De consument kan het
(niet) alleen
Natascha Kooiman Transitiecoalitie Voedsel
natascha@transitiecoalitievoedsel.nl
50% van de
Nederlands heeft
overgewicht
5
sturen op eetgedrag
• Sinds 1941
• 91% bekendheid
• 2% eet volgens de Sv5
• 2 x meer vlees dan max. aanbevolen
250 gram
<75 gram
degradation of soils
biodiversityloss Watershortage
hunger
dead coasts (eutrophication)
obesity poverty
Animal suffering
Dierenindustrie grootste
bijdrage aan negatieve milieu
impact
STUREN OP CONSUMENTENGEDRAG
8
STUREN OP CONSUMENTENGEDRAG
9
Consumentengedrag als
individuele keuze
PRIJS GEMAK SMAAK
GEWOONTE SOCIALE NORM
Voedselcultuur
Voedselvaardigheid Voedselomgeving
Bron: PBL, 2019 & 2020
VOEDSELOMGEVING
• Aanbod / assortiment
• Presentatie (P’s)
• Reclame & marketing
• Straatbeeld / aantal plaatsen
Bron: PBL, 2019
AANGRIJPINGSPUNTEN
Gedrag als social culturele routine
15
Inhoudelijke component
Wat is een duurzaam &
gezond aanbod?
Proces
component
Hoe komen we tot een
gezondere en duurzamere
voedselomgeving?
2. Gezond – Schijf van Vijf 4. Lokaal
3. Seizoensgebonden & vers 5. Geen Voedselverspilling 7. Verpakkingsbewust
9. Circulair 8. Innovatief
www.smaackmakers.nl
WAT IS DUURZAAM AANBOD
1. Meer plantaardig, minder dierlijk 60-40
10. Sociale impact
6. Keurmerken als hulpmiddel
Inhoudelijke component
Wat is een duurzaam &
gezond aanbod?
Proces
component
Hoe komen we tot een
gezondere en duurzamere voedselomgeving +
eetpatroon?
1. LEUN OP TRANSITIETHEORIE
Systeem- + transitiebenadering
19
Bron: New Foresight, 2020
Bron: New Foresight, 2020
20Belangrijk in deze fase (obv transitietheorie)
HORIZON:
•
Gemeenschappelijke visie & doel (duidelijkheid) WIE:
•
Rollen en Verantwoordelijkheden benoemen (vertrouwen) WAT:
•
Transitiepaden (Strategie & aanpak) → sectorspecifiek HOE
•
Coalitie voedselomgeving bouwen mét relevante stakeholders (samenwerken)
•
Aansluiten bij bestaande initiatieven (doorbouwen)
•
Convenanten
GEMEENSCHAPPELIJK STREVEN
22
GEMEENSCHAPPELIJK STREVEN
23
IN 2030
LIGT DE VERHOUDING IN DE EIWITCONSUMPTIE OP 60% PLANTAARDIG EN 40% DIERLIJK,
ETEN WE VOOR 80% VOLGENS DE SCHIJF VAN VIJF
EN IS HET STRAATBEELD, HET AANBOD, DE MARKETING & RECLAME EEN WEERSPIEGELING
HIERVAN
WIE
24
Welke zijn de Belangrijke
stakeholders?
• Nationale overheid
• Lokale overheid
• Bedrijfsleven
• Supermarkten
• Horeca
• Cateraars
• Grootleveranciers
• Influencers
WAT
26
Onderzoek & Wetenschappelijke inzichten
“De omgeving veroorzaakt voor een aanzienlijk deel de overgewichtepedemie” - Voedingscentrum
3 omgevingsfactoren:
1. Beschikbaarheid & toegankelijkheid (incl. dichtheid + lage prijzen + weinig variatie)
2. Portiegroottes
3. Marketing
Wat vooral aanpakken?
• Straatbeeld
• Vestigingsbeleid
• Marketing / reclame
• Bedrijfsleven
• Aanbod
• Bij restaurants
• Bedrijfs- en schoolkantines
• Foodoutlets
• Supermarkten
Sturen op welke voedselroutines?
• Impactvolle voedselroutines:
waarbij we veel dierlijke producten consumeren, zoals:
• BBQ
• Uit eten
• Thuis eten
waarbij we patronen heroverwegen (belangrijke levens- gebeurtenissen), zoals:
• Zwangerschap / kinderen krijgen
• Op jezelf gaan wonen
• Ziekte
• Inspirerende voedselroutines:
die stimuleren om anders te gaan eten, zoals:
• Maaltijdboxen
• Receptenvinders
• Influencers
HOE
30
Benchmark voor supermarkten: Superlijst
Reacties
DE TRANSITIECOALITIE VOEDSEL ZET MET KOPLOPERS IN OP:
• Brede Coalitie voor de eiwittransitie
• 10 puntenplan + campagne
• Visie Voedselomgeving i.s.m. gemeenten & bedrijfsleven & NGO’s
• Wergeversbenchmark
LEUN OP TRANSITIETHEORIE
• Duidelijke doelstellingen voedselomgeving + eiwittransitie
• (Sectorspecifieke) Transitiepaden uitwerken
• Ondersteunen initiatieven & koplopers (vb. City Deal 2.0 uitbouwen; Superlijst)
INSPELEN OP BELEIDSKANSEN
• Link leggen tussen productie en consumptie → tussen beleid LNV en VWS →
• Kans: Visie Kringlooplandbouw + Preventieakkoord + Omgevingswet + Aanpak productverbetering
• Kans: Eiwittransitie meenemen
• Verplichte Visie Voedselomgeving voor gemeenten
• Richtlijnen en regelgeving Vestigingsbeleid
LEUN OP ONDERZOEK & INZICHTEN
• Voedselomgeving & -cultuur aanpakken
• Voedselroutines aanpakken
• Bedrijfsleven als belangrijke actor betrekken (o.a. convenanten + experimenten)
• Normeren + impactkaders
