VBIJREID EN DEMOCIATIE
Zaterelag 15 december 1956 - Ho. 4M
r
Nieuws over ons landbouwcongres
(zie pag. 2)
WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Een terugblik op de huldiging van de jarige Prof. Oud
Drs. Korthals hield een korte radiorede, dank zij sportieve geste van de V. A. R. A.
·. Hoewet de heer Oud zelf zijn 70ste ver- - jaardag eigenlijk maar zo ongemerkt mogelijk had willen laten voorbijgaan, heeft de partij en hebben zijn vele vrienden zich daar toch niet geheel bij kunnen neerleggen.
Hoe groot de behoefte is, om bij zulk een ge- legenheid toch eens openlijk te getuigen . van de goede gevoelens voor onze partij- en fractie- voorzitter, is op de 5e december en volgende dagen wel zèer overtuigend gebleken.
· Elders in dit nummer kan men lezen, op welk een waarlijk overstelpende en originele wijze. centrales en afdelingen van de partij de heer Oud die goede gevoelens hebben willen
tonen. ·
De stapel schriftelijke en telegrafische ge- lukwensen was zo omvangrijk, dat een speciale postbode deze kw.am pezorgen.
De liberale .dagbladen, maar bijna zonder uitzondering ook de andere dagbladen en periodiekett, wijdden artikelen aan de 70-jarige politicus. . .
Het~:WSIJ8"1ijk, daar ook maar~ bloem-
~~~' 'tJlf tè geven. Maar één uitZöndering kimnen we maken, omdat het hier geen Neder- lands blad betreft, maar het weekblàd van onze Belgische vrienden van het Liberaal- Vlaams Verbond: "Het Volksbelang".
Onder de titel: "Gezaghebbend Nederlands staatsman - Prof. Oud 70 jaar" schreef dit blad:
"Prof. mr. P. J. Oud, voorzitter van de libe- ralen in Nederland, is 70 jaar geworden. Hij is tevens bijna veertig jaar (naar men weet met enige ondeJ;"brekingen voor het ministerschap en het burgemeesterschap van Rotterdam - Red. V. enD.) lid van het Parlement".
"Prof. Oud is ook bij vele liberalen in ons land een welbekende. Op de algemene vergade- ringen van de Nederlandse liberalen, waarop telkens een afvaardiging van het Liberaal Vlaams Verbond uitgenodigd wordt, hebben wij prof. Oud leren kennen als een groot par- tijvoorzitter, met een opvallende persoonlijk- heid en in de persoonlijke omgang als een vriendelijk en een eenvoudig man."
Het blad haalt dan de wijze aan, waarop een dagelijkse medewerker in de partij, de heer D.
W. Dettmeijer, de heer Oud heeft getypeerd (in "Het Vaderland") , om aldus te eindigen:
"Onze geestverwanten in Nederland mogen zich gelukkig prijzen met een dergelijke voor- zitter".
"Het Liberaal Vlaams Verbond voegt zijn gelukwensen bij al degene, die de heer Oud
~eeft çmtvangen en hoopt, hem nog lange ja- ren krachtig en gezond aan het hoofd te zien van de liberalen in Nederland".
In het vorige nummer van ons blad hebben we reeds het geschilderde portret afge- beeld, dat des morgens door een delegatie, be- staande uit de heren mr. H. van Riel en drs.
H. A. Korthals namens het hoofdbestuur, de beide Kamerfracties en een aantal vertegen- woordigers van de V.V.D., de heer Oud is aan- geboden.
Diezelfde dag bood het Gemeentebestuur van Rotterdam hem en mevrouw Oud een lunch aan, waarbij burgemeester Van Walsurn hem
heeft toegesproken. . ·
Op donderdag 6 december zat de heer Oud aan bij een diner, dat hem als ere-voorzitter
\1an de Vereniging van Nederlandse Gemeen-
ten, door het bestuur dier vereniging, werd aangeboden.
Vrijdag 7 december kreeg prof. Oud een diner aangeboden door een vriendenkring van vooraanstaande Rotterdammers en enkele andere goede bekenden, waarbij mr. K. P. van der Mandele, de voorzitter van de Rotterdamse Kamer van Koophandel, als tafelpresident fun- geerde.
En op de dag, waarop dit nummer van ons blad verschijnt, zullen het tenslotte het hoofd- bestuur, de V.V.D.-Kamerfracties en vertegen- woordigers van de partij uit het gehele land zijn, die met de partijvoorzitter in Den Haag
l:en woord van dank
D. e wijze, waarop men in de Partij van alle kanten heeft medegeleefd met de viering van mijn zeventigste verjaardag heeft mij met grote erkentelijkheid vervuld.
. Men heeft mij het gevoel gegeven, dat de Pattij een· grote familiekring vormde, waar~
binnen het feest van het hoofd der familie werd gevierd.
Zo'n feest kan alleen slagen, wanneer er in de kring een grote mate van saamhorig~
heidsgevoel heerst.
Voor mij is nu de grote betekenis van de dag van 5 december 1956, dat hij van het bestaan van dat gevoel een zo duidelijke ge~
tuigenis was.
De gelukwensen en geschenken, die het hoofdkwartier aan de Koninginnegracht zijn binnengestroomd, heb ik niet alleen gezien als zovele bewijzen van sympathie uit de Par~
tij voor haar voorzitter, doch ook als een nieuw blijk van de sterke onderlinge verban~
denheid, die in de V. V.D. bestaat.
Die verbondenheid is onze kracht. Zij is . het geheim van de opgaande lijn, waarin het liberalisme zich in ons land in het laatste de~
cennium is gaan bewegen.
Uw zeventigjarige jubilaris is daarom ten zeerste verheugd en hij betuigt aan allen, die er toe hebben medegewerkt hem deze vreug~
de te bereiden, zijn hartelijke dank.
P. ]. OUD ..J
aan een maaltijd zullen aanzitten. Hier zal de vice-voorzitter van de V.V.D., mr. H. van Riel, als tafelpresident optreden.
Tenslotte mogen we melding maken van een sportieve geste van de V.A.R.A., die de vice- voorzitter van onze Tweede-Kamerfractie, drs.
H. A. Korthals, heeft aangeboden, een vijf- minuten-speech in haar zendtijd aan de jarige V.y.D.-voorzitter te wijden.
Met toestemming van genoemde radiover- eniging laten we hier tot slot de korte rede volgen, welke de heer Korthals na de nieuws- berichten van 6 uur op 5 december heeft ge- boliden.
Luisteraars, ·
Ik wil beginnen de V .A.R.A. er dank voor te zeggen, dat zij het op deze dag, de zeventigste vèrjaardag van prof. mr. P. J. Oud, aan een geestverwant van prof. Oud mogelijk maakt ook door de radio aan diens persoon en werk een enkel woord te wijden.
Toen prof. Oud 65 jaar. wèrd - nu dus vijf
jaar geleden - is er een uitgebreid boek ver- schenen over zijn be~ekenis voor de Nederland- se samenleving. Daaruit blijkt de grote veelzij- digheid van de jarige. Wanneer ik dus thans binnen de vijf minuten over hem spreken zal, dan zult gij begrijpen, dat ik maar een heel on-
voll~ig beeld geven kan.
Inderdaad, Oud is een man van grote veel- zijdigheid. Men kan wijzen op zijn burgemees- terschap van Rotterdam, dat hij in een uiterst moeilijke tijd op de meest bekwame wijze heeft vervuld.
Oud kwam in deze van activiteit bruisende havenstad in 1938. Hij, die al vele jaren van zijn leven een man van uitgesproken politiek- vrijzinnige beginselen was geweest, een echt partijman dus, wist echter als burgemeester te zijn een objectieve, boven de partijen staan- de figuur.
Alle bevolkingsgroepen zagen in hem de burgervader, voor wie elkeen gelijk was. En wanneer Oud dan in 1940 met zijn Rotterdam- mers de ramp beleeft van de gedeeltelijke ver- nietiging der stad, dan wordt de band tussen burgemeester en stad van een grote hechtheid.
En wanneer dan Oud na de bevrijding mee- werkt aan de opbouw, dan is hij in zijn ele- ment; deze bekwame bestuurder is op zijn best wanneer hij constructief werk doet.
Ja, bouwen, iets tot stand brengen, dat is het wat Oud als een niet te stuiten dran$', in zich heeft. Naast al zijn werk als politiek per- soon vindt hij de tijd om grote en zeer gewaar- deerde boeken te schrijven over het staats- recht en de parlementaire geschiedenis van zijn land.
Parlementa~re geschiedenis, die heeft hij ge- schreven. Maar parlementaire geschiedenis heeft hij ook gemaakt. . ·•.
Als parlementarier, als lid der~~~~
mer heeft hij zijn stempel gedrukt op ons p<>l•
tieke leven.
Minister is hij geweest in een uiterst moei- lijke tijd en Oud onttrok zich aan de zware, ondankbaE taak niet en bij de volgende ver- kiezingen ging zijn partij vooruit. En wanneer Oud Kamerlid is - tegenwoordig als leider der oppositie - dan geeft hij weer richting aan de gedachtenwisseling in de Kamer.
Om zijn argumentatie kan men niet heen en als een tegenstander of minister het toch pro- beert . . . Oud zal hem in figuurlijke zin wel bij de oren pakken.
Inderdaad, mede- zowel als tegenstanders erkennen het: Oud is een man van ongewone bekwaamheid, een man, zoals er maar weinig zijn.
Aan de gedachtenwisselingen in de Kamer geeft hij kleur en glans. Hij kan fel striemen, maar zijn redevoeringen hebben rijke, con- structieve inhoud. En wanneer hij scherp is, dan weet ik dat deze voortkomt uit zijn bewo- genheid.
Achter al Oud's werken en doen steekt de mens Oud, die met alle vezels van zijn lichaam in opstand is wanneer het gaat om de rechten en vrijheden van het volk en van de volksver- tegenwoordiging. Ik deel in de Tweede Kamer het bankje met hem en maak dus alles van nabij mee.
Ik ken zijn gespannenheid in het grote de- bat, geen woord ontgaat hem, geen argument van de tegenstander laat hij passeren. En wan- neer hij het er niet mee eens is, dan gaat hij er op in. Dan is zijn markante persoonlijkheid daar op het spreekgestoelte één en al leven, één en al bewogenheid.
Oud strijdt met zijn hart. Wanneer Oud dan in de grote debatten der laatste jaren zijn vuri- ge pleidooien houdt voor de geestelijke vrij- heid, dan is er niet alleen bewondering, maar ook ontroering.
Door zijn grote talenten en ongewone werko.
kracht is Oud geworden tot één der groten in ons nationale politieke leven. Als geestver- want, als naaste medewerker en als vriend hoop ik, dat hij nog vele jaren zijn krachten in dienst der gemeenschap zal blijven stellen.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE_
Flitsen van Ifet Binnenlwf (I) land en nu vertrekken dan de Franse en Britse troepen.
Russische dreiging in het Midden-Oosten • Greep naar de keel van West-Europa. Verenigde Naties falen· Engeland en Frankriik moesten handelen • Het is nodig dat het Atlantische kamp de een·
heid hervindt • De stem van Europa dient een beslissend woord mee te spreken.
Het is te hopen, dat er aclrteraf geen bittere spijt over zal bestaan, dat alleen het clubje van de Verenigde Naties in Egypte achterblijft. En dan te bedenken, dat de moeilijkheden zelf nog tot oplos- sing moeten worden gebracht.
Het is een hoogst benauwende situ- atie. waarin het niet behoeft te verwon- deren, dat Syrië volgestopt wordt met wapenen van Russische herkomst. De Russen spelen het ,spel verder en de a.n..
dere grote macht in de wereld, Amerika, is een blok van aarzeling.
Met uitzondering van de communis- ten en de overgrote meerderheid van de P.v.d.A. heeft de Tweede Kamer bij de behandeling van de begroting van Buitenlandse Zaken begrip getoond voor het optreden van Engeland en Frankrijk
in Egypte. . .
Na.mens onze fractie sprak in d1t de- bat drs. H. A. Kortihals, die er aan he~:
innerde dat hij reeds verleden jaar biJ de beh~ndeling van de begroting er de aandacht op gevestigd had, dat de RuS- sen bezig waren in het bijzonder Egypte van oorlogsmaterieel te voorzien.
De hulp van Rusland aan de nieuwe dictator te Caïro, aldus drs. Korthals, was waarlijk voor de Russen welbest~e hulp e"!l is het trouwens nog. Van Ca1ro uit werd steun gegeven aan de opstan- delingen in Algiers. Aan de andere kant van Egypte bood het vraag~tuk rondom Israël gelegenheid de ArabiSche gevoe- lens uit te buiten. En bovendien: w-:lk een brok welvaart voor het Westen v1el daar stuk te slaan. Wij weten nu wel wat het dichtdraaien van de oliekraan daar betekent. Het transpo~ en de _ener- gievoorziening, zowel voor 1~dust~e als privé-huishouding, komen d1rect 1n ge- vaar. Het raken aan het Midden-Oosten en het raken aan het Suez.kanaal, bete- kent het raken aan de strot van West- Europa.
Wanneer men over deZe zaak spreekt, dient onomwonden te worden uitgesp~
ken dat hier Europa in een van zun k~tsbaarste plekken kon worden aan- gevat en dat zich hier dus een machts- strijd .aa.Il net ontwikkelen is gegaan,
"lváltrbtf Rusland op niet te miskennén wm:e-'Wtiád en voor West-~ropa een sitUatie deèd ontstaan, waarm de ver- antwoordelijke Europese staatsHeden geen enkel risico mochten lopen. Voora.t niet toen ook hier het optreden van de Verenigde Naties had gefaald. •
* * *
Men vergeet zo gaarne er bij te ver- . tellen dat de moeilijkheden in het
Midden,Oost~n niet uit de lucht zijn
~~ :}t~en. Van het begin af in 1948
ï.sAomlom lsraël ~n. situatie ontstaan.
·die tot strijd aanle1dmg hegft gegev~n.
De organisatie der Verenigde ~abes heeft zich er zeker mee bemoeld de strijd tot een einde te brengen, maar on- voldoende om een solutie te bereiken.
Jarenlang zijn daardoor grensoverschrij- dingen met de er bij behorende inciden-- ten voorkomen.
Ook een der essentiële vraagstukken in deZe zaak, het probleem van de Ara- bische vluchtelingen, is niet tot een op- lossing gekomen. Of men hiervan . nu iemand een verwijt kan maken of n1et.
een feit is, dat de Verenigde Naties hier faalden en een kruitvat lieten voortbe- staan.
De missie uit ons parlement, die op verzoek van de Israëlische volksverte- genwoordiging een bezoek aan Isra.ë1 bracht, heeft de in Israël bestaande on- rust kunnen vaststelle-:1. Een voortdu- rend wassende onrust was het, gezien de bij voortduring groeiende stroom lVliD wapenen tanks en vliegtuigen, die door de RÜSS~, of met hun toestemming, naar de omringende Arabische landen werd gezonden.
In het bijzonder Nasser verbloemde op geen enkele wijze, dat een aanval op Israë: kon W()rden verwacht. Dat dan Israël op een moment, waarop het meent dat zulks gunstig geschieden kan, zichzelf verdedigt door op te treden te- gen de Staat, die het naar het leven staat, acht ik juist en wettig, aldus de heer Korthals.
* * *
De gebeurtenissen na de nationB:l.i- satie van het Suezkanaar z:gn triest door de houding van de Amerika- nen, die een te geringe verbondenheid met hun Atlantische bondgenoten tonen wanneer niet direct Amerikaanse be- langen aan de orde zijn.
Wanneer men de historie van drie maanden overziet, waarbij op de Atlanti- sche bondgenoot van de overzijde der Oceaan niet kon worden gerekend:
wanneer men overweegt, dat de Ver- enigde Naties niet waren gepasseerd, maar dat volmaakt onduidelijk was wat deZe zouden doen en zouden kmmen doen; wanneer men voorts in aanmer- king neemt, dat belangen van de meest primaire orde in het geding waren, dan begrijpt men, dat de Engelsen en Fran- sen een enorme vara.ntwoordelijkheid op
DRS. KORTHALS
... eenheid worde hervonden ...•
zich zouden hebben genomen indien zij niet hadden gehandeld.
De verantwoordelijke staatslieden van Engeland en Frankrijk stonden voor de vraag: niets doen met aanvaarding van het risico dat eventueel een andere macht zich in het Midden-Oosten zou nestelen, of optreden totdat de politie - een UNO-macht - zou komen. Dat zij het laatste gedaan hebben acht ik juist, al had ik de uitvoering der maatregelen liever beter gezien, aldus drs. Korthals, die concludeerde verheugd te zijn, dat de Nederlandse delegatie in de vergade- ring der Verenigde Naties Engeland en Frankrijk niet is afgevallen.
• • •
Over de Verenigde Naties zei drs.
Korthals, dat wij gaarne van die organisatie iets willen maken. Wij we- ten, dat gestreefd moet worden naar een internationale samenleving, die op beginselen des rechts is gefundeerd.
Maar wat wij gewenst achten, vindt in de werkelijkheid van heden geen steun.
In ieder geval is duidelijk, dat men zijn vertrouwen op de Verenigde Naties niet ai te sterk kan, noch mag zetten.
Zij is verlamd door de in de wereld be-
\taande tegenstelling.
In de dagen van de Brits-Franse actie in Egypte was Nasser volledig van het paard gevallen, maar de Verenigde Na..
ties zetten hem er weer keurig boven- op. Nasser dwingt de Assemblee en deze ()p haar beurt weer Frankrijk en Enge-
* * *
De wereldsituatie is hoogst ern;stig.
Ernstig ook, omdat de Atlanti- sche wereld verdeeld staat. Er moet gepraat worden in het Atlantische ka- der. Europa heeft de Verenigde Staten nodig, maar de Verenigde Staten heb- ben ook de mensen en het produktie- vermogen van Europa nodig. En dan behoeft er niêt te zijn een af:stoten van de Aziatische en Afrikaanse staten.
Ook daar is bepaald geen eenheid en er is voor de Aziatische staten zeker minder reden om het steeds vrijheid en zelfstandigheid verlenende Westen te wantrouwen dan het opdringende en op- dringerige communisme. Wat in Honga..
rije gebeurt, moet ook de ogen in Aziä Afrika openen.
Bovenal is nodig, dat het Atlantische ka.mp de eenheid hervindt. Dat kan al- leen wanneer men daarvan een werke- lijke politieke eenheid maakt. ,Men moet aan de NAVO op politiek, economisch en cultureel terrein inhoud geven e!l het streven moet gericht zijn op één politiek.
De brttere noodzaak daarvan is nu gebleken en wij mogen dan ook hopen, dat de Amerikanen onze politiek van zelfbehoud niet langer zien als resten van kolonialisme. De Amerikanen moe- ten dan trachten mede begrip te wekken voor onze opvattjngen en afzien van de tot dusver gevolgde methode van aan de kant der Oosterse staten te staan tegen- over het Westen, want dat geeft reeds daardoor die Oosterse staten de zeker- heid, dat zij gelijk .hebben en dat het Westen ongelijk heeft.
• • •
In het begin van zijn rede bad drs.
Korthals etr :reeds aan herinnerd, dat de V.V.D. altijd met kracht het stre- ven naar Europese eenheid had bepleit, niet alleen ()m economische redenen, maar vooral ook om politieke motieven.
Naar onze mening diende Europa door nauwer samengaan zich onder meer aanzienlijk meer gelegenheid te ver- schaffen in de grote wèreldvraagstuk- ken een beslissend woord mee te spreken.
Wij betoogden, dat de Verenigde Sta- ten daarin wel een heel machtig woord hadden en dat het goed zou zijn wan~
neer de ervaring en traditie, die hier in Eur()pa schuilen, ten nutte zouden wor- den gemaakt.
In de Verenigde Staten beschikt men niet over ervaring en traditie op poli-
DEZE BURGER
heelt, als steeds en immer, zowel de vaderlandse pers als de vaderlandse parlementaire verhandelingen met eerbied en aandacht gevolgd.
Juist had hij het hoofdartikel in de Groene Amsterdammer gelezen, waarin een juichkreet verneembaar was om het feit dat de Verenigde Naties nu eindelijk eens effectief bun kracht hadden bewezen, of bij las de, bijna vertwijfelende, redevoering van de heer minister Luns, waarin deze betoogde, dat deze zelfde Verenigde Naties een, tot nu toe, ongekend dieptepunt· hadden bereilct.
Dat zijn dan moeilijke en verwarrende ogenblikjes voor mij. Ik weet daar dan niet uit te komen en ga dan maar een kleine wandeling maken door de frisse decemberlucht
Ik moet erkennen dat met het langzame doch zekere stijgen van het lal mijner jaren, de zekerheden mijns levens in dalende richting gaan.
Vroeger wist ik alles precies. Althans: vroeger had ik over alles een gefundeerd oordeel. Doch nu is de twijfel mij een getrou.we metgezel en lopen de stelligheden nog maar op schaarse ogenblikken met mij mee door het leven.
Zo'n rede van minister Luns ....
Zulke besliste en met respectabele zekerheid uitgesproken oordelen over de Verenigde Naties en over de houding 'van Amerika ....
Wel - denk ik dan in, mij ongetwijf~ld sierende, bescheidenheid: men is minister of meB is het niet en men is stukjesschrijver of men is het niet;
sterker nog: men is minister of men is stukjesschrijver, en natuurlijk - natuurlijk, zeg ik - weet de minister het allemaal beter dan bet schrijvertje.
Niet alleen beter, doch ook zeker. Want wat de minister niet zeker weet, dat zègt hij ook niet. Noblesse oblige. Of niet soms?
En dus zal het allemaal wel precies zo zijn - met de Verenigde Naties en met de houding van Amerika - als minister Luns het heeft gezegd.
Zeg ik.
En schrijf ik.
Maar héél diep en héél onzichtbaar voor de mensen, waedt de twijfel in het, langzamerhand volwassen wordende, hart van
-
lö DECEMBEB 1956 - PAG. I
MINISTER LUNS - .... steun van de Kamer ..•...
tiek terrein. Mede daarom had de heer Korthals gewild, dat Europa meer ala eenheid het Europese woord naast dat der Amerikanen had kmmen plaatsen.
Overigens zei de heer Korthals wei- nig over de Europese eenwording om- dat hij zich vleit met de verwachting van een afzonderlijke gedachtenwisSe- ling daarover, misschien in een ver- enigde vergadering van Eerste en Tweede Kamer.
In de lange redevoering ter verdedi- ging van zijn buitenlands beleid bleek minister Luns het in de hoofdzaken ge- heel met drs. Korthals eens te zijn.
Hij noemde het voor de regering een grote steun te Weten dat de overgrote meerderheid van de Tweede Ka.mer in- stemt met de pogingen de samenwer- king in de Navo uit te breiden en niet te beperken tot het zuiver militaire terrein.
Hij verklaarde ook, dat een federatief Verenigd Europa een door de regering als ideaal geziene toestand is, die zij als een na te streven doel beschouwt.
Nadere biizonderheden over het Y.V.D.-Iandbouwcongres te
Woudschoten
op 2 en 3 maart 1 t57. _ ,._
Het bestuur van het V.V.D...:I.culdbemv_;
congres is in de op zaterdag 8 december 1956, gehouden vergadering als volgt sa- mengesteld:
F. den Hartog, voorzitter;
Mr. F. G. van Dijk, secreta.rill;
Mevr. F. T. van der Torren-Veendorp ie Waddinxveen;.
P. Blaauboer te Barsingerhorn;
S. Breebaart te Middenmeer;
J. v. d. Griend te Mijnsheerenland;
IL D. Louwes te Zuidhorn;
J. A. van Overklift te MunaekmUI;
Jac. Sonneveld te 's-Gravenzande;
Ir. D. S. Tnijmnan te 's-Gravenh≥
Ir. H. J. Witteveen te Dncllten, ledeB.
Het Congresbestuur heeft vervoleens benoemd een landelg"ke orpnlwatfe.com- mll!lsle, samengesteld als vol.ct:
G. Boenna te Pieterbmen;
Ir. W. Kooy te Arnhem;
IL Meyeringh te Gieten;
Mr. J. F. G. Sc'hungemann te Goes;
A. van Staalduinen te 's-Gra"YeDzande;
J. R. Sieswerda Bzn. te Plftdam;
Ir. J. Nysingh te Zwolle;
W. Kaan te Noord-Scharwoude;
W. v. d. Oord te BarsingerhOI'D;
W. H. Jas te Dubbeldam.
De leden van deze orgauisatle-eomm'nta zullen de voorbereidingen voor het c.a.
gres in de provincies, waar sU woonach- tig zijn, ter hand nemen en zulleD ter plaatse speciale organisatle-eomlllissiM vormen.
Het Congresbestuur heeft verder IM!slo- ten een rapport, samengesteld door het Studie-Centrum van de V.V.D., betrel- fende de landbouwpolitiek tot onderwei!IJ van bespreking te maken.
Inleiders zullen zijn de heer 1L D. ~
wes: Algemene grondslagen der land- bouw-politiek; Ir. D. S. Tuijnman: All- kerbouw en veehouderij; Dr. A. J. Ve~~
hage: Tuinbouw; Mr. W. J. GeertsemM Algemene plattelandsvraagstukken.
Het secretariaat van het Landbouw- Congres is gevestigd: Konlnglnnegracht 61 te 's-Gravenhage.
Drs. Korthals spreekt op 29 december voor de Centrale Den Helder
Zaterdag 29 december houdt de Cen- trale Den Helder een algemene vergade- ring in hotel "Victory", Langestraat 68 te Alkmaar, aanvang half drie.
Naast de huishoudelijke punten, zoals bestuursverkiezing, wordt een causerie gehouden door drs. H. A. Korthals. VOOI'o al met het oog op de inleiding van drs.
Korthals wekken wij alle leden uit de Centrale Den Helder ten zeerste op om deze vergadering te bezoeken.
•
15 DJ!".oCBMBJ!:B 1118 - PAG.- I
MR. F. G. VAN DIJK
jurist en economisch-agrarisch deskundige
Met prof. mr. A. N. Molenaar kandidaat voor het Benelux-parlement
Meester in de rechten en landbouw-expert is een combinatie, die in het parlemen- taire milieu weinig voorkomt.
Ons nieuwe Tweede-Kamerlid, m r. F. G.
v a n D ij k, heeft het echter klaargespeeld, deze beide hoedanigheden inderdaad te combi- . neren.
Toeval? Men zou het zo kunnen stellen. De ambtelijke loopbaan van de heer Van Dijk heeft hem nu eenmaal met de landbouw en in het bijzonder met wat men zou kunnen noemen de economische zijde daarvan, geconfronteerd.
Misschien echter ligt in zijn geboorte op het Friese platteland toch wel een zekere voorbe- schiktbeid voor een loopbaan, waarin agra- . rische vraagstukken een gewichtige rol spelen.
* * *
r)le Huins, deel uitmakend van de Friese
.1. gemeente Baarderadeel, stond in de eerste jaren van deze eeuw als Ned. Herv. pre- dika.ilt van vrijzinnige richting ds. W. A. F.
van Dijk.
Op Hervormingsdag 1905 - 31 oktober - wordt hem een zoon geboren: Frederik, Ge- rard.
Als negenjarige beleeft de jonge predikants-
IlOOn zijn grote avontuur: vader wordt (toen aog een bijzonderheid voor een vrijzinnige do- minee), predikant bij de Indische kerk.
Het. gezin Van Dijk vertrekt naar Neder- lands-Indië en de jonge Frederik brengt een
belangrijk deel van zijn schooltijd door in Ba- tavia en Bandoeng (1914-1921).
Terug in Nederland, wordt hij gymnasiast in Arnhem, waar hij in 1925 het einddiploma B behaalt.
Dan vertrekt de Arnhemse oud-gymnasiast naar 's lands hoofdstad, waar hij, aan de Ge- meentelijke Universiteit, zijn studie in de rechtsgeleerdheid aanvangt en deze in de zo- mer van 1931 afsluit met het doctoraal exa- men.
• • •
Van Alkmaar begint de victorie - want victorieus mag men de zo geslaagde loopbaan van onze thans H a a g s e geestver- want, die ons op een achter-namiddag, na drukke commissie-arbeid, zonder enige op- smuk van zijn leven vertelt, toch wel noemen.
Daar, in de stad van burgemeester Wende- laar, vestigt zich de jonge advocaat. Hij wordt er waarnemend griffier aan de rechtbank en zijn verlangens gaan aanvankelijk wel sterk uit naar het rechterlijk ambt.
Het is echter geen gunstige tijd voor jonge kandidaten voor de zittende magistratuur, want de Regering streeft dan juist, op bezuini- gingsgronden, naar opheffing van een aantal rechtbanken en kantongerechten.
Het gaat dan ook een andere kant op. In 1931 begint zijn kennismaking met de econo- misch-agrarische problemen. Op 1 maart van dat jaar treedt hij namelijk in dienst van het Regeringscommissariaat voor de Tarwewet 1931, later Rijksbureau voor de uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933.
Het zijn de jaren, waarin, noodgedwongen, een omvangrijke landbouw-crisiswetgeving ontstaat onder invloed van de grote agrarische crisis, welke weer een onderdeel vormt van de beruchte algemene economische crisis, welke de wereld dan teistert.
* • *
Mr. Van Dijk doet, in de jaren, die vol- gen, een schat van ervaring in deze uiterst moeilijke en ingewikkelde materie op.
Hij krijgt meer en meer belangstelling voor de economische problemen van de landbouw en
de voortreffelijke dr. ir. S. L. Louwes wordt zijn grote, ambtelijke leermeester.
Waneer mr. Van Dijk, voortdurend gestegen op de ambtelijke ladder, in mei 1948 adm.ihi- strateur (op het Departement van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening) WÇ>rdt, is hij aanvankelijk belast met de 8.fdêling Algemene Zaken van de Directie van de Voedselvoorzie- ning, ter behandeling van markt- en afzet- vraagstukken op het gebied van de landbouw.
In feite, zo vertelt ons de heer Van Dijk, be- tekende dit, dat ik secretaris was van de toen- malige directeur-~eneraal, dr. ir. S. L. Louwes.
Naderhand werd hij hoofd van de afdelingen Tuinbouw en Visserij (een soort "personele unie") bij dezelfde directie, in de rang van
hoofd~dministrateur. In deze rang is het, dat hij thans, nu hij Kamerlid is geworden, op non- actief is gesteld.
Mr. Van Dijk kan niet nalaten, in het ge- sprek, dat we met hem hebben, nog eens te ge- tuigen van zijn bewondering en lof voor de persoon en het werk van thans wijlen dr. Lou- wes (broer van ons Eerste-Kamerlid de heer H. D. Louwes) en in het bijzonder ook voor de wijze, waarop deze met zijn personeel wist om te gaan en dit tot de grootste prestaties wist te brengen.
• * •
Betreft dit alles de ambtelijke loopbaan van onze gastheer, met wie wij in een der gezellige kamers in zijn huis in de fraaie Haagse "vogelbuurt" zitten te praten, onze be- langstelling gaat, begrijpelijkerwijs, toch n i e t alleen dáár naar uit.
Hoe kwam u ,.in de politiek", zoals men dat noemt? aldus vragen wij.
Dat was al vrij vroeg. In mijn studententijd, in Amsterdam, was ik. lid van de plaatselijke afdeling van de Jongeren-organisatie van de Vrijz.-Dem. Bond. Ik stond in die tijd dichter bij de Vrijzinnig-Democratische Bond dan bij de Vrijheidsbond, met dien verstande echter, dat ik mij met de bij velen in deze kring gedu- rende enige tijd nogal negatieve instelling ten aanzien van de nationale verdediging nooit heb kunnen verenigen.
Daarom ben ik nooit lid geworden van de V.D.-Bond. Daarentegen was ik, in 1936, wel mède-oprichter en vervolgens voorzitter van de Nationaal-Vrijzinnig-Christelijke Jongeren- groep, welke bedoeld was als een reactie op het rose-rode streven in de vrijzinnig-christe- lijke jongerenkringen.
En hoe werd uw politieke keuze na de oorlog?
Ik werd mede-oprichter, onder leiding van onze vriend Dettmeijer, van de Haagse afde- ling van de Partij van de Vrijheid. Achtereen- volgens was ik penningmeester van het Haag- se comité van actie, vice-voorzitter van de af- deling Den Haag van de Partij van de Vrijheid
(later na de_ fusie: Volkspartij voor Vrijheid en Democratier, tenslotte, tot 1952, afdelings- voorzitter.
U bent, naar wij menen, reserve~officier en als we ons niet vergissen, bent u ook de stuwende figuur in het studiecentrum van de partij?
Militair ben ik reserve-majoor bij. de Mili- tair-Justititiële Dienst. Van het studiecentrum ben ik secretaris. Ik heb nog altijd hoop, dat dit eens tot een Documentatiedienst van de partij zal kunnen groeien.
Dat is natnutlijk niet bedoeld als concurren- tie van de Telders Stichting. Deze levert we- tenschappelijke studies over belangrijke pro- blemen. Een documentatiecentrum werkt an- ders; natuurlijk niet o n wetenschappelijk, maar meer gericht op de praktische politiek.
Dit studiecentrum omvat commissies voor actuele vraagstukken en brengt daar rapport over uit.
Zo is de heer Den Hartog voorzitter van de landbouw-commissie (rapport over de land- bouwpolitiek). Een commissie onder voorzit- terschap van prof. Korteweg, uit Groningen, werkt aan het vraagstuk van de democratise- ring van de bezitsvorming.
Onze gastheer is zeer bescheiden wat de op- somming van zijn werkzaamheden betreft. maar als we hem daar nog eens nadrukkelijk naar vra- gen, blijkt het, dat met het bovenvermètde de maat toch bepaald nog niet vol is.
Mr. Van Dijk beweegt zich ook op sociaal- maatschappelijk terrein: Hij is voorzitter van de Haagse afdeling van de Vereniging Kinder- hulp (Voogdijveren.), lid van het hoofdbestuur van Kinderhulp, secretaris van de Stichting Actie voor het astmatische kind (A.V.A.K.) en bestuurslid van de Stichting tot Exploitatie van Astma-centra (de STEA).
Onze gastheer, wiens sociale belangstelling kennelijk vooral uitgaat naar de bescherming van het kind, heeft zelf drie kinderen. Met ge- rechtvaardigde trots vertelt hij, dat zijn zoon juist in de gelegenheid is geweest, een jaar nuttige ervaring op te doen in de Verenigde Staten en thans als "eerstejaars'' eeonomie studeert aan dezelfde gemeentelijke universi- teit, waar zijn vader destijds rechten heeft ge- lopen.
De laatste vraag, die we de heer Van Dijk stellen, betreft de werkzaamheden, die hij in de fractie in het bijzonder denkt te gaan Vtm'ichten.
Met de heer Den Hartog zal ik de landbouw behandelen, in dien zm, dat de heer Den Har- tog, die dit reeds zo talrijke jaren op zo voor- treffelijke wijze in de Kamer heeft gedaan, het
,agrarische" deel zal behandelen en ik de eco- nomische zijde van de landbouw.
Dan is het de bedoeling, dat ik de kwesties voono.mijn rekening neem, welke samenhangen met de rechtspositie van de ambtenaren en tenslotte kan het onderwijswerk van mevrouw Fortanier-de Wit iets worden verlicht doordat ik ook het Hoger On~rwijs voor mijn aandeel zal nemen.
(Vervolg op pag. 6)
