Consumenten en Black Friday
November 2019
Monitor Duurzaamheid vierde kwartaal 2019
Monitor Duurzaamheid vierde kwartaal Consumenten zijn onverschillig ten aanzien van Black Friday
Vanwege de feestdagen geven consumenten in december traditioneel meer geld uit aan cadeautjes en eten.
Volgens brancheorganisatie Thuiswinkel.org zorgen de feestdagen ieder jaar voor een omzetstijging van gemiddeld 28 procent ten opzichte van een normale week. Winkeliers spelen hier al eind november op in door met kortingen op Black Friday consumenten te verleiden tot aankopen. Black Friday valt op de vierde vrijdag van november. Dat is in de Verenigde Staten de dag na Thanksgiving Day en de start van het seizoen voor kerstaankopen.
Tegelijkertijd zijn consumenten zich er van bewust dat ‘kopen om het kopen’ tot onnodige verspilling van
grondstoffen leidt. Daarnaast kan de nadruk op lage prijzen ten koste gaan van de beloning en werkomstandig-
heden van arbeiders en het milieu door productieprocessen zo goedkoop mogelijk in te richten. Door lage prijzen
kunnen productieprocessen zo goedkoop mogelijk worden ingericht waardoor afvalwater bijvoorbeeld geloosd
wordt. Hoe verhouden Black Friday en bewust consumeren zich tot elkaar in de hoofden van de ondervraagde
consumenten?
3
Monitor Duurzaamheid vierde kwartaal
3
Black Friday
Hoewel de meeste respondenten (96,6 procent) in meer of mindere mate bekend zijn met Black Friday, zijn veel Nederlandse consumenten tamelijk onverschillig of ronduit negatief over dit uit Amerika overgewaaide fenomeen.
Zo kijkt de helft van de respondenten er neutraal tegen aan of heeft er geen mening over. Van de respondenten is 20 procent in meer of mindere mate negatief. Daar staat tegenover dat 30 procent van de respondenten wel positief over Black Friday oordeelt.
Die onverschillige houding van consumenten blijkt ook uit de antwoorden op vijf stellingen over Black Friday (figuur 1). Meer dan de helft (56,8 procent) vindt het ‘een overdreven Amerikaans gedoe’ en 71,9 procent van de respondenten is het in meer of mindere mate eens met de uitspraak dat Black Friday ‘mensen stimuleert tot onnodige aankopen’. Daarnaast stelt 60 procent van de respondenten het doen van aankopen niet uit vanwege Black Friday. Toch vindt 41,2 procent van de respondenten het positief dat op die bewuste dag kortingen worden gegeven.
0 20 40 60 80 100
Ik vind het positief dat er ook in Nederland een dag als Black Friday is waarop er flinke kortingen zijn
Ik vind Black Friday een mooi initiatief voor mensen die anders bepaalde spullen niet kunnen kopen
Black Friday stimuleert mensen om spullen te kopen die ze niet nodig hebben
Ik vind Black Friday overdreven Amerikaans gedoe
Ik stel mijn aankopen weleens uit tot aan Black Friday
Figuur 1.
In hoeverre bent u het eens met onderstaande uitspraken over Black Friday?
Helemaal niet mee eens
Mee eens Neutraal
Weet niet/geen mening
Niet mee eens
Helemaal mee eens
11,8 12,3 31,1 27 14,6 3,1
10,2 17,4 27,7 30 10,7 4
1,3 6 17,3 45,8 26,1 3,4
4,7 12,6 24,1 30,3 26,5 1,9
32,2 27,6 13,1 18,3 6 2,8
Monitor Duurzaamheid vierde kwartaal
Figuur 2.
Hieronder ziet u verschillende manieren om minder te consumeren of op een alternatieve manier te consumeren.
Welke van deze manieren spreken u het meeste aan om zelf toe te passen rond de decemberfeestdagen (Sinterklaas en Kerst)? U kunt maximaal 5 antwoorden geven.
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
Tweedehands cadeaus kopen Meer betalen voor cadeaus die zijn geproduceerd onder eerlijke arbeidsomstandigheden Alternatieve cadeaus geven die een verschil maken (zoals het geven van een koe, kip of geit aan iemand in een derdewereldland die leeft in extreme armoede) Vaker/meer geld doneren aan goede doelen rond de decemberfeestdagen Kleding dragen uit mijn huidige garderobe (in plaats van nieuwe kleding aan te schaffen voor de feestdagen) Zoveel mogelijk producten van wegwerpplastic (zoals bordjes, bekers, bestek, rietjes) vermijden, zodat ik geen (extra) afval heb rondom de feestdagen Een kerstboom adopteren ("deze boom adopteer je voor de kerstperiode en lever je daarna weer in) Regifting (iets wat je hebt gekocht of gekregen waar je zelf niet zo blij mee bent cadeau geven aan een ander) Minder vlees eten tijdens de feestdagen Kortingen die ik ontvang in de winkel om te zetten in een schenking aan een goed doel Geen van deze manieren spreekt mij aan
7,2%
9,9%
32,6%
47,3%
13,6%
6,9%
68,6%
12,7%
5,6%
21%
25,3%
‘Consuminderen’ rond feestdagen
De decemberfeestdagen (Sinterklaas en Kerst) zijn lang niet voor iedereen een reden om ongebreideld te consumeren. Meer dan de helft (54,6 procent) van de consumenten probeert juist minder te consumeren in deze periode. Daarnaast geeft 18,8 procent aan dat nog niet te doen, maar er wel voor open te staan. Een kwart van de consumenten (26,8 procent) is hiertoe niet bereid en geeft bovendien aan niet open te staan om minder te consumeren. Hoe deze houding zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld is onduidelijk.
De consument is zich er van bewust dat consuminderen op veel terreinen mogelijk is. De drie mogelijkheden die consumenten het meeste aanspreken zijn divers en hebben betrekking op kleding, afval en voedsel (figuur 2).
Zo geeft ruim twee derde van de respondenten (68,6 procent) aan dat de huidige garderobe volstaat voor de feest-
dagen. Ook het beperken van afval staat bij velen op de radar. Bijna de helft (47,3 procent) zou best wegwerp-
plastic, zoals bordjes, bekers en bestek, willen vermijden. Minder vlees eten rond de feestdagen spreekt een
derde van de consumenten (32,6 procent) aan.
5
Monitor Duurzaamheid vierde kwartaal
5
De Nederlandse consument is zuinig op zijn spullen, wat een duurzame eigenschap is. Maar liefst 87 procent van de respondenten geeft aan een product zo lang mogelijk te gebruiken, zelfs als er al nieuwere modellen op de markt zijn (figuur 3). Zestig procent van de respondenten probeert een product dat kapot is eerst te (laten) repareren.
0 20 40 60 80 100
Figuur 3.
In hoeverre gelden onderstaande uitspraken voor u?
Geldt totaal niet voor mij
Geldt in redelijk mate voor mij Geldt in beperkte mate voor mij
Geldt in sterke mate voor mij 1,2
Ik koop alleen producten die ik echt nodig heb 3,1
Ik gebruik producten zo lang mogelijk (ook al zijn er nieuwere modellen op de markt)
Wanneer producten kapot gaan, probeer ik deze doorgaans eerst te (laten) repareren
Wanneer producten erg laag geprijsd zijn, vraag ik me regelmatig af hoe het kan dat het zo goedkoop geproduceerd kunnen worden
23,8
12,1
7,6 32,4 40,9 19,1
11,7 32,7 36,9 18,7
34,2 52,5
45,8 27,3
Bewust consumeren
Bewust consumeren gaat verder dan alleen minder consumeren. Natuurlijk is het belangrijk als consumenten zich afvragen of ze een product echt nodig hebben voordat ze iets kopen. Want grondstoffen en energie worden verspild als consumenten hun spullen niet of weinig gebruiken. Maar als ze vervolgens producten kopen die zijn gemaakt door vervuilende fabrieken, heeft geeft dit alsnog te vermijden milieuschade. Het is dus belangrijk dat consumenten zich afvragen hoe en waar de producten die ze willen kopen zijn gemaakt, zeker als de prijs van die producten heel laag is. Niet zelden is een lage prijs het resultaat van vervuilende productieprocessen en slechte werkomstandigheden en lage lonen voor arbeiders. Deze verborgen kosten zijn dan niet in de prijs opgenomen, waardoor de consument geen eerlijke prijs betaalt.
De vraag ‘Heb ik het echt nodig?’ is voor de meesten een eerste stap naar minder en bewust consumeren.
Voor 57,5 procent van de respondenten is dit een belangrijk aspect bij de aankoop van een nieuw product (figuur 3).
Uit de antwoorden op andere vragen komt een nog positiever beeld naar voren. Zo is drie kwart van de respondenten
het eens met de stelling alleen producten te kopen die noodzakelijk zijn. Daarnaast geeft nog eens drie kwart
(74,3 procent) van de respondenten aan zich niet door hoge kortingen te laten verleiden tot aankopen van producten
die ze niet nodig hebben en geeft 84,1 procent aan geen impulsaankopen te doen. Deze antwoorden zijn in lijn
met onverschillige houding van de consument ten aanzien van Black Friday.
Monitor Duurzaamheid vierde kwartaal
Figuur 4.
Wat zijn voor u over het algemeen de belangrijkste aspecten bij de aankoop van een nieuw product?
U kunt maximaal 5 antwoorden geven.
2,4%
1%
10,3%
56,7%
32,3%
9,1%
18,7%
22,1%
10,3%
17,8%
19,8%
66,5%
21,5%
42,8%
77,8%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Productie (onder eerlijke arbeidsomstandigheden gemaakt) Milieubewust/duurzaam Kwaliteit Online reviews en ervaringen van familie/vrienden/bekenden Actie/aanbieding Prijs/kosten
Vertrouwdheid met het merk/de aanbieder
Specifieke producteigenschappen/functies Uiterlijk/design Verkrijgbaarheid/locatie Gebruiksgemak Merk/aanbieder past bij mij Heb ik het echt nodig Anders Weet niet
Prijs en kwaliteit het belangrijkst
Consumenten hebben in de praktijk vooral oog voor prijs en kwaliteit en minder voor de manier en omstandigheden waarop producten worden gemaakt (figuur 4). Als respondenten vijf aspecten mogen aankruisen die ze bij aankoop het belangrijkst vinden, kiezen de meesten voor prijs (77,8 procent) en kwaliteit (66,5 procent) van het product.
Dat beide aspecten zo hoog scoren kan betekenen dat consumenten niet zonder meer voor de laagste prijs kiezen,
maar ook oog hebben voor de kwaliteit van het product. Daarbij speelt mogelijk een zekere mate van bewustzijn
over het productieproces een rol. Meer dan de helft (55,2 procent) geeft immers aan zich bij een erg lage prijs af te
vragen hoe het product zo goedkoop geproduceerd kon worden (figuur 3). Maar bij velen roept dit waarschijnlijk
geen negatieve associaties op over milieu en sociale aspecten van het productieproces. Slechts 17,8 procent en
10,3 procent van de respondenten rekenen respectievelijk milieu en eerlijke arbeidsomstandigheden tot de
belangrijkste aspecten van het nieuwe product.
7
Monitor Duurzaamheid vierde kwartaal
7
Een groot deel van de consumenten is in meer of mindere mate bereid om zijn consumptiegedrag te veranderen of om meer te betalen voor eerlijker producten (figuur 6). Zo de staat de helft van de consumenten open voor de aanschaf van tweedehands producten. Daarnaast staat circa 40 procent van de respondenten open om meer te betalen voor producten als dat beter is voor het milieu of als zeker is dat het product onder eerlijke arbeids- omstandigheden is geproduceerd. Een uitzondering is het leasen van producten, zoals meubels en elektronica.
Dit concept, ook wel bekend als Product-as-a-Service (Paas), spreekt 63,3 procent van de respondenten niet aan.
Mogelijk speelt hierbij de onbekendheid met de voordelen van deze vorm van consumptie een rol.
0 20 40 60 80 100
Het leasen/huren van producten (meubels, elektronica, etc.) in plaats van ze te kopen
Het kopen van tweedehands producten (meubels, elektronica, kleding, etc.) in plaats van nieuwe
Het betalen van een hogere prijs voor producten die beter zijn voor het milieu
Het betalen van een hogere prijs met de zekerheid dat het product is geproduceerd onder eerlijke arbeidsomstandigheden Moeite doen om een kapot product te (laten) repareren (ook als u gemakkelijk en goedkoop aan een nieuw product kunt komen)
Figuur 6.
In welke mate staat u open voor onderstaande zaken?
Sta ik totaal niet voor open Sta ik in beperkte mate voor open
Sta ik in redelijk mate voor open Sta ik in sterke mate voor open62,5 24,3 10,2 3
16,2 31,9 30 22
17,4 42,6 32,5 7,6
17,2 42,5 31,8 8,6
11,3 35,6 34,4 18,6
Bewust consumeren spreekt een grote groep aan
Hoewel relatief weinig respondenten aangeven in de praktijk bewust te consumeren, is er een grotere groep die zichzelf wel als bewuste consument ziet. Op de vraag of de respondenten zichzelf zien als consumenten die rekening houden met duurzaamheid en sociale aspecten van een product komt een relatief positief beeld naar voren. Van hen noemt 37,6 procent zichzelf in redelijke of sterke mate bewust (figuur 5), terwijl een groep van 17,9 procent hier helemaal niets mee zegt te hebben. Kortingen zoals die bijvoorbeeld tijdens Black Friday worden gegeven, hebben weinig invloed op deze houding. Van de respondenten vindt 59 procent duurzaamheid en eerlijke arbeidsomstandigheden namelijk niet opeens minder belangrijk als een product met hoge korting wordt aangeboden. Mogelijk speelt bij dit positievere beeld mee dat veel mensen geneigd zijn sociaal wenselijke antwoorden te geven, waar ze zich in de praktijk vervolgens niet aan houden.
0 20 40 60 80 100
Figuur 5.
In hoeverre gelden onderstaande uitspraken voor u?
Geldt totaal niet voor mij Geldt in beperkte mate voor mij
Geldt in redelijk mate voor mij Geldt in sterke mate voor mij Ik zie mezelf als een bewuste/duurzame consument (in mijn koopgedraghoud ik rekening met het milieu en ethische/maatschappelijke overwegingen) Wanneer een product wordt aangeboden met een hoge korting vind ik duurzaamheid en eerlijke arbeidsomstandigheden minder belangrijk Ik probeer erop te letten of producten zijn geproduceerd onder eerlijke arbeidsomstandigheden Ik vind het belangrijk om te weten hoe de prijs van producten is opgebouwd (wie wat betaald krijgt (fabrikanten, werknemers, boeren, retailers, etc.)
17,9 15,8
21,9 44,7 27,7 5,7
35 39,6 21,7 3,7
43,2 31,1
44,5 31,7 5,9
10
! "! #! $! %! &!! &"!
K/2-0)070332),+/0)*775)8+6 K/2-0)+,)1/:/5(0/)830/)*775)8+6 K/2-0)+,)5/-/2+6()830/)*775)8+6 K/2-0)+,);0/5(/)830/)*775)8+6
Verduurzaming
door Nederlanders op
andere gebieden
9
Energie
Nederlanders nemen naast het verduurzamen van de woning veel andere energiebesparende maatregelen.
Bijna 80 procent geeft aan dat zij korter douchen. Ook geeft ruim 72 procent aan dat zij hun energieverbruik in de gaten houden door bijvoorbeeld een slimme thermostaat. Daarnaast worden op grote schaal gloeilampen vervangen door spaarlampen of ledverlichting. Al sinds 2012 mogen gloeilampen niet meer in de handel worden gebracht, waardoor ze steeds moeilijker te krijgen zijn. Verder is het volledig ingeburgerd om de lichten uit te doen in ruimtes waar niemand aanwezig is of de verwarming ’s nachts en als niemand thuis is lager te zetten.
Er zijn nog meer stappen te zetten. Elektrisch koken doet slechts 37 procent van de Nederlanders, iets wat noodzakelijk wordt, omdat in 2050 elke woning van het gas af moet zijn. Dit is een maatregel die vaak pas wordt genomen wanneer een nieuwe keuken wordt geïnstalleerd.
Verduurzaming door Nederlanders op andere gebieden
Niet van toepassing
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Figuur 5.
Heeft u enig idee wat het zou kosten om uw woning zodanig te verduurzamen dat deze naar energielabel A gaat? (in €)
Zonnepanelen Nieuwe HR combiketel (vervanging oude CV-ketel) Isolerend glas (HR-glas) in woonkamer Isolerend glas (HR-glas) in slaapkamers Waterbesparende douchekop Dakisolatie Gevel- of spouwmuurisolatie Vloerisolatie Mechanische afzuiging of balansventilatie Warmtepomp Zonneboiler Warmte Terug Win-systeem voor afvoerwater in douche Anders Weet ik niet
Figuur 2.
Welke duurzame maatregelen heeft u in de afgelopen drie jaar getroffen in uw woning? (in %)
13,4 3,8
4,1
7,3 3,5
13,7 15,9
19,1 19,1
0 5 10 15 20 25
0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000
Totaal Label B Label C Label D Label E t/m G 0,6
7,3 1,6
2,8 4,1
9,8
24,7 27,8
28,2
35,1 35,4
40,5 41,141,5
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Op het moment dat er een verbouwing plaatsvindt Wanneer er extra geld beschikbaar komt Wanneer ik bezig ben met onderhoud van mijn woning Bij de aankoop van een nieuwe/andere woning In de vakantie als ik tijd heb Wanneer ik mijn hypotheek ga aanpassen Bij seizoensveranderingen (bijvoorbeeld najaar isolatie en voorjaar zonnepanelen) Voor de verkoop van mijn huidige woning Als ik de eindafrekening van mijn energienota ontvang Wanneer er een verandering van werksituatie is Bij een verandering in de samenstelling van het gezin/huishouden Anders Weet ik niet
10.000 euro of meer 5.000 tot 9.999 euro 3.000 tot 4.999 euro 2.000 tot 2.999 euro 1.500 tot 1.999 euro 1.000 tot 1.499 euro 500 tot 999 euro Minder dan 500 euro Weet ik niet
Figuur 3.
Wat zou voor u een goed moment zijn om uw woning te verduurzamen? (in %)
24,3 12,8
2,4 2,7
3,5 4,2
5,1 7,2
10,8 13,7
22,7 25,8 30,6
0 5 10 15 20 25 30 35
Figuur 4.
Hoeveel geld heeft u ongeveer uitgegeven aan de duurzame maatregelen die u de afgelopen drie jaar heeft getroffen?
(in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Figuur 1.
Energielabelverdeling Nederlandse woningen
Bron: RVO
Bron: ABN AMRO, PanelWizard Bron: ABN AMRO, PanelWizard Bron: ABN AMRO, PanelWizard
26%
A
B C
D E
F G
26%
15%
14%
9%
5% 5%
Verlichting uitschakelen wanneer er niemand in een ruimte aanwezig is Verwarming 's nachts en overdag (als er niemand thuis is) een paar graden lager zetten Gloeilampen vervangen door spaarlampen en/of LED verlichting Alleen de ruimtes verwarmen waarin ik me begeef Verwarming lager zetten (niet hoger dan 20 graden) Korter douchen (gemiddeld niet langer dan 5 minuten per dag) Energieverbruik in de gaten houden (bijv. Via slimme thermostaat) Elektrisch koken
Figuur 6.
In hoeverre houdt u zich bezig met onderstaande energiebesparende maatregelen? (in %)
0 20 40 60 80 100
80
79,5 14,6
16,2
67,8 64,3 50,9 48 46,9
31,4 5,5 38 25,1
9,3 18,2
8,6 31,6 25,5
11,8 10,7 6,6 31,8
24,2 6,4 5,1
24,4 5,2
2,4 3,2
1,7 2,8 2,7
Voor kleine afstanden (tot 3 km.) pak ik de fiets of ga ik lopen (i.p.v. de auto) Ik rijd zo energiezuinig mogelijk Ik beperk mijn autoritten zo veel mogelijk met het oog op het milieu Ik maak zo veel mogelijk gebruik van het openbaar vervoer Ik carpool zo veel mogelijk Ik rijd elektrisch Ik maak gebruik van een deelauto i.p.v. een eigen auto
Figuur 8.
In hoeverre bent u duurzaam op het gebied van vervoer? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Ik gooi zo weinig mogelijk eten weg
Ik koop groente/fruit zoveel mogelijk 'uit het seizoen'
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze duurzaam zijn geproduceerd
Ik eet bewust sommige dagen geen vlees
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze afkomstig zijn uit Nederland
Ik eet/drink bewust sommige dagen geen zuivelproducten
Figuur 7.
In hoeverre gaat u duurzaam om met voeding? (in %)
0 20 40 60 80 100
80
58,1 33,6 6,1
40,1 42,4 9 8,6
14,2 45,7 19,5 20,6
28,3 30,9 12,5 28,3
11,5 38,5 24,7 25,2
17,4 22,1 13,6 46,9
2,2
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
49,6 29,2 9,2 1,2
31,8 42,3 14,5 11,4
18,9 30,8 18,2 32,2
10,7 13,8 5,1
6,7 3,1
47,2 43,9
82,2 12,1
14,6 66,5
25,2 15,1 49
2,2 2,5
In een hotel gebruik ik handdoeken meerdere keren Ik laat de airconditioning niet onnodig aan in de hotelkamer Ik boek rechtstreekse vluchten uit duurzaamheidsoverwegingen, ook al zijn deze soms duurder Ik neem duurzaamheid mee als afweging in mijn beslissing voor een vakantiebestemming Bij het boeken van een vakantieaccomodatie let ik op duurzaamheidskenmerken Ik neem voor Europese bestemmingen de trein in plaats van het vliegtuig of de auto Bij het kopen van een vliegticket betaal ik extra om mijn CO2-uitstoot te compenseren
Figuur 9.
In hoeverre reist u op een duurzame wijze? (in %)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
45,8
45 33,4 11,4 10,1
36,5 6,3 11,4
15,4
11,9 27,3 20,8 39,9
8,4 20,7 31,6 39,3
7,1 19,3 26,9 46,7
5,5 18,5 26,6 49,4
27,6 21,5 35,5
Bij het winkelen en boodschappen doen, neem ik mijn eigen tas mee Ik hergebruik plastic afval zoveel mogelijk (zoals plastic tasjes) Ik doe papier in de oud papierbak Ik lever oude batterijen in Ik scheid het plastic afval van mijn gewone afval Ik scheid mijn groente-, fruit- en tuinafval van mijn gewone afval Ik beperk mijn afval (bijv. door zo weinig mogelijk gebruik te maken van plastic verpakkingen) Bij het kopen van producten let ik erop dat er weinig of geen plastic is gebruikt in de verpakking
Figuur 10.
In hoeverre houdt u rekening met het milieu op het gebied van afval? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
81,8
73,3 21
9 17,1 11,6
16,5 7,9 4,4 7,5 7,8 4,6 6,7
8,8 83,9
70,6 69,2 63,7
32,2 39,4 19,7
26,4
8,6 13,6 36,8
23,2
14,8 2 1,5 2,8 1,7 3,6 3 3,12,4
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Ik gebruik mijn apparaten zo lang mogelijk, ook al zijn er nieuwere versies verkrijgbaar
Ik koop zuinige elektrische apparaten (energielabel A+++ of A++) Ik lever oude/kapotte apparaten in bij een inzamelpunt Ik koop elektrische apparaten met een lange levensduur, ook al zijn deze duurder Als een elektrisch apparaat stuk is, probeer ik deze te repareren Ik deel elektrische apparaten met anderen Ik leen of huur elektrische apparaten in plaats van ze te kopen
Figuur 11.
In hoeverre gaat u duurzaam om met producten? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
62,8
44 44,7 8,3
11,1 8,8 28,5 4,7 3,9
5,1 3
33,6 45,3 12,3
27,5 46,3 13,7 12,4
8,8 25,8 16,1 49,4
4,8 19,5 20,1 55,5
58,4 25,4
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Niet van toepassing
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Verlichting uitschakelen wanneer er niemand in een ruimte aanwezig is Verwarming 's nachts en overdag (als er niemand thuis is) een paar graden lager zetten Gloeilampen vervangen door spaarlampen en/of LED verlichting Alleen de ruimtes verwarmen waarin ik me begeef Verwarming lager zetten (niet hoger dan 20 graden) Korter douchen (gemiddeld niet langer dan 5 minuten per dag) Energieverbruik in de gaten houden (bijv. Via slimme thermostaat) Elektrisch koken
Figuur 6.
In hoeverre houdt u zich bezig met onderstaande energiebesparende maatregelen? (in %)
0 20 40 60 80 100
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
80
79,5 14,6
16,2
67,8 64,3 50,9 48 46,9
31,4 5,5 38 25,1
9,3 18,2
8,6 31,6 25,5
11,8 10,7 6,6 31,8
24,2 6,4 5,1
24,4 5,2
2,4 3,2
1,7 2,8 2,7
Voor kleine afstanden (tot 3 km.) pak ik de fiets of ga ik lopen (i.p.v. de auto) Ik rijd zo energiezuinig mogelijk Ik beperk mijn autoritten zo veel mogelijk met het oog op het milieu Ik maak zo veel mogelijk gebruik van het openbaar vervoer Ik carpool zo veel mogelijk Ik rijd elektrisch Ik maak gebruik van een deelauto i.p.v. een eigen auto
Figuur 8.
In hoeverre bent u duurzaam op het gebied van vervoer? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Ik gooi zo weinig mogelijk eten weg
Ik koop groente/fruit zoveel mogelijk 'uit het seizoen'
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze duurzaam zijn geproduceerd
Ik eet bewust sommige dagen geen vlees
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze afkomstig zijn uit Nederland
Ik eet/drink bewust sommige dagen geen zuivelproducten
Figuur 7.
In hoeverre gaat u duurzaam om met voeding? (in %)
0 20 40 60 80 100
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
80
58,1 33,6 6,2
40,1 42,4 9 3,6
14,2 45,7 19,5 20,6
28,3 30,9 12,5 28,3
11,5 38,5 24,7 25,2
17,4 22,1 13,6 46,9
2,2
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
49,6 23,2 9,2 1,2
31,8 42,3 14,5 11,4
18,9 30,8 18,2 32,2
10,7 13,8 5,1
6,7 3,1
47,2 43,9
82,2 12,1
14,6 66,5
25,2 15,1 49
2,2 2,5
In een hotel gebruik ik handdoeken meerdere keren Ik laat de airconditioning niet onnodig aan in de hotelkamer Ik boek rechtstreekse vluchten uit duurzaamheidsoverwegingen, ook al zijn deze soms duurder Ik neem duurzaamheid mee als afweging in mijn beslissing voor een vakantiebestemming Bij het boeken van een vakantieaccomodatie let ik op duurzaamheidskenmerken Ik neem voor Europese bestemmingen de trein in plaats van het vliegtuig of de auto Bij het kopen van een vliegticket betaal ik extra om mijn CO2-uitstoot te compenseren
Figuur 9.
In hoeverre reist u op een duurzame wijze? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
45,8
45 33,4 11,4 10,1
36,5 6,3 11,4
15,4
11,9 27,3 20,8 39,9
8,4 20,7 31,6 39,3
7,1 19,3 26,9 46,7
5,5 18,5 26,5 49,4
27,6 21,5 35,5
Bij het winkelen en boodschappen doen, neem in mijn eigen tas mee Ik hergebruik plastic afval zoveel mogelijk (zoals plastic tasjes) Ik doe papier in de oud papierbak Ik lever oude batterijen in Ik scheid het plastic afval van mijn gewone afval Ik scheid mijn groente-, fruit- en tuinafval van mijn gewone afval Ik beperk mijn afval (bijv. door zo weinig mogelijk gebruik te maken van plastic verpakkingen) Bij het kopen van producten let ik erop dat er weinig of geen plastic is gebruikt in de verpakking
Figuur 10.
In hoeverre houdt u rekening met het milieu op het gebied van afval? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
81,8
73,3 21
9 17,1 11,6
16,5 7,9 4,4 7,5 7,8 4,6 6,7
8,8 83,9
70,6 69,2 63,7
32,2 39,4 19,7
26,4
8,6 13,6 36,5
23,2
14,8 2 1,5 2,8 1,7 3,6 3 3,12,4
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Ik gebruik mijn apparaten zo lang mogelijk, ook al zijn er nieuwere versies verkrijgbaar
Ik koop zuinige elektrische apparaten (energielabel A+++ of A++) Ik lever oude/kapotte apparaten in bij een inzamelpunt Ik koop elektrische apparaten met een lange levensduur, ook al zijn deze duurder Als een elektrisch apparaat stuk is, probeer ik deze te repareren Ik deel elektrische apparaten met anderen Ik leen of huur elektrische apparaten in plaats van ze te kopen
Figuur 11.
In hoeverre gaat u duurzaam om met producten? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
62,8
44 44,7 8,3
11,1 8,8 28,5 4,7 3,9
5,1 3
33,6 45,3 12,3
27,5 46,3 13,7 12,4
8,8 25,8 16,1 49,4
4,8 19,5 20,1 55,5
58,4 25,4
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
10
Voeding
Verduurzaming door Nederlanders op andere gebieden
Duurzaamheid staat boven aan de agenda van de voedselproducent. Denk aan de eiwittransitie (het vervangen van dierlijke eiwitten door plantaardige eiwitten, zoals vleesvervangers), het tegengaan van voedselverspilling en het duurzamer maken van de keten. Ook de consument houdt zich bezig met deze onderwerpen. Op de vraag
‘ik gooi zo weinig mogelijk eten weg’ antwoordt maar liefst 92 procent van de Nederlanders instemmend.
Dit blijkt in de praktijk vruchten af te werpen. In drie jaar tijd is de jaarlijkse verspilling bij consumenten afgenomen van 41,2 kilogram in 2016 naar 34,3 kilogram in 2019.
Toch zijn we er nog niet. De consument is een van de grootste verspillers en kan een belangrijke bijdrage leveren aan de doelstelling van de overheid om voedselverspilling in 2030 te halveren. Volgens het voedingscentrum zijn er twee belangrijke redenen waarom consumenten voedsel weggooien: ze koken te veel en de houdbaarheidsdatum van de ingekochte producten is verstreken. Voedselverspilling tegengaan kent weinig nadelen voor de consument en kan zelfs geld opleveren. Minder verspillen betekent immers dat er minder gekocht hoeft te worden. Het is dan ook logisch dat een grote groep consumenten bezig is met dit onderwerp.
Daarnaast geven consumenten aan dat ze in het kader van duurzaamheid bewust sommige dagen geen vlees eten (59 procent). Dit verklaart ook het succes van vleesvervangers. Toch hebben de hogere verkoopcijfers van vlees- vervangers nog niet geleid tot een lagere vleesconsumptie. Sterker nog, volgens de laatste cijfers van de Wageningen Universiteit (WUR) is de vleesconsumptie na tien jaar voor het eerst weer licht gestegen. De oorzaak van deze stijging is onduidelijk. Volgens de WUR kan het te maken hebben met een lang ‘barbecueseizoen’ in 2018 of een toename van de vleesconsumptie in de horeca.
Niet van toepassing
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Figuur 5.
Heeft u enig idee wat het zou kosten om uw woning zodanig te verduurzamen dat deze naar energielabel A gaat? (in €)
Zonnepanelen Nieuwe HR combiketel (vervanging oude CV-ketel) Isolerend glas (HR-glas) in woonkamer Isolerend glas (HR-glas) in slaapkamers Waterbesparende douchekop Dakisolatie Gevel- of spouwmuurisolatie Vloerisolatie Mechanische afzuiging of balansventilatie Warmtepomp Zonneboiler Warmte Terug Win-systeem voor afvoerwater in douche Anders Weet ik niet
Figuur 2.
Welke duurzame maatregelen heeft u in de afgelopen drie jaar getroffen in uw woning? (in %)
13,4 3,8
4,1
7,3 3,5
13,7 15,9
19,1 19,1
0 5 10 15 20 25
0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000
Totaal Label B Label C Label D Label E t/m G 0,6
7,3 1,6
2,8 4,1
9,8
24,7 27,8
28,2
35,1 35,4
40,541,1 41,5
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Op het moment dat er een verbouwing plaatsvindt Wanneer er extra geld beschikbaar komt Wanneer ik bezig ben met onderhoud van mijn woning Bij de aankoop van een nieuwe/andere woning In de vakantie als ik tijd heb Wanneer ik mijn hypotheek ga aanpassen Bij seizoensveranderingen (bijvoorbeeld najaar isolatie en voorjaar zonnepanelen) Voor de verkoop van mijn huidige woning Als ik de eindafrekening van mijn energienota ontvang Wanneer er een verandering van werksituatie is Bij een verandering in de samenstelling van het gezin/huishouden Anders Weet ik niet
10.000 euro of meer 5.000 tot 9.999 euro 3.000 tot 4.999 euro 2.000 tot 2.999 euro 1.500 tot 1.999 euro 1.000 tot 1.499 euro 500 tot 999 euro Minder dan 500 euro Weet ik niet
Figuur 3.
Wat zou voor u een goed moment zijn om uw woning te verduurzamen? (in %)
24,3 12,8
2,4 2,7
3,5 4,2
5,1 7,2
10,8 13,7
22,7 25,8
30,6
0 5 10 15 20 25 30 35
Figuur 4.
Hoeveel geld heeft u ongeveer uitgegeven aan de duurzame maatregelen die u de afgelopen drie jaar heeft getroffen?
(in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Figuur 1.
Energielabelverdeling Nederlandse woningen
Bron: RVO
Bron: ABN AMRO, PanelWizard Bron: ABN AMRO, PanelWizard Bron: ABN AMRO, PanelWizard
26%
A
B C
D E
F G
26%
15%
14%
9%
5% 5%
Verlichting uitschakelen wanneer er niemand in een ruimte aanwezig is Verwarming 's nachts en overdag (als er niemand thuis is) een paar graden lager zetten Gloeilampen vervangen door spaarlampen en/of LED verlichting Alleen de ruimtes verwarmen waarin ik me begeef Verwarming lager zetten (niet hoger dan 20 graden) Korter douchen (gemiddeld niet langer dan 5 minuten per dag) Energieverbruik in de gaten houden (bijv. Via slimme thermostaat) Elektrisch koken
Figuur 6.
In hoeverre houdt u zich bezig met onderstaande energiebesparende maatregelen? (in %)
0 20 40 60 80 100
80
79,5 14,6
16,2
67,8 64,3 50,9 48 46,9
31,4 5,5 38 25,1
9,3 18,2
8,6 31,6 25,5
11,8 10,7 6,6 31,8
24,2 6,4 5,1
24,4 5,2
2,4 3,2
1,7 2,8 2,7
Voor kleine afstanden (tot 3 km.) pak ik de fiets of ga ik lopen (i.p.v. de auto) Ik rijd zo energiezuinig mogelijk Ik beperk mijn autoritten zo veel mogelijk met het oog op het milieu Ik maak zo veel mogelijk gebruik van het openbaar vervoer Ik carpool zo veel mogelijk Ik rijd elektrisch Ik maak gebruik van een deelauto i.p.v. een eigen auto
Figuur 8.
In hoeverre bent u duurzaam op het gebied van vervoer? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Ik gooi zo weinig mogelijk eten weg
Ik koop groente/fruit zoveel mogelijk 'uit het seizoen'
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze duurzaam zijn geproduceerd
Ik eet bewust sommige dagen geen vlees
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze afkomstig zijn uit Nederland
Ik eet/drink bewust sommige dagen geen zuivelproducten
Figuur 7.
In hoeverre gaat u duurzaam om met voeding? (in %)
0 20 40 60 80 100
80
58,1 33,6 6,1
40,1 42,4 9 8,6
14,2 45,7 19,5 20,6
28,3 30,9 12,5 28,3
11,5 38,5 24,7 25,2
17,4 22,1 13,6 46,9
2,2
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
49,6 29,2 9,2 1,2
31,8 42,3 14,5 11,4
18,9 30,8 18,2 32,2
10,7 13,8 5,1
6,7 3,1
47,2 43,9
82,2 12,1
14,6 66,5
25,2 15,1 49
2,2 2,5
In een hotel gebruik ik handdoeken meerdere keren Ik laat de airconditioning niet onnodig aan in de hotelkamer Ik boek rechtstreekse vluchten uit duurzaamheidsoverwegingen, ook al zijn deze soms duurder Ik neem duurzaamheid mee als afweging in mijn beslissing voor een vakantiebestemming Bij het boeken van een vakantieaccomodatie let ik op duurzaamheidskenmerken Ik neem voor Europese bestemmingen de trein in plaats van het vliegtuig of de auto Bij het kopen van een vliegticket betaal ik extra om mijn CO2-uitstoot te compenseren
Figuur 9.
In hoeverre reist u op een duurzame wijze? (in %)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
45,8
45 33,4 11,4 10,1
36,5 6,3 11,4
15,4
11,9 27,3 20,8 39,9
8,4 20,7 31,6 39,3
7,1 19,3 26,9 46,7
5,5 18,5 26,6 49,4
27,6 21,5 35,5
Bij het winkelen en boodschappen doen, neem ik mijn eigen tas mee Ik hergebruik plastic afval zoveel mogelijk (zoals plastic tasjes) Ik doe papier in de oud papierbak Ik lever oude batterijen in Ik scheid het plastic afval van mijn gewone afval Ik scheid mijn groente-, fruit- en tuinafval van mijn gewone afval Ik beperk mijn afval (bijv. door zo weinig mogelijk gebruik te maken van plastic verpakkingen) Bij het kopen van producten let ik erop dat er weinig of geen plastic is gebruikt in de verpakking
Figuur 10.
In hoeverre houdt u rekening met het milieu op het gebied van afval? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
81,8
73,3 21
9 17,1 11,6
16,5 7,9 4,4 7,5 7,8 4,6 6,7
8,8 83,9
70,6 69,2 63,7
32,2 39,4 19,7
26,4
8,6 13,6 36,8
23,2
14,8 2 1,5 2,8 1,7 3,6 3 3,12,4
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Ik gebruik mijn apparaten zo lang mogelijk, ook al zijn er nieuwere versies verkrijgbaar
Ik koop zuinige elektrische apparaten (energielabel A+++ of A++) Ik lever oude/kapotte apparaten in bij een inzamelpunt Ik koop elektrische apparaten met een lange levensduur, ook al zijn deze duurder Als een elektrisch apparaat stuk is, probeer ik deze te repareren Ik deel elektrische apparaten met anderen Ik leen of huur elektrische apparaten in plaats van ze te kopen
Figuur 11.
In hoeverre gaat u duurzaam om met producten? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
62,8
44 44,7 8,3
11,1 8,8 28,5 4,7 3,9
5,1 3
33,6 45,3 12,3
27,5 46,3 13,7 12,4
8,8 25,8 16,1 49,4
4,8 19,5 20,1 55,5
58,4 25,4
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Niet van toepassing
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Verlichting uitschakelen wanneer er niemand in een ruimte aanwezig is
Verwarming 's nachts en overdag (als er niemand thuis is) een paar graden lager zetten Gloeilampen vervangen door spaarlampen en/of LED verlichting Alleen de ruimtes verwarmen waarin ik me begeef Verwarming lager zetten (niet hoger dan 20 graden) Korter douchen (gemiddeld niet langer dan 5 minuten per dag) Energieverbruik in de gaten houden (bijv. Via slimme thermostaat) Elektrisch koken
Figuur 6.
In hoeverre houdt u zich bezig met onderstaande energiebesparende maatregelen? (in %)
0 20 40 60 80 100
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
80
79,5 14,6
16,2
67,8 64,3 50,9 48 46,9
31,4 5,5 38 25,1
9,3 18,2
8,6 31,6 25,5
11,8 10,7 6,6 31,8
24,2 6,4 5,1
24,4 5,2
2,4 3,2
1,7 2,8 2,7
Voor kleine afstanden (tot 3 km.) pak ik de fiets of ga ik lopen (i.p.v. de auto) Ik rijd zo energiezuinig mogelijk Ik beperk mijn autoritten zo veel mogelijk met het oog op het milieu Ik maak zo veel mogelijk gebruik van het openbaar vervoer Ik carpool zo veel mogelijk Ik rijd elektrisch Ik maak gebruik van een deelauto i.p.v. een eigen auto
Figuur 8.
In hoeverre bent u duurzaam op het gebied van vervoer? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Ik gooi zo weinig mogelijk eten weg
Ik koop groente/fruit zoveel mogelijk 'uit het seizoen'
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze duurzaam zijn geproduceerd
Ik eet bewust sommige dagen geen vlees
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze afkomstig zijn uit Nederland
Ik eet/drink bewust sommige dagen geen zuivelproducten
Figuur 7.
In hoeverre gaat u duurzaam om met voeding? (in %)
0 20 40 60 80 100
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
80
58,1 33,6 6,2
40,1 42,4 9 3,6
14,2 45,7 19,5 20,6
28,3 30,9 12,5 28,3
11,5 38,5 24,7 25,2
17,4 22,1 13,6 46,9
2,2
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
49,6 23,2 9,2 1,2
31,8 42,3 14,5 11,4
18,9 30,8 18,2 32,2
10,7 13,8 5,1
6,7 3,1
47,2 43,9
82,2 12,1
14,6 66,5
25,2 15,1 49
2,2 2,5
In een hotel gebruik ik handdoeken meerdere keren Ik laat de airconditioning niet onnodig aan in de hotelkamer Ik boek rechtstreekse vluchten uit duurzaamheidsoverwegingen, ook al zijn deze soms duurder Ik neem duurzaamheid mee als afweging in mijn beslissing voor een vakantiebestemming Bij het boeken van een vakantieaccomodatie let ik op duurzaamheidskenmerken Ik neem voor Europese bestemmingen de trein in plaats van het vliegtuig of de auto Bij het kopen van een vliegticket betaal ik extra om mijn CO2-uitstoot te compenseren
Figuur 9.
In hoeverre reist u op een duurzame wijze? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
45,8
45 33,4 11,4 10,1
36,5 6,3 11,4
15,4
11,9 27,3 20,8 39,9
8,4 20,7 31,6 39,3
7,1 19,3 26,9 46,7
5,5 18,5 26,5 49,4
27,6 21,5 35,5
Bij het winkelen en boodschappen doen, neem in mijn eigen tas mee Ik hergebruik plastic afval zoveel mogelijk (zoals plastic tasjes) Ik doe papier in de oud papierbak Ik lever oude batterijen in Ik scheid het plastic afval van mijn gewone afval Ik scheid mijn groente-, fruit- en tuinafval van mijn gewone afval Ik beperk mijn afval (bijv. door zo weinig mogelijk gebruik te maken van plastic verpakkingen) Bij het kopen van producten let ik erop dat er weinig of geen plastic is gebruikt in de verpakking
Figuur 10.
In hoeverre houdt u rekening met het milieu op het gebied van afval? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
81,8
73,3 21
9 17,1 11,6
16,5 7,9 4,4 7,5 7,8 4,6 6,7
8,8 83,9
70,6 69,2 63,7
32,2 39,4 19,7
26,4
8,6 13,6 36,5
23,2
14,8 2 1,5 2,8 1,7 3,6 3 3,12,4
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Ik gebruik mijn apparaten zo lang mogelijk, ook al zijn er nieuwere versies verkrijgbaar
Ik koop zuinige elektrische apparaten (energielabel A+++ of A++) Ik lever oude/kapotte apparaten in bij een inzamelpunt Ik koop elektrische apparaten met een lange levensduur, ook al zijn deze duurder Als een elektrisch apparaat stuk is, probeer ik deze te repareren Ik deel elektrische apparaten met anderen Ik leen of huur elektrische apparaten in plaats van ze te kopen
Figuur 11.
In hoeverre gaat u duurzaam om met producten? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
62,8
44 44,7 8,3
11,1 8,8 28,5 4,7 3,9
5,1 3
33,6 45,3 12,3
27,5 46,3 13,7 12,4
8,8 25,8 16,1 49,4
4,8 19,5 20,1 55,5
58,4 25,4
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
11
Vervoer
Verduurzaming door Nederlanders op andere gebieden
Nederlanders zijn gehecht aan hun auto. Niet voor niets wordt die wel eens ‘de heilige koe’ genoemd. Er wordt daarom nog maar weinig gebruik gemaakt van deelauto’s. Slechts 5,6 procent van de Nederlanders geeft aan een auto te delen. Uit eerder onderzoek van ABN AMRO naar Mobility as a Service (MaaS) blijkt dat 58 procent van de ondervraagden het grootste nadeel van deelvervoer vond dat er niet permanent een vervoersmiddel voor de deur staat dat onmiddellijk kan worden gebruikt. Ook het van tevoren reserveren wordt als een groot nadeel gezien, net als het ophalen en afleveren van het voertuig op een specifiek adres.
Ook elektrisch rijden is nog niet echt in zwang. De relatief hoge aanschafkosten van een elektrische auto en de beperkte actieradius spelen hier naar verwachting een rol. Slechts een klein deel van de Nederlanders geeft aan vaak elektrisch te rijden.
Uit het hierboven genoemde onderzoek van ABN AMRO blijkt dat een andere kijk op mobiliteit door de consument wel noodzakelijk is. Steden groeien snel, waardoor autobezit onder druk staat. Straten worden ontoegankelijk door de grote hoeveelheid auto’s. Verschillende vervoersmiddelen dringen om voorrang in de stad. Als er niets wordt gedaan stijgt het aantal autobewegingen in Amsterdam met 39 procent in de komende twintig jaar.
De consument zet wel kleine stappen. Zo zegt 79 procent van de Nederlanders voor kleine afstanden de fiets te nemen of te gaan lopen in plaats van de auto te nemen. Ook proberen veel Nederlanders zo energiezuinig mogelijk te rijden.
Niet van toepassing
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Figuur 5.
Heeft u enig idee wat het zou kosten om uw woning zodanig te verduurzamen dat deze naar energielabel A gaat? (in €)
Zonnepanelen Nieuwe HR combiketel (vervanging oude CV-ketel) Isolerend glas (HR-glas) in woonkamer Isolerend glas (HR-glas) in slaapkamers Waterbesparende douchekop Dakisolatie Gevel- of spouwmuurisolatie Vloerisolatie Mechanische afzuiging of balansventilatie Warmtepomp Zonneboiler Warmte Terug Win-systeem voor afvoerwater in douche Anders Weet ik niet
Figuur 2.
Welke duurzame maatregelen heeft u in de afgelopen drie jaar getroffen in uw woning? (in %)
13,4 3,8
4,1
7,3 3,5
13,7 15,9
19,1 19,1
0 5 10 15 20 25
0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000
Totaal Label B Label C Label D Label E t/m G 0,6
7,3 1,6
2,8 4,1
9,8
24,7 27,8
28,2
35,1 35,4
40,541,1 41,5
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Op het moment dat er een verbouwing plaatsvindt Wanneer er extra geld beschikbaar komt Wanneer ik bezig ben met onderhoud van mijn woning Bij de aankoop van een nieuwe/andere woning In de vakantie als ik tijd heb Wanneer ik mijn hypotheek ga aanpassen Bij seizoensveranderingen (bijvoorbeeld najaar isolatie en voorjaar zonnepanelen) Voor de verkoop van mijn huidige woning Als ik de eindafrekening van mijn energienota ontvang Wanneer er een verandering van werksituatie is Bij een verandering in de samenstelling van het gezin/huishouden Anders Weet ik niet
10.000 euro of meer 5.000 tot 9.999 euro 3.000 tot 4.999 euro 2.000 tot 2.999 euro 1.500 tot 1.999 euro 1.000 tot 1.499 euro 500 tot 999 euro Minder dan 500 euro Weet ik niet
Figuur 3.
Wat zou voor u een goed moment zijn om uw woning te verduurzamen? (in %)
24,3 12,8
2,4 2,7
3,5 4,2
5,1 7,2
10,8 13,7
22,7 25,8 30,6
0 5 10 15 20 25 30 35
Figuur 4.
Hoeveel geld heeft u ongeveer uitgegeven aan de duurzame maatregelen die u de afgelopen drie jaar heeft getroffen?
(in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Figuur 1.
Energielabelverdeling Nederlandse woningen
Bron: RVO
Bron: ABN AMRO, PanelWizard Bron: ABN AMRO, PanelWizard Bron: ABN AMRO, PanelWizard
26%
A
B C
D E
F G
26%
15%
14%
9%
5% 5%
Verlichting uitschakelen wanneer er niemand in een ruimte aanwezig is Verwarming 's nachts en overdag (als er niemand thuis is) een paar graden lager zetten Gloeilampen vervangen door spaarlampen en/of LED verlichting Alleen de ruimtes verwarmen waarin ik me begeef Verwarming lager zetten (niet hoger dan 20 graden) Korter douchen (gemiddeld niet langer dan 5 minuten per dag) Energieverbruik in de gaten houden (bijv. Via slimme thermostaat) Elektrisch koken
Figuur 6.
In hoeverre houdt u zich bezig met onderstaande energiebesparende maatregelen? (in %)
0 20 40 60 80 100
80
79,5 14,6
16,2
67,8 64,3 50,9 48 46,9
31,4 5,5 38 25,1
9,3 18,2
8,6 31,6 25,5
11,8 10,7 6,6 31,8
24,2 6,4 5,1
24,4 5,2
2,4 3,2
1,7 2,8 2,7
Voor kleine afstanden (tot 3 km.) pak ik de fiets of ga ik lopen (i.p.v. de auto) Ik rijd zo energiezuinig mogelijk Ik beperk mijn autoritten zo veel mogelijk met het oog op het milieu Ik maak zo veel mogelijk gebruik van het openbaar vervoer Ik carpool zo veel mogelijk Ik rijd elektrisch Ik maak gebruik van een deelauto i.p.v. een eigen auto
Figuur 8.
In hoeverre bent u duurzaam op het gebied van vervoer? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Ik gooi zo weinig mogelijk eten weg
Ik koop groente/fruit zoveel mogelijk 'uit het seizoen'
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze duurzaam zijn geproduceerd
Ik eet bewust sommige dagen geen vlees
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze afkomstig zijn uit Nederland
Ik eet/drink bewust sommige dagen geen zuivelproducten
Figuur 7.
In hoeverre gaat u duurzaam om met voeding? (in %)
0 20 40 60 80 100
80
58,1 33,6 6,1
40,1 42,4 9 8,6
14,2 45,7 19,5 20,6
28,3 30,9 12,5 28,3
11,5 38,5 24,7 25,2
17,4 22,1 13,6 46,9
2,2
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
49,6 29,2 9,2 1,2
31,8 42,3 14,5 11,4
18,9 30,8 18,2 32,2
10,7 13,8 5,1
6,7 3,1
47,2 43,9
82,2 12,1
14,6 66,5
25,2 15,1 49
2,2 2,5
In een hotel gebruik ik handdoeken meerdere keren Ik laat de airconditioning niet onnodig aan in de hotelkamer Ik boek rechtstreekse vluchten uit duurzaamheidsoverwegingen, ook al zijn deze soms duurder Ik neem duurzaamheid mee als afweging in mijn beslissing voor een vakantiebestemming Bij het boeken van een vakantieaccomodatie let ik op duurzaamheidskenmerken Ik neem voor Europese bestemmingen de trein in plaats van het vliegtuig of de auto Bij het kopen van een vliegticket betaal ik extra om mijn CO2-uitstoot te compenseren
Figuur 9.
In hoeverre reist u op een duurzame wijze? (in %)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
45,8
45 33,4 11,4 10,1
36,5 6,3 11,4
15,4
11,9 27,3 20,8 39,9
8,4 20,7 31,6 39,3
7,1 19,3 26,9 46,7
5,5 18,5 26,6 49,4
27,6 21,5 35,5
Bij het winkelen en boodschappen doen, neem ik mijn eigen tas mee Ik hergebruik plastic afval zoveel mogelijk (zoals plastic tasjes) Ik doe papier in de oud papierbak Ik lever oude batterijen in Ik scheid het plastic afval van mijn gewone afval Ik scheid mijn groente-, fruit- en tuinafval van mijn gewone afval Ik beperk mijn afval (bijv. door zo weinig mogelijk gebruik te maken van plastic verpakkingen) Bij het kopen van producten let ik erop dat er weinig of geen plastic is gebruikt in de verpakking
Figuur 10.
In hoeverre houdt u rekening met het milieu op het gebied van afval? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
81,8
73,3 21
9 17,1 11,6
16,5 7,9 4,4 7,5 7,8 4,6 6,7
8,8 83,9
70,6 69,2 63,7
32,2 39,4 19,7
26,4
8,6 13,6 36,8
23,2
14,8 2 1,5 2,8 1,7 3,6 3 3,12,4
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Ik gebruik mijn apparaten zo lang mogelijk, ook al zijn er nieuwere versies verkrijgbaar
Ik koop zuinige elektrische apparaten (energielabel A+++ of A++) Ik lever oude/kapotte apparaten in bij een inzamelpunt Ik koop elektrische apparaten met een lange levensduur, ook al zijn deze duurder Als een elektrisch apparaat stuk is, probeer ik deze te repareren Ik deel elektrische apparaten met anderen Ik leen of huur elektrische apparaten in plaats van ze te kopen
Figuur 11.
In hoeverre gaat u duurzaam om met producten? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
62,8
44 44,7 8,3
11,1 8,8 28,5 4,7 3,9
5,1 3
33,6 45,3 12,3
27,5 46,3 13,7 12,4
8,8 25,8 16,1 49,4
4,8 19,5 20,1 55,5
58,4 25,4
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
Niet van toepassing
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Verlichting uitschakelen wanneer er niemand in een ruimte aanwezig is Verwarming 's nachts en overdag (als er niemand thuis is) een paar graden lager zetten Gloeilampen vervangen door spaarlampen en/of LED verlichting Alleen de ruimtes verwarmen waarin ik me begeef Verwarming lager zetten (niet hoger dan 20 graden) Korter douchen (gemiddeld niet langer dan 5 minuten per dag) Energieverbruik in de gaten houden (bijv. Via slimme thermostaat) Elektrisch koken
Figuur 6.
In hoeverre houdt u zich bezig met onderstaande energiebesparende maatregelen? (in %)
0 20 40 60 80 100
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
80
79,5 14,6
16,2
67,8 64,3 50,9 48 46,9
31,4 5,5 38 25,1
9,3 18,2
8,6 31,6 25,5
11,8 10,7 6,6 31,8
24,2 6,4 5,1
24,4 5,2
2,4 3,2
1,7 2,8 2,7
Voor kleine afstanden (tot 3 km.) pak ik de fiets of ga ik lopen (i.p.v. de auto) Ik rijd zo energiezuinig mogelijk Ik beperk mijn autoritten zo veel mogelijk met het oog op het milieu Ik maak zo veel mogelijk gebruik van het openbaar vervoer Ik carpool zo veel mogelijk Ik rijd elektrisch Ik maak gebruik van een deelauto i.p.v. een eigen auto
Figuur 8.
In hoeverre bent u duurzaam op het gebied van vervoer? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Ik gooi zo weinig mogelijk eten weg
Ik koop groente/fruit zoveel mogelijk 'uit het seizoen'
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze duurzaam zijn geproduceerd
Ik eet bewust sommige dagen geen vlees
Bij het kopen van voedingsproducten let ik erop dat deze afkomstig zijn uit Nederland
Ik eet/drink bewust sommige dagen geen zuivelproducten
Figuur 7.
In hoeverre gaat u duurzaam om met voeding? (in %)
0 20 40 60 80 100
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
80
58,1 33,6 6,2
40,1 42,4 9 3,6
14,2 45,7 19,5 20,6
28,3 30,9 12,5 28,3
11,5 38,5 24,7 25,2
17,4 22,1 13,6 46,9
2,2
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
49,6 23,2 9,2 1,2
31,8 42,3 14,5 11,4
18,9 30,8 18,2 32,2
10,7 13,8 5,1
6,7 3,1
47,2 43,9
82,2 12,1
14,6 66,5
25,2 15,1 49
2,2 2,5
In een hotel gebruik ik handdoeken meerdere keren Ik laat de airconditioning niet onnodig aan in de hotelkamer Ik boek rechtstreekse vluchten uit duurzaamheidsoverwegingen, ook al zijn deze soms duurder Ik neem duurzaamheid mee als afweging in mijn beslissing voor een vakantiebestemming Bij het boeken van een vakantieaccomodatie let ik op duurzaamheidskenmerken Ik neem voor Europese bestemmingen de trein in plaats van het vliegtuig of de auto Bij het kopen van een vliegticket betaal ik extra om mijn CO2-uitstoot te compenseren
Figuur 9.
In hoeverre reist u op een duurzame wijze? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
45,8
45 33,4 11,4 10,1
36,5 6,3 11,4
15,4
11,9 27,3 20,8 39,9
8,4 20,7 31,6 39,3
7,1 19,3 26,9 46,7
5,5 18,5 26,5 49,4
27,6 21,5 35,5
Bij het winkelen en boodschappen doen, neem in mijn eigen tas mee Ik hergebruik plastic afval zoveel mogelijk (zoals plastic tasjes) Ik doe papier in de oud papierbak Ik lever oude batterijen in Ik scheid het plastic afval van mijn gewone afval Ik scheid mijn groente-, fruit- en tuinafval van mijn gewone afval Ik beperk mijn afval (bijv. door zo weinig mogelijk gebruik te maken van plastic verpakkingen) Bij het kopen van producten let ik erop dat er weinig of geen plastic is gebruikt in de verpakking
Figuur 10.
In hoeverre houdt u rekening met het milieu op het gebied van afval? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
81,8
73,3 21
9 17,1 11,6
16,5 7,9 4,4 7,5 7,8 4,6 6,7
8,8 83,9
70,6 69,2 63,7
32,2 39,4 19,7
26,4
8,6 13,6 36,5
23,2
14,8 2 1,5 2,8 1,7 3,6 3 3,12,4
Doe ik al volop Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Ik gebruik mijn apparaten zo lang mogelijk, ook al zijn er nieuwere versies verkrijgbaar
Ik koop zuinige elektrische apparaten (energielabel A+++ of A++) Ik lever oude/kapotte apparaten in bij een inzamelpunt Ik koop elektrische apparaten met een lange levensduur, ook al zijn deze duurder Als een elektrisch apparaat stuk is, probeer ik deze te repareren Ik deel elektrische apparaten met anderen Ik leen of huur elektrische apparaten in plaats van ze te kopen
Figuur 11.
In hoeverre gaat u duurzaam om met producten? (in %)
Bron: ABN AMRO, PanelWizard
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
62,8
44 44,7 8,3
11,1 8,8 28,5 4,7 3,9
5,1 3
33,6 45,3 12,3
27,5 46,3 13,7 12,4
8,8 25,8 16,1 49,4
4,8 19,5 20,1 55,5
58,4 25,4
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet Bron: ABN AMRO, PanelWizard
Doe ik al volop Doe ik nog niet, maar zou ik wel willen doen
Doe ik al enigszins
Doe ik nog niet en wil ik ook niet
