Beleidsnotitie
Van Afval Naar Grondstof in 2020
Visie en doelstellingen
Van Afval Naar Grondstof in 2020
1. Inleiding
In 2012 heeft de raad het Kaderplan Afvalstoffen 2011-2015 vastgesteld. Het plan is destijds geschreven vanuit de behoefte om de gemeentelijke kaders vast te leggen voor de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval in de gemeente Coevorden.
De afvalbeheerprestatie 2010-2015 is de evaluatie van het Kaderplan Afvalstoffen. Daarmee wordt inzicht gegeven in de geleverde prestaties in relatie tot de in het Kaderplan Afvalstoffen
vastgestelde speerpunten en ambities.
Maar tijdens de looptijd van het Kaderplan bleek dat het gemeentelijk afvalbeheer al lang geen op zichzelf staande verantwoordelijkheid meer is en in toenemende mate in verband word gebracht met andere maatschappelijke verantwoordelijkheden zoals duurzaamheid en milieu.
De toenemende vraag naar grondstoffen en de afnemende beschikbaarheid daarvan, vereist dat er op een andere wijze moet worden omgegaan met afval.
Ongeveer 60% van het huishoudelijk restafval dat naar de verbrandingsoven wordt afgevoerd bestaat uit herbruikbare grondstoffen. Het betreft dan vooral glas, papier, textiel en plastic
verpakkingsafval dat door burgers in het restafval wordt gestopt, ondanks dat daarvoor gescheiden inzamelvoorzieningen zijn. Door het stimuleren van afvalscheiding kan worden bijgedragen aan het sluiten van productie- en consumptieketens en het tegengaan van verspilling van schaarse
grondstoffen.
Ofwel het bewerkstelligen van een circulaire economie hetgeen neer komt op:
Optimaal gebruik van grondstoffen
Geen afval, geen emissies
Duurzaam brongebruikBovendien wordt door afvalscheiding het nodeloos verbranden van waardevolle grondstoffen tegengegaan, waardoor CO2 - uitstoot wordt gereduceerd.
Om de transitie naar een circulaire economie te bevorderen werkt het Rijk vanaf 2013 samen met andere maatschappelijke partijen aan het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG). Daartoe zijn diverse operationele doelstellingen geformuleerd en uitgewerkt, waaronder het circulair ontwerpen van producten, het verduurzamen van consumptiepatronen en ook het verbeteren van de afvalscheiding en inzameling.
Om aan dit laatste verder invulling te geven hebben het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement (NVRD) gezamenlijk de ambitie geformuleerd om in 2020 de
hoeveelheid huishoudelijk restafval te verminderen tot uiteindelijk maximaal 100 kilogram per inwoner per jaar en het afvalscheidingspercentage te verbeteren naar uiteindelijk minimaal 75%.
Tussentijds is door het college hierop geanticipeerd, door de nieuwe doelstellingen op te nemen in het bestuursprogramma 2014-2018. Hier heeft de raad op 17 februari 2015 (RV1202) mee ingestemd. Maar formeel dienen de beleidskaders nog wel door de raad te worden vastgesteld.
Het voorliggende voorstel is dan ook een logisch vervolg op de evaluatie van het Kaderplan Afvalstoffen en past binnen het Bestuursprogramma waarin aangekondigd is dat er een nieuwe afvalbeleidsplan (beleidsnotitie Van Afval Naar Grondstof in 2020) ter vaststelling aan de raad zal worden aangeboden.
2. Afvalvisie en doelstellingen
Om de koers voor de komende jaren te bepalen dienen de in deze beleidsnotitie opgenomen visie en doelstellingen te worden vastgesteld. Op grond van de aan de raad toekomende kaderstellende bevoegdheden kan hiermee worden volstaan. Binnen deze kaders zal het college invulling geven
aan de transitie van afval naar grondstof op basis van kansrijke initiatieven waarbij Area Reiniging NV een spilfunctie zal vervullen.
2.1 Afvalvisie
Europese - en landelijke wetgeving, de in 2014 gewijzigde landelijke doelstellingen (VANG programma) en het bestuursprogramma 2014-2018 vormen de basis waarop de nieuwe visie en doelstellingen zijn gebaseerd.
Dit vertaalt zich voor Coevorden in de volgende visie:
Deze visie is het vertrekpunt en de “stip op de horizon” om uiteindelijk te komen tot
geoptimaliseerde productketens, die door middel van inzameling, scheiding en hergebruik zo min mogelijk grondstoffen lekken. Door de transitie 'van afval naar grondstof' blijft een minimale hoeveelheid restafval over die naar de afvalverbranding moet worden gebracht.
2.2 Doelstellingen
2.2.1 Milieu
Ten aanzien van beide milieudoelstellingen wordt opgemerkt dat het afvalscheidingspercentage en de hoeveelheid restafval verschillende indicatoren zijn om de milieudruk te meten. Er zit weliswaar verband tussen beide indicatoren, maar ze lopen niet precies parallel. Ondanks dit gegeven zijn beide indicatoren belangrijk in relatie tot de geleverde prestaties en wordt hier jaarlijks op gemonitord.
2.2.2 Service
Om de transitie van afval naar grondstof mogelijk te maken zal het serviceniveau voor het gescheiden aanbieden van grondstoffen worden verhoogd ten opzichte van het ongescheiden aanbieden van restafval.
Gestreefd wordt naar een duurzaam afvalbeheer, waarbij zoveel mogelijk grondstoffen door bronscheiding uit het afval worden teruggewonnen, ten behoeve van hoogwaardig hergebruik.
Doelstelling 2016-2020:
In 2020 is het afvalscheidingspercentage verbeterd naar minimaal 75%.
Gecombineerd met een doelstelling van maximaal 100 kilo (grof) huishoudelijk restafval per inwoner per jaar in 2020.Geleidelijke transitie en optimalisatie Van Afval Naar Grondstof
Grotere bewustwording van afval scheiden bij de bron door inwoners is dan ook van groot belang.
Deze transitie en optimalisatie zal geleidelijk worden geïntroduceerd, waarbij communicatie een belangrijke instrument zal zijn.
2.2.3 Kosten
De milieuambities mogen niet ten koste gaan van de portemonnee van de burger. De mogelijkheden daartoe zijn aanwezig. Voor de meeste herbruikbare afvalstromen gelden lagere verwerkingstarieven dan voor restafval of worden zelfs inkomsten verkregen.
Uiteraard zal ook rekening moeten worden gehouden met extra (investerings)kosten om het inzamelsysteem aan te passen of de communicatie te versterken. De ervaring leert echter dat scheiding- stimulerende maatregelen en een optimaal inzamelsysteem zich in veel
gevallen zelf terug verdienen. Hoe effectiever de maatregelen, hoe meer geld ze opleveren, hoe sneller de investering is terugverdiend.De gevallen waar deze financieringswijze niet haalbaar is zullen voor afzonderlijke besluitvorming aan de gemeenteraad worden voorgelegd.
3. Procesaanpak
Uit de afvalbeheerprestatie 2010-2015 blijkt dat je afvalscheiding cijfers niet sterk kunt verbeteren zonder (drastische) maatregelen te nemen, met andere woorden een wijziging in de huidige inzamelsystematiek. Daarom zal Area, als uitvoeringsorganisatie, opdracht krijgen binnen de vastgestelde kaders te komen met een plan/maatregelenpakket op welke wijze de beoogde doelstellingen kunnen worden gerealiseerd.
Daarbij wordt met het volgende rekening gehouden:
Communicatie
Om een ander inzamelsysteem en maatregelen ook effectief te laten zijn, is het van belang de noodzaak van het scheiden van afval goed onder de
aandacht van de inwoners te brengen. Goede communicatie over het doel van gescheiden afvalinzameling en over de uiteindelijke verwerking en toepassing van de gescheiden stromen is van cruciaal belang voor het gedrag van de inwoners om het afval te scheiden. Een uitgebreide communicatiecampagne moet onderdeel uitmaken van het plan.
Inwoners
Inwoners vinden dit onderwerp belangrijk en hebben hierover ook vaak uitgesproken meningen.
De kosten voor de afvalinzameling en afvalverwerking worden immers gedekt uit de
afvalstoffenheffing. Informeren en de mogelijkheid hebben om mee te beslissen zijn belangrijke ingrediënten om onze inwoners te ontwikkelen tot bondgenoot (“Coevorden verbindt”). Hiervoor zal in samenspraak met Area een plan worden opgesteld over de wijze waarop deze dialoog wordt vorm gegeven.
Educatie
In het bestuursprogramma is opgenomen dat wij samen met basisscholen een educatieprogramma ontwikkelen om bewustwording bij kinderen ten aanzien van afval te bevorderen. IVN Drenthe (Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid) en Area Reiniging NV hebben hiervoor educatieve programma’s beschikbaar. Deze programma’s zijn de afgelopen jaren door IVN, in veel gevallen in samenwerking met Area Reiniging, aan basisscholen aangeboden. Dit tot volle tevredenheid van alle partijen. Met IVN is dan ook afgesproken dat het thema (zwerf)afval jaarlijks, telkens op een andere manier aan het onderwijs wordt aangeboden (denk aan theatervoorstellingen, educatieve projecten, opruimacties). Hierdoor blijft het ook voor het onderwijs leuk en uitdagend. Ook voor het schooljaar 2016-2017 wordt een programma aangeboden. Om ook voor de komende jaren
aantrekkelijke schoolprojecten over afval te kunnen blijven aanbieden ligt het voor de hand de Afvalinzameling tegen minimaal gelijkblijvende kosten
samenwerking met IVN Drenthe, in nauwe samenwerking met Area, te continueren en te intensiveren. Op welke wijze dit moet gebeuren zal met betrokken partijen nader worden uitgewerkt, waarbij ook de financiële dekking structureel goed geregeld moet worden.
