Schriftelijke vragen (art. 39 RvO)
aan Gedeputeerde Staten van Gelderland
datum : 1-12-2020
van : L. van der Veer (Partij voor de Dieren) onderwerp : Stikstofdepositie door de binnenvaart Op de website van de provincie1 is te lezen :
“We willen dat de binnenvaart sneller duurzamer wordt. Het Expertise en Innovatie Centrum Binnen- vaart (EICB) deed onderzoek voor ons. Hieruit blijkt dat door de binnenvaart duurzamer te maken, er veel stikstofwinst te behalen is. Het kabinet trekt hiervoor € 79 miljoen uit. Maar met een investering van in totaal € 200 miljoen kan de helft van de schepen onder Nederlandse vlag redelijk makkelijk en snel een katalysator krijgen. Daardoor neemt de stikstofbelasting (NOx) per schip met 80-95% af. Met dat extra geld kan het Rijk het doel voor de beschermde natuur langs de grote rivieren halen. Boven- dien heeft deze maatregel een positief effect op de Veluwse natuur.”
De stikstofuitstoot door de binnenvaart was al eerder genoemd in de concept-uitvoeringsagenda Gel- derse Maatregelen Stikstof2 :
“Ook de hoge emissies van de binnenvaart op de Waal zorgen voor depositie effecten tot aan de noordzijde van de Veluwe.”
en
“Daarnaast hebben we zelf het initiatief genomen voor een verduurzamingsonderzoek samen met het Expertise en Innovatie Centrum Binnenvaart. De provincies in het midden en zuiden van het land doen mee aan dit Gelderse initiatief. De uitkomsten worden in de tweede helft van 2020 verwacht.”
Als we in de Aerius Monitor de depositie in Natura 2000 gebied Rijntakken opzoeken in optie “Stikstof- depositie in relatie tot natuur” ziet de situatie er minder ernstig uit dan in Natura 2000 gebied Veluwe :
Er zijn hexagonen met overschrijding van 1 tot 2 maal de kritische depositie waarde (KDW) (licht- paars) en meer dan 2 maal de KDW (donkerpaars) maar ook veel groene hexagonen zonder over- schrijding.
Als we de donkerpaarse plek bekijken in “Informatie op locatie” zien we dat het gaat om leefgebied
“Lg11. Kamgrasweide & Bloemrijk weidevogelgrasland van het rivieren- en zeekleigebied” met een KDW van 1.429 mol/ha/j terwijl de hoogste depositie ter plaatse 3.352 mol/ha/j is :
In “Hoofdstuk 2” kunnen we de herkomst zien van de hoge depositie :
3.149 mol/ha/j is vooral afkomstig van een lokaal veehouderijbedrijf, 54 mol/ha/j (bijna een factor 60 minder) is van de scheepvaart.
In “gebiedsinformatie. Hoofdstuk 4” kunnen we de meeste gevoelige natuur in de Rijntakken zien :
De donkerpaarse hexagonen met gevoelige natuur zijn van het type “H6120 Stroomdalgraslanden”. In
“Depositie op lokatie, hoofdstuk 3” zien we dat er bij Kekerdom gebieden zijn waar de KDW wordt overschreden :
In “Depositie op lokatie, hoofdstuk 2” zien we dat de bijdrage van de veehouderij 570 mol/ha/j is, en van de scheepvaart 101 mol/ha/j :
Zelfs in gebieden die dicht bij de rivier en relatief ver van veehouderijbedrijven liggen, is de depositie door veehouderijbedrijven bijna zes maal zo hoog als die van de binnenvaart.
Bovendien is de situatie op de Veluwe vele malen ernstiger. Bijna alle hexagonen zijn daar overbelast :
Habitattype H3130 “Zwakgebufferde vennen” is hier bijvoorbeeld ruim drie keer overbelast :
Ook hier is de belangrijkste bijdrage die van veehouderij in de buurt :
De bijdrage van scheepvaart is bijna twintig keer minder.
Ook in de “Landkaart 2030” zijn de grotere problemen op de Veluwe en andere Natura 2000-gebieden buiten de Rijntakken duidelijk te zien3.
De vraag is dus of de 200 miljoen euro die het college voor de binnenvaart wil gebruiken niet beter ook ingezet kan worden om de depositie door veehouderijbedrijven te verminderen.
Ook in de analyse4 van het Planbureau van de Leefomgeving zijn de kosten van stikstofmaatregelen voor de binnenvaart hoger dan voor de veehouderij. Het Planbureau wijst er verder op dat jaarlijks ook zonder (subsidie)maatregelen al 90 motoren vervangen worden door schonere, en dat met een stimu- leringsregeling voor motorvervanging (door een stage-V motor) de mogelijkheden voor uitrol van (semi-)elektrische aandrijving op langere termijn worden beperkt.
1. De provincie heeft door Wageningen Universiteit laten onderzoeken wat het effect is van verschillende scenario’s voor een vrijwillige gerichte opkoopregeling voor
veehouderijbedrijven.
Is Gedeputeerde Staten bereid, mede gezien het feit dat het om tientallen tot honderden miljoenen euro’s gaat, bij dat onderzoek ook scenario’s te betrekken waarbij het budget minder gebruikt wordt voor maatregelen bij de binnenvaart, en meer voor uitkoop van veehouderijbedrijven ?
2. Kan het onderzoek van het Expertise en Innovatie Centrum Binnenvaart openbaar toegankelijk worden gemaakt ?
Luuk van der Veer
Lid Provinciale Staten van Gelderland Partij voor de Dieren.
