Onbegrepen gedrag bij dementie

(1)

Onbegrepen gedrag bij dementie

Help wat te doen?

Manon Schook Marieke Kuijt Tara Koenders

(2)

www.waardigheidentrots.nl

Huishoudelijke mededelingen

• Stel je vraag en/of doe mee met interactieve onderdelen:

– De Q&A vind je rechts naast de livestream

– Polls en/of wordclouds komen vanzelf in beeld

• Heb je problemen met de stream?

– Ga dan naar de technische helpdesk via de knop rechtsboven met het vraagteken

(3)

(4)

Wat gaan we doen vandaag?

Introductie onbegrepen gedrag 1

Aan de slag met een praktijkvoorbeeld 2

Wat kan de organisatie betekenen rondom onbegrepen gedrag 3

Aan de slag met de praatplaat 4

5 Afronding

(5)

Wat gaan we doen vandaag?

5 Afronding

(6)

Spoiler alerts

ØWe hebben helaas niet DE oplossing om om te gaan met onbegrepen gedrag

ØNiet alle casussen zijn op te lossen

ØOnbegrepen gedrag zal altijd blijven bestaan, maar het is aan ons om daarmee om te gaan

Wel hopen we dat deze workshop jullie:

• Nieuwe inzichten over onbegrepen gedrag geeft

• Praktische handvaten hoe een casus op te pakken

• Inzicht in hoe je organisatie je hierin ondersteunt

• Acceptatie dat het soms niet op te lossen valt

(7)

Vraag: Hoeveel % van de mensen met dementie heeft te maken met onbegrepen gedrag?

• 30-40%

• 60-70%

• 80-90%

POLL vraag

(8)

Wat is onbegrepen gedrag?

b.v. probleem-

gedrag of moeilijk hanteerbaar gedrag

Andere woorden repetitief gedrag,

(nachtelijke) onrust, loopdwang, snel(ler) boos, argwanend, apathisch en

agressief gedrag.

Vormen

al het gedrag van de persoon met dementie dat door deze persoon zelf en/of zijn omgeving als moeilijk hanteerbaar wordt ervaren.

Omschrijving

(9)

Welke vorm van onbegrepen gedrag komt het meest voor in een woonvoorziening?

• Apathie

• Depressie

• Prikkelbaarheid

POLL vraag

(10)

Onbegrepen gedrag en dan?

Diverse onderbouwde methodes om om te gaan met onbegrepen gedrag

Onderzoek gedaan naar welke methodes ondersteunen bij de aanpak van onbegrepen gedrag.

Bekende zijn: GRIP, dementia care mapping, ABC- methode en STIP-methode. Meer

informatie is te vinden op Zorg voor Beter

(11)

Methodische aanpak

Deze methodes werken alleen als je ze goed implementeert Leer de bewoner

kennen

Ga met elkaar in gesprek (liefst met meerder disciplines⁾

Ongeacht welke methode er wordt gekozen;

een aantal uitgangspunten komen terug

Onbegrepen gedrag wordt door veel factoren bepaald. Hierdoor bestaat dé oorzaak van onbegrepen gedrag niet en dé oplossing evenmin.

(12)

Wat gaan we doen vandaag?

5 Afronding

(13)

PraktijkcasusWZH

70 jarige bewoner met een mengbeeld van dementie.

Vanuit de afdeling komen de volgende signalen:

• Weerstand bij

persoonlijke verzorging

• Motorische onrust

• Fysiek agressief

gedrag

(14)

(Bron: Richtlijn Probleemgedrag bij mensen met dementie, Verenso en NIP)

(15)

Beschrijving en verheldering

Gedrag: Dhr. schuift en tilt meubels op de afdeling

• Nieuw of bekend gedrag?

• Waarom is het een probleem?

• Voor wie is het een probleem?

• Ontstaan er gevaarlijke situaties?

• Waarom komt de vraag nu? (belastende omstandigheden?)

(16)

Analyse

• Stelling: De aanpak van onbegrepen gedrag kan niet zonder een analyse.

POLL. Het antwoord is EENS of ONEENS

(17)

Analyse

• Lichamelijke gezondheid: Pijn, urineweginfecties, wonden

• Neurologische schade: Taalproblemen (expressie),

aandachtproblemen, vertraagd denken

• Persoonlijkheid en coping: Doener, hulpvaardig, binnenvetter, gesteld op privacy (schaamte naakt)

• Biografie: Pijnlijke ervaringen: tekort gedaan voelen

• Sociale en omgevingsfactoren: Kritiek medebewoners. Meer afstand personeel. Directe uitlokkende factoren.

(18)

Signaleringsplan

(onderdeel behandelplan)

Wat zie je? Wat doe je?

Fase groen Fase oranje Fase rood

(19)

Acties fase groen

• (1-op-1) activiteiten, zoals naar buiten gaan, wandelen, handmassage, voetbal.

• Lekkere dingen aanbieden: eten en drinken.

• Praat met zachte, rustige stem.

• Gebruik korte en duidelijke zinnen.

• Dhr. de voorgeschreven klysma geven. (ter voorkoming van

obstipatie en fase verandering door obstipatie)

(20)

Behandelplan

• Stelling: We moeten als professionals in staat zijn om iedere situatie zonder hulp van familie op te lossen.

POLL vraag. Antwoorden eens of oneens

(21)

Acties fase oranje

• Dochter bellen

• Kijken waar het gedrag vandaan komt: pijn, naar de wc moeten, trek? daar gericht acties op doen.

• Dhr. naar rustige, prikkelarme ruimte brengen

• Dhr. met rust laten.

• Medicatie gemalen en verborgen geven

(22)

Acties fase rood

• Arts informeren.

• Dhr. naar zijn kamer brengen zonder; rustige ruimte zonder muziek, tv etc. verlaat zelf de ruimte

• Na 30 min. prikkelarm zonder effect: arts belt crisisdienst sGGZ

• Dochter informeren

(23)

Evaluatie

• Stelling: Metingen (bijv. frequentie van gedrag) zijn onmisbaar voor een evaluatie.

POLL vraag eens of eens

(24)

Evaluatie

• Is er een concreet doel?

• Soorten doelen: afname ongewenst gedrag, toename gewenst gedrag (vaak ook acceptatie!)

• Is het vastgestelde doel behaald?

• PDCA

Hier ruimte voor vragen

(25)

Wat gaan we doen vandaag?

5 Afronding

(26)

Methodes zijn ondersteunend, maar ook de organisatie heeft een verantwoordelijkheid

Ondanks de grote hoeveelheid erkende methodieken en

richtlijnen vragen zorgprofessionals zich nog vaak af hoe om te gaan met

onbegrepen gedrag.

Organisaties kunnen

medewerkers

ondersteunen in het omgaan met

onbegrepen gedrag door het faciliteren van een viertal

randzaken

(27)

Eenduidige en heldere

werkwijze

Niet alleen maar samen Vergroten kennis

door opleiding en training

Tijd en personeel

Meer ondersteuning vanuit organisatie nodig bij