STAGE
PROGRAMMERING GRAND THEATRE GRONINGEN
Ba kunsten, cultuur en media S3237524
Dominique Sikkema Van Speykstraat 49a 9726 BK Groningen 0647990450
d.sikkema.1@student.rug.nl
Grand Theatre Groningen J. Blankenberg
Rijksuniversiteit Groningen L. D. M. E. van Heteren
Voorwoord
Vorig jaar juni was ik vrijwilliger op Oerol Terschelling. Ik merkte daar dat ik het ontzettend leuk vind om bij voorstellingen te helpen en zo in de praktijk met theater bezig te zijn. Met de bachelor kunsten, cultuur en media krijg ik veel theoretische kennis over (de geschiedenis) van kunst, en in mijn geval vooral van theater. Die kennis wilde ik graag in de praktijk toepassen. Vanaf september zou ik alleen nog een scriptie hoeven schrijven om mijn bachelor te halen, wat betekende dat ik genoeg tijd zou hebben om er een stage naast te doen. Ik besloot op zoek te gaan naar een relevante stage waaraan ik mijn vrije tijd kon besteden. Ik hoopte dan meer ervaring in de theaterwereld te krijgen.
Een studievriendin wist dat ik hiernaar op zoek was en stuurde mij een oproep door. Grand Theatre Groningen zocht een stagiair(e) programmering. Ik was al wat bekend met Grand Theatre, omdat ik daar wel eens voorstellingen had gezien. Er hangt een fijne sfeer en het is een relatief klein theater, hopelijk genoeg ruimte voor mij om meer over het verschillende werk in een theater te weten te komen. Ik had mijn motivatiebrief en CV ingezonden en een paar weken later mocht ik op gesprek komen. Gelukkig ging deze goed en vanaf 2 september 2019 mocht ik beginnen.
Inhoudsopgave
Inleiding 4
Beschrijving stage gevende organisatie 5
Beschrijving stage 7
Evaluatie 10
Conclusie 12
Bijlagen 13
Inleiding
Stage gevende organisatie
Grand Theatre is, zoals geformuleerd op de website grandtheatregroningen.nl, het eigenzinnige en baanbrekende theater van Groningen. Ze programmeert en produceert toonaangevend theater.
Vanuit het hart van de stad speelt het theater een actieve, verbindende rol tussen makers in het noorden en de rest van de wereld. Grand Theatre plaatst toonaangevend theater- en dansaanbod in actueel en hedendaags perspectief. Samen met publiek, lokale creatieven, maatschappelijke
partners, en nationale en internationale kunstenaars zoekt ze naar nieuwe gedachten, verbanden en werkwijzen om professionele podiumkunsten waardevol te maken voor de inwoners van Noord- Nederland.
Stage-opdracht
De stage zoals formeel afgesproken en geformuleerd in het stageplan omvat de volgende werkzaamheden:
Meedenken en meewerken aan de invulling van de maandelijkse clusterprogramma’s;
Inhoudelijke informatie verzamelen over voorstellingen en gezelschappen en dat vertalen naar aansprekende teksten voor publiek;
Administratieve ondersteuning bieden, met name de verwerking in het centrale planningsprogramma;
Bijhouden van een prospectieagenda;
Aanwezig zijn bij afspraken en deelname aan het wekelijkse activiteitenoverleg.
Vragen die ik van te voren had gesteld om erachter te komen hoe een theater en theaterprogrammeur opereren waren:
Wat zijn de precieze taken van een programmeur? Is er een vast takenpakket? Zo ja, wat houdt die in?
Met welke argumenten legitimeert een programmeur zijn keuzes? In hoeverre zijn de keuzes persoonlijk?
Hoeveel werken medewerkers van het theater samen? Hoeveel overleggen ze en hoeveel beslissen ze individueel?
Leerdoelen
De leerdoelen zoals beschreven in het stageplan waren:
Te weten komen met wat voor personen in de theatersector een theaterprogrammeur in contact komt en nauw mee moet samenwerken.
Achter de problemen en aandachtspunten van georganiseerde activiteiten komen.
Kennis vergaren over de banden die Grand Theatre heeft met andere theaters en theatergezelschappen en wat dat betekent voor het theater en haar programma.
Te weten komen wat er als randprogramma bij theatervoorstellingen mogelijk is en hoe die programma’s georganiseerd kunnen worden.
Inzicht krijgen in verschillende samenwerkingsvormen binnen een bedrijf.
Over het algemeen is het gelukt deze leerdoelen te behalen. Ik heb meegemaakt hoe de
programmeur te werk ging en heb op een kleine schaal ervaren hoe het is om in de programmering van een theater te werken. In de rest van het verslag zal ik dit meer toelichten.
Beschrijving van de organisatie
Zoals beschreven op grandtheatergroningen.nl en in het samengevoegde beleidsplan programmeert Grand Theatre veel professioneel, experimentele en gevarieerde voorstellingen, waarin theater als podiumkunst centraal staat. Deze voorstellingen kunnen verschillen van dans, toneel, mime, circus et cetera. Daarnaast programmeert Grand Theatre zowel internationaal als nationaal theater. Hierin vindt het theater het vooral belangrijk makers in het Noorden een podium te geven. Grand Theatre is gevestigd op de Grote Markt. Vanuit het hart van de stad brengt Grand Theatre dus nationale en internationale makers en bezoekers samen. De voorstellingen worden gemaakt aan de hand van maandverhalen. Dit zijn maandelijkse thema’s die de geplande voorstellingen aan elkaar linkt. Ze worden zo’n één à twee maanden van te voren gemaakt door de programmeur en marketeer.
Doordat de thema’s niet een jaar van te voren al vastgesteld worden, zijn ze actueel en maatschappelijk betrokken.
Het theater bestaat uit vijftien verschillende personen. Het zakelijke team bestaat uit de algemeen directeur, de zakelijke ondersteuner en de officemanager. Het artistiek team bestaat uit vier personen: de artistiek directeur, de programmeur, de assistent programmering en de jeugd programmeur. Eén persoon gaat over de kaartverkoop en een andere over het sociaal
ondernemerschap. De marketing en communicatie wordt gedaan door twee personen. Techniek en productie wordt verdeeld onder drie personen. De organisatie is een algemeen nut beogende instelling (ANBI) onder de naam Stichting Grand Futura. Op grandtheatregroningen.nl staat
beschreven dat ‘de stichting zich ten doel stelt zonder winstoogmerk: het bevorderen van culturele activiteiten in het algemeen en de podiumkunsten in het bijzonder, en alles wat daarmee verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord, alsook voor andere activiteiten die in dit kader passen’. Daarnaast wordt Grand Theatre ondersteunt door een team kassavrijwilligers. Die vrijwilligers draaien gemiddeld twee diensten per maand. Tijdens zo’n dienst worden vooral kaartjes verkocht en publiek ontvangen.
Op de website grandtheatregroningen.nl staat beschreven dat Grand Theatre als bioscoop haar deuren opende in 1930. Deze bioscoop bestond tot 1977, wanneer het failliet ging. Vanaf dat moment zag een groep krakers hun kans en kraakten het pand en zij beheerden het gebouw voor een lange tijd. In 1994 vond er een grote verbouwing plaats. Vanaf dat moment waren er
verschillende ruimtes in het pand die jonge makers konden ondersteunen en ze zorgden ervoor dat de organisatie zich kon ontwikkelen als productiehuis. Wegvallende subsidie van het Rijk resulteerde in een faillissement in 2015. In 2016 werd er een nieuwe organisatie in staat gesteld: Stichting Grand Futura.
Deze huidige stichting heeft vier algemene doelstellingen, zoals beschreven in het samengevoegde beleidsplan van Grand Futura:
1. Grand Theatre behouden als centrale plek in het Noorden voor het tonen van toonaangevende, onafhankelijke podiumkunsten
2. Grand Theatre herpositioneren als productiehuis voor residentie- en coproductieactiviteiten.
3. Organisatie en financiën stabiliseren in een nieuwe, duurzame en flexibele werkwijze en structuur.
4. Het profiel van het Grand Theatre bevestigen als een belangrijk referentiepunt in het Noorden, in Nederland en Vlaanderen en binnen een bredere internationale context.
In de SRP aanvraag van 2019 is de missie van Grand Theatre te vinden. De Stichting wil vooral voorstellingen programmeren die vragen oproepen over overtuigingen, in plaats van deze te bevestigen. Ze wil verhalen vertellen met actueel en uitdagend werk. Grand Theatre ziet zichzelf als dé plek voor verdieping, ontmoeting en discussie.
Naast voorstellingen programmeren houdt Grand Theatre zich ook bezig met talentontwikkeling in het Noorden. Zo is Grand Theatre partner van Station Noord. Station Noord is een
samenwerkingsverband van zeven grote podiumkunstorganisaties en vier vooropleidingen en jeugdtheaterscholen uit de drie noordelijke provincies. Dit netwerk creëert binnen nieuwe
samenwerkingsvormen ruimte voor beginnende theatermakers. Zo kunnen talenten hun artistieke dromen vormgeven en worden ze vanaf het begin van de productie begeleid.
Grand Theatre opent jaarlijks haar deuren voor festivals. Voorbeelden zijn: Noorderzon Performing Arts Festival Groningen, Let’s Gro, Jonge Harten en International Film Festival Rotterdam. Bovendien heeft zij samen met Jonge Harten de Grote Harten Club opgericht. Dit is een club voor mensen die niet bekend zijn met, maar wel geïnteresseerd zijn in theater. Samen gaan ze een seizoen lang op zoek naar wat theater is en wat het kan zijn. Voorafgaand aan en/of aansluitend op een voorstelling bespreekt de Grote Harten Club een aspect van theater met een theatermaker of expert, of hebben ze een workshop. Elke avond heeft z’n eigen thema en perspectief.
Professionele podiumkunsten is waar Grand Theatre vooral op focust, maar daar houdt zij het niet bij. Er worden door het seizoen heen verschillende sociale projecten en clubhuizen georganiseerd.
Een groot project is ‘Meet the Neighbours’. Met dit project worden kunstenaars en lokale bewoners bij elkaar gebracht. De kunstenaars creëren bijvoorbeeld een nieuw werk, waarin de stad en/of ommeland een rol spelen, en laten bewoners hun mening en perspectief erop geven. Maar de bewoners kunnen ook aangemoedigd worden zelf hun steentje bij te dragen aan een kunstwerk, door middel van workshops. Naast de sociale projecten wil Grand Theatre ook
amateurtheatermakers de kans geven zich artistiek te ontwikkelen in Grand Theatre. Eén keer per jaar organiseert zij daarom in juni de Amateurweek. In deze week is het podium uitsluitend bedoeld voor amateurgroepen. In oktober kunnen de amateurgezelschappen zich door middel van het invullen van een formulier opgeven. Vervolgens maakt de assistent programmeur een keuze in gezelschappen en voorstellingen en deelt hij de week in. Grand Theatre begeleidt de theatermakers in het proces naar de voorstelling toe. Zo geeft het theater hen een opstapje te groeien en een breder publiek te krijgen.
Als laatste vindt Grand Theatre, beschreven in grandtheatregroningen.nl, het belangrijk persoonlijke banden met theatermakers aan te halen en warm te houden. Het liefst is de samenwerking goed en kunnen er afspraken gemaakt worden om de makers vaker uit te nodigen, of ze in huis in residentie te laten gaan. Grand Theatre heeft namelijk haar eigen studio, waarin theatermakers kunnen repeteren of hun voorstellingsmateriaal kunnen afmonteren. Voor repetities of andere culturele activiteiten verhuurt Grand Theatre de twee voorstellingszalen: de Beneden- en Bovenzaal. Een internationaal voorbeeld is het circusgezelschap Circa. Sinds 2016 zijn zij al te zien in Grand Theatre.
Zij komen nu jaarlijks in december een paar avonden optreden. Het gezelschap huurt tevens overdag de desbetreffende voorstellingszaal om er te repeteren.
Beschrijving van de stage
Formele afspraken over wat de stage zou inhouden waren:
· Het bijwonen en notuleren van zowel het werkoverleg als het activiteitenoverleg;
· Het bijwonen van afspraken en bijeenkomsten;
· Het contacteren en contact behouden met theatergezelschappen (bijvoorbeeld het opvragen van
specifieke informatie en gegevens);
· Het verzamelen en structureren van interne informatie en gegevens (bijvoorbeeld het schematiseren
van alle coproducties van Grand Theatre).
De stageperiode begon op maandag 2 september 2019. Het idee van de eerste paar weken was het schaduwen van de programmeur. Dat betekende vooral bij afspraken zitten en meeluisteren. Voor de stageperiode kreeg ik toegang tot de programmeringse-mail. Stage gerelateerde e-mails konden via dit e-mailadres verstuurd en beantwoord worden. De stagedagen waren maandag en dinsdag van 10:00 uur tot 18:00 uur op het kantoor.
Een algemene taak die wekelijks terugkwam was het notuleren tijdens het werkoverleg op maandag en het activiteitenoverleg op dinsdag. Bij dit specifieke werkoverleg was iedereen uitgenodigd, omdat het programma van het seizoen behandeld zou worden. De programmeur nam hierin de leiding. Ze ging het gehele voorstellingsprogramma van het op dat moment komende seizoen (september tot en met december 2019) bij langs. Hierbij vertelde ze wat haar overweging was om deze specifieke voorstellingen te programmeren en de rest van het team kon hierop reageren en vragen stellen.
De eerste weken bestond uit het verdiepen in het programma van Grand Theatre. Dit betekende het doorlezen van voorstellingen, het bekijken van bijbehorende trailers en het lezen van informatie over de theatermaker(s). Daarnaast was er een nieuwe website in de maak. Op deze website zou het archief van Grand Theatre online komen. De programmeur vroeg mij om een lijst te maken van alle coproducties die tussen Grand Theatre en theatergezelschappen tot heden hadden plaatsgevonden (zie bijlage 1). De volgende informatie moest verzameld worden:
De naam van de theatermaker/-groep;
De naam van de voorstelling;
De afkomst van de theatermaker/-groep: land en stad;
Wanneer de coproductie actief was/is: De première tot en met de laatste speeldatum;
De relevantie van de coproductie: wanneer ze nog spelen, hoe Grand Theatre op de website van de theatermaker/-groep vermeld staat, welk logo van Grand Theatre wordt gebruikt, of Grand Theatre wel (goed) in de credits staat;
Een foto van de productie: campagnebeeld
Deze informatie van alle coproducties moest zowel naar de programmeur als de hoofd marketeer gestuurd worden. Zij zouden kijken of er nog informatie miste en of de rest van de informatie klopte.
Al deze data kwam in het online archief van Grand Theatre.
Een doorlopende opdracht was het bekijken van de precieze aanvang- en eindtijden van voorstellingen. Van sommige voorstellingen die gepland stonden, waren de eindtijden nog niet duidelijk. Van de aankomende voorstellingen, een maand of twee voor de voorstellingsavond, maakte ik een lijst. De programmeur gaf aan de hand van die lijst de contactgegevens van de contactpersoon van de theatermakers/-groepen. Ik stelde een mail op en stuurde die naar de verschillende contactpersonen (zie bijlage 2).
Om niet meerdere mails naar één theatermaker/-gezelschap te hoeven sturen, controleerde ik, gelijk met het opstellen van de lijst van voorstellingseindtijden, de aanwezigheid van technische riders en contracten van elk aankomende voorstellingen. Wanneer de eindtijden van een voorstelling
bijvoorbeeld nog niet duidelijk waren en er ook nog geen contract van ontvangen was, kon ik beide vragen in één mail stellen. Deze lijsten met eindtijden, contracten en technische riders hield ik door de stage heen bij. De informatie werd door de stageperiode heen verzameld en verwerkt in de online planner.
In de tweede week van de stage woonde ik twee afspraken van de programmeur bij. Eén daarvan was met de programmeur van Studium Generale. Deze afspraak ging over het Kennisdiner van december 2019. Het Kennisdiner is een gelegenheid voor bezoekers om te eten en tegelijkertijd te luisteren naar sprekers over een bepaald thema en daar samen over te discussiëren. Daarnaast wordt er een kunstenaar uitgenodigd die een zelfgemaakt kunstwerk toont en de link met het thema van het diner uitlegt. De programmeurs gingen samen brainstormen over de inhoud en de vorm van het diner. Ze bedachten een thema en gaven opties voor eventuele sprekers en kunstenaars.
De andere afspraak was met de directeur van Jonge Harten over de Grote Harten club. Ze hadden het samen over de promotie voor de club, de eventuele onderwerpen die per avond besproken konden worden, wie van hen welke avond zou leiden en welke voorstelling er op de avonden bekeken zou kunnen worden. Daarnaast bespraken ze de verschillende werkvormen die in zo’n avond gebruikt zouden kunnen worden.
Het doel van het bijwonen van beide afspraken was het luisteren en eventueel meedenken en -praten over projecten.
Een overkoepelende taak die vaak in de opdrachten terugkwam was het formuleren van meningen.
Door de stage heen heb ik geoordeeld over dramateksten, voorstellingen en programma-voorstellen.
Ik heb bijvoorbeeld bij het naderen van het Jonge Harten festival het programma van 2020 doorgelezen. Ik beoordeelde hierbij de geplande voorstellingen.
Daarnaast heb ik mij bezig gehouden met de invulling van de Amateurweek. De assistent programmering liet me kijken naar de voorstellingen die in juni 2019 waren geprogrammeerd. Ik beschreef mijn mening bij elke voorstelling die opgegeven was voor de Amateurweek. Per opgegeven voorstelling gaf ik mijn mening over zowel de inhoud en vorm van de voorstelling als de
theatermaker/-groep. Eind september vertaalde ik de Nederlandse oproep voor de Amateurweek naar het Engels en maakte ik het Google formulier voor een zogenaamde ‘open call’. Via dit formulier konden amateurtheatermakers en -groepen zich voor de Amateurweek aanmelden. Per oproep beantwoordde ik vervolgens de volgende vragen:
Wat valt me op bij deze oproep?
Voor wie is deze voorstelling bedoeld?
Wat voor theatermaker/-groep is het?
Waar hopen wij op?
Kunnen wij als theater iets voor deze maker/-groep betekenen? Is dit podium voor hen een stapje verder?
Waarom zou ik deze groep wel/niet deze kans gunnen?
Daarnaast bekeek ik door de stage heen aanvragen en videoregistraties van voorstellingen voor het volgende jaar. Tijdens het lezen en bekijken van deze aanvragen stelde ik mezelf de vraag wat ik wel en niet interessant zou vinden om te programmeren. Daarnaast bekeek ik de speeltijden van de te programmeren voorstellingen en bedacht ik vandaaruit thema’s voor eventuele
maandverhalen. Ik maakte een lijst met alle doorgestuurde voorstellingen (zie bijlage 3) en de programmeur en ik bespraken samen de voorstellingen. Hierbij gaf de programmeur aan waarom zij wel of niet een voorstelling zou programmeren. Tijdens deze gesprekken kon ik haar en zij mij vragen om een toelichting van een standpunt.
Ik heb verder onderzocht welke Nederlandse jeugdtheater teksten het meest geschikt zouden zijn om te vertalen naar het Frans. De programmeur van Grand Theatre was namelijk gevraagd om Nederlandse jeugdtheater teksten die eventueel de moeite zijn om naar het frans te vertalen uit te zoeken en op te sturen, omdat theatermakers in Frankrijk meer buitenlandse
jeugdtheaterteksten vertalen en opvoeren. Ik kreeg de verantwoordelijke taak om te onderzoeken welke Nederlandse jeugdtheater teksten het meest geschikt zouden zijn om te vertalen naar het Frans. Hierbij maakte ik een overzicht van bekende Nederlandse jeugdtheater teksten. Ik noteerde het volgende:
De schrijver van de tekst;
Het gezelschap die het stuk heeft opgevoerd;
Het jaartal dat de tekst is geschreven;
De prijzen en nominaties die de tekst en/of het geproduceerde stuk heeft gekregen;
De taal waarin de tekst al eventueel is vertaald;
Recensies die over de tekst en/of het stuk zijn geschreven;
Mijn eigen mening over de tekst.
Na de keuzes te bespreken met de programmeur werd de uiteindelijke lijst van vijf Nederlandse jeugdtheaterteksten naar de Franse contactpersoon gestuurd.
Het grootste project in de stage was het onderzoeken van de eventuele relevantie van handouts.
Een handout geeft achtergrondinformatie over Grand Theatre en de voorstelling/theatermaker. Het biedt de bezoeker extra inzichten zodat hij/zij de voorstelling beter kan duiden. Samen met de stagiaire marketing en communicatie onderzocht ik wat een handout kan inhouden, wat voor effect het kan hebben en in welke vormen de handout gemaakt en uitgegeven kan worden. Eerst vroegen we andere theaters en theaterfestivals of zij ook gebruik maken van handouts en zo ja, of ze voorbeelden naar ons toe wilden sturen. Uit deze documenten konden wij inspiratie halen.
Daarnaast hebben we informatie over de geschiedenis en de visie van Grand Theatre opgezocht op de website van het theater en de gepubliceerde documenten, zoals het beleidsplan. Alle gevonden informatie hebben we in één verzameldocument gestopt. Vragen en ideeën die we hadden bij voorstellingen schreven we ook op in dit document en we maakten handout proefversies. We wilden voor de bezoeker de handout inhoudelijk zo relevant en vermakelijk mogelijk maken. Hierbij hielden we rekening met zowel nieuwe bezoekers als bezoekers die al bekend zijn met Grand Theatre. Vanuit de data die we hadden verzameld in het verzameldocument maakten we een basisdocument voor eenieder die voor Grand Theatre een voorstellingshandout zou maken (zie bijlage 4). Hierin beschreven we de inhoud, de eventuele vorm en het bedoelde effect van de door ons uitgewerkte handout. In dit document staan ook voorbeelden van informatie over Grand Theatre en relevante vragen die de handoutmaker kan beantwoorden voor de bezoeker.
Grand Theatre werkt met een online planner. Hierin staan overzichtelijk de voorstellingen en andere activiteiten die in het huis plaatsvinden. Bij elke activiteit kunnen kenmerken en opmerkingen geplaatst worden. Mij werd gevraagd opmerkingen en kenmerken van bepaalde activiteiten aan te vullen, maar ook aankomende activiteiten in te plannen. Een kenmerk was bijvoorbeeld de eindtijd van een voorstelling, het aantal te vergeven vrijkaarten en/of de specifieke locatie. Voorbeelden van activiteiten die ingeroosterd moesten worden waren de standaard maandelijkse clubhuizen en jaarlijkse festivals.
Ik heb tijdens de stage de diversiteit van het programma onderzocht door een lijst op te stellen die liet zie hoe het theateraanbod van de afgelopen twee jaar van Grand Theatre was. Hierin werd het gender, het geboorteland, het geboortejaar en de kunstdiscipline van de maker genoteerd (zie bijlage 5). Grand Theatre wil namelijk elk seizoen een zo veelzijdig en gevarieerd mogelijk programma en door bovenstaande gegevens te noteren kon er een duidelijk overzicht van de diversiteit van het programma ontstaan. Vandaaruit werd gekeken of bijvoorbeeld de man-vrouw verdeling of de leeftijdsverdeling in theatermakers eerlijk was.
Als laatste wil de programmeur van Grand Theatre een overzichtelijke activiteitenkalender op de muur van haar kantoor hebben. Die kalender bevat de verschillende activiteiten in een maand, de
informatie per activiteit of het een theater- of dansvoorstelling of een residentie of repetitie is en in welke zaal een voorstelling speelt. Ik heb nagedacht over de vorm en uitwerking van deze kalender en mijn ideeën doorgegeven aan de programmeur. Samen hebben we nog gebrainstormd over de meest effectieve en efficiënte vorm van de kalender. Met deze onderzoeken en gesprekken zou er een kalender ontstaan waarbij de programmeur met één blik meteen kan zien of een maand al vol zit of juist meer voorstellingen en randprogramma’s kan/moet hebben.
Evaluatie
In deze evaluatie staat per stage-opdracht beschreven wat ik heb geleerd en hoe het deel uit heeft gemaakt aan de van te voren geformuleerde leerdoelen.
Door het notuleren tijdens de twee overleggen op maandag en dinsdag kreeg ik inzicht in de verschillende samenwerkingsvormen binnen een bedrijf. Ik leerde veel theater gerelateerde en Grand Theatre specifieke termen kennen. Omdat ik niet actief deel uitmaakte van het gesprek, kon ik wel alles goed en gedetailleerd in me opnemen en opschrijven. In een korte tijd wist ik welke activiteiten zich wanneer afspeelde in het theater en welke activiteiten prioriteit hebben. Ook de manier van werken en overleggen bij een relatief kleine organisatie werden tijdens deze
vergaderingen duidelijk. Alle medewerkers en daarmee alle takken van het theater hebben veel met elkaar te maken, werken nauw samen en maken gezamenlijke besluiten. Ik kreeg als stagiaire veel mee van de verschillende afdelingen door aanwezig te zijn bij de overleggen.
De medewerkers hoefden zich geen zorgen te maken over het juist opschrijven van de informatie. Zij konden vrijuit discussiëren en gesprekken voeren en ik notuleerde.
Door mij in het begin te verdiepen in het veelzijdige programma van Grand Theatre en haar coproducties vergaarde ik al gauw kennis over de banden die Grand Theatre heeft met andere theaters en theatergezelschappen en wat dat betekent voor het theater en haar programma. Ik ontdekte een patroon in terugkerende theatergezelschappen en ik kwam erachter dat Grand Theatre een samenwerkingsverband heeft met andere podiumkunst organisaties. Daarnaast hielp deze opdracht ook voor mezelf om meer kennis op te doen over regionale, nationale en internationale theatermakers en -gezelschappen. Het resultaat van mijn onderzoek naar coproducties kon gebruikt worden voor het online archief. Door mij vervolgens te focussen op de diversiteit van Grand Theatre kregen zowel de programmeur als ik een beeld van hoe gevarieerd het programma per seizoen en per jaar is. Tevens weet ik nu op welke websites ik het beste kan zoeken wanneer ik op zoek ben naar een bepaalde theatermaker, -tekst of -voorstelling.
Door vaak mijn mening te moeten formuleren bij opdrachten, kwam ik achter de problemen en aandachtspunten van de programmeur tijdens het kiezen van voorstellingen in een programma. Ik leerde hiermee hoe ik een mening zelf op de juiste manier kon formuleren en opschrijven. Tevens hielp het mij steeds beter te begrijpen hoe organisaties een bepaalde status proberen uit te stralen en wat voor soort voorstellingen en gezelschappen zij een podium willen bieden. De vraag die je bijvoorbeeld als programmeur soms moet stellen is: past ons theater in de gebruikte speellijst, past de voorstelling bij onze reputatie, ons publiek en de ruimte die wij te bieden hebben?
De programmeur kent zelf al veel theatermakers en -groepen, waardoor haar mening soms kan worden beïnvloed. Door mij kreeg ze inzicht in hoe een videoregistratie of een
voorstellingsbeschrijving overkomt op iemand die nog niet veel extra achtergrondinformatie heeft.
Met het bijhouden van de eindtijden, contracten en technische riders van voorstellingen kwam ik te weten met wat voor persoon in de theatersector een theaterprogrammeur in contact komt en nauw mee moet samenwerken. Ik leerde wat belangrijk is bij het programmeren van een voorstelling en
hoe ik contact moest maken en behouden met theatermakers. Nu weet ik meer over de
professionele houding tegenover, in dit geval, theatermakers en -gezelschappen. Het is bijvoorbeeld belangrijk, heb ik gemerkt, om te laten zien dat je een mail hebt gelezen en om erop te reageren. Dit is zowel beleefd, als professioneel, en het geeft duidelijkheid voor de ander. Dit deed ik aan het begin van de stage minder. Niet alleen met de contactpersonen van de theatergezelschappen, maar ook met de programmeur. Ik kreeg namelijk in de halfjaar evaluatie met de programmeur te horen dat ik wat vaker zou mogen terugkoppelen. Hiermee bedoelde ze wanneer ik een opdracht af had, dat ik de uitwerkingen ervan meteen naar haar zou opsturen en wanneer ik iets niet begreep of ik ergens niet uitkwam, dat ik haar meteen zou aanspreken. Ik liet in het proces van een opdracht niet regelmatig weten waar ik mee bezig was en hoe dat ging, maar ik wachtte het moment af dat iemand naar mij kwam om dingen te bespreken. Tijdens de rest van de stage ben ik vaker naar de stagebegeleider gegaan om te laten zien waar ik mee bezig was. Wanneer ik vast was gelopen, had ik dat meteen kunnen aangeven en konden we het sneller samen bespreken.
Het bijhouden van de eindtijden, contracten en technische riders en het invullen van activiteiten en kenmerken in de online planner zijn kleine, maar belangrijke klussen. Ik leerde mijn weg te vinden in zo’n planner en wat voor aspecten belangrijk en essentieel zijn bij het inplannen van een activiteit (denk aan locatie, tijden en technische bijzonderheden), maar door mij hoefden de medewerkers er zelf niet meer achteraan te gaan.
Met het onderzoeken van de muurkalender kwam ik achter de specifieke aandachtspunten van een programmeur. Ik probeerde te visualiseren hoe ik de kalender het liefst zou willen hebben. Ik leerde wat relevante informatie van een voorstelling is voor een programmeur en wat eventuele invullingen van zo’n kalender zouden kunnen zijn. De programmeur en ik konden samen brainstormen en de programmeur kreeg door mij een ander perspectief ten opzichte van het efficiënt noteren van de juiste informatie in de kalender.
Tijdens het onderzoek van de handouts van theatervoorstellingen kwam ik nog meer te weten met wat voor personen een theaterprogrammeur nauw moet samenwerken. Ik werkte samen aan dit onderzoek met de stagiaire van de marketingtak. Door in het proces nauw onze resultaten met de programmeur en de marketeer te bespreken, kregen we beiden een beter beeld van de verschillende focuspunten, de verschillen en de overeenkomsten van marketing en programmering. We kregen de mogelijkheid ons extra te verdiepen in de visie van Grand Theatre en haar geschiedenis. Tijdens dit onderzoek heb ik veel geleerd over het proces van een onderzoek en de aanpak ervan. Soms wilde ik te snel, waardoor ik leerde dat het belangrijk is regelmatig uit te zoomen naar het totaalbeeld en het doel van een project: waarvoor zou een handout kunnen dienen? Tevens leerde ik mij te verplaatsen in de ‘klant’ van het project. Dit was tijdens dit onderzoek de bezoeker. De handout zou namelijk voor hen gemaakt worden.
De programmeur en marketeer wisten bovendien zelf ook niet wat de beste vorm of inhoud van een handout zou zijn, daarom gaven ze ons de opdracht. Wij mochten uitzoeken of een handout van waarde zou zijn en zo ja, hoe deze het beste ingevuld kon worden. Hierdoor konden we na ons onderzoek een basisdocument aanleveren met advies en tips voor het theater over het gebruik, de vorm en de inhoud van een handout. Hieruit kunnen zij opmaken of een handout relevant en de moeite waard is. In bijlage 4 is te zien wat wij de belangrijke inhoud voor een handout vinden.
Conclusie
Tijdens de stage bij Grand Theatre heb ik meer kennis verkregen van (Noord-Nederlands) theater en een duidelijk beeld gekregen van wat een programmeur doet. Ik ben enthousiast geworden over de baan in programmering. Ik ben nu gemotiveerd vaker naar voorstellingen te gaan. Hierbij zal ik niet meer alleen kijken naar wat er op het podium staat, maar ik wil verder kijken naar hoe de
voorstelling bijdraagt aan het theater en aan het programma. Lijkt erover nagedacht te zijn toen de programmeur koos voor deze voorstelling?
De meeste leerdoelen die van te voren waren opgesteld heb ik bereikt:
Achter de problemen en aandachtspunten van georganiseerde activiteiten komen: Een programmeur heeft een vast takenpakket. Dit is het inplannen en bijhouden van activiteiten, met name voorstellingen. De programmeur van Grand Theatre doet er echter nog meer naast, zoals het meedenken en -organiseren van het Kennisdiner. Grand Theatre geeft haar medewerkers vrijheid om meer te doen dan alleen de vaste taken. Daarnaast zijn de keuzes van een programmeur erg persoonlijk. De programmeur moet zelf enthousiast zijn van een voorstelling om vervolgens anderen ervoor te kunnen enthousiasmeren.
Te weten komen met wat voor personen in de theatersector een theaterprogrammeur in contact komt en nauw mee moet samenwerken en inzicht krijgen in verschillende
samenwerkingsvormen binnen een bedrijf: In Grand Theatre werken de medewerkers veel samen. Ze overleggen alle nieuw ingekomen projecten, laten elkaar weten hoe
samenwerkingen gaan, en richten zich samen op bepaalde projecten. Ze hebben vaak overleggen met het hele team of met een deel van het team om zo overal van op de hoogte te blijven en elkaar zo vaak mogelijk updates te kunnen geven.
Kennis vergaren over de banden die Grand Theatre heeft met andere theaters en theatergezelschappen en wat dat betekent voor het theater en haar programma: Grand Theatre veel connecties met zowel internationale als nationale theatergezelschappen, die vaak terugkomen in de programma’s van Grand Theatre. Grand Theatre heeft zelfs nauwe contacten met andere podiumkunstorganisaties door een samenwerkingsverband te hebben en samen deel uit te maken van festivals.
Te weten komen wat er als randprogramma bij theatervoorstellingen mogelijk is en hoe die programma’s georganiseerd kunnen worden: Omdat Grand Theatre zoveel verschillende connecties heeft en die goed onderhoudt, zijn er erg veel mogelijkheden voor een randprogramma. De programmeur neemt dan contact op met iemand en gaat in gesprek samen met de andere partij over de precieze invulling van de randprogramma.
Bijlagen
BIJLAGE 1 Een deel van de lijst coproducties
Naam groep Naam voorstelling
Herkomst groep (land+stad)
Première – laatste speeldatum
GT vermeld? Ja:
Hoe?
Oude of nieuwe logo GT?
Leonardo Moreira / Cia.
Hiato
ODISSEIA Brazilië (BR) São Paulo
15-05-2018 → 30-06-2019
Ja, goed vermeld op lignedirecte.net
Geen logo
Colin Dunne
& Sidi Larbi Cherkaoui (met Noorderzon)
Session Ierland (IE) Limerick
&
België (BE) Antwerpen
12-06-2019 → ? Ja, goed vermeld op cherkaoui (net als Noorderzon)
Geen logo
Yan Duyvendak (met Noorderzon)
invisible Zwitserland (CH) Genève
16-08-2019 → 25-03-2020
Ja, goed vermeld op duyvendak.com (net als Noorderzon)
Geen logo
De Warme Winkel
Vincent Rietveld gaat voor de Louis d’Or
Nederland (NL) Amsterdam
27-02-2018 → 13-09-2019
Ja, goed vermeld op dewarmewinkel.nl
Geen logo
Floor van Leeuwen / TENT
Muur Nederland
(NL) Amsterdam
15-09-2018 → 07-07-2019
Ja, goed vermeld op tent.eu
Oude logo
Veerle van Overloop / ShELFISH Productions
What Lies Beneath
Nederland (NL)
18-09-2019 → doorlopend
Nee, niet vermeld op shelfish.productions
Geen logo
Veerle van Overloop / ShELFISH Productions
One Million People and Me
Nederland (NL) Groningen
31-08-2018 → 08-05-2019
Ja, goed vermeld op shelfish.productions
Geen logo
Annie Dorsen (met
Noorderzon)
The Great Outdoors
Verenigde Staten (VS) New York City
16-08-2017 (voorpremière), 20-08-2017 → 24-03-2019
Ja, goed vermeld op anniedorsen.com (net als Noorderzon)
Geen logo
BIJLAGE 2 Opzet mails naar contactpersonen/theatermakers Beste meneer/mevrouw [of voornaam],
Op [dag datum jaar] staat [naam groep] met [naam voorstelling] in Grand Theatre Groningen. Zou u ons de technische rider van deze voorstelling zo snel mogelijk willen sturen? Deze hebben wij
namelijk nog niet ontvangen. Daarnaast zal de voorstelling om [tijd] uur beginnen, maar de eindtijd is nog niet bekend. Hoe lang zal de uiteindelijke duur van de voorstelling zijn? Als laatste hebben wij nog geen contract van u ontvangen, zou u die ook naar ons willen sturen?
Ik hoor graag van u.
Met vriendelijke groet,
--- Dag Hinke,
Bedankt voor uw mail. Wat leuk dat u ons voor deze voorstelling benadert. Het klinkt zeker
interessant, maar helaas moet ik u meedelen dat de productie niet binnen onze programmering past.
Grand Theatre richt zich namelijk op de podiumkunsten, waarin theater centraal staat. In uw mail is te zien dat ‘Songs of the Liberation’ grotendeels gefocust is op muziek. Hiervoor zijn wij helaas niet het juiste podium.
Opnieuw bedankt voor de aanvraag.
Met vriendelijke groet,
BIJLAGE 3 Meningen over voorstellingen Maandverhaal ideeën:
Vrouw → Shakti, Liebe Jelinek
Macht (Power and its (dis)advantages) → Een democratische avond voor bijna iedereen, De Managers, Life oh life, Casting the pass
Spelen
Tijd
Iets doen met de ‘lezingen’ van Language, Aren en Act?
Ulrike Quade Company - Yerma (ja, maar kan dat qua zaal?)
“Tijdens een vruchtbaarheidsritueel wurgt ze haar man” → oke…
Het gaat over rouw en afscheid. We zijn natuurlijk altijd bezig met afscheid nemen, dan wel van dingen, dan wel van dieren, dan wel van mensen. Dit blijft dus altijd wel een actueel onderwerp. Maar zij zeggen: als we afscheid durven te nemen, dan vechten we ons vrij. Dat vind ik een mooie uitspraak, want meestal durven we dat niet en willen we dat ook niet.
Maar afscheid nemen kan dus juist iets heel moois zijn en dat lijkt Quade te willen overbrengen.
Over het algemeen combineren ze beeldende kunst, dans, performance, tekst en muziek.
Deze voorstelling heeft dans, tekst, poppenspel en muziek.
Ik heb hun voorstelling ‘Technostalgia’ op Oerol ervaren en vond die echt heel gaaf. Zowel de vorm als de inhoudelijke betekenis. Dus mijn verwachtingen zijn wel hoog nu..
Speelt in zomer/najaar 2020, en wel in midden en grote zalen.
Vooral dans, tekst, poppenspel en muziek.
Leineroebana - The Greenhouse dances (nee)
Ze proberen met dans mensen vanuit verschillende culturen/achtergronden/disciplines met elkaar te verbinden (beetje hetzelfde als met BackBone dus)
Het gaat om de dans die een weg naar buiten zoekt ofzo? De dans die zich aan het lichaam openbaart. Ik snap de beschrijving van ‘de betekenis’/het onderwerp niet zo goed. Zoals ik het interpreteer/lees is er geen verhaal dat wordt uitgebeeld, maar gaat het puur om de dans en de bewegingen van het lichaam.
Ik ben hier niet per se enthousiast over. Ik begrijp niet zo goed wat de essentie en relevantie is.
Speelt in maart t/m april 2021.
Vooral dans.
Amateurweek programma 2019
Algemeen: heel gevarieerde lijst. Veel uiteenlopende voorstellingen.
USVA Dance Collective - Strata & Alma Mater
o Alma Mater: snap ik goed. Dat is een erg actueel onderwerp, aangezien veel mensen tegenwoordig struggelen met hun gender en identiteit.
o Strata: Is een kort verhaaltje, snap niet precies wat de bedoeling is. (vanuit het tekstje van GT iig) Maar door Alma Mater snap ik sowieso dat deze is verkozen.
A-Way Productions - Labyrinth of Lines (try-out)
o Ook erg actueel. Mensen, en vooral studenten/scholieren, hebben vaker last van een burn-out. Lopen bij een psycholoog is nog steeds een taboe en daarom negeren we liever onze gevoelens en houden we onze gedachten voor onszelf in plaats van ze te delen en hulp te zoeken.
Ulteam - ImproWeerwolven
o Interactief theater: je moet ervan houden, maar ik snap dat die erin zit. Ook cool dat ze al zulke succesvolle voorstellingen hebben gehad eerder.
VRIJDAG - FilmMuziek
o Het is een stuk luchtiger dan de rest. Het heeft geen actueel onderwerp oid. En waarom deze als eindvoorstelling? Dit als knaller op zondag?
Overige opgegeven voorstelling:
Focus Vocaal:
“bijzondere, niet alledaagse muziek.” Wat was jullie reactie hierop? Ik zou meteen denken: ja oke, geef voorbeeld. Want hier heb ik nog niets aan :s Of zal dat komen door de beperkte aantal zinnen?
Vertel in 5 zinnen waar jullie voor staan: dit is een heel gek gegeven antwoord. Je hebt 5 zinnen en je gebruikt er uiteindelijk maar één. Dat snap ik niet. Dan vertel je toch waarom zij uniek en verrassend zijn? Dit is heel vaag.
Waarom in GT: Ze willen gewoon in een theater. Het maakt hen niet uit waar. Misschien hadden ze wat meer research moeten doen naar GT, en waarom nou dáár. Waarom denken ze dat GT zorgt voor goede akoestiek?
Algemeen: ze geven vage antwoorden, waardoor je je interesse verliest. Het is denk ik belangrijk om je ideeën duidelijk te hebben en dat ook op papier te zetten. Waarom ben je zus en zo, waarom wil je dit. Geef voorbeelden, wees duidelijk.
→ Waarom zij niet: ik denk omdat ze te vaag waren. Ze hadden geen overtuigend, vast verhaal.
BIJLAGE 4 Een deel van het handout basisdocument Inhoud
In dit document vind je de basiselementen voor de handout per voorstelling. Deze informatie kun je aanvullen met specifieke informatie over de maker/voorstelling etc. Vraag bijvoorbeeld eens iemand om input voor de handout. Bijvoorbeeld: Wat weet André over de geschiedenis met Circa? Of: vraag iemand van Station Noord over de talentontwikkeling van de maker?
Stijl
Probeer niet te veel uit te leggen, maar vooral te laten zien. Geef de informatie op een speelse/vlotte manier. Bijvoorbeeld: psst, dit mag je pas na de voorstelling bekijken [QR code]. De identiteit van Grand Theatre moet opgenomen zijn in de vorm.
Inhoud handout
De handout bestaat uit de volgende structuur/elementen:
Over de maker/voorstelling
Link naar maandverhaal/visie
Wist je dat…?
Welkom Grand Theatre
Tips
Credits Visie Grand Theatre
Dit gedeelte geeft een idee over waarom Grand Theatre doet wat het doet. Dit is een kort onderdeel van ongeveer 3 zinnen. Het onderdeel Visie mag wel steeds hetzelfde zijn. Dit is namelijk waar wij voor staan. Zo nodig kun je dit aanvullen met informatie die specifiek aansluit op de connectie met de maker/voorstelling.
Over de maker/voorstelling
Dit gedeelte is vrij in te vullen. Houd de Grand Theatre tone of voice aan. Probeer ook vooral de link tussen de maker/het onderwerp van de voorstelling en Grand Theatre te omschrijven.
Link met Grand Theatre (maandverhaal of visie of Station Noord oid..)
In dit onderdeel beschrijf je het maandverhaal en waarom deze voorstelling daarbij past. Als er geen maandverhaal is, kun je hier meer ingaan op de band tussen Grand Theatre en de maker.
Judith vragen/bij de maker checken. Hoe past dit in het thema? Extra insteek zonder dat je uitlegt, of dingen zegt die niet kloppen over de voorstelling.
Tips
Aanraders die aansluiten op thema/genre.
Credits
Deze staan op de website. Je kunt ze daar vandaan kopiëren/plakken.
BIJLAGE 5 Een deel van de lijst diverse theatermakers 2018-2019
Maker(s) Geboortejaa
r
Gender Geboorteland Discipline
Kaatje Kooij (OT Rotterdam) 1990 Vrouw Nederland Toneel
Dunja Jocic 1978 Vrouw Servië (nu NL) Dans
Floor van Leeuwen (TENT / VEEM)
1984 Vrouw Nederland Theater/Mime
→ Man-vrouw verhouding: 10v/6m
→ Bicultureel: 3/16 2019-2020
Maker(s) Geboortejaar Gender Geboorteland Discipline
CHOU Tung-Yen / YU Yen-Fang (WERC / Very Theatre)
? Man Taiwan Film + Dans
Julian Hetzel (Campo) 1981 Man Duitsland (nu
België)
Theater + Beeldende Kunst
Connor Schumacher 1987 Man Verenigde Staten
(nu NL)
Dans
→ Man-vrouw verhouding: 15v/21m
→ Bicultureel: 5/36
