RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE
EDUCATIE
Basisschool Twickel
Plaats : Hoofddorp
BRIN nummer : 23AM|C1
1 INLEIDING . . . 5
2 BEVINDINGEN . . . 7
3 CONCLUSIE. . . 11
BIJLAGE 1 OORDELEN . . . 12
INHOUDSOPGAVE
Op 30 januari 2014 heeft de inspectie de openbare basisschool Twickel bezocht.
Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013 en 2015 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken.
Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op:
• De voorwaarden voor vve
• De ouders
• De kwaliteit van de educatie:
- het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - het pedagogisch klimaat
- het educatief handelen
• De ontwikkeling, zorg en begeleiding
• De kwaliteitszorg
• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool
• De resultaten van vve
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst.
• Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd.
• Vve-locatiebezoek, waarbij:
◦ documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd;
◦ een enkel groepsbezoek is uitgevoerd. Deze vond plaats in de groep 1/2b;
◦ gesprekken met de directie, leerkracht en de intern begeleider zijn gevoerd.
1 INLEIDING
Onderzoeksopzet
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010. Dit document is te vinden op
www.onderwijsinspectie.nl.
In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte
indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.
Toezichtkader
Opbouw rapport
Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de
vroegschoolse educatie op het gebied van vve niet op alle aspecten op orde is.
Dit terwijl het onderwijs aan het jonge kind op basisschool Twickel wel in orde is en door de inspectie zeker als voldoende wordt beoordeeld. In het totaalbeeld wordt hier verder op ingegaan.
Daarnaast zijn enkele verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten:
ouderbeleid en de doorgaande lijn.
Totaalbeeld
Openbare basisschool Twickel staat bij de gemeente Haarlemmermeer bekend als een vve-school. Bij het bezoek aan de school blijkt echter dat er maar 5 doelgroepkleuters zijn op een aantal van 66 kleuters. Aangezien de populatie op school zich ook niet in de richting lijkt te ontwikkelen dat er meer
doelgroepkinderen naar basisschool Twickel zullen komen, heeft de directie besloten om niet aan de hand van een integraal vve-programma te werken.
De directie heeft gekozen voor een methode waarbij de leerkracht makkelijk de lesstof kan afstemmen op de onderwijsbehoeften van de kinderen. Dat dit ook daadwerkelijk gebeurt, is tijdens het groepsbezoek te zien en komt ook uit de documentenanalyse en uit de gevoerde gesprekken naar voren.
In het gebouw waarin basisschool Twickel gehuisvest is, zijn nog twee andere basisscholen en een peuterspeelzaal gevestigd. Hoewel er wel sprake is van een warme overdracht met deze peuterspeelzaal, en Twickel de meeste kinderen van deze peuterspeelzaal binnenkrijgt, is er geen sprake van een doorgaande lijn op bijvoorbeeld het gebied van vve.
Op basisschool Twickel wordt goed onderwijs verzorgd aan kleuters. Op enkele vve-onderdelen scoort de school toch nog een onvoldoende. Deze onvoldoendes staan in de tekst uitgelegd. Op enkele punten is er sprake van een voorbeeld voor anderen en heeft de inspectie een indicator met een 4 beoordeeld. Ook dit wordt in onderstaande tekst toegelicht.
2 BEVINDINGEN
Toelichting
Condities
In beide onderbouwgroepen (waarvan er slechts 1 bezocht is, aangezien in de andere onderbouwgroep een nieuwe leerkracht net voor de tweede week is gestart) is er door de school dubbele bezetting gecreëerd voor drie dagen in de week. Tevens is er structureel extra ondersteuning buiten de groep voor leerlingen die extra uitdaging of extra zorg nodig hebben. Deze dubbele bezetting heeft vooral te maken met de grootte van beide groepen. Door het inzetten van een onderwijsassistente worden de onderbouwleerkrachten in de gelegenheid gesteld met kleine groepjes aan de slag te kunnen gaan in de zogenoemde kleine kring-lessen.
De leerkrachten zijn niet vve geschoold omdat dit op basisschool Twickel niet speelt. Wel zijn de leerkrachten geschoold in de methode die zij in de
onderbouw gebruiken via een implementatie-cursus.
Ouders
Er is momenteel nog geen ouderbeleid op papier vastgelegd. Wel zijn er
afspraken omtrent de omgang met ouders en het informeren van ouders over de vorderingen van hun kinderen. De school werkt vanuit de kerntriade. Dat wil zeggen dat zij naast de ouders staat en naast het kind en op die manier een drie-eenheid vormen (B1).
Ouders worden actief betrokken bij het onderwijs aan hun kind(eren). Zo stimuleert de school ouders te laten voorlezen. Dit doen zij door het uitbrengen van de folder 'Samen leren lezen op Twickel' en door het organiseren van een themadag voorlezen. Tijdens deze themadag is een bekende schrijver aanwezig geweest. Deze schrijver heeft aan ouders voorgelezen, onder het mom van 'goed voorbeeld doet goed volgen'. Ook krijgen de kleuters prentenboeken mee naar huis met daarbij een begeleidende brief waarin aan ouders wordt
aangegeven wat zij allemaal met een prentenboek kunnen doen. De school kan echter niet aantonen dat voldoende ouders ook daadwerkelijk deze activiteiten thuis met hun kinderen doen. Om deze reden wordt deze indicator met een onvoldoende beoordeeld (B4).
Basisschool Twickel organiseert een keer per jaar een thema-avond, naast de standaard informatie-avond in de derde week van het nieuwe schooljaar. Het thema is afhankelijk van wat er in de school speelt. Zo is er een thema-avond geweest over het leesonderwijs op basisschool Twickel. Bij het kiezen van een
thema houdt de school rekening met de wensen van ouders. De school wil namelijk zoveel mogelijk ouders 'binnen' krijgen op dergelijke avonden.
Kwaliteit van de uitvoering van vve
Aangezien de school niet specifiek vve uitvoert, maar op onderwijsbehoeften de kinderen indeelt en lesgeeft, is tijdens het onderzoek gekeken naar de kwaliteit van het onderwijs aan het jonge kind.
De school heeft ervoor gekozen om geen vve-programma in huis te halen, maar aan de hand van een methode het onderwijs zo in te richten dat er sprake is van een gestructureerd en samenhangend aanbod om de ontwikkeling op de
gebieden taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele competenties te stimuleren.
De onderbouwleerkrachten werken aan de hand van een jaarplanning, de zogenoemde jaarkalender. Hierin zijn ook de thema's opgenomen. De doelen staan in een ander document helder en overzichtelijk omschreven.
De indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteit van de uitvoering van vve zijn allemaal voldoende bevonden. Waarbij het afstemmen van activiteiten op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen als goed wordt
beoordeeld. De leerkracht laat dit niet alleen in haar lessen zien, maar ook uit de analyse van afgenomen toetsen en de observaties blijkt dat zij afstemt op de verschillen in ontwikkeling. Dit gebeurt voor kinderen die extra zorg nodig hebben, in de vorm van extra uitleg. Maar ook kinderen die meer uitdaging kunnen gebruiken worden gezien en krijgen deze extra uitdaging structureel aangeboden. Dit alles gebeurt op een dusdanige manier dat de inspectie dit een voorbeeld voor anderen vindt (C3.7).
Ontwikkeling, begeleiding en zorg
Op basisschool Twickel is de ontwikkeling, begeleiding en zorg op alle gebieden voldoende. De planmatige begeleiding wordt door de inspectie zelfs met een goed beoordeeld (D1.2). Aan de hand van observaties bepaalt de leerkracht (eventueel in samenspraak met de intern begeleider) welke kinderen zorg nodig hebben en wat die zorg inhoudt. Deze zorg wordt vastgelegd in een
groepshandelingsplan. Hierin staan de doelen concreet verwoord. De leerkracht stelt voor kinderen die meer zorg nodig hebben, als dat nodig is, een apart handelingsplan op. Bij elk opgesteld handelingsplan worden de ouders betrokken. Dit is voor de school een vanzelfsprekendheid. Dat dit ook daadwerkelijk gebeurt, is te zien aan de handtekeningen van de ouders onderaan deze plannen.
Dat het team op basisschool Twickel gewend is aan het concreet en meetbaar opstellen van (groeps)handelingsplannen is ook terug te zien bij de evaluaties.
Ook deze zijn helder en concreet.
Kwaliteitszorg
De kwaliteitszorg waar hier over gesproken wordt is volledig gericht op vve. In plaats van enkel naar vve te kijken, wordt gekeken of het onderwijs aan het jonge kind apart door de school wordt neergezet binnen haar kwaliteitszorg.
De school hanteert een kwaliteitszorgsysteem voor haar gehele
onderwijs. Binnen dit systeem heeft onderwijs aan het jonge kind nog geen aparte plek gekregen. De indicatoren zijn om deze reden allemaal met een 2 beoordeeld (E1 t/m E6).
Doorgaande lijn
Voor wat betreft de doorgaande lijn is er op basisschool Twickel sprake van een warme overdracht. Tevens is gemeentebreed de afspraak gemaakt om een peuter (afkomstig van een peuterspeelzaal) mede aan de hand van het formulier 'Peuterestafette' over te dragen.
Van vve-coördinatie, beleid op doorstroom, het afstemmen op aanbod, pedagogisch klimaat of ouderbeleid is nog geen sprake. De directie geeft aan dat het ook niet in de lijn der verwachting ligt, dat dit binnenkort zal worden opgepakt (F1, F2, F4 t/m F7).
Opbrengsten
Op gemeentelijk niveau zijn er geen afspraken met voorscholen gemaakt over het aanleveren van gegevens.
De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de
vroegschoolse educatie op de openbare basisschool Twickel op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat er op de school bijna geen doelgroepkleuters
aanwezig zijn. Het is dan ook maar de vraag of de school terecht op de lijst van vve-locaties in de gemeente Haarlemmermeer dient te staan. De school heeft zich dan ook niet als vve-school ontwikkeld, maar heeft zich toegelegd om het onderwijs zoveel mogelijk op maat aan haar leerlingen te geven. Tijdens het bezoek was deze insteek duidelijk in de school terug te zien. Met name op het gebied van de zorg kwam dit goed naar voren.
De school kan zich nog verbeteren in het vastleggen van zaken. Zo is er nog geen gericht ouderbeleid op papier, terwijl het team wel duidelijk weet wat de afspraken zijn.
Het onderzoek heeft aanleiding gegeven voor het maken van de volgende afspraken:
De schoolgids en het schoolplan worden door de directie voor 1 maart 2014 in het internet schooldossier gezet.
Tevens zal de directie ervoor zorgen dat het adres van de externe klachtencommissie in de schoolgids opgenomen zal worden.
3 CONCLUSIE
In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.
De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.
Legenda:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig
Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk
Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen
Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.
BIJLAGE 1 OORDELEN
Basisschool Twickel
Condities 1 2 3 4
• Voldoende vve-tijd
Kwaliteit pedagogisch medewerkers
• A3 Pedagogisch medewerker - kind ratio ("dubbele bezetting")
A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold
Ouders 1 2 3 4
•
•
•
•
•
• B1 Gericht vve-ouderbeleid
B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd
B3 Intake
B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen
B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind
Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4
Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma
Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat
•
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen
•
•
•
•
•
•
• C1.2 Werken met een doelgerichte planning
C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is respectvol
C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen
C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen
C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is goed op elkaar afgestemd
C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd
C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen
C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken
C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten
met de kinderen is responsief
C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4
Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep
• D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen
D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4
• Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen
•
•
• D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding
en zorg
D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg
D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de
ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4
•
•
•
•
•
• E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig
E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve-
verbetermaatregelen
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve- educatie
E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken
Doorgaande lijn 1 2 3 4
•
•
•
•
•
•
• F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool
F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar
afgestemd
F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd
F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd
F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd
Opbrengsten van vve 1 2 3 4
