Jaarverslag 2019
Centrum Seksueel Geweld
West-Midden Brabant
Jaarverslag Centrum Seksueel Geweld West-Midden Brabant 2019
Versie 6 maart 2020, opgesteld door Marieke Blanken, projectleider
Voorwoord
In Nederland wordt 1 op de 8 vrouwen en 1 op de 25 mannen ooit verkracht. De negatieve gevolgen voor het slachtoffer zijn talrijk en betreffen onder andere seksueel overdraagbare aandoeningen, ongewenste zwangerschappen, zwangerschapscomplicaties, depressie en een posttraumatische stressstoornis.
Helaas zoeken de meeste slachtoffers van geweld geen hulp. Ook het aangiftepercentage is laag en de meeste daders worden niet veroordeeld. Wanneer slachtoffers wel hulp zoeken, is de hulp vaak versnipperd en niet adequaat. Om deze redenen is landelijk het initiatief genomen het Centrum Seksueel Geweld (CSG) op te richten. Aangezien de gemeenten in de regio West Brabant en regio Hart van Brabant het belangrijk vinden dat iedere inwoner zich veilig voelt zodat hij of zij zich maximaal kan ontwikkelen, ontplooien en meekan doen aan de samenleving, hebben beide regio’s het Centrum Seksueel Geweld onderdeel gemaakt van het Regionaal Programma Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Met de komst van het CSG West-Midden Brabant in januari 2018 zijn er 16 CSG’s operationeel. Daarmee is een landelijk dekkend netwerk voltooid.
Binnen het CSG West-Midden Brabant werken medisch specialisten, verpleegkundigen, politie (zedenrecherche en forensische opsporing), forensisch artsen en casemanagers samen om de best mogelijke hulp te bieden aan slachtoffers van geweld. In 2019 verleende het CSG West-Midden Brabant aan 74
slachtoffers zorg in de acute fase (≤ 7 dagen na een voorval) en aan 148 slachtoffers niet-acute zorg in de vorm van consultatie en advies. Dit aantal sluit aan bij de vooraf geuite verwachtingen.
Het CSG West-Midden Brabant maakt onderdeel uit van het landelijk netwerk. De 16 CSG’s hanteren multidisciplinair opgestelde kwaliteitscriteria, die steeds aan actuele ontwikkelingen worden aangepast.
Inleiding
Per 22 januari 2018 is het Centrum Seksueel Geweld (CSG) West-Midden Brabant officieel van start gegaan. 2019 is dus het tweede jaar geweest dat het CSG West en Midden Brabant open is geweest.
Het CSG West-Midden Brabant is een laagdrempelige plek waar alle beoogde slachtoffers uit West en Midden Brabant terecht kunnen die onlangs zijn verkracht of aangerand (ook wel acute situatie genoemd). Het CSG is onderdeel van het landelijk CSG-netwerk. Het CSG biedt medische en psychologische hulpverlening. De psychologische hulpverlening bestaat uit: eerste ondersteuning, psycho-educatie, screenen op trauma ontwikkeling en eventueel verwijzen of organiseren van vervolghulpverlening. Dit noemen we ook wel watchfull waiting. Ook kan het CSG het politieonderzoek starten, onder andere door
forensisch onderzoek uit te voeren. Bij de dienstverlening trekken professionals vanuit meerdere disciplines met elkaar op (multidisciplinaire aanpak seksueel geweld in acute fase).
Beoogd effect
De gemeente Tilburg en de gemeente Breda verlenen subsidie aan Veilig Thuis West-Brabant voor het Centrum Seksueel Geweld West en Midden Brabant.
Het beoogde effect van deze subsidie is het realiseren van een goede ketensamenwerking tussen organisaties in de veiligheids- en hulpverleningsketen ten behoeve van acute slachtoffers van seksueel geweld in de gemeenten in de regio’s West Brabant en Hart van Brabant.
In 2019 was de inzet van het CSG gericht om de volgende prestaties te leveren1
- Meer bekendheid van het Centrum Seksueel Geweld West en Midden Brabant, zodat minimaal 140 slachtoffers van acuut seksueel geweld worden bereikt.
- Laagdrempelige toegang in de regio West en Midden-Brabant voor beoogde slachtoffers van seksueel geweld in acute fase, als onderdeel van het landelijke CSG netwerk.
- Het gegarandeerd leveren van kwalitatief goede zorg en dienstverlening aan slachtoffers van verkrachting en aanranding conform landelijk kwaliteitskader CSG.
- Een stabiele organisatie.
- Definitieve afspraken over de nieuwe opvanglocatie ivm sluiting Amphia Lagendijk.
- Doorontwikkeling / aansluiten op de MDA++ aanpak. Hiervoor zal worden aangesloten op de ontwikkelingen die er in beide regio’s plaatsvinden.
In dit jaarverslag leest u op welke presentaties zijn geleverd.
CSG als multidisciplinaire netwerkorganisatie
1 Conform subsidiebeschikking.
Het CSG West-Midden Brabant is een samenwerkingsverband van bestaande organisaties waar medische, forensische en psychosociale disciplines zo snel mogelijk, bij voorkeur binnen 7 dagen na de verkrachting, integraal hulp bieden op één locatie. Het centrum is 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar op één centraal telefoonnummer. De samenwerkende organisaties in het CSG zijn: Amphia Ziekenhuis, Veilig Thuis West-Brabant, Veilig Thuis Midden- Brabant, Politie regionale eenheid Zeeland - West-Brabant, GGD West-Brabant, GGD Hart voor Brabant en Slachtofferhulp Nederland. Ook werkt het CSG samen met het NFI en de hulporganisaties waar slachtoffer naar toe worden verwezen indien zij extra hulp nodig hebben. Met het vertrek van de
medewerkers van Slachtofferhulp Nederland is de samenwerking met deze organisatie iets gewijzigd. Slachtoffers worden indien gewenst nog wel naar hen doorverwezen, maar er was geen vertegenwoordiging van hen aanwezig in de stuurgroep en het casemanagersoverleg.
Ook in 2019 is het beoogde effect (goede ketensamenwerking tussen organisaties in de veiligheids- en hulpverleningsketen) weer gerealiseerd. De
aansturing van het CSG vindt plaats via de stuurgroep. Deze is in 2019 4 keer bij elkaar gekomen. Afgesproken is dat de stuurgroep de aankomende jaren 2 keer per jaar bij elkaar komt.
Doelstelling van het CSG De doelstelling van het CSG is:
• Optimale zorg voor slachtoffers van seksueel geweld.
• Adequate medische en psychologische zorg.
• Forensisch sporenonderzoek onder optimale voorwaarden.
• Aangiftebereidheid en daderpakkans vergroten.
• Voorkoming van herhaling.
Daarmee biedt het CSG een integrale aanpak waarmee een slachtoffer van seksueel geweld zo min mogelijk belast wordt en zo goed mogelijk wordt geholpen.
Doelgroep
Het CSG is voor alle slachtoffers van (acuut/ ≤ 7 dagen) seksueel geweld. Deze eerste 7 dagen zijn essentieel voor het forensisch-medisch onderzoek en eventuele medische behandelingen. Daarnaast kunnen slachtoffers van niet-acuut seksueel geweld terecht bij het CSG voor advies en doorverwijzing naar medische of psychologische hulp. Ook kan het CSG slachtoffers een informatief gesprek voorstellen met de politie om alsnog aangifte te doen.
Aantal slachtoffers waar het CSG in 2019 zorg aan heeft verleend
In 2019 heeft het CSG aan 74 slachtoffers van seksueel geweld hulp verleend. Daarnaast is er 148 keer advies en informatie gegeven aan slachtoffers of andere betrokkenen om het slachtoffer heen.
Tabel overzicht meldingen (bron Regas)
Totaal 2018 2019
Acuut ≤ 7 dagen 69 74
Niet acuut ≥ 7 dgn 111 (waarvan 97 vragen van professionals of bekenden van slachtoffers of van slachtoffers zelf, welke niet herleidbaar vermeld willen worden in het registratiesysteem van het CSG)
148
Van de acute doelgroep
Gemiddelde leeftijd 20 jaar 23,5 jaar
Minderjarig (<18 jaar) 40,6 % 38 %
Vrouw 97,1 % 95 %
Eerder seksueel geweld 21,7 % 24 %
Actueel Huiselijk geweld 6,3 % In het Amphia Medische
zorg ontvangen
65,2 % 51 %
Forensisch medisch onderzoek ondergaan
58,0 % 52 %
Aangifte gedaan (volgens slachtoffer)
31,9 % 40,5 %
Casemanagement ontvangen (tenminste 1 contact met casemanager
92,8 % 100 %
Verdeling herkomst West- en Midden Brabant
44,9 % West Brabant 40,6 % Midden Brabant 5,8 % elders uit het land 8,7 % onbekend
53% West Brabant 34% Midden Brabant 3% elders uit het land 10% onbekend
Het aantal slachtoffers dat is geholpen door het CSG is in 2019 iets gestegen ten opzichte van 2018. De stijging is in lijn der verwachting. We beschouwen 2019 als een overgangsjaar, aangezien we vanwege de verhuizing en de nieuwe inrichting van het CSG weinig hebben gedaan aan promotie van het CSG.
Dat willen we het komende jaar meer in gang zetten.
Opgedane ervaringen
Van 96 slachtoffers is gevraagd naar de tevredenheid. Van hen is 89% tevreden. Daarvan is zelfs 76 % goed tevreden en 24 % voldoende tevreden. Van de 11 % die heeft aangegeven dat zij niet tevreden waren, had dit meestal te maken omdat er geen contact was met het CSG. Dit kwam bijvoorbeeld omdat anderen de hulpverlening op zich namen (waaronder SHN), het traject niet kon worden afgerond, maar ook dat de casemanager zelf geen contact kreeg. Bij 1 slachtoffer is het contact echt verbroken met het CSG vanwege ontevredenheid. Deze informatie is verzameld door het opmaken van een afsluitformulier. In 2019 hebben we 0 x keer een klacht ontvangen.
Het samenwerkingsverband is in 2019 voort blijven bestaan. De betrokken partijen weten elkaar steeds beter te vinden, waardoor de samenwerking over het algemeen goed is verlopen. In februari 2019 heeft een scholingsavond plaatsgevonden voor alle betrokken CSG medewerkers en directe netwerkpartners.
Deze avond is positief ontvangen. Ook heeft er een scholingsavond plaatsgevonden voor de huisartsen uit Midden-Brabant. Deze avond heeft in samenwerking met de vertrouwensarts van Veilig Thuis plaatsgevonden en is ook zeer goed gewaardeerd. Ook zijn aandachtsfunctionarissen seksueel geweld van een LVB (mensen met een verstandelijke beperking en/of een ontwikkelingsachterstand) instelling, de Huisartsenposten en Spoedeisende hulpen van West en Midden Brabant geïnformeerd en is er aandacht besteed aan de groep studenten, om de weg naar CSG te kunnen vinden (naamsbekendheid).
Door landelijke en regionale aandacht voor bekendheid weten slachtoffers en professionals het CSG steeds meer te vinden, bij acuut en niet acuut seksueel geweld.
In 2018 hebben de casemanagers van het CSG aangegeven dat voor hen de piketdienst (bereikbaarheid van 17-8 uur en weekend) belastend is. De stuurgroep heeft in 2019 het besluit genomen dat het Crisis Interventie Team Hart van Brabant de bereikbaarheid gedurende de nachturen over kan nemen.
De voorbereidingen zijn eind 2019 hiervoor getroffen. Per maart 2020 gaat deze werkwijze starten.
In 2018 hebben de gynaecologen aangegeven dat zij suboptimale zorg leveren aan het CSG. Het interfereren met de verloskamerbemoeienis en de tijdsinvestering die een casus op zo’n moment vergt, is volgens de gynaecologen praktisch geen wenselijke situatie. In 2019 hebben zij de stuurgroep een brief gestuurd waarin ze hebben aangegeven te gaan stoppen wanneer hun rol niet veranderd. Dat heeft geleid tot een gesprek met de bestuurder van het Amphia Ziekenhuis. Zij heeft expliciet uitgesproken dat de opvang voor de slachtoffers seksueel geweld wel in het Amphia Ziekenhuis mogelijk moet zijn. De oplossing is gevonden in extra inzet van de forensisch artsen van de GGD West en Midden Brabant. Zij zijn bereid gevonden om niet alleen forensisch onderzoek uit te voeren, maar ook de medische handelingen te verrichten (zwangerschapspreventie en SOA preventie). De gynaecologen blijven verantwoordelijk wanneer er sprake is van een letsel.
Per 29 november 2019 is de opvanglocatie in het Amphia Langedijk gesloten en in het Amphia Molengracht geopend (nieuwbouwlocatie). De nieuwe locatie vraagt om een andere wijze van inzet van de verpleegkundigen. Het was niet meer mogelijk om een bestaand team van verpleegkundigen te vragen de CSG taken erbij te nemen. Er is een specifiek team verpleegkundigen opgericht en opgeleid.
Gerealiseerde prestaties 2019 en significante afwijkingen
Het CSG heeft in de subsidieaanvraag aangegeven zich te richten op 6 prestaties. Aan de subsidieverstrekker moeten wij aangeven hoeveel % wij van de afgesproken prestaties hebben gerealiseerd en een score aangeven per afgesproken prestatie. Wij zijn van mening dat we 5 van de 6 prestaties volledig hebben gerealiseerd. Zie hieronder de toelichting:
- Voorgenomen prestatie: Meer bekendheid van het Centrum Seksueel Geweld West en Midden Brabant, zodat minimaal 140 slachtoffers van acuut seksueel geweld worden bereikt.
- Gerealiseerde presentatie: meer dan 100 %. Het CSG heeft 222 slachtoffers bereikt (74 acute slachtoffers hebben Watchfull waiting ontvangen en 148 slachtoffers hebben advies ontvangen).
- Voorgenomen prestatie: Laagdrempelige toegang in de regio West en Midden-Brabant voor beoogde slachtoffers van seksueel geweld in acute fase, als onderdeel van het landelijke CSG netwerk.
- Gerealiseerde prestatie: 100% Het CSG is gratis toegankelijk 24 uur per dag.
- Voorgenomen prestatie: Het gegarandeerd leveren van kwalitatief goede zorg en dienstverlening aan slachtoffers van verkrachting en aanranding conform landelijk kwaliteitskader CSG.
- Gerealiseerde prestatie: 100 % Ons uitgangspunt is het gegarandeerd leveren van kwalitatief goede zorg. Indien dit niet het geval is, maken wij zelf ook een melding binnen het Amphia Ziekenhuis en is er ook de mogelijkheid om een klacht in te dienen. In 2019 is er geen klacht ontvangen en is er ook geen melding gemaakt.
- Voorgenomen prestatie: Een stabiele organisatie.
- Gerealiseerde prestatie: Een score is lastig aan te geven. In principe is in 2019 het CSG een stabiele organisatie geweest. De gynaecologen hebben wel aangegeven een andere rol te willen hebben, toch hebben zij in 2019 conform afspraken gehandeld. Wel is per 1 december een nieuwe locatie geopend en is het CSG op een andere wijze ingericht.
- Voorgenomen prestatie: Definitieve afspraken over de nieuwe opvanglocatie ivm sluiting Amphia Lagendijk.
- Gerealiseerde presentatie: 100 % Deze zijn gemaakt. De opvang is gerealiseerd in de nieuwbouwlocatie Amphia Molengracht en per 1 december 2019 geopend.
- Voorgenomen prestatie: Doorontwikkeling / aansluiten op de MDA++ aanpak. Hiervoor zal worden aangesloten op de ontwikkelingen die er in beide regio’s plaatsvinden.
- Gerealiseerde prestatie: 100-0%: Er is 100 % ingezet op doorontwikkeling van het CSG. Het CSG is immers opnieuw ingericht. Tegelijkertijd is wel de MDA++ seksueel geweld daarmee vormgegeven in acute situaties. Maar er heeft geen doorontwikkeling plaatsgevonden van MDA++ acuut huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit heeft te maken met een aantal ontwikkelingen. Enerzijds omdat ook landelijk is aangegeven dat de MDA++
aanpak niet geldt voor de acute fase. De MDA++ aanpak richt zich op slachtoffers en plegers die structureel te maken hebben met huiselijk geweld en
kindermishandeling. Daarnaast is de gemeente Tilburg voornemens aan te sluiten bij een integraal spoedplein. Mogelijk dat het CSG daar ook onderdeel van gaat uitmaken. In 2019 heeft hier alleen nog maar bestuurlijk overleg over plaatsgevonden tussen de gemeente Tilburg en ETZ. De afspraken zijn nog niet definitief gemaakt. Tot slot, heeft de eigen ontwikkeling van het CSG nog voldoende aandacht nodig gehad, dat een doorontwikkeling nog niet mogelijk was.
Van project naar structurele borging
De stuurgroep heeft in 2018 de projectfase met een jaar te verlengen. Dit had onder andere te maken met de verhuizing en de nieuwe inrichting van het CSG.
Deze verhuizing is inmiddels achter de rug. Ook is het CSG opnieuw ingericht en de werkwijze aangepast. Daarmee is de projectfase afgerond en is het CSG structureel ingericht.
In 2019 is op landelijk niveau aangegeven dat er naar verwachting meer financiele middelen nodig zijn om in te kunnen spelen op het stijgend aantal
slachtoffers van acuut seksueel geweld en het aantal slachtoffers die langer geleden slachtoffer zijn geweest van seksueel geweld. Ook deze groep weet het CSG steeds beter te vinden en heeft adequate hulpverlening nodig. Dit is voor het ministerie van VWS, JenV en de VNG aanleiding geweest om het WODC onderzoek uit te laten voeren naar het CSG. Dit onderzoek zal in de eerste helft van 2020 plaatsvinden. Dit onderzoek is ook voor het CSG West en Midden Brabant relevant, aangezien ook in deze regio ervan uit de gemeenten vragen zijn geweest over de begroting van het CSG en de meerwaarde van het CSG als zelfstandige netwerkorganisatie in de totale keten van organisaties die actief zijn op het terrein van huiselijk geweld en kindermishandeling waar seksueel geweld ook een onderdeel van is. Ondanks dat de projectfase is afgerond zal ook in 2020 weer aandacht zijn voor verdere doorontwikkeling en structurele (financiele) borging van het CSG in de regio West en Midden Brabant.
Financien2
In 2019 heeft Veilig Thuis West Brabant in totaal € 237.000,- subsidie ontvangen van de gemeente Breda (€ 144.854,-) en de gemeente Tilburg (€ 92.146,-).
Daarnaast heeft de gemeente Tilburg goedkeuring gegeven om het behaalde resultaat van 2018 over te hevelen naar 2019.
Soort kosten Toelichting per onderdeel
Projectbegroting
2019 Realisatie
2019 Verschil Toelichting
Personeel € 196.500 € 170.994,02 € 25.505,98
Coördinatie en
aansturing € 77.000 € 59.909,57 € 17.091,43
Er zijn geen kosten in rekening gebracht voor inzet management van de organisaties.
Casemanagement € 100.000
€ 95.634,45
€ 4.365,55
Verpleegkundige
zorg € 12.000 € 7.950 € 4050,00 De inzet per casus is minder dan was begroot
Ondersteunende
diensten € 7.500 € 7.500 € 0,00 Materiaal € 40.500 € 42.192,01 - € 1.692,01
Deskundigheidsbe
vordering € 7.500 € 10.669,50 - € 3.169,50
De werving van een nieuwe pool van verpleegkundigen heeft tot extra scholing geleid.
Materiele kosten € 18.100 € 19.187,66 - € 1.087,66
De verhuizing heeft tot eenmalige aanschaf van materialen geleid en daarmee tot extra kosten
Onvoorzien € 15.000 € 12.334,85 € 2.665,15
Tot deze kosten behoort ook kosten voor communicatie en regas.
TOTAAL € 237.000 € 213.186,03 € 23.813,97 Oorspronkelijk subsidiebedrag
CSG € 237.000
Overige baten nav subsidie 2018 € 1920
Reserve 2018 CSG € 30.550,92
Totaal beschikbare middelen € 269.470,92 € 213.186,03 € 56.284,89
* Van de reserve van het CSG 2018 maakt € 7.986 onderdeel uit. Dit bedrag is bestemd voor doorontwikkeling tweede fase/verkenning MDA++ acuut.
2De bedragen die in deze paragraaf zijn genoemd sluiten aan bij de jaarrekening van Veilig Thuis West-Brabant waar ook een goed gekeurde accountantsverklaring op is afgegeven.
De kosten voor het CSG West en Midden Brabant zijn lager uitgevallen dan was begroot. Dat betekent dat er een resultaat is behaald van € 23.814.97, daarvan is € 14.555,67 afkomstig van de subsidie van de gemeente Breda en € 9.259,30 van de subsidie van de gemeente Tilburg.
Eerder heeft de gemeente Tilburg akkoord gegeven om het positieve resultaat van 2018 over te hevelen naar 2019. Daarnaast heeft een betaling van € 1920,- niet heeft plaatsgevonden, waar in de subsidieverantwoording van 2018 wel rekening mee was gehouden. Dat betekent dat het vermogen van het CSG nu in totaal € 56.285,89 is. Daarvan is € 41.730,22, waarvan €7986 voor de doorontwikkeling, afkomstig van subsidie gemeente Tilburg en €14.555,67 van gemeente Breda.
Het positieve resultaat van 2019 is met name te verklaren door het feit dat er minder kosten zijn gemaakt voor de coordinatie en aansturing dan vooraf was begroot. De materiele kosten zijn hoger uitgevallen dan waren begroot. Dit heeft met name met de verhuizing en nieuwe inrichting van het CSG te maken.
Daarnaast hebben we best wat kosten geboekt op onvoorziene kosten die inmiddels toch structureel zijn en waar we met de subsidieaanvraag nog onvoldoende rekening mee hebben gehouden (communicatie, Regas). Dit zullen we wel doen in de subsidieaanvraag van 2021.
Financiele doorkijk naar 2020
Het landelijke onafhankelijke onderzoek door het WODC wordt ook uitgevoerd naar aanleiding van een landelijke inventarisatie naar de kosten van de CSG’s en subsidies die de CSG’s ontvangen van de gemeente. Uit deze inventarisatie is gebleken dat bijna alle CSG’s minder subsidie ontvangen, dan eigenlijk op basis van een aantal landelijke kwalitatieve uitgangspunten zou moeten gelden. Het Landelijke CSG heeft dan ook bij de VNG en de Ministeries van Justitie en Veiligheid en Volksgezondheid, Cultuur en Sport aangegeven dat de CSG’s meer geld nodig hebben. Dit zou volgens de landelijke inventarisatie ook gelden voor het CSG West en Midden Brabant. Op basis van deze inventarisatie blijkt dat wij relatief weinig kosten maken voor coordinatie en communicatie.
Tegelijkertijd is het CSG West en Midden Brabant een van de weinige CSG’s die de kosten (m.u.v. de medische kosten) goed in beeld heeft en daar ook de subsidie aanvraag op baseert.
Voor het jaar 2020 is de begroting € 268.050,-. Met deze begroting is rekening gehouden met een stijging van het aantal slachtoffers dat wordt opgevangen door het CSG en meer inzet van verplegend personeel in verband met de nieuwe pool van verpleegkundigen en de medische kosten voor de forensisch artsen ten opzichte van 2019. Ondertussen is er een nieuwe CAO Ziekenhuizen vastgesteld. De salarissen van de verpleegkundigen stijgen in 2 jaar 8 % (5%
in 2020 en 3 % 2021). We verwachten daarmee dat er meer kosten zullen zijn voor de inzet van de verpleegkundigen dan was begroot.
Contact Telefoon
(24 uur per dag bereikbaar) T: 0800-0188
West-midden-brabant@centrumseksueelgeweld.nl
Website
www.centrumseksueelgeweld.nl
