Berichten uit
idAfi*a,?&mi '000 enRliodesig 0*0
-.OAK
t nr_ 1,4
00
2 ANTI APARTHEIDS NIEfWS
13de jaargang
REDACTIE
Conny Braam Jacques Meerman Chris Lorenz (DAF)
ANTI-APARTHEIDSBEWEGING NEDERLAND HERENGRACHT 88
AMSTERDAM
POSTBUS 10500 POSTGIRO 580900 TEL. 020-245170
STICHTING DEFENCE AND AID FUND NEDERLAND WOUWERMANSTRAAT 17 III
AMSTERDAM Postgiro 609900 TEL. 020-796277
LANDELIJK COMITnS:
Angola Comit' Da Costastraat 88
Amsterdam tel. 020-183598 Medisch Comite Angola
Minahassastraat 1
Amsterdam tel. 020-925050 'doptieteam
Amestelle 217 Zwanenburg Mondlane Stichti Hagestraat 10
Haarlem
tel. 02907-3049 .ng
tel. 023-324350 Boycot Outspan Actie
Oude Singel 78
Leiden tel. 01710-42682 Kairos
Corn. Houtmanstraat 17 Utrecht tel. 030-710614
INHOUD
Beste lezer ZUID-AFRIKA
Nieuwe stakingen in Natal Persbericht
Tanzania als toetsteen Nederlandse vakcentrales protesteren bij Zuidafrikaanse ambassade
Een nieuwe propaganda campagne?
NAMIBIE
Vorsters verkiezingen geboycot Het verzet moet met geweld onderdrukt worden
Imdad Husain gaf een benefiet concert
RHODESIE
Het yolk last zich niet af schrikken
DEFENCE AND AID FUND De smaakmakers van de apart heid beproeven een nieuw recept Nieuwe knevelwetten dwingen oppositie in de illegaliteit Nieuwe uitgaven:
Masters and Serfs Kort nieuws
BESTE LEZER
Het laatste nummer van net Anti-Apart heids Nieuws zag er ronduit slecht uit.
We hadden wat moeilijkheden met de in stantie bij w~e we het blad lieten drukken, en die instantie had op haar beurt wat moeilijkheden met de mensen die het drukwerk uitvoerden. Het resul taat van al die moeilijkheden loog er dan ook niet om: het AAN heeft er nog nooit zo sleeht uitgezien. Gevolg van een en ander was de stichting van een nieuwe drukkerij waarmee de Anti-Apart heids Beweging zeer nauwe banden heeft aangeknoopt, en we hebben tevens van de gelegenheid gebruik gemaakt om het bled met deskundt7e hulp in en nieu,' j asj, Te gaan steken.Vooral vanwege dat laatste is de verschijningsdatum van dit nummer nogal aan de late kant. Daarvoor onze excuses, het zal niet meer voorkomen.
We hopen in ieder geval dat het nieuwe uiterlijk een pleister op de wonde zal ,aan zijn. Ook de opzet van bet blad heeft een paar wijzigingen ondergaan, die missehien weinig spectaculair maar daarom nog niet onbelangrijk zijn. Op de eerste plaats zullen we veel systematischer dan tot dusver aandacht aan Namibi6 gaan besteden. En op de tweede plaats zal de fusie tussen het Rhodesig-Comite en de Anti-Apartheidsbeweging nu ook gaan door werken in de opzet van bet Anti-Apartheids Nieuws. In ieder nummer zal ruimschoots aandacht aan RhodesiN worden besteed, maar het Zimbabwe Bulletin als zodanig verdwijnt. Arie en Wiesje Schagen, die dit bulletin altijd voor hun rekening hebben genomen, zijn biertoe door hun drukke werkzaamheden niet Teer in staat, en al het nieuws over Rh6desi6 valt van nu af aan onder verantwoordelijkheid van de AAN-redactie (tenzij anders aangegeven uiteraard). Wat w4l blijft is het bulletin van het Defence and Aid Fund, waarin voor al de kwestie van de politieke gevangenen en de juridisehe aspecten van de Apartheid aan de orde komen.
We vertrouwen erop dat we met deze nieuwe opzet een nog bredere kring van lezers kunnen bereiken dan tot dusver, en zo de strijd tegen de Anartheid nieuwe im pulsen kunnen geven. de redactie
Nieuwe
iakin en in a al ~0
I H
et hele vorige jaar is het onrustig geweest in de Zuidafrikaanse textiel. Dat begon vorig jaar al in febru ari teen de grootste stakingsgolf van de afgelopen tijd Durban en omstreken overspoei de. Nu twee maanden geleden kwam bet op nieuw tot een uitbarsting, opnieuw in de textiel, opnieuw in en rend Durban.Natal, de previncie waar Durban de hoofdstad van is, heeft zich de afge iopen vijf jaar razendsnel ontwikkeld.
Er kwamen 1000 nieuwe fabrieken en 70.000 nieuwe arbeidsplaatsen bij. Die snelle ontwikkeling komt zelfs tot ui ting in de organsiatie-graad van de vak bonden: alleen al in Durban zijn nog steeds 3000 arbeiders in de kleding industrie niet georganiseerd; dat is meer dan overal elders, afgezien van
de thuislanden en de grensnijverheids gebieden. Ook buiten de grensnijver heidsgebieden worden in Natal relatief lage lonen betaald en zijn de arbeids voorwaarden er relatief sleaht. Maar bet ergst getroffen waren de katoen arbeiders, die onder geen enkele wette lijke loonbepaling vielen en in veel gevallen genoegen moesten nemen met 3,5 Rand (ca. 13 gulden) in de week:
hoogstens de helft van wat in andere bedrijven in andere streken aan mini mumloon wordt betaald. Maar in Natal was 3,5 Rand voar een ongeschoolde arbeider niet buitengewoon laag.
Een jaar gelden kwam dat alles tot een uitbarsting. Zestig tot zeventigduizend arbeiders in en rand de industri~le centra bij Durban gingen de straat op veer hogere lonen. Hun eisen weerspieg elden de ernst van de situatie: in ean aantal gevallen werd 75% en meer ge eist. De staking begon bij de havenar-
beiders, maar werd al snel overgenomen door de gemeente- en de textielarbeiders.
E~n van de centra van de staking was het beruehte textiel-imperium van Philip Frame (en van de grootste deken fabrikanten ter wereld), waar de winst hat jaar daarvoor met liefst 70% was gestegen, maar waar zeIfs een vakbonds functionaris sehrok van de arbeidsom standigheden, en waar lagere lonen werd en betaald dan overal elders in de streek.
Net als de gemeente hood Frame 15% loons verhoging. Morrend aecepteerden de sta kers het aanbod. Na tien dagen staking hadden ze weinig keus mee. E~n van de overwegingen cm weer aan bet werk te gaan was, dat Frame de stakingsdagen zou doorbetalen. De regering beloofde een onderzoek naar de loonstructuur in de textiel.
Maar de relatief bescheiden loonsverho gingen kunnen natuurlijk de onrust niet wegnemen. Het hele afgelopen jaar vlamdenr
Stakende textielarl
U'
ZUID-AYIIKA 3
I
4 ZUID.-AFRK
vlamden opnieuw stakingen op in de kle ding- en textielindustrie, werden
afgevaardigden van niet-blanke arbeiders gearenesteerd,of moesten ondernemers de vakbond te hulp roepen om stakingen of massale 'desertie' te voorkomen. Egn van de schandelijkste incidenten deed zich voor bij de Consolidated Textile Mills in Jacob. Op 8 augustus 1973 legden daar een 50-tal wevers bet werk neer en wilden hun grie ven voorleggen aan de directie.
Maar ze weigerden woordvoerders aan te stellen om te voorkomen, dat de bedrijfs leiding de 'belhamels' zou 'pakken'. De wevers eisten 21 Rand in de week; dat is iets meer dan wat toen gold als de 'armoe degrens' (zie schema). Daarop ontsloeg de directie een deel van de wevers en liet vijf man door de politie arreste ren. Ze werden besehuldigd van opruilng.
Voor de rechtbank gaf de bedrijfsleider toe, dat de firma die 21 Rand in de week best kon betalen, maar eenvoudig.
niet wilde betalen... een kwestie van loonpolitiek!
Uurloon voor een geschoolde naaister in de kledingindustrie, gebaseerd op het voorgeschreven minimum-loon van december 1972:
INDUSTRIAL COUNCIL-GEBIEDEN: WAGE BOARD-GEBIEDEN:
TRANSVAAL 40,29 c UMLAZI 27,20 c
(lang dienstverband) 46,47 c NEWCASTLE 23,10 c
KAAP 40,96 c ANDERE GRENSNIJVER
NOOKRDAAP 38,41 c HEIDSGEBIEDEN 20,63 c
NATAL 36,76 c THUISLANDEN 19,32 c
OOSTKAAP 35,90 c BABALEGI 18,53 c
PARYS 26,53 c
Arbeidsvoorwaarden in de kledingindustrie:
Werkweek TRANSVAAL 40 uur
KAAP 42'
NATAL 42'
ORANJE VRIJ
STAAT 42
NOORDKAAP 42 OOSTKAAP 42 GRENSNIJVER HEIDSGEB. 45 THUISLANDEN 46
Vakantie 15 dagen 12 12
betaalde feestdagen overwerktoeslag
9 1 maal
712
4 4
10 6
10 6
1 1/3 1 1/3
VENZNT OPNIEUW OPGELAATD
Om een juist idee te krijgen van de feitelijke loonhoogte kunnen we die het n nu, can jeer ne de grote best vergelijkcn mat de zgn.'ermocdegrens' (Poverty Datum Line), die elke stakingen, is het verzet van maand door de Kamer van Koophandel in Johannesburg wordt uitgerekend en bij de textielarbeiders in Natal gewerkt. Deze 'armoedegrens' is het absolute minimumbudget voor een gezin opnieuw opgelaaid. met drie kinderen in Johannesburg en zag er in mei 1972 als volgt uit:
De dinactaeaanleiding daarto(
De regelei voo rt VOEDSEL 40,16 Rand BELASTING 0,97 Rand
strijd van vorig jaar. Orn KLEDING 10,75 REINIGING 0,95
itri van vi jeer HUUR 8,50 MEDISCHE ZORG 0,51
harhaling van dit snort LICHT ETC. 4,15 ONDERWIJS 2,52
massale stakingen te voor- TRANSPORT 5,03 komen had het Natalse werk geversverbond
de regering benaderd om een minimumloon TOTAAL 73,55 Rand
vast te stellen.Daarop werd het minimum- per maand
loon voor ongeschoolde vrouwen (de grote Augustus 1973 was deze grens al gestegen tot 81,58 Rand: sinds 1971 een meerderheid in dekleding en textielin- stijging van 20%. Maar hoe minimaal zelfs dit budget is blijkt alleen al
dustrie) vastgesteld op 10,40 Rand. Maar uit wat er niet opstaat: geen schrijfmateriaal, geen meubelen, niets voor dat gold alleen voor nieuwelingen. persoonlijke verzorging, niets voor ontspanning, niets voor noodgevallen.
Mensen met een langere diensttijd werden Om aan de ergste arnoede te ontsnappen moet men minstens 1 keer zoveel ver afgescheept met 10c. dienen. Maar de overweldigende meerderheid van de Zuidafrikaanse arbeiders Daarop gaan 10.000 textiearbelders in verdient minder dan 60 Rand, de helft van wat nog niet eens een menswaardig
staking, 5 van de 11 Phillip Frame- loon kan worden genoemd.
fabrieken gaan plat. Frame zegt dat hij zijn bedrijven eerder zal sluiten dan
dat hij toegeeft aan de eisen van de sta- e. David Hemson, 6n van de functiona- bv.) kunnen de Zuidafrikaanse onderne kers. Daarop organiseren de stakers een rissen van deze bond, werd wegens zijn mers vaak snel beschikken over de nieuwstc protestmars door de stad, waaraan 5000 aandeel in de staking onder huisarrest technologishe productie-snufjes. Nylon, man deelneemt, aangevoerd door een gesteld. Hemson was tevens in dienst terylene, non-wovens: ze kunnen het alle
minister van bet Kwazulu-thuisland, die van de zwarte National Union of Textile maal maken. Maar tegelijkertijd is de ook namens de stakers met de werkgevers Workers, wier belangen worden behartigd productiviteit vaak bijzonder laag door onderhandelt. De politie rukt met geweren door de Garment WorkersUnion, en al sinds het lage opleidingsniveau en de grote stokken en honden tegen de demonstranten Hemson voor de Britse televisie de terug- armoede (met alles wat daarmee samen uit en arresteert 250 man wegens 'inti- trekking van buitenlandse ondernemingen hangt) van de niet-blankearbeiders.
midatie van werkwilligen'. Ze worden on- uit Zuid-Afrika bepleitte stond hij Toen bijv. een bedrijf als Nijverdal ten middelijk berecht op de binnenplaats van onder politietoezicht. Zijn aandeel in Cate in 1972 zijn machinepark vernieuwde een gevangenis, 217 van hen (onder wie de, formeel nog altijd onwettige staking gingen de oude, arbeidsintensieve machi 120 vrouwen) worden schuldig bevonden en van januari j.l. was voor de regering nes naar Nijverdals dochter Mooiriver krijgen een boete van 5 Rand of 10 dagen kennelijk een plezierige aanleiding om Textiles.Hoe laag met name het oplei gevangenis. De boete wordt betaald door deze lastpost definitief uit te schakel- dingsniveau van de zwarte arbeiders is ce relatief blanke vakbond voor de kle- en. Door hem onder huisarrest te plaat- bewijst de staatsbegroting van 1973:
ding- en textielindustrie, de Garment sen maakt de Zuidafrikaanse regering nog voor het apparaat dat de zwarten onder Workers Union, die ook de belangen van eens ten overvloede duidelijk welke koers drukt houdt (de 'Bantu Administration') de zwarten behartigt. Maar hoe dan ook: zij denkt te varen. is liefst 5 keer zoveel geld uitgetrok de ondarnemers geen overstag. Zc stammen _ken als voor scholing en opleiding, toe in ean uers aan bcheiden loonsvemn- terwijl voor defensie zelfs 10 keen hoging, die de stakers morrend accepteren DE _ __________ zoveel is gercscnveerd.Het onderwijs en na twee dagen is iedereen weer aan het budget voor de zwarten stijgt wel,maar werk. Het IVVV (Internationaal Verbond a Zuidafrikaanse textiel- langzamer dan defensie en 'administra van Vrije Vakverenigingen) stuurt een en kledingindustrie is tion'.Sommige bedrijven weten heel han telegram aan de UNO-secretaris Waldheim, can vat vol tegenstel- dig van het lage scholingspeil te pro waarin het zijn steun betuigt aan de sta- lingen dat voortdurend fiteen.Zo gaf de Wage Board een firma kers, zijn verontwaardiging uitspreekt op het punt lijkt te in Port Shepstone dispensatie van het over de arrestatie van de 250, en de UNO exploderen. Het eerste minimumloon,vanwege een te lage pro vraagt om een effectieve sanctie tegen spanningsveld betreft duktiviteit.De firma hoefde nu 30% min
Zuid-Afrika, tot daar de mensen- en yak- de productiviteit. Dank der loon te betalen,en sloeg onmidde bondsrechten hersteld zijn. zij hun nauwe relaties lijk zijn slag: in vijf jaar tijds werd
Near de staking kreeg voor da Garment met de modernste Ameri- het personeelsbestand meer dan verdub Workers Union nog een onaangenaam staart- kaanse en Europese concerns (Courteaulds beld,van 170 tot 434 man!
ZUID-PMIKA
5I
Het tweede spanningsveld betreft de verschillen in loonwetgeving tussen de thuislanden en grensnijverheidsgebie den (die onder bet toezicbt vallen van de Wage Board) enerzijds en de 'norma
le' blanke gebieden (onder toezicht van de Industrial Council) anderzijds.
De lonen in de eerste categorie zijn normaal gesproken tweemaal zo laag als in de tweede.Als gevolg van de re latief 'hoge' loonkosten komen vele ondernemers in de tweede categorie in moeilijkhedenweigeren loonsverhogingen te betalenvragen werktijdverkorting aan of sluiten eenvoudig hun bedrijf.
Een mooi voorbeeld is dat van de aloude firma Swisnit in Johannesburg met voorheen - 150 man in dienst.Swisnit moet sluiten.De heer Margolisdirecteur van de firmadeelt mee erg bedroefd te zijn dat hij de banden met zijn perso neel moet verbrekenmaar hij heeft geen keus: de concurrentie met de grensnij verheidsgebieden, en de thuislanden is hem te machtig gewordendaarom verhuist hij ook zijn eigen bedrijf - maar zonder de werknemers - maar naar een thuisland.
Nogmaals bedankt hij zijn personeel voor 4.
hun trouwe diensten en geeft ze de vol le 2 Rand voor ieder jaar dat ze bij hem gewerkt hebben.Sommigen krijgen
So Rand!Dan staan ze op straat.Kans op ander werk is er in die streek vrij wel niet.Dat betekent voor de meesten:
deportatie naar bet thuislandwaar ook geen werk is.
Het derde spanningsveld hangt nauw sa men met het tweede.Want die verschillen in loonwetgeving is geen toevalen dat vele bedrijven de concurrentie met de Wage-Board-gebieden niet vol kunnen houden is bet berekende resultaat van een regeringspolitiekdie erop gericht is zoveel mogelijk niet-blanken naar de thuislanden te transporteren.Eerst wor den de kinderenbejaarden en werkelozen afgevoerd.Daarna worden allerlei bedrij ven met loon- en belastingvoordelen naar de grensnijverheidsgebieden gelokt.
Als die daar eenmaal zittenzorgt de
ijzeren wet van de concurrentie ervoor politiecordon dat ook andere bedrijven moeten volgen.
Dat betekent nieuwe ontsiagennieuwe
deportaties.De kringloop is rond. xonden de prijs Een en ander heeft tot gevolg dat er den.Egn van de relatief weinig niet-blanken overblij- daarvoor is het
ven in de blanke industriegebiedenen kaanse CAO's ee onder hen is - uiteraard - weinig werke- jaar.Tussentijd loosheid.Alleen: 98% van de arbeiders een kwestie van in de kleding- en textielindustrie is werkgevers en h niet-blank.En terwijl er vooral in de strafbaarook thuislanden meer dan 1 miljoen mensen de David Hemso werkeloos rondlopen en er elk jaar staatberekend 100.000 hele en halve werkelozen hij- lopen 6 jaar s komen (volgens berekeningen van prof. in de oorlogsj Sadie van de universiteit van Stellen- en vooral de a bosch),zegt 26% van de Zuidafrikaanse daar een aanzi kleding- en textielondernemers dat de leverd.Zo stee groei van hun bedrijf wordt belemmerd in 1973 met 15 door een gebrek aan arbeidskracbten! levensbehoefte
stegen veel sn op de 'armoede INFLATIE, SOCIALE VOORZIENIN= dat juist daar Zuidafrikaanse van de onrust in de kleding- De inflatie Se en textielindustrie was de een aantasting ongehoorde inflatiedie bet de afzet van m En van de directe oorzaken eens extra wor Zuid-afrikaanse arbeiders- kleding dreigd inkomen de afgelopen twee daardoor was e jaar zwaarder dan ooit heeft tie onvermijde geteisterd.De feitelijke gaven die Ivri hoogte van de lonen in de der druk van textiel hadden, sinds 1958, in een aantal ondanks de reusachtige hausse in de twee compensat industrie als geheeleen sterk dalende toen nog had d tendensen ook allerlei CAO-verhogingen zijn handen vo
rond stakende bouwvakkers in Durban
stijgingen niet bijhou belangrijkste redenen feitdat de Zuidafri n looptijd hebben van 3 se extra-verhogingen
zijn welwillendheid van de et afdwingen daarvan is voor blanken.De al genoem ndie nu onder huisarrest e dat de prijzen de afge terker zijn gestegen dan aren tussen 1939 en 1945, fgelopen twee jaar hebben enlijke bijdrage toe ge g het algehele priisniveau
%,maar een aantal eerste n als voedsel en kleding elleren een snelle blik grens' (zie schema) leert door het budget van de
zwarte arbeiders nog dt aangetast.
tekende natuurlijk ook van de koopkrachtzodat et name ook textiel en e te stagneren.Alleen al en zekere prijscompensa lijk.Sommige bedrijven jwillig',anderen pas on dreigende) stakingenen bedrijven werden zelfs ies afgedwongen.Maar ook e Garment Workers Union 1 om zijn leden in het
gareel te houden.Herhaaldelijk moest de bond zijn leden waarschuwen-dat stakingen onwettig ziinen moest zelfs in enkele gevallen de ondernem s t
de de:r hulp komen om een dreigen eti:
te voorkomen.
Wie van deze situatie profiteerden we renzoals gewoonlijkde ondernemers.
Tegen het einde van 1973 meldden zij vol trots een snelle opbloei van de
textiel- en kledingindustrie en een sterk verbeterde exportpositie.Voor 1974 wordt een gemiddelde prijsstij ging verwacht van 18%,en ook dat per
centage zullen de lonen niet bij kunnen houden.
Nog sterker dan de lonen worden de so ciale voorzieningen aangetast door de inflatie.De hoogte van de uitkeringen stijgt in Zuid-Afrika namelijk niet met het loon meealthans niet automa tisch.ledere bedrijfstak heeft in ie der afzonderlijk gebied een aantal fondsenwaaruit sociale uitkeringen in geval van ziekteoverlijden etc. wor den betaald.Die fondsen zijn vaak op gezet in samenwerking met particuliere verzekeringsmaatschappijenen de hoog te van de uitkering verschilt van streek tot streek en van bedrijfstak tot be drijfstak.Zowel de ondernemers als de arbeiders dragen wekelijks een vast be drag bijmaar in de overgrote meerder heid van de gevallen is de arbeiderf-
6 ZUID-AFRIKA
bijdrage hoger,resp. v44l hoger dan de bijdrage van de ondernemer (zie sche ma).
Maar hoe de uitkeringen ook mogen ver schillen,in e6n opzicht verschillen ze niet: ze zijn allemaal laag en ze zijn het eerste slachtoffer van de inflatie.
Vandaar dat de algemene ledenvergade ring van de Garment Workers Union in Transvaal augustus vorig jaar een verho ging van het ziekengeld eiste.Alleen:
hun CA0 loopt pas in juli van dit jaar af.Dat betekent dat de werkgeversbij drage niet verhoogd kon worden,en de arbeiders zouden het verhoogde zieken geld dus via een hogere werknemersbij drags helemaal zelf moeten betalen.De algemeen-secretaris van de Garment Wor kers Union,Johanna Cornelius,kreeg op dracht van de vergadering on naar de werkgevers te gaan en te vragen,of de arbeiders hun eigen ziekengeld asje blieft uit hun eigen zak mochten beta len.Johanna Cornelius ging,en de heren waren niet onwelwillend.Alleen moesten ze er nog even over nadenken.Anderhalve maand later waren ze uitgedaht,en hot mocht!
Zo gaat dat in Zuid-Afrika,waar vier vijfde deel van de bevolking geen wet telijke vakbondsrecbten heeft,waar linkse partijen verboden zijn,en waar het ziekenfonds van de Transvaalse kledingindustrie in 1972 8.500 Rand aan niet-afgehaalde ziekengelden over hield,omdat (zoals een functionaris van bet fonds verklaarde) 'bet ziekengeld voor veal mensen waarschijnlijk te laag was om de kosten van het afhalen te dekken ...'
De gegevens voor dit artikel zijn ont leend aan:
The Garment Worker (jrg.1972-1973);
Financial Mail (jrg. 1972-1973);
Ruth First - The South African Connection;
Nijverdal Ten Cate,jaarverslag 1972.
Het zgn.Provident Fund is bedoeld voor mensen die na een lange dienstti, (tientallen jaren) het bedrijf verlaten. Net fonds is bepaald geen over bodige luxe, want het AOW voor zwarten bedroeg vorig jaar nog 7,15 Rand per maand. In de onderstaande tabel aen overzicht van de werkgevers- en werknemersbijdrage aan het Provident Fund in de verschillende provincies.
TRANSVAAL
NATAL
WESTKAAP
OOSTKAAP
ORANJE VRIJSTAAT/
KROONSTAD KIMBERLEY
tot 12,50 Rand loon per week arb: 12c - ond: lOc tot 13,75 Rand loon per week arb: in ond: 5c tot 13,81 Rand loon per week arb: 13c ond: 13c tot 9,96 Rand tot 16,60 Rand arb: 8c - ond: 2c arb: 10c - ond: 4c tot 6,00 Rand
arb: 25c - ond: Oc
alle categorie~n arb: 15c - ond:15c
meer dan 12,50 Rand arb: 54c - ond: 10c meer dan 13,75 Rand arb: 13c - ond: 8c meer dan 13,81 Rand arb: 15c - ond: 15c meer dan 16,60 Rand arb: 23c - ond: 17c meer dan 6,00 Rand arb: 50c - ond:0O
Hierkider en aantal voorbeelden van de oude en nieuwe ziekengelduitkeringen, zoals die november vorig jaar van kracht warden. De bedragen spreken gelukki%
vrijwel voor zichzelf.
QUD:
Bijdrage per week - 8c
uitkering per 2 weken - 3,60 Rand
Bijdrage per week - 14c
uitkering per 2 weken - 14,80 Rand
NIEUW:
Bijdrage per week - 13c
uitkering per 2 waken tot eon loon var, 13,50 Rand - 9,75 Rand
uitkering per 2 waken boven de 13,50
Rand 17,54 Rand
Bijdrage per week - 21c
uitkering per 2 waken tot eon loon van 21 Rand - 27,28 Rand
Hot nieuwe ziekengeld bedraagt rond 65% van hat loon tot ean maximum van 20 Rand per week en met een maximumperiode van 12 waken. Voor de manier waarop Je verhoging tot stand is gekomen, zie de tekst.
ANTI APARTHEIDS NIE M
Afrika zelf.De groeiende kracht en de groeiende bewustwording van het Zuidafrikaanse volk maken een derge lijk optreden kennelijk noodzakelijk.
De Anti-Apartheidsbeweging Nederland vraagt dan ook van de Nederlandse rege ring een krachtig protest tegen het Zuidafrikaanse optredenvraagt een on voorwaardelijke steun aan de be .I dingsbeweging in Zuid-Afrika en een even onvoorwaardelijke steun aan de vrije vakbeweging aldaar.
TAN7.4NIA ALS TOETSMEN
-Onder dit motto gaat rond 1 mei a en actie van start onder leiding van ,de Evert Vermeer Stichting an het Tan zania Comit4 Nederlanddie Tanzania als voorbeeld willen stellen van een land dat zich losmaakt van het wester se kapitalisme en op eigen kracht een socialistische samenleving wil op r)ouwen.De informatiecampagne wordt o.a. gevoerd door middel van een docu ,, entatie-maponderwijsmateriaal en de
rganisatie van een aantal bijeen komsten met inleiders.Het secretari
eat van de actie 'Tanzania als toets steen' is gevestigd op het Begijnehof
7 in Utrechttelefoon 030-310424,waai u zich kunt opgeven voor deelname.
de willekeurige en onrechtvaardige wijze van vaststelling der lonen, die boven then nog steeds ver onder de armoede grens liggen.De vakCentraleS proteste ren met klem tegen het breken van de staking met geweld an de arrestatie va, 250 stakers.Hun onmiddelijke vrijlatinF wordt ge4ist, terwijl wordt aangedrongen op bet scheppen van een goede onderhande lingsprocedure door erkenning van de re presentatieve Afrikaanse vekbonden van de Afrikaanse werknemers zelf.
Ulit: cle Vakbeweging, 31 januari 1974
PERSBERICHT
De reeks terreurdade. an de Zuid.fi kaanse regering en haar geheime dienst tegen de progressieve krachten in Zuid Afrika heeft kort geleden een nieuw
an tragisch hoogtepunt bereikt.
Al eerder dit jaar zijn drie blanke vakbondsleidersonder wie David Hemson van de Garment Workers Uniononder huisarrest geplaatst vanwege hun aan deel in de recente textiel-stakingen in Natal.
Kort daarop werd de politieke vluchte ling Abraham Tiroleider van de orga nisatie van zwarte studentenin Bots wana vermoord door een bombrief uit Gen ve (en wie anders dan de Zuidafri kaanse geheime dienst kan die moord op zijn geweten hebben?).
En nuop 12 februari j.1.,doodde een bombrief van dezelfde lanonieme' af
zender John Dubeplaatsvervangend af gevaardigde van het African National Congress (ANC) in bet ANC-kantoor in Lusaka (Zambia),in hetzelfde gebouw wear ook andere Zuidelijk Afrikaanse bevrijdingsbewegingenzoals de SWAPO, het FRELIMO en de ZAPU/ZANUhun kanto ren hebben.Bij deze aanslag warden nog twee anderen gewonden de explosie was z6 hevig dat net dak van net ge bouw werd gerukt.Reagerend op dit be richt zei John Collinsvoorzitter van het internationale Defence and Aid Fund:'De Zuidafrikaanse regering en haar geheime dienst hebben de hand ge had in deze aanslag.'
De politick van de Zuidafrikaanse rege ring is maar al te duidelijk.Aan de
ene kant probeert zij onder leiding van Eschel Rhoodie - voormalig pers
attachg aan de ambassade in Den Haag en sinds kort staatssecretaris bij het ministerie van 'informatie' - met de modernste manipulatie-technieken de wereldopinie te beinvloedenmaar tege lijkertijd neemt zij haar toevlucht tot steeds meer naakt geweld trgen alle progressieve krachten in Zuid-
EEN NIEUWE PROPAGANDA CAMPAGNE?
Er is onlangs een gesprek geweest tussen premier Vorster en leiders van een aantal thuislanden. Dat zijn de kleinedorep.
bieden (13% van het oppervlak van .i,_
Afrika), wear de Afrikanen (70% van d, bevolking) geacht worden 'thuis' te zijn Alle zwarten die niet(meer) voor de blanke bazen kunnen werken worden naar hun thuisland gedeporteerd: chronisch zieken, bejaarden, werkelozen. Daar heb ben ze 'rechten' en 'zelfbeheerl. Haar er is vriiwel geen industrie, er ziln veel te veel mensen, en er wordt roof bouw gepleegd op het land. De thuisland
en zi3n niet meer dan reservoirs van goedkope arbeidskracht, ten behoeve van de industrie in het 'blanke' deel van Zuid-Afrika. De thuislanden zijn de spil
van de Apartheid. Hun leiders
laten wel eens een rebels geluid horen, en die worden dan naar Europa gestuurd om de Zuidafrikaanse praktijken achter een 'democratisch' rookgordijn te ver bergen. Maar ook Eschel Rhoodie, staats secretaris voor propaganda was vreemd genoeg bij het gesprek aanwezig. Dat be tekent ongetwijfeld, dat de thuisland leiders nog sterker dan voorheen pro pagandistisch isbruikt gaan worden.
NEDERLANDSE VAK CENTRALES PROTESMEN BIJ Z-AFRIKAANSE
AMBASMDE
Het overlegorgaan der drie vakcentrales neeft bij de Zuidafrikaanse ambassade
:
_n Den Haag gepr.t steerd tegen het op reden van de Zuidafrikaanse regering cegen de staking in de textielindustrie in Durban, Natal. Tienduizend zwarte wpr pemers legden daar het werk neer o-
8 NAMIBIE ZIZUNEST-AFRIKA)
Vorsters
verkiezingen geboycot
n 1966 be indigde de UNO het Zuidafrikaanse mandaat over Zuidwest-Afrika, omdat de Zuid afrikaanse regering dit gebied geen onafhankelijkheid gaf,maar
in plaats daarvan ook hier de apartheid invoerde.
Omdat de verschillende inheemse bevolkingsgroepen keurig geschei den in reservaten (10 ministaat jes) wonen,hoopt Pretoria de Namib~irs door middel van een 'geleide autonomie' een gevoel van onafhankelijkheid te geven, en zo tegelijkertijd tegemoet te komen aan de eisen van de UNO.Maar de Namibirs zelf weten heel goed wat er aan de
hand is: het aan Zuid-Angola grenzende Ovamboland,dat vorig jaar 'zelfbestuur' kreeg,kan in geval van nood gemakkelijk van het geindustrialiseerde zuiden van
NamibiN worden gescheiden.Al toen Na mibi6 nog een Duitse kolonie was,werd
Ovamboland door politie-maatregelen gelsoleerd van de rest van het land.
In 1971-72 gingen 15.000 trekarbeiders uit Ovamboland in staking tegen het systeem van contractarbeid,een systeem waarin de arbeider geen en de onderne mer alle rechten heeft.De motieven voor die staking waren duidelijk politiek van aard: 'Staking',zeggen SWAPO-verte genwoordigers,'is de enige taal die de ondernemers verstaan.'(De SWAPO - South West African People's Organisation - is het nationale bevrijdingsfront van de inheemse bevolking van Namibi6.) Tijdens die stakingen werden de staken de arbeiders teruggevoerd naar hun ver armde thuisland,maar de honger dreef hen opnieuw naar de arbeidsplaatsen in het zuiden,zonder dat de Zuidafrikaanse regering het contract-systeem,de harde kern van de trekarbeid,ingrijpend hoef de te veranderen.Ook nu nog zijn de trek arbeiders in hun bewegingsvrijheid be perkt.
Dat de zwarten in Namibi6 tegen de Zuid afrikaanse uitbuitings- en verdeeldheids politiek in het geweer komen,bewezen zij niet alleen met deze nationale staking, maar ook met hun boycot van de schijn verkiezingen in Ovamboland,die een vol ledig succes werden.De verkiezingen wer den geboycot,omdat ze alleen betrekking
hadden op Ovamboland.De zwarten hebben immers geen stemrecht in de 'blanke de len' van Namihi6 en Zuid-Afrika.
~p
1 rsei 1973 kreeg Ovamboland 'zelfbe stuur',en vier maanWU
den lang ging er vrijwel geen week voorbij zonder dat er in Ovamboland zelf (waar vergaderingen in het algemeen verboden zijn) en in Windhoek (de hoofdstad van Namibi6) meetings en demonstraties plaatsvonden die metpolitiegeweld werden beantwoord.
'Het volk wil geen thuislanden,het volk wil geen apartheid,maar wil een vere nigd Namibi6.'Met deze leuze wilden de Ovambo's op 30 april in Ondangwa demon streren.Daarop werden vier vooraanstaan de leiders gearresteerd wegens 'het hou den van illegale vergaderingen'.Onder de arrestanten waren Ja Otto en Johan nes Nangutuuala.Op de dag van hun pro ces,22 meikwam het tot demonstraties.
Een ooggetuige schrijft:'Achter het magistraatsgebouw zongen de mensen vrijheidsliederen en zamelden geld in voor de verdediging van de gevangenen.
Plotseling werden ze omsingeld door
t 1
SWAPO-jeugd demonstreert
i0
rN,
r
NAMIBIB ZUIM&M-AFRIKA)
Zwarte Zuidafrikaanse soldaten in Ovamboland
blanks politiemannen en zwarte solda ten.die in Ovamboland onopvallende uni formen dragen.Ze hadden geweren en ma chinepistolen.Met de loop van hun ge weren deden ze een aanval op de mensen die geld gaven en sloegen met hun vuis
ten.Het waren geen mannen die ze sloe gen.Jongens en vrouwen werden tegen de grond geslagen.Vrouwen en kinderen en meisjes werden geslagen.Het was af
schuwelijk om te zien.En als een vrouw die op de grond was gegooidweer pro beerde op to staanwerd ze voor de tweede keer neergeslagenen lag ze op nieuw in het stof op de grond...' De Namibi6rs haalden in het zuiden meer dan 2200 rand (meer dan 8500 gul den) op.Deze gebeurtenis was de aanlei ding tot de vorming van het Namibi6 fonds voor de verdediging van verdere beklaagden,
Kort voordat de verkiezingen voor de Wetgevende Vergadering van de nieuwe 'regering van Ovamboland' plaats zou den vinden (op 1 an 2 augustus 1973) kreeg een commissie de opdracht om rond te reizen door Ovamboland en de meningen van de bevolking over 'Ovam bolands gescbeiden onafbankelijkheid' te peilen.De uitslag van die peiling was duidelijk genoeg: het volk 'wilde niet alleen de voeten van zijn moeder vererenmaar de moederNamibi ,als ge heel'.Desondanks sloeg de regering
'geen acht op de wensen van het volk', aldus de rapporteur.
Oppositionele meetings werden door de offici ile leiders van de (door Zuid Afrika gesteunde) Ovambolandse Onafhan kelijkheidspartij uit elkaar gejaagd.
Alleen deze partij mag vergaderingen houden.
Tegelijkertijd maakte de jeugdliga van de SWAPO in een percommuniqug bekend, dat in heel Namibiii een massa-staking plaats zou vindenals de volksvergade ringdie in Engela (Ovamboland) zou worden gehoudenop tegenstand van de politie zou stuiten.(UNO-secretaris Waldbeim schiint nog steeds te denken dat Namibi6rs het recht hebben om massa meetings te organiseren,)Inderdaad vond de vergadering in Engela plaats zonder dat de politie ingreepmaar deze was
wel de hele tijd in de buurt an arres teerde na afloop van de bijeenkomst 9 sprekers.Tegelijkertijd keerden in Windhoek twee bekende personen (Clemens Kapuo en Gerson Veii) zich tijdens een massa-meeting scherp tegen de Zuidafri kaanse regering.
In Ovamboland zelf werd iedereendie niet ging stemmener officieel voor ge waarschuwddat hij zijn werk en al zijn bezit k.ijt zou zijn.Met dergelijke vormen van intimidatie probeerde de Zuidafrikaanse regering de verkiezings boycot te breken.
Ondanks de verzekering van de regering dat alles in Ovamboland rustig was (en dat op een moment toen er al geen jour nalisten meer in dit gebied werden toe gelaten) rapporteerde de zwarte bis schop Leonard Auala precies het tegen overgestelde:'Er heerst onrust in Ovam boland omdat er geen echte verkiezingen plaatsvinden ... En de SWAPO-jeugdliga probeert er via massa-meetings achter te komen hoe de vork precies in de steel zit.'Zelfs 10-12 jarige kinderen hieven hun armen in de hoogte en riepen opge wonden:1Namibi&'.(Alleen al het gebruik van deze benaming is strafbaar.)
verkiezingenwaaraan de Ovambo's uit het hale land geacht werden et resultaat van de deel te nemenwas uitgesproken mager.En iedere stem die w6l is uitgebrachtmoet de Zuidafrikaanse regering bijzonder veel geld bebben gekost.E6n-krant had het elfs over 'de duurste verkiezingen ter wereld Want de Zuidafrikaanse regering had, ondanks de voorspelbare mislukkingkosten noch moeiten gespaard om de verkiezingen tot een succes te maken.Ondanks dat alles was maar 2A van de stemgerechtigden op komen dagen.In enkele steden in het zuiden kwam zelfs helemaal niemand naar de stembusen in Windhoek waren drie van de vier stemmers politiemensen.
Deze verkiezingen waren een totale mis lukkingalthans voor de regering.
'Waarom zijn de mensen niet naar de
stembus gegaanDe offici6le verklaring luidt:'De Ovambo's waren kennelijk niet op de boogte met de stemprocedures,' en ze waren 'kennelijk niet genoeg voorgelicht'.De oproep van de SWAPO om de verkiezingen te boycotten luidde:
'Laat is niet registreren' en:'Ga niet naar de stembus'.Als de zwarten waren gaan stemmenhad het geleken als of ze bereid waren om met de regering te onderhandelen.
'Wie denks dat Ovamboland onafhankelijk van Namibiii most wordengedraagt zich als een man die zijn moeder schoenen aantrektmaar haar voor de rest naakt laat,'aldus het epigram-achtige com mentaar van een verslaggever.
Hiermee bewijst de zwarte bevolking uit het noorden van Namibi& dat zij deel willen hebben aan het land als geheelen zich niet tevreden wil stel len met een gedeeltelijke onafhankelijk heid binnen zeer nauwe grenzen.
0
p 12 augustus organi jeugdliga in
Katutura (de neger seerde de SWAPO
wijk van Windhoek) een massale demon -tratiewaarbij
onder a dere de Zuidafri Paanse regering werd beschuldigd van mede plichtigheid aan een bomaanslag op de christelijke drukkerije (liberale pers) in Ovambolanddrie maanden tevoren.Voor de 2 i 000 aanwezigen was er een , ordedienst met armbanden waarop stond:
'Politie van Namibi P, en SWAPO secretaris David Shikomba-zeidat zij nulop dit momentde strijd voor de vrijheid moesten beginnenen wel
zijzelf.Tegelijkertijd viel hij de onderdrukkinsgpolitiek van de blanks kolonialisten aan-Ekandjovice-pre sident van de jeugdligawerd na de meeting gearresteerd en was daarmee de zesde liga-leider die gearresteerd werd.
Op 15 augustus verzamelde zich opnieuw een grote menigte bij het magistraats gebouwwaar op dat moment vier orga nisatoren van illegale meetings werden
10 NAMIBIV (MID-WEST AFRIKA)
I M DAD HUSAIN
CAF BENEFIETCONCERT
berecht;de aanvoerder van de menigte droeg een SWAPO-vlag.Ongeveer 20 zwar te politie-agenten sloegen met gummi knuppels op de mensen in.In totaal werden 26 mensen gearresteerd en vele anderen werden met verwondingen naar he, .iekenhuis gebracht.Volgens het Engelse blad The Observer zouden ook vier mensen zijn neergeschoten.Later op de dag werden rond 200 demonstran
ten met traangas nit elkaar gedreven.
Daarop gooiden de slachtoffers met ste nen naar de politie an naar passerende autols.Volgens ooggetuigen bleef een aantal demonstranten op de grond liggen.
Anderen werden tot in het bos toe ach tervolgd.(Die Suidwes Afrikaner,17 au gustus 1973)De SWAPO had van tevoren gewaarschuwddat processen tegen orga nisatoren van lillegale bijeenkomsten' verstoord zouden worden.
Het conflict tussen politie en opposi tie bereikte nog dezelfde dag een hoog tepunt in Katutura.De gebeime politie was een huis binnengevallenwaar een politieke bijeenkomst plaats vond.Ca.
50 mensen waren aanwezig.E4n van de politiemannen werd het huis binnen getrokkenwaar men probeerde om hem zijn wapen af te nemen.Bij net daarop volgende gevecht werden twee politie agenten licht gewonden een zwarte die op het gevecht af was gekomenkreeg
en schotwond in zijn hoofd.De rust, doe toen intradwas niet van lange duur.Om 10 uur Is avonds hadden zich
rond 300 Ovambo's voor hun woonbarak verzameld.Ze bekogelden de bewakings dienst met stenenvernielden installa ties op het terrein en zetten delen van het gebouw in brand.Tenslotte slo ten 150 politiemannen rond half vier Is morgens het terrein hermetisch af en arresteerden 265 0'ambo's wegens het ontbreken of niet in orde zijn van hun pasjes.
Om eindelijk een eind te maken aan Ial deze onrust en gewelddadigheid in Zuid west Afrika' stuurde John Balthasar Vorster op 23 augustus troepen en poll tie naar Windhoek.350 zwartendie zich al hadden aangesloten bij de door de
SWAPO-jeugdliga afgekondigde algemene stakingwerden afgeranseld en gearres teerd."Bepaalde elementen binnen en buiten Zuidwest-Afrika eisen een con frontatie met de regering',zei Vorster, en wat hem betrof konden ze die con frontatie krijgen.
Al meer dan eens heeft Vorster zich met zijn Namibische thuislanden-poli tiek ernstige moeilijkheden op de hals gebaald.De reactie van de zwarte bevolking zal die moeilijkheden ver groten en de regering in toenemende mate onzeker maken.
Vorster kan marionetten omkopenhij kan manipuleren en zijn ware bedoe
lingen achter democratisch klinkende redevoeringen trachten te verbergen.
Maar het politieke bewustzijn van het volk van Namibi6 heeft allang een ni veau bereikt waarop net niet bang meer is om met alle beschikbare middelen zijn ontevredenbeid en verlangens te uiten.Met zijn afwijzing van iedere deel-onafbankelijkheid ontmaskert het Vorsters propaganda als bedrog-En de
Namibi&rs hebben bovendien ingezien, dat niet de UNO hen zal bevrijden, maar dat zij hun bevrijding in eip,,en hand moeten nemen.
Friedel Bttsch
SWAPO-leden ook op andere ma te nieZn
i ; I intimideren. De UNO-raad voor N ib heeft bericht gekregen, dat de Zuid afrikaanse politie de werkgevers in Namibi6 adviseert om geen Afrikanen in dienst te nemen, die al eens geaPres teerd zijn geweest. En onlangs schiinen een aantal bedrijven in Windhoek al mensen te hebben ontslagen die lid waren van de SWAPO. Daarmee is net beeld van Zuid-Afrika's heerschappij over Namibig wel zo'n beetje compleet: honger, terreur en werkeloosheid. Het valt niet te ont kennen, dat de Zuidafrikaanse regering de SWAPO een slag heeft toegebracht.
Maar aan de andere kant: de SWAPO is geer geisoleerde groep, maar heeft diepe wor tels in het .lksverzet en kan allang niet meer door de arrestatie van enkele
leiders worden uitgeschakeld.
in D van Prokofjef en als klap op de vuurpijl de chaconne in d van Bach ; en na de pauze 'people's music' uit Pakis tan en Zuid-Afrikaopgetekend uit de mond van de mensen zelf.Speciale ver melding verdient de voortreffelijke assistentie van pianist Jan Slothouwer die eveneens belangeloos zijn medewer
king verleende.
De Anti-Apartheidsbeweging Nederlan, is kennelijk zo langzamerhand een begril, geworden.Want bij het uitkomen van het laatste nummer van het AAN wisten we van nog geen concert en konden we het derhalve niet aankondigenen bovendien zijn ongetwijfeld lang niet alle sym pathisanten met de strijd in Zuidelijk Afrika liefhebbers van klassieke mu ziek.Maar Husain had desondanks een
Ivolle bakT: rond 400 mensen brachten hem en Jan Slothouwer na afloop een staande ovatieen die hadden ze meer dan verdiend.
Benefietconcerten plegen plaats te vin den bij rampen als de oorlog in Bangla Desh of het afscheid van Sjaak Swart, en aan actiegroepen valt die eer maar zelden te beurt.Donderdag 14 februari was dan ook een tamelijk merkwaardige dagwant toen speelde de Pakistaanse violist lmdad Husain in de Amsterdamse Mozes en Agronkerk ten bate van de Anti-Apartheidsbeweging Nederland-Hu sainconcertmusicusvoormalig diplomaat en docent internationale betrekkingen aan de uni ersiteit van Oxfordheeft
zi--h al een hele tijd intensief bezig gehouden met de strijd tegen racisme
en uitbuiting in de zgn. Derde Wereld, en hij heeft zijn talent al eerder in dienst gesteld van organisaties die
daartegen ten strijde trekken.Hij is bovendien in het angstige bezit van eer Stradivariusen daarop bracht hij in Amsterdam een programma ten gehoredat er niet om loog: voor de pauze de so natine opus 137 van Schubertde sonate
HET VERZET MOET MET GEWELD ONDERDRUKTWORDEN
De afgelopen maanden heeft de Zuidafri kaanse politie massale arrestaties verricht onder de leden en kaders van ie SWAPO (South West African People's Organisation). Op zondag 13 januari wcrden 127 mensen gearresteerd die op weg waren naar een politieke bijeen komst in Rehoboth (ten zuidwesten van de hoofdstad Windhoek), zogenaamd omdat zij ongeldige of onvolledige reisdocu nenten M hadden. De vrijdag daarna tield een 360 man sterke politiemacht massale razzia's en huiszoekingen in Katuturade zwarte wijk van Windhoek en arresteerde 186 mensen. Onder hen was David Meroro, nationaal leider van de SWAPO, die na een huiszoeking werd gearresteerd door 8 man van de geheime politic. En begin februari werden nog eens 6 leiders van de SWAPO-jeugdliga gearresteerd. Daarnaast probeert men de
ZINBA3I (RHODESIE) 11
Het yolk
laat zich niet
afschrikken...
Interview met stamhoofd Chief Chiweshe
ero lijkt wel of het regime van Ian Smith
een beetje in paniek raakt.Begin februari liet de racisten-leider twee nieuwe onderdruk kende wetten bekend maken. Net als in de Portugese kolonies kan nu iedereen in het noorden van Rhodesi6 worden opgeroepen om dwangarbeid te verrichten,en de tijd dat iemand zonder proces door de politie kan worden vastgehouden is verlengd tot 60 dagen.
et is ongetwijfeld geen toeval dat de dwangarbeid juist la het noorden van hat land wordt ingevoerd;juist in het noorden immers ligt de haard van het gewapende verzet.Hoe de bevolking in die streek heeft gereageerd op de po
litieke onderdrukking door het Smith regime,blijkt uit het onderstaande
interview met een stamhoofd uit dat gebied,Chief Chiweshe. Dit interview verscheen in het ZANU-NEWS van novem ber 1973.
V.:Chief Chiweshe,kunt u in het kort lets over uw leven vertellen?
A.:Ik denk dat ik rond 1914 geboren ben in het dorp MaremaMount Darwin districtin hat noordoostelijk deal van Zimbabwe (de naam die de bevrij dingsbewegingen aan Rhodesi& geven Red.).De vader van mijn grootvader, Kava,was de eerste traditionele Chief Chiweshe.Het is zijn ambt dat ik be kleed.Mijn vader stierf jong,en in 1962 werd ik geinstalleerd als Chief Chiweshe.
V.:U zegt,dat u in het Mount Darwin district woont.Waar ligt uw gebied precies?Wanneer bent u daar gaan wonen en waar kwam u toen vandaan?
A.:Mijn gebied ligt ongeveer 70 km ten zuidwesten van Mount Darwin en 18 km noordoostelijk van Salisbury.Hier vestigde ik mij in 1952,toen ik van Bwezero naar het oosten verhuisde.Voor
ik mij in Bwezero vestigde woonde ik bij mijn vader aan de oevers van de Kariyana-rivier,waar nu de St.Albert missie is.Daar hebben we 21 jaar ge woond,tot de districtscommissaris be vel gaf om te verhuizen.We moesten plaats maken voor blanke kolonisten.
V.:Hoe groot was het Chiweshe-gebied voor de blanken er binnen trokken?
A.:Het Chiweshe-gebied strekte zich uit van de Fuseri-rivier,de grens met het gabled van Chief Dotito in bet oosten,tot Mount Nyaruswiswi,de grens met Sipolilo in het westen,en de Chi panza- en Rumhanje-heuvels,die samen met de Dora-rivier de grens vormen met het gebied van Chief Makope in het zui den.Om van de ene naar de andere kant te komen,moest jeer een hele dag fang stevig de pas in zetten.
V.:Hoe groot is uw land tegenwoordig?
A.:Alles wat ik nog over heb is een woest,heuvelachtig stuk grond in het noorden,een derde deal van wat ik vroe ger bezat.De rest is aan blanke boeren gegeven.Al in 1919 begonnen ze ons land af te nemen en dat doen ze nog steeds.
Ik heb meegemaakt dat ze mijn land nieuwe namen gaven,zoals 'Centenary'.
V.:Wat is de kwaliteit on de omvang van uw veestapel,in vergelijking met die van de blanken?
A.:Het weinige vee dat we hebben is mager,vergeleken met dat van de blan ken in ons gebied.We hebben maar wei nig,omdat we van de regering niet meer dan vier trekossen en drie melkkoeien per familie mogen hebben.En ze zijn broodmager omdat er geen weidegrond is.Ieder nieuw geboren kalf komt in plaats van het volwassen dier,dat on middelijk verkocht moet worden.Som migen zijn ongehoorzaam aan de rege ring en houden meer vee dan wettelijk is toegestaan.Maar als dat ontdekt wordt krijgen ze zware straffen.
V.:U bent een politieke vluchteling.
Kunt u ons vertellen hoe u in de poli tiek terecht ben gekomen?
A.:Ik kwam voor het eerst met politiek in aanraking toen ik lid werd van het pas-opgerichte African National Con gress in 1958.Toen het ANC verboden werd,werd ik lid van zijn opvolger,de National Democratic Party.Dat was in
1961.Toen ook de NDP verboden word, ward ik lid van de Zimbabwe African People's Union,die de NDP opvolgde.In 1962 werd ook de ZAPU verboden;ik werd gearresteerd en voor twee maanden in de gevangenis gezet.Toen in 1963 de People's Caretaker Council werd ge
sticht,werd ik daar lid van,maar ik zegde mijn lidmaatschap op om me aan te sluiten bij de Zimbabwe African National Union,die een paar weken la ter werd gesticht maar al het jaar daarop ward verboden.Op dit moment ben ik nog steeds lid van de ZANU.
V.:Maar waarom ging u in de politiek?
Vooral na uw benoeming tot stamhoofd betekende dat immers dat u afzag van al het geld,alle macht en luxe goe deren waarmee de blanks regering de stamhoofden overlaadt?
A.:Omdat ik ons land terug wilde krij gen.Als atmhoofd ging ik naar de dis trictscommissaris en vroeg waarom hij ons land afnam en ons dwong om in de bergen te wonen.Hij zei dat al het land van de regering was,en dat ik gewoon moest doen wat me gezegd werd.
Daar werd ik erg kwaad over.ik zag de blanken veel mas en tabak verbouwen, ik zag hun grote veestapels en zag hoe ze rijk warden op mijn land,terwijl de werkelijke eigenaars van het land honger leden.Onze bevolking nam snel toe en er was een grote behoefte aan land.Ik besloot de strijd te steunen om hieraan een eind te maken.Vandaar dat ik in de politiek ging.
V.:U werkt on woont nu bij vnijheids strijders.Kunt u vertellen hoe u met hen in aanraking kwam?
0
ZINBAW (RHOEESIE)
in spanning op hen wachtteen direct begonnen zij mijn volk te instrueren over de revolutie en over hun rol daar in.Na een jaar was iedereen voldoende voorbereid en de strijd in ons gebied begon.De eerste aanval was gericht te gen de Altena-farmdie door de blanke soldaten werd gebruikt als uitvalsba sis.Ons volgende doelwit was de basis Whistlefield-farm.Daarmee werd het gevecht verspreiden tegenwoordig is bet hele noordoosten van Zimbabwe nog slechts oorlogsterrein.
V.:Hoe werkte u met de vrijheidsstrij ders samenen hoe gaf u hulp?
A.;We werkten zeer nauw en goed samen an stichtten comit4's om geldvoedsel, maisgroentezeep en suiker in te za melen voor de kameraden.Bovendien ga ven we hen kippengeiten en varkens.
Sommigen doodden vee voor hen.We hiel pen hen ook bij wapentransportenen veel mensen gaven hun zoons en doch ters toestemming om zich aan te slui ten bij bet Zimbabwe African National Liberation Army (ZANLA) voor een trai ning.
V.:Hoe reageerde bet Smith-regimetoen bekend werd dat u het ZANLA hielp en midden in hat gevecht stond?
A.:Eerst stuurden ze politie om de zaak te onderzoeken en de mensen te arres teren die verdacht werden van hulp aan het ZANLA.Toen hun onderzoek mislukte, b gonnen ze iedereen af te ranselen die ontkende ook maar iets af te weten van de verblijfplaats van de vrijheids ,sterijders en hun helpers.Toen ook dat
niet de gewenste resultaten hadgingen ze over tot arrestaties en martelingen en ze sloten de mensen op in omheinde kampen.Wie toegafkreeg na zijn marte lingen ook nog eens lange gevangenis straffendus wachtten de mensen niet meer afmaar liepen weg als er Rhode sische troepen naderdendie de vluch tenden zouden neerschieten en hun hui zen en eigendommen zouden platbranden en vernielen.Ze sloten ook onze scho lenwinkels en molensen zeiden dat ze die weer zouden openen als wij onze steun aan de vrijheidsstrijders opga ven.Maar het volk liet zich daardoor niet afschrikken.
V.:Waarom vluchtte u en voegde u zich bij de ZANLA?
A.:De oorlog begon in mijn gebied.De Rhodesi6rs wilden mij dodenomdat zij geinformeerd waren over mijn hulp aan bet ZANLAen zij beweerden dat ik als stamhoofd mijn volk had misleid.Dus ging ik weg naar het bos en bleef bij
de vrijheidsstrijders.Later verbrandden de soldaten mijn huisdoodden mijn vee an vernietigden mijn graanvoorraden.
V.:Hoe kwam u bij hat ZANLA-kampen wat denkt u van de toekomst?
A.:Samen met mijn vrouw an mijn drie kinderen vluchtte ik door de vijndelij ke linies tot ik in bet kamp was.Onder weg werden wij beschoten door blanke soldaten en helicopters.We zagen ook een meisje van 9 jaar dat door het hoofd was geschoten.Later hoorden we, dat ook haar ouders door de blanken waren neergeschoten.De hele tijd waren er vrijheidsstrijders bij ons die ons beschermden tegen bet vijandelijke vuurtot wij vailig bij de basis aan kwamen.Alles wat ik wil is vrijheid voor Zimbabwe.Afgaande op wat ik weet en gezien hebtwijfel ik niet aan onze overwinning.Wij hebben genoeg geleden, en we gaan een eind maken aan dit lij den door bet systeem te vernietigen dat ons lijden veroorzaakt.Eens zullen wij vrij zijn.Jawij hebben hoge verwach tingen van de toekomst.Ik geloof dat de ZANU de oorlog zal winnen an vrij heid zal brengen aan ons land.
Tot zover dit interviewdat aan duide lijkheid weinig te wensen overlaat.Nog 44n opmerking: als Chiweshe spreekt over hat ANCdan bedoelt hij natuurlijk niet het Zuidafrikaanse ANCmaar het Rhodesischedat zich onder leiding van hisschop Muzorewa onlangs ern stig in de kaart heeft laten kijken door bet op een akkoordje te gooien met Ian Smithzonder noemenswaardige
tegenconcessies af te dwingen.Sindsdien bebben de ZAPU en de ZANU hun (kritische solidariteit met bet Rhodesische ANC opgegeven.
A.:Op een dag was ik op reis naar de Zambezi-rivier in hat nabijgelegen Mozambique om vis te kopen.Toen ont moette ik een aantal vrijheidsstrijders
van hat FRELIMO die geweren bij zich hadden.Ik vroeg een Mozambiquaanse hoofdman waarom die mensen geweren droegen.Hij zei dat bet soldaten waren van het Mozambiquaanse volk in de strijd tegen de Portugezen.Ik was verheugd.Ik vroeg de hoofdman of ik de strijders een paar vragen mocht stellen.Dat VOnd hij goed.De vrijheidsstrijders vertel den dat hun geweren waren om te vech ten tegen de Portugezen die hun volk onderdrukten.De Portugezen legden net volk zware belastingen oplieten het dwangarbeid verrichten tegen weinig of geen betalingen roofden bet land.
Ik vroeg of zij niet ook hat volk van Zimbabwedat net zo leed als zijgewe ren konden geven om te vechten tegen de blanke onderdrukker.Na verloop van tijd vertelden ze me over ZANU-gueril la's.Een paar dagen later kwam ik in aanraking met vrijheidsstrijders van de ZANUdie me vertelden oat ook zij streden tegen de racistische onderdruk kers in Zimbabweopdat hat volk van Zimbabwe zijn land terug kon winnen en zichzelf kon regeren.De ZANU-strijders beloofdenvoor een gesprek near mijn huis te komen.Ik vertelde al mijn hoofdlieden over de oorlog die ging komen.Zij waren ook verheugd an sloten zich bij mij aan cm het volk te orga niseren voor de strijd.De _e_-en .. en enthousiast en verklaardendat zij .1 genoeg hadden geleden van h!,t asc' f .S_
tische blanke kolonialiste. e,,.m..
Toen de kameraden van de to kwamentroffen zij hel
DEMCE An AIDFM
De
n UL
beproeveneennieuwrecept
atneer het feit Vandaar dat Vorsters informatie-winkel met welke middeltjes Zuid-Afrika's dat de ne er met nieuwe ijver aan de slag is gegaan smaakmaker no.1 dr.Eschel Rhoodie arbeiders in om het Zuidafrikaanse imago de hoog- - voormalig persattache aan de am Zuid-Afrika met nodige face-lift te geven. En misschien bassade in Den Haag an tegenwoordig hongerlonen worden zouden we wel nooit geweten hebben staatssecretaris bij het ministerie afgescheept in welke recepten waren uitgedokterd, van informatie - het wereldpubliek Engeland de voor als er niet in Nieuw-Zeeland iets was tot 'betere inzichten' tav. Zuid-Afri paginals haalt, dan misgegaa- Daar werd namelijk ontdekt ka wil brengen.
1el.lent dat dat er iets met de Engelse publieke opinie tav. Zuid-Afrika aan de hand is. Wanneer bovendien de Wereldraad van Kerken terugtrekking van investe ringen uit Zuid-Afrika bepleit, dan betekent dat dat Zuid-Afrika's ster ook in de Christelijke wereldgemeenschap dalende is.
Wanneer tenslotte de Verenigde Naties Zuid-Afrika's geloofsbrieven weigert, dan betekent dat dat Zuid-Afrika voor het grootste deel van de internationale politieke gemeenschap onaanvaardbaar is geworden. De 'dialoog-politiek' is kennelijk rijp voor de schroothoop.
1973 was voor Vorster c.s. een jaar vol onaangename ontwikkelingen; dat zal zon der meer duidelijk zijn. Steeds meer mensen ontdekken wat er achter het uit hangbord van het Igezonde Zuidafrikaanse investeringsklimaat' schuilgaat: de kei harde realiteit van onmenselijke onder drukking en uitbuiting van zwarte arbeids kracht. De dagen van weleer, toen be richten hierover zonder meer als'communis tische 'propaganda afgedaan konden* worden,
lijken voorgoed voorbij. Maar er is voor Y de blanke Zuidafrikaanse minderheid nog
geen man overboord, zolang deze inter nationale veroordelingen niet in con crete acties zijn omgezet. Een veroor deling door de Verenigde Naties begint zo langzamerhand een stukie internatio nale folklore te worden.Zolang dit soort veroordelingen de westerse investeerders en zakenlieden niet treffen, staat de logica van het winst-maken garant voor de status quo.
Hoe staat hat nu met deze acties? Lang_ PP"
zaam aan wordt duidelijk dat met name de handel niet ongevoelig is voor ver_
schuivingen in de westerse publieke opi nie. Produktenboycots wijzen daarop. De negatieve gevolgen voor Zuid-Afrika's reputatie waren hier direct merkbaar.
'4
->
Haar voor het scheppen van 'betere inzichten' is kennis van de 'oude in zihten' noodzakelijk,aldus de diagno se van Rhoodie,die bet idee kreeg om opiniepeilingen te gaan houden.Maar hoe simpel dat idee ook klinkt, het moet delicaat worden uitgevoerd. Volgens de offici~le internationale gedragscode grenst het nu eenmaal aan spionage wanneer een staat de politieke ideeen van de bevolking van een andere staat onderzoekt. Zuid-Afrika probeerde moei lijkheden in die sfeer te vermijden door zijn opinie-onderzoek in Nieuw Zeeland een voudig geheim te houden.
aar de kwestie kwam aan het licht
toen journalist Arthur Baysting van de Thursday Magazine eind 1973 nieuwsoortige activiteiten van
het Zuid-afri kaanse consulaat in Wellington (Nieuw Zeeland) op het spoor kwam.
Bi] naspeuringen bleek dat dit consulaai een onderzoekbureau uit Auckland in de arm had genomen om met een breed-opge zet opinieonderzoek de houding van de Nieuwzeelanders toy. Zuid-Afrika te peilen. De vragenlijst, die hiervoor werd opgesteld, informeerde ook naar de houding tegenover een groot aantai andere landen, zodat de ondervraagden in het ongewisse bleven van welk land het onderzoek eigenlijk uitging. Be halve de 'doorsnee'-Nieuwzeelander warden ook speciale groepen van de be volking - zgn. 'opinieleiders' en "pro bleemgroepen'- doorgelicht, zoals onder wijsmensen, de pers, studenten, vakbonds.
leden en geestelijkheid.. Dit onderzoek in Nieuw-zeeland is nog maar het eerste deal van een veel meer omvattend, inter nationaal project, waarbij dergelijke onderzoeken ook zijn gepland voor Australi6, Zwitserland, Italig,Portugal en.. .Nederland. De internationale lei ding en cofrdinatie van dit project,dat Dedoeld is om de Zuidafrikaanse propa ganda een 'wetenschappelijke' basis te geven, is toevertrouwd aan de Manville
International Corporation, een onder zoeksbureau in New York. En van Zwitser land is voorts bekend dat daar vanuit Zurich het Nationale onderzoek wordt ge leid door het Institut de Sondage d'Opi nion Publigue.
Dat de Zuidafrikanen zich met dit soort praktijken op glad ijs begeven, weten ze natuurlijk opperbest. En in Nieuw-Zeelanc reageerde het Zuidafrikaanse consulaat dan ook hevig geirriteerd, toen Bavstin near het onderzoek informeerde. Desge vraagd werd toegegeven dat de Nieuw zeelandse regering niet van het onder zoek op de hoogte was gesteld, maar dat werd ook overbodig genoemd omdat er
'geen duistere kanten aan zaten'.Deson danks kreeg Baysting het vriendelijke verzoek de hele zaak liever te vergeten, omdat het onderzoek 'in strikt vertrouwe werd uitgevoerd en publiciteit ' het hel project in gevaar zou brengen'. Onver wacht openhartig liet het consulaat nog los, dat het hale toakostige programme op daze onderzoeksgagavens gehaseard zou wordec. Hat is near dat we hat weten.
NIEUWE KNEVELWETTEN DWINGEN OPPOSITIE IN DE ILLEGALITEIT
Hoewel Zuid-Afrika's wetgevlng al door een imposante verzameling lege formules gekenmerkt wordt,is het voor de rege ring-Vorster nog steeds niet mooi ge noeg.Dat valt tenminste af te leiden uit het fet dat ze - zoals de Volks krant en Trouw berichtten - weer twee juridische misbaksels het licht heeft doean zien.
Het betreft hier twee wetsvoorstelien -Vorsters voorstel is praktisch wet m.b.t. het recht van vergadering an 'e recht van ontvangst van gelden uit ht buitenland. Het eerste wetsvoorstel is een amendement op de wet op samenscholing en en moet het de overheid mogelijk maken bijeenkomsten van twee (!) of meer per sonen te verbieden, als gevaar aanwezig uordt geaoht dat de bijeenkomst de orde zal verstoren, of aangezet wordt tot rassenonlust. Onder de huidige wetgeving kan de overheid alleen een vergadering van minimaal twaalf personen verbieden en voor niet langer dan 48 uur. Om het uvel van oppositionele vergaderingen 3berhaupt de wereld uit te helpen dient nu deze geniale wet. Het tweede voor stel verbiedt het ontvangen van gelde lijke steun uit het buitenland door be smette organisaties. Besmet is een organi satie,waarvan de president bet vermoe den heeft dat deze betrokken is bij de binnenlandse politiek an daarbij steun, medewerking of raadgeving vanuit het buitenland ontvangt.Fondsen die voor dit soort organisaties - waartoe waar schijnlijk de blanke studentenorganisa-
tie NUSAS en het Christelijk Instituut van Beyers Naudg gerekend zullen wor den - bestemd zijn,kunnen volgens dit wetsontwerp zelfs nog geblokkeerd wor den als ze v66r de afkondiging van de wet ontvangen zijn.
ledereen die desondanks toch buiten landse gelden werft of ontvangt ten behoeve van zo'n besmette organisatie kan een boete van 10.000 Rand (40.000) oplopen, of vijf jaar gevangenisstraf, of beide. Zoals voor de hand lag, wordt in het wetsontwerp niet uitgelegd wat met politiek bedoeld wordt, waardoor deze wet -evenals hear soortgenoten ter bestrijding van het terrorisme en communisme- nog rekbaarder is dan elas tiek. Ondanks het feit dat daze wets voorstellen de genadeslag betekenen voor elke oppositie tegen de apartheid die binnen het legale kader wil blijven, duiden ze er tegelijk op dat het regime van Vorster steeds meer juridische arm slag nodig heeft om de orde te handhaven, hetgeen weer op een steeds minder com fortabele positie wijst. In feite moeten de voorstellen dan ook als gunstig teken voor de kracht van de binnen- en buiten landse oppositie tegen de apartheid wor den gezien,want een oppositie die Vorster binnen het legale kader duldt kan nooit systeem-bedreigend geweest zijn. In de toekomst zal, naar het zich laat aanzien, alleen cog illegale oppositie tegen de apartheid mogelijk zijn, zeker nu Zuid Afrika een volledige politiestaat is ge worden.
NIEUWE UITGAVEN:
MASTERS AND SERFS
Parmiabour in South Africa
door Rosalynde Ainslie, IDAF London 1973 55 bladzijden met foto's; prijs f 2,90 (inclusief porto)
Rosalynde Ainslie beschrijft en analy seert in deze brochure niet alleen de semi-feodale arbeidsrelaties die Zuid Afrika's landbouw cog steeds kenmerken, maar localiseert daar tevens het toe komstige explosieve potentieel. In deze duistere sector van Zuid-Afrika's econo mie leven meer dan een miljoen rechtelozE zwarte arbeiders onder een svsteem van
dwangarbeid. Beschermd door een krachtige parlementaire lobby profiteren de blanke boeren van hun strikt onder controle ge houden goedkope werkkracht. Hun inkomsten bedragen gemiddeld tussen de £65 en f86 per jaar, die van hun meesters zo n
£ 2700. Deze brochure vertelt welke wereld er achter deze cijfers schuilgaat.
Ta bestellen door overmaking van f2,90 op postgiro 609900 t.n.v. DAF te qmsterdam onder vermelding "Masers and serfs". De brochure is ook bij de Anti Apartheids Beweging verkriigbaar.
