ECONOMISCHE JAARCIJFERS 2020

(1)

Persconferentie essenscia

ECONOMISCHE JAARCIJFERS 2020

Ook in uitdagend coronajaar blijft chemie & life sciences sector investeren en jobs creëren

21 april 2021

(2)

Agenda

• Economische kerncijfers:

jaarcijfers 2020 & prognoses 2021

• Van brexit & corona naar relance & Green Deal:

focus op innovatie, internationale handel & energietransitie

Hans Casier, voorzitter essenscia

Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia

(3)

2020: minder omzet, meer jobs

ECONOMISCHE IMPACT

• Omzet daalt met meer dan 6%, in alle segmenten van de sector

• Export blijft nipt status quo, ondanks negatieve brexitimpact

INVESTEREN IN TOEKOMST

• Met 95.500 jobs zit tewerkstelling op hoogste niveau in bijna 20 jaar

• Investeringen stijgen met 10% en zitten op recordniveau

• Recordbedrag aan investeringen in R&D: 5,5 miljard, stijging van +20%

BROOS HERSTEL

• Fragiel ondernemersvertrouwen & onderbezetting productiecapaciteit

(4)

ECONOMISCHE

IMPACT

(5)

Chemie, kunststoffen & life sciences:

een diverse maar nauw verweven sector

(6)

Les uit de coronacrisis: essentiële sector aan het begin van talrijke waardeketens

Chemie & life sciences levert de essentiële grondstoffen en materialen voor tal van andere economische sectoren

Machinebouw Voeding Bouw

Elektronica Automobiel

Textiel Sport &

vrije tijd

Luchtvaart Energie &

drinkwater Medisch

(7)

Coronacrisis duwt omzet ruim 6% lager

• Omzet zakt met 6,3% naar 60,8 miljard EUR, laagste peil sinds 2012

• Omzetverlies in 2020 bedraagt meer dan 11 miljoen euro per dag

• Sector vertegenwoordigt bijna kwart van omzet verwerkende industrie

-6,3%

(8)

Omzetdaling is het sterkst in chemie

• Impact is grootst in chemie (-10%), maar ook daling in farma (-1,8%) en

kunststoffen (-0,2%). Sector doet wel beter dan industrieel gemiddelde (-11%)

• Daling is grootst in tweede kwartaal, heropleving in vierde kwartaal

• Situatie op bedrijfsniveau is erg verschillend: vooral veel verliezers

2019 2020

- 4 % - 13 % - 8 % - 0,6 % Omzetdaling in elk kwartaal van 2020 ten opzichte

van 2019

(9)

Internationale handel wint nog meer aan belang in economisch moeilijke context

81,3 83,3 87,6 87,0 89,3 95,5 94,5 96,0 105,4 106,2 104,2 105,4 110,3 111,3 111,2 113,1 117,8 117,4 119,0 129,5 130,7 130,8

0 20 40 60 80 100 120 140

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 miljard EUR

Evolutie van de import en export van de sector

Import Export

Bron: NBB/INR Chemie, kunststoffen en life sciences: CN hoofdstukken 28-40 Communautair concept (doorvoeractiviteiten en internationale distributiecentra inbegrepen)

• Sector exporteerde voor 131 miljard EUR, status quo (+0,1%) tegenover 2019

• Export is het voorbije decennium met bijna een kwart toegenomen

(10)

Sector versterkt koppositie als Belgisch exportkampioen

• Chemie en life sciences is goed voor meer dan 1/3^de van Belgische export

• Sectoraandeel (36%) ligt hoger dan vorig jaar (33%). In 2000 was dit nog 23%

10%

2%

3%

4%

6%

7%

11%

12%

36%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

Andere producten Schoeisel e.d.

Optische instrumenten en toestellen Textiel Parels en edele metalen Voeding, dranken en tabak Minerale producten (o.a. raffinage) Metalen en staal Machines en toestellen Vervoermaterieel Chemie, kunststoffen en life sciences

Aandeel in het totaal van de Belgische export

Bron: NBB/INR Chemie, kunststoffen en life sciences: CN hoofdstukken 28-40 Communautair concept (doorvoeractiviteiten en internationale distributiecentra inbegrepen

(11)

20%

11% 10%

7% 8%

6%

3%

18%

13%

10%

8% 8%

5%

3%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

Duitsland Verenigde Staten

Frankrijk Italië Nederland Verenigd Koninkrijk

Spanje

Belangrijkste handelspartners van chemie en life sciences

2019 2020

Buurlanden en de VS blijven de belangrijkste handelspartners

• 2/3^de van de uitvoer van de sector gaat naar 7 landen, met Duitsland op 1

• Verenigde Staten zijn veruit belangrijkste handelspartner buiten EU

Bron: NBB/INR Chemie, kunststoffen en life sciences: CN hoofdstukken 28-40 Communautair concept (doorvoeractiviteiten en internationale distributiecentra inbegrepen)

(12)

Brexit en corona hebben duidelijke impact op wereldwijde export

• Exportdaling binnen EU (-4%): sterke afname uitvoer naar Duitsland

• Exportstijging buiten EU (+7%): sterke groei China & VS, zware impact brexit

Miljard EUR 1 jaar 5 jaar

Wereld 130,8 +0,1% +11%

Binnen EU27 (59%) 77,2 -4% +8%

Duitsland 23,4 -13% -2%

Frankrijk 12,9 -5% -2,5%

Italië 10,1 +8% +7%

Nederland 9,8 -3% +20%

Buiten EU27 (41%) 53,7 +7% +16%

Verenigde Staten 17,5 +19% +45%

Verenigd Koninkrijk 6,5 -16% -26%

China 4,0 +29% +46%

Zwitserland 2,5 +37% +73%

Japan 1,8 -3% +1%

Canada 1,5 -10% +53%

(13)

België is sterkhouder in Europese export van chemie, kunststoffen en farma

• Vier Europese landen zijn goed voor 60% van de export van chemie, life sciences en kunststoffen vanuit EU27

• België heeft aandeel van 11% en deelt derde plaats met Frankrijk

Bron: Eurostat, 2019

11%

27%

12% 11%

(14)

• Positief handelssaldo van de sector stijgt in 2020 tot bijna 27 miljard EUR

Positieve handelsbalans ligt structureel hoger dan het Belgische handelssaldo

(15)

• De chemie, kunststoffen en farma levert veruit de belangrijkste bijdrage aan het Belgische handelsoverschot

Ruggengraat van het

Belgische handelsoverschot

-9,1 -8,3

-0,4

1,0 1,1 2,3

3,2 7,5

26,6

-15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30

Minerale producten (o.a. raffinage) Machines en toestellen Vervoermaterieel Parels en edele metalen Textiel Schoeisel e.d.

Metalen en staal Voeding, dranken en tabak Chemie, kunststoffen en life sciences

Bijdrage aan de Belgische handelsbalans (in miljard EUR)

Bron: NBB/INR Chemie, kunststoffen en life sciences: CN hoofdstukken 28-40 Communautair concept (doorvoeractiviteiten en internationale distributiecentra inbegrepen

(16)

INVESTEREN IN

DE TOEKOMST

(17)

Bijna 1.500 nieuwe jobs, ondanks corona

• 1.436 extra jobs in 2020: aantal jobs stijgt al 7 jaar op rij (+ 7.308 jobs)

• Met 95.506 jobs zit tewerkstelling op hoogste peil sinds 2003

• In coronajaar zijn er in de sector maandelijks 120 nieuwe jobs bijgekomen

89.276 90.214 89.863

88.198 88.225 88.934 89.653 90.728

92.497

94.070

95.506

17,5%

19,6%

20,0%

15%

16%

17%

18%

19%

20%

21%

80.000 90.000 100.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020e

Aandeel in de totale verwerkende

industrie (%) Aantal jobs

Directe tewerkstelling

Tewerkstelling Aandeel in de totale verwerkende industrie (%)

Bron: RSZ, gedecentraliseerde statistieken (aantal jobs op 30 juni), 2020 raming obv gecentraliseerde

(18)

Meeste jobs in chemie, sterkste groei in farma

Chemie Farma & biotech Kunststoffen

41.921

^jobs

+ 0,5 %

31.778

^jobs

+ 4 %

21.807

^jobs

=

95.506

jobs

220.000

indirecte jobs

x

2,3

(19)

Bron: RSZ, gedecentraliseerde statistieken (aantal jobs op 30 juni), 2020 raming essenscia obv gecentraliseerde statistieken

511.381

476.992

89.276 95.506

- 100.000 200.000 300.000 400.000 500.000 600.000

2010 2020 (e) 2010 2020 (e)

Industrie Chemie, farma en kunststof

Evolutie van de tewerkstelling (2010-2020)

• Industriële tewerkstelling in België is voorbije 10 jaar met 7% gedaald

• Aantal jobs in chemie & life sciences is in die periode met 7% gestegen, hoofdzakelijk dankzij farma. Sector is goed voor 1 op de 5 industriejobs

Jobgroei in chemie & farma gaat in tegen algemene trend van jobverlies in industrie

(20)

Belgische industrie is met voorsprong belangrijkste pijler sociale zekerheid

(21)

Chemie en life sciences levert grootste RSZ-bijdrage van alle industriesectoren

• Sector betaalt jaarlijks ruim 2,5 miljard EUR aan sociale zekerheidsbijdragen

• Dat is 4,4% van het RSZ-totaal of gemiddeld 2.269 EUR/werknemer/maand

1.758 1.302 1.216 510 494 415

761

481 473

193 198 154

92.497 92.196

80.747

32.175 31.470

26.422 22.634

12.118 11.966 15.603 11.649

3.357 0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000

arbeidsplaatsen miljoen EUR

RSZ-bijdragen in 2018 (in miljoen EUR)

RSZ-bijdragen ten laste van de werkgevers RSZ-bijdragen ten laste van de werknemers arbeidsplaatsen

Bron: RSZ, aangegeven bijdragen in 2018, aantal arbeidsplaatsen volgens de gedecentraliseerde statistieken op 30 juni 2018

(22)

Chemie en life sciences betaalt meeste belastingen van alle industriesectoren

• Sector betaalt jaarlijks meer dan 2,5 miljard EUR aan bedrijfs- en personenbelastingen, na aftrek van loonlastenverlagingen

1500 642 578

1532 502

432

-506 -236 -299

-1000 -500 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

Chemie, farma en kunststoffen Voeding Metaal Automobiel Machines, apparaten en werktuigen Glas, keramiek, cement e.d.

Textiel, kleding en leder Informaticaproducten en optische producten Elektrische apparatuur Reparatie en installatie van machines Papier en karton Raffinage

Belastingen in 2018 (in miljoen EUR)

Personenbelasting Bedrijfsbelastingen Lastenverlagingen en subsidies

Bron: NBB

(23)

Chemie en life sciences levert grootste bijdrage aan het Belgische staatsbudget

• Sector draagt jaarlijks netto meer dan 5 miljard EUR bij aan staatskas

• Het gaat gemiddeld om bijna 55.000 EUR per werknemer per jaar

-506 5.552

2.927 2.698 1.072

1.252 910 590 571 576 395

427 274

-1.000 0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000

Chemie, farma en kunststoffen Voeding Metaal Automobiel Machines, apparaten en werktuigen Glas, keramiek, cement e.d.

Textiel, kleding en leder Informaticaproducten en optische producten Elektrische apparatuur Reparatie en installatie van machines Papier en karton Raffinage

Fiscale en parafiscale bijdragen in 2018 (in miljoen EUR)

RSZ-bijdragen ten laste van de werkgevers RSZ-bijdragen ten laste van de werknemers

Personenbelasting Bedrijfsbelastingen

Lastenverlagingen en subsidies Bronnen: RSZ, NBB

* Jaarverslag RSZ

Meeruitgave tijdelijke werkloosheid door corona bedroeg in 2020 4 miljard euro*

(24)

1,3%

2,9%

4,2%

10,8%

11,1%

14,8%

15,0%

15,7%

16,0%

16,2%

40,7%

1,4%

8,7%

11,9%

32,7%

43,5%

45,7%

39,1%

46,1%

34,6%

19,3%

71,6%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Farmaceutische producten Chemische producten Chemie, kunststof en life sciences Producten van kunststof of rubber Machines en apparaten Andere niet-metaalhoudende minerale producten Metalen in primaire vorm Producten van metaal Verwerkende industrie Voeding en dranken Automobiel

Aangiften tijdelijke werkloosheid ingevolge het Coronavirus (% van het aantal werknemers)

februari 2021 maart 2020

Bron: RVA, RSZ, VBO; situatie op 15/03/2021

Aandeel tijdelijke werkloosheid in sector ligt merkelijk lager dan gemiddeld

(25)

Investeringen pieken al 5 jaar op rij

boven symbolische grens van 2 miljard

• Hoog investeringsritme houdt aan (+10%) en verankert sector in België

• Bedrijven investeerden in coronajaar 2020 een recordbedrag van 2,4 miljard

• Sectoraandeel in totale investeringen Belgische industrie bedraagt 32%

+ 10 %

(26)

Vooral chemie en farma stuwen investeringen in tweede jaarhelft

• Versnelling van investeringsritme in 3de (+14%) en 4de kwartaal (+21%)

• Groei komt van chemie (+16%) en farma (+6%). Daling in kunststoffen(-10%)

• Investeringsgroei in sector (+10%), afname in verwerkende industrie (-3%)

+ 21 %

+ 14 % - 9 %

+ 8 %

(27)

Investeringen in chemie

& life sciences 2020-2021

BASF (Antwerpen)

Pilootinstallatie voor optimalisatie en digitalisering SAP-productie

LANXESS (Lillo)

Europa’s grootste installatie voor reductie lachgasuitstoot

Vynova (Tessenderlo)

Installatie voor recuperatie restwarmte:

minder energieverbruik, minder CO2-uitstoot Borealis (Beringen)

Stoom en stroom uit huishoudelijk afval:

20% minder CO2-uitstoot

(28)

Investeringen in chemie

& life sciences 2020-2021

GSK (Waver en Rixensart) 600 miljoen EUR in verdere

uitbreiding vaccinproductie en -ontwikkeling

Yara (Tertre)

Optimalisatie ammoniakproductie

Catalent (Charleroi)

Uitbreiding productiecapaciteit cel- en gentherapie

Univercells/Exothera (Jumet) Gloednieuwe accommodatie voor

grootschalige vaccinproductie

(29)

• Uitgaven voor O&O met 5,5 miljard EUR op recordhoogte, stijging van 21,5%

• Investeringen in onderzoek & ontwikkeling meer dan verdubbeld op tien jaar

• Sectorbedrijven investeren ruim 15 miljoen EUR per dag in innovatie

Farma en biotech stuwen investeringen in innovatie naar recordpeil

Bron: essenscia – enquête bij de leden; voorlopig cijfer 2020

2,45 2,72 2,75

3,09 3,00

3,57

4,07

4,39 4,46 4,52

5,49

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

in miljard EUR O&O-uitgaven

(30)

Recordaantal patentaanvragen in 2020

• 946 octrooiaanvragen voor chemie, farma en biotech, het hoogste aantal ooit

• Chemie en life sciences is goed voor 40% van alle Belgische patentaanvragen

(31)

Belgische chemie en life sciences

aan de wereldtop op vlak van innovatie

• België is 11de in de wereld voor octrooiaanvragen in chemie, farma en biotech

• Aandeel chemie & life sciences ligt nergens in de wereld zo hoog als in België

40%

946

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000

0%

10%

20%

30%

40%

50%

Patentaanvragen van de sector bij het Europees Octrooibureau (2020)

Aandeel in totaal aantal patenten Aantal patenten in de sector

Aantal patenten Aandeel in het totaal

Bron: Europees Octrooibureau

(32)

België is sterk innovatieland, vooral

op het vlak van chemie en life sciences

• Aantal octrooiaanvragen per miljoen inwoners:

• België op 8ste plaats in de wereld

• Voor chemie en life sciences staat België op 5de plaats

Bron: Europees Octrooibureau

Totaal aantal octrooiaanvragen per miljoen inwoners in 2020

1 Zwitserland 966

2 Zweden 434

3 Denemarken 410

4 Nederland 369

5 Finland 340

6 Duitsland 324

7 Oostenrijk 260

8 België 205

9 Israël 194

10 Ierland 187

Octrooiaanvragen in chemie en life sciences per miljoen inwoners

1 Zwitserland 308

2 Denemarken 152

3 Nederland 113

4 Duitsland 83

5 België 81

6 Oostenrijk 67

7 Zweden 51

8 Ierland 49

9 Frankrijk 44

10 Finland 44

(33)

BROOS

HERSTEL

(34)

Productiecapaciteit in sector zit al sinds

midden 2018 onder het tienjarig gemiddelde

85%

72%

74%

76%

72%

74%

77%

66%

68%

70%

72%

74%

76%

78%

80%

82%

84%

86%

Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan. Apr. Jul. Oct. Jan.

2010 2011 2012 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

Bezettingsgraad van de productiecapaciteit*

Chemische en farmaceutische industrie in België

Bron: NBB

*seizoengezuiverde reeks Trend (2010-2020) : 79,9%

(35)

Ondernemersvertrouwen in chemie- en farmasector blijft bijzonder fragiel

-20 -15 -10 -5 0 5 10

2012M1 2013M1 2014M1 2015M1 2016M1 2017M1 2018M1 2019M1 2020M1 2021M1

Conjunctuurcurve (chemische en farmaceutische industrie)*

Afgevlakte reeks Seizoengezuiverde reeks

Saldo (in %-punten)

Bron: NBB

*Uitgezonderd kunststof- en rubberverwerking

(36)

Vrij positieve vooruitzichten in basischemie

-20 -15 -10 -5 0 5 10

2012M1 2013M1 2014M1 2015M1 2016M1 2017M1 2018M1 2019M1 2020M1 2021M1

Conjunctuurcurve (basischemicalieën)*

Saldo (in %-punten)

Bron: NBB

*Industriële gassen, kleurstoffen en pigmenten, andere anorganische en organische chemische basisproducten

(37)

Blijvende onzekerheid in afgewerkte producten en consumentengoederen

-15 -10 -5 0 5 10 15

2012M1 2013M1 2014M1 2015M1 2016M1 2017M1 2018M1 2019M1 2020M1 2021M1

Conjunctuurcurve (chemische gebruiksgoederen)*

Saldo (in %-punten)

Bron: NBB

*Verven en vernissen, inkt, farmaceutische producten, zeep, onderhoudsproducten, parfums, cosmetica, ...

(38)

Coronacrisis hakt er zwaar in bij kunststofverwerkers

-50 -40 -30 -20 -10 0 10

2012M1 2013M1 2014M1 2015M1 2016M1 2017M1 2018M1 2019M1 2020M1 2021M1

Conjunctuurcurve (kunststofverwerkende en rubbernijverheid)

Saldo (in %-punten)

Bron: NBB

(39)

2020: minder omzet, meer jobs

• Zware omzetverliezen van meer dan 11 miljoen euro per dag

• Export stabiliseert, dankzij farma & handelsgroei met landen buiten EU

• Ondanks corona blijft sector aanwerven: bijna 1.500 nieuwe jobs

en amper tijdelijke werkloosheid

• Sector versterkt koppositie als Belgische nummer 1 voor export, innovatie en investeringen

• Lockdowns, stijgende grondstofprijzen en geopolitieke instabiliteit wegen op ondernemersvertrouwen

(40)

Chemie en life sciences is sleutelsector voor Belgische economie

Bron: RSZ, AD Statistiek, NBB (toegevoegde waarde op basis van ESR 2010), Belspo (volgens productgroep) en essenscia enquête, EPO Cijfers 2020 - Analyse essenscia

* ten opzichte van Belgisch totaal

(41)

Agenda

• Economische kerncijfers:

jaarcijfers 2020 & prognoses 2021

• Van brexit & corona naar herstelplan & Green Deal:

focus op innovatie, internationale handel en energie

Hans Casier, voorzitter essenscia

Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia

(42)

2020

een jaar met

twee gezichten

(43)

43

2020: een jaar vol uitdagingen en zware economische impact

(44)

44

2020: scharnierjaar voor onze toekomst

(45)

Oplossingen in de strijd tegen het coronavirus

CHEMIE, KUNSTSTOFFEN & LIFE SCIENCES

(46)

46

Heel wat coronavaccins dragen een duidelijke Belgische stempel

(47)

47

Europese Green Deal als kompas, maar nood aan flankerend industrieel beleid

(48)

Sleutelsector die bijdraagt aan alle 17 Sustainable Development Goals

95% of goods in Europe* are directly

linked to chemicals or chemical processes making

the chemical, plastics and life sciences industry a strong ally for sustainability.

*European Commission, working document on Sustainable Products in a Circular Economy,

March 2019

Bron: essenscia Sustainable Development Report www.essensciaforsustainability.be

(49)

Materialen en innovaties uit de sector zijn nodig voor aanpak klimaatuitdaging

Ultralichte materialen voor energiezuinig transport

Bio-gebaseerde grondstoffen voor nieuwe toepassingen Essentiële

bouwstenen voor hernieuwbare energie

Performante isolatie voor duurzaam bouwen

CO₂ als grondstof in een circulaire

economie Hyperefficiënte batterijen

voor elektrische wagens

49

(50)

Transitie naar koolstofslimme samenleving vraagt radicale industriële transformatie

Chemie is deel van de oplossing

Nood aan meer innovatie

en juiste

infrastructuur…

CCUS

… en meer koolstofarme,

betaalbare energie…

in context van internationale

concurrentie

(51)

Een duurzame toekomst met een strategisch industriebeleid in België en Europa

Industrie is motor van

economische relance en klimaatinnovatie

• Investeren in toekomstgerichte infractructuur en strategische sectoren waarmee we internationaal het verschil maken

• Innovatie stimuleren, met adequate financiering van baanbrekende pilootprojecten

• Internationale handel en concurrentiekracht

blijft levensbelangrijke slagader voor onze open economie

• Voldoende aanbod aan competitieve en

klimaatvriendelijke energie is belangrijkste randvoorwaarde klimaatbeleid

(52)

Zet klimaatinnovatie en circulaire economie centraal in economische herstelplannen

Infrastructuur voor opslag, transport en hergebruik van

CO₂ in havengebieden is cruciale klimaattechnologie

Chemische recyclage op moleculair niveau is gamechanger voor hogere recyclagegraad kunststoffen

Klimaatinnovatie

& -infrastructuur

Kunststoffen in een circulaire economie

STEUN VOOR PILOOTPROJECTEN

(53)

53

INFRASTRUCTUUR

✓ CO₂-opvang en opslag

✓ Logistieke hub

✓ Recyclagecapaciteit

ENERGIE

✓ Extra energievraag door circulaire processen

✓ Nood aan groot aanbod koolstofvrije energie

✓ Groene warmte,

waterstof & elektrificatie

TALENT

✓ Hogere instroom van divers STEM-talent

✓ Levenslang leren

✓ Digitale skills aanleren, ook voor biotech

INNOVATIE

✓ Brede innovatiesteun

✓ Openstaan voor

nieuwe technologieën

✓ Ondersteuning piloot- en demoprojecten

CONCURRENTIEKRACHT

✓ Loon- en energiekosten

✓ Vrijhandelsprincipe

✓ Geen exportrestricties

Blijven werken aan ondernemersvriendelijk en aantrekkelijk investeringsklimaat

INVESTERINGEN AANTREKKEN IS CRUCIAAL VOOR VERNIEUWING PRODUCTIE-INSTALLATIES

(54)

Sector loopt voorop in energietransitie

54

Janssen Pharmaceutica: 30% minder CO₂ dankzij diepe geothermie

Belgische primeur: INEOS Phenol test waterstof in warmtekrachtkoppeling

Waterstoffabriek met CO₂-captatie van Air Liquide bij Covestro Restwarmte Agfa-Gevaert verwarmt

350 woningen in Mortsel en Edegem

(55)

55

Antwerp@C: CO₂-innovatieproject voor halvering CO₂-uitstoot in

haven Antwerpen tegen 2030

North-C-Methanol: productie groene methanol op basis van

waterstof en opgevangen CO₂

Takeda: hergebruik van gezuiverd afvalwater voor productie

geneesmiddelen

Geen woorden maar daden:

van ambitie naar actie

L’Oréal: Belgische milieuprijs & ‘Factory of the Future Award’ voor ‘droge’ fabriek

met circulair watergebruik

(56)

Innovatie in het DNA van de sectorfederatie

FOCUS OP DUURZAAMHEID, START-UPS & SCALE- UPS EN CROSS-SECTORALE SAMENWERKING

(57)

57

Cefochim: uitbreiding opleidingscentrum chemie

& (bio)farma voor 25%

extra opleidingscapaciteit

Duaal leren en duaal lesgeven: pioniersrol in

praktijkgericht STEM- onderwijs

ViTalent: allereerste opleidingscentrum voor

farma en biotech in Vlaanderen

Circular Materials Center: nieuw opleidings-

en onderzoekscentrum voor kunststoffensector

Investeren in het talent van morgen

(58)

Q&A

@essenscia_NL | @essenscia_FR

www.essenscia.be

Any questions?

Media requests for individual interviews?

Contact:

• Gert Verreth (NL), gverreth@essenscia.be | 0477 46 42 27

• Clarisse Janssen (FR), cjanssen@essenscia.be | 0476 62 54 65