bij de opzet van het systeem.

BIJLAGE 1: Elementen en relaties van interne verrekensystemen ( Van der Meer-Kooistra, 1993, p: 59-64)

Contactfase

ƒ Toepassingsgebied: aangeven wordt op welke interne transacties de

richtlijnen van toepassing zijn.

ƒ Uitgangspunten: weergegeven wordt welke uitgangspunten zijn gehanteerd

bij de opzet van het systeem.

ƒ De bevoegdheid van de bedrijfsonderdelen met betrekking tot het vaststellen

van de verrekenprijs en de keuze van de leveranciers en afnemers van goederen en diensten die intern beschikbaar zijn. Het gaat hierbij om aspecten als: het wel of niet opgelegd zijn van de verrekenprijs, de status van de interne leverancier, voorwaarden voor het kiezen van een externe leverancier, welke partij een externe leverancier mag inschakelen.

Contractfase

ƒ Verrekenprijs: in de regels over de verrekenprijs komen aspecten aan de

orde als: op welke grondslag berust de prijsvaststelling, wie stelt de prijs vast, onder welke omstandigheden en hoe vaak kunnen wijzigingen plaatsvinden, onder welke omstandigheden kan de grondslag waarop de interne verrekenprijs berust worden aangepast en wie moet er voor deze wijzigingen geraadpleegd worden of moet de goedkeuring geven.

ƒ De definitie van kosten c.q marktprijs: Indien de kosten als grondslag dienen

voor de vaststelling van de verrekenprijs, wordt aangegeven welke kostenposten in de verrekenprijs moeten worden opgenomen en bij het toepassen van standaarden tot welke hoogte. Bij het hanteren van de grondslag kosten-plus wordt voorts vermeld, hoe de winstopslag moet worden berekend. Wordt de interne verrekenprijs gebaseerd op de marktprijs, dan is vastgelegd welke marktprijs als uitgangspunt dient en welke correcties eventueel van zijn toegestaan.

ƒ Condities waaronder de transacties plaatsvinden: bijvoorbeeld de

hoeveelheid waarop de prijs betrekking heeft, de leverings- en betalingsvoorwaarden, productspecificaties, kwaliteitseisen en kwaliteitscontrole, eventueel extra in rekening te brengen kosten, enz.

ƒ Contractuele vastlegging: de wijze waarop de interne transacties worden

aangegaan en contractueel worden vastgelegd.

Afwikkelfase

ƒ Opzet en het functioneren van arbitrage bij geschillen: bijvoorbeeld wanneer

moeten geschillen worden voorgelegd aan een arbitragecommissie, wie hebben zitting in de arbitragecommissie, enz.

ƒ Overlegstructuur: aan de ene kant tussen de organisatie-eenheden die intern

goederen of diensten verhandelen, aan de andere kant tussen de organisatie-eenheden en de centrale leiding.

ƒ Administratieve ondersteuning: hierbij gaat het om aspecten als de

orderverwerking, de vastlegging van de interne transacties, uitwisseling van gegevens tussen de interne partijen en met hogere leidinggevende niveaus.

ƒ Aansluiting met fiscale systemen: de verschillen worden aangegeven tussen

het fiscale systeem van interne verrekenprijzen en het management control systeem, plus de administratieve consequenties van deze verschillen.

Met dit overzicht is duidelijk gemaakt dat er meer aspecten betrokken zijn bij het aangaan van een interne ruilrelatie dan alleen de interne verrekenprijs. Van der Meer- Kooistra heeft het dan ook liever over een systeem ter coördinatie van interne transacties, dan over een systeem van interne verrekenprijzen.

Deze elementen zijn onderling gerelateerd en uit te splitsen in drie fasen: de contactfase, contractfase en de afwikkelfase. Per fase zijn er verschillen te onderkennen in de activiteiten en in wie bevoegd is tot de invulling. Zo zal het hoger leidinggevend niveau zich sowieso in de eerste en laatste fase laten gelden. Zij zullen in de eerste fase de spelregels waarin de ruil tot stand komt vaststellen. In de laatste fase spelen zij een nadrukkelijke rol, omdat de leiding van een organisatie graag wil dat de transacties intern op een goede wijze worden ingevuld. De mate waarin de leiding in de contractfase optreedt, kan verschillen. Hierin speelt het element ‘bevoegdheid van de bedrijfsonderdelen’ een rol. De organisatieleiding kan er op bepaalde gronden voor kiezen de bedrijfsonderdelen veel of weinig bevoegdheden toe te kennen.

Figuur 5: Fasen van een interne transactie en de elementen van een systeem van interne verrekenprijzen

Contact fase

ƒ Toepassingsgebied

ƒ Uitgangspunten

ƒ Bevoegdheid bedrijfsonderdelen

Afwikkelfase

ƒ Arbitrage

ƒ Overlegstructuur

ƒ Administratieve ondersteuning

ƒ Aansluiting met fiscale systemen

Contractfase

ƒ Verrekenprijs

ƒ Definitie kosten c.q.

marktprijs

ƒ Condities

ƒ Contractuele vastlegging Fasen van een interne transactie

BIJLAGE 2: The purpose of transfer pricing

(MacAulay en Tomkins, 1992: 104)

GROUP STRATEGY

GROUP STRUCTURE Divisionalisation

Profit centres

TRANSFER PRICING

CORPORATE OBJECTIVES PERFORMANCE

MEASUREMENT DIVISIONAL

AUTONOMY

AUTO- NOMY

MOTIVATION FAIRNESS

RESOURCE ALLOCATION

Alternative ways of achieving strategic purpose

Alternative forms of administration e.g. cost centres

Allocation of resources to divisions

Basis for personal incomes and

prospects

Motivation to optimize divisional performance

Goal congruence

GOAL CONGRUENCE

BIJLAGE 3: Tabel met synthese van interne verrekensystemen, doelstellingen en beïnvloedende factoren

Per verrekensysteem wordt aangegeven op welke doelstelling(en) het accent ligt en of het systeem toepasbaar is bij gegeven beïnvloedende factoren. Bij elk systeem kan het accent op andere beïnvloedende factoren liggen, die bepalen of het wel of niet wordt toegepast. Deze factoren zijn grijs gemaakt en geven de belangrijkste relaties weer.

Wanneer een ‘V’ wordt gegeven, dan ligt het accent op een bepaalde doelstelling of is het systeem bij de gegeven beïnvloedende factor toepasbaar. De ‘X’ geeft aan dat het systeem niet toepasbaar is bij de betreffende beïnvloedende factor. Wanneer een ‘V/X’ wordt gegeven, betekent dit dat het systeem bij een gegeven factor niet uitgesloten is, maar dat in deze situatie een ander systeem de voorkeur geniet. In de tekst van paragraaf 3.6. wordt bij ieder systeem uitleg gegeven.

Tabel 7: Alle relatie tussen interne verrekensystemen, doelstellingen en beïnvloedende factoren

Systemen: Marktprijs Interne martktprijs (onderhandelingen) IKP + opslag: Winstdeling IKP + opslag: Vast percentage IKP – standaard IKP - werkelijk Variabele kosten

Doelstelling(en):

Effectiviteit V V V V

Vergroting van: Efficiency V V V V V V

Beïnvloedende

factoren: Hoog X V V V/X V V V

1a: mate van ‘asset

specifity’: Laag V V V V V V V

‘Human asset’ X V/X V/X V/X V V V

1b: aard van ‘asset specifity’

‘Site’ V/X V V V V V V

‘Physical + Dedicated assets’ V V V V V V X

Gemiddeld V V V V V V V

Hoog V/X V/X V V/X V V V

2: onzekerheid:

Zeer hoog X X X X X V V

Hoog X X X V V V V

3: informatie- assymmetrie:

Centraal – decentraal

Laag V V V V V V V

Hoog X X X X X V V

Decentraal - decentraal

Laag V V V V V V V

Hoog X V V X V V V

4. Onderlinge afhankelijkheden /

externe effecten Laag V V V V V V V/X

Zeer sterk V

Sterk V V V

5. Koppeling

subsystemen van het coördinatiesysteem

Gemiddeld V V V

BIJLAGE 4: Enquête over interne verrekening van OK-diensten bij ziekenhuizen.

Deze bijlage bestaat uit drie onderdelen. Gestart wordt met een tabel die aangeeft welke begrippen zijn vertaald naar welke vragen in de enquête. Duidelijk wordt dat de enquête twee versies kent. De financieel directeur van een ziekenhuis wordt verzocht om versie 1 in te vullen wanneer interne verrekening wordt toegepast bij zijn ziekenhuis. Wanneer dit niet zo is, wordt hij verzocht versie 2 in te vullen. De twee versies van de enquête volgen na de weergave van de tabel.

Tabel 8: Begrippen conceptueel model naar enquêtevragen

Onafhankelijke variabelen Versie 1 Versie 2

Type ziekenhuis Grootte ziekenhuis Functies ziekenhuis Dienstverband

A2 A1 A3 H4

A2 A1 A3 H4 Afhankelijke variabelen

Systemen interne verrekening bij operatiekamers Intententie tot verrekenen

Onderhandelingen

Systeem van integrale kosten: Standaard of werkelijk Meerdere tarieven Plus opslag Systeem van variabele kosten

Lengte van toepassing verrekensysteem Wijziging interne verrrekensysteem

Geen vraag B1+B2 B4 B5 B6 B1+B2 B7 B8

B1 B2+B3 B5 B6 B7 B2+B3 Geen vraag Geen vraag Systemen van interne verrekening bij andere ondersteunende

afdelingen

Vier verrekensystemen

Standaardkosten of werkelijke kosten

Systeem van integrale kosten plus opslag plus winstdeling

D1 D2 D3

D1 D2 D3 Toewijzing van budgetten en verantwoordelijkheden bij:

Prijsverschillen Efficiencyverschillen

Verschillen in variabele kosten Bezettingsverschillen op vaste kosten

E1 E1 E1 E1

E1 E1 E1 E1 Randvoorwaarden:

Decentralisatie Omvang & Frequentie

Aansluiting verrekening bij informatiesysteem

Geen vraag Geen vraag F1+F2+F3

Geen vraag Geen vraag F1+F2+F3 Doelstellingen

Effectiviteit: Zorginhoudelijke doelstellingen Financiële doelstellingen Kostenbewustheid

Prijs/kwaliteitsverhouding

Optimale mate differentiatie en integratie

C1 C2 C3 C4 C5

C1 C2 C3 C4 C5 Beïnvloedende factoren:

Asset specifity: Site

Human asset Physical assets Dedicated assets Onzekerheid

Informatie-assymmetrie: Horizontaal Verticaal Onderlinge afhankelijkheid

Koppeling subsystemen coördinatiesysteem Tevredenheid specialisten over verrekensysteem

I1

H1+H2+H3 I2+I3 Geen vraag I4

G2 G1+G3 H5

G4+G5+G6+G7+

H6

I1

H1+H2+H3 I2+I3 Geen vraag I4

G2 G1+G3 H5

G4+G5+G6+G7 Geen vraag

Versie 1: Enquête bij toepassing van interne verrekening tussen operatiekamers en poortspecialismen

Inleiding

U geeft met de keuze van deze versie aan dat uw ziekenhuis wel interne verrekening toepast tussen poortspecialismen en operatiekamers. Hieronder volgt een aantal vragen en stellingen dat inzicht moet verschaffen in het feit waarom bij uw ziekenhuis verrekening wordt toegepast.

Er zijn in de enquête negen onderwerpen waarover vragen worden gesteld. Ieder onderwerp heeft een andere letter.

Wanneer sprake is van een stelling, kunt u kiezen uit zeven antwoordmogelijkheden, zoals die hieronder in het grijs zijn weergegeven:

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

Hieronder worden de antwoordmogelijkheden toegelicht

++ Geheel mee eens

+ Enigszins mee eens

0 Neutraal

- Enigszins mee oneens - - Geheel mee oneens

Gm Geen mening

Nvt Niet van toepassing

A.

Algemene Informatie

A.1

Hoeveel bedden telt dit ziekenhuis? □ minder dan 327

□ tussen 327 en 501

□ meer dan 501

Hoe valt uw ziekenhuis te typeren? □ ^Academisch

□ Algemeen

□ Categoraal

Welke van de volgende (zorg)functies vormen een belangrijk deel van het takenpakket van dit ziekenhuis?

Reguliere zorgfunctie: □ Ja □ Nee

Topklinische zorgfunctie: □ Ja □ ^Nee

Topreferente zorgfunctie: □ Ja □ ^Nee

Onderwijsfunctie: □ Ja □ ^Nee

Onderzoeksfunctie: □ Ja □ Nee

B. Intentie tot interne verrekening bij operatiekamers

B.1

Hieronder wordt een aantal prijsgrondslagen voor interne

verrekening tussen de OK en poortspecialismen opgesomd. Welke prijsgrondslag past uw ziekenhuis toe?

Interne marktprijs of onderhandelingen □

Kies voor deze grondslag wanneer de verrekenprijs tot stand komt door onderhandelingen tussen de OK en de specialismen.

Interne kostprijs □

Kies voor deze prijsgrondslag wanneer uw ziekenhuis intern kostprijzen vormt voor de diensten van de OK aan

poortspecialismen die door een hoger niveau zijn vastgesteld.

Anders, namelijk_______________________________________ □

B.2

Welke kostencomponenten van de kosten die in de OK worden gemaakt vallen onder het budget van de OK en welke onder het budget van de poortspecialismen?

U kunt kiezen uit de volgende kostencomponenten: OK Poort- specialismen

Specifiek materiaal (zoals implantaten) □ □

Bloedproducten □ □

Algemeen materiaal (zoals hechtingsmateriaal) □ □

Kosten (medisch) personeel werkzaam in OK:

Anesthesisten □ □

Anesthesie assistenten □ □

OK-assistenten □ □

Overig personeel werkzaam in OK (zoals de

schoonmaakdienst) □ □

Kosten OK overig personeel (in dienst van OK: management, staf

en dergelijke) □ □

Kosten OK-apparatuur en instrumentarium en kosten voor OK-

ruimtes □ □

Overheadkosten ziekenhuizen □ □

Kosten anesthetica □ □

B.3

Welke kostendragers worden gebruikt voor het intern verrekenen van de OK-diensten?

Er is een uurtarief ontwikkeld waarin de kosten van de OK zijn

verwerkt. □

De kosten van de OK zijn toegerekend aan OK-blokken die een

poortspecialisme gebruikt. □

Overig ____________________________________________

__________________________________________________

□

B.4

Wordt de kostendrager verrekend tegen standaardkosten of tegen werkelijke kosten?

Met standaardkosten wordt bedoeld dat er gedurende een periode een standaard wordt gehanteerd voor de kosten die worden

toegerekend, waarbij aan het einde van de periode een vergelijking plaatsvindt met de werkelijke kosten.

Bij werkelijke kosten worden kosten zonder toepassing van normen of standaards toegerekend.

□

□

B.5

Hanteert uw ziekenhuis verschillende tarieven bij het gebruik van de kostendrager?

Door verschillende tarieven te hanteren bij gebruik van de

kostendrager kan onderscheid worden gemaakt tussen operaties met hoge en lage kosten.

Voorbeeld: voor een bepaalde operatie kunnen meer kosten in rekening worden gebracht, omdat er meer personeel en meer materiaal nodig is.

□

□

B.6

Verrekent uw ziekenhuis een opslag over de kosten die van de OK aan de poortspecialismen worden toegerekend?

Bij een opslag krijgt de OK boven de vastgestelde kostprijs een extra bijdrage die kan zijn vastgesteld op een vast bedrag of een vast percentage van de kostprijs.

□

□

B.7

Hoelang wordt het verrekensysteem in uw ziekenhuis toegepast? __ jaar en __ maanden

B.8

Is de systematiek van het verrekensysteem ooit aangepast? □

□

C. Nagestreefde doelstellingen bij besluit tot interne verrekening

C.1

Met de invoering van interne verrekening wil ons ziekenhuis dat bij de poortspecialismen de effectiviteit verbetert, waarbij

zorginhoudelijke beleidsdoelstellingen beter gerealiseerd kunnen worden.

Zorginhoudelijke beleidsdoelstellingen houden in dat

poortspecialismen worden geprikkeld tot het leveren van de beste zorgkwaliteit. Bijvoorbeeld wegwerken van wachtlijsten om

patiënten zo snel mogelijk te helpen, zorgen dat operaties verlopen met zo min mogelijk fouten, zorgen dat patiënten tevreden zijn over de verstrekte behandelingen.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

C.2

Met de invoering van interne verrekening wil ons ziekenhuis dat bij de poortspecialismen ondernemerschap de effectiviteit verbetert, waarbij beter een positief exploitatiesaldo gerealiseerd kan worden.

Met een positief exploitatiesaldo wordt bedoeld dat een poortspecialisme wordt geprikkeld om die behandelingen te verstrekken waaraan het meeste kan worden verdiend.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

C.3

De hoofden bij onze afdelingen moeten door middel van interne verrekening beter de kosten gaan beheersen.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

C.4

Met de invoering van interne verrekening wil ons ziekenhuis een verbeterd inzicht krijgen in de verhouding van kosten en baten van de behandelingen die wij aanbieden.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

C.5

Dit ziekenhuis wil met de invoering van interne verrekening een optimale mate van scheiding van verantwoordelijkheden realiseren, en een optimale mate van samenwerking tussen de hoofden van de poortspecialismen en operatiekamers bereiken.

Met scheiding van verantwoordelijkheden wordt bedoeld dat er binnen een ziekenhuis een zodanige verdeling van

verantwoordelijkheden plaatsvindt dat de verantwoordelijke daadwerkelijk invloed kan uitoefenen op het resultaat.

Wanneer een ziekenhuis hierin slaagt, kan de leiding het middel interne verrekening gebruiken om het doel van een zo goed mogelijke samenwerking tussen de verantwoordelijken te bereiken.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

D. Interne verrekening bij overige ondersteunende afdelingen

Op de volgende pagina staat een tabel die is opgedeeld in drie vragen: D.1 voor

prijsgrondslagen, D.2 voor standaardkosten of werkelijke kosten en D.3 voor opslag. Op de horizontale as vindt u een opsomming van zeven ondersteunende afdelingen. Per

ondersteunende afdeling moeten de drie vragen worden ingevuld.

Bij de eerste vraag, D.1, moet per ondersteunende afdeling beantwoord worden of uw ziekenhuis interne verrekening toepast en zo ja, tegen welke prijsgrondslag. Indien uw ziekenhuis geen interne verrekening toepast, maar daartoe wel de intentie heeft, moet u

‘Intentie tot interne verrekening’ aankruizen plus de prijsgrondslag die uw ziekenhuis wenst toe te passen.

Indien geen interne verrekening wordt toegepast en daartoe ook niet de intentie bestaat, hoeft u voor de desbetreffende ondersteunende afdeling de resterende vragen niet meer in te vullen en kunt u verder gaan naar de volgende ondersteunende afdeling.

De betekenis van de prijsgrondslagen is bij vraag B.2 uitgelegd. Twee prijsgrondslagen zijn toegevoegd: ‘integrale kosten’ en ‘deel van de kosten’. Wanneer alle kosten van de

ondersteunende afdeling intern worden verrekend naar de poortspecialismen kies voor

‘integrale kosten’. Zo niet, kies dan voor ‘deel van de kosten’.

D.1

Prijsgrondslagen Radiologie Apotheek Labora- torium

Functie- onderzoek (bijv. hart en long)

Revalidatie Verpleging Polikliniek

Intentie tot interne

verrekening □ □ □ □ □ □ □

Marktprijs □ □ □ □ □ □ □

Interne marktprijs/

onderhandelingen □ □ □ □ □ □ □

Integrale kosten

van de afdeling □ □ □ □ □ □ □

Deel van de kosten van de afdeling

□ □ □ □ □ □ □

D.2 Standaardkosten of werkelijke kosten

Worden de kosten van de ondersteunende afdelingen via standaardkosten of tegen werkelijke kosten verrekend?

Met standaardkosten wordt bedoeld dat er gedurende een periode een standaard wordt gehanteerd voor de kosten die worden toegerekend, waarbij deze aan het einde van de periode met de werkelijke kosten worden vergeleken.

Bij werkelijke kosten worden kosten zonder toepassing van normen of standaards toegerekend.

Standaardkosten □ □ □ □ □ □ □

Werkelijke kosten □ □ □ □ □ □ □

D.3 Opslag

Wordt er een opslag over de verrekenprijs toegerekend?

Beantwoord deze vraag met ‘Ja’ wanneer uw ziekenhuis boven de prijsgrondslag een opslag toerekent aan de ondersteunende afdeling voor het leveren aan een poortspecialisme. Bij werkelijke kosten worden kosten zonder toepassing van normen of standaards toegerekend.

Ja □ □ □ □ □ □ □

Nee □ □ □ □ □ □ □

E. Toewijzing van budgetten en verantwoordelijkheden

E.1

De ziekenhuisleiding maakt afspraken met poortspecialismen en de OK over budgetten en over prestaties waar deze afdelingen aan moeten voldoen. Over een periode kunnen bepaalde verschillen ontstaan tussen budget en werkelijkheid. Welke verschillen worden verrekend met welke partij?

Poort-

specialisme OK Niet verrekend

Prijsverschillen:

Hiermee worden verschillen bedoeld die te maken hebben met de kostensoorten. Bijvoorbeeld, de werkelijke prijs voor een liter bloed is hoger dan de standaardprijs

Werkelijke prijzen hoger dan standaardprijzen □ □ □

Werkelijke prijzen lager dan standaardprijzen □ □ □

Efficiencyverschillen:

Hiermee wordt het verschil bedoeld tussen de werkelijke en de gebudgetteerde hoeveelheid van input van de kostendrager.

Bijvoorbeeld, er is gebudgetteerd dat er voor een OK-blok 4 personeelsuren nodig zijn. In werkelijkheid waren dat 5 personeelsuren. Het efficiencyverschil is 1 personeelsuur.

Werkelijke hoeveelheid hoger dan gebudgetteerde hoeveelheid □ □ □

Werkelijke hoeveelheid lager dan gebudgetteerde hoeveelheid □ □ □

Verschillen in variabele kosten:

Hiermee worden verschillen in variabele kosten bedoeld die ontstaan als gevolg van meer/minder productie.

Bijvoorbeeld, een specialisme gebruikt meer OK-uren dan is afgesproken, wat extra variabele kosten met zich meebrengt.

Werkelijke productie hoger dan afgesproken productie □ □ □

Werkelijke productie lager dan afgesproken productie □ □ □

Bezettingsverschillen op vaste kosten:

Hiermee worden resultaten op vaste kosten bedoeld als gevolg van bezettingen.

Werkelijke bezettingen hoger dan afgesproken bezettingen □ □ □

□ □ □

F. Randvoorwaarden bij besluit tot interne verrekening

F.1

Ons ziekenhuis past geen interne verrekening toe, maar denkt met de koppeling van het verrekensysteem aan het informatiesysteem een beter inzicht te krijgen in de prestaties van de specialismen.

Een informatiesysteem is een systeem dat bestaat uit onderling gerelateerde componenten binnen een organisatie die

samenwerken voor het verkrijgen, verwerken en verspreiden van informatie ter ondersteuning van beslissingen, coördinatie, controle, analyse en visualisatie.

Met deze stelling gaat het erom hoe goed uw ziekenhuis in staat is om effectief een verrekensysteem te koppelen aan de aanwezige informatievoorziening (zoals informatie over inkomsten via externe financiering, kosten van afdelingen).

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□

gm

□

nvt

□

F.2

De invoering van een nieuwe vorm van externe financiering, de DBC’s, prikkelt ons om intern een vergelijking te maken van de kosten en opbrengsten van specialismen.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

F.3

Het vergelijken van kosten en opbrengsten is met interne verrekening beter mogelijk.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

G. Informatievoorziening en operatiekamers

G.1

Welke partijen zijn in welke mate betrokken bij de verdeling van de

OK-tijd over de poortspecialismen

gm nvt

De medische staf is betrokken bij de verdeling van de OK-tijd. □ □ □ □ □ □ □

De raad van bestuur is betrokken bij de verdeling van de OK-tijd. □ □ □ □ □ □ □

Het hoofd van de OK is betrokken bij de verdeling van de OK-tijd. □ □ □ □ □ □ □

_________________ is betrokken bij de verdeling van de OK-tijd. □ □ □ □ □ □ □

G.2

In ons ziekenhuis hebben de specialismen inzicht in de bezettingen van elkaar in de OK.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □ ^nvt □

G.3

Met onze huidige informatievoorziening kan worden beoordeeld hoe een specialisme aan hen beschikbaar gestelde middelen aanwendt.

Kan via de informatievoorziening bijvoorbeeld een beeld worden verkregen van hoe zuinig een specialisme is met het materiaal dat het bij operaties verbruikt?

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □ ^nvt □

G.4

Door de invoering van de DBC’s wil ons ziekenhuis intern gaan werken met kostprijzen voor behandelingen.

Omdat met een DBC een vergoeding wordt gegeven voor een hele behandeling, kan dat een reden zijn voor een ziekenhuis om intern de kosten op een gelijke wijze te administreren als extern wordt vergoed.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

G.5

Bij de behandelingen waarover met de zorgverzekeraars over vergoedingen onderhandeld wordt, is informatie over de kosten van belang voor het behouden van een goede concurrentiepositie.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

G.6

Ons ziekenhuis kan op grond van de aanwezige informatie de prijzen van de behandelingen bepalen en vergelijken.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

G.7

Onze medisch specialisten willen door de invoering van de DBC’s

en marktwerking meer informatie over de kosten die zij maken, voor

gm nvt

H

. Het personeel in ziekenhuizen

H.1

Het is voor ons ziekenhuis lastig om personeel te vinden

gm nvt

Dit geldt voor medisch specialisten □ □ □ □ □ □ □

Dit geldt voor anesthesisten □ □ □ □ □ □ □

Dit geldt voor OK-personeel □ □ □ □ □ □ □

H.2

++ + 0 - - -

gm nvt Voor bepaalde specialistische behandelingen beschikt slechts een

deel van ons personeel over de benodigde vaardigheden om deze tot slagen te brengen.

Met deze vraag wordt het personeel bedoeld dat behalve de aangeleerde standaardvaardigheden ook over vaardigheden beschikt voor operaties die niet in elk ziekenhuis kunnen worden verricht. Bijvoorbeeld met deelspecialisaties bij medisch

specialisten.

Wanneer u ‘gm’ of ‘nvt’ invult, kunt u doorgaan naar de volgende

vraag. □ □ □ □ □ □ □

Het is lastig om deze medische specialisten te vinden. □ □ □ □ □ □ □

Het is lastig om deze anesthesisten te vinden. □ □ □ □ □ □ □

Het is lastig om dit OK-personeel te vinden. □ □ □ □ □ □ □

H.3

Onze medische specialisten hebben dezelfde focus op efficiency als het ziekenhuis.

Voorbeeld wel dezelfde focus: een medisch specialist gaat zuinig om met de middelen bij een operatie, omdat onnodig verbruik ook ten laste van het specialisme wordt gelegd en een negatief resultaat tot gevolg kan hebben.

Voorbeeld niet dezelfde focus: wanneer het inkomen van de medisch specialist niet afhangt van hoe hij de behandelingen verricht, zal hij geen rekening houden met het verbruik van materiaal.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□

gm

□

nvt

□

H.4

Welk percentage van de medisch specialisten is in loondienst van

dit ziekenhuis?

H.5

Er is in ons ziekenhuis een spanningsveld aanwezig tussen door poortspecialismen wenselijk geachte OK-tijd en de beschikbare OK- tijd.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

H.6

Ons personeel is tevreden over de werking van het interne verrekensysteem.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

I. Planning en verwijzing van patiënten

Ons ziekenhuis moet vaker patiënten doorverwijzen naar andere ziekenhuizen, dan dat wij patiënten doorverwezen krijgen.

Bij deze vraag gaat het om doorverwijzingen vanwege het bestaan of ontbreken van een topklinische functie.

Bijvoorbeeld, omdat een ziekenhuis over een topklinische functie beschikt, krijgt het vaker patiënten doorverwezen.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

I.2

Een operatiekamer in dit ziekenhuis kent een algemene opzet en iedere operatie kan hierin plaatsvinden.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

I.3

Er zijn in ons ziekenhuis behandelingen die in specifiek ingerichte operatiekamers moeten plaatsvinden.

Met een operatiekamer met een specifieke inrichting wordt een kamer bedoeld dat op gebied van apparatuur, afmetingen en inrichtingen is aangepast aan een bepaald type operatie.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

I.4

Er bestaat in dit ziekenhuis onzekerheid wat betreft de aansluiting van de OK-capaciteit op de zorgvraag van een volgend jaar.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

EINDE ENQUÊTE

Versie 2: Enquête bij geen toepassing interne verrekening tussen operatiekamers en poortspecialismen

Inleiding

U geeft met de keuze van deze versie aan dat uw ziekenhuis geen interne verrekening toepast tussen poortspecialismen en operatiekamers. Hieronder volgt een aantal vragen en stellingen dat inzicht moet verschaffen in het feit waarom bij uw ziekenhuis geen verrekening wordt toegepast.

Er zijn in de enquête negen onderwerpen waarover vragen worden gesteld. Ieder onderwerp heeft een andere letter.

Wanneer sprake is van een stelling, kunt u kiezen uit zeven antwoordmogelijkheden, zoals die hieronder in het grijs zijn weergegeven:

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

Hieronder worden de antwoordmogelijkheden toegelicht

++ Geheel mee eens

+ Enigszins mee eens

0 Neutraal

- Enigszins mee oneens - - Geheel mee oneens

Gm Geen mening

Nvt Niet van toepassing

A.

Algemene Informatie

A.1

Hoeveel bedden telt dit ziekenhuis? □ minder dan 327

□ tussen 327 en 501

□ meer dan 501

Hoe valt uw ziekenhuis te typeren? □ ^Academisch

□ Algemeen

□ Categoraal

Welke van de volgende (zorg)functies vormen een belangrijk deel van het takenpakket van dit ziekenhuis?

Reguliere zorgfunctie: □ Ja □ Nee

Topklinische zorgfunctie: □ Ja □ ^Nee

Topreferente zorgfunctie: □ Ja □ ^Nee

Onderwijsfunctie: □ Ja □ ^Nee

Onderzoeksfunctie: □ Ja □ Nee

B. Intentie tot interne verrekening bij operatiekamers

B.1

Heeft uw ziekenhuis de intentie om interne verrekening toe te

passen voor de diensten tussen de OK en poortspecialismen? □ Ja Æ ga naar vraag B.2

□ Nee Æ ga naar vraag D.1

Hieronder wordt een aantal prijsgrondslagen voor interne

verrekening tussen de OK en poortspecialismen opgesomd. Welke prijsgrondslag wil uw ziekenhuis toepassen?

Externe marktprijs □

Kies voor deze grondslag als prijzen voor de diensten van de OK aan poortspecialismen worden gevormd op een externe markt.

Interne marktprijs of onderhandelingen □

Kies voor deze grondslag wanneer de verrekenprijs tot stand moet komen door onderhandelingen tussen de OK en de specialismen.

Interne kostprijs □

Kies voor deze prijsgrondslag wanneer u ziekenhuis intern kostprijzen gaat vormen voor de diensten van de OK aan poortspecialismen die door een hoger niveau zijn vastgesteld.

Anders, namelijk_______________________________________ □

B.3

Welke kostencomponenten van de kosten die in de OK worden gemaakt zullen onder het budget van de OK vallen en welke onder het budget van de poortspecialismen?

U kunt kiezen uit de volgende kostencomponenten: OK Poort- specialismen

Specifiek materiaal (zoals implantaten) □ □

Bloedproducten □ □

Algemeen materiaal (zoals hechtingsmateriaal) □ □

Kosten (medisch) personeel werkzaam in OK:

Anesthesisten □ □

Anesthesie assistenten □ □

OK-assistenten □ □

Overig personeel werkzaam in OK (zoals de

schoonmaakdienst) □ □

Kosten OK overig personeel (in dienst van OK: management, staf

en dergelijke) □ □

Kosten OK-apparatuur en instrumentarium en kosten voor OK-

ruimtes □ □

Overheadkosten ziekenhuizen □ □

Kosten anesthetica □ □

B.4

Welke kostendragers zullen worden gebruikt voor het intern verrekenen van de OK-diensten?

Er wordt een uurtarief ontwikkeld waarin de kosten van de OK zijn

verwerkt. □

De kosten van de OK worden toegerekend aan OK-blokken die

een poortspecialisme gebruikt. □

Overig ____________________________________________

__________________________________________________

□

B.5

Zal de kostendrager worden verrekend tegen standaardkosten of tegen werkelijke kosten?

Met standaardkosten wordt bedoeld dat er gedurende een periode een standaard wordt gehanteerd voor de kosten die worden

toegerekend, waarbij aan het einde van de periode een vergelijking plaatsvindt met de werkelijke kosten.

Bij werkelijke kosten worden kosten zonder toepassing van normen of standaards toegerekend.

□

□

B.6

Gaat uw ziekenhuis verschillende tarieven hanteren bij het gebruik van de kostendrager?

Door verschillende tarieven te hanteren bij gebruik van de

kostendrager kan onderscheid worden gemaakt tussen operaties met hoge en lage kosten.

Voorbeeld: voor een bepaalde operatie kunnen meer kosten in rekening worden gebracht, omdat er meer personeel en meer materiaal nodig is.

□

□

B.7

Gaat uw ziekenhuis een opslag verrekenen over de integrale

kosten die van de OK aan de poortspecialismen worden verrekend?

Bij een opslag krijgt de OK boven de vastgestelde kostprijs een extra bijdrage die kan zijn vastgesteld op een vast bedrag of een vast percentage van de kostprijs.

□

□

C. Nagestreefde doelstellingen bij besluit tot interne verrekening

C.1

Met de invoering van interne verrekening wil ons ziekenhuis dat bij de poortspecialismen de effectiviteit verbetert, waarbij

zorginhoudelijke beleidsdoelstellingen beter gerealiseerd kunnen worden.

Zorginhoudelijke beleidsdoelstellingen houden in dat

poortspecialismen worden geprikkeld tot het leveren van de beste zorgkwaliteit. Bijvoorbeeld wegwerken van wachtlijsten om

patiënten zo snel mogelijk te helpen, zorgen dat operaties verlopen met zo min mogelijk fouten, zorgen dat patiënten tevreden zijn over de verstrekte behandelingen.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

C.2

Met de invoering van interne verrekening wil ons ziekenhuis dat bij de poortspecialismen de effectiviteit verbetert, waarbij beter een positief exploitatiesaldo gerealiseerd kan worden.

Met een positief exploitatiesaldo wordt bedoeld dat een poortspecialisme wordt geprikkeld om die behandelingen te verstrekken waaraan het meeste kan worden verdiend.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

C.3

De hoofden bij onze afdelingen moeten door middel van interne verrekening beter de kosten gaan beheersen.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

C.4

Met de invoering van interne verrekening wil ons ziekenhuis een verbeterd inzicht krijgen in de verhouding van kosten en baten van de behandelingen die wij aanbieden.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

C.5

Dit ziekenhuis wil met de invoering van interne verrekening een optimale mate van scheiding van verantwoordelijkheden realiseren, en een optimale mate van samenwerking tussen de hoofden van de poortspecialismen en operatiekamers bereiken.

Met scheiding van verantwoordelijkheden wordt bedoeld dat er binnen een ziekenhuis een zodanige verdeling van

verantwoordelijkheden plaatsvindt dat de verantwoordelijke daadwerkelijk invloed kan uitoefenen op het resultaat.

Wanneer een ziekenhuis hierin slaagt, kan de leiding het middel interne verrekening gebruiken om het doel van een zo goed mogelijke samenwerking tussen de verantwoordelijken te bereiken.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

D. Interne verrekening bij overige ondersteunende afdelingen

Op de volgende pagina staat een tabel die is opgedeeld in drie vragen: D.1 voor

prijsgrondslagen, D.2 voor standaardkosten of werkelijke kosten en D.3 voor opslag. Op de horizontale as vindt u een opsomming van zeven ondersteunende afdelingen. Per

ondersteunende afdeling moeten de drie vragen worden ingevuld.

Bij de eerste vraag, D.1, moet per ondersteunende afdeling beantwoord worden of uw ziekenhuis interne verrekening toepast en zo ja, tegen welke prijsgrondslag. Indien uw ziekenhuis geen interne verrekening toepast, maar daartoe wel de intentie heeft, moet u

‘Intentie tot interne verrekening’ aankruizen plus de prijsgrondslag die uw ziekenhuis wenst toe te passen.

Indien geen interne verrekening wordt toegepast en daartoe ook niet de intentie bestaat, hoeft u voor de desbetreffende ondersteunende afdeling de resterende vragen niet meer in te vullen en kunt u verder gaan naar de volgende ondersteunende afdeling.

De betekenis van de prijsgrondslagen is bij vraag B.2 uitgelegd. Twee prijsgrondslagen zijn toegevoegd: ‘integrale kosten’ en ‘deel van de kosten’. Wanneer alle kosten van de

ondersteunende afdeling intern worden verrekend naar de poortspecialismen kies voor

‘integrale kosten’. Zo niet, kies dan voor ‘deel van de kosten’.

D.1

Prijsgrondslagen Radiologie Apotheek Labora- torium

Functie- onderzoek (bijv. hart en long)

Revalidatie Verpleging Polikliniek

Intentie tot interne

verrekening □ □ □ □ □ □ □

Marktprijs □ □ □ □ □ □ □

Interne marktprijs/

onderhandelingen □ □ □ □ □ □ □

Integrale kosten

van de afdeling □ □ □ □ □ □ □

Deel van de kosten van de afdeling

□ □ □ □ □ □ □

D.2 Standaardkosten of werkelijke kosten

Worden de kosten van de ondersteunende afdelingen via standaardkosten of tegen werkelijke kosten verrekend?

Met standaardkosten wordt bedoeld dat er gedurende een periode een standaard wordt gehanteerd voor de kosten die worden toegerekend, waarbij deze aan het einde van de periode met de werkelijke kosten worden vergeleken.

Bij werkelijke kosten worden kosten zonder toepassing van normen of standaards toegerekend.

Standaardkosten □ □ □ □ □ □ □

Werkelijke kosten □ □ □ □ □ □ □

D.3 Opslag

Wordt er een opslag over de verrekenprijs toegerekend?

Beantwoord deze vraag met ‘Ja’ wanneer uw ziekenhuis boven de prijsgrondslag een opslag toerekent aan de ondersteunende afdeling voor het leveren aan een poortspecialisme. Bij werkelijke kosten worden kosten zonder toepassing van normen of standaards toegerekend.

Ja □ □ □ □ □ □ □

Nee □ □ □ □ □ □ □

E. Toewijzing van budgetten en verantwoordelijkheden

E.1

De ziekenhuisleiding maakt afspraken met poortspecialismen en de OK over budgetten en over prestaties waar deze afdelingen aan moeten voldoen. Over een periode kunnen bepaalde verschillen ontstaan tussen budget en werkelijkheid. Welke verschillen worden verrekend met welke partij?

Poort-

specialisme OK Niet verrekend

Prijsverschillen:

Hiermee worden verschillen bedoeld die te maken hebben met de kostensoorten. Bijvoorbeeld, de werkelijke prijs voor een liter bloed is hoger dan de standaardprijs

Werkelijke prijzen hoger dan standaardprijzen □ □ □

Werkelijke prijzen lager dan standaardprijzen □ □ □

Efficiencyverschillen:

Hiermee wordt het verschil bedoeld tussen de werkelijke en de gebudgetteerde hoeveelheid van input van de kostendrager.

Bijvoorbeeld, er is gebudgetteerd dat er voor een OK-blok 4 personeelsuren nodig zijn. In werkelijkheid waren dat 5 personeelsuren. Het efficiencyverschil is 1 personeelsuur.

Werkelijke hoeveelheid hoger dan gebudgetteerde hoeveelheid □ □ □

Werkelijke hoeveelheid lager dan gebudgetteerde hoeveelheid □ □ □

Verschillen in variabele kosten:

Hiermee worden verschillen in variabele kosten bedoeld die ontstaan als gevolg van meer/minder productie.

Bijvoorbeeld, een specialisme gebruikt meer OK-uren dan is afgesproken, wat extra variabele kosten met zich meebrengt.

Werkelijke productie hoger dan afgesproken productie □ □ □

Werkelijke productie lager dan afgesproken productie □ □ □

Bezettingsverschillen op vaste kosten:

Hiermee worden resultaten op vaste kosten bedoeld als gevolg van bezettingen.

Werkelijke bezettingen hoger dan afgesproken bezettingen □ □ □

Werkelijke bezettingen lager dan afgesproken bezettingen □ □ □

F. Randvoorwaarden bij besluit tot interne verrekening

F.1

Ons ziekenhuis past geen interne verrekening toe, maar denkt met de koppeling van het verrekensysteem aan het informatiesysteem een beter inzicht te krijgen in de prestaties van de specialismen.

Een informatiesysteem is een systeem dat bestaat uit onderling gerelateerde componenten binnen een organisatie die

samenwerken voor het verkrijgen, verwerken en verspreiden van informatie ter ondersteuning van beslissingen, coördinatie, controle, analyse en visualisatie.

Met deze stelling gaat het erom hoe goed uw ziekenhuis in staat is om effectief een verrekensysteem te koppelen aan de aanwezige informatievoorziening (zoals informatie over inkomsten via externe financiering, kosten van afdelingen).

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

F.2

De invoering van een nieuwe vorm van externe financiering, de DBC’s, prikkelt ons om intern een vergelijking te maken van de kosten en opbrengsten van specialismen.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

F.3

Het vergelijken van kosten en opbrengsten is met interne verrekening beter mogelijk.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □ ^nvt □

G. Informatievoorziening en operatiekamers

Welke partijen zijn in welke mate betrokken bij de verdeling van de

OK-tijd over de poortspecialismen

gm nvt

De medische staf is betrokken bij de verdeling van de OK-tijd. □ □ □ □ □ □ □

De raad van bestuur is betrokken bij de verdeling van de OK-tijd. □ □ □ □ □ □ □

Het hoofd van de OK is betrokken bij de verdeling van de OK-tijd. □ □ □ □ □ □ □

_________________ is betrokken bij de verdeling van de OK-tijd. □ □ □ □ □ □ □

G.2

In ons ziekenhuis hebben de specialismen inzicht in de bezettingen van elkaar in de OK.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□

gm

□

nvt

□

G.3

Met onze huidige informatievoorziening kan worden beoordeeld hoe een specialisme aan hen beschikbaar gestelde middelen aanwendt.

Kan via de informatievoorziening bijvoorbeeld een beeld worden verkregen van hoe zuinig een specialisme is met het materiaal dat het bij operaties verbruikt?

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□

gm

□

nvt

□

G.4

Door de invoering van de DBC’s wil ons ziekenhuis intern gaan werken met kostprijzen voor behandelingen.

Omdat met een DBC een vergoeding wordt gegeven voor een hele behandeling, kan dat een reden zijn voor een ziekenhuis om intern de kosten op een gelijke wijze te administreren als extern wordt vergoed.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

G.5

Bij de behandelingen waarover met de zorgverzekeraars over vergoedingen onderhandeld wordt, is informatie over de kosten van belang voor het behouden van een goede concurrentiepositie.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

G.6

Ons ziekenhuis kan op grond van de aanwezige informatie de prijzen van de behandelingen bepalen en vergelijken.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

G.7

Onze medisch specialisten willen door de invoering van de DBC’s en marktwerking meer informatie over de kosten die zij maken, voor het verkrijgen van zekerheid dat ze niet duurder produceren dan de markt.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

H

. Het personeel in ziekenhuizen

H.1

Het is voor ons ziekenhuis lastig om personeel te vinden

gm nvt

Dit geldt voor medisch specialisten □ □ □ □ □ □ □

Dit geldt voor anesthesisten □ □ □ □ □ □ □

Dit geldt voor OK-personeel □ □ □ □ □ □ □

H.2

++ + 0 - - -

gm nvt Voor bepaalde specialistische behandelingen beschikt slechts een

deel van ons personeel over de benodigde vaardigheden om deze tot slagen te brengen.

Met deze vraag wordt het personeel bedoeld dat behalve de aangeleerde standaardvaardigheden ook over vaardigheden beschikt voor operaties die niet in elk ziekenhuis kunnen worden verricht. Bijvoorbeeld met deelspecialisaties bij medisch

specialisten.

Wanneer u ‘gm’ of ‘nvt’ invult, kunt u doorgaan naar de volgende

vraag. □ □ □ □ □ □ □

Het is lastig om deze medische specialisten te vinden. □ □ □ □ □ □ □

Het is lastig om deze anesthesisten te vinden. □ □ □ □ □ □ □

Het is lastig om dit OK-personeel te vinden. □ □ □ □ □ □ □

H.3

Onze medische specialisten hebben dezelfde focus op efficiency als het ziekenhuis.

Voorbeeld wel dezelfde focus: een medisch specialist gaat zuinig om met de middelen bij een operatie, omdat onnodig verbruik ook ten laste van het specialisme wordt gelegd en een negatief resultaat tot gevolg kan hebben.

Voorbeeld niet dezelfde focus: wanneer het inkomen van de medisch specialist niet afhangt van hoe hij de behandelingen verricht, zal hij geen rekening houden met het verbruik van materiaal.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

H.4

Welk percentage van de medisch specialisten is in loondienst van

dit ziekenhuis?

H.5

Er is in ons ziekenhuis een spanningsveld aanwezig tussen door poortspecialismen wenselijk geachte OK-tijd en de beschikbare OK- tijd.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

I

. Planning en verwijzing van patiënten

I.1

Ons ziekenhuis moet vaker patiënten doorverwijzen naar andere ziekenhuizen, dan dat wij patiënten doorverwezen krijgen.

Bij deze vraag gaat het om doorverwijzingen vanwege het bestaan of ontbreken van een topklinische functie.

Bijvoorbeeld, omdat een ziekenhuis over een topklinische functie beschikt, krijgt het vaker patiënten doorverwezen.

++

□ □

□

□

□ ^gm □

nvt

□

I.2

Een operatiekamer in dit ziekenhuis kent een algemene opzet en iedere operatie kan hierin plaatsvinden.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

I.3

Er zijn in ons ziekenhuis behandelingen die in specifiek ingerichte operatiekamers moeten plaatsvinden.

Met een operatiekamer met een specifieke inrichting wordt een kamer bedoeld dat op gebied van apparatuur, afmetingen en inrichtingen is aangepast aan een bepaald type operatie.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □ ^nvt □

I.4

Er bestaat in dit ziekenhuis onzekerheid wat betreft de aansluiting van de OK-capaciteit op de zorgvraag van een volgend jaar.

++

□

+

□

0

□

-

□

- -

□ ^gm □

nvt

□

EINDE ENQUÊTE