t geval is.

c) de afsluitinr

Onmi ddel l i jk na de vol too:iing der initiël e opname van het hel e opname- Gebi ed, welke opname p;ewoonlijk een aantal maanden in beslag neemt, vol gt de afsluiting.

[,lle kampongs worden hierbij opnieuw kort bezocht en al het verza- melde materiaal wordt dan in uiterste konsequentie bijgewerkt c.q. aangevuld tot op de datum der afsluitinG. Hierdoor i s het mogelijk deze datum (voor de Warope:1 31 augustus 1962, 24.00 uur) als datum der tellinG te beschouwen.

Na

de afsluiting wordt he: initi81e opnamemateriaal naar het basis- kamp gezonden, waar het aan een uitgebreide kontral e wordt onderwor- pen. Eventuel e onduidelijkheden of tegenstrijdigheden en omissi es , niet al loen voor el k formulier op zich, doch vooral ook in de onder - linge samenhang der formulieren, worden opgespoord en eventueel door mi ddel van navraag in het gebi ed zelf opgel ost . In het basiskamp worden tevens de voor permanente registrati e benodigde administratie- ve bescheiden vervaardigd.

e) de manuale bew~rking

Het gereviseerde en verwerkte mat eri aal ondergaat daarna een eerste manual e stati stische bewerking. Hierbij worden enkele der belangrijk- ste tabel len opgesteld.

Deze tabellen , wel ke uiteraar d een voorl opi g karakter dragen, wor- den hieronder met een korte verklarende t ekst voor de Beneden-Waropen gegeven, met het doel voor het verschijnen van het eindrapport enke- l e der meest essentiële gegevens reeds voor gebruik beschikbaar te doen zijn. Gezien het voorlopig karakter der tabel len en de rel atief kleine aantal len, wo.o.rom het in de Waropen gaat, moet voorzichtig- heid betracht wor den met het trekken van konklusies uit de gegeven cijfers.

- 0r -

III KORTE SCHETS V:,N BENEDEN-'v.\ROPEN

Het woongebied Véln d", bevolking der Beneden-'ilaropen i s uitermate ongunstig. Het i s een moerassi ge , met vloedbossen bedekte kuststrook, wel ke wordt doorsneden door vele slibrijke rivieren en tall oze geu- l en en kreken, waarin eb en vloed vrij spel hebben. ~chter deze kuststrook, waarin de nederzettingen l iggen, volgt een gebi ed waar het zoetwater het zoutwater heeft verdrongen. Hier komen uitgebreide sago-areal en voor.

Eerst op 40 tot 50 km uit de kust begint het heuvel- of bergland. De naar Guinese becrippen veelal ongewoon grote nederzettingen heb- ben door hun l igging in het vloedbos te kampen met een ontstell end gebrek aan voor l endbouw geschikte grond. Vooral in het gebied oost van Sanggei (zi e kaélrt) l ukt het slechts op zeer beperkte schaal tuinprodukten te kweken. Voor hun voedselvoorziening zijn deze dor- pen dan ook vrijwel uitsluitend aangewezen op de opbrengst van de sago-tuinen. Deze basisvoeding kan sl echts op bescheiden schaal wor- den aangevul d eet vis en schelpdieren. Oomen') geeft voor Noeboeai, wel één van de meest ongunsti g gel egen nederzetti ngen, de volgende menu-samenstelling (caloriein-verdeling van het menu in procent en):

sago 93%

kl apper 1%

kangkoeng 2%

taro 1%

vis en garnalen 3%

De huizen van de dorpen zijn gebouwd op palen en zij staan afhanke- lijk v~n het getij in een dikke laag modder of i n het water. Verkeer binnen het dorp geschiedt daarom vrijwel uitsluitend per prauw of ook wel via de wrakkise loopbruggen die de huizen onderling verbin- den. Er bestaat een aanzienlijk verschil tussen de dorpen, welke oost en die welke west van Waren liggen (zie kaart). Dit verschil komt in de demografische struktuur tot uiting. De oost-dorpen, zoal s Wonti en Noeboeai, zijn veel grot er en staan veel l anger onder be- stuur dan de kl eine west-kampongs. De mensen in de oost -kampongs spreken dan ook over de achtergebleven west-kampongs neerbuigend els over "kampong2 hutan" 2). De bewoners van deze l aatste dorpen houden zich inderdaad nog meestal in het bos op. De kampong SoimeangT ga neemt onder de west-kampongs een aparte plaats in. Deze neder- zetting i s eerst i n 1959 gesticht door mensen, di e na een onderlinge ruzie hun vroegere woonplaats , Pulau Nau, de rug toekeerden.

Over de eerst e kontakten met de Beneden···\~aropen zijn sl echts spaar- zaam (';egevens bekend. Tijdens de mil i taire expl orat ie van 1907-1915 werden vrijwel al le rivieren van de ihropen bevaren. De waarschijn- l i jk schaarse kontakten, welke nadien met de Waropen bestonden, wer-

den echter in 1924 op last van de toenmalige Resident van Amboina verbroken 3).

In de periode tussen 1924 en 1926 bezochten de zendeling Bout en de Wnd . • \ss. Resident van Nanokwari het gebied. Dat het er toen nog verre van rustig was bewijst de opmerking van deze laatste dat:

"aan den wantoestCtnd een einde komen moet, door distriktshoofd hier te plaatsen, met motorboot en 1 bri (';ade Gew. Pol i t ie" 4).

1) Dr . H,,1..P.C.Oomen,"Vocdin,; en mi l ieu van het Papoeakind". 's-Gravenhage, 1958.

2) Bos-kampongs .

3) Huizinga, Me~orie v~n OverGave , 26 augustus 1927. 4) Brief No. 732/L. dd. 25-11-'25.

- 7-

In 1926 bereidde de hoofddet

. Cdt . der

G. P

., Ot

t

e

n

, een

bestuursves

-

tiging voo r, welke aanvankelijk

i

n

Paradoi

plaats von

d. He

t

aa

nnelJen van 1926

a

l

s

begindatum

der bes

t

uursvest

i

sing

i

s

, h

oewel

korrekt

, enigszi

ns mis l

e

i

de

nd

. Bedacht moet

worden

da

t

de bestuurs

voe ring in eerste

aan

l

eg

uiterst

ex

t

ensief b

l

ee

f

.

D

e

ti

ger

zegt hiervan "in he t

distrikt ' ia

r

open

h

eeft

het

bestuur s

l

echts

kontakt met

enke

l

e

bevol

-

kingsnederzettingen

, a

l

s Barapasi, Kerema ,

Ges

a

,

enz.

Het

a

cht

e

rl

a

nd is

grotendeels onbekend"

1)

.

~an de

zen

de

lingen va n

de

Utrechtse Ze ndings vere ni

ging

werd

ee

r

s

t

omst

r

eeks

1935 ^t

^oegestaan

vanuit hun v

es

ti

gingspl aats

W

are

n

ook he

t

overige

deel va n de Waropen voor Evangelieverkondiging t

e

bez

oeke

n

.

D

e

voor het D

emocra

fi

s

ch Onde rz

oek

bruikbare hi

s

t

orisc

he

dokument~­

tie gaat dan

ook

,

op een e

nke l

e ui

tz

onde

ring na , slechts t

ot

deze periode teruG

.

Voor

de

west

-

kampongs

, die vee

l

m

inder

aa

nd

ac

ht

kre- gen

dan de

oost-

kampongs

,

i

s

zelfs nauwe lijks van

enige

hi

s

t

orisc

he

do

kumentatie sprake

.

Konkluder

end k'ln dan ook

worden vastgesteld

,

d:

ü

he t

demo:;ra

fi

s

ch o nderz

oek plaa

t

s

vond onder

een be

vol kine

,

welk

e

noG' maa r

drie

decenniën V?n

mi

n

o

f

meer

inte nsi

e

ve bes tu

urs

voe ring heeft

geke

nd

en wa~rover

in 1939/40 ^nog kon worden

gesp

r

oken

al

s

"de

enige t

oen

nOG Heidense

kus

t

s

t

am

i

n Noord-

Nieuw

-

Guinea"

2).

De

eth

nol

or;ische

kennis

v:m de Waropen

wordt nog s t

eeds en

vrijw

el

uit

s

l

ui

t

end o

ntleen

d aan het

veldwerk

, dat de

hoogler

aa

r H

eld

reeds vóór de tweede wereldoo rl

og

in Noeboeai verricht

t

e

3

)

.

Binnen de op

-

zet vnn dit voorlopige rapport kan een meer uitgebreide schets van

de

sociale struktuur van de Wa r

open moei

lijk

wo

r

de

n in

gepas

t

. Voo

r

gegevens

daar

om

tr

en

t

moge korthe

i

ds

halve

n~ar

het w

e

rk van Held w

orden

verwezen

.

1) Det iger , Memori e v.:1.n OverGave , mei 1934.

2)

Held, Voorrede in

"

Papoea

' s v:m Wa

r

ope

n" .

3) Prof.dr

.

G.

J.

Held

, "Papoea's van Warope

n"

,

Leide n 1947 .

Bir · ;hyear

Tabel I

De jure canvGssed popul a tion of the Beneden - Wa ro pen for each D,-,rps - g e meens chap and the wh"le district by birthyear and sex , August 31 ,

1 961

¹ )

Dorpsgemeenschap 2) D orpsgemeenschap Dor psgemeenschap Total

group _ . Manusawo Masirei

_.

-- U r oi -- -r - Faisei Beneden- Waropen

M

F T

NI

F T r-

^M

^F

^T

^{rp: -} - _

^..

^{F . T %}

- . - _. _-=--

19613 h 960 83 92 175 83 106 189 106 97 203 272 295 567 7,1

1959 - 1955 240 241 481 253 259 512 223 230 453 716 730 1446 18,1 1954-1950 Hl 167 308 203 176 379 166 134 300 510 477 987 12 ,4 194 9-1 945 1 32 151 283 177 170 340 uo 130 240 419 451 870 10,9

1944 -1 940 103 107 210 136 13 8 274 102 115 217 341 350 691 8 , 7

1939-1935 61 86 147 92 113 20:5 89 113 202 242 312 554 6,9

1934 -1 930 72 101 173 54 97 151 91 83 179 217 286 503 6,3

1929-1925 79 99 178 79 75 1 54 - r 4 ₇₆ 150 232 250 482 6 ,1

1924-1920 85 94 179 74 106 180 72 94 166 231 294 525 6 , 6

1 919 -1915 74 83 157 77 73 150 81 78 159 232 234 466 5 , 8

1914 - 1910 56 60 116 64 73 137 42 48 90 16 2 1 8 1 343 4 , 3

1 909 -1905 36 58 94 52 58 110 22 38 60 110 154 264 3 , 3

1904 - 1900 16 43 59 20 31 51 25 33 58 61 107 168 2 , 2

bef ore 1900 8 30 38 17 26 43 4 20 24 29 76 105 1 , 3

.

-

Total 1186 1412 2598 13 81 1501 2882 1207 1294 2501 3774 4207 7981 1 100 , 0

--~---- i

1) Europeans (8) not included 2) Nat ive council area

3) Until August 31.

- 9-

IV DZ BEVOLKING DER BENEDEN-\iüROPEN N;lüR LEEFTIJD EN GESLilCHT Tabel I geeft de bevolkingssamenstelling naar geboortejaarklasse en 3eslacht voor de onderscheiden delen van de Beneden-~Jaropen weer, zoals deze werd vastgesteld op

31

augustus

1961 .

Vooropgest eld zij, dat de telling naar aantal en geslacht als zeer nauwkeurig moet worden beschouwd. Het dri emaandelijks verblijf der veldassistenten in het opnamegebied, de zorgvuldigheid van het onder- zoek, de revisie en de kontrole achteraf bij de uitreiking der ge- boortebewijzen maken, dat fouten in dit opzicht tot een minimum zijn gereduceerd.

Voorafgaande aan een verdere analyse van bovenstaande leeftijdsop- bouw dringt zich echter ook de vraag naar de bereikte nauwkeurigheid bij deze cijfers op. De meest gebruikelijke methode om deze vast te stellen is het uitvoeren van een vergelijking met betrouwbare cijfers van voorgaande tellingen 0n registraties. Dit is hier uiteraard niet mogelijk. Teneinde v~n deze nauwkeurigheid toch een indruk te krij- gen k~n het materiaal cmn verschillende testen worden onderworpen. De toepassin,,: van Myers-index 1) l i jkt voor de Beneden-Waropen geëi- gend. Bij deze methode wordt nagegaan in hoeverre er bij de leef tijds- opgave sprake i s geweest van voorkeur voor een of meerdere eindcij- fers. Deze test berust op het bekende verschijnsel , dat bij de opga- ve van leeftijden of geboortejaren, speciaal in die gebieden, waar de juiste data niet bekend zijn, de leeftijden, welke eindigen op b.v.

0 , 8

of

5,

veel vaker zullen worden genoemd dan die, welke ein- di gen op b.v.

1,7

of

9.

Er bestaat i mmers bij sch~ttinz of benadering een duidelijke neiging tot afrondinG na..,r een "gemJ.kkelijk" getetl. Leeftijden van

30

en

40

jaar zullen in dat geval veel vaker worden genoemd dan b.v. l eeftij- den van

31

en

41

jaar. Vindt dit in belangrijke mate plaats, dan zal er dus wanneer alle individuele leeftijden (c.q. geboortejaren) met hetzelfde eindcijfer bij elkaar worden gevoef,d een zeer sterke opeen- hoping ontstaan bij bepaalde voorkeur-eindcijfers.

Dit principe nu schept de mogelijkheid tot het nagaan van de bereik- t e nauwkeurigheid bij de leeftijdsopgave van een bevolking. Immers, is er niet van opeenhoping rond bepaalde eindcijfers sprake, dan kan men verwachten dat - met toepassing van weging"",lk eindcijfer (0

tlm 9)

voor vrijwel

10%

in de bevolking zal zijn vertegenwoordigd.

Is er omgekeerd wel van opeenhoping sprake , dan zullen bepaalde

voorkeur-eindcijfers voor veel meer dan

1 0%

in de bevolking zijn ver- tegenwoordigd, terwijl dan andere niet-voorkeur-cijfers juist onder- bezet zullen zijn. Met andere worden: naarmate de gevonden percenta- ges voor elk eindcijfer verder van de

10%

(hetzij positief, hetzij negatief) afwijken, zal de bereikte nauwkeurigheid geringer zijn. Hierbij moet in aanmerking worden genomen dat de aldus gevonden re- sultaten slechts een netto-resultaat aangeven, omdat immers een fou- tief geseven leeftijd van

30

jaar, welke b.v.

31

had moeten zijn,

1)

Errors and Bias in the reporting of ages in censusdata. , by R.J. Myers, in ;,.J. Jaffe: Handbook of statistical methads far demograph- ers , selected probl ems in the analysis of census data. Washington

1951 .

R.J. Myers: hccuracy of age reportinp in the

1 950 u.s.

census. In:

Journal o f the ~merican Statistical ~ssociation., Dec .

1954 .

'l.'a 0 e ^{1. 1. .L}

Ca1c\üa tion rf li lyers-index for the 3 e,leden - VÎaror; en

1)

,August 31 , 1961 .

- - - - -- - - -- 7 -- --- T---- .. - --- ----.-- - -

^{i~ - -- - --_.- ----} - - - - , - - - - - - ----

Di git Po pu1 ati.?!l_at-.Sl2 1:it __ sta.rti.l2g at I ^{7 : eights}

^I

^{J lended I} Percentage of tot::. l ' Difference of of --:f95D - r ^{I -T9W} - - -X- col I "0 ' I _ _ )"opu1a

t i

on L-bl ended

_Q2~;L§

tion_ _ co1 . 13 ,14,1 5 birth -

^{1 - -}

1 - - -

^{1 --- I I}

I ^{2- 0}

^I

5 -7J ' I L ^{T 1 _ . __} froIE.J:O~ __ _

,~~~~_ - - -: ^{I --~-} I---~~F~H-~~~L i 9_~ ; l~ I - '~ - ^l~--- ï; ^----r-ï~- i : ^{I ~_~ - _ ~}

° 277 342 619 1 185 277 462 1 ~ ^{1942 ' 2835} 477~ ^{10,54 13,04} 11,90 0,54 3 , 04 1,9C 9 244 253 4 9 7 , 167 197 3 6 4 ?

(3

1 824 2082 3 90~ ^{I 9 , 90 9,58 9 , 73 0,10 0 , 42 0 , 27}

8 255 2 87 5421 177 234 411 3 7 20 0 4 ,' 2499 4503 110,88 11,?0 11 , 21 0,88 1 , 50 1, 21

7 223 241 464 151 174 325 4 6 1798

1

2008 3806 1 9, 76 9 ,24 9 , 480 , 24 0 , 76 0,52 6 212 236 448 150 1 69 319 5 5 181° 1 2025 3835 9 ,83 9 , 32 9 , 55 0 ,17 0,68 0 , 45 5 191 230 421 171 176 347 6 4 1330 20 84 3914 9 , 93 9,59 9 , 75 0 , 07 0 , 41 0 , 25 4 200 184 384 H7 155 3021' 7 3 1841 i ^{1753 3594 9,99 8,06 8 ,95 0,01 1 , 94 1,05}

3 1 93 204 397 128 160 288

1

8 2 I ^{1800 I} 1 952 37';2 1 9 ,77 8 , 98 9 ,34 0 , 23 1,02 0 , 66 2 198 230 I 428' 141 169 3101

9

1 ! 1923 2239 4162110 , 43 1 0 , 3 0 10 , 36 0 , 43 0 , 30 0,36

l n n I lh<;n ??hn , a l n R a h l n ^An a ^'7A 1 ^nA

10 , 40 ° , ²⁶

- ---I

3 , 7 1 jl0 , 47

₁

6 , 93

1'

- - - ' - ï _ ., -

! x

1 , 86 I ^{5 , 24J 3 . 47}

- - - - - _ . -

^~---

1)

Population of the birthyears 1 9 51 - 1 961 and l S00 and ol de r not taken into accoun t .

-11-

wegvalt tegen een foutief gegeven l eeftijd van 31 jaar , die in werke- lijkheid 30 had moeten zijn. Niettemin blijft de vastgestelde Myers- index een zeer betrouwbare graadmeter, welke dus het minimal e net to deel v~n de bevolking aangeeft, waarvoor een l eeftijd met een fou- tief eindcijfer werd opgegeven.

In tabel 11 is de berekening van Myers-index voor het opnamegebied

Bened~n-Waropen uitgevoerd.

De resultaten van de berekening van Myers-index tonen aan, dat voor de mannengroep in de Beneden-Vlnropen de afwijkingen t .o. v. 10% uiterst gering zijn, met als grootste afwijking 1,04% voor het eindcijfer 1.

Voor zes van de eindcijfers is de afwijking zelfs minder dan 0,25%. Voor de mannengroep resulteert tenslotte een Myers-index van sl echts 1,86. Bij de vrouwengroep zijn de afwijkingen groter, met name ver- oorzaakt door een te sterke bezetting van de eindcijfers 0 en 8, en een onderbezetting van de eindcijfers 4 en 3. Voor de vrouwengroep is de Myers-index dientengevolge 5,24. Voor de gehele bevolking van de Beneden-Waropen result0ert tenslotte een index van 3,47. Dit cijfer mag al s zeer bevredigend worden aangemerkt. Ter vergelijking mogen de resultaten van de volkstellingen in de Verenigde Staten i n resp. 1930, 1940 en 1950 dien~n.

Tabel III

Indices showing preference for digi t of age, by race and ~~x .•

Oontinental United Stntcs, census of 1930, 1940 and 1950 )

--- ^{---- - - - -- - -} - - - - --,---- - - - - - - - -- - - - ,

SEX ;~ND RAC:S CENSUS

1--- - - -- - - - -- - 1 1930 1940 1950

--- - - -- - -- --- - - - - -- ---- - - - - ----+----+- -- - -1

Men, native-barn whits Men, foreign-born white Men, non white

Women, native-born whitc Women, forei'On-born white Vlomen, non white

1

_ _ J

1

2,8 2,1 1 ,3 5,5 3,7 2,8 12,0 8,1 5,6 ) ,4 2,8 2 ,0 6,0 4,8 4,0

12,8 8,6 6,6

L _ _ _ _ _

Op erond van t8.bel 11 laat zich op eenvoudiee WlJZG: bepalen, welke samenvoeging tot vijf-jaarklassen voor de Beneden-y~aropen een zo juist mogelijke afspiegeling van de feitelijke situatie geeft. Dit

i~ncrs zal die samenvoeging zijn, waarbij de som van de percentages

1) naar Myers (1954) Using 8tnrtin~ a~es 23 to 32 except for (white population in

1940~h ere

^{ages 35 to}

4~

were used) and ending at 99 in all cases) .

-12-

voor elk der in de jaarklasse voorkomende eindcijfers zo dicht moge- lijk de 50% nadert. Voor de "laropen dus:

I

di-G-i -;;-s---

- - - ----

H

F

!

T

0'

-~t- %

~--- - ^--

^/0

^--

49,23 ^I 49,72

9 -

5 50,30

I

I

^{4 - 0 49,69 50,78 I I 50,29}

--_. -_._---

^I

99,99 100,01 100,01

Bij tabel I is van deze vijf-jaargroeper ingen uiteegaan. Bij de be- volkingspyramide (vide pag. 12) (figuur 1) evenwel van de meest ge- bruikelijke indeling, 0-5 jr., 5-10 jr., en zo vervolgens.

De pyramide vertoont de zeer brede basis ,IVelke in onderontwikkelde Gebieden veelal voorkomt. Een snelle daling van de zuiGelingen- en kindersterfte en hoog blijvende geboortecijfers doen de jongere en

jongste leeftijdsgroepen in de pyramide sterk vertegenwoordigd zijn. Zo is in de Beneden-·.·Jaropen de groep der bevolking, die jonger is dan 15 jaar, vrijwel 45% van de totaal bevolking. Dit cijfer is zelfs voor onderontwikkelde gebieden hoog. Dat dit cijfer in de Bcncdcn- Waropen zo hoog ligt, wordt mede veroorzaakt door de emigratie welke heeft plaats gevonden. Hoewel deze emigratie op dit moment moeilijk op zijn juiste omvang is vast te stellen, is toch wel duidelijk, dat het overgrote deel van de mensen, die het Beneden-Waropengebied ver- lieten, ouder was dan 15 jaar. Het aandeel van de jongerengroep in het totaal der bavolking is hierdoor relatief groter geworden.

Er zijn aanwijzingen, dat de emigratie vooral de arbeidsproduktieve leeftijdsgroepen aantastte en wel in het bijzonder die der mannen. Wanneer de samenstelling van de groep "de jure niet opgenomen perso- nen in beschouwing wordt genomen, dan toont deze groep de in onder- staande tabel aangegeven geslachtsverhouding en leeftijdsopbouw.

FIG.1

POPULATION PYRAMID OF BENEDEN-WAROPEN

•

dejure not

canvassed

MALE

~ ^{dejUre age}

^carwa

^{un~nown not sed-}

r

r

I

I I

,

I

:

I

: :

AUG 31 1961

I

I

males to : females

FEMALE

= ⁼

~ ~

c---'-""""--- - - + - - - - ----'iiiiiiIL,,-,

I I

~~---+---~~~

I I I

I

:

700 600 500 400 300 200 100 0 100 200 300 400 500 600 700

--

<

¹⁹⁰²

-

1902-1911

-

1912-1916 1917-1921 1922-1926

1927-1931 1932-1936 --

1937-1941 1942-1946

-13-

Tabel IV

Dejure not canvassed population of the Beneden-Waropen by birthyear and sex , August 31, 1961.

--"--·-~I---_·- -~-

.. _ - _.

birthyeargroup nutlber of percentage of percentage dis-

- - -

^{total tribution of}

M F T total minus un-

known .

- - - -T-- - --- ₆

- -

^{I - - 5}

- , . <--_ .•.•.• -- - --- - _.~

_ ___ :!-_ _______ . ___

"_~_

__.3_

15)

12,26 17,79

22 ) 21 1957-1961¹) 5 10

1952-1956 16 6 1947-1951 11 10

119)

46,93 68,10

78) 25

1942-1946 72 47

1937-1941 63 15

1932-1936 21 4

17) 10)

9,73 14,11

6) 7) 4) 2

1927-1931 12 5

1922-1926 7 3

1917-1921 4 2

1912-1916 4 3

1902-1911 2 2

before 1902 2

unknown 74 73

1147 31 ,08

I total _. __ . __ ___

1_~~1

^___

1 ~~

^{_ _}

J

^{4 73 _ _ _ _}

^I

^{100_ __,00 __ _ L _ __ . _______ 100,00}

Van de groep dejure-niet-opgenomenen, mensen dus, die tijdens de op- name niet in het gebied wer den aangetroffen doch er wel thuis horen, i s de l eefLjdsbepaling vanzelfsprebmd uiterst moeilijk. Dit is dan ook sl echts voor een deel van de dejure-niet -opgenomenen verantwoord mogelijk. Voor een ander deel (31,08%) blijft de l eeftijd onbekend. Duidelijk blijkt uit bovenstaande tabel, dat het vooral de mannen en in mindere mate ook de vrouwen in de l eeftijdsgroep van 15-30 jaar zijn, welke het gebied verlaten. Een deel vertrekt om scholen te be- zoeken (Seroei) , doch een ander deel (het grootste) vertrekt om werk te zoeken. Voorkeur-gebieden zijn daarbij Hol1andia en Japen, in deze volgorde.

De groep dejure-niet-opgenomenen is aan de pyramide der dejure opge- nomen bevolking toegevnegd. Hierdoor vertoont de pyramide een duide- lijk herstel in bepaalde leeftijdsgroepen.

Een andere aanwijzing omtrent de aard en omvang der pl aats gehad hebbende emi gratie kan worden verkregen door na te gaan, welke kin- deren uit de progenituren der opgenomen vrouwen op het moment van afsluiting buiten hot opnamegebied Beneden-Waropen woonachtig waren. Tabel V geeft het beel d, dat bij groeper ing naar geboortejaar en ge- slacht ontstaat. ~r moet op gewezen worden, dat het aantal v66r 1921 geboren ki nderen, wier moeder nu nog in l even is en zodoende in be- schouwing kon worden genomen, uiteraard klein i s. Niettemin versterkt ook deze tabel de indruk, dat de emigratie vooral plaats heeft ge- vonden onder de leeftijdsgroepen van 15 tot 30 jaar, c.q. 35 jaar . 1) until August 31.

---~

-14-

Tabel V

Table glvlng for all dejure canvassed women in the Beneden Waropen, the number of child- ren living outside the area canvassed, by birthyear and sex, August 31, 1961 .

. - - -.- - - --- - - --r,---- ----,---I,..--- I

Birthyear-group

M F

T

1---.- -i- --· -- --··--- - - --+---2 ,-- ---3 - 1---' 4--I

'"-. _ - -- - - - -- - _._-+-_.- - - - - -

before 19l1 1 - 1

1912-1916 3 6 9

1917-1921 7 10 17

1922-1926 25 17 42

1927-1931 57 37 94

1932-1936 98 66 164

1937-1941 ll8 79 197

1942-1946 23 26 49

1947-1951 6 5 ^{I I}

1952-1956 3 7 10

1957-1961¹)

--t ^-

^{3 3}

L _ _ _ __ . _ _ _ . __ __ _ . __ __ ..

G%--~.~·9;-,

Total 341

L -... _ _ _ __ _ _ _ _ . _ _ _ _ _ _

De geringe bezetting in do bevolkingspyramide van de dejure opgeno- menen in de geboortejaargroepen voor 1947 zal dus behalve door de verschuiving, die er in de sterftecijfers is opgetreden mede een ge- volg zijn van de golwnstateerde emigratie. Deze emigratie kan tevens de merkwaardige sex-ratio in de Beneden-Waropen verklaren. Tabel

VI A

geeft voor de Beneden-Waropen de geslachtsverhouding voor de verschillende geboortejaarklassen aan als aantal mannen per 100 vrou- wen, terwijl Tabel

VI

B, dit voor enkele grote geboortejaar groepen doet, als aantal mannen per 1000 van de bevolking.

Tabel

V I

A

Sex-ratio of the dejure canvassed population. Beneden-Waropen, August 31, 1961 (males per

100 females)

---._---...,-------~

Birthyear -group Sex-ratio

1961¹)- 1957 95,8

1956 - 1952 102,6

1951 - 1947 107,6

1942 - 1946 91,5

1937 - 1941 75,7

1932 - 1936 84,8

1927 - 1931 75 ,0

1922 - 1926 96,1

1917 - 1921 82 ,1

1912 - 1916 96,8

1902 - 19l1 70,5

_

be_f_o r_e __ l_90_2_________ ^{1 _ _ _} . _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ 45 __ ,6 _ _

I

^85,3

_ _ ____ _ _ _ _ _ _ _ _ __ .Lf _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _

1) until August 31, 1961.

1

,

I

-

15

-

Tabel VI B

Sex-ratio of the dejure canvassed-, and total dejure population, by large birthyear-groups.

Beneden-ViarC'pen, A.u~ust

31

,

1961

. (males per

1000

popul ati on)

- - - ---- T-~tal

^dejure

pOPulatio~

Dejure canvassed populat ior^l Birthyear- malesj -fem--':- ,-

to~:; I~a~:~- -~;.

^{-male sT}

f~m - T~o~~;l ma le s

^{S .E.}

group ales I per ~ al es' per +

1000 1000

pop. pop.

- - -- I-

- --+-- -+----,---- -F---=---+--____

+---+-:~i_-+-=--________1--_I

- 1 __ _ _ _ 2 3 _ ___

4 5 8

__

+_.L-+-~--I-

1947-

1 961

¹⁾

1826 1804 3630 503

9

^{10 11}

Het is evident, dat in het bijzonder voor de oudere geboortejaarklas- sen een sterk vrouwenoverschot aanwezig i s. Dit beel d op zich is niet vreemd. Verschillende West Europese landen vertonen, hoewel minder uitgesproken, dezelfde eigenschap. Het grotere "risico tot overlij- den", rlaaraan mannen tijdens hun l even bloot staan, is hiervan oor - zaRk. Een zo groot vrouwenoverschot als in de Beneden-Waropen kan echter niet al leen aan een grotere sterfte der mannen worden toege- schreven. De hiervóór re0ds opgemerkte geslachtsspecifieke emi grat ie i s hieraan waarschijnlijk debet. Zoals later aangetoond zal worden, is van een vrouwenoverschot reeds bij de geboorte der kinderen, ook in de Waropen geen sprake. Gekonstatecrd mag worden, dat de voor Ni euvI-Guinca zo dikwi jls gemelde sterke masculini tei t in elk geval i n de Beneden-Waropen niet voorkomt.

In de pyramide trekt de groep der vrouwen geboren in de jaren

1 917

t/m

1921 de aandacht. Het is bij deze groep dat de l ichte voorkeur voor eindcijfer

°

^(zie tabel 11) bij de geboortejaar-bepal ing der vrouwen zich manifesteert. Het geboortejaar

1920

, heeft hierdoor méér dan gewone nadruk gekregen. Behalve de voorkeur voor eindcijfer 0 , spelen vermoedelijk ook andere faktoren mee. Het i s bijvoorbeeld voorstel baar, dat een zekere voorzichtigheid bij de bepaling van het geboortejaar van een vrouw die nog kinderen ter wereld zou hebben gebracht op een leeftijd boven

40

jaar, hiertoe heeft bijgedragen.

-16-

Hoewel mag worden aangenomen dat de groep van deze, al wat oudere vrouwen, ook in werkelijkheid sterk bezet zal zi jn, i s het mogel ijk dat de geboor tejaarklasse 1917-1921 in geringe mate ten koste van de aanslui tende klassen is bevoordeeld. Een dergelijke , beperkte , fout is, gegeven het sebied en de omstandigheden waarin wordt gewerkt, ze- ker verklaarbaar en nauwelijks te voorkomen.

Het totaalbeeld der bevolkingsopbouw in de Beneden-Vlaropen is karak- teristiek voor de situatie , waarin het gebied verkeert. Deze bevol- kingsopbouw i s duidelijk beinvloed door een uiterst ongunstig fysisch milieu waarin, of ook wel waardoor, de voor het merendeel grote,

sl echt gesitueerde nederzettingen vrijwel zonder west erse bedrijvig- heid van welke aard dan ook ~ijn gebl even. De mogelijkheid tot het verrichten van betaalde arbeid binnen het gebied ontbreekt dan ook nagenoeg. Dit gevoegd bij de min of meer avontuurl ijke drang tot kennismaking met de westerse samenlevi ng, gesymbol iseerd in de gro-

tere stedelijke centra, maakt een tendens tot emigratie zeer begrij- pelijk. Het merendeel der omigranten zijn mannan in de arbeidspro- duktieve l eeftijdsklassen, terwijl verder een groep reeds iets oude- re schoolkinderen het gebied voor het volgen van voortgezette opl ei- dingen verlaat . De bevolkingsopbouw van de Beneden-Waropen vertoont daardoor karalüeristieken, welke als kenmerkend voor een expul sie- gebied mogen worden beschouwd.

Daarnaast werken de hoge vruchtbaarheidscijfers , doordat door o.m. de bemoeiIngen van de medische dienst ook in di t malariarijke modderge- bi ed de zuigelingen- en kleutersterfte (zie

VI

h) sterk i s t erugge- lopen, in belangrijke mate in de bevolkingsopbouw door. De brede ba- sis welke de bevolkingspyramide vert oont moet uit deze hoge vr ucht- baarheid, gepaard gaande aan dal ende sterfteci j fers worden verklaard.

Tabel VII

Dejure canvassed population bom before 1946, by sex,

birthyear- groups,

~arital

status and frequency of

~arriage .

Beneden - Wa r open, August 31 , 1961 .

.. . - - - - - - .. I1la ri tal status Frequenöy ··oÎ marriage

Birthyear- I-N~~e~-. T' ;~~~~~-'T~oi; ^{__ - - '} ~'d~~~IDivor'"dTTotal I" , ^{,/2X · -r- 3 -X - -"T !- 4- X - J -->- 4 -X ---. I - T - o- t - a- l - :-v -e -1}

. _ ~ro~p -=±:nar;lea ga~ous gam~us ^{ed 5 6 7} Imar~lea 12 __ -~ ... . ~l-L=I?-- ~tarr~; a

Number uf women

~

I

1 941 - 1 94 5 260 98 1 1 360 99 1 - i

1936 - 1 940 79

¹)

234 5 2 320 238 2 1

I

1 931 - 1 935 19 253 8 1 281 246 16 - I

1 926 - 1 9 30 11 230 27 1 269 231 25 2

^I

1921 - 1 925 3 216 33 2 254 206 42 3 I

1916 - 1 920 6 201 69 4 280 226 43 4

before 191 6 1 3

1

)

214 _~~ - -~--J ~~~- - l'- ~~?'- -T ~~_ .. ~.+ __

Total 391 1446 469 L __ ^{~_l~~. 168:' __ !_ :~.~_~} ___ -'--__

^{- 4 _}

-^{- - - - -- -~---}- ^.~_.

Numbe r of men

î ~j~ = ^{î ~!6 i g~ 1~~ -} =- 1-- - - ₁ ^{- , î- T-~~i Î - l~~- - l·-~ ··-T---l ---- - --- 1~§}

1931 - 1935 23 1) 207 - / I 230 199 I ^{8 207}

1 926 - 1930 8 215 4 5 232 195 25 4

^I

224

1 92 1 - 1 92 5 4 203 2 7 3 219 189 25 1 -

^I

215

1 9 16 - 1 920 6 222 53 ) 12 245 1 92 38 6 1 22)4) 239

before 1 916 7 323 123) 58 3 403 277 98 17 3 1 2 )+ ³⁹⁶

Total 456 1'- 1 3~ r ^{23 8;-r-- 8 i 1900 1212 _} ~? 7 ^__ L _. :~~ ^{4 3 , 144- 4 --1}

1) Of whi c h 1 living in concubinage 2) Of which 1 married 5 times

3) Of which resp. land 2 married \1i th 3 spouses

4) Of which 1 married 6 times

Tabel VIn

Dejure canvassed wamen bom in the pe ri od 1916 - 1945 by birthyear- group and year of first

marria~e

(in number of years af ter yea r

of birth) .

Beneden - Waropen, August 31, 1961.

::~~~eJ :~~::T8 ⁱ

^g

^{i,O !} ll r;;br~~~r,n~; !a~t'~81i,~r~;;l!! ~l!~T j- 2~'l_~~ ^26_22J28 _29~!. >J 1

, - ,

^{,~ ~~ ~,}

22 2J_t?4 __

^?~~2§

Barn in

- -- y -

1 916 -1920 1 92 1 - 1 92 5

6 274

^{I -}

1; -

¹

4 1

¹

1

11

26

¹

1

63 541, 3e 32 23 7 6 2

1

1

'

1 2 1

^I

3 251 - 1 - I

¹

2 I ^{4 20 53 67}

^1,

^{35 29 16 10 1 5 1 3}

11

258 1 - 1 4 16

1

50 55 55 33 12 4 7 6 I 61 21 1

1 2

1 2

19 262 1 1 1 1 Hl ^{3S -f O}

^I

^{49 35 30 15 13 Si 7 5 3}

1936 - 1940 79 241 , - - I - - - _ . _ _

1 926 - 1930

1931-1 93 5

¹

2 1

, , " I ' I ^{, I} I ^I I I ' ~kt

^I

1

ï I ' ,

;::~~~_t:~ __ ^.~~. l:~:--~~--h- 1 ~ I ^{.~J -~ -} ~t-·;I2;=t.~;J2:~~~11 1 2~~T2;;h~;_,_6~ ^__ ~;_~~;1l~+-~~t~i __ : ^{I 3}

1

1

2

- 19 -

V

BURGERLIJKE

STAAT --- -- - - ^- - - -

In tabel VII i s de dejuro opg"nomen bevolking der Beneden-Waropcn voor zover geborun v6ór

1946 ,

^{nnder scheiden} naar burgerlijke staat en frequentie der huwel i jkssluiting.

a) burgerlii~staat

Het meest opvallende in deze tab"l i s het grote aantal weduwen dat wordt opgegeven. Deze komen in het bijzonder voor onder de al wat oudere en oude vrouwen. Het aantal weduwnaars i s belangrijk kleiner . Dit moet wordon beschouwd al s voortvloeiende z"w-el uit het reeds i n het voorgaande gekonstateerde sterke vrouwenoverschot als uit het huwen van mannen met vrouwen van een jongere l eeftijdsgroep. Daar- naast heeft een zekere terughoudendheid ten aanzien van het hertrou- wen van weduwen mogel i jkerwijs tot het tot stand komen van dit re- sul taat bijgedragen.

Zoal s te verwachten, is monogamie de overheersende huwelijksvorm. Sl echts bij de oudere mannen komt een gering aantal gevallen van huwelijken met meer dan één partner tegelijkertijd voor. Het aantal personen dat gescheiden l eeft i s eveneens gering.

b) frequentie der huwelijkssl uitingen

De aangetroffen situatie met betrekking t ot de frequentie der huwe- l ijkssl ui tin,o;en geeft in eerste instantie weinig aanleiding tot kom- mentaar. Het merendeel der gehuwden en der gehuwd geweest zijnden is sl echts eenmaal gehuwd, c. q. gehuwd geweest. Tweede huwelijken komen bij de mannengroep iets frequenter voor dan bij de vrouwen. Waar spra- ke is van 'meer dan tI,eemaal gehuwd" is de toeneming hiervan met de l eeftijd der betrokkenen evident. De aantallen blijven echter be- perkt.

In tabel VIII is per geboortejaarklasse het aantal nooit gehuwde enro:it gehuwde vrouwen aangegeven, waarbij deze laatsten zijn onderscheiden naar het tijdstip van eerste huwelijkssl uiting (aangegeven als n-de

jaar na het jaar van g~boorte ). Uit deze tabel wordt duidel i jk dat er een t endens aanwezig is tot het huwen op een oudere leeftijd dan dit vroeger het geval was. Omstreeks 1930 huwden vrouwen vooral in het

160

on 17e jaar na het jaar van geboort e. De cijfers voor de geboortejaarklasse 1940-1945 wijzen er mede gelet op het aantal nog nooit gehuwden op dat het merendeel der vrouwen nu huwt op ean tijd- stip dat l igt op 18 of meer dan 18 jaar na het jaar van geboorte. Een nadere analyse van de hoogte der bruidsschatbetalingen en van de regels , die daarbij in acht worden genomen, zal vermoedelijk de stij- ging van de bruidsprijs tot extreme hoogt e als één van de oorzaken aanwijzen. Aangenomen mag worden, dat de opstelling van een tabel die de tijdstippen van eerste huwelijkssluiting voor de mannen aan- geeft , de gevolgen van de sti jging van do bruidsschat nog sterker zal doen uitkomen. De algemene verbetering van het ontwikkelings-

-20-

niveau (schoolopleiding) en de invloed der zending zal ook een later huwen gestimuleerd hebben. Wanneer deze tendens doorwerkt, is in- vloed daarvan op de ontwikkeling der vruchtbaarheidscijfers, ver- wachtbaar.

Enkele geval len van huwelijkssluiting op zeer jeugdige leeftijd zijn in de weinig ontwikl,el de },ampongs west van Haren opgetekend. Het betreft hier een situatie waarbij een zeer jong meisje de tweede echtgenote van een oudere man wordt . De term "kawin piara,,1) kan hier wellicht het beste voor worden gebezigd.

1) huwelijk, waarbij tevens in zekere mate van adoptie sprake is.

-

21-

VI GEBOORTE- EN VRUCHTBAARHEIDSCIJFERS

In de loop der tijd zijn t .a.v. het geboorte- en sterfteniveau in Nederlands Nieuw-Guinea diverse cijfers gepubliceerd. Hoeve~l

variatie deze cijfers ook vertoonden, zij hadden vrijwel al tijd ge- meen, dat ze berustten op een min of meer grove benadering. Dit is zeer begrijpelijk, aangezien immers in een gebied waar een permanen- t e registratie ontbreekt het bepalen van de niveau's van b.v. ge- boorte- en zuigel ingensterfte berust op onderzook naar het verl eden, zij het meestal het meer nabije verleden. Er moet dus een beroep wor- den gedaan op het geheugen der ondervraagde personen, hetgeen niet alleen weinig eenvoudi g, maar bovendien bijzonder tijdrovend in ka- rakter i s . Daardoor heeft dergelijk onderzoek zich tot kleine groe- pen beperkt.

In de Beneden-Waropen is systematisch voor een wat grotere groep dit onderzoek naar geboorte en vruchtbaarheid verricht. Vanzelfsprekend blijven ook in dit geval de moeilijkheden t .a.v. bijvoorbeeld de be- paling van de grens tussen "doodgeboren" en "overleden onmiddelijk na de geboorte" j "overleden binnen een jaar na de geboorte" en "over- l eden meer dan een jaar na de gebo0rte", bestaan.

Even vanzelfsprekend blijft ook de kans , dat doodgeboren kinderen niet worden opgegeven o~dat het herinneringsvermogen van de onder- vraagde vrouw niet toereikend is, vol ledig aanwezi g. Ook hier is dus de vraag naar de bereikte nauwkeurigheid essentieel. Het is uiterst moeilijk om op dit moment de graad van nauwkeurigheid van het verza- mel de materiaal aan te tonen. ',vanneer er dan ook van wordt uitge- gaan dat de graad van nauwkeurigheid Van het War">pen-materiaal r ede- lijk tot goed is, berust deze veronderstelling in eerste instantie op "circumstantial evidence;'. Zo doet de bij de l eef tijdsbepaling bereikte nauwkeurigheid vermoeden dat het materi aal ook in ander op- zicht vrij korrekt zal zijn. Vooral bij het vruchtbaarheidsonderzoek, dat zeer nauw met de l eef tijdsbepaling is verbonden, gel dt dit . ImmerB onnauwkeurig vruchtbaarheidsonderzoek zou bezwaarlijk tot een nauw- keurige leeft~sbepaling hebben kunnen leiden. Ook de gevonden fac- ta en de op vruchtbaarheid en geboorte betrekking hebbende berekende cijfers vertonen in hun samenhang een beeld, dat bij onnauwkeurig- heid niet bereikt zou zijn. Bovendien mag verwacht worden, dat de toegepaste methodi ek en de goede training en routine van de veldas- sisten , gevoegd bij een grondige kontrol e en revisie, de nauwkeu- righeid gunstig zullen hebban beinvloed.

Teneinde het bruto geboortecijfer voor de bevolking van de Beneden- VIaropen te berekenen, werd uitgegaan van het aantal kinderen, dat wer d opgegeven als zijnde geboren in de jaren

1959 , 1960

en

1961.

Deze driejaarperiode werd gekozen om kleine ja~rverschillen, welke bij de relatief kleine aantallen een grote invloed hebben, minder te doen doorwerken. In

1961

werden echter de geboorten slechts opgete- kend tot op de dag der afsluiting, t .w. 31 augustus. Door aan t e

nemen, dat de tendens zoals deze in de eerste

8

maanden van

1 961

werd gekonstateerd zich ook over de l aatste

4

maanden zal voortzetten

,

wordt een verantwoorde schatting voor het gehel e jaar verkregen.

-

22

-

Rekening

houdend met de doodgeborenen levert dit een geschat totaal van 1135 levend geborenen voor de jaren 1959, 1960 en 1961 op

.

Ten-

ei~da

het geboortecijfer te verkrijgen zou een derde van het laatste totaal moeten worden

gedeeld

door het totaa

l

der bevolking op het midden van 1960.

Dit

cijfer is voor de

iNarope

n natuurlijk niet be

-

kend. Door in plaats

daarvan

het totaal van de dejure opgenomen bevo

l-

kin~

op de datum der afsluiting te nemen (31 augustus 1961)

,

welke slechts weinig van die

op

1 juli 1960 zal verschillen, wordt toch een redelijk zuiver geboortecijfer verkregen

.

Dit cijfer is dan

1/2-i1.13~

x 1000

=

47,400100

⁺

2

,

38 1) 7981

Ter meting van de vruchtbaarheid kan de child- w

oma

n ratio worden be

-

rekend

. H

ierbij wordt de verhouding bepaald tussen het aantal kinde

-

ren in

de

le

eft

ijd van

0 tlm

4

jaar e

n het aantal vrouwen in de

l

eef

-

tijd van

15 tlm

44 jaar

. Doo

r

"an

te nemen

,

dat !'llle

geboo

rt

en

regel

-

matig verspreid over de verschillende geboortejaren plaatsvonden

,

kunnen

op

basis van de l

eeftijdsopbouw

van de dejure opgenomen bevol

-

king per 31 augustus 1961 deze aantallen voor de Beneden-Waropen worden vastge

s

teld op resp

.

1592 (kinderen beneden 5 jaar) en 1806

(vrouwen van 1

5

tot 45 jaar)

.

De child

-

woman ratio is derhalve 881

,5.

(Vergelijk Fijian population of Fiji (1956): 771)

.

c) femiddeld aantal geb

oren kinderen ~~uVJ

mea

n numbe

r

of childr

en ever

born)

In t

abe

l n:

B,

kolom 2

,

is per

geboo

rte jaarklasse der vrouwen aange

-

geven hoe groot het aar,tal ooit uit deze vroUlven geboren kinderen is

.

Deze cijfers vragen een veel verdere uitwerking

. Voor

l

opig ec

ht

e

r w

ordt

er mee vo l

staan

te wijzen op het gemiddeld

aantal

ooit geboren kinderen uit vr

ou

wen van de geboortejaarklasse 1916

tlm

1920

.

Di

t

aantal is 6

,

18. Aangezien deze vrouwen hun vruchtbar

e

periode nog niet volledig hebb

en

doorlopen

,

zal de "total completed family size"

van deze groep vr ouwen dit

aanta

l nog t

e

boven gaan

.

(

V

ergelijk Fijian population of Fiji

,

1956

,

age

-

group 40

-

44: 5

,

47)

.

1) Dit is aanzienlijk hoger dan de 40""; welke van der Hoeven noemt

in zijn publicatie in Doe

. Med

. Geogr

.

et Trop

.

Vol. VIII

,

no 4,

dec

. 1956,

voor de War

ope

n

-

kampong

Wonti.

Tabel IX - A

Still births , live births and infant deaths amongst children ev er born out of wamen barn in the period 1916- 1945 .

Beneden - Waropen, August 31 , 1 961.

Nomen bom I Ne~~ -;-Ti~er--- i Total

._ - _ . _--_ .-

Total number of S till births Live births in I married married children ever born

I 2

- _.

916 -1 920 6

92 1-192 5 3

926 -1 930

¹¹

1931 - 1935 19 1936-1940 79 1941- 1945 260

1916-1945 378

M

I -f-_ . -_. ^{T __}

^{1\1 ' :E'}

^{T !a}

^F

^T

._ 3_ ._ 4 __ 2 . . _ ' 7 - - -e- -r-' _{9 10} r-

11._

c-1. ^{2 13}

274 280 890 840 1730 23 14 37 867 826 1693 251 254 808 725 153 3 24 13 37 784 712 1496 258 269 714 719 1433 22 8 30 692 711 1403

262 281 472 5 08 980 10 7 17 462 501 963

241 320 236 238 474 4 1 5 232 237 469

100 360 31 26 ~ ⁵⁷

_-

^_4 _-- ^- _{r- -} ^{4 2 7 26 53}

1386 1764 3151

_ _ _ _ _ _

3056

1 _ _ _

6207

_ •

87 43 130 3064 3013 6077

Tabel IX - B

Mean number, sex -ratio and infant morta1i ty of children ever barn out of women barn in the period 1916 - 1945.

Beneden - Waropen, Augu st 31, 1961.

,-'~-'-

... -- --' 1 - · --r--- .

Wamen barn Mean number 'I Sti11births in lof children as percentage

ever barn

of

total births

rl~ ^{2 .. J.}

1916 - 1920 6,18 2,14

1921-1925 6 , 04 2,41

1926~1930

I ^{5,33 2,09}

1931 - 1935 I 3 , 4 9 1,73 1936 - 1940 1,48 1 , 05

1941-1945 0,16

⁽ )

1916-19~5

3,52 2,10

, - -

T Sex - ra tio Infant mortality lO f child- live - bom children

ren ever

'/00 ~ ^{S . E .}

t

^I

^born

^~-4--

_105,9 ^{-::- 5} ₂₆₀ ^{- -}

^-₊ ^b-~--

₁₁

111,4 207

+

10

99,3 233

⁺

11 92,9 161

⁺

12 99,1 156 .:t 17

I

^{( )}

¹⁵¹

⁺

⁴⁹

L~~3-,~

I

. ²¹⁶

⁺

⁵

.

__

^{.-_._- -}

^{- - _._--}

Deaths unde r 1 year

M F

T

14 15 l6-

242 199 441

172 138 310

151 176 327

75 80 155

40 33 73

6 ² 8

686 628 1314

-- - - -_.

Tabel X

Calculation of the Total Fertility Rate . Beneden - Waropen, August 31, 1961.

;mon bo=

I

^{Number- r}

^Total numbe~--;;-f~~ ---- - ---- ---

^-

--- -- - - ---

^-

-- - -- -

IV

in of women born

1 1 1 1 1 1 1

1 -

91 6 - 1 920 921 - 1925 926 - 1930 931 - 1935 936 - 19 40 941 - 1 94 5

916 - 1945

---

2 _ _

280 254 269 281 320

-- --- 360 --- ---

1764

1)

August 3l.

2) End of the year .

---- -

---- - - ----

^---,

1959 1 96 0 1 ---~- - - - - ^{- 4} -

16 13

69 58

102 94

103 109 90 106

13 17

-'---,- --1--- - ---- --

393 397

ildr

96 1

¹

5--~-

-

8 29 47 62 82 18

46 n

- -

Es timated number of live Age specific birth-rates born children x 1000 women

1 196 1 2) - - --- - _

... ^_~

- -

1959 1 960 1959- 1961

^,

-- - 6 ₇ - 0 - --

- 9 -

16 13 12 48 , 92

67 57 43 219,29

100 92 69 323,42

1 01 107 9 1 354 , 80

88 104 12 0 325,00

13 16 26 50,83

._- -

385 389 361 1322,26

- - ----- - ^,-

5x

6611,30

Tot.~er.Rate

- - -,