LAVA GRATIS
Auteur: Yrsa Sigurdardottir Aantal pagina's: 448 pagina's Verschijningsdatum: 2020-10-01
Uitgever: Cargo EAN: 9789403197500
Taal: nl Link:
Download hier
Hier roken de vulkanen en dampt de lava
Lava is doorgaans een mix van rood, bruin en zwarte kleuren. Gravelart levert lavasteen uit voorraad van kg in big bag en vanaf 5 ton in bulk. Wij leveren in heel België. U bent hier: Home Producten Lavasteen. Verfijn keuze. BTW, excl. Toegevoegd aan winkelmandje ×. Verder winkelen Bestellen. Maar 's nachts is het zicht op de kosmos er onovertroffen. In de afgelopen vijftig jaar zijn er meer dan een dozijn telescopen verrezen, waarvan de twee Keck-telescopen de grootste zijn, met spiegels van 10 meter in middellijn. Afgelopen jaar is een begin gemaakt met de bouw van een nieuwe recordhouder, de Amerikaanse 30 Meter Telescope.
Toeristenbusjes rijden vanuit Hilo of Waimea in anderhalf uur naar de top, om te genieten van de spectaculaire zonsondergang. Halverwege de rit is het verplicht acclimatiseren in Hale Pohaku 'huis van steen' , waar sterrenkundigen overnachten en waar een klein astronomisch publiekscentrum is ingericht. De rit naar boven is ook in figuurlijke zin adembenemend; in dit surrealistische landschap met zijn gestolde lavastromen, kraters en gruisvlakten trainden in de jaren zestig de Apollo-astronauten voor hun verblijf op de maan. Vanaf Mauna Kea heb je een prachtig zicht op de naburige Mauna Loa 'lange berg' , net iets minder hoog. Vanaf de slingerende Saddle Road, die dwars over het eiland en tussen de twee bergtoppen door voert, kun je behalve naar de sterrenwacht ook naar een weerstation op de flank van Mauna Loa rijden.
Getrainde liefhebbers wandelen daarvandaan in een dag op en neer naar de top van de berg - een hike van 20 kilometer, die er op 4 kilometer boven zeeniveau goed inhakt. Elders op het eiland zijn er ook voldoende eenvoudiger wandelingen, onder andere over de bodem van de Kilauea Iki-krater, midden in Volcanoes National Park.
De kraters in dat park, een stuk lager op de flank van Mauna Loa, zijn niet langer gevuld met gesmolten gesteente, zoals eind 19de eeuw, maar het aanzicht blijft indrukwekkend. Tegenwoordig spuwt de aarde vuur bij Pu'u O'o, dat is opnieuw vele kilometers hiken over uitgestrekte lavavlakten.
Wie het geld ervoor over heeft, boekt een helikoptervlucht vanaf het vliegveld van Hilo - wel zo gemakkelijk en eigenlijk nog spectaculairder.
Wandelen is sowieso gevaarlijk: op sommige plaatsen is de gestolde korst dun en broos en een val in een lavarivier van meer dan 1. Sinds afgelopen zomer kruipt de lava van Pu'u O'o naar het noordoosten. In Pahoa, aan Highway , zijn de eerste huizen al ten prooi gevallen aan de vlammen. Aan het eind van de dag is een bezoek aan de actieve lavastromen het mooist. Je ziet overal de lava gloeien; het poreuze gestolde gesteente, voortdurend in beweging, tinkelt en knispert. Om te voorkomen dat Pahoa en het nabijgelegen Lava Tree State Monument van de buitenwereld afgesloten raken, zal de Highway zo snel mogelijk hersteld moeten worden.
Als dat niet lukt, is het tijd om de Chain of Craters Road weer door te trekken. Ze blijven bezig op Big Island. Om u deze content te kunnen laten zien, hebben wij uw toestemming nodig om cookies te plaatsen. Open uw cookie-instellingen om te kiezen welke cookies u wilt accepteren. Voor een optimale gebruikservaring van onze site selecteert u "Accepteer alles". U kunt ook alleen de sociale content aanzetten: vink hiervoor "Cookies accepteren van sociale media" aan. Tip hier onze journalisten. Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright. Linken kan altijd, eventueel met de intro van het stuk erboven. Wil je tekst overnemen of een video fragment , foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright volkskrant. De Gids. Hier zou content moeten staan van bijv. Twitter, Facebook of Instagram Om u deze content te kunnen laten zien, hebben wij uw toestemming nodig om cookies te plaatsen. Meer De Gids. Inloggen Log in of maak een account aan. Mijn account Uw gegevens en de bezorg-, vakantie- en verhuisservice.
Meldingen Hier kunt u meldingen uitschakelen. Zoeken Zoeken op auteur, titel of onderwerp. Puzzels Test uw kennis met uitdagende puzzels. Wat vindt u van deze website? We horen graag uw mening. Klantenservice Serviceomgeving voor al uw vragen. Nieuwsbrieven Kies en beheer uw favoriete nieuwsbrieven. Mijn nieuwsbrieven Kies en beheer uw favoriete nieuwsbrieven. Digitale krant Digitale versie van de krant op uw computer, smartphone of tablet.
Familieberichten Uitleg over overlijdensberichten in de krant. Topics Alle artikelen uit 13 kwaliteitskranten. Winkel Zorgvuldig geselecteerde artikelen.
Lava en water: explosieve combinatie
Niet zo gek, want het stadje ligt op zeeniveau aan de loefzijde van de kolossale schildvulkaan, waar de noordoostpassaat tegen de berg wordt opgestuwd. Altijd je paraplu meenemen dus. Sowieso handig voor wie een bezoek brengt aan de fotogenieke Rainbow Falls, of de meter hoge Akaka Falls. Niet ver ten noorden van het klamme Hilo vind je ook authentiek tropisch regenwoud; meer naar het zuiden worden de mooiste orchideeën van de wereld gekweekt. De westkant van het eiland is veel droger. En toeristischer. Veel Amerikanen komen hier om te golfen of te snorkelen, maar in de omgeving van de plaats Kailua-Kona vind je ook historische bezienswaardigheden, zoals Pu'uhonua o Honaunau, een religieus centrum van de oorspronkelijke Polynesische bevolking, en Kealakekua Bay, waar ontdekkingsreiziger James Cook in werd vermoord.
Volg je de ringweg naar South Point niet alleen het zuidelijkste puntje van Hawaii, maar van de hele VS , dan kun je vanaf de rotskust uitkijken over de eindeloze oceaan of samen met zeeschildpadden zonnen op het zwarte vulkanische zand van Punalu'u Beach. In de plaats Waimea ook Kamuela genoemd , dicht bij de noordpunt van het eiland, waan je je weer een beetje in het Wilde Westen en sta je ook op de drempel van het heelal. Iets verderop is het hoofdkwartier van het Keck-observatorium. Hiervandaan bedienen sterrenkundigen twee van de grootste telescopen ter wereld, bovenop Mauna Kea, hemelsbreed ruim 30 kilometer verderop. De vulkaan Mauna Kea doet in niets denken aan het Hawaii uit de folders, met zijn bloemenslingers en kokosnoten. Op deze hoogte is de lucht zo ijl dat je op moet passen voor hoogteziekte. De temperatuur ligt er regelmatig rond het vriespunt; er staat meestal een snijdende wind.
Maar 's nachts is het zicht op de kosmos er onovertroffen. In de afgelopen vijftig jaar zijn er meer dan een dozijn telescopen verrezen, waarvan de twee Keck-telescopen de grootste zijn, met spiegels van 10 meter in middellijn. Afgelopen jaar is een begin gemaakt met de bouw van een nieuwe recordhouder, de Amerikaanse 30 Meter Telescope.
Toeristenbusjes rijden vanuit Hilo of Waimea in anderhalf uur naar de top, om te genieten van de spectaculaire zonsondergang. Halverwege de rit is het verplicht acclimatiseren in Hale Pohaku 'huis van steen' , waar sterrenkundigen overnachten en waar een klein astronomisch publiekscentrum
is ingericht. De rit naar boven is ook in figuurlijke zin adembenemend; in dit surrealistische landschap met zijn gestolde lavastromen, kraters en gruisvlakten trainden in de jaren zestig de Apollo-astronauten voor hun verblijf op de maan.
Vanaf Mauna Kea heb je een prachtig zicht op de naburige Mauna Loa 'lange berg' , net iets minder hoog. Vanaf de slingerende Saddle Road, die dwars over het eiland en tussen de twee bergtoppen door voert, kun je behalve naar de sterrenwacht ook naar een weerstation op de flank van Mauna Loa rijden. Getrainde liefhebbers wandelen daarvandaan in een dag op en neer naar de top van de berg - een hike van 20 kilometer, die er op 4 kilometer boven zeeniveau goed inhakt.
Elders op het eiland zijn er ook voldoende eenvoudiger wandelingen, onder andere over de bodem van de Kilauea Iki-krater, midden in
Volcanoes National Park. De kraters in dat park, een stuk lager op de flank van Mauna Loa, zijn niet langer gevuld met gesmolten gesteente, zoals eind 19de eeuw, maar het aanzicht blijft indrukwekkend. Tegenwoordig spuwt de aarde vuur bij Pu'u O'o, dat is opnieuw vele kilometers hiken over uitgestrekte lavavlakten. Wie het geld ervoor over heeft, boekt een helikoptervlucht vanaf het vliegveld van Hilo - wel zo gemakkelijk en eigenlijk nog spectaculairder.
Wandelen is sowieso gevaarlijk: op sommige plaatsen is de gestolde korst dun en broos en een val in een lavarivier van meer dan 1. Sinds afgelopen zomer kruipt de lava van Pu'u O'o naar het noordoosten. In Pahoa, aan Highway , zijn de eerste huizen al ten prooi gevallen aan de vlammen. Aan het eind van de dag is een bezoek aan de actieve lavastromen het mooist. Naamruimten Artikel Overleg. Weergaven Lezen Bewerken Brontekst bewerken Geschiedenis. Gebruikersportaal Snelcursus Hulp en contact Donaties. Links naar deze pagina Verwante wijzigingen Bestand uploaden Speciale pagina's Permanente koppeling Paginagegevens Deze pagina citeren Wikidata-item. Walt Disney Studios Motion Pictures. Verenigde Staten van Amerika. Originele films: Luxo Jr.
Lava is niet constant van samenstelling. Die samenstelling hangt af van het soort gesteente waar het uit is ontstaan. De lava die uit de Etna stroomt, heeft bijvoorbeeld een andere chemische samenstelling dan de lava van Hawaï. We onderscheiden grofweg zure en basische lava. Zure lava is erg rijk aan silicium. Als deze lava stolt ontstaan onder andere rhyolieten. Dit type lava vinden we vooral bij stratovulkanen, meestal te vinden aan continentale plaatgrenzen. Bij schildvulkanen, gelegen aan oceanische plaatgrenzen, stroomt meer basische lava uit. Deze lava heeft een veel hoger ijzer- en magnesiumgehalte dan zure lava. Bij het stollen ontstaan basalten.
Deze lava noemen we daarom ook wel basaltische lava. Het is gebleken dat juist deze lava een goed idee geeft van de samenstelling van het taaie, plastische gesteente in de mantel, waarop de continenten drijven. De zure en basische lava verschillen niet alleen van chemische samenstelling. Ze verschillen ook in hun smeltpunt.
Robèrt maakt
Leo onderzoekt lava van jonge en oude vulkanen. Vooral de brokjes die het meeneemt van diepe lagen hebben zijn interesse. Diep in de aarde heet dit magma. Daarnaast zijn er nog kleine beetjes andere stoffen, de sporenelementen. De hoofdelementen zijn silicium, zuurstof, aluminium, kalium, natrium, magnesium, ijzer en calcium. Dat zijn ook de hoofdelementen waaruit de aardkorst bestaat. Want de aardkorst is in feite voor een groot deel gestold magma, maar dan verweerd, omgewoeld en verplaatst.
De samenstelling van lava verschilt per vulkaan en zelfs per uitbarsting. De Kilauea vulkaan in Hawaii heeft bijvoorbeeld heel dunne lava. Er zit veel ijzer en magnesium in en weinig aluminium en silica kiezel. Hierdoor, en door de hoge temperatuur, is het vrij vloeibaar. De dunne lava stroomt makkelijk uit de vulkaanmond. De vulkaan krijgt hierdoor een platte vorm. Daarom heet die een schildvulkaan. Lava uit de Vesuvius in Italië bevat juist veel aluminium en silica. Hierdoor is deze dik en stroperig. Uitbarstingen zijn heftiger. De vulkaan wordt steeds hoger door de dikke lava. De kleur van vloeibare lava laat zien hoe heet deze is. Over een lengte van 12 kilometer is de weg sinds bedolven door lavastromen van de Kilauea- vulkaan. Twintig jaar lang kon je hier gesmolten gesteente de oceaan in zien plonzen - een spectaculair schouwspel. Inmiddels heeft de vulkanische activiteit zich meer naar het oosten verplaatst, maar rustig is het nooit op Big Island.
Big Island is het grootste eiland van de Hawaii-archipel. En gek genoeg niet het meest toeristische. Internationale lijnvluchten komen aan op het eiland O'ahu. Daar vind je het Hawaii van de reclamefolders: torenhoge, hagelwitte hotels, wuivende palmbomen, Waikiki Beach, surf dudes en zongebruinde bloemenmeisjes die mai tai's drinken. En ja, ook sporen van oud vulkanisme: dagelijks maken vele tientallen mensen de klim naar Diamond Head, een duizend jaar oude krater die een schitterend uitzicht biedt over Honolulu. Big Island is anders. Meer laidback. Je hoeft maar even af te wijken van de doorgaande routes en je rijdt door western-achtige dorpjes. Houten huizen met veranda's en schommelstoelen, slapende honden in stoffige straatjes. Zelfs de hoofdstad Hilo heeft een landelijke sfeer.
Overgeleverd zijn aan de grillen van de natuur: daar wordt een mens gelaten van. Tsunami's sloegen het stadje in en kapot; de dreiging van vulkaangeweld is nooit ver weg. In het Lyman Museum, in een voormalig missiehuis, draait een film over de ondergang van Kalapana, het dorp dat een kleine dertig jaar geleden werd opge-eist door vulkaangodin Pele. Actief vulkanisme oefent een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op thrill seekers.
Vulkaantoerisme zit dan ook in de lift. Een beklimming van de Bromo-vulkaan op Java, rondrijden op de flanken van de Siciliaanse Etna, een helikoptervlucht boven de vuurspuwende Bardabunga op IJsland - het kan allemaal. Maar nergens voel je je zo klein als op Big Island, dat eigenlijk alleen maar het topje is van de allergrootste schildvulkaan ter wereld - bijna 10 kilometer hoog, gerekend vanaf de oceaanbodem.
Opeens realiseer je je dat de grond onder je voeten een echte planeet is, die na zijn ontstaan ruim 4,5 miljard jaar geleden nog steeds niet volledig is afgekoeld. Oog in oog staan met een lavastroom, een rokende vulkaankrater of een vuurspuwende berg geeft je een kosmisch perspectief op het bestaan, vergelijkbaar met een blik op de oneindigheid van het heelal. Geen wonder dus dat de meeste astronomen ook vulkanofielen zijn.
Heel toepasselijk dat op Mauna Kea - met 4. In de hoofdstad Hilo, aan de oostkant van het eiland, is een van de natste plaatsen op het noordelijk halfrond. Niet zo gek, want het stadje ligt op zeeniveau aan de loefzijde van de kolossale schildvulkaan, waar de noordoostpassaat tegen de berg
wordt opgestuwd. Altijd je paraplu meenemen dus. Sowieso handig voor wie een bezoek brengt aan de fotogenieke Rainbow Falls, of de meter hoge Akaka Falls. Niet ver ten noorden van het klamme Hilo vind je ook authentiek tropisch regenwoud; meer naar het zuiden worden de mooiste orchideeën van de wereld gekweekt. De westkant van het eiland is veel droger. En toeristischer. Het bovenste deel van een vulkaan kan instorten, of eraf geblazen worden door een eruptie.
Hierbij ontstaat een caldera waarin vaak vulkanische kegels en lavakoepels ontstaan. Een voorbeeld van een dergelijke caldera is Mount Aniakchak. Soms ontstaat na enige tijd een complete nieuwe vulkaan in de caldera, zoals het geval was bij het ontstaan van de Vesuvius.
Vulkanische kegels zijn eenvoudige kleinschalige verschijnselen die worden gevormd als vulkanisch materiaal ejecta zich ophoopt rondom een vulkanische schacht. Zo ontstaat een kegelvorm met een centrale krater. Er zijn verschillende soorten vulkanische kegels, waarvan er één - de spatkegel - wordt gevormd door lava. In lavafonteinen koelt het vloeibare gesteente af, het gedeeltelijk gestolde materiaal valt terug en vormt een hoop rondom de schacht. Omdat een deel van de lava nog vloeibaar is, plakt het materiaal aan elkaar.
Dit gebeurt niet bij andere typen vulkanische kegels zoals askegels en sintelkegels. Spatkegels ontstaan meestal uit zeer vloeibaar lava zoals dat op de Hawaïaanse eilanden voorkomt. Als de lava dunvloeibaar is, kan deze aan het aardoppervlak uittreden in de vorm van spleeterupties langs lange spleten in de aardkorst, zoals op IJsland in augustus , en op Hawaii in mei Afkoelende stroperige lava hoopt zich vaak op in een vulkanische schacht. Door deze blokkage en de aanwezigheid van gassen in het lava wordt de druk in de schacht opgebouwd. Uiteindelijk vindt een uitbarsting plaats waarbij grote wolken van vulkanisch as en gas ontstaan, evenals pyroclastische stromen. De meest explosieve erupties worden gevolgd door een rustigere periode waarin lava wordt uitgestoten. Als de lava rijk aan silica is ontstaat een langzaam groeiende lavakoepel , een grote kussenachtige structuur vol barsten en spleten.
De top en randen van een lavakoepel zijn meestal bedekt met steenfragmenten, breccia en as. De nog vloeibare lava kan zich in de vorm van een stroom verplaatsen. In het begin kunnen lavastromen snelheden van wel 75 kilometer per uur bereiken, een snelheid die afneemt naarmate de lava meer afkoelt. Snelheden van nog maar enkele meters per uur zijn dan niet ongebruikelijk. Lavastromen zelf kunnen niet alleen vanwege de temperatuur van de lava gevaarlijk zijn, maar ook omdat ze gassen zoals koolstofdioxide , waterstofsulfide , zoutzuurgas en zwaveldioxide kunnen uitstoten. Lavatunnels worden gevormd als het oppervlak van een stroom relatief vloeibare lava afkoelt en een korst vormt.
Deze korst is een goede isolator zodat de onderliggende lava door kan blijven stromen. Na enige tijd ontstaat een soort pijplijn waardoor gesmolten gesteente zich vele kilometers kan verplaatsen zonder noemenswaardig af te koelen. Nadat de toevoer van lava is gestopt blijven vaak lange tunnels in de geharde lavastroom achter. Scherpe lava, die in het Hawaïaans 'a'ā genoemd wordt, is een lavastroom gekenmerkt door een ruw oppervlak bezaaid met lavabrokken. Deze oneffenheden maken het moeilijk om over een geharde 'a'ā-stroom te lopen. Onder het
onregelmatige oppervlak ligt een massieve kern, een overblijfsel van het meest actieve deel van de stroom. De lavabrokken worden in de actieve stroom meegetrokken door het deegachtige lava dat zich in de kern beweegt.
Aan de voorkant worden de afgekoelde fragmenten begraven onder de oprukkende stroom. Zo ontstaat een laag van lavabrokken boven én onder de stroom. De viscositeit van 'a'ā is meestal hoger dan dat van pāhoehoe, maar de laatste variant kan veranderen in 'a'ā door warmteverlies en obstakels of steile hellingen. Gladde lava wordt ook wel pāhoehoe genoemd. Het is basaltische lava met een glad golvend oppervlak. Deze eigenschappen worden veroorzaakt door het stromen van zeer vloeibaar lava onder een stollende korst. Uit de korst komen voortdurend kleine uitvloeisels waardoor de stroom vooruitgaat. Lavatunnels worden vaak gevormd door pāhoehoe-lava. De oppervlaktestructuur van geharde pāhoehoe-stromen varieert sterk en kan resulteren in vele bizarre vormen of 'lavasculpturen'.
Na enige afstand te hebben afgelegd kan pāhoehoe veranderen in 'a'ā doordat het warmteverlies gepaard gaat met een toename van de viscositeit.
Kussenlava wordt gevormd als lava uit een vulkanische schacht onder water stroomt, of als een lavastroom de zee bereikt.
https://static.s123-cdn-static-a.com/uploads/4679010/normal_61b73a919d4b5.pdf
