Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt
Amsterd a m , 1 0 februari 1 9 98 Lea G ru b ben
Ge rt Jan S l u m p
Inhoudsopgave
1 Inleiding
2 Vrije tijd
2. 1 Stichti ng Welzijn Rivieren buurt - Jongerenwerk 2.2 Stichti ng Welzijn R i vieren b uu rt - Sportbuurtwerk 2.3 Speeltu i nveren i g i ng Amsterdam Zuid
2.4 Ma rokkaanse Werkg roep 2.5 Overige voorzieni ngen 2.6 Overleg en samenwerking
3 School
3 . 1 Stadsdeel Riviere n b u u rt - Leerpli chtfunctie 3 . 2 Stadsdeel Rivierenbuurt - R M C-functie 3 . 3 Overige voorzie ni ngen
3.4 Overleg en samenwerking
4 Aan het werk 4.1 Arbeidsbu reau Z uid 4.2 Ma atwerk Amsterdam 4.3 Overige voorzie n i ngen 4.4 Over leg en samenwerking
5 Hulp en advies
5. 1 Bureau J eugdzorg Zuid
5.2 Stic hti ng Streetcornerwork - Team Zui d 5.3 Overige voorz ieni ngen
5.4 Ov erleg e n samenwerking
6 Leefbaarheid, veiligheid en criminaliteit 6. 1 Politie - Wijkteam Rivieren buurt
6.2 Bureau HALT
6.3 Stadsdeel Rivierenbuurt - Bu u rtaanpak 6.4 Overige voorzieni ngen
6.5 Overleg en samenwerking
7 Samenvatting en conclusies 7. 1 Vrije tijd
7.2 School 7.3 Aan het werk 7.4 H u l p en advies
7.5 Leefbaarheid , vei li g heid e n cr i m i nal iteit 7.6 Ov erleg e n samenwerking tussen i nstel l i ngen 7.7 Overleg m et jon geren
Bijlagen
3
5 5 7 8 9 1 0 1 0
13 1 3 14 1 5 1 6
19 1 9 20 20 21
23 23 24 26 26
29 29 30 3 1 3 1 32
33 3 3 3 4 35 36 37 38 40
Bij l age 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bij l age 4 Bijl age 5
Adressen en co ntactpersonen van in d it rapport ge noemde i nstelli ngen 4 1
Bijlage 6
I nterviewvragen aanbodond erzoek 43
Overzicht bevo l k i ngssamen stellin g Rivierenbuurt 45 Defin ities uit het G FO - Sociaal Cultu reel Werk 47 Activiteite noverzicht jong erenwerk en sportbuurtwerk Stichting Wel zijn
Rivieren buu rt - e i nd 1 9 97 49
Overzicht van i n stel l i ngen voor jeugdgezond heidszorg, jeugd bescherm i n g en jeugd hulpverlening in de regio Zuid en het ROA-gebied 51
Pagina 1 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt D S P -Amsterdam
Bijlage 5 Activiteitenoverzicht jongerenwerk en sportbuurtwerk Stichting Welzijn Rivierenbuurt - eind 1997
* project/activiteit start per 1/1/1998
ABOV = Amsterdamse Boks- en Ontspanningsvereniging (boksen, fitness e n aerobic)
I1
activiteiten specificatie terrein functie (zie bijlage 4) uitvoering locatie frequentie/periode dag doelgroep bereikkickboxen jongeren SWR faciliteit t.b.v. vrije tijd 1 vorming/educatie ABOV + A BOV ruimte 3x 3 uur/week ma. 19.00-22.00 15-25 jr. 15-25 jr.
cursus voor beginners en 2 ontmoeting/recreatie jongerenwerk wo. 18.30-21.00
gevorderden vr . 19.00-22.00
kickboxen tieners SWR faciliteit t.b.v. vrije tijd 1 vorming/educatie ABOV + A BOV ruimte 2x 1 uur/week wo. 17.00-18.00 10-15 jr. 8-12 jr.
cursus voor beginners en 2 ontmoeting/recreatie jongerenwerk gevorderden
huiswerkbegeleiding vrije tijd en 1 opvang jongerenwerk jj.centrum 't Plein, 2x 2 uur/week ma. 15.30-17.30 10-15 jr. 8 per keer, vooral
school 2 dienstverlening/voorlichting binnenkort naar di. 15.30-17.30 Marokkaanse jon-
JAW gens, ook Turks
en NI.
inloop jongeren - inloop vrije tijd 1 ontmoeting/recreatie jongerenwerk ij.centrum 't Plein 3 x 3 uur/week di. 19.00-22.00 15-25 jr. 1 5 à 30 jongeren,
- computerles 2 opvang wo. 19.00-22.00 10 tieners uit de
-work s hop muziek * 3 vorming/educatie vr . 19.00-22.00 Pijp (computers).
-zaalvoetbalcompetitie * 4 cultuur/creativiteit 20 jongeren (70%
- filmavond/voetbalavond * marokk., 10%
turks, 10% Sur., 10% NL) meidenclub wisselende activiteiten, vrije tijd 1 vorming/educatie jongerenwerk vrouwencentrum 1 x 2 uur/week di. 16.30-18.30 10-15 jr. / meiden 11-15 jr., 5 mei-
eigen inbreng 2 ontmoeting/recreatie Boeket den, gemengde
3 opvang nationaliteit
inloop tienermeiden t.b.v. instroom meiden vrije tijd 1 ontmoeting/recreatie jongerenwerk jj.centrum 't Plein 1 x 1 uur/week wo. 15.00-16.00 10-15 j r . / meiden 9-13 jr. 15 ma-
- inloop 2 opvang rokk. meiden die
-computeries 3 vorming/educatie ook in de Brug en
-creatief 4 cultuur/creativiteit Boeket komen
- work s hop muziek *
tienermeiden club - inloop vrije tijd 1 ontmoeting/recreatie jongerenwerk buurtcentrum de 1 x 1,5 uur/week di. 16.00-17.30 10-15 jr. / meiden 10 Marokkaanse
-creatief 2 opvang Brug meiden
-uitstapjes
muziekproject * 1 oefenruimte beschikbaar vrije tijd cultuur /creativiteit jongerenwerk jj.centrum 't Plein 1 elke avond 15-30 jr. 20-30 jr. / jongens
(excl . workshops, zie inloop) voor vrijwilligers 2 1 x uur/week
2 begeleiding van deze vrijwilligers
naailes jonge vrouwen vrije tijd 1 opvang jongerenwerk vrouwencentrum 1 x 2 uur/week ma. 13.00-15.00 18-25 jr./vrouwen allochtone jonge
(bij gebrek aan belangstelling 2 vorming/educatie Boeket vrouwen (mn. Ma-
vervalt dit per 1/1/98) rokkaans)
Jongeren Activiteiten Winkel -spreekuur vrije tijd en 1 dienstverlening/voorlichting jongerenwerk winkel Amstelkade 3x 5 uur/week + di. 12.00-17.00 10-25 jr. vooral allochtone
(JAW) -inloop hulp & 2 ontmoeting/recreatie op afspraak wo. 12.00-17.00 jongens ouder dan
advies (wordt 5x 3 uur, do. 12.00-17.00 18 jaar, 8 per
11.00-14.00 *) en op afspraak keer, 5% meiden
zelfverdediging tieners vrije tijd vorming/educatie jongerenwerk 1 x 1 uur/week wo. 17 .00-18.00 10-15 jr. 10-16/17 jr.
inloop tieners - inloop vrije tijd 1 ontmoeting/recreatie jongerenwerk jj .centrum 't Plein 1 x 2 uur/week wo. 16.00-18.00 10-15 jr. 40 tieners, helft
- computerles 2 opvang jongens helh
- creatief 3 vorming/educatie meisjes (zie % ver-
- workshop muziek * 4 cultuur/creativiteit deling hierboven)
vakantieactiviteiten voor aanvullend op reguliere vrije tijd ontmoeting/recreatie jongerenwerk 2 dagdelen per 10-15 jr. ongeveer 25 jon-
tieners programma week gens en meiden
schoolvakanties per activiteit, 90%
a l l .
activiteiten specificatie terrein functie (zie bijlage 4) uitvoering locatie frequentie/periode dag doelgroep berei k
sportinstuif vrije tijd ontmoeting/recreatie jongerenwerk Catharina gymzaal 1 x l, 5 uur/week vr. 16.00-17.30 10-15 j r . 2 5 marokko jon-
gens, 8-15 j r .
naailes meiden vrije tijd 1 opvang jongerenwerk vrouwencentrum 1 x 2 u ur/week vr. 15.45-17.45 12-18 jr./meiden 12 meiden, 10-18
2 vorming/educatie Boeket jr., vooral marokko
3 ontmoeting en recreatie
vakantieactiviteiten voor aanvullend op reguliere vrije tijd ontmoeting/recreatie jongerenwerk 2 dagdelen per 15-25 j r . ongeveer 2 5 jon-
jongeren programma week gens en meiden
schoolvakanties per activiteit, 90%
all.
fitness/conditietraining open inloop en lessen vrije tijd en 1 ontmoeting/recreatie jongerenwerk + ABOV ruimte 2x 2 uur/week di. 16.00-18 .00 10-15 jr., volgens 10-15 jr., 8 pe r
leefbaarheid 2 vorming/educatie sportbuurtwerk do. 16 .00-18.00 officiële omschrij- keer, vooral Ma-
+ ving: overlast ver- rokkaanse jon-
ABOV oorzakende jeugd gens, niet de
in Noord-Oost- straatjeugd uit de
hoek Noord-Oost hoek
Kung Fu SWR faciliteit t.b.V. cursus vrije tijd 1 vorming 'educatie Mar. werkgroep lokaal Jekerstraat 1 x 2 uur/week do. 19.00-21.00 10-20 j r . 10-20 jr.
2 ontmoeting/recreatie
karate SWR faciliteit t .b.V. cursus vrije tijd 1 vorming/educatie Mar. Werkgroep lokaal Jekerstraat 1 x 2,5 uur/week d i . 19.00-21.30 15-25 jr. 25 marokko jon-
2 ontmoeting/recreatie gens
sport en spel op pleinen aanvullend o p Rivergames vrije tijd en 1 opvang sportbuurtwerk zie 5 pleinen 1 dagdeel per met goed weer 1 jeugd op pleinen 5 pleinen
leefbaarheid 2 ontmoeting/recreatie Rivergames week per plein doordeweekse in Rivierenbuurt
middag per plein
zaalvoetbal buurt jeugd gericht op regels, techniek, vrije tijd en 1 opvang sportbuurtwerk 1 x 1,5 uur/week vr. 16.00-17.30 10-1 5 jr. 9-14 jr., 25 jj.,
tactiek leefbaarheid 2 ontmoeting/recreatie bereik 45 ver-
3 vorming/educatie schill., 90% all.
tijdelijke activiteiten i.h.k .v. 1 zelfverdediging vrije tijd en 1 opvang sportbuurtwerk wisselend wisselend
s portstimulering 2 skatelessen/demo leefbaarheid 2 ontmoeting/recreatie 3 toernooien
R i vergames vast programma op ver- vrije tijd en 1 opvang sportbuurtwerk Vechtstraat april/oktober met goed weer 1 4-16 jr. die over- 7-15 jr., vooral al-
schillende pleinen leefbaarheid 2 ontmoeting/recreatie Kennedyplein doordeweekse last veroorzaakt locht. jongens en
Meerhuizenplein middag per plein o p pleinen meiden
Roerstr/Jekerstr Dongeplein
spo rtwee ke nd weekend met groep jonge- vrije tijd en vorming/educatie sportbuurtwerk via Sportservice 2x per jaar 2 weekends 15-25 j r . 1 5 jongens en
ren werk + jongerenwerk Noord Holland weekend meiden, 15-25 jr.
Pagina 2 Voorzieningen voor jongeren in de R ivierenbuurt DSP -Amsterdam
1 Inleiding
Voorafg aand a a n de formulering van haar jeugdbeleid, h eeft h et bestuur v a n stadsdeel Riv iere n b u u rt gekozen voor een i nventa r i s atie van voorzienin
g e n voor en be hoeften v a n de jon geren i n het stadsdeel .
I n 1 9 97 heeft de gem eente Amsterdam subsid ies toeg e kend aan i n novatie
ve projecten geri cht op d e ontw i k ke l i n g van het preventief jeugd beleid in de stadsdel e n . H et onde rzoe k naar j o n gerenvoorzien i n gen in de Rivieren buurt e n de wensen van jongeren daa romtre nt, is i n dit kader door de centrale stad ges u bs i d i eerd .
D e Stichting Alexander i s uitgenodigd om de vraagzijde m i d d e l s jongeren pa
nels i n kaart te bre n g e n . Aan bureau Van Dij k, van Soomeren en Partners (DSP) i s gevraagd een o n d erzoek te doen naar h et a a n bod aan jongeren
voorzi e n i n ge n .
D i t rapport i s het resultaat v a n h et onderzoe k naar de a a n bodzij d e .
Omdat b e i d e o nd erzoe k s b u reaus b i j de uitvoering een e i g e n traject zouden v o l g en, was (tussentijdse) afstem m i n g van essentieel belang . Om die rede n i s e e n begel e i d i ngsco m m i ssie i n g esteld, bestaande u i t verteg e n woordigers van het stadsdeel, Stichti ng Welzijn Rivieren buurt, Stichting A l exander e n o n derzoe ksbureau V a n Dij k, Van Soomeren e n Partners .
H et aanbodonderzoek is geri cht o p voorzieningen voor jongeren tussen 1 2 e n 2 2 j a a r . Het g aat o m een overzi cht van concrete a ctiviteiten e n maatre
gelen, de jongeren d i e ermee berei kt worden, d e formele rol v a n d e i nste l l in
g e n , en onderlinge s a m e nwer k i n g .
G ezien de verantwoordelij kheid v a n het stad sdeel voor het jeugd beleid e n d e d i recte stu r i n g s kracht d i e een stadsdeel bestu u r heeft, l igt h et voor de hand te focussen op o r g a n i s aties e n i nstelli ngen die b i n ne n de g renzen van het stad sdeel opereren e n zich specifiek op jongeren uit de Rivierenbuurt richte n .
O nderzoeksopzet
Na verke n n i n g e n a nalyse van beschikbaar schriftelij k m ateriaal, zoals be
l e i d s p l a n nen, j a arvers l ag e n , e n nota's van i nste l l i n g e n a ctief in d e Rivieren
b u u rt, zijn d e eerste orië nterende i nterviews gehouden m et sle utelpersonen b i nnen d e stadsdeelorgan isatie e n de Sti chting Welzijn Rivierenbuurt .
O p b a s i s van d e z e gegevens e n i n overleg m e t de begeleidi ngscommissie, is een vragenlijst e n een a a n vul lende l ijst van te i nte rviewen sle ute l personen o pg este ld (zi e b ij l agen 1 en 2 ) . D e interviews e n het beschi kbare schriftelijk m ateriaal zijn d e basis g e weest voor deze i n ve ntarisatie. De g eg evens zij n verzameld i n de periode septe m be r -december 1 9 9 7 .
Indeling
H et aan bod aan voorz i e n i ngen voor d e l eeftijdsgroep 1 2 tot 22 jaar is in k a a rt gebracht aan d e hand van een i ndeling in vijf terre i n e n : 'vrije tij d ' , ' school ' , ' a a n h et w e r k ' , ' h u l p e n advies' en ' leefbaarheid, vei l i g heid e n c r i m i n a l iteit' .
Er zijn versch i l l e n d e redenen om h et a a n bod op deze m a n i e r te presentere n :
• De d ag e l ij kse bezi g heden en behoeften van jongeren spelen zich op deze terrei n en af. Oo k in het onderzoek van de Stichti n g Alexander naar vragen e n behoeften van jongeren wo rdt gebru i k g e m a a kt van deze indeling .
H et taakgebied van een i n stel l i ng komt i n de meeste gevallen overeen met een van deze terre i n e n . Zo ri cht b ijvoorbeeld d e politie zich op het terre i n 'leefbaarheid, vei l i g he i d en cri m i na l iteit' e n g a at het s po rtvereni-
Pagina 3 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt DSP - Amsterdam
gi ngen om het a a n bieden van een vrijetijdsvoorzieni n g .
• De stadsdeelorg anisatie kent een i ndel i n g i n sectoren d i e g rotendeels overeen komt m et de door ons geha nteerde terreinen .
• Een vierde argum ent o m voor de i ndel i n g i n terreinen te kieze n , is dat een overzi cht wordt gegeven van de i n ste l l i ngen en daar mee het aan bod op een bepaald terrei n , en dat zo uitspraken richte n , zodat nagegaan kan worden wel ke voorzieni ngen er op een bepaald terrei n , wat ze doe n , of er overlap d a n wel g ate n zijn i n het aanbod , en of er samengewerkt wordt.
Leeswijzer
I n de volgende hoofd stu kken staat steeds een terre i n centraa l . I n afzond er
l ij ke parag rafen worden de betro kken i n ste l l i n gen beschreve n . Daarbij gaan we in op het bel eid , d e werkwijze, de activiteiten en het bere i k van de betreffende i nste l l i ng . I n de laatste paragraaf van e l k hoofd stu k worden overlegstructuren en samenwerkingsverbanden beschreven w aari n de verschille nde i nste l l i ng e n een rol in spel en.
H oofdstuk 7, het l aatste hoofdstu k , bevat een samenvatti ng van de belang
rij kste gegeve ns . O p n i e u w wordt hier gebr u i k gemaakt van de i ndeling in terrei nen en een par ag raaf waarin de overlegsituaties e n samen wer kingsver
banden aan de orde worden gesteld . In de laatste paragraaf wordt i n g egaan op het overleg e n d e samenwerking tussen instell i ngen en jongeren .
I n dit rappo rt worden geen a a n bevelingen gedaan, o m d at het aanbodonder
zoek sl echts een kant van de zaak beli cht. In een afzo nderl ijke notitie zijn de co nclus ies van het aan bodonderzoek sam engevoegd met de conclusies uit het vraagonderzoek v a n de Stichti ng Alexander, en worden aan beve
l i ngen gedaan ten behoeve van het te ont w i k kelen p reventief jeugd beleid i n stadsdeel Riviere n b u u rt .
Pagina 4 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt DSP - Amsterdam
2 Vrije tijd
In stadsdeel Rivieren buurt wonen ruim 2400 jongeren (zie bijlage 3 ) . I n dit hoofdstuk gaan we in o p de v rijetijdsvoorz i e n i ngen die met subsidies van het stads deel en de in zet van vrij w i l l igers gereal iseerd worden ten behoeve van jongere n .
2.1 Stichting Welzijn Rivierenbuurt - Jongerenwerk
Noot 1
Beleid
Stichting Welzij n Riviere n b uurt ri cht zich met het jongerenwerk op de jeug d v a n 1 0 tot 25 j a a r die z i ch niet g o e d redden binnen de hui d i g e samenlevi n g .
De formele rol v a n het jongerenwerk wordt a l s volgt om schreven : Zowel vanuit laagdrem pel ig basisaa n bod als va nuit specifieke activiteiten bijdragen aan de persoo n l ij ke ontwi k ke l i n g e n m aatschappelijke deel name van de doel g roep . Di recte contacten tussen de jongeren werkers' en de jongeren worden van essentieel bel ang geacht omdat daarin de sociaal-pedagogische fun ctie v a n het jongerenwerk wordt vormgegeve n .
De Stichti ng zegt de doelg roep v a n het jongerenwerk t e w i l l e n verbreden om sti g m atiser i n g en seg regatie te vermijden, en wil zich om die reden o o k ri chten op ni et- p roblemati s che jongeren uit de Rivieren buurt.
Er zij n drie ont w i k ke l i n gen d i e op dit moment het aanbod en de wer kwijze van het jo ngerenwerk beïnvloed e n :
• Het Team Jo ngerenwerk beschi kt over 0,5 fte coördi natie en 3 beroeps
krachten voor 1 , 9 fte . M et deze mensk racht zijn n i et alle p l a n n e n te rea l isere n . De Stichting zet d a a rom hoog in op Mel kertbanen en vrijwil
ligers. Op d it m o ment i s er al een j uni or-jo ngerenwerker i n het kader van de M e l kert-regel i n g , i n 1 9 9 8 komt er een bij . En er zij n 8 jong eren als vrijwil l i ger bezig om een muziekproject op te zetten , onder begel eiding van de jongerenwerke r s . De werkzaamheden van de 3 jongerenwerkers zullen steed s meer verschui ven van uitvoeren naar beg eleiden en ontw i k
kel e n .
Kiest m e n voor het werken m et vrij w i l l ig ers e n Mel kert-banen, d a n verlie
zen de agog i s che krachten voor een deel hun rechtstreekse doelg roep
contact, terwijl anderzijds d at rechtstreekse doelg roepcontact als het essentiële i n het jongerenwerk wordt gezie n . Dat is dus een d i l e m m a , e e n s p a n n i n g e n de Sticht i n g weet n o g n i et hoe hiermee omgegaan moet worde n .
• De Sti chting co nstateert een m aatschappelijke/politieke her waardering voor het bas isaanbod ( functies als ke n n ismaking en o ntmoet i ng ) .
• Tot slot blijkt met het hui d i g e basisaan bod van het j o ngerenwerk, een specifieke g roep te worden bereikt , n l . voor 90 % jong eren van allochto
ne afkomst, en vooral M arokk aanse jongens. Men d e n kt dat d it komt door de aard van het a a n bod ( v rij blijvend en deel name aan activiteiten is g r atis) en de neg atieve uitstral i n g van jongerencentrum 't Plei n . N ieuw
bouwplannen, die in 1 9 98 verder uitg ewerkt zullen word e n , moeten verandering b rengen in d at l a atste . Ten aanzien v a n het aan bod wordt nagedacht over het bieden van een meer cursorisch aan bod , geri cht op creativiteit en cultuur.
Waar in dit rapport de mannelijke vorm wordt gebruikt, kan het o o k om een jongerenwerkster gaan. Hetzelfde geldt bij het gebruik van hij / zij.
Pagina 5 Voorzieningen voor jongeren i n de Rivierenbuurt DSP -Amsterdam
De Stichting g eeft ook aan ha ar beleidsvoornemens te z u l l e n bijsturen als d e resu ltaten v a n het ond erhav i g e aan bod o nderzoek en het vraago nder zoek dat door de Stichting Alexander wordt uitgevoerd, daartoe aanlei d i ng ge
ve n .
Aanbod
Het jongerenwerk i n de Riviere n b u u rt heeft d e beschi kking over een tweetal acco m m odaties: j o ngerencentru m 't Plei n en de Jongeren Activiteiten Wi n kel . Da arn aast wordt voor activiteiten g e b r u i k gemaakt van B u u rthu i s De B r u g , Vrouwe n centrum Boe ket en s portaccom modaties bi n nen en bu iten de Riviere n b u u rt .
B i j het beschrijven v a n haar activiteiten m a akt het jong erenwerk, naast d e al j a r e n l a n g g eha nteerde i ndel i ng i n basis- en specifiek aanbod, ge bruik v a n het G emeentelijk Functio neel O ntwerp - S o c i a a l C u ltureel Werk (zie bijlage 4)2.
O nd a n ks deze syste m atis che aanpak heeft het jongerenwerk veel tijd gekost om voor d i t on derzoek een he lder overzi cht van de vers chi ll ende activiteiten te geven . Een van de redenen i s dat de defin ities zoals die i n het G FO gefo r m u l eerd zij n , o p verschi l lende m a n ieren te i nterp reteren en d u s ook te ha nteren zijn.
Voor een overzicht van het door het jo ngerenwerk gereal i seerd e activitei
tenaa n bod verwijzen we naar bijlage 53. H et i s een aan bod dat g rote ndeels is geri cht op o ntm oeti n g en recreatie. Open i n loopavonden en sportacti vitei
ten vormen de hoofd moot. In het weekend worden er geen activiteiten georg a n i seerd en is er ook geen i nloop.
Als een tiener 1 5 jaar is geworden wordt hij gea cht de overstap te maken n a a r de op jo ngeren geri chte activiteiten . Deelnemen aan beide mag niet.
Volgens het jo ngerenwerk wordt de schei d i ng stri kt gehantee rd . Zo be
waakt men de ho mogen iteit van de g roepen. O verigens geldt de leeftijds
g rens van 1 0 j aar ook nogal str i kt tussen ki nderwerk e n jongerenwerk.
De jo ngerenwer kers co nstateren d at er in het jong erencentrum jo ngeren komen die inm iddels ouder zijn dan 25 j a a r . Een aantal van hen werkt i n m iddels als vrijwilliger i n het m uziekproject .
Het zij n voor 90% jong eren van allochto ne afkomst die gebruik m a ken van het activiteitenaanbod v a n het jongerenwerk, merendeels jongens . O nge
veer 70 % van de bezoe kers i s van Marokkaanse afkomst. M et speciale activiteiten voor meiden probeert het jongerenwerk ook deze doelgroep te berei ke n .
De vraag o f het jo ngerenwerk m et haar aa n bod excl usief jongeren uit de Ri vierenbuurt bere i kt wo rdt, wordt i n stem m e nd beantwoord . Toch ver
moedt men d at er een aantal jongeren, met name uit stadsdeel De Pijp gebru i k m a ke n van het jo ngerencentrum, o m d at een dergelij ke i n loop-voor
ziening o ntbreekt i n dat stad sdeel . I n De Pijp he bben ze meer specifiek a a n bod, dus m i sschien gaan jongeren uit d e Rivierenbuurt ook wel daar
hee n . De Stichting Wel zijn zegt hier echter geen zi cht op te hebbe n .
De ged achte i s dat met een cursorisch a a n bod, geri cht o p creatieve, cultu
rele activiteite n , zoals m uziekwor kshops, s chi l d eren, boetseren, ook jonge-
Noot 2 Het GFO is ontwi kkeld in opdracht van de Vereniging van Nederlands Gemeenten. Het is de bedoeling dat door het gebrui k van het ontwikkelde begrippenkader het activiteitenaanbod in termen van functies wordt beschreven en kan het aanbod van instellingen beter met elkaar vergeleken en op elkaar afgestemd worden.
Noot 3 In bijlage 5 zij n ook de activiteiten van sportbuurtwerk en de Marokkaanse Werkgroep opge
nomen. Zie paragraaf 2.2 en 2.4.
Pagina 6 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt DSP -Amsterdam
ren uit n i et-achtersta ndssituaties berei kt z u l l e n word e n . Zo'n cursorisch aanbod zal moeten ku nnen concurreren m et het aanbod van commerciële i n stel l i n g e n tenei nde de gewe nste g roepen jongeren te bereike n , maar zal ook vrijwel kostenloos moeten zijn tenei nde de ' kansarme' jongeren te behoud e n . Een cursor isch aan bod i s ook m i nder vrijblijvend , en de jongeren
wer kers zijn bang d at de huidige bezoekers dan zul len weg blijve n .
Mo menteel wordt door het jongerenwerk een tussenvorm gebod e n : tijdens de open i nloopavonden worden m u ziekwork shops en com puterlessen aan
gebod e n . De muzie kwor kshops worden mogelij k gemaakt door de i nzet van vrijwi l l igers .
2.2 Stichting Welzijn Rivierenbuurt - Sportbuurtwerk
Beleid
Sinds begin 1995 is er sportbuurtwerk i n de Rivierenbuurt. Net als i n de Pijp i s het sportbuurtwerk onderdeel van de Stichting Wel zij n , i n andere stads
delen i s de sport b u u rtwerker i n d i e nst van het stad sdeel . S portbu u rtwer k wordt o ndersteund door Sportservice A m sterdam .
S portbu u rtwerk is geri cht op spo rtsti m u ler i n g . Het i s een specifiek aan bod , geri cht op preve ntie en op activering , te w eten doorstroming naar spo rtver
enigi ngen in Rivierenbuurt . De sportbu u rtwerker signaleert behoeften en neemt d aarop i n it i atieven . Er wordt geen basispa kket aan reg ulie re activitei
ten aangebode n . Zodra iets opgezet is, wordt het overgedragen aan andere secto ren binnen de Stichting We lzijn of da arbu iten, zodat het deel gaat u itmaken van het reg u l iere aanbod . Zo i s de activiteit ' zelfverded iging tie
ners' enige tijd geleden opgezet door sportbu u rtwer k en overgedragen aan het jongerenwerk.
De sportbuurtwer ker bescho u wt de a l lochtone jongeren als zijn bel a ngrij kste doelgroep omdat hij met na me bij hen behoeften signa leert . Een gr oot deel van de projecte n/acti viteiten van het sport b u u rtwerk zijn geri cht is op het organiseren v a n een vrijetijdsaanbod voor problematische g roepen jongeren, te neinde de leefbaarheid e n veiligheid van de b u u rt te verbeteren (zie ook hoofd stu k 6, parag raaf 6.4) .
S i n d s septem ber 1 9 97 werkt de sport b u u rtwerker 28 u u r per week (was 24 u u r) en is er een Mel kert- baan bij gekomen d i e past i n de uitbrei d i n g d i e ge
pland is, namelijk het beheer van een gymzaal ten behoeve van de uitleen van sportarti kelen . Bij het project Rivergames zijn acht JWG-ers actief.
Aanbod
Voor een overzi cht van het door sportbuu rtwerk gerealiseerde activiteiten
a a n bod verwijzen we naar bij lage 5. Zoals gezegd wordt er geen basispak
ket aan reg ulie re activiteiten aangeboden. Sportbuu rtwerk i s in termen van het G F O geri cht o p 'o pva ng' (zie o o k parag raaf 2. 1 ) . De activiteiten van sport b u u rtwerk k u n nen per periode sterk wi ssel e n .
Volgens de sportbuurtwerker i s een v a n de g rootste knelpu nten i n het aanbod : de seizoenge bondenheid v a n de Rivergames ( l oopt van april tot okto ber) . De JWG-ers worden voor een half jaar aangetro kken . E l k jaar is er d u s een nieuwe g roep die d u s ook steeds opnieuw het vertro uwen met de jongeren moet o p bo u wen . Het zou dan ook effi ciënter z ij n om Rivergames ook in de andere maanden van het j aa r voort te zette n . Dat bete kent echter dat er een b i n nen-acco m m odatie bes chi kbaar moet zij n . Da ar ontbreekt het aan i n de Rivierenbuurt . De aanwezige sportacco m m od aties (voornamelijk gymlokalen van verschil lende basi sscholen) i n het stadsdeel zijn altijd d r u k bezet op de zogenaamde rendabele u r e n .
Pagina 7 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt DSP -Amsterdam
2 .3 Speeltuinvereniging Amsterdam Zuid
Beleid
Tot de komst van de stadsdelen i n 1 9 86 waren er 32 speeltui nveren i g i n g e n i n Amsterdam. De meeste speel tui nvere n i g i n gen in Amsterdam z i j n s i nds
d i e n o ndergebracht bij de Stichtingen Welzijn. Slechts e n kele speeltuinver
e n i g i ngen zij n zelfsta n d i g bl ijven bestaan . S peeltu i nvereniging Amsterd am Zuid i s een van de verenigin gen die alle ontw ikkelingen heeft overl eefd en goed d raait.
De Speeltu i n vere n i g i n g Amsterda m Zu i d , opgeri cht i n 1 921 , heeft i n haar statuten de volgende doelste l l i n g staan : het bevorderen van de harmonische ontwikke l i n g v a n het ki n d , geri cht op het spelende ki nd.
De laatste 20 jaar richt de Speeltui nvere n i g i n g Amste rdam Zuid zich ook op de andere l eeftijdsgroepen. De gemiddelde en l agere i n komensgroepen zijn de eigenlijke doelgroep.
Feitelijk ka n i edereen echter lid worden van deze Speeltu i nveren i g i n g en zo deelnemen aan de clu bactiv iteiten . De z g n . open activiteiten, zoals de vakantie-
e n feestacti viteiten e n de speel t u i n zijn ook toeg ankel ijk voor niet lede n . De vereniging beschikt over een goed geoutilleerd cl u bgebouw en een omrin
gend s peelterrein.
O p dit moment zijn er ongeveer 500 gezi n nen l i d van de Speelt u i n vereni
g i ng Amsterdam. M et name d e autochto ne buurtbewoners worden bereikt met de activiteiten, en ook een deel v a n de Turkse gemeenschap i ntegreert goed. Veel jonge M a rokkanen ( vooral vrouwen en kl eine ki nderen) m aken gebruik van de open acti viteite n , m aar zijn/worden geen l i d en ko men d u s o o k niet n a a r de c l u bs . Zelfs a l d o e n veel M a rokkaanse ki nderen mee i n d e naschoolse opvang v a n d e Cathari naschoo l , na h u n twaalfde j a a r komen ze niet m eer bij de S peel tuinvere ni g i ng .
M e n is van mening dat elke activiteit open moet staan voor alle leeftijden . Als gevolg d aarvan zegt de speeltuinve reniging geen su bsidies meer aan te vragen voor specifi eke doelg roepe n.
A l l e werkzaam heden worden verricht door vrijwi l l iger s , voornamelijk oudere b u u rtbewo ners, die d it werk belangeloos doen. De Speeltu i n vere n i g i n g w o r d t d o o r de voo rzitter omschreven als "een buurthuis z o n d e r beroeps
kra chten" .
De laatste tijd wordt de roep o m een ( betaalde) coörd i n ator g roter. De dagel ijkse coördi nerende werkzaamheden en de financiële ad m i n i stratie zijn u itgegroeid tot een volledige dagtaak, en worden als een te zware bel asti ng en vera ntwoordelijkhe i d ervaren om nog l a nger uitgeoefend te worden door vrijwi l l i gers.
Pagina 8 Voorzieningen voor jongeren in de R i vierenbuurt DSP -Amsterdam
activiteiten
m ajorette
sticht. kindermonument
creatief judo pc 95 g a m e club
Aanbod
De activiteiten wijzig e n j a a r l ijks e n spelen i n op de behoeften van de leden.
In o nderstaand schema wordt een overzicht gegeven van d e activiteiten die i n 1 9 97 georgani s eerd z ij n .
specificatie product frequentie/ dag
periode
River Girls, club 1 x 3 uur/week m a . 18.00-21.00
voorlichting en onderhouden mo- 1 x 3 uur/week di. 19.00-22.00 nu ment
club 1 x 2 uur/week wo. 19.00-21.00
club 1 x ?uur/ week d o . 17.30-22.00
club 1 x 3 uur/week ma. 19.00-22.00
club, speciaal voor tieners en 1 x 2 uur/week d i . 19.00-21.00 jongeren
woensdagmiddag activiteit knutselen (thema' s feestdagen), 1 x 2 uur/week wo. 14.00-16.00
zaterdagmiddagactiviteit
zondagmiddagactiviteit
feestdagen
vakantie-acti viteiten zaalvoetbalteam
zomer kamp
speeltuin Paaskamp
spelletjes, disco, playbackshow kinderdisco voor 8-14 jaar, uit- stapje Artis
judotoernooi, majorette optreden, toneelvoorstellingen etc.
Carnaval, Pasen, 4/5 mei, St. Maarten, S interklaas, Kerst wisselende activiteiten KNVB competitieverband, incl.
training (dames-, heren- e n vete- ranenteam) ,
kamp voor jongens en meisjes van 8 tot 13 jaar
voorziening
kamp voor jongeren van 18 jaar
14 tot
1x per maand za. 19.00-22.00
1 x per 2 maanden zo. ' s middags
7x per jaar op feestdagen
in schoolvakanties -
1 x per jaar, 2 weken zomervakantie
dagelijks dagelijks
1 x per jaar, 3 dagen Paasvakantie
2.4 De Marokkaanse Werkgroep
Pagina 9
De M arokkaanse Werkg roep i n de Rivierenbuurt toont een seri euze betrok
ke nheid m et de eigen jeug d . Zij m aken gebru i k van een aantal facil iteiten van de Stichting Welzijn Rivierenbuurt en organ iseren daar vers chi l l ende activiteiten voor M a rokkaanse jong eren. De Stichting Welzijn neemt deze voorzi e n i ngen ook a ltijd o p in haar activiteitenaanbod. Om die reden zijn ze opgenomen in het totale overzicht van de Stichti ng, zoals dat in bijlage 5 te vi nden i s .
Volgens de jongeren werkers z i j n de Marokkaa nse jongeren d i e de acti vi
teiten van de M arokkaanse Werkg roep bezoeken niet dezelfde als de jo nge
ren die door het jong eren werk worden bereikt. Deze laatste g roep is vol
gens hen een g roep die door de M arokkaanse Werkg roep ' opgegeven' i s .
Voorzieningen voor jongeren i n d e Rivierenbuurt D S P - Amsterdam
2 . 5 Overige voorzieningen
Sportverenigi ngen hebben i n principe een sted e l ij ke fu n ctie, maar bed ienen natu u r l ij k ook jongeren uit d e Rivieren buu rt.
In de R i viere n b u u rt zijn de volgende s portvere n i g i ngen g evestig d :
• A m sterdamse Boks- en Onts p a n n i ngsvereni g i n g ;
• Amstels Gym nastiek Ver e n i g i n g ;
• Cito (tu r nvere n i g i n g ) ;
• Gym nastie kvere n i g i n g Amste rdam Z u i d ;
• Gym nasti e kvere n i g i n g Amsterd am Vaard ig en V l u g Zuid;
• Gym nastiekvere n i g i n g Hel las (specifiek voor vrouwen 1 8 +);
• Korfbalve r e n i g i n g G roen Wit ' 8 9 (ook tennisbanen);
• Tafelte n n i svere n i g i ng Tem po Team;
• D artveren i g i ng Kraantje Lek;
• Studenten Roei Vere n i g i n g Nere u s .
Uit dit overzicht b l ij kt d a t het a a nbod grote ndeels bestaat u it conditietra i
n i n g , j azz-gym e n turnen . De m eeste veren i g i ngen hebben aparte l essen/
cursussen voor d e jeugd .
Een belang rij ke s po rtaccommodatie i n het stadsdeel is h et De M i randa zwem bad . Er i s geen sporthal, wel zijn er d i verse gymzalen i n scholen die voor ver h u u r bes c h i k baar z ij n . Oo k vere n i g i n g e n van buiten het stadsdeel m a ke n hier g e b r u i k van.
Verder doen twee pleinen i n het stadsdeel d i e nst als s po rtveld .
2.6 O verleg en samenwerki n g
Stichting Welzijn Rivierenbuurt
De Sti chti n g Welzijn R i v ierenbuurt onderhoudt veel d i recte werkco ntacten met i n stel l i ng e n . Die co ntacten z ij n volgens d e Sti cht i ng goed, m aar dat zou u itgebreid k u n n e n worden e n vernieuwd "zodat we meer weg e n naar buiten hebben, voor d oorstroom e n opvang van jo ngeren". Contacten met scho len zijn e r nau welijks . H et jongerenwerk acht ze wel noodzakelij k, m et name als h et g aat om het i nformeren van tieners over het activiteite naan bod van het jongerenwe r k .
O p netwe r k n i veau z ij n d e contacten n aar e i g e n zeggen beperkt:
• J o n gerenwerk p arti ci peert i n de werkgroep soci ale vernieuwing Noord
Oost hoek (ee n bewonersgroep) .
• Jongerenwerk neemt deel aan h et Breed Keerp u nt Overleg (z i e hoofdstuk 4, paragraaf 4.4).
• Een keer per j a a r is er een s po rtbu u rtwer kersoverleg, o . l . v . Sportservice A m ster d a m .
J o n g e r e n w e r k e n sportbuurtwer k p a rticipeerden i n d e m aandelij kse bijeen
komsten van het Breed Pl atform M oe i l ijke Jeugd . Dit overleg f u n ctio neert s i n d s 1 99 6 n i et meer . De reden d i e g enoe m d wo rdt, is het vertrek van d e toe n m a l i g e coörd i n ator jongerenwerk en d e (l a n g d u ri g e) z i e kte van d e toe n m a l i g e leerp l i chtambtenaar.
E r besto nd een nauwe samenwerking met Sti chting Welzij n De Pij p . Voor 1 9 95 werd e n door het jongerenwerk reg e l m atig cursussen gezame n l ij k aangeboden e n i n 1 9 96 m a a kte d e s portbu u rtwerker, i n overleg met zij n colleg a ' s i n d e Pijp, nog gebru i k van de sporthal i n d at stadsdee l .
Door i nterne veranderingen b i n n e n beide Stichtingen z ijn d e netwer kcontac
ten sterk verm i nderd . Men i s van m e n i ng d at d i e co ntacten o p n i e u w opge
bouwd moete n word e n . Tot op heden zijn d a a rtoe geen sta ppen onderno
men .
Pagina 10 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt DSP - Amsterdam
Pagina 11
H et contact tussen de Sti chting We lzijn en de leden van de Marokkaanse Werkg roep is gericht op overleg over het gebruik van r u i mtes van de Sti ch
ting.
Als het g aat o m overleg met jongeren benadrukt de Stichting Welzijn Rivie
renbuurt dat zij zich bij de i n v u l l i ng v a n het basisaan bod l aat leiden door d i recte signalen u it de bestaande gebru i kersgroepen. De Stichting ontwik
kelt zich naar eigen zeggen steeds m eer van een aan bodgerichte naar een vraaggeri chte i n stelling. Vraaggeri cht we rken vereist i nzicht in de be hoeften en vragen van de doelgroep. Mome nteel gebeurt dat nog ni et exp l i ciet. De Stichting benut nu de di re cte contacten m et bezoekende jo ngeren om geïnfo rmeerd te raken over wensen e n behoeften . In de toekomst wil men meer zi cht kr ijgen op het aantal en d e aard van de jong eren die ze nu bereike n . De Stichting wil meer zicht krijgen o p het aantal en de aard van d e jo ngeren die ze n u bereiken en tevens o nderzoeken wat de behoeften zijn van jongeren die ze niet ber eike n , bv. m et behulp van jongerenpanels, zoals ook de Stichting Alexander die ha nteert. Daartoe w i l men bijvoorbeeld g a a n werken volgens de door Stichti ng Alexander gehanteerde m ethod e : jongerenpanels .
Speeltuinvereniging Amsterdam Zuid
De Speelt u i n veren iging Amste rdam Z u i d en de Sti chting Welzijn Rivieren
b u u rt hebben al tientallen jaren een moeizame relatie m et elkaar, zo stellen zij be i d e n . Eind 1 9 97 heeft de Speeltu i nvereniging de s portbuu rtwerker benaderd in de hoop een samen werki ng te rea lis eren i n het organ is eren van de zgn. open acti viteiten rond feestd agen en i n vakanties.
De komst van het HVO ( h u l p voor o n be h u isden) vl akbij de Speeltui nvereni
g i ng heeft veel on rust met zich meegebracht. Vandaar dat de vereni g i n g deel neemt aan het kw artaaloverleg met de b u u rtbel angenpartij en de politie.
Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt D S P -Amsterdam
r
Pagina 12 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt DSp· Amsterdam
3 School
H et a a ntal l eerplichtige jongeren in de Rivieren buurt in de leeftijd van 12 tot en m et 1 6 j aa r is 8 0 1 (zie bijlage 3 ) . I n stadsdeel Rivierenbuurt zijn twee scholen voor middelbaar beroepsonderwijs e n i s een school voor voortgezet s p e c i a a l o n d erwijs g evesti g d . Gezien d it aanbod zal het d u idel ij k zijn dat de m eeste jong eren uit de Riviere n bu u rt scholen bezoeken in andere stads
d e l e n .
L o s v a n h e t g egeven dat er slechts e e n beperkt aantal scholen voor voort
gezet onderwijs is in de Riviere n b u u rt, is voo rtgezet onderwijs slechts beperkt een stad sdeelverantwoord e l ij k heid . H oewel de verantwoordelijkheid voor het l o kaal onderwijsbeleid voor h et basiso nderwijs bij d e stadsdelen i s n eergelegd, wordt in Amsterd a m het beleid v o o r voortgezet onderwijs centraal a a ng estu u rd.
In d i t hoofdstu k beperken we ons tot voorzi e n i ngen op h et gebied van voortgezet o nderwijs d i e o nder stadsdeelvera ntwoord e l ij k heid vallen. Daar
n aast gaan we kort in op reg i o naal o pererende i n stel l i ngen d i e zich niet d i rect richten op jongeren uit de R i vierenbuurt.
3.1 Stadsdeel Rivieren buurt - Leerpli chtfunctie
Beleid
El k stad sdeel besc h i kt over een leerpli chta m btenaar. Officieel is d e leer
p l i c htfunctie in e l k stadsdeel deel van het onderwijsbel eid, m a a r dit krijgt n i et in elk stadsdeel een p r a ktische i n v u l l i n g . In de Rivieren b u u rt wel . Dat is een voordeel omdat de lee r p l i c htam btenaar d e bel angrij kste schakel is t u s se n school en stadsdeel e n tussen stadsdeel en buurti nste l l i n gen en a n d ere externe bij jongeren betro kken org a n i s aties4•
De leerplichtambtenaar houdt toezicht op het n a komen van de Leerpl icht
wet. H ij h eeft tot t a a k meldi ngen v a n schoo l ve rzu im te ond erzoeken, en school, j o n geren e n hun ouders te a d viseren e n begel eid e n . De fu nctie van d e leerpli cht is oorspron kelij k een technische f u ncti e .
D e gewijzi gde Lee r p l i chtwet (1994) v raagt van de leerp l ichtam btenaar meer a a n d a cht te besteden aan d e m a atschappelijke zorg . Bij geconstateerd schoolverz u i m5 zet d e ambtenaar a l les i n het werk om de jongere terug te l e i d e n naar het onderwijs of een a n d e r l ee rtraj ect . Samen met scholen e n jeugd h u l pverlening i s hij verantwoo rdelijk v o o r h e t m e l d e n , opvangen, e n bege leiden van schoolverlaters .
Aan bod
De werkzaamheden van d e l e e r p l i c htambte n a a r bestaan uit:
• adviesgespre k k e n met jongeren en h u n ouders/verzo rgers;
• co ntacten onderhouden met scholen en (h u l pverl eni ngs)i nstel l i ngen (zie p a ragraaf 3.4);
• p roces verbaal opmaken bij schoolverzu i m ;
• h u i s bezoeken afleggen;
• afstem m i ng met de leerp l ichtam bte naar van het woo nstadsdee l .
Noot 4 De leerplichtambtenaar van stadsdeel Rivierenbuurt is echter al sinds medio 1997 ziek. De plaatsvervangend ambtenaar, die i n de zomer werd ingezet, is eind 1997 vertrokken. Per januari 1998 is er weer een nieuwe plaatsvervanger ingezet.
N o ot 5 Er worden twee soorten schoolverzuim onderscheiden: relatief schoolverzuim (meer dan drie dagen spijbelen) en absoluut schoolverzuim (schoolverlaten op leerplichtige leeftijd).
Pagina 13 Voorzieningen voor jongeren in de R ivierenbuurt DSP . Amsterdam
Zoals gezegd zijn er i n de Rivierenbuurt 8 0 1 jongeren i n de l eeftijd van 1 2 tot 1 6 jaar. I n het stadsdeel i s n i et bekend welke scholen deze ' eigen ' jo ngeren bezoeke n e n hoe h u n schoolcarrière verloopt . De oorzaak is gele
gen in het volgende:
• Volgens de Leerpli chtwet is de gemeente waar een jongere woont ver
antwoordelijk voor het toezien o p de naleving van de Leerpli chtwet . I n Amsterdam is bij d e i nste l l i ng v a n de stadsdelen i n 1 9 86 een convenant afges loten waari n wordt g esteld dat school en ni et woongebied i n eerste i nstantie verantwoordelijk is. Dit om ervoor te zorgen dat scholen n i et met 1 6 verschil lende leerplichtambte naren te m aken kr ijgen en i n geval van problemen snel actie kan worden o ndernomen. De afspraak is dat leerpli chtam bte naren onderling afstem m e n o m te ch ecken of er i n het woongebied al een dossier i s , zo n i et is i n princi p e schoolg ebied degene d i e de zaak beha ndelt. Dit wordt niet door elke leerpli c htambtenaar C.q.
elk stadsdeel nageko men.
• Tot voor kort h ielden leer p l ichtam bten aren zelf per stadsd eel de leerling
ad m i n istratie bij6. Deze gegevens werden verwerkt door G C E I e n dit ka ntoor voorzag leerp l i c htambtenaren v a n i nformatie. O mdat het een verouderd systeem was e n de gegeve n s niet betrouwbaar waren, ook door slechte aan levering vanuit stad sdelen, i s in het kader van het on
derwijsproject Naar Betere Resu ltaten besloten een centrale ad m i nistra
tieve u n i t in te ri c hten. H et i s de bedoeling d at alle mel d i ngen, ook van relatief verzu i m , via d it bu reau gaan en dat de leerpli chta m btenaar de
zel fde dag de m e l d i n g nog o p zijn scherm krijgt. Dit nieuwe Leerlingad m i nistratie-systeem ( LAS) i s s i n d s de z o m e r van 1 9 9 7 operati oneel , maar fu n ctio neert tot op heden nog niet opti m aa l .
Deze twee knelpu nte n belemmeren o o k een effectieve u itoefening van d e leerpl i chtfunctie .
3.2 Stadsdeel Rivierenbuurt - RMC-functie
Beleid
H et aantal Amsterdamse jong eren tussen de 1 2 en 23 jaar d at zonder start
kwalificatie het on derwijs verl aat is te groot7• Te neinde dit aantal terug te d r i ngen is in 1 994 de regel i n g Regionale M eld- en Coördi natiefu n ctie voor
tijdig schoo lverl aten in werki ng getreden. De regel i n g schrijft voor d at b i n nen elk WG R-gebied (Wet Gemeentel ijke Regelingen) gemeenten gaan samen werken met onderwijsi nste l l i ng e n e n i n stanties werkzaam o p het terrei n van de jeugdhu lpverlen i n g , arbeid svoorziening, justitie en dergel ijke om tot een i nteg rale aanpak van de problematiek van voortijdig schooI
verlaten te komen.
Het R M C is onderdeel van het onderwijsproject Naar Betere Resultaten en wordt ondersteund door de Dienst Welzijn Amsterdam . Per 1 januari 1 9 95 trekt het stadsdeel Ri vierenbuurt de R M C-functie voor de reg io Zuid ( Rivieren b u u rt, Bu itenveld ert, De Pijp en Zuid) en i s een RM C-coördi nator aan gesteld om de RM C-fu n ctie te real iseren.
Aanbod
De RM C-coö rdi nator d raagt zorg voor de realiseri ng van een s l u itende melding en reg i stratie van schoolu itval lers, waardoor jongeren zonder start
kwali fi catie ni et u it beeld raken.
Momenteel worden de leerl i n g a d m i ni strati e s opgeschoond, wordt m aande
lijks een leerp l i c htambtenaren-overleg ( R i vi e renbuurt, Bu itenveldert, De Pij p en Z u i d ) gevoerd teneinde h u n werkwijze t e p rofess ionaliseren en op elkaar
Noot 6 Het voeren van een leerli ngadministratie is een wettelijke verplichti ng .
Noot 7 In de drie stadsdelen Buitenveldert, Rivierenbuurt en De Pijp zou het om een totaal van 17 jongeren gaan.
Pagina 14 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt DSP -Amsterdam
af te stemmen , en wordt a a n de hand van in terviews met sleutelpersonen van vo-scholen en de h u l pverleningsi nstel l i ngen de effecti viteit van overleg
structuren nagegaan en voo rste l l e n gedaan tot vern ieuwing van de samen werking .
H oewel aangenomen m a g worden dat het niet i n alle gevallen zal l u kken om de gemelde jongeren terug te leiden naar het reg ulier on derwijs of een alternatief traject, i s de R M C-coördi nator v a n mening dat aan e l ke jongere i n ieder geval ooit d i e m o g e l ij kheid voorgelegd moet zijn.
Voor niet-l eerplichtige schoolverlaters wordt stedel ijk een meldpunt i nge
richt ( 1 7 +). Het ziet ernaar uit d at dit een schooli nterne organi satie wordt.
De RM C-coördi nator v reest d at h ierdoor de noodzakelijke aanslu iting/af
ste m m i n g tussen beide m e l d p u nten niet tot stand zal ko men .
3.3 Overige voorzieningen
De meeste scholen voor voortgezet onderwijs realiseren naast o n derwijs ook een ' h u l pverleningsaa n bod' voor hun leerl i ngen . Zo bes c h i kken scholen in de m eeste gevalle n over een decaa n , een verzuimcoörd i n ator en onder
houden ze co ntacten met d e leerpli chtambtenaar, de school arts en het PPI . Dat laatste i n zogenaamde ' zorgbreedteco m m issies' (zie verder parag raaf 3 . 4 ) .
H et Psychologisch Pedagogisch Instituut richt zich o p het teg engaan van schooluitval door middel v a n h u lpverlening aan jongeren en ondersteu ning van oud ers en school bij het omgaan met jo ngeren met gedrags- en aan pas
s i ngsmoeilijkheden (doe l g roep 1 2-1 8 jaar) .
Het aan bod bestaat u i t preventieve activiteiten en een a m b u l a nt h u l pverle
n i ngsaa nbod . Preve ntiemed ewerkers zij wekel ijks een aantal uren o p een schoo l aan wezig voor het voeren van gesprekken met risico-leerl i n g e n . Zij participeren bovendien a a n zorg b reedtecomm issie's en zij n een bel ang rijke samen werki ngsp artner voor leerpli chtambtenaren (zie ook parag raaf 3 . 4) . D e ambul ante h u l p bestaat u it g roepshul pver lening o p basis van i nd ivid uele h u l pverleningspl a n nen . Een aantal ke ren per week komen jo ngeren bijee n , na schooltij d . H u i s werk v o r m t de ingang v o o r het werken aan schooi l eer
pro blemen, gedrags- en aan passi ngsproblemen.
De G G &G D heeft een a parte afd e l i n g jeugdgezondheidszorg d i e zich erop richt de jeugdige zod a n i g longitu d i n aal sociaal-medisch te begeleiden dat ieder i n dividu als jeugdige en als volwassene een opti m aal n i veau van i n d i v i d u eel en maatschap pelijk fu nctioneren kan berei ken. H et aan bod voor de jeugd ouder d a n 4 jaar verloopt via scholen ( schoolgezondheidszo rg) , en wordt gefi n a ncierd door het stadsdeel.
Voor leer l i ngen uit het Voortgezet O n d erwijs bestaat het aanbod uit: open sp reeku ren op scholen , p a rticipatie aan zorg breedtecom m i ssies, ond ersteu
n i n g van de school i n verband met gezond hei dsvoor l i chti n g , sociaal
medisch o nderzoek o p verzoek van de school. Daarnaast heeft de G G & G D bijvoo rbeeld ook verz u i m p rojecten ( o nderzoek zi ektemeldingen) .
I n 1 9 95 is in Amsterdam het welzijnsproject Bij de les blijven van start gegaan. Doel van het project is het ver bete ren van de o nde rsteunings- en zorgstruct u u r om de school teneinde een samenhangende, preventieve aanpak van begin nend schoo lverzuim te o ntwikkel e n .
H et project i s geri cht o p a l l e v o r m e n v a n afwezigheid van leerl i ngen ( 1 0 tot 1 5 jaar). Aanl eid ing waren de zorgwekkende sig nalen over de omvang van s c hoolverzu i m . Na vier jaar m oet het beg i n nend schoolverz u i m met 35 p ro cent zijn verminderd.
De ui tvoering van het p roject berust bij de stadsdelen . De versch i l lende
Pagina 15 Voorzieningen voor jongeren i n de Rivierenbuurt D S P - Amsterdam
stadsdelen zijn verdeeld over vijf cluste rs . De cl uster Zuid (Bu itenvel dert, Rivierenbuurt, Z u i d en De Pij p , totaal 8600 l e e r l i ngen) is relatief g e m a k kelijk te noemen als h et gaat o m d e zwaarte van d e onderwijsproblemen. Het a a n deel leerl i n g e n m et een leervertra g i ng is e r l ager dan gemiddeld, er zitten vooral autochtone leerl i n g e n e n het a a n bod van onderwij s op d e hoogste n i ve a u s is hoger d a n gemiddeld.
Trekkend stad sdeel i n cluster Zuid i s stadsdeel De Pijp . D e u itvoeri n g is in deze cl uster u itbesteed a a n Stichti n g Welzijn D e Pij p .
I n 1 9 9 6 i s e e n beg i n g e m a a kt met e n kele pilo tprojecten waarin verschillen
de m aatregelen worden i ng ezet . I n cl uster Z u i d is extra aand acht voor d e overgang van risicoleerl i ngen naar h et voo rtg ezet onderwijs. Daarna ast i s e r e e n p i l ot d i e moet resulteren i n h a n d r e i k i n g e n v o o r h e t vormgeven v a n e e n verz u i m beleid op school e n i n d r a a i boeken voor d e uitvoering d aarvan. Tot nu toe hebben versc h i l l e n d e basisscholen en een school voor voortg ezet o n derwijs uit de Ri vieren b u u rt als ' p rojects chool' aan dit Basisproject Ver
z u i m beleid deelgenom e n .
H et o nderwijsproject Naar Betere Resultaten , g eri cht o p het voorkomen van voortijdig schoolverlaten, l igt feite l ij k in h et verlengde van ' Bij d e les blij
ven', d at zich ri cht op h et voorkomen van begi nnend schoolverz u i m . I n stadsdeel Riviere n b u u rt is de Regionale M e l d - en Cöordi natief u n ctie voor
tijd i g s chool verlaten een zi chtbaar uitvloeisel van Naar Beter Resu ltaten .
3.4 O verleg en samenwerking
Stadsdeel Rivieren buurt - Leerplichtfunctie
D e m aats chappelij ke zorg die een leerplichtam btenaar heeft, stelt hem voor h et probleem waar d e vera ntwoordelij khe i d als leerp l i c htambte n a a r ophoudt e n d e jeugdzorg beg i nt. H i eruit k u n n e n we afleiden dat d e noodzaak tot s a m e n werken en een goede afstem m i ng een belang rij ke (n ieuwe) taak is voor leerpli chtambtenare n .
V a n weze n l ij k belang is e e n structureel overleg tussen scholen e n d e leer
p l i c htambtenaar. D e m eeste scholen voor voortgezet onderwijs hebben een zogenaamde 'zorg breedtecom m issie' w a a r i n d e leerpli chtam bte naar parti ci
peert. De zorg breedteco m m issie i s een m a a n d e l ijks overleg waari n leer
p l i c hta mbtenaar, school arts, verzu i m coördi n ator van d e school e n een preventiemedewerker van het PPI d e risi colee r l i ngen bespreke n . Daar waar zo' n commissie er nog niet i s m oet d e leer p l i c htambte naar d it bespreekbaar m a ke n . Een school is het echter n iet verp l i cht. Bovendien is d e formatie
p l a ats van leerpli chtambtenaren n i et afg estem d op h et aantal scholen en leerlingen dat onder zijn vera ntwoordelij kheid va lt. Laat staa n d at het af
g estemd i s op h et a a ntal probl eem leerl i ng e n . Structureel overleg met scholen is d aarom in veel geval l e n n i et h a a l baar qua tijdsi nvester i ng. In de Rivierenbuurt l i j kt d e formatie momenteel vol doende, al is de leerpli cht
a m bte naar verantwoorde l ij k voor een vso-z m o k school waar h et verzuim en d e uitval g root zij n .
D e leerp l i chtambtenaar v a n d e Riviere n b u u rt p arti ci peert ook i n het Reg iona
le N etwerkoverleg van de leerpli chtfunctie Oost/Zu i d . De leerpl i chtambte
n aren van 8 stad sdelen (Bi n nenstad, Oost, Zeeburg, Watergraafsmeer, De Pij p , Riviere n b u u rt, Bu itenveldert e n Z u i d ) en verteg en woord i g ers van de jeugdzo rg (Bod daert, Advies- e n M e l d p u nt K i ndermis handel i ng , Wij kteam pol itie De Pijp, Riviere n b u u rt en Oost, PPI-dag opvang Oost, G G & G D , Raad voor d e K i nderbescherm i n g Zuid en Oost, R . O . C . , Nieuwe Pers pectieve n , SiJ a-g ezi nsvoog d ij ) k o m e n e e n k e e r per m a a n d b i j e l k a a r .
Dit overleg i s i n 1 9 92 op i n itiatief van de toe n m al i g e offi cier van justitie tot sta nd gekomen en heeft als doel een extern vang net voor jong eren te zijn,
Pagina 1 6 Voorzieningen voor jongeren i n de Rivierenbuurt DSP - Amsterdam
e l k a a r te i nformeren en adviseren etc. I n dit overleg worden de ' m oeilijkste leer l i n g e n ' besproken, merendeels leer l i n g e n uit het voortgezet onderwijs.
Stadsdeel Rivierenbuurt - RMC-functie
Het speerpunt voor de R M C-coörd i n ator regio Z u i d is netwerkontw i kkeling.
H et sti m u leren van effecti eve samenwerking tussen scholen, leerp l i cht
a m btenaren en h u l pverlening neemt om d i e reden een centrale p l a ats i n h a a r w e r kza a m hed e n . A a n d e hand v a n i nterv iews met sleutelpersonen van scholen e n d e h u l pverleni ngsi nstel l i n g e n g aat zij d e effectiviteit van overleg
structuren n a en doet voorstellen tot ver beteri ng/ver n i e u w i ng van de sa
m e n we r k i n g .
Stedelij k wordt overlegd d o o r de R M C-coö rdinatoren v a n d e verschillende Amsterdamse c l u sters (Zu i d , West, Oost, Zui doost en Noord ) .
Vanuit de R M C is voorgesteld om d it reg i o naal N etwerk Overleg leerpli cht
f u n ctie te reor g aniser e n . Wel licht zal dit l eiden tot opsplitsing van dit over
leg in een n etwe r k-overleg Oost e n Zuid.
De R M C-coörd i n ator m a a kt d eel uit van de k l a n k bordgroep d i e h et p roject Bij de Les Blijven begel ei dt.
Pagina 1 7 Voorzieningen voor jongeren i n d e R i vierenbuurt DSp · Amsterdam
Pagina 1 8 Voorzieningen voor jongeren i n de Rivierenbuurt DSP - Amsterdam
4 Aan het werk
In stadsdeel Rivierenbuurt zijn 1 608 jo ngeren van 1 7 tot en met 22 jaar (zie bijlage 3) . H et exacte aantal stu derende, werkende en werkzoekende jonge
ren o nder hen is ni et beke nd.
In dit h oofdstuk ri chten we ons o p voorzieni ngen voor jon geren die op zoek zijn naar werk en daar o p d e een of ande re m a nier o nde rsteuning in behoe
ven . De belang rijkste ' aan bieders' zijn het Arbeidsbureau en Bureau M aat
werk.
4.1 Arbeidsbureau Zuid
Beleid
J o ngeren die geen werk hebbe n kunnen zich ins chrijven bij het Arbeidsbu
reau. Werkzoekende jongeren in de Rivierenbuurt zij n aang ewezen op Ar
beidsbur eau Zuid, gelegen in stad sdeel De Pijp. Bij dit Arbeidsbureau staan m o m enteel r u i m 600 jong eren ( 1 7 tot 23 jaar) i ngesch reven .
Aanbod
Algemeen aanbod. Om als werkzoekende geregistreerd te worden en aan
spraak te ku nnen make n o p een u itkering van de Sociale Di enst d ient men zich in te sch rijven bij het Arbei d s b u reau . Het Arbei d s b u reau geeft i nform a
tie over beroepen, beroepskeu ze, opleid ingen en vacat u res en bemiddelt w erkzoekenden naar een baan. Daar naast orga niseert het Arbeidsbu reau d i verse trainingen, zoals bijvoorbeeld s o l l i citatietra i n i ngen.
A l s tijdens het i ntakeges prek d u idel ijk wordt dat de kansen op werk gering zijn, wordt de betreffende jongere d oo rverwezen n a a r een consulent van het Jongeren team. In de regio Zuid ko men gemiddeld ongeveer 1 00 jonge
ren voor deze i ntensieve beg eleiding, i n de vorm van gesprekken , i n aan
merking. De nadruk l igt o p het helder krij gen van het beroepsbeeld en de jong ere een rea l i stische kijk op de m a rkt te geven. Eventueel wordt de jongere doo rverwezen naar de stichting l BO voor een ind ividuele
beroepsoriëntati etra i n i ng v a n d rie weke n . I s het beroepsbeeld d u i d el ijk d a n pro beert het Arbeidsbureau de jongere t e bemiddelen naar een reg u l iere baan of naar gewenste scholing. Zijn dit geen o pties dan ku n nen jongeren tot 23 jaar worden doorverwezen naar M aatwerk (zie par agraaf 4.2) .
I n de zomer van 1 9 96 is het project Keerpunt van s tart gegaan : een ar
beidstoeleidi ngs project voor jongeren die weinig kansen hebben op werk doordat ze (dreigen) af (te) gl ijden in de crimi nal iteit. Uitgangspunt is dat deze jongeren m et een ind ividuel e traje ct-aanpak wel te bemiddelen zijn naar werk. Het beoogde effect van Keerp u nt i s het voo rkomen van crimi na
li teits i n stroom, re cidive-voorko m i n g e n het vergroten van de stad sveilig heid (zie ook hoofdstuk 6, parag raaf 6. 1 ) .
H e t proj ect r icht z i c h op d r i e typen jong eren v a n 1 6 tot 27 jaar :
• cli ënten die voor de eerste keer m et de politie i n aanraking zijn geweest of d reigen te ko men;
• c l i ë nten die v a n u it de politie zijn overgedragen aan justitie;
• c l i ë nten die veroordeeld zijn geweest tot een gevangenisstraf.
In 1 9 97 richtte men zich o p een i n stroom van ongeveer 500 jongeren.
Jongeren ku n ne n zich niet zelf aanmelden bij het project. Keerpunt krijgt zijn ka ndidaten aang eleverd via i n sta nties die zich i nzetten voor jongeren die met politie of justitie te m ake n hebbe n .
Pagina 19 Voorzieningen voor jongeren i n de Rivierenbuurt DSP - Amsterdam
leder Arbeidsbureau i n Am sterdam heeft s i n d s 1 99 6 een speciale Keerpunt
consulent. Deze con sulent heeft twee functies: helpdesk voor algemene consule nten van het arbeids bureau e n trajectbegeleider voor de jongeren.
De consulent Keerpunt i nventariseert i n een aantal gesprekken met de jong ere en zijn begeleider (een mede werker van de aanmeldende i n stantie) wat de m ogelijkh eden en wensen ten aanzien van werk zijn. Vervo lgens maakt de consul e nt een trajectp l a n om de jongere aan de slag te hel pen.
H et aansturen van het netwerk rond d e jongere staat h i e r i n centraal. Dit gebeurt onder meer door iedere twee m a anden in het Breed Keerpunt Over
leg i n d i v i d ue l e gevallen te besp reken ( z ie verder paragraaf 4 . 4 . ) . Het uit
gang spunt is dat de betro kken i nstel l i ng e n gezamenl ijk tot een geri cht aan bod te ko m e n voor de betreffende jo ngere.
E l ke stap wordt i n overleg m et de jong ere genomen . De co nsulent rappor
teert over de vorderingen aan de organis atie die de jong ere heeft aangemeld voor het project .
De con sulent voor de regio Zuid verzorgt de trajectbegeleiding van onge
veer 40 j o ngeren .
De Keerpunt-consulent merkt op d at het toeko m stbeeld van veel jongeren perpectiefloos is. Thui s he bben zij vaak te m aken met armoede, kleine behuizing e n cultuurachtersta n d . De jongeren hebben behoefte aan een concreet a a n bod en d at i s wat ze aanbieden d oordat wij over de g renzen van één i nste l l i n g kij ke n , vertelt d e consulente Zui d .
H et p roject richt zich op e e n ' zware' doelgroep, niet a l l een i n de z i n v a n arbeidstoeleiding. Het g a a t om jongeren die naast e e n c r i m i neel verleden o p h e e l veel a ndere terrei nen problemen hebbe n .
4.2 Maatwerk Amsterdam
Beleid
La ngdurig werkelozen en j o ngeren die als moeilijk plaatsbaar worden aange
merkt door het Arbeidsbureau kun nen terecht bij Bureau M aatwerk (zie parag raaf 4 . 1 ) . M aatwerk i s verantwoo rdelijk voor de bemiddel i n g en deta
chering naar JWG- of banenpoolbaan.
Sinds 1 j a n uari 1 9 9 8 i s de Wet Ins chake l i n g We rkzoekenden (WIW) van kracht. De wet vervangt de oude banenpoolregeling en de Jeug d werkg aran
ti ewet, waardoor het onder meer mogelijk is geworden om JWG - en banen
poolbanen in de m ar ktsector te creëren.
Aanbod
I n totaal zij n er b ij n a 1 2 00 jong eren d ie deelnemen a a n het JWG in en rond Amsterd a m . Volgens de derde kwartaa lrapportage 1 9 9 7 van M aatwerk waren er bij M aatwerk 24 JWG -plichtige jongeren t/m 2 5 jaar uit de Rivie
ren buurt i n geschreven. 1 9 van hen hebben een baa n , wa arvan 4 i n stads
deel Rivieren buurt.
I n de Rivieren buurt zijn i n totaal 43 jeug dgar antieba n e n beschikbaar, g ro
tendeels i n de welzijnszorg e n de stedelij ke die nste n ( 2 % van alle bes c h i k
bare JWG-pl aatsen i n en rond Amsterd a m ) . Daarvan is de helft nog vaca nt.
4.3 Overige voorzieningen
Sti chting Welzij n Ri vieren buurt - jongeren werk en sport buurtwerk
S i n d s een aantal jaren wordt het bel eid van de Sti c hti n g Welzijn Rivieren
buurt rond drie ker ntaken geformuleerd : basisaanbod , preventie en active
ring. Zoals we i n h oofdstuk 2 hebben kun nen zien, r i cht de Stichting zich ten aanzien van de doelg roep tieners en jongeren vooral op het realiseren van een basisa a n bod bestaande uit activiteiten gericht op ontmoeting en
Pagina 20 Voorzieningen voor j ongeren i n de Rivierenbuurt D S P -Amsterdam
recreatie. Toelei d i n g naar scho l i ng en werk is een beleidsthema waar nau
welijks ui tvoering aan wordt gegeve n , zo ku nn en we concl uderen uit het a a n bod.
Jon gerenwerk en s portbu urtwerk doen onder de noemer 'toel eiding scho
ling en werk' het volgende aanbod voor jongeren :
• De Rivergames , een p roject waarin een achttal jongeren als JWG-er gedurende een periode van een half jaar werkervaring ku nnen opdoen (zie hoofdstuk 2, parag raaf 2 . 2 ) .
• Het sportweekend, een kadertra i n i n g voor jongeren ( z i e bijlage 5 ) .
• Verder neemt het jong erenwerk als toeleidende inste l l i ng deel aan het Breed Keerpunt Over leg i n de Rivierenbuurt.
4.4 Overleg en samenwerking
Pagina 2 1
O p h e t gebied van w e r k l ijkt het Project Keerpunt e e n belang rijke netwerk
fu n ctie te verv u l l e n voor verschil lende i n stanties i n de Rivierenbu u rt. Vanuit Keerpunt zijn samenw erkingsverbanden aangegaan m et vele organisaties en projecten i n de versc h i l lende stad sdelen ten behoeve v a n de toeleiding en een bundeling van e xpertise.
Het p roject Keerpunt is een samenwe rki ngsverband tussen de Soci ale Di enst Am sterd am (al gehele coö rdinatie), de reg ionale A rbeidsbu reaus ( Keerpu nt-consu lente n ) , Nieu we Perspectieve n, het Centrum O ntwikkeling Projecten ( C O P) , d e reclassering, politie, Maatwerk en Werkstart.
Het Breed Keerpunt Overleg komt ee ns in de twee maanden bijeen in elk van de vier stadsd e l e n i n de regio Zu i d . Naast vertegen woordigers van bovengenoemde i nste l l i ngen nemen de 'jongereni nfotheker' van Bureau Jeugdzorg Z u i d , pol itie wijkteam Riviere n b u u rt en een jongeren werker van de Stichting Welzijn Rivierenbuurt aan het overleg deel.
De reg ionaal georg a n i seerde en o pererende i nstanties werken in het project Keer p u nt samen m et i nstanties die op stadsdeel niveau georgan iseerd zij n.
M et name vanuit h et Breed Keerpunt Overleg i s een bel a n g rijke i njectie gegeven aan het netwerk op het terre i n ' werk' .
Voorzieningen voor jongeren in d e Rivierenbuurt D S P - Amsterdam
Pagina 22 Voorzieningen voor jongeren in de Rivierenbuurt DSP - Amsterdam
