d o c u m e n t a t ie c e n t r u m N E D E R L A N D S E P O L IT IE K E
p a r t ije n
Perspectief
Deze week heeft zich een betekenisvolle gebeurtenis afgespeeld. Dat is misschien niet opgevallen qua grootte, maar de inhoud van de CDA-standpunten mogen zeker niet onderschat worden. De fractie-voorzitter van het CDA, Elco Brinkman, had bij het tweede begrotingsdebat dit jaar vooraf hoog ingezet; zijn fractie wilde nadere invulling van de kabinetsvoornemens en deed een aantal concrete voorstellen daartoe. Hij heeft niet hard door durven zetten; het CDA volgt het huidige kabinetsbeleid nog wel, zij het met grote moeite. Tegelijkertijd toont deze opstelling wel aan dat het CDA afstand begint te nemen van het regeringsbeleid. De PvdA daarentegen identificeert zich met de huidige plannen, die feitelijk inhouden dat alle problemen naar de toekomst worden geschoven. De VVD wil structurele oplossingen voor problemen die structureel van aard zijn. De VVD en het CDA hebben in grote lijnen dezelfde bezwaren en er is dus in principe een
Kamermeerderheid voor een andere koers. We wachten af of Elco Brinkman en zijn collega's dit keer wel in hun bezwaren volharden. Hun waarschuwingen en voorwaarden kunnen niet meer worden ingeslikt zonder verdere aantasting van geloofwaardigheid. Voor een man die premier wil
worden is dat een onaantrekkelijk perspectief. Frits Bolkestein
Mini Algemene Beschouwingen
Het extra debat van deze week over de begroting was nodig omdat het kabinet tijdens de Algemene Beschouwingen geen concrete voor stellen op tafel heeft gelegd als antwoord op de verslechterde economische conjunctuur. De hoofdlijnen waren volgens het kabinet gezet; het ging nog slechts om w at aanvullende maat regelen in november. Men had goede hoop dat het allemaal wel zou meevallen. M inister Kok wilde toen van een problematiek van 4 miljard niet weten. Hij was "n ie t zo onder de indruk van de donder en bliksem boven het hoofd van de M inister van Financiën". Ook Premier Lubbers was nog optimistisch. Aan het eind van de Algemene Beschouwingen voorspelde hij dat
"de resterende problematiek verhoudingsge wijze van bescheiden aard zou z ijn ". Een week later sprak hij in CD-Actueel van een probleem van 1,5 miljard o f minder.
De nieuwe becijferingen van het Centraal Planbureau kwamen echter hard aan. De PvdA- fractie verviel in haar oude mening dat in moeilijke tijden men het wel w at minder nauw mag nemen met het financieringstekort en de lastendruk. Dat vond de PvdA 10 jaar geleden ook al. Het CDA was verdeeld en Kamerleden spraken zich - zij het anoniem - zeer ontevreden uit over deze 'blanco cheque'. Het is de bedoeling dat de structurele bezuinigingen binnen enkele weken met concrete maatregelen worden belegd. Het verlangen van de PvdA om de besluitvorming over de financiële problematiek naar 1994 door te schuiven is volgens Frits Bolkestein meer dan gehonoreerd. Het kabinet heeft de budgettaire problemen voor zich uit heeft geschoven - to t in 1994 en zelfs daarna - is de eenvoudige conclusie.
Zelfs al waren er momenteel geen tegenvallers, dan moest toch worden bezuinigd (zoals de VVD in september al aangaf in het correctie- scenario). De huidige zwakte in de internationale conjunctuur mag volgens de VVD geen excuus zijn om niets te doen. Integendeel, het kabinet moet de crisissituatie aangrijpen om juist nu een stevig pakket van maatregelen op tafel te leggen. Hoe^vel de problemen voor het te ko rt in 1994 nog eens verergeren, heeft het kabinet slechts de helft(!) van de problemen in 1993 én 1994 met structurele bezuinigingen belegd. De
andere helft van de problemen w il het kabinet met incidentele maatregelen dekken.
Geen van de maatregelen (eenmalig o f structu reel) is concreet ingevuld. 600 miljoen van de ombuigingen w o rd t bereikt via een eenmalige, selectieve temporisering van uitgaven. Concrete invulling vo lg t pas over enkele weken. Over de resterende, miljard aan niet-structurele bezuini gingen w o rd t pas in het voorjaar van 1993 beslist. Het CDA vroeg om nadere precisereing, de PvdA was toch blij verrast met de mate van 'concreetheid' van haar minister van Financiën. Frits Bolkesteins conclusie was dat de kern van de economische problemen niet conjunctureel, maar structureel van aard is. Daarom moeten nu structurele maatregelen worden genomen. Maar anders dan tien jaar geleden moeten die maatregelen minder algemeen van aard zijn, en meer gericht op de specifieke problemen van de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid. "M e t andere woorden; loonm atiging is uitstekend, maar er moet meer gebeuren." Bolkestein gaf ook aan w at er kan gebeuren: "De Sociale Nota van M inister de Vries (CDA) en Staatssecretaris te r Veld (PvdA) bevat vele suggesties om de financiële afstand tussen werken en niet-werken te vergroten. Ik zou zeggen: doe er w at mee. De subsidiebijbel van M inister Kok bevat vele suggesties to t vermindering van de gigantische subsidiestroom in ons land. Ik zou zeggen: doe er w at mee. Het convergentie-advies van de Sociaal-Economische Raad erkent dat ook inko mensafhankelijke subsidies een obstakel zijn voor het accepteren van werk. Ik zou zeggen: doe er w at m ee."
W E E K B E R IC H T
Begroting Verkeer & Waterstaat
Bij de behandeling van de begroting vanhet ministerie van Verkeer & Waterstaat stuitte de Kamer op een niet onaanzien lijk probleem. Twee dagen voor de behandeling had de minister toegezegd dat op de ingediende begroting nog eens tientallen miljoenen incidenteel en 129 miljoen structureel zal worden bezuinigd. Alleen wist nog niemand waar dat vandaan moet komen. Het verzoek van de VVD bij de regeling van werkzaamheden om dan eerst die begro tingen te behandelen waarop niet bezui nigd wordt, werd afgewezen. Annemarie Jorritsma vertelde minister Maij-Weggen (CDA) dat "de VVD-fractie van mening is dat juist dit investeringsministerie niet had moeten worden aangeslagen en zeker niet op de manier waarop dat nu is gebeurd". Ook de grootste regerings partij het CDA zei de bezuinigingen niet in de investeringen te zoeken en nog geen pasklaar antwoord te hebben, waar dat dan wel moet. De PvdA leek het verstandig de voorstellen van de minister af te wachten. Die zijn eenvoudig te omschrijven als incidentele maatregelen en boekhoudkundige trucs. Daarmee worden de problemen voor de komende jaren alleen maar groter, want uitge stelde aflossingen bijvoorbeeld moeten ooit toch worden betaald.
A a rd g a s b a te n
Een tweede gevaar dat dreigt bij de investeringen in de infrastructuur is de grootte van het aardgasbatenfonds. Bij de huidige koers van de dollar zal in 1994 0 cent te besteden zijn via dat fonds; de opbrengsten verdampen geheel. Toch is dat jaar 470 miljoen begroot. Ook deze cijfers leiden to t de conclusie dat de meerjarencijfers zijn gebaseerd op drijfzand. De VVD heeft indertijd voorgesteld dergelijke investe ringen te betalen met de opbrengsten uit verkoop staatsdeelnemingen (kapi taal voor kapitaal). Het CDA reageert daar nu alleen in zeer algemene bewoor dingen op en heeft het VVD amende ment toen ook niet gesteund, maar verkondigt tijdens spreekbeurten dat wel allerlei wegen moeten worden aange legd (toevallig in de buurt van de plaats van spreken). In Den Haag gaf de CDA- minister nu toe dat bepaalde projecten alleen met additionele middelen kunnen
worden gefinancierd, zoals bijvoorbeeld met verkoop van PTT-aandelen.
T ra n s p o rt
De woordvoerder wijdde een groot deel van haar inbreng aan het belang van de positie van Nederland in de transport sector. De buitenproportionele lastenstij gingen in het goederenvervoer verster ken dat niet. Motorruituigenbelasting en dieselaccijns worden verhoogd en het grijze kenteken w ordt misschien afge schaft. De VVD is er voorstander de accijnzen in Europa te harmoniseren, maar maakt bezwaar tegen de automati sche verhogingen van de motorrijtuigen belasting, terwijl tegelijkertijd tolvignet- ten als in Duitsland worden toegestaan. Zo raakt Nederland het aandeel van 27% in het wegvervoer makkelijk kwijt. Het CDA wil harmonisering van zowel accijns als de motorrijtuigenbelasting. De VVD wil dat de minister zich keihard opstelt tegen de Duitse plannen om voor het weggebruik daar te betalen. En anders moet het wegvervoer hier fiscaal worden gecompenseerd.
V e rv o e r
Een tweede punt dat Annemarie Jorritsma aansneed was het vervoer over water. Ook hier dreigen de investerin gen in het onderhoud in te zakken. De VVD heeft er jaren voor gepleit hiervoor een vast bedrag te reserveren, maar blijkbaar was het makkelijk bezuinigin gen op deze post.
Een volgend onderwerp was het open baar vervoer. Hier is men nog bezig de taakstelling uit de Tussenbalans uit te voeren. Volgens de VVD is het dus ondoenlijk om daar verdere bezuinigin gen uit te halen. De woordvoerder wees nog eens op het belang van netnorme- ring; die is bedoeld om vooral op het platteland de streekvervoersbedrijven de kans te geven om het openbaar vervoer in stand te houden tegen zo laag moge lijke kosten. Een combinatie van bezuini gingen en netnormering kan een aver echts effect hebben.
Inlichtingen:
Annemarie Jorritsma-Lebbink, 070-3182891
Commissie
Dunning
In juni 1988 verscheen een kabinetsnota getiteld “ Grenzen aan de zorg", in janu ari het jaar daarop vond een Kamerdebat plaats over de hoofdlijnen van het beleid. Toen zijn een aantal belangrijke conclusies getrokken en is men begon nen met de concretisering van de uitgangspunten. De VVD betreurt het daarom dat dit kabinet bij de start weer een nieuwe commissie instelde (commis sie Dunning). Er is geen behoefte aan opnieuw een kostbare, brede maat schappelijke discussie over hetzelfde onderwerp. Woordvoerder Dick Dees wees daarop in een Uitgebreide Commissievergadering over het rapport van de Commissie.
Politici moeten volgens de woordvoerder niet weglopen voor beslissingen, maar het is wel gewenst dat de deskundigen het benodigde materiaal aanleveren. Dat is nu niet gebeurd. Noch de
Gezondheidsraad, noch de
Ziekenfondsraad noch de commissie Dunning heeft advies uitgebracht over de vraag wat er wel en wat er niet in een verplicht basispakket moet. (Daarmee is de zwarte piet toegespeeld naar verzekeraars, patiëntenorganisaties en de overheid.) Tot nu toe heeft alleen de commissie Dekker zo'n advies gegeven: breng de subsitutiegevoelige sector in een basisverzekering en laat de rest (fysiotherapie, geneesmiddelen, tandheelkunde) over aan de vrijwillige aanvullende verzekering. Dat spreekt de VVD nog altijd aan, aldus Dees. Er is nu behoefte aan een plan van aanpak dat door de staatssecretaris en het veld van de gezondheidszorg geza menlijk w ordt ontwikkeld en vervolgens w ordt uitgevoerd.
De woordvoerder ging ook in op het probleem van de wachtlijsten. Die moeten naar vermogen worden verkort, ook uit het oogpunt van kostenbeheer sing. En indien selectie nodig is, moet dat uitsluitend gedaan worden op basis van medische criteria. De staatssecretaris antwoordde dat hij helaas geen
antwoord kan geven wanneer de wachtlijsten zijn weggewerkt. V E R V O L G O P P A G . 3
m
Agenda
18 novemberuitzending Politieke Partijen Nederland 1 om 19.52u 19 november Frits Bolkestein: seminar Bestuurlijke Vernieuwing Kurhaus, Scheveningen, aan vang 13.30u
paneldiscussie o.l.v. Charles Groenhuizen 16.00u 21 november discussiedag " Landbouw en Natuur" Zwolle, Postiljonmotel, aanvang 10.00u 23 november
VVD EN HET NIEUWS
Rokende
puinhopen
Tijdens de Algemene Beschouwingen verzekerde de premier dat het wel mee zou vallen met nieuwe noodzakelijke bezuinigingen. Het was weliswaar herfst, maar binnen afzienbare tijd moest het toch weer lente worden. Zelfs hartje w inter verklaarde de premier in zijn partij-blad dat hooguit T miljard aan aanpassingen nodig zou zijn. Het afgelo pen weekeinde kwam het kabinet met algemene voorstellen die bijna 3 miljard behelzen en dringt langzaam het besef door dat het analyseren van de econo mie geen seizoens-gebonden arbeid is. Het kader dat de minister van Financiën aangaf betrof 2, miljard bezuinigingen die half incidenteel half structureel van karakter zijn. Bovendien w ordt het invul len van 750 miljoen uitgesteld to t het komend voorjaar.
S le u te lro l
Het CDA speelde een sleutelrol in de beoordeling van deze halfslachtige voor stellen. Vooraf gaf de CDA-fractie aan geheel niet tevreden te zijn. Maar de fractie-voorzitter, Elco Brinkman, hield
helaas zijn rug niet recht. Het kabinet komt in februari 1993 met aanvullende maatregelen, uitstel dus. Hiermee staat niet vast dat Brinkman vast houdt aan zijn befaamde 3 boeien. En dat terwijl hij zelf meermalen te kennen heeft gegeven in 1994 geen rokende puinhopen te willen zien. Wanneer het kabinet niet met een adequaat pakket maatregelen komt om de colectieve lastendruk en de tekortnormen te realiseren, dan ziet het er helaas naar uit dat hij in dat (verkie zingsjaar toch zit met een bouwval waar een zware hypotheek op rust. En dat moet hij toch to t inzet van
verkiezingen maken. Je kunt je afvragen o f dat verstandig is. Misschien w ordt Elco Brinkman dan zelf premier, en misschien moet hij zelf als eerste de schep in de hand nemen om puin te ruimen. Wie gaat hem daarbij helpen?
VERVOLG VAN PAG. 2
In tweede termijn dienden de regerings fracties een aantal moties in die inhou- den dat de staatssecretaris grote delen van zijn huiswerk moet overdoen. Het CDA was het niet eens met deze inter pretatie van de VVD-woordvoerder en sprak liever over "nog eens goed uitwerken van de plannen".
Inlichtingen: Dick Dees, 070-3182917
Toespraak
Frits Bolkestein
Maandag 9 november hield Frits Bolkestein een toespraak voor de Kamercentrale Drenthe over de econo mische terugval waarmee ons land wordt geconfronteerd. De beleidsvoor stellen van het kabinet waren in één opzicht heel helder, zei hij: de sociale partners moeten de broekriem aanhalen. De lonen mogen geen cent omhoog. Maar over het eigen huishoudboekje is het kabinet buitengewoon vaag. Het geeft niet concreet aan hoe het eigen huis op orde moet worden gebracht. Zo bruin heeft zelfs d it kabinet het nog niet gebakken volgens Frits Bolkestein. "Ik heb daar maar één verklaring voor. Het lijkt er op dat men zo veel mogelijk pijn lijke maatregelen over de verkiezingen probeert heen te tillen.Premier Lubbers en Vice-premier Kok hebben het dus duidelijk moeilijk. Maar er is één persoon in Den Haag die het nog veel moeilijker heeft. Die persoon is CDA-fractievoorzitter Brinkman. De heer Brinkman heeft keer op keer geprobeerd dit kabinet to t krachtdadig beleid aan te sporen. Soms lukte dat wel, andere keren lukte het weer niet. Ook nu zal hij het kabinet weer het vuur aan de schenen moeten leggen."
R am pkoers
Vervolgens ging Bolkestein in op de bekende boeien van Brinkman: de winst gevendheid van het bedrijfsleven, de lastendruk en het financieringstekort. "Al in het eerste jaar van zijn bestaan voer het kabinet langs de eerste boei van de heer Brinkman. De bedrijfswin sten begonnen onmiddellijk af te nemen. Een jaar later, in 1991, voer het kabinet ook langs de boei van de collectieve lastendruk, die boven de grens van 53,6% uitkwam. En in 1992 vaart het kabinet zelfs buiten alle Brinkman- boeien. De tekortnorm wordt niet gehaald, de lastendruk gaat door het plafond en de bedrijfswinsten zijn met 15 miljard gedaald. Volgend jaar en het jaar daarop dreigt een herhaling van dit rampscenario, maar dan nog erger. Nu het kabinet zo duidelijk langs alle boeien van de heer Brinkman heenvaart, kan ik me niet voorstellen dat hij kan instem men met de halfslachtige maatregelen van het kabinet."
Niet alleen de geloofwaardigheid van het kabinet staat dus op het spel, maar ook de positie van het CDA. De heer Brinkman zal moeten laten zien waar hij het meest aan hecht, aldus Frits Bolkestein maandag in Peize.
Huur
verhogingen
De staatssecretaris van volkshuivesting, Heerma (CDA), bepleitte deze week het voorstel om de huurverhogingen het volgend jaar aan de verhuurders zelf over te laten. Het huurprijsbeleid moet meer marktgericht worden. Deze huur- sombenadering houdt o.a. in een maxi male huurstijging van 7'h% en een mini male huurstijging van 4,% (dat laatste geldt niet voor commerciële verhuur ders).De huren stijgen volgens het marktprin cipe en alleen to t het maximum wanneer een redelijk huurniveau nog niet is bereikt. Huurders vrezen dat verhuur ders misbruik van de situatie maken. Maar daarbij moet volgens de VVD ook gezegd worden dat dan de concurrentie uit de koopsector groter wordt. De staatssecretaris gaat er van uit dat de extra opbrengsten ten goede komen aan volkshuisvesting. De VVD is het met het principe van de huursombenadering eens, maar wil één verandering aanbren gen: het maximum in redelijk huurstij ging uitgedrukt in guldens in plaats van procenten. M et de bovengrens van de individuele huursubsidie als basis (Fl 865,-) en huurverhoging van maximaal inflatie plus 1 % komt dat neer op hoog uit 48 gulden voor de sociale en de particuliere sector, maximum stijging in percenten ondergraaft de oorspronke lijke bedoeling (572% van 600 gulden huur is meer dan 7'k% van 400 gulden huur: het huurverschil w ordt nog groter).
Inlichtingen:
Broos van Erp, 070-3182896
Colofon
De VVD-Expresse is een uitgave van de "M r Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting", onder redactie van Clemens Cornielje,
hoofd afdeling Voorlichting van de VVD-Tweede Kamerfractie, en Arno Visser en Dominique Peters, medewerkers afdeling Voorlichting. De VVD-Expresse w ordt gedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen. Een abonnement kost fl 75,- en is schriftelijk aan te vragen bij de VVD- fractie, Tweede Kamer der Staten- Generaal, postbus 20018, 2500 EA Den Haag (telefoon 070-3182879).
Frits Bolkestein over het Verdrag van Maastricht:
Het debat over de Europese integratie isde afgelopen tw aalf maanden onherken baar veranderd. Aan de ene kant is dat een goede ontwikkeling. Maar er is ook een schaduwzijde. Het is een goede zaak dat de tijd van de overspannen verwach tingen voorbij is. Nooit zal een voorzitter van de Europese Commissie meer spre ken over de 80% van de economische en sociale wetgeving die binnen een beperkt aantal jaren uit Brussel zou komen. Nooit zal het toegroeien naar een Europese federatie de vanzelfspre kendheid hebben die het eens had. Die grotere zin voor de werkelijkheid is winst. Maar hij mag niet doorslaan in cynisme en onredelijke kritiek op de Europese Commissie en haar ambtena ren, en dat is wel w at nu dreigt te gebeuren. Een overtrokken idealisme zingt zich los van de werkelijkheid, maar als wij elke idealisme laten varen zal de Europese eenwording daar ook onder lijden.
Soms kan het nuttig zijn een proces zijn gang te laten gaan en dan maar te zien wat er van komt. "The product is in the process", kan een vruchtbare gedach tengang zijn. Maar niet terzake van de Europese integratie. Daar is het niet voldoende te zeggen: "De Europese integratie is een beweging zonder doel", zoals wel is opgemerkt. Juist de vaag heid van de doelstelling roept tw ijfel en achterdocht op; die hadden kunnen worden voorkomen indien de Europese regeringsleiders klare wijn hadden geschonken. W at dat betreft was de Top van Maastricht een gemiste kans. De mistige discussie over het Europese fede ralisme heeft voor veel verwarring gezorgd die had kunnen worden verme den. Die discussie was ook niet van hypocrisie ontbloot want geen enkele Europese regering - misschien met uitzondering van de Belgische - wil een Europese federatie naar Amerikaans of Westduits model. Dat had dan beter gezegd kunnen worden.
Ook de Minister President is op dit punt niet duidelijk geweest. Hij heeft erkend dat het wat betreft de Europese integra tie “ nog alle kanten op kan". Dat is misschien zo, maar welke kant wil hij opgaan? Aan welke richting geeft hij de voorkeur? Ook binnen de VVD heeft dit belangrijke punt to t discussie aanleiding gegeven. De kernzin uit het programma van de Europese liberale partijen, name lijk dat de Europese Gemeenschap een conglomeraat van staten is die besloten hebben om bepaalde taken op federale wijze uit te voeren, lijkt ons de meest gelukkige formulering.
De zinsnede "een conglomeraat van staten" wijst op het confederale aspect van de Gemeenschap. Zoals ik eerder
heb opgemerkt is er geen Europees volk. Er is ook geen Europese taal, noch een Europese openbare mening. Er kan dus ook geen Europese regering zijn in de klassieke betekenis van dat woord; in de zin van een volledige bestuurslaag. En dat hoeft ook niet. De mensen zijn gehecht aan de staten waarin zij wonen en waarin zij zich thuis voelen. Aan die gehechtheid morrelen, is vragen om moeilijkheden - vooral in een onzekere tijd als de huidige - en die moeilijkheden zijn dan ook gekomen. Ons devies blijft: zo vrij als mogelijk, zo gebonden als nodig.
Zo gebonden als nodig: dat verwijst naar het federale element. De lidstaten willen bepaalde taken op federale wijze uitvoe ren. Maar welke zijn die taken? Het subsidiariteitsbegrip geeft op die vraag een volstrekt onvoldoende antwoord. Dat is al uitvoerig betoogd. Ik hoef de argumenten niet te herhalen. Wij hebben gepoogd dat vage begrip te vervangen door drie criteria: een Europese bevoegdheid moet gericht zijn op ó f het wegnemen van een obstakel voor het interstatelijke economische verkeer, óf het oplossen van een inters tatelijk probleem, óf het bereiken van een schaalvoordeel. Ook die criteria moeten in de praktijk worden toegepast en dus aan politieke oordeelsvorming worden onderworpen. Daar ontkomen wij niet aan. Maar zij zijn althans een stuk duidelijker dan het subsidiariteitsbe ginsel, dat niet meer is dan een intentie verklaring.
Ons probleem met het sociale protocol is dat het in belangrijke mate haaks staat op het subsidiariteitsbeginsel. Minister de Vries heeft dat ook erkend, toen hij - daags na de Top van Maastricht - sprak van 'symboolwetgeving'. Het is als met de Brusselse richtlijn over zwanger schapsverlof, die ons onlangs bereikte. De vraag is niet of een bepaalde regeling op zichzelf gewenst is. De vraag is, of de regeling noodzakelijk in Brussel moet worden getroffen. Het is duidelijk dat regeringen en ook parlementen hier veel alerter moeten zijn dan in het verleden. Als Brussel een zaak aanpakt die wij best zelf kunnen uitmaken dan moeten wij direct onze stem verheffen.
Voor de VVD b lijft de economische en monetaire unie het belangrijkste punt van "M aastricht". Zeker, ook hier zijn problemen. Het Verenigd Koninkrijk en Denemarken zullen niet mee willen doen, de mediterrane landen zullen niet meer kunnen doen. Als er vóór de eeuw- wiseling nog w at van komt, zal dat waarschijnlijk neerkomen op een D- markzone plus Frankrijk, inclusief een mini Europese Centrale Bank. Maar dat is al heel wat. Hier past overigens een
woord van waarschuwing. Italië zal zich to t het uiterste verzetten tegen een EMU die zonder haar to t stand komt. In dat geval zou zij zelfs de voortgang van de Europese integratie kunnen frustre ren. Het is niet zonder reden dat Italië altijd allergisch is geweest voor het Europa van verschillende snelheden. De regering moet dit in gedachten houden. Nederland zal waarschijnlijk in het kiel zog varen van de Bondsrepubliek, zoals in monetair opzicht nu ook al het geval is. Doen de Duitsers mee, dan kunnen wij niet achterblijven, als Duitsland tenminste het monetaire plechtanker van Europa blijft. Doen zij niet mee, dan ontstaat er in het geheel geen EMU. W at staat op de Europese agenda? In de eerste plaats de klassieke taken: harmo nisatie van de interne markt, het Europese mededingingsbeleid, de gemeenschappelijke handelspolitiek. Die taken zijn al moeilijk genoeg, getuige het gedonder in het GATT. In de tweede plaats het dichten van het democratisch gat. Dat vraagt ook om een actieve rol van de nationale parlementen. Een even tuele GATT-overeen komst zal worden geratificeerd door het Amerikaanse congres maar geen Europees parlement komt er aan te pas. Dat is te gek voor woorden. In de derde plaats de bestrij ding van de internationale milieu verontreiniging. Die taak voldoet duide lijk aan het tweede criterium, dat ik heb genoemd. In de vierde plaats de ontw ik keling van een gemeenschappelijk immi gratie- en justitieel beleid. In de vijfde plaats de toetreding van nieuwe lidsta ten, waaronder Polen, Tsjechië en Hongarije. Die toetreding zal alleen kunnen plaats hebben als de Europese Gemeenschap zich weet te beperkten tot haar kerntaken. Tenslotte: voortgang op de weg naar een Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid, hoe moeizaam dat proces ook is.
De huidige ruzie tussen Frankrijk en het VK is onaangenaam. En de trage ratifica- tie-procedure in Londen is een tegenval ler. Maar het is in Nederlands belang de Britten geassocieerd te houden bij de zaken van het vasteland. Dus geen laat dunkendheid jegens hen!
