Responsible Research & Innovation

(1)

Responsible Research

& Innovation

Dinsdag 6 september 2016 9.30u - 16.30u

Paleis der Academiën, Brussel

Focusdag

(2)

Responsible Research & Innovation (RRI) is een aanpak van onderzoek en innovatie die rekening houdt met mogelijke implicaties op en verwachtingen van de samenleving, om zo inclusief en duurzaam onderzoek en innovatie te kunnen ontwerpen. RRI streeft ernaar om zoveel mogelijk maatschappelijke partners (burgers, onderzoekers, bedrijven, beleid) bij elkaar te brengen en samen te laten werken, zodat het proces en de uitkomst van onderzoek in lijn zijn met de waarden, noden en verwachtingen van de maatschappij. Het ultieme doel is om op deze manier met de hele samenleving te komen tot gedragen en duurzame innovatieve en technologische oplossingen voor de grote maatschappelijke uitdagingen van de toekomst.

Europese focus

Responsible Research & Innovation werd ingevoerd door de Europese Commissie en is een

“cross-cutting issue” in het Horizon 2020-kaderprogramma van de Europese Commissie.

Europa promoot RRI via het “Science with and for Society”-programma.

De zes actiepunten van Responsible Research & Innovation:

1. betrokkenheid van onderzoekers, industrie, beleidsmakers en burgers 2. gendergelijkheid, zowel in HR als in inhoud van onderzoek

3. wetenschapsonderwijs om toekomstige generaties te wapenen 4. open access, transparantie en toegankelijkheid van onderzoek 5. ethiek: respecteren van rechten en ethische en integriteitsstandaarden 6. bestuur: verantwoordelijkheid van beleidsmakers voor alle bovenstaande RRI in Vlaanderen

Verschillende Vlaamse instellingen en onderzoekers zijn betrokken bij Europese projecten waarin RRI speelt, maar al bij al is het RRI-concept niet wijdverspreid in Vlaanderen. Er zijn wel communities van professionals en vrijwilligers rond de verschillende actielijnen, zoals in het domein wetenschapscommunicatie.

Daarom nemen Departement EWI, de Academie (KVAB) en de Koning Boudewijnstichting het initiatief om diverse stakeholders rond dit concept samen te brengen. We wensen u een verrijkende focusdag toe.

RESPONSIBLE RESEARCH & INNOVATION

(3)

Werken aan de ideale mix van economie, wetenschap en innovatie om Vlaanderen naar de Europese top te loodsen. Dat is wat het departement Economie, Wetenschap & Innovatie (EWI) doet. De hefbomen die zij daarvoor gebruikt zijn het bevorderen van excellent onderzoek, het creëren van een aantrekkelijk en duurzaam bedrijfs- klimaat en het stimuleren van een creatieve, innovatie en onderne- mende samenleving.

Als kern van het beleidsdomein zorgt het departement EWI in de eerste plaats voor het voorbereiden, het monitoren en het evalueren van het beleid. De uitvoering ervan gebeurt door verschillende agentschappen terwijl strategische adviesraden deskundig advies bieden.

De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten is een autonoom interdisciplinair genootschap van wetenschappers, kunstenaars en bedrijfsleiders die hun expertise ten dienste stellen van de samenleving. Vanuit haar missie om wetenschap en kunst uit te dragen en bij te dragen aan een betere wereld, organiseert de Academie diverse activiteiten die raken aan RRI, zoals het publiceren van Standpunten waarin gereflecteerd wordt en aanbevelingen geformuleerd over maatschappelijk relevante thema's, het uitnodigen van buitenlandse experts (Denkers) die de situatie in Vlaanderen analyseren, het uitreiken van de onderscheidingen wetenschapscommunicatie en het huisvesten van de Vlaamse Commissie voor Wetenschappelijke Integriteit. Dit jaar publiceerde de KVAB o.m. het Standpunt “De STEM-leerkracht” over wetenschapsonderwijs; de Jonge Academie publiceerde “Citizen Science in Vlaanderen: u telt mee?!”

De Koning Boudewijnstichting is een onafhankelijke en pluralistische stichting die actief is op zowel lokaal, regionaal, federaal, Europees als internationaal niveau. We willen de maatschappij ten goede veranderen en investeren daarom in inspirerende projecten en individuen. In 2015 gaven de Koning Boudewijnstichting en de Fondsen die ze beheert 34,8 miljoen euro steun aan 264 individuen en 1.813 organisaties voor projecten rond armoede, gezondheid, ontwikkeling, maatschappelijk engagement, erfgoed,… De Stichting werd opgericht in 1976, toen Koning Boudewijn 25 jaar koning was. De KBS kan werken dankzij de gewaardeerde steun van de Nationale Loterij en alle schenkers.

De Koning Boudewijnstichting is partner in het Europees project RRI Tools, Fostering responsible Research and Innovation, dat wordt gefinancierd door het 7de Kaderprogramma. Dit project heeft als doel tools en best practices te verzamelen en een Europese RRI community of practice te ontwikkelen. De Stichting lanceerde de European Foundation Awards for Responsible Research and Innovation in 2015.

ORGANISERENDE PARTNERS: EWI, KVAB EN KBS

(4)

9:00 Onthaal en registratie met koffie 9:45 Eerste sessie

Welkomstwoord

Johan Hanssens — Secretaris-generaal, Departement EWI

Keynote: Responsible Research and Innovation, a focus of the European Commis- sion (EN)

dr. Philippe Galiay — Head of Sector Mainstreaming Responsible Research and Innovation in Horizon 2020, European commission

Keynote: Responsible Innovation (EN)

prof. dr. ir. Jeroen van den Hoven — Professor of Ethics and Technology, TU Delft Keynote: Bridging Curiosity-Driven Research and Innovation in Space Science: a Gender-Balanced Approach for Flanders (EN)

prof. dr. Conny Aerts — Hoogleraar Sterrenkunde KU Leuven, KVAB 11:00 Koffiepauze

11:20 Tweede sessie

De betekenis van RRI voor de Academie (NL)

prof. em. dr. ir. Joos Vandewalle — Bestuurder, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten

FoTRRIS – Versterken van RRI: innovatieve beleidspraktijken en –structuren (NL) dr. Anne Snick — Scientific Coordinator FoTRRIS project, VITO

(R)RR(I) in het basisonderzoek van VIB (NL)

dr. René Custers — Responsible Research Manager, VIB RRI Tools: RRI in de praktijk (NL)

dr. Gerrit Rauws — Directeur, Koning Boudewijnstichting 12:30 Lunch in de Marmerzaal

PROGRAMMA

(5)

13:30 Namiddagsessie

The history and importance of RRI: Science-Society relations under change (EN) prof. dr. Ine Van Hoyweghen — Voorzitter Belgian Science, Technology and Society Network, lid Jonge Academie

Programma van de namiddagsessies (NL)

Bart Dumolyn — Beleidsmedewerker, Departement EWI

14:00 Break-outsessies (4 parallel) - plattegrond met zalen zie pagina 15

RRI in de praktijk: tools en inspirerende praktijken (RRI Tools demo en interactieve sessie) (NL) - Ockeghemzaal

Chair: dr. Gerrit Rauws, Sara Heesterbeek en Bénédicte Gombault — Koning Boudewijnstichting, RRI Tools

RRI in de circulaire economie: opportuniteiten voor een breder innovatiebeleid (NL/EN) - Stevinzaal

Chair: dr. Anne Snick — VITO, FoTRRIS en prof. dr. ir. Egbert Lox — Umicore CuRRIcula in het hoger onderwijs: onderzoek van, voor en met de maatschappij (NL) - Espace Baudouin

Chair: Jozefien De Marrée — Project coordinator EnRRICH, expertisecel weten- schapscommunicatie Brussel wtnschp

Responsible Research in practice - Getuigenissen uit de praktijk (NL/EN) - Rubens- auditorium

Chair: ir. René Custers — Responsible Research Manager, VIB 15:45 Afsluitende sessie

Rapporteringen van de sessies Conclusies

prof. dr. em. ir. baron Jacques Willems — Ondervoorzitter, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten

16:10 Netwerkreceptie in de Marmerzaal

(6)

DE 4 BREAK-OUTSESSIES (PARALLEL)

RRI in de praktijk: tools en inspirerende praktijken (RRI Tools demo en interactieve sessie) (NL) Chair: dr. Gerrit Rauws, Sara Heesterbeek en Bénédicte Gombault — Koning Boudewijn- stichting, RRI Tools

RRI Tools: opbouwen van een betere relatie tussen wetenschap en samenleving.

Wat betekent RRI voor u en voor uw organisatie? Welke aspecten zijn belangrijk? Wordt hiermee al rekening gehouden?

Stap voor stap zal u geleid worden doorheen de toolkit om RRI in uw dagelijkse werkomgeving te kunnen implemente- ren. Naargelang het profiel van de stakeholder en de

beoogde doelstelling, kan de concretisering van RRI verschillende vormen aannemen. Aan de hand van tools en inspirerende praktijken vanuit verschillende perspectieven wordt RRI in de praktijk omgezet.

Tijdens deze sessie worden ook een self-assessment instrument en een instrument met RRI kwaliteitscriteria voorgesteld. 3 concrete voorbeelden van implementatie van RRI worden verdiept in interactieve sessies.

Deze break-outsessie vindt plaats in de Ockeghemzaal (zie p.15).

RRI in de circulaire economie: opportuniteiten voor een breder innovatiebeleid (NL/EN) Chair: dr. Anne Snick — VITO, FoTRRIS en prof. dr. ir. Egbert Lox — Umicore

Economische groei overschrijdt vandaag de planetaire grenzen en dat leidt tot grote risico’s. RRI beoogt maatschappelijk en ecologisch welzijn door R&I te integreren met een innovatief sociaal- economisch model. De circulaire economie is hierin pionier. Welk beleid is nodig om dit te versterken?

Economic growth today exceeds the planetary boundaries, leading to high risks. RRI aims at social and environmen- tal well-being by integrating R&I with an innovative socio-economic model. The circular economy is pioneer in this. What policy is needed to strengthen it?

Deze break-outsessie vindt plaats in de Stevinzaal (zie p.15).

(7)

EnRRICHing higher education curricula with community based research / cuRRIcula in het hoger onderwijs: onderzoek van, voor en met de maatschappij (NL)

Chair: Jozefien De Marrée — project coordinator EnRRICH, expertisecel wetenschapscom- municatie Brussel wtnschp

Hoe kan RRI in het hoger onderwijs eruit zien? Waarom is RRI op dat moment al belangrijk en hoe kunnen we het stimuleren? Binnen het Europese EnRRICH-project zoeken 13 univer- siteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen dit uit tot eind 2017. EnRRICH focust daarbij op onderzoek i.s.m. met

non-profitorganisaties, zowel binnen vakken als bijvoorbeeld voor eindwerken. Het project wil studenten al vertrouwd maken met RRI en maatschappelijk gebaseerd onderzoek, want de studenten van vandaag zijn de onderzoekers en de andere maatschappelijke actoren van morgen!

Meer informatie: www.enrrich.eu

Deze break-outsessie vindt plaats in de Espace Baudouin (zie p.15).

Responsible Research in practice - Getuigenissen uit de praktijk (NL/EN) Chair: ir. René Custers — Responsible Research manager, VIB

Na een korte inleiding en enkele voorbeelden zal er een discussie met de deelnemers plaatshebben op basis van de zes pilaren van RRI. Er zal met name gefocust worden op hoe vanuit een wetenschappelijke instelling best stakeholders te engageren – niet alleen in de beta-wetenschappen – en hoe om te gaan met ethische – denk bijvoorbeeld aan dierproeven – en andere maatschappelijk gevoelige kwesties. Deelnemers worden uitgenodigd om met eigen voorbeelden te komen, goed of slecht, om vervolgens daaruit lering te trekken.

After a short introduction and some examples a discussion will be held with the participants on the basis of the six pillars of RRI. There will be an emphasis on how scientific institutions best engage with stakeholders – not only from the beta-disciplines –, and how to deal with ethical issues – think for instance about animal testing –, and how to deal with other scientifically sensitive issues. Participants are invited to come with their own examples, good or bad, with the goal to learn from them.

Deze break-outsessie vindt plaats in het Rubensauditorium (zie p.15).

(8)

SPREKERS

Bart Dumolyn — Beleidsmedewerker, Departement EWI

Presentator

Bart Dumolyn is beleidsadviseur bij het Departement Economie, Weten- schap en Innovatie, waar hij zich voornamelijk bezighoudt met Open Science, RRI, en wetenschapsbeleid in Europese en internationale context. Bart is Vlaams / Belgisch vertegenwoordiger voor het Global Science Forum (OESO), de Helsinki Group on Gender in Science (ERAC), de ERAC Standing working group on Open Science and Innovation, Societal Challenge 6 van Horizon 2020 “Europe in a changing world – Inclusive, innovative and reflective societies” en de ERC-FET-MSCA Specific Configuration of the H2020 Programme Committee. Daarnaast coördineert hij mede de uitbouw van het hoog performant breedbandnetwerk van de Vlaamse kennisinstellingen (Vlaams Onder- zoeksnetwerk – VON).

Johan Hanssens — Secretaris-generaal, Departement EWI

Johan Hanssens is sinds 1 december 2015 secretaris-generaal van het departement Economie, Wetenschap & Innovatie. Hij was eerder (adjunct-)kabinetschef bij o.a. voormalig minister van Economie Patricia Ceysens en voormalig viceminister-president Annemie Turtelboom waar hij bevoegd was voor economie, innovatie, werk en internationaal Vlaanderen. Hij is licentiaat in de economische wetenschappen en licentiaat in de rechten.

(9)

dr. Philippe Galiay — Head of Sector Mainstreaming Responsible Research and Innovation in Horizon 2020, European commission Responsible Research and Innovation, a focus of the European Commission

Dr. Philippe Galiay is the Head of Sector ‘Mainstreaming Responsible Research and Innovation in Horizon 2020 and the European Research Area’ in the Unit RTD-B7 ‘Science with and for Society’ of DG Research and Innovation (European Commission), in the context of Horizon 2020 (the EU Framework Programme for Research and Innovation – 2014-2020) and the European Research Area.

Initially trained as an engineer, Philippe Galiay got a PhD in physics from the University of Strasbourg (France) in the field of holography. After an experience in research, teaching and international technology transfer with Asia, he worked during 5 years for a French Regional Council (Pays de Loire, France), promoting European and interregional coopera- tion in research.

He joined the Commission (DG Research) in 1994, coordinating Research and Structural Policies. He participated to the creation of the Science and Society Directorate and to the preparation and launching of the White Paper on Governance and the Science and Society Action Plan in 2001. He is the author of several policy and academic papers (e.g.

on nanotechnologies, on socio-epistemic networks).

prof. dr. ir. Jeroen van den Hoven — Professor of Ethics and Technology, TU Delft

Responsible Innovation

Prof. dr. M.J. (Jeroen) van den Hoven is full professor of Ethics and Technology at Delft University of Technology and editor in chief of Ethics and Information Technology. He was the founding scientific director of 3TU.Centre for Ethics and Technology (2007-2013). In 2009,

he won the World Technology Award for Ethics as well as the IFIP prize for ICT and Society for his work in Ethics and ICT. Jeroen van den Hoven is Programme Chair of the Dutch Research Council on Responsible Innovation and member of the TU Delft Blockchain Lab.

(10)

prof. dr. Conny Aerts — Hoogleraar Sterrenkunde KU Leuven, KVAB Bridging Curiosity-Driven Research and Innovation in Space Science: a Gender-Balanced Approach for Flanders

Professor Conny Aerts is directeur van het Instituut voor Sterrenkunde en vicedecaan Communicatie & Outreach van de Faculteit Wetenschap- pen van de KU Leuven. Conny studeerde wiskunde aan de Universiteit Antwerpen (1988) en doctoreerde in de sterrenkunde aan de KU Leuven (1993), waar ze in 2001 gewoon hoogleraar werd. In 2012 ontving Conny als eerste vrouw in de exacte wetenschappen de Francquiprijs (ook gekend als Belgische Nobelprijs) voor haar baanbrekend onderzoek in de asteroseismologie.

Zij is lid van talrijke internationale commissies en Raden van Bestuur. Al van vóór haar profes- soraat is Conny erg begaan met gender, kansengroepen en wetenschapsonderwijs. Zij verzorgt talrijke outreachactiviteiten in België en in het buitenland.

Zij is sinds 2011 lid van de Academie (KVAB) en is co-auteur van het Standpunt “De STEM-leerkracht”.

prof. dr. em. ir. Joos Vandewalle — Bestuurder, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten

De betekenis van RRI voor de Academie

Prof. em. dr. ir. Joos Vandewalle is emeritus gewoon hoogleraar aan het departement Elektrotechniek (ESAT-Stadius) van de KU Leuven. Hij is doctor in de ingenieurswetenschappen, met onderzoek in wiskundige ingenieurstechnieken zoals systeemtheorie, signaalverwerking, niet-lineaire circuits en cryptografie. Sinds 2012 coördineert hij de ijkings- toets wiskunde voor de opleiding burgerlijk ingenieur in Vlaanderen.

Hij is sinds 1996 lid van de Academie en is momenteel Bestuurder van de Klasse van de Technische wetenschappen van de KVAB, waardoor hij deel uitmaakt van het Bureau en de Raad van Bestuur van de Academie. Samen met Willy Verstraete heeft hij de stuurgroep wetenschapscommunicatie van de Academie opgericht, die nu de onderscheidingen wetenschapscommunicatie uitreikt (loopbaanprijs en jaarprijzen).

Joos Vandewalle is hoofdauteur van het Standpunt “De STEM-leerkracht” en zit de werkgroep “Privacy in tijden van internet en big data” voor, die eveneens werkt aan een Standpunt van de Academie.

(11)

dr. Anne Snick — Scientific Coordinator FoTRRIS project, VITO FoTRRIS – Versterken van RRI: innovatieve beleidspraktijken en –struc- turen

Dr. Anne Snick is a PhD in Philosophy of Education (KU Leuven). Since over 30 years she has done research in the fields of social innovation and sustainable economic models. Since 2012 she is a board member of the Club of Rome – EU Chapter.

Currently Dr. Anne Snick is at VITO and in charge of the H2020 FoTRRIS

project, Fostering a Transition towards Responsible Research and Innovation Systems. The planetary ecosystem is threatened by an economic model that is focused on growth (and therefore also R&I). Responsible R&I therefore requires a different embedding and valorisa- tion of research. FoTRRIS explores what infrastructure and policy is required. The project is funded within Horizon 2020 with partners in 6 EU countries.

ir. René Custers — Regulatory & Responsible Research Manager, VIB (R)RR(I) in het basisonderzoek van VIB

René Custers is trained in molecular biology and technology assessment and joined VIB headquarters at the end of 1997. At VIB he coordinates the regulatory policy and the policies concerning safety, ethics and integrity. He is also involved in science communication. He is an expert in the legislation and safety of GMOs and genome edited organisms. He is a member of the Belgian Biosafety Advisory Council, Council member at the European Biosafety Association, and member of the animal ethics review board of the Faculty of Sciences of UGent.

(12)

dr. Gerrit Rauws — Directeur, Koning Boudewijnstichting RRI Tools: RRI in de praktijk

Gerrit Rauws (°1962) is directeur bij de Koning Boudewijnstichting. Hij werkt sinds 1989 bij de Stichting en hij coördineert er de programma’s

“Gezondheid en biomedisch wetenschappelijk onderzoek”, “Maat- schappelijk engagement”, “Onderwijs in Vlaanderen” en de activiteiten van het Prins Filip Fonds.

Hij leidde verschillende nationale en Europese projecten over de governance van wetenschap en technologie en over burgerparticipatie. Hij is lid van de stuurgroep van het Research Forum van het European Foundation Centre en van het European Foundations’ Initiative on Dementia (EFID). Hij lanceerde de European Foundation Awards for Responsible Research and Innovation in 2015.

Gerrit Rauws is doctor in de wetenschappen, specialisatie fysische geografie (KU Leuven, 1989).

prof. dr. Ine Van Hoyweghen — Voorzitter Belgian Science, Technology and Society Network, lid Jonge Academie

The history and importance of RRI: Science-Society relations under change

Ine Van Hoyweghen is Associate Professor at the Centre for Sociological Research (CeSO) at KU Leuven where she directs the Life Sciences &

Society Lab. She holds a PhD (2004) from KU Leuven, which was publis- hed as a book, Risks in the Making. Travels in Life Insurance and Genetics (Amsterdam University Press, 2007), and is the co-editor of Making Global Health Care Innovation Work. Standardization and Localization (Palgrave, 2014, with Nora Engel and Anja Krumeich). Since 2013 she holds an FWO Odysseus grant on the social aspects and implications of biomedicine.

She is a Member of the Young Academy of the Royal Flemish Academy of Belgium for Science and the Arts (KVAB) and is the Coordinator of the Belgian Network of Science, Technology & Society (www.bsts.be).

(13)

dr. Gerrit Rauws, Sara Heesterbeek en Bénédicte Gombault — Koning Boudewijnstichting RRI in de praktijk: tools en inspirerende praktijken (RRI Tools demo en

interactieve sessie)

RRI Tools is een Horizon2020-project, uitgevoerd door een multidisciplinair consortium van 26 instellingen onder leiding van de Spaanse stichting "la Caixa". Onderzoekers, het maatschappelijk middenveld, educatief personeel, ondernemers en beleidsmakers over heel Europa bundelden hun krachten in RRI Tools om samen te werken aan een sterkere relatie tussen onderzoek en innovatie enerzijds en de samenleving anderzijds.

Samen beschikken deze partners over de relevante ervaring in alle verschillende aspecten van verantwoord onderzoek en innovatie.

Negentien RRI Hubs zijn gecreëerd om te voorzien in de dekking in 30 landen in de Europese onderzoeksruimte, die zich uitbreidt over heel Europa. Deze hubs zijn verantwoordelijk voor het trainen in het gebruik van de RRI Toolkit, het aanbevelen van beleidsmakers op nationaal en regionaal niveau en voor het verspreiden van het begrip RRI. De Koning Boudewijnstichting is betrokken bij het inhoudelijke luik van het RRI Tools project en staat in voor de Belgische en Luxemburgse Hub.

Het team is samengesteld uit Gerrit Rauws, directeur, Bénédicte Gombault Senior Project coordinator en Sara Heesterbeek, Project Officer Responsible Research and Innovation

prof. dr. ir. Egbert Lox — Senior Vice President Government Affairs, Umicore

RRI in de circulaire economie: opportuniteiten voor een breder innovatiebeleid (met Anne Snick)

Egbert Lox is MSc and PhD in Chemical Engineering (University of Ghent). He built up the R&D group for automotive emission control catalysts at the central research laboratories of Degussa AG (Germany). He was manager of the corporate Umicore R&D depart- ment, a team that dealt with product and process development in the

broad area of “materials for a better life”. He is now Senior Vice President Government Affairs, based in Umicore’s headquarters in Brussels, Belgium.

He is chair of the Board of Directors of Innotek, a Flanders based organization that facilita- tes start-up companies and that runs two business incubation centers.

He lectures on automotive emission control catalysts at Karlsruhe Institute of Technology, at the Institut Français du Petrole, and at the AutoUni, the Corporate University of Volkswagen in Wolfsburg. He is a member of the Academy (KVAB) since 2009.

Sara HeesterbeekGerrit RauwsBénédicte Gombault

(14)

Jozefien De Marrée — Project coordinator EnRRICH, expertisecel wetenschapscommunicatie Brussel wtnschp

cuRRIcula in het hoger onderwijs: onderzoek van, voor en met de maatschappij

Sinds november 2010 schippert Jozefien De Marrée tussen onderzoek en maatschappij binnen WTNSCHP, de cel wetenschapscommunicatie van de Vrije Universiteit Brussel. Ze coördineert de Brusselse Wetenschapswin- kel die onderzoeksvragen van non-profitorganisaties vertaalt naar onder- werpen van eindwerken, wat ondertussen al tot honderden samenwer- kingen tussen masterstudenten, onderzoekers en organisaties leidde.

Daarnaast leidt ze het Europese EnRRICH-project dat tot eind 2017 in 13 Europese instellingen Responsible Research & Innovatie binnen curricula van het hoger onderwijs moet verhogen.

prof. em. dr. ir. baron Jacques Willems — Ondervoorzitter, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten Conclusies

Prof. em. dr. ir. Jacques Willems is emeritus gewoon hoogleraar aan de Universiteit Gent. Van opleiding Burgerlijk Werktuigkundig- Elektrotechnisch Ingenieur en Master of Science (Rijksuniversiteit Gent, MIT) werd hij assistent, hoogleraar, decaan en van 1993 tot 2001 rector van de Universiteit Gent, waardoor hij ook enige tijd voorzitter was van VLIR en van FWO.

Jacques Willems is lid van de Academie, waar hij Bestuurder was van de Klasse Technische wetenschappen in 2013 en 2014. Hij is nu ondervoorzitter van de Academie en voorzitter van het Comité van Toezicht van de Vlaamse Commissie voor Wetenschappelijke Integriteit. Hij is ook voorzitter van de Universitaire Stichting.

(15)

ZALEN PALEIS

Gelijkvloers: Paleis der Academiën en Troongebouw

Eerste verdieping: Paleis der Academiën 1. Auditorium Albert II: Plenaire sessies

2. Rubensauditorium: Responsible Research in practice - Getuigenissen uit de praktijk (VIB) 3. Secretariaat KVAB

4. Atrium

5. Ockeghemzaal: RRI in de praktijk: tools en inspirerende praktijken (RRI Tools demo) 6. Leeszaal

7. Espace Baudouin: cuRRIcula in het hoger onderwijs: onderzoek van, voor en met de maatschappij

1. Marmerzaal: Lunch en receptie 2. Troonzaal

3. Stevinzaal: RRI in de circulaire economie: opportuniteiten voor een breder innovatiebeleid 4. Lipsiuszaal

(16)

DEELNEMERSLIJST

Gregory Absillis FWO

Conny Aerts KU Leuven / KVAB Stephanie Agten Departement EWI Kim Barbé FWO

Sofie Bekaert UZGent- Bimetra

Hanan Ben Abdeslam Expertisecentrum Kraamzorg Vollemaan Olivier Boehme FWO

Carine Boonen Flanders' Care Yvan Bruynseraede KU Leuven / KVAB Jean Paul Bumba Katy OHCA Asbl

Myriam Buyse Europese Commissie Philippe Cara Vrije Universiteit Brussel Isabelle Chaput withPEPS

Marcela Chavez Liège University Hiospital Elke Christiaen Howest

Nadine Clément MIC

Filip Colson Duurzaam Hoger Onderwijs, Dep. LNE Eline Comer Arteveldehogeschool

Els Compernolle VRWI

Etienne Cools Ministère de la Communauté française - DGENORS Eva Cools Vlerick Business School

Evy Copejans Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ)

Jean-Philippe Cornelis UCL Civic Forum Creatopia In Anthropology Leontien Cremers CEDLA

Tom Creten Departement EWI

René Custers VIB

Kalilou Dama YES Inc MALI

Ils De Bal Departement EWI

Elke De Beukelaer Pulse Transitienetwerk Cultuur An De Bruyn Het College, KOV, Vilvoorde Dieter De Bruyn Universiteit Gent

Hans De Canck iMinds

Jolien De Crom OCMW

Peter Paul De Deyn Universiteit Antwerpen - Instituut Born Bunge Martine de Gerlache SPRLU Cogeneris

Veronique de Halleux imec Jozefien De Marée enRRICH Anja De Meerleer

Hanne De Roo VLEVA

Esther De Smet Universiteit Gent

Katrien De Smet Artesis Plantijn Hogeschool Marianne De Voecht University of Antwerp Liselotte De Vos Departement EWI Jozef De Witte

David De Wolf Universiteit Gent Nicole Debois Docteur en médecine Lieven Debremaeker Fodeco

Stijn Delauré KU Leuven Helga Deschrijver iMinds

Heidi Desmet GO!

Erwin Dewallef Departement EWI

Arthur Dierickx Brussels/Belgium/Benelux Touristguiding Roger Dijkmans VITO

Marc Dooms Universitaire Ziekenhuizen Leuven Freddy Dumortier KVAB (vast secretaris)

Amandine Englebert

Nancy Fockedey Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) Veerle Follens CONIX RDBM Advisors

Karlijn Franck HoGent

Philippe Galiay European Commission Ludo Gelders KVAB

Anna Geukens Cultuur, Provincie Limburg Karolien Geurts Hogeschool PXL

Danielle Gilliot Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) Caroline Godts Sociale InnovatieFabriek

Freddy Goeffers Belfius

Bénédicte Gombault Koning Boudewijnstichting Elvira Grassi European Commission Nel Grillaert Universiteit Antwerpen Paul Hagan WHEB

Griet Hanegreefs KU Leuven Johan Hanssens Departement EWI Rita Hauchecorne Departement EWI Sara Heesterbeek Koning Boudewijnstichting Jolien Hemelsoet Hogeschool Gent Laura Herman Timelab

Marc Hermans UEMS Section For Psychiatry Ivan Hermans Anty Foundation

Geert Hofman Howest

Xiaojun Hu Zhejiang University

Lesley Hustinx Vakgroep Sociologie Universiteit Gent Jonas Kasongo-Ilunga Justice Paix et Sauvegarde de la Creation Etienne Keller Dep. Keller

Luc Ketele vzw Heartsaver

Diane Kleinermans Beleidscel van Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Erik Laes VITO/EnergyVille

Jan Lammertyn UGent

Veerle Lamote HoGent

Andras Laszlo GlobalVisionSharing.net Ignace Lemahieu Universiteit Gent

Inge Lerouge KU Leuven

Veerle Lories Departement EWI

Egbert Lox Umicore

Marie T. Lubs ARPNS

Carlos Maes Fédération Wallonie-Bruxelles Christelle Maeyaert KU Leuven

Yves Magloire Parlement Africain de la Société Civile Johan Malcorps GROEN

Christiane Malcorps SOLVAY / KVAB Cedric Malfroid

Joachim Mathieu Vrije Universiteit Brussel Jan Meneve VITO

Lut Mergaert Yellow Window Liliane Moeremans Departement EWI

Brigitte Mouligneau Circulaire economie - OVAM Aziz Naji Belspo

Marie-Thérèse Nolf ZS

Jorge Nova KU Leuven

Léa Nys Bevolkingssocioloog

Christel Op De Beeck Departement Onderwijs Vlaanderen Mário Parrot European Commission

John Pearson Universiteit Namen

Kaat Peeters vzw Sociale InnovatieFabriek Richard Penny Universiteit Gent

Carl Pétré OCMW Antwerpen

Lien Plasschaert Vlaamse Vereniging voor Schoolpsychologie (VVSP) Lothe Ramakers KU Leuven

Tine Rams Universiteit Antwerpen

Karen Rappé Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) Danielle Raspoet VRWI

Gerrit Rauws Koning Boudewijnstichting Christian Reniers COHEZI

Zoë Robaey Rathenau Instituut Luc Rosiers AP

Ronald Rousseau KU Leuven Paul Schreurs VLAIO

An Schrijvers VRWI

Sanna Sebastiano Region Friuli-Venezia-Giulia (Brussels Liaison Officer) Bert Seghers KVAB / VCWI / Jonge Academie

Jan Seys Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) Rosette S'Jegers Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) Eric Sleeckx Kabinet minister Muyters

Els Smeyers Universiteit Hasselt

Elke Smits UZ Antwerpen

Anne Snick VITO Jan Soobs COC

Peter Spyns Departement EWI Sooike Stoops VIB

Evi Swinnen Timelab

Lieven Top Departement EWI

Tom Tournicourt Departement EWI

Judith Urlings Instituut voor Mobiliteit, Universiteit Hasselt Ana Valenzuela Interdisciplinary Research Network Philip Van Avermaet Departement EWI

Ilja Van Braeckel Vrije Universiteit Brussel Geert Van Calster KU Leuven

An Van Damme

Leo Van De Loock Agentschap Innoveren en Ondernemen

Giele Van Den Berghe Expertisecentrum Wetenschapscommunicatie Brussel Jeroen Van Den Hoven TU Delft

Stefanie Van Der Burght Ghent University Nele Van Der Elst Technopolis Karen Van Der Perre Timelab vzw

Arjan van der Star UCLL Geography - Sustainability

Dirk Van Dyck KVAB

Veerle Van Helsland Wijkgezondheidscentrum De Vlier Annelies Van Hoorebeke Technopolis

Ine Van Hoyweghen Belgian Science, Technology and Society Jef Van Laer Vrije Universiteit Brussel

Anne Van Meerbeeck Zelfstandige consultant en familiaal bemiddelaar Marc Van Montagu VIB - IPBO

Inge Van Nieuwerburgh Universiteit Gent Michiel Van Oudheusden KULeuven

Géry van Outryve d'Ydewalle KVAB (gewezen vast secretaris) Pierre Van Renterghem WELBIO asbl

Hanne Van Reusel KU Leuven, faculteit architectuur, campus Sint-Lucas Brussel Audrey Van Scharen Vrije Universiteit Brussel

Andre Van Steirteghem Vlaamse Commissie voor Wetenschappelijke Integriteit Eva van Velzen Netwerk bewust verbruiken

Thierry Vancrombrugge FOD Justitie

Mosky Vandebroeck Eco Roof Smile/ Rodato Philippe Vandenbroeck shiftN

Joos Vandewalle KVAB Hannelore Vanhaverbeke KU Leuven Femke Vanschoonlandt UC Leuven-Limburg Bram Vanthournout Departement EWI Sofie Vanthournout Sense about Science EU Pierre Verdoodt Departement EWI Bart Verheecke Erasmushogeschool Brussel Marian Verhelst KU Leuven

Piet Verhoeve iMinds Greg Verhoeven Vlaams ABVV Sofie Verkest Vrije Universiteit Brussel

Ann Verlinden Instituut voor Tropische Geneeskunde Kimberly Vermylen OCMW

Han Verschure KULeuven Yves Walravens Multipix

Colombe Warin European Commission Hilde Willekens UGent

Jacques Willems KVAB - UGent Wim Winderickx Departement EWI Luc Wittebolle SuMa Consulting Marleen Wynants Crosstalks VUB 16

(17)

Nadine Clément MIC

René Custers VIB

Jolien De Crom OCMW

Hanne De Roo VLEVA

Heidi Desmet GO!

Amandine Englebert

Geert Hofman Howest

Jan Lammertyn UGent

Egbert Lox Umicore

Marie T. Lubs ARPNS

An Schrijvers VRWI

Evi Swinnen Timelab

An Van Damme

Dirk Van Dyck KVAB

Jacques Willems KVAB - UGent Wim Winderickx Departement EWI Luc Wittebolle SuMa Consulting Marleen Wynants Crosstalks VUB

17

(18)

Nadine Clément MIC

René Custers VIB

Jolien De Crom OCMW

Hanne De Roo VLEVA

Heidi Desmet GO!

Amandine Englebert

Geert Hofman Howest

Jan Lammertyn UGent

Egbert Lox Umicore

Marie T. Lubs ARPNS

An Schrijvers VRWI

Evi Swinnen Timelab

Els Van Damme Universiteit Gent / KVAB / VCWI

An Van Damme

Dirk Van Dyck KVAB

DEELNEMERSLIJST

(19)

Nadine Clément MIC

René Custers VIB

Jolien De Crom OCMW

Hanne De Roo VLEVA

Heidi Desmet GO!

Amandine Englebert

Geert Hofman Howest

Jan Lammertyn UGent

Egbert Lox Umicore

Marie T. Lubs ARPNS

An Schrijvers VRWI

Evi Swinnen Timelab

Els Van Damme Universiteit Gent / KVAB / VCWI

An Van Damme

Dirk Van Dyck KVAB

(20)