Notitie sport & bewegen
Wijchen, april 2018
Inhoudsopgave
1. Inleiding………. blz. 2 1.1 Wat willen we bereiken?.……….. blz. 2 2. Sport en bewegen in Wijchen……….. blz. 3 2.1 Visie sport en bewegen in Wijchen……….…. blz. 3 2.1.1 Sport als middel………... blz. 3 2.1.2 Overheids- en burgerparticipatie……….… blz. 4 2.1.3 Inhoudelijke samenwerking Wijchen en Druten……….… blz. 4 3. Relatie sport met andere beleidsterreinen……….. blz. 5 3.1 Rol van de sport en bewegen bij de decentralisaties………... blz. 5 4. Sportstimulering in Wijchen 2018-2023………. blz. 7 4.1 Verenigingsondersteuning………... blz. 7 4.1.1 Wat gaan we daarvoor doen?... blz. 7 4.2 Subsidies voor sport………. blz. 8 4.2.1 Wat gaan we daarvoor doen?... blz. 8 4.3 Programma 1: Kinderen en jongeren………..…. blz. 8 4.3.1 Overgewicht Wijchen in vergelijking met Gelderland Zuid…………. blz. 9 4.3.2 Nederlandse Norm Gezond Bewegen………. blz. 9 4.3.3 Wat gaan we daarvoor doen?... blz. 9 4.4 Programma 2: Seniorensport……….. blz. 11 4.4.1 Wat gaan we daarvoor doen?... blz. 12
4.5 Programma 3: Sport en bewegen voor specifieke doelgroepen……..….. blz. 12 4.5.1 Wat gaan we daarvoor doen?... blz. 12
5. Financiën………. blz. 14
1. Inleiding
Waarom deze notitie sport en bewegen?
De notitie sportstimulering (Tikkie Terug? uit 2000) van Wijchen is gedateerd en aan herziening toe. Sinds de bezuinigingen in 2008 werd er door de raad geen budget meer
vrijgemaakt en is er weinig geïnvesteerd in sportstimulering. Dit heeft als gevolg gehad dat er anno 2018 geen recent beleid op sportstimulering is vastgesteld.
Tijdens de begrotingsbehandeling 2016 (november 2015) heeft de raad besloten weer
structureel budget beschikbaar te stellen voor sportstimulering (jaarlijks € 10.000,-). Vanuit de samenleving (o.a. sportverenigingen en onderwijs) is er behoefte te weten waar de gemeente op inzet als het gaat om sportstimulering. Daarnaast heeft de gemeente vanaf 1 januari 2015, in het kader van de WMO (De nieuwe Participatiewet) belangrijke, nieuwe taken. We willen dat iedereen zoveel mogelijk meedoet in onze maatschappij. Denk hierbij aan de senioren die we willen stimuleren zo lang mogelijk actief te blijven en mensen met een beperking volwaardig op te nemen in de samenleving. Om onder andere deze redenen willen we het
sportstimuleringsbeleid herzien.
Voor deze notitie hebben we uitgangspunten opgesteld, te weten:
• Blijvende inzet op breedtesport, niet op topsport;
• Voldoende beweging en mogelijkheden voor kinderen en jongeren om deel te nemen aan sport- en beweegactiviteiten als basis voor een gezonde leefstijl en voor positief opgroeien.
• Voldoende beweging en mogelijkheden om deel te nemen aan sport- en
beweegactiviteiten voor senioren, mensen met een beperking en mensen met een sociaaleconomische achterstand als basis voor een gezonde leefstijl en participatie;
• Het behouden van sterke sportverenigingen door de verenigingen de mogelijkheid te geven voor verenigingsondersteuning;
• Door subsidies in te zetten doelgroepen te stimuleren om te gaan sporten.
1.1 Wat willen we bereiken?
Waar willen we naartoe met het sportstimuleringsbeleid? De primaire functie van sport en bewegen is gelegen in het plezier dat mensen er aan beleven. De focus ligt hierbij op de georganiseerde sport. Daarnaast hebben we aandacht voor de ongeorganiseerde sport, door daar waar gevraagd, stimulerend en faciliterend op te treden.
Sport zetten we bovendien in als middel om een positieve bijdrage te leveren aan andere beleidsterreinen zoals gezondheidszorg en Wmo. Bestrijding van overgewicht, het
terugbrengen van bewegingsachterstanden en het bevorderen van sociale samenhang spelen hierbij een rol. Extra aandacht en ondersteuning gaat uit naar kinderen/jongeren, senioren, mensen met een beperking en mensen met een sociaaleconomische achterstand. Gerichte subsidies kunnen we als instrument inzetten om deze doelgroepen meer te laten sporten en bewegen.
Verder zetten we in op sterke, vitale en financieel gezonde verenigingen. Dit in de wetenschap dat een sterke verenigingsstructuur een garantie is voor goede prestaties aan de bestuurstafel en op het veld. De sportverenigingen zijn een groot en belangrijk onderdeel van de sport- infrastructuur. Naast het bieden van de mogelijkheid om te sporten, hebben verenigingen ook een grote maatschappelijke functie.
2. Sport en Bewegen in Wijchen
Waarom sport en bewegen?
De inwoners van Wijchen sporten en bewegen in de eerste plaats, omdat ze dat leuk, uitdagend, gezellig, spannend en ontspannend vinden. Wekelijks zijn er vele inwoners van Wijchen direct of indirect betrokken bij sport- en beweegactiviteiten. Sport en bewegen zijn natuurlijke en gezonde activiteiten die over het algemeen een positief effect hebben op hoe iemand zich voelt. En het is leuk om je krachten met anderen te meten en om simpelweg lekker moe te worden.
De gemeente Wijchen hecht veel waarde aan sport en bewegen als basis voor een gezonde en actieve leefstijl. Geen enkele groep mag uitgesloten zijn van sportdeelname. Samen met de sportverenigingen scheppen we voorwaarden om onze inwoners (meer) te kunnen laten sporten en bewegen. Als gemeente omarmen we daarbij particulier initiatief.
2.1 Visie sport en bewegen in Wijchen
Onze visie op sport en bewegen is dat voor iedere Wijchenaar, ongeacht achtergrond, leeftijd, beperking en financiële achtergrond een sport- en beweegaanbod in de buurt aanwezig, dat bovendien veilig en toegankelijk is.
Sport is een doel op zich. We willen dat Wijchen een aantrekkelijke gemeente is en blijft om in te kunnen sporten en bewegen. Voor iedere Wijchenaar moet het mogelijk zijn om een leven lang te kunnen sporten en bewegen.
2.1.1 Sport als middel
Daarnaast gebruiken we sport als middel om andere doelstellingen uit onder andere het Wmo- beleid en gezondheidsbeleid te bereiken. Zo kunnen we sport zien als preventief middel om in het belang van een goede gezondheid, overgewicht en ondergewicht aan te pakken en een bijdrage te leveren om chronische aandoeningen en ziekten te voorkomen of, waar dit niet kan, de aandoening te verlichten of dragelijker te maken. Vooral vanuit het perspectief van de
‘preventieve’ gezondheidszorg en vanuit het perspectief van het bevorderen van ‘meedoen’ in de maatschappij wordt de meerwaarde van sport en bewegen steeds meer gezien. Sport stimuleert de maatschappelijke participatie. Grote aantallen inwoners van Wijchen zijn actief, als beoefenaar of als vrijwilliger.
Het aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging ligt op 49% in Wijchen. Landelijk ligt dit percentage op 31%. (Bron: kenniscentrum sport).
Daarnaast gebeurt er veel op sportgebied in Wijchen. Zowel qua beweegdeelname,
beweegaanbod en sportvoorzieningen scoort Wijchen provinciaal en landelijk goed. (Cijfers zijn terug te vinden in de Nationale Atlas Volksgezondheid van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, www.sportopdekaart.nl).
Sport brengt mensen bij elkaar en bevordert daarmee de sociale cohesie en de integratie van bevolkingsgroepen zoals die van senioren en mensen met een beperking. Sport is een terrein om ontmoetingen en interacties tot stand te laten komen: tussen leeftijdsgroepen, culturen en zonder rang of stand.
Sportactiviteiten hebben een preventieve werking als het gaat om het meer weerbaar maken van kinderen/ jongeren en hen zo spelenderwijs te leren omgaan met normen en waarden.
Tevens draagt sport er aan bij om het risicogedrag van kinderen te helpen ombuigen en schoolprestaties te verbeteren. In het ideale geval zorgt een vroege aanraking ervoor dat kinderen een actieve en gezonde levensstijl ontwikkelen, waarmee de basis wordt gelegd voor een leven lang sport.
Sport beïnvloedt het zelfbeeld van mensen in positieve zin, bevordert zelfs het geluksgevoel en gaat ziekteverzuim tegen wat de productiviteit bevordert. Daarnaast creëert sport
werkgelegenheid en heeft het een economische en promotionele waarde voor de gemeente via (commerciële) sportaanbieders en top- en breedtesport-evenementen zoals de Hernense stratenloop, de Tweestromenloop, Strong Viking Run, De Nijmeegse Vierdaagse, de
sportverkiezingen, de Special Olympics (Nationale spelen voor mensen met een verstandelijke beperking in 2015 (regionaal) en 2016 (nationaal)), Ladies Tour (2014) en Giro d’Italia door Wijchen (2016).
2.1.2 Overheids- en burgerparticipatie
Om voorzieningen in stand te kunnen houden wordt het nog belangrijker om uit te gaan van de eigen kracht en verantwoordelijkheid van onze inwoners/organisaties. Zo is het beheer en de exploitatie van de buitensportaccommodaties in handen van de sportverenigingen. Wij subsidiëren het jaarlijks onderhoud van de buitensportvelden en banen. Dit loopt meestal via Stichting De Groene Grasvelden. De vrijwilligers van de verenigingen voeren het dagelijks onderhoud uit. Daarnaast betalen de verenigingen zelf ook een deel aan de Stichting voor het jaarlijks onderhoud. Als het gaat om het renovatieplan sportaccommodaties (RSA) neemt de gemeente alleen verantwoordelijkheid voor de buitensporten voetbal, korfbal, atletiek, fietscross en hockey (conform vastgesteld Renovatieplan Sportaccommodaties (RSA)).
De rol van de gemeente op sportgebied zal er met name één zijn van regisseur. Kerntaken zijn het scheppen van randvoorwaarden in de vorm van:
• voldoende en veilige accommodaties;
• activiteiten om inwoners te stimuleren (meer) te bewegen;
• het bevorderen van onderlinge samenhang en samenwerking en het geven van informatie en advies in de vorm van verenigingsondersteuning.
We gaan daarbij uit van de eigen kracht en verantwoordelijkheid van verenigingen en landelijke sportbonden. De gemeente ondersteunt daar waar noodzakelijk maar is niet verantwoordelijk voor het oplossen van alle problemen.
2.1.3. Inhoudelijke samenwerking Wijchen en Druten
Sinds 1 januari 2018 zijn de ambtelijke organisaties van de gemeenten Wijchen en Druten gefuseerd. De gemeente Wijchen en Druten zullen op het gebied van sportstimulering, waar mogelijk, zoeken naar harmonisatie van beleid. In de komende jaren zullen wij hieraan stapsgewijs werken.
Aan het sportbeleid in Druten wordt invulling gegeven door onder andere het ondersteunen van initiatieven die het bewegen of cultureel in verenigingsverband actief zijn bevorderen. Dit beleid wordt met name vormgegeven middels het Masterplan Sport en Bewegen
(combinatiefunctionarissen/Actief Maas en Waal), de kwaliteitsbewaking van de bestaande sportaccommodaties en het subsidiebeleid.
3. Relatie sport met andere beleidsterreinen
Sportstimuleringsparagraaf in relatie tot Wmo- en gezondheidsbeleid
In deze notitie ‘Sport en bewegen” zetten we sport en bewegen in als middel om een bijdrage te leveren aan de realisatie van doelstellingen op onder andere het terrein van de Wmo, de jeugdwet en het gezondheidsbeleid.
3.1 Rol van sport en bewegen bij de decentralisaties
Op 1 januari 2015 hebben de gemeenten en zo ook Wijchen er drie grote taken bij gekregen, namelijk de jeugdzorg, het deel van de voormalige AWBZ dat is overgegaan naar de Wmo en de verantwoordelijkheid voor werk en inkomen voor inwoners die nu een Wajong uitkering hebben of onder de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) vallen. Dat is de Participatiewet. Op elk van deze onderdelen kan sport een waardevolle betekenis hebben.
Sport en bewegen zijn zaken waar velen plezier aan beleven en het draagt bij aan vele maatschappelijke doelstellingen, waarmee het een preventie-instrument is. Het is de
verwachting dat al deze maatschappelijke doelstellingen niet of minder gerealiseerd worden indien de gemeente niet of minder zou investeren in de primaire doelstelling van het
gemeentelijk sportstimuleringsbeleid, namelijk het vergroten van de sport- en beweegdeelname van onze inwoners.
In het Wmo-beleidsplan 2016-2019 staan de belangrijkste zaken rond de Wmo, de Jeugdwet en het gezondheidsbeleid in Wijchen verwoord. Met betrekking tot de 3 hoofdonderdelen van de notitie is sport in een aantal gevallen een goed middel om in te zetten. Hierbij wordt gedacht aan:
1. De zelfredzame burger:
Zelfsturing, participatie en sociale samenhang
Denk hierbij aan de maatschappelijke verbanden van burgers, het ondernemen van activiteiten ter bevordering van het vreedzaam samenleven van verschillende etnische en religieuze groepen, het realiseren van accommodaties ten behoeve van maatschappelijke activiteiten en sport, jeugdhonken, dorpshuizen enz. Een
voorbeeld hiervan is de bevordering van een sterkere betrokkenheid tussen de sportvereniging, de school en de wijk in bijvoorbeeld de brede school activiteiten (in dit geval de combinatiefuncties).
Cliëntenondersteuning
Het gaat hier om activiteiten die de burger de weg wijzen in het veld van maatschappelijke ondersteuning. Het kan hierbij zowel gaan om algemene voorzieningen zoals (voldoende) informatiepunten, als om meer specifieke voorzieningen als een individueel advies, of vraagverheldering. Een loket waar burgers terecht kunnen voor informatie over aangepast sporten is hier een voorbeeld van.
2. Het versterken van de zelfredzaamheid van onze inwoners:
Het belang van preventief beleid
Gezondheid en preventie gaan samen met het vanuit de eigen kracht de weg vinden in de maatschappij. Het bevorderen van een gezonde leefstijl voorkomt het
vroegtijdig aanspraak maken op vooral individuele zorg en Wmo-voorzieningen. Dit bevorderen we door het stimuleren van de verschillende doelgroepen op sportgebied in deze notitie.
Eenzaamheid
Doordat mensen genoodzaakt zijn steeds langer zelfstandig thuis te blijven wonen, neemt de kans toe dat mensen in een sociaal isolement terecht kunnen komen en
dus eenzaam worden. Sport is één van de middelen die bijdraagt om uit dit isolement te komen (zie ook paragraaf 4.4 programma 2: seniorensport).
Jeugd en jongeren
Het gaat hier om jeugdigen bij wie sprake is van een verhoogd risico. Denk hierbij aan een ontwikkelingsachterstand, schooluitval of afglijden naar criminaliteit. Zorg op grond van de Wet op de jeugdzorg is nog niet nodig of wordt zo voorkomen. Het terugdringen van overlast gevend gedrag van jongeren door middel van sport- en beweeg-arrangementen is hier een voorbeeld van. Denk hierbij aan de
sportcontainer en (sport)buurtwerk van Meer Voormekaar.
Vrijwilligers
Vrijwilligers leveren een belangrijke bijdrage aan de samenleving. De inzet van vrijwilligers stimuleert verbondenheid, maar zorgt ook voor de mogelijkheid tot sport, ontspanningen en ontmoeten. Het ondersteunen van vrijwilligers en het stimuleren van vrijwillige inzet is een belangrijk speerpunt in de Wmo. Het bieden van verenigingsondersteuning en het organiseren van informatiebijeenkomsten (deskundigheidsbevordering) voor sportverenigingen zijn hier goede voorbeelden van.
3. De ondersteuning voor het behoud van de zelfredzaamheid van onze inwoners:
Maatwerkvoorzieningen en individuele voorzieningen
Dit richt zich op individuele mensen met een beperking of een chronisch
psychisch probleem of een psychosociaal probleem. Het gaat hier om individueel te verlenen voorzieningen, die aan de behoefte van het individu zijn aangepast. Een voorbeeld is hier het bieden van aangepaste sportvoorzieningen en aparte
sporthulpmiddelen en het uitproberen van hulpmiddelen.
Inloop en ontmoeten
Hiermee kunnen er laagdrempelige vormen van inloop, activiteiten en ontmoeting ontstaan met een zo goed mogelijke spreiding over de wijken en kerkdorpen binnen de gemeente bij bestaande locaties. Als het gaat om de locaties bij
sportverenigingen zien we bij deze ontwikkeling de belangrijkste rol weggelegd voor de besturen van de sportverenigingen i.s.m. de organisaties die dagbesteding aanbieden. In de inloop- en ontmoetingslocaties zullen vervolgens (sportieve) dagbestedingsactiviteiten voor verschillende doelgroepen kunnen plaatsvinden.
4. Sportstimulering in Wijchen
Het sportstimuleringsbeleid is in dit hoofdstuk uitgewerkt in drie programmalijnen. Elk programma beschrijft het beleid dat wordt ingezet om een bepaalde doelgroep te stimuleren (meer) te (gaan) bewegen en waarom juist die doelgroep deze inzet nodig heeft.
Voordat verder wordt ingegaan op de programma’s wordt in dit hoofdstuk eerst aandacht besteed aan de subsidies en verenigingsondersteuning. Beide vormen een middel om de programma’s mede te realiseren. Voor veel van de doelgroepen in de drie programmalijnen wordt inzet van sportverenigingen verlangd/gevraagd. Om de doelen in de programmalijnen te kunnen realiseren zijn sterke sportverenigingen nodig met een goede organisatie, actuele kennis en een stevig vrijwilligersapparaat. Gemeentelijke verenigingsondersteuning is erop gericht de verenigingen in Wijchen te ondersteunen om dat te bereiken.
Subsidies worden voor de sportaanbieders ingezet om de doelgroepen van de verschillende programmalijnen te bereiken met een sport- en beweegaanbod. Subsidie is daardoor één van de middelen die kan worden ingezet ten behoeve van het behalen van de doelen in de
programmalijnen.
4.1 Verenigingsondersteuning
Wat willen we bereiken? Sterke, vitale en financieel gezonde verenigingen die een bijdrage leveren aan het sportstimuleringsbeleid, met als uitgangspunt dat de sportverenigingen zelf verantwoordelijkheid blijven nemen.
Zoals al eerder beschreven, heeft sport en bewegen een nauwe samenhang met en/of is van invloed op vele andere maatschappelijke terreinen. De sportverenigingen zijn een groot en belangrijk onderdeel van de sportinfrastructuur. Naast het bieden van de mogelijkheid om te sporten, hebben verenigingen ook een grote maatschappelijke functie. Zo kent sport het grootste aantal vrijwilligers en speelt de verbinding (iedereen moet kunnen meedoen) een grote rol. Sport is een onmisbare factor bij de ontwikkeling van een gezonde, levendige, sociale en aantrekkelijke gemeente. Sportverenigingen spelen hierin een belangrijke rol. De gemeente rekent op sportverenigingen als het gaat om het mede aanpakken van sociaal- maatschappelijke problemen en gezondheidsachterstanden. Door allerlei ontwikkelingen wordt het steeds moeilijker om als sportvereniging goed te kunnen blijven functioneren. Aan de ene kant worden steeds meer eisen aan sportverenigingen gesteld terwijl aan de andere kant veel verenigingen te maken hebben met een vrijwilligerstekort.
4.1.1 Wat gaan we daarvoor doen?
Door verenigingen te ondersteunen wil de gemeente Wijchen de zelfredzaamheid en de maatschappelijke waarde van de sportverenigingen verder verhogen. Dat willen we doen door de verenigingen de mogelijkheid te geven subsidie aan te vragen om ondersteuning in te huren gericht op het verbeteren van de interne organisatie en het beter benutten van kansen in de omgeving van de vereniging. Het gaat hierbij om algemene verenigingsondersteuning (werving en behoud van vrijwilligers, scholingstrajecten, vitale sportparken/ open club gedachte en aanbod specifieke doelgroepen) en maatwerkondersteuning indien een
probleemsituatie dit noodzakelijk maakt. Hierbij moet duidelijk zijn dat de vereniging zelf geen oplossing kan vinden en dat deze ondersteuning ook niet geboden kan worden door
sportbonden.
Daarnaast zouden er, waar nodig, diverse informatiebijeenkomsten aangeboden moeten
worden voor de Wijchense sportverenigingen, met als doel, sterke, vitale en financieel gezonde verenigingen.
Naast de gemeente hebben ook de overkoepelende landelijke organisaties zoals NOC*NSF en de grote sportbonden een verantwoordelijkheid ten aanzien van het ondersteunen van de sportverenigingen.
4.2 Subsidies voor sport
Wat willen we bereiken? Het stimuleren van sport en bewegen onder alle inwoners van Wijchen, bevorderen van het gebruik van de sportvoorzieningen, evenals het ondersteunen van de aanbieders van sportactiviteiten. Waarbij speciale aandacht is voor jeugd, senioren en mensen met een beperking. De focus ligt op breedtesport, niet op topsport.
Subsidie is een middel om andere partijen te stimuleren om de gemeentelijke doelen te verwezenlijken. Dit geldt ook voor subsidie voor sportaanbieders ten behoeve van sport en bewegen.
De laatste jaren wordt het belang en de maatschappelijke waarde van sport steeds meer erkend. Sport wordt gezien als een waardevol middel om beleidsdoelstellingen op andere terreinen te realiseren.
Vanuit het perspectief van de ‘preventieve’ gezondheidszorg en vanuit het perspectief van het bevorderen van ‘meedoen’ in de maatschappij wordt de meerwaarde van sport steeds meer ingezien.
4.2.1 Wat gaan we daar voor doen?
Subsidies kunnen we inzetten om specifieke beleidsdoelstellingen te helpen realiseren. We willen subsidie beschikbaar stellen voor sportieve activiteiten gericht op:
• Sportstimulering;
• Verenigingsondersteuning;
• Senioren;
• Mensen met een beperking;
• Brede school ontwikkeling.
Een specifieke uitwerking van de subsidies en hoe deze subsidies aangevraagd moeten worden vindt u terug op de website van de gemeente Wijchen via:
https://www.wijchen.nl/wonen/zoeken_225/?trefwoord=subsidieverordening 4.3 Programma 1: Kinderen en jongeren
Wat willen we bereiken? Het verhogen van het percentage gezond gewicht onder alle kinderen van 0 tot 14 jaar in Wijchen van 74% in 2017 naar 78% in 2022 door middel van het
bevorderen van een sportieve en gezonde leefstijl.
Kinderen
Kinderen bewegen, spelen en sporten van nature graag. Toch komt de natuurlijke
bewegingsdrang steeds meer onder druk te staan. Verkeer op straat, computerspelletjes en televisie zorgen voor steeds meer bewegingsarmoede in onze samenleving. Daardoor doen veel kinderen (te) weinig bewegingservaring op en kunnen motorische achterstanden of beperkingen ontstaan. De basis van een leven lang sport en bewegen wordt gelegd in de jeugdjaren. Er is een grotere kans op blijvende sportbeoefening als op jonge leeftijd is begonnen met sport en bewegen.
Jongeren
Jongeren krijgen in deze specifieke leeftijdscategorie veel te maken met nieuwe prikkels. Ze gaan van de basisschool naar het voortgezet onderwijs. Ze krijgen te maken met een nieuwe levensstijl. Daarnaast krijgen ze nieuwe vrienden en vriendinnen, waarmee ze nieuwe
activiteiten gaan ontdekken. Deze relaties worden steeds belangrijker. Om leuke dingen te doen met vrienden hebben ze geld nodig. Veel jongeren gaan daarom voor het eerst werken en krijgen bijbaantjes. De intieme relaties tussen de jongeren worden ook belangrijker.
Gelderland maar ook in Wijchen één van de belangrijkste argumenten om niet te sporten is
“andere vrijetijdsbesteding vind ik leuker” (bron: Gelderse sportmonitor 2015).
Net als bij de kinderen geldt ook voor de jongeren dat er een grotere kans op blijvende
sportbeoefening is als op jonge leeftijd is begonnen met sport en bewegen. De kans is hierdoor groter om ook op volwassen leeftijd een actieve sporter te zijn.
4.3.1 Overgewicht Wijchen in vergelijking met Gelderland-Zuid
8% van de Wijchense kinderen in de leeftijdsgroep 2-12 jaar heeft overgewicht.
In Gelderland-Zuid is dit 10% (bron: GGD Kindermonitor 2013-2014).
Ondanks het feit dat het percentage Wijchense kinderen met overgewicht onder het
gemiddelde van Gelderland-Zuid zit blijven we, gezamenlijk met de betrokken organisaties (onderwijs, CJG, sportverenigingen, etc.) door projecten zoals de Gezonde School inzetten om ongezond gewicht te voorkomen en te bestrijden.
Als een kind overgewicht heeft, heeft hij of zij op latere leeftijd ook vaak overgewicht en is er meer kans op diabetes en hart- en vaatziekten. Daarnaast zitten gezonde kinderen vaak lekkerder in hun vel, hebben vaak meer plezier en worden minder gepest dan kinderen die overgewicht hebben.
4.3.2 Nederlandse Norm Gezond Bewegen
De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) normeert de gewenste hoeveelheid lichaamsbeweging vanuit gezondheidskundig oogpunt. Om een goede gezondheid te behouden, is het gewenst om dagelijks één uur ten minste matige lichamelijke
activiteit waarbij twee keer per week kracht-, lenigheid- en coördinatieoefeningen voor het verbeteren of handhaven van de lichamelijke fitheid.
In 2015 voldeed 66% van de inwoners van Wijchen aan de NNGB. Geconcludeerd kan worden dat het percentage inwoners dat aan de NNGB voldoet vrij stabiel is. In 2013 voldeed namelijk 65% van de inwoners van Wijchen aan deze norm. In 2011 lag dit percentage op 63%. In de regio zijn de onderlinge verschillen klein. In Gelderland voldoet in 2015 65% aan de norm (bron: Gelderse sportmonitor 2015).
4.3.3 Wat gaan we daarvoor doen?
Sportservice Wijchen
Met behulp van de landelijke regeling Impuls Brede scholen Sport en Cultuur (combinatiefuncties) versterken we o.a. de samenwerking tussen onderwijs en
sportverenigingen en vergroten we de diversiteit van het school- en naschoolse aanbod. De sportfunctionarissen bieden, via sportservice Wijchen, een structureel (na)schools sport- en beweegaanbod (o.a. gymlessen en sporturen) aan en voeren dit gezamenlijk met Wijchense sportverenigingen uit.
Door de inzet van de sportfunctionarissen en de samenwerking en afstemming met de
sportverenigingen, scholen en kinderopvang is er een groot dagelijks aanbod van (na)schoolse sport- en beweegactiviteiten in Wijchen. Hierdoor willen we onder andere het aantal kinderen/
jongeren dat voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen minimaal handhaven.
Voor veel kinderen is sport en bewegen geen natuurlijk onderdeel van het leven. Voor deze groep kinderen is speciale inzet en een extra stimulans nodig. Door gerichte inzet van de sportfunctionarissen tijdens het reguliere bewegingsonderwijs willen we het aantal kinderen dat niet meedoet aan een regulier sportaanbod verlagen.
Gezonde School
Een school die op een structurele en samenhangende manier aan de gezondheid van leerlingen en het team werkt, noemen we een Gezonde School. De Gezonde School-aanpak is de
praktische werkwijze om scholen daarbij te ondersteunen. De aanpak gaat uit van wat de school al doet, versterkt wat er al gebeurt en sluit aan bij wensen en behoeften van de school.
De gemeente heeft de GGD de opdracht gegeven in te zetten op het aanbieden van een gezonde leefomgeving aan kinderen in de basisschoolleeftijd door scholen te ondersteunen bij een structurele en planmatige aanpak van hun gezondheidsbeleid. Dit doet de GGD door ondersteuning te bieden bij het behalen van het vignet Gezonde School en de daadwerkelijke uitwerking van de vignetvoorwaarden op korte en lange termijn.
Sjors sportief
De gemeente is in samenwerking met de beleidscommissie brede school in het schooljaar 2016/2017 gestart met Sjors Sportief. Via Sjors Sportief hebben alle basisschoolkinderen de kans om zich op een laagdrempelige manier te oriënteren in diverse takken van sport, zonder meteen lid te worden van een Wijchense sportvereniging.
Alle kinderen uit het basisonderwijs ontvangen het Sjorsboekje en mogen één (of meerdere) activiteiten uitkiezen, waar zij enkele naschoolse introductielessen bij Wijchense
verenigingen/(sport)aanbieders kunnen volgen. De kinderen kunnen gratis of tegen een kleine vergoeding enkele lessen kennis maken met een sport.
De sportverenigingen/(sport)aanbieders krijgen de mogelijkheid om hun sport en vereniging te promoten in het Sjors Sportief boekje, waarop kinderen zich vervolgens digitaal kunnen
inschrijven.
Sjors Sportief is inmiddels in ruim 50 gemeenten een bewezen formule en zorgt voor een enorme jeugdledenaanwas bij verenigingen. In Wijchen is het een succes. Er hebben 58 verenigingen/ (sport) aanbieders deelgenomen dat in totaal 130 nieuwe leden heeft
opgeleverd. Het is een goede manier voor kinderen om hun talenten te ontdekken en om een structurele actieve deelname te bewerkstelligen. Om goed in te spelen op de beleving van het kind, is er een ‘mascotte’ gekoppeld aan het naschoolse sportstimuleringsprogramma, zoals genoemd: Sjors Sportief.
In het schooljaar 2017/2018 vindt Sjors Sportief opnieuw plaats voor alle basisschoolkinderen in de gemeente Wijchen.
Sportcontainer
In 2018 zal er een mobiele fitnessvoorziening (sportcontainer) worden gerealiseerd in Wijchen.
Door middel van een jaarkalender zal de sportcontainer telkens op verschillende plekken in de Wijchen worden neergezet waar o.a. de jongeren gebruik van kunnen maken.
De sportcontainer zal in ieder geval voor een nader af te spreken periode in de openbare ruimte bij het voorgezet onderwijs komen te staan (Maaswaal College en Stichting PRO). De docenten bewegingsonderwijs gaan het opnemen in hun lesprogramma. Ook de twee hoogste groepen van het basisonderwijs zouden hier gebruik van kunnen maken.
Daarnaast zal er een plan worden opgesteld op ervoor te zorgen dat op bepaalde momenten begeleiding aanwezig is om o.a. de jongeren te begeleiden hoe de toestellen te gebruiken.
Uiteraard is de sportcontainer ook door de overige inwoners van de gemeente Wijchen te gebruiken.
Sport op maat
Voor jongeren is er genoeg aanbod om te sporten. Zij kunnen overal sporten, alleen zijn vaak de trainingsuren of wedstrijddagen een probleem. Door nieuwe prioriteiten moeten zij dan kiezen tussen bijvoorbeeld sport en een bijbaantje. De jongeren stoppen met sporten, terwijl zij graag door zouden willen gaan. Door meer sport op maat of een overgang naar een andere
Om de uitval tegen te gaan en jongeren voor de (georganiseerde) sport te behouden, zouden verschillende verenigingen samen kunnen gaan werken. De samenwerking houdt in dat sporters vanaf 12 jaar eenvoudig kunnen kennismaken met meerdere sporten en sportclubs.
De jonge sporters maken een sportheroriëntatie door en kunnen gemotiveerd kiezen voor een andere sport waarin plezier (weer) voorop staat. Eenvoudig over kunnen stappen naar/starten binnen een andere sportclub is onderdeel van deze heroriëntatie. De jongeren kiezen dan bewust voor een bepaalde sport en sportvereniging, dat resulteert in een hechtere relatie tussen vereniging en sporter.
Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van een sportinstuif voor de leden vanaf 12 jaar en ouder van de participerende sportverenigingen of door het aanbieden van een gratis
introductieles voor de hele groep sporters van de ene club bij de andere clubs (bijvoorbeeld een aantal keer gaat een groep/team gezamenlijk bij een andere club een les volgen).
De komende beleidsperiode zal dit verkent en (eventueel) uitgevoerd worden in samenwerking met de externe partners (o.a. sportverenigingen/sportaanbieders en scholen).
4.4 Programma 2: Seniorensport Wat willen we bereiken?
Senioren moeten voldoende keuze hebben uit een voor hen passend sport- en beweegaanbod.
Senioren worden gestimuleerd om deel te (blijven) nemen aan structureel beweegaanbod.
In Wijchen neemt het aantal ouderen de komende jaren toe (bron: GGD Gelderland-Zuid). Zie tabel hieronder.
Het sporten en bewegen bij de sportvereniging wordt vaak minder naar mate men ouder wordt. Het aanbod en/of de tak van sport sluit vaak niet meer aan bij de wensen en
mogelijkheden van de senioren. Vooral de jongere generatie ouderen die opgegroeid is met actieve sportbeoefening (55+) verdient aandacht. Deze veelal bij sportvereniging en
sportscholen deelnemende doelgroep vragen om een aangepast aanbod, in tijd, plaats en vorm. Daar moeten vooral de sportverenigingen een uitdaging in zien. Daarnaast is deze groep ook van belang in het kadervraagstuk (bestuurders en trainers) van de georganiseerde sport.
Een andere steeds groeiende groep betreft de ouderen van boven de 65 jaar. Zij hebben belang bij het in beweging blijven om daarmee de sociale en fysieke zelfredzaamheid te waarborgen en te stimuleren.
Senioren moeten voldoende keuze hebben uit een voor hen passend sport- en beweegaanbod.
De groei van deze doelgroep biedt grote kansen voor aanbieders zoals sportverenigingen. In
samenspraak met sportbonden is het belangrijk de verenigingen goed te informeren over de mogelijkheden voor passend sport- en beweegaanbod voor deze doelgroep.
Naast het bewegen en de gezondheid is het sociale aspect voor deze doelgroep erg belangrijk.
Bij het stimuleren om (meer) te gaan bewegen moet hiermee dus rekening worden gehouden.
Bovendien bereiken we daardoor niet alleen de gezondheidsdoelstellingen maar ook nog eens op het sociale vlak (Wmo), waardoor men langer zelfstandig kan blijven en minder snel een beroep doet op zorg. Daarnaast draagt sport en bewegen bij aan een zinvolle dagbesteding.
Senioren moeten kunnen blijven meedoen aan de maatschappij.
4.4.1 Wat gaan we daarvoor doen?
Samen met de doelgroep, de sportverenigingen en externe maatschappelijke partners (o.a.
Stichting Meer Voormekaar, Seniorensportvereniging Oud-Fit, GGD) worden projecten opgezet om een passend sport- en beweegaanbod te creëren.
De afgelopen 5 jaar hebben we hier al een start mee gemaakt door de niet actieve senioren weer aan het sporten te krijgen. Dit hebben we o.a. geprobeerd door middel van een
fitheidstest, een twaalf wekelijks programma om de senioren binnen een eigen groep kennis te laten maken met verschillende soorten sporten en senioren binnen de reguliere senioren groepen van sportverenigingen mee te laten sporten. Het grote probleem is deze doelgroep te bereiken.
De komende beleidsperiode ontwikkelen we meer gerichte en vernieuwende activiteiten met betrekking tot sport en bewegen voor en met senioren en voor mensen die van huis uit niet gewend zijn om te bewegen. Hierbij maken we gebruik van de expertise van o.a.
sportverenigingen, Meer Voormekaar, Seniorensportvereniging Oud-Fit en de GGD.
4.5 Programma 3: Sport en bewegen voor specifieke doelgroepen Wat willen we bereiken?
Iedereen moet op zijn op haar manier kunnen meedoen aan sport- en beweegactiviteiten. De gemeente stelt zich ten doel de mogelijkheden voor sporten en bewegen voor mensen met een beperking te vergroten en betrekt daarbij de sportverenigingen en relevante organisaties.
De gemeente richt zich op specifieke doelgroepen die niet (altijd) leeftijdsgebonden zijn. Het gaat hier om kwetsbare groepen die om verschillende redenen minder (kunnen) bewegen en/of meedoen aan de maatschappij. Voor mensen met een lichamelijke of
verstandelijke handicap blijkt dat in de praktijk vaak moeilijk. De gemeente richt zich vooral op de doelstellingen vanuit de Wmo zoals bijvoorbeeld het integreren van mensen met een
beperking binnen reguliere groepen en verenigingen als sporter, maar ook als
vrijwilliger. Verenigingen moeten worden geholpen bij het creëren van doelgroepgericht aanbod. De genoemde doelgroep moet kunnen blijven meedoen aan de maatschappij.
Doormiddel van het subsidiebeleid kunnen verenigingen een financiële bijdrage ontvangen om voor deze doelgroep aanbod te creëren.
4.5.1 Wat gaan we daarvoor doen?
Geldterugregeling
Inwoners van de gemeente Wijchen van 18 jaar en ouder kunnen in aanmerking komen voor de geldterugregeling. Deze regeling biedt mensen met een minimum inkomen extra financiële ruimte om o.a. te (blijven) sporten, lid te zijn van de bibliotheek of een vereniging, lid te zijn van een ouderenbond of deelnemen aan activiteiten voor ouderen. Op deze manier blijven ze actief betrokken binnen de samenleving.
Een specifieke uitwerking van de geldterugregeling vindt u terug op de website van de
Kindregeling
De gemeente Wijchen wil graag dat iedereen mee kan doen in de samenleving. Voor mensen met weinig geld is dit vaak moeilijker. Daarvoor heeft gemeente Wijchen het minimabeleid.
Gezinnen met een laag inkomen kunnen hier gebruik van maken. Ze hebben recht op een jaarlijks geldbedrag voor sport, hobby’s en onderwijs. De hoogte van dit geldbedrag hangt af van de leeftijd van de kinderen. De bonnetjes van deze uitgaven moeten worden bewaard.
Deze moeten vervolgens bij de gemeente worden ingeleverd. Kinderen op de basisschool kunnen gratis zwemlessen volgen voor zwemdiploma A.
Een specifieke uitwerking van de kindregeling vindt u terug op de website van de gemeente Wijchen.
https://www.wijchen.nl/wonen/alle-onderwerpen_258/product/kindregeling_1375.html Aangepast sport
Eén van de doelstellingen van sportstimuleringsbeleid is bewegen voor iedereen mogelijk te maken. Voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap blijkt dat in de praktijk vaak moeilijk. Sport en bewegen draagt voor hen bij aan een grotere mobiliteit, vitaliteit en algeheel gevoel van welzijn.
We zijn als gemeente Wijchen vanaf 2016 aangesloten bij Uniek Sporten. Er is door Uniek Sporten in kaart gebracht wat de sport- en beweegaanbod is voor deze doelgroep in de regio.
Uniek Sporten
Het is voor een gemeente als Wijchen moeilijk om de doelgroep daadwerkelijk naar lokale activiteiten toe te leiden. Het aantal mensen met een beperking is in Wijchen relatief laag, en de diversiteit van de beperking maakt het lastig om een passend sportaanbod te bieden. We zijn dan ook voorstander om aan te sluiten bij, dan wel het vizier te richten op bovenlokale initiatieven. We zijn, zoals hierboven al staat aangegeven, vanaf 2016 dan ook aangesloten bij Uniek Sporten.
Uniek Sporten is een aanpak dat als doel heeft meer mensen met een beperking structureel te laten sporten of bewegen. Hierdoor kan op lokaal en regionaal niveau een invulling gegeven worden aan de waarden van sport. Dit wordt gedaan door op regionaal niveau een
sportservicepunt te realiseren. Uniek sporten is daarmee een sportloket (front-office) voor het beantwoorden van sportvragen van mensen met een beperking en het coördineren van
begeleiding bij het vinden van de juiste sport. Daarnaast worden partijen die een sportaanbod willen creeren van advies voorzien. Uniek sporten is de verbindende schakel tussen de
sportvraag en het sportaanbod.
Er zijn inmiddels al een paar Wijchense verenigingen die een nieuw aanbod hebben gerealiseerd, te weten:
- Voetbal + (sportclub Woezik)
- Tennis + (tennisvereniging Haanenbergh)
- Rolstoelgroep Arcus (onder de vlag van volleybalvereniging Trivos)
5. Financiën
Wat is er beschikbaar
Met het beleidsterrein sport is veel geld gemoeid. Denk alleen maar aan het RSA, de combinatiefuncties, het zwembad en het verstrekken van sportsubsidies. Deze financiële paragraaf beperkt zich echter tot de kosten die verband houden met sportstimulering.
Zoals al eerder aangeven heeft de gemeenteraad tijdens de begrotingsbehandeling 2016 (november 2015) besloten weer structureel budget beschikbaar te stellen voor
sportstimulering (jaarlijks € 10.000,-). Hierbij was de volgende onderverdeling gemaakt:
- Aangepast sporten € 4.000,- - Verenigingsondersteuning € 3.000,- - Ongeorganiseerd sporten € 2.000,-
- Seniorensport € 1.000,-
Willen we waarmaken wat we in deze notitie hebben aangegeven dan zal het budget verhoogd moeten worden. Het zou er dan als volgt uit moeten zijn:
- Aangepast sporten € 4.000,- - Verenigingsondersteuning € 7.000,- - Ongeorganiseerd sporten € 2.000,-
- Seniorensport € 2.000,-
- Kinderen/Jongeren € 5.000,- ---
Totaal € 20.000,-
De bedragen worden op de volgende manier ingezet:
Aangepast sporten
De gemeente Wijchen stelt jaarlijks € 4.000,- ter beschikking aan de gemeente Nijmegen voor Uniek Sporten. Dit bedrag komt ten goede aan het sportservicepunt (website) en aan de inzet van de coördinator Uniek sporten. De coördinator wordt ingezet om sportadviezen aan mensen met een beperking te geven en sportverenigingen die een aanbod hebben of willen gaan opzetten te ondersteunen.
Verenigingsondersteuning
Het bedrag wordt ingezet om subsidie te verlenen aan sportverengingen voor de
ondersteuning gericht op het verbeteren van de interne organisatie en het beter benutten van kansen in de omgeving van de vereniging. We gaan uit van 3 aanvragen per jaar voor een bedrag van € 2.000,- per traject. Daarnaast wordt het bedrag gebruikt voor
informatiebijeenkomsten met als doel, sterke, vitale en financieel gezonde verenigingen.
(On)georganiseerd sporten
Het honoreren van eenmalige subsidieverzoeken die het stimuleren van sport en bewegen onder de inwoners van de gemeente Wijchen bevorderen. Denk hierbij aan subsidie voor een sportevenement en het opstarten van een sportgroep voor mensen met een beperking (maximaal subsidiebedrag € 1.000,-).
Seniorensport
Samen met de doelgroep en externe maatschappelijke partners zetten we projecten op om een passend sport- en beweegaanbod te creëren.
