Kleur van de maand: rood

(1)

BUREN VAN DE MARKTEN>P6

>MATTIAS STAELENS

MAANDBLAD > JAARGANG 44 > NUMMER 5>

MEI 2020 (verschijnt niet in juli en augustus)

PB- PP B-

BELGIE(N) - BELGIQUE06386 P 3A 9110

afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

Kleur van de maand: rood

BRUSSELSE ARCHITECTUUR>P8

>ARCHITECTUUR IN DE DUIVELSHOEK DROOGSTOPPEL>P9

>OPEN BRIEF AAN MARIE PICARD

(2)

2

Net als u bleven wij de afgelopen weken in ons kot. Maar we bleven niet bij de pakken zitten en werkten achter de schermen verder aan De Vijfhoek, die we ook deze editie enkel online uitbrengen.

Het thema van onze coverfoto is rood. De kleur rood staat voor liefde en hartstocht. Al vanaf de Franse revolutie wordt rood gebruikt als kleur van de revolutionaire, progressieve, linkse groeperingen. Rood is een kleur die snel de aandacht trekt, en als kleur van het bloed wordt het door mens en dier instinctief verbonden met gevaar.

Lees hoe, ondanks deze moeilijke tijd, organisaties zich dapper blijven inzetten voor vele kwetsbare bewoners van het stadscentrum.

En Droogstoppel schreef een open brief aan Marie Picard, aan wie we de professionalisering van het beroep van verpleegkundige te danken hebben. We mogen er, vandaag meer dan ooit, trots op zijn!

Maar blijf zeker ook onze facebook-, instagrampagina en onze website goed in de gaten houden voor extra info én tips om te bewegen en bezig te blijven.

Uiteraard hopen we jullie zo snel mogelijk weer in De Markten te mogen verwelkomen. Tot dan blijven wij telefonisch (02 512 34 25) en per mail (demarkten@demarkten.be) bereikbaar voor al jullie vragen.

Zorg goed voor jezelf en voor elkaar en blijf zoveel mogelijk in je kot! We zien elkaar binnenkort.

Nvdr: de coverfoto van één van onze huisfotografen, Charles Six is voor de

lockdown genomen. Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, demarkten@demarkten.be

WAT KAN JE DOEN OM JE MEDE-BRUSSELAAR TE HELPEN? HEB JE ZELF HULP NODIG IN DEZE CRISIS?

Niet iedereen kan in coronatijden naar de winkel of apotheek. Via de website Brussels Helps kunnen Brusselaars die vrijwillig hulp aanbieden en mensen die hulp nodig hebben elkaar makkelijk vinden. Registreer je via www.impact- days.be/brusselshelps. Je kan Brussels Helps ook telefonisch bereiken via 0800 711 37. De medewerkers van Muntpunt staan voor u klaar in het Nederlandsta- lige callcenter.

(3)

ONTHAAL VAN DAKLOZEN IN CORONATIJDEN ORGANISATIES VERRICHTEN GROOT WERK

Voor veel kwetsbare bewoners van het stadscentrum is dit een extra moeilijke tijd. Daar waar ze in normale omstan- digheden de weg vinden naar instellin- gen die opvang en ondersteuning bie- den, kunnen ze dat nu niet meer. Door de coronamaatregelen worden die ver- plicht de deuren te sluiten. Maar heel wat organisaties die dicht bij hun pu- bliek staan, werken dapper door en zoeken creatief naar mogelijkheden om toch belangrijke hulp te kunnen blijven bieden. De Vijfhoek bezocht er enkele.

Hobo, een dagcentrum voor dak- en thuislozen, organiseert in normale tij- den zowel culturele en sportieve activi- teiten, als tewerkstellingsbegeleiding (een samenwerking met het Centrum Algemeen Welzijnswerk Brussel). Alle normale activiteiten zijn sinds de lock- down echter volledig stopgezet. Dat wil niet zeggen dat er niet meer ge- werkt wordt: teamverantwoordelijke Daan Vinck vertelt ons met niet afla- tend enthousiasme hoe Hobo radicaal omgetoverd is tot een station voor ‘pri- maire noden’.

In plaats van enkel op weekdagen, zijn de mensen nu 7 op 7 welkom van 9 tot 17u.

Ze kunnen er terecht voor fruit, mondmaskers, hygiënekits, slaapzakken, war- me maaltijden, ... Het eerder adminis- tratief werk heeft plaats geruimd voor het voorzien in basisnoden. Eén van de

grootste problemen in Brussel is niet alleen het gebrek aan toiletpapier, maar de toiletten zelf: geen enkel openbaar toilet is nog open en ook de horecazaken waar men soms terecht kon, zijn gesloten.

Bijgevolg is het toilet bij Hobo zowat elke seconde bezet.

Maar het engagement is groter dan de angst voor coronabesmetting. Ondanks het feit dat men de eerste weken niet be- schermd was zoals het hoort, is er geen moment getwijfeld aan het openblijven.

Dit is geen sociaal werk meer, dit is huma- nitair werk. “We brengen mensen van de ene naar de andere dag. Dat wordt niet als fijn ervaren, maar als hoogstnoodza- kelijk, dus we gaan ervoor!” Men draait er op volle capaciteit, want ook de administratieve begeleiding blijft doorgaan.

“Er zijn natuurlijk heel wat noden die niet ingevuld worden: sociaal contact, toe- gang tot sociale media… Om begrijpe- lijke redenen doet geen enkel centrum daar nu iets aan. Ook de kledingdistribu- tie is volledig stopgezet. Maar de doel- groep is vooral dankbaar dat ze nog ergens terecht kunnen.”

De buren van Hobo moeten de laatste weken ook heel wat gedogen: dagelijks passeren er een 200-tal mensen, en de straat kan het soms niet meer aan. Er zijn weleens negatieve reacties, al is er vooral ook heel veel solidariteit, onder meer in de vorm van fruit en paaseitjes die wor-

den binnengebracht. Om de straat niet te overbelasten, opent vzw Hobo in samenwerking met de Beursschouwburg en Globe Aroma een extra dagcentrum voor daklozen in de Beursschouwburg.

• Hobo, Kogelstraat 24, 1000 Brussel, 02 514 26 93, vzwhobo@gmail.com Puerto, dat deel uitmaakt van het CAW, begeleidt thuislozen die zelf- standig willen wonen. We spraken met Martine Nouel, sinds vele jaren mede- werkster van Puerto.

De meesten van hun cliënten wonen zelfstandig en hebben door hun kwetsbaar- heid nood aan ondersteuning. Die ondersteuning wordt op maat gegeven en kan gaan van hulp bij het beheren van budget, tot het zoeken en vinden van medi- sche ondersteuning, of het behandelen van verslavingen.

Het coronatijdperk heeft de werking op korte tijd drastisch gewijzigd. Doorgaans kunnen cliënten in het kantoor hun be- slommeringen bespreken. Tegenwoordig hebben de gesprekken plaats aan de par- lofoon of op de stoep, of tijdens een korte wandeling met de hulpverleners.

Teamvergaderingen van de medewerkers vinden online plaats. Op digitaal gebied heeft de organisatie een reuzen- sprong voorwaarts gemaakt. Maximaal drie medewerkers zijn ter plaatse, de an-

deren werken van thuis uit. Uitzonderlijk worden er voedselpakketten uitgedeeld aan wie het wenst.

De ‘blijf in uw kot’-regel blijkt voor de cli- enten moeilijk om op te volgen. Velen wonen alleen en spreken dagelijks af met hun makkers op het plein voor het kantoor van Puerto. Toch blijkt er ook onder de bezoekers en de werknemers een ze- kere coronastress te heersen. Vanavond denk ik aan hen bij het applaus.

• Puerto, Varkensmarkt 23, 1000 Brussel, 02 486 45 13, puerto@cawbrussel.be Buurtwinkel Anneessens werkt sinds jaar en dag aan een leefbare wijk en doet dat samen met de bewoners van de buurt. Armoedebestrijding is een van de hoofddoelstellingen, samen met sociale wijkontwikkeling en sa- menleven.

In normale tijden gebeurt dit via dienstverlening, onthaal, bewonersparticipa- tie, socio-professionele inschakeling en actief burgerschap.

Nu kan dit allemaal niet meer. Conform de coronamaatregelen kan er niet meer samengekomen worden in de Buurtwinkel zelf. Het onthaal is dus gesloten, maar iedereen kan telefonisch terecht met hulpvragen. Dat kan gaan van info geven tot hulp bij boodschappen.

In deze moeilijke tijd wordt ook samen- gewerkt met andere organisaties voor

wie armoedebestrijding een belangrijke doelstelling is.

Daarom is de Buurtwinkel Anneessens gaan samenwerken met onder andere Voyaach. Deze vereniging werkt voor migranten die in een moeilijke verblijfs- situatie verkeren. Dat zijn er heel veel in deze stad. De mensen kunnen er terecht voor hulp en dienstverlening en voor al- lerhande activiteiten en bijeenkomsten.

Op dit moment is een erg belangrijke taak voor Voyaach voedselbedeling.

Mensen zonder wettig verblijf hebben immers helemaal geen inkomen meer omdat er ook geen informele economie, geen slecht betaalde klusjes en geen zwartwerk meer zijn. Gelukkig helpen organisaties als Voyaach en Buurtwinkel Anneessens deze families overleven.

• Buurtwinkel Anneessens, Anneessens- plein 13, 1000 Brussel, 02 512 69 85, www.buurtwinkel.brussels

Voyaach, Oppemstraat 54, 1000 Brussel 02 502 11 40 info@voyaach.be

Nora De Kempeneer, Mireille Willems en Greet Callaerts

3 HET ONTHAAL VAN HOBO IS IN DEZE TIJDEN 7 OP 7 OPEN DE MEDEWERKERS VAN PUERTO GAAN BEWUST OM MET DE CORONAMAATREGELEN

(4)

© VESPA ROUS

> VERGEZICHT

4

Onder het motto ‘blijf in je kot’ dook ik in mijn archief. Ik vond er deze foto die ik twee jaar geleden vanaf één van de WTC-torens in de Noordwijk nam.

De afgelopen decennia maakte deze wijk grote veranderingen door. Vroeger was het een levendige buurt met win- kels en cafés waar zo’n 12.000 mensen woonden. In de jaren 60 moest de wijk plaatsmaken voor het ambitieuze Man-

hattanplan, een Brussels World Trade Center. Dit plan werd maar ten dele uit- gevoerd met onder meer de construc- tie van drie WTC-torens. Twee van de drie torens zijn inmiddels ontmanteld om opnieuw ingericht te worden zodat ze deel kunnen uitmaken van een nieuwe, multifunctionele wijk.

Vespa Rous

(5)

De eerste al te lange maand van de lockdown ligt achter de rug. De Oude Graanmarkt ligt stil te schitteren in de overvloedige lentezon. We had- den ons nooit kunnen inbeelden dat het op een dag verboden zou worden om rustig op een bankje uit te rusten.

Enkele dagen geleden maande een politiepatrouille hier op dit plein nog iemand aan om niet op een bankje te blijven zitten. Gelukkig zijn aan de overkant van De Markten nog de kaas- winkel, het minifritkotje Chou’ke en de nachtwinkel open. Deze zaken zorgen nog voor wat ‘va-et-vient’ in de wijk, al is het nooit lang aanschuiven. We ontmoeten op de hoek van het plein, bij de ingang van de nachtwinkel, de twee vrolijke vriendinnen Jeanne en Stella die net een fietstochtje achter de rug hebben.

Jeanne en Stella zijn 15 jaar en zitten allebei in dezelfde klas, het vierde jaar van de richting humane wetenschap- pen van het atheneum van Brussel in de Moutstraat. Dit is dus ook een beetje hun wijk, al komen ze er door de lockdown natuurlijk minder vaak. Stella zou nu bij haar familie in Nederland de vakantie doorbrengen. En Jeanne waarschijnlijk in het buitenland. Ze zijn de lockdown hartsgrondig beu en ver- langen eigenlijk naar school. Waarom?

Om hun vrienden terug te kunnen zien, natuurlijk! Ja, ze kunnen met die klasge- noten natuurlijk ook skypen en bellen, maar het is toch anders als ze allemaal

samen zijn in dezelfde omgeving.

Of ze de tijd nog nuttig kunnen doorbrengen? Stella is daar niet zo zeker van.

Ze doet vooral niks, zegt ze gelaten.

Maar dat blijkt later in het gesprek toch wat overdreven: zij is de artistieke van de twee en herschildert op dit ogenblik haar kamer. Ze vindt het prettig om de muren van haar kamer te versieren met figuurtjes uit de Disneywereld. Ze te- kent graag, had graag kunsthumaniora gedaan maar ze was er niet zeker van dat ze dit zou aankunnen. Het vak waar ze het meest op scoorde dit jaar was eigenaardig genoeg wiskunde. Ze weet nog niet wat ze later wil worden. Ze heeft nog tijd. Iets artistieks? Misschien wel, maar dat is allemaal onzeker.

Jeanne daarentegen heeft wél al een idee: zij zou graag verpleegster worden.

Of toch iets in de zorgsector. Ja, dat zal hard werken zijn, maar we hebben dit jaar toch ontdekt hoe belangrijk dat beroep is, niet? De dagen brengt ze door met het bekijken van series. En ze heeft zonet een boek kunnen ontlenen uit de bibliotheek, via een handig systeem: je bestelt een boek en op een bepaald tijd- stip kan je dat dan afhalen. “We moeten een boek lezen voor school. Dus dat zijn twee vliegen in een klap. Ik heb geko- zen voor Stephen Kings Outsider. Ik was wat verbaasd dat het zo’n dik boek was, maar bon, ik lees wel graag thrillers.”

Jeanne en Stella zijn dit jaar nog net voor de lockdown naar Rome gegaan.

Dat vonden ze een fantastische reis, een mooie stad ook. Hoogtepunt: de

Trevi fontein. “We wisten echt niet dat die zo groot was.” Stella is zelfs al in New York geweest. Daar zou ze wel kunnen aarden, denkt ze, mocht het niet zo'n dure stad zijn, natuurlijk. Central Park vindt ze top. Waar ze later graag zouden willen wonen? Stella is opgegroeid in Sint-Joost en woont er nog altijd maar zou toch graag eens in een andere stad wonen. Toch liefst in een stedelijke omgeving, maar niet Brussel.

Jeanne woont aan de andere kant van de stad in de quartier maritime. Drie jaar geleden woonde ze nog in Vlaanderen, maar nu zou ze Brussel niet meer kunnen missen…

Stefan Moens

> OP DE BANK

5

©STEFAN MOENS JEANNE EN STELLA

(6)

BUREN VAN DE MARKTEN

Mattias Staelens is een buurman die wel heel dicht bij De Markten woont, name- lijk in de Sint-Katelijnestraat. Hij is medeoprichter van studio Onkruid, waar de projecten vaak gaan over tijdelijke activatie vanuit ontwerp en programma.

Hoe lang en waar woon je precies in de Sint-Katelijnestraat?

Sinds 5 jaar woon ik in Brussel. Een niet voor de hand liggende verhuis tijdens de kerstmarkt zorgt hier voor een levendige herinnering. Bijna op de hoek met bij de Aziatische restaurants, op de vierde verdieping, genieten we vaak van het overzicht over een levendige straat en het uitzicht op de Beurs vanop ons balkon. Vergezeld door de reusachtige ne- onreclame van Kam Yuen als een sculp- tuur naast ons balkon, is dit zonder meer mijn favoriete plek van ons bescheiden appartement.

Wist je dat de omgeving hier vroeger Little China werd genoemd?

Uiteraard voel je dit wanneer je niet kan kiezen waar noodles of curry te eten, al wist ik niet dat er verwezen werd naar China Town.

Heb je vroeger op andere plaatsen in Brussel verbleven?

Neen, in 2015 ben ik verhuisd vanuit Leuven, waar ik opgegroeid ben. Tijdens mijn studies heb ik een tijdje in Gent gewoond. Mede door een aantal korte verblijven in het buitenland, was het voor mij belangrijk om in een grootstad te wonen. Een echte wereldse realiteit, waarin het eindeloos ontdekken blijft.

Hoe ervaar je het wonen hier in het centrum met zijn lekkere restaurants en cafés (die momenteel jammer genoeg dicht zijn)?

Zelf had ik nooit gedacht dat ik vijf jaar in hetzelfde appartement zou blijven wonen. Ik ben hier dus blijven plakken en vind het nog steeds helemaal gewel- dig om in het centrum van onze centrale hoofdstad te wonen. De dynamiek die hier ontstaat door de enorme diversiteit aan bezoekers vormt voor mij een geweldige context. Het geeft me een vakantiegevoel in eigen huis. Aangevuld met het uitgebreide aanbod aan voor- zieningen en horeca vormt de Sint-Ka- telijnestraat een aangename comfortabele thuisbasis. In principe kan ik voor eender wat op wandelafstand een oplossing vinden. Dit voelt als een voor- beeld in actuele stedelijke tendensen.

Heb je hier tijdens de lockdown speciale toestanden meegemaakt?

De moderne stad is geëvolueerd naar een plek waar iedereen buitenshuis leeft. Wanneer deze stad een quarantai-

ne wordt opgelegd zal dit steeds speci- aal zijn. Wel werd het heel duidelijk dat onze straat of buurt minder een residen- tiële wijk is. Zo is het steeds akelig stil en verlaten bij het dagelijkse applaus om 20u. Het bruisende leven en de fantastische diversiteit moeten helaas plaatsmaken voor lege straten en ongemak- kelijke ontmoetingen. Al hebben we het onderbreken van de grote bouwwerven en het verkeer wel enorm positief ervaren.

Wat is in normale tijden je lievelings- plekje in de buurt hier?

De rijke diversiteit en overvloedige aanbod spreken mij enorm aan. Het is dan ook erg moeilijk om hieruit een favoriet naar voor te schuiven, en is voor mij eerder de vrijheid in keuze een troef. Voor elke dag of elke goesting is er steeds een juiste optie. Je hoeft geen rekening te houden met zondag of feestdag, na een lange werkdag is er steeds iets in de buurt. Ook luxueus het weekend in- gaan met een royale brunch of aperitief is steeds nabij en kan zodoende een im- pulsieve keuze zijn. Als ik er dan toch een paar moet opnoemen, ga ik graag naar Catherine voor kaas, Charli voor ontbijt, de Vismet voor dinner, Daringman voor een pint, Le Cirio voor een half&half, en De Markten voor een terrasje.

Je bent architect van opleiding maar werk je nog in die functie?

Na vier jaar als zelfstandig architect voor een bureau en voor eigen projecten, heb

ik besloten me volledig te concentreren op onze eigen studio, Onkruid. De projecten van Onkruid zitten ergens tussen architectuur en evenementen, en gaan vaak over tijdelijke activatie vanuit ontwerp en programma.

Hoe ervaar je professioneel de corona- crisis?

Aangezien het merendeel van onze projecten op één of andere manier gelinkt zijn aan een evenement is het momenteel een zeer onzekere periode voor ons.

Voorlopig blijven we positief en kunnen we verderwerken op mogelijke toe- komstplannen.

Je hebt mee de vzw Onkruid Studio ge- sticht, waarvoor staat die vereniging en wat zijn de doelstellingen?

Onkruid Studio staat voor projecten waarbij we steeds een maatschappelijk tekort trachten in te vullen. De vzw is specifiek voor deze maatschappelijke factor opgericht. Onkruid gelooft in de kracht van publieke ruimte, en de mo- gelijkheid om vanuit publieke ruimte,

Mattias Staelens,

medeoprichter van Onkruid

Onkruid Studio staat voor projecten waarbij we steeds een maatschappelijk tekort

trachten in te vullen

”

6

De Sint- Katelijnestraat vormt

een aangename comfortabele thuisbasis ”

(7)

7

onze steden en toekomst te herdenken.

Hierbij trachten we steeds verschillende actoren en expertises samen te brengen, en streven we naar acties, interven- ties en evenementen die mensen samen brengen. Onze projecten gaan van het opstarten van een jeugdwerking in een leegstaande stelplaats van De Lijn in Leuven tot het ontsluiten van een voormalige militaire site, door middel van een tentoonstelling beeldende kunst, workshops en een muziekfestival.

Je bent ook medeorganisator van evenementen zoals tentoonstellingen en festivals, in de zomer staat er een tentoonstelling op het programma?

Horst Arts & Music is een eigen initiatief en tevens ons vitrineproject. Horst weerspiegelt de waarden van Onkruid, en kijkt naar hoe kunst, architectuur en muziek een plek kunnen activeren samen met haar inwoners en gebruikers, in een bottom-up ontwikkeling. Als ka- talysator van een artistiek experiment, stimuleert Horst stedelijke plekken in transitie met een Horst tentoonstelling, het Horst festival, maar sinds vorig jaar ook het Horst Lab. Een workshop for- mat waarbij we inzetten op co-creatie en zelfreflexief onderzoek.

De tentoonstelling is voor ons een be-

langrijke tool om het publieke domein waar Horst doorgaat, een voormalige militaire basis in Vilvoorde, toegankelijk en aantrekkelijk te maken. Gegidste wande- lingen doorheen dit artistiek programma zorgen er mee voor dat deze ontoegan- kelijke plek terug publiek wordt.

Door de huidige maatregelen is ko- mende zomer nog zeer onzeker voor ons, maar we zijn ervan overtuigd dat we vanuit onze flexibele organisatie en gezonde ambitie zeker iets kunnen or- ganiseren dat juist aanvoelt binnen het afbouwen van de quarantaine.

Het festival dat hopelijk in september zal plaatsvinden werd vroeger in Hols- beek georganiseerd?

Correct, na vijf jaar in Holsbeek zijn we verhuisd naar Vilvoorde. In Holsbeek is Horst ontstaan, letterlijk op het domein van het Kasteel van Horst. De ambi- ties waren gelijkaardig: hoe kunnen we een erfgoedsite ontsluiten vanuit een programma van kunst en muziek? Dit namen we mee naar Vilvoorde, maar vertaalden het naar een meer stedelijke context en meer hedendaagse am- bities. De sociodemografische context en uitdagingen in Vilvoorde boeien ons enorm, en vormen voor Horst een ide- aal kader voor het uitzetten van onze

activiteiten. Een romantische, desolate plek, vlakbij het centrum van Vilvoorde, maar ook in verbinding met de grootstad Brussel.

Waarom zijn jullie van locatie veran- derd?

Naarmate onze organisatie professi- oneler werd, groeide onze ambitie en voelden we de noodzaak om ons kader te actualiseren, en vooral los te komen van het tijdelijke. Het was dus voor ons belangrijk om structurele impact op de lange termijn te kunnen uitoefenen. Om effectief nieuwe plekken mee vorm te geven. Naast de praktische beperkin- gen van de erfgoedsite van het Kasteel van Horst, was dit helaas niet mogelijk in Holsbeek. Ondanks onze verhuis van locatie, hebben we de naam Horst Arts

& Music behouden, en zien we dit eerder als een merk en een identiteit, dan een verwijzing naar een fysieke plek.

Wat kunnen we allemaal bewonderen op het festival, niet alleen muziek maar ook...?

Horst Arts & Music festival is een soort van feestelijk slotmoment van een zo- mertraject met de tentoonstelling en de workshops. Een viering van het artistiek programma op de site, vormgegeven als een driedaags elektronisch muziekfestival. Tijdens dit weekend is de tentoonstelling uiteraard nog te bezichtigen, en wordt deze gereactiveerd in het kader van een festival. Hierbij transformeren sommige werken, of nodigen we kunstenaars uit om naast een installatie als onderdeel van de tentoonstelling, ook een performance uit te werken als on-

derdeel van het festival. Op deze manier trachten we beide samen te brengen.

Daarnaast zijn er inspirerende en omka- derende gesprekken met kunstenaars, muzikanten en architecten, rondleidin- gen, performances, en een presentatie van het resultaat van de workshops.

Wat voor publiek komt daar op af?

Met Horst hebben we een heel divers publiek. Voor de tentoonstelling is dit eerder een lokaal, Brussels en Vlaams publiek van alle leeftijden. Voor het festival en het lab merken we dat we publiek aantrekken van over heel de wereld, respectievelijk 20% internationale festivalbezoekers en 80% internationale labdeelnemers.

Je hebt ook nog projecten lopen waarbij interactie in de publieke ruimte voorop staat?

Publieke ruimte speelt een centrale rol in het merendeel van onze projecten.

Net omdat we geloven dat deze een weerspiegeling is van onze maatschap- pij en cultuur.

Momenteel werken we aan een ontwerp en activatie van een stukje publieke ruimte op Tour & Taxis in Brussel, maar ook aan een innovatiefestival, and& festival en summit in Leuven, waarbij we het programma willen verankeren in de stad en dus de link maken met publieke ruimte.

Hoe gaat de culturele wereld reageren en erop inspelen wanneer de coronamaatregelen zullen opgeheven worden?

Er zal een groot gevoel van opluchting heersen, waarbij ons sociaal karak-

ter terug aan zijn trekken komt. Maar daarnaast denk ik dat deze verplichte quarantaine en onthaasting voor vele personen, maar ook organisaties waar- devolle inzichten zal leveren voor juiste balans en werkwijze. Na corona zullen we hopelijk allemaal terug iets trager en bewuster leven, zal de maatschappelijke druk beperkter zijn.

Vriendelijk bedankt voor dit gesprek Mattias en we wensen je veel succes met het Horst Arts & Music festival.

Mattias Staelens est un proche voisin du Markten. Il vit dans la rue Sainte- Catherine. Il est co-fondateur du studio Onkruid, où les projets portent souvent sur l'activation temporaire de la conception et du programme. Il est également co-organisateur d'évé- nements tels que des expositions et des festivals dont, en septembre, un festival de musique électronique de trois jours près de Bruxelles. Pourvu que cela se fasse compte tenu des cir- constances actuelles.

Résumé SFEERBEELD HORSTFESTIVAL 2019 © MAXIM VERBUEKEN

www.onkruid.studio facebook.com/onkruid.studio instragram.com/onkruid.studio Horst Arts & Music Festival, van 11 tot 14 september www.horstartsandmusic

(8)

8

BRUSSELSE ARCHITECTUUR

>ARCHITECTUUR IN DE DUIVELSHOEK

Dezer dagen en met de gebruikelijke vertraging begint de nieuwe "Campus Kanal" van de Erasmushogeschool hier in de Schootstraat tekenen te ver- tonen van voltooiing.

De zware zwarte gevel weegt op het naamloze plein, hij weegt ook op het splinternieuwe gebouw waarvan het gelijkvloers merkwaardig lager ligt dan de straat: het plein werd in helling heraangelegd en aangepast aan het verzonken gebouw, we begrijpen niet direct de meerwaarde. Achter dit decor bevindt zich, volgens plannen, een streng op- gebouwde school met strak gelijnde klaspartijen. De planmatige compositie heeft het ritme overgenomen van een oud bunkerachtig bakstenen gebouw dat een deel van een bierstekerij/brouwerij (l’Union?) blijkt geweest te zijn, een utilitair vijf niveaus tellend 19de-eeuws ambachtsgebouw. Zou dit het ideale uitgangspunt en concept zijn voor een school die de lerarenopleiding tot doel heeft? Mij doet het denken aan pensi-

onaatsdiscipline van de jaren vijftig van vorige eeuw, streng en onrechtvaardig.

Heeft de zeven weken durende ophok- plicht dan toch mijn goed humeur aan- getast...

Laat ons vanop afstand en aan de hand van summiere plannen eens verder kij- ken dan die eerste sombere indrukken.

Binnen blijkt het gelijkvloers, hoewel verzonken, toch wat meer herbergzaam en onthaalvriendelijk te zijn, een cafe- taria en een buitenterras dat zich kan openplooien op het plein, en nog meer functioneels wat bij een onthaal hoort.

In de kelder een grote aula en verder, verspreid over vijf verdiepingen, een veertigtal klas- en vaklokalen, een bibliotheek en de nodige administratieve ruimte. Op verschillende verdiepingen zijn er toegankelijke terrassen gepland, zelfs een dakterras op het lambiekma- gazijn. Veel buiten- ademruimte is er op het bouwterrein niet maar er is het plein.

Ooit was dit naamloos pleintje gewoon een huizenblok gelegen tussen de Schootstraat en de Landbouwersgang en maakte samen met de Sint-Ursu- lagang (het straatnaambord verdween bij de recente afbraak) deel uit van het kluwen van impasses met proletari- sche woonsten hier in de Duivelshoek.

Er werden in 1920 nog 125 bewoners gerecenseerd. Dik twintig jaar geleden was het nog de laad- en loskade voor de grote papierrollen die de rotatiepersen van l’Echo de la Bourse en vele andere bladen moesten voeden. Later werd het in het kader van één der wijkcontracten proper heraangelegd. De oude hangars van Nimifi bleven er nog jaren trooste- loos bijliggen tot het plein op een dag artistiek gerestyled werd. De laatste bewoner was Cathy (Régine Agenor) die een tiental jaar geleden als dakloze lang op verschillende plaatsen in de wijk ver- bleef (zie foto).

Duizend studenten zullen binnenkort deze buurt animeren en hopelijk terug

leven in de brouwerij brengen. Er wordt al een tijd op hun komst gespeculeerd via een voorlopig sukkelend café/res- taurantje op de hoek van de Aalststraat en de Slotstraat. Er worden langs de Groot Sermentstraat ook studentenko- ten gebouwd. De Erasmushogeschool mag voor de stad en de buurt gerust een inspanning doen en de bomen die door het werfgeweld vermalen werden terug planten en waarom ook niet enkele publieke banken en gepaste verlichting voorzien?

En misschien kan de stad in het kader van de vervrouwelijking van straten en pleinen ook aan dit naamloos pleintje eindelijk een naam geven. Wij hebben alvast een voorstel, nee niet Place Saint Ursule, maar wel Régine Agenorplein met als onderschrift Chez Cathy, even stilstaan bij de vele mensen die om welke reden ook op straat leven in onze stad.

Marcel Rijdams

Foto’s: Marcel Rijdams

Le nouveau campus "Campus Kanal"

situé juste à côté de la rue Dansaert, commence à montrer des signes d'achèvement. Ce tout nouveau bâti- ment abritera une école avec des sal- les de classe bien alignées. Un millier d'étudiants pourront bientôt animer ce quartier et, espérons-le, redonner vie à la brasserie.

Résumé

(9)

9

>DROOGSTOPPELS

OPEN BRIEF AAN MARIE PICARD (1873-1915)

Beste mevrouw Picard,

We kennen u beter als mevrouw Marie Depage, echtgenote van de beroem- de Antoine Depage. Het is het juiste moment om u een open brief te schrij- ven, me dunkt, want u werd in België wereldberoemd als verpleegster.

U kwam uit een zeer geleerde familie.

Aan beroemdheden was er in uw familie alvast geen gebrek. Uw grootvader langs moederskant was Constantin Héger, de internaatdirecteur op wie de beroemde Engelse schrijfster Charlotte Brontë smoorverliefd werd en waar- over ze twee romans schreef. En uw nonkel was Paul Héger, vermaard bio- loog en dokter. Hij zou koning Leopold II nog geopereerd hebben op zijn sterf- bed. Een andere nonkel was de jurist en socialistisch senator Edmond Picard.

U trouwde op twintigjarige leeftijd met Antoine Depage. Jullie zouden uitgroeien tot een stralend duo: alles deden jullie samen. Wanneer uw man

in 1907 een eerste privékliniek opricht dan wordt u de financieel directeur.

En in hetzelfde jaar creëert uw echt- genoot ook de eerste professionele verpleegsterschool. Edith Cavell wordt directrice, maar u neemt de verant-

woordelijkheid over de algemene ad- ministratie. In 1912 woedt op de Balkan een oorlog en op vraag van het Rode Kruis richten u en uw man een veld- hospitaal op in Constantinopel. Een belangrijke eerste oorlogservaring…

Want de Eerste Wereldoorlog zou heel uw leven door elkaar gooien. In augustus 1914 moet het Koninklijk Paleis van Brussel helemaal omgevormd worden tot militair hospitaal. Koning Elisabeth brengt in de grote balzaal een bezoek aan de gewonde soldaten. Maar het Duitse leger rukt op en in december 1914 richt u samen met uw man in De Panne het hospitaal L’Océan op. Uw man zou de oorlogschirurgie tot onge- ziene hoogte brengen, maar dat kostte natuurlijk handenvol geld en daarom ging u in de Verenigde Staten aan fun- draising doen. In enkele maanden tijd verzamelde u 100.000 dollar. Toen was dat een fabelachtige som. U scheepte voor uw terugkeer in op de Lusitania maar u zou Europa nooit terugzien want het schip werd op 5 mei 1915 ge-

torpedeerd voor de Ierse kust. U zou naar het schijnt nog heel wat mensen geholpen hebben voor u zelf door de golven werd verzwolgen.

Uw lichaam kreeg een tijdelijk graf in de duinen van De Panne, op enkele passen van het hospitaal l’Océan. De Rockefellerstichting zou nog een apart herdenkingspaviljoen te uwer ere op- richten. Na de oorlog werd u bijgezet in een graf op de begraafplaats van Bosvoorde waar later ook uw man be- graven zou worden. De verpleegsterschool zou later omgedoopt worden tot Ecole Edit Cavell-Marie Depage (want ook uw Engelse collega zou de oorlog niet overleven).

We hebben aan u en uw man de professionalisering van het beroep van verpleger/verpleegsters te danken. Die professionalisering heeft België een goede reputatie bezorgd. We mogen er, vandaag meer dan ooit, trots op zijn!

Droogstoppel

Droogstoppel écrit une lettre ouver- te à Marie Depage (1873-1914). Issue d'une famille célèbre, elle a épousé le médecin-chirurgien Antoine De- page. Le couple s'est occupé de la professionnalisation de la formation des infirmières. En 1914, elle fonde avec son mari le célèbre hôpital L'Océan à La Panne. Elle est décé- dée sur le bateau Lusitania en 1915 en allant chercher des fonds pour cet hôpital en Amérique.

Droogstoppel is een Brusselse eeu- weling die zijn stad enorm heeft zien veranderen, soms ten goede maar vaak ook ten kwade. Vroeger nam hij iedereen en alles wat hem dwarsligt op de korrel. De laatste tijd wil Droogstoppel meer ener- gie steken in blijken van apprecia- tie en bewondering. In de grond is Droogstoppel een wijs man met het hart op de juiste plaats.

Résumé

MARIE PICARD

(10)

10

>STADSBERICHTJES

BOMENKAP VOOR IMMOPROJECT

We schreven er al eerder over: onder meer prachtige gezonde platanen moeten plaats ruimen voor het geplande nieuwe immoproject RAC4 tussen de Pachecolaan en het Congresplein.

Tussen 1 april en 15 augustus is bomen kappen verboden, omdat dit de periode is waarin vogels nestelen. Maar eind maart kon het dus wel nog en ondanks de coronamaatregelen werd nog snel met de kap gestart. Langs de Oratorien- berg op de site van het Rijksadministra- tief Centrum gingen heel wat bomen tegen de grond, waaronder een prachtige hoogstammige boom waarin vogels hun nest aan het bouwen waren. Het bewonerscomité probeert al geruime tijd met acties en juridische middelen

het bomenkappen tegen te houden en behaalde al kleine successen. Maar de schrik blijft dat na 15 augustus opnieuw met de kap gestart wordt. Leefmilieu Brussel heeft intussen verboden om aan de bomen en struiken te raken van de vroegere speeltuin met zijn talrijke vogels en nesten. Het comité blijft echter ongerust, ook over de 229 platanen van de dreef aangelegd door landschapsar- chitect René Péchere. Het betwist ook de noodzaak om de platanen boven op de parkeergarage te kappen, onder het mom dat deze het waterdicht maken van het dak zou beletten. Het bewo- nerscomité overweegt dan ook verdere acties.

OPNIEUW MUURSCHILDERINGEN IN DE NOORD- WIJK

Zin in een wandeling? Loop dan zeker eens langs in de Noordwijk, daar kan je nieuwe muurschilderingen bewon- deren.

Nieuwe dus, want in de jaren 1979 en 1980 verschenen een hele reeks muurschilderingen als reactie op de kaalslag in de wijk voor het Manhattanproject.

De schilderingen waren het werk van academiestudenten op initiatief van François de Cugnac, zaakvoerder van Sirtaine, groothandel in elektriciteits- en communicatiemateriaal.

Stadsgids Joris Sleebus raakte een paar jaar terug gefascineerd door dit verdwe- nen en vergeten project en onderzocht de geschiedenis ervan. Hij inventari- seerde en verwerkte alles in een presentatie die 15 keer voorgesteld werd.

Daardoor kregen enkele betrokkenen van het eerste uur goesting om de draad weer op te nemen en, liefst samen met buurtbewoners, nieuwe muurschilderingen te maken in deze omgeving die opnieuw stevig aan het veranderen is.

Dat leidde tot wat men noemt een ‘par- ticipatief proces’ waar velen aan mee- werkten: de lagere school Klavertje Vier,

lokaal dienstencentrum De Harmonie, Brussel Bravvo in de Noordwijk en nog anderen. Een eerste muurschildering werd dan gerealiseerd op een hoge en zichtbare muur van één van de sociale woonblokken van de Lakense Haard.

Een tweede muurschildering werd, een beetje inderhaast en zonder veel over- leg, door de stad en een Japanse kunste- naar gerealiseerd op de andere zijmuur van diezelfde Klavertje Vierschool. En een derde muurschildering is gepland maar dan in samenwerking met de kinderen van de school. Wegens de corona- crisis liep dit laatste project vertraging op, maar het zal er zeker komen, op een andere zijmuur van diezelfde Klavertje- vierschool, kant Groendreef.

Ga in afwachting alvast de Baobab bewonderen, op de hoge muur van het nummer 150 op de Antwerpsesteen- weg. En, aan de andere zijde van de blokken, ook de muurschildering op de schoolmuur van Klavertje Vier, kant Helihavenlaan.

Stadsberichtjes door Nora De Kempeneer

BEWONERS ROEREN ZICH DEZE BOOM MET NEST WERD NOG SNEL

OMGEHAKT

Op deze foto vertrekt dokter Koen Moelants voor de allerlaatste keer naar de Onze-Lieve-Vrouwbroers- straat, naar de dokterspraktijk die hij bijna veertig jaar geleden op- richtte in het stadscentrum. Intus- sen is die uitgegroeid tot een bloei- ende praktijk met drie huisartsen.

Voor heel wat lezers van De Vijf- hoek en bezoekers van De Markten was dokter Moelants een baken in moeilijke periodes. Zijn wachtzaal leek soms een bijhuis van het gemeenschapscentrum. En nu is hij met pensioen. Geniet ervan Koen, en nogmaals dikke merci!

(11)

>GEMEENTERAAD:

20 APRIL VIDEOCONFERENTIE

Deze gemeenteraadszitting kan enkel gevolgd worden via livestreaming.

Het openingsbeeld is ongewoon, het scherm is in vakjes verdeeld waarin gemeenteraadsleden te zien zijn, de meesten thuis, enkelen in het stad- huis.

Twee aangevraagde interpellaties van het publiek, waarvan één over de situatie van de vijf blokken in de Papenvest, zijn voor onbepaalde tijd uitgesteld.

Gemeenteraadslid Zahour Loulaji (on- afhankelijk) wenst uitleg over een toelage van telkens € 25.000 aan de buurthuizen voor een partnerschap met respectievelijk Bozar en de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten. Burge- meester Philippe Close (PS) preciseert dat deze budgetten bedoeld zijn om mensen die zelden of nooit cultuurhui- zen bezoeken, aan te moedigen dit toch te doen. Zo is er bijvoorbeeld ook een partnerschap met Cinema Palace.

Gemeenteraadslid Riet Dhont (PTB*P- VDA) vindt de bijkomende uitgave van

€ 555.238,56 voor de restauratie van het Beursgebouw, in schril contrast staan met de financiële problemen die stads- bewoners, zeker nu, ervaren.

Gemeenteraadslid Mathias Vanden Borre (N-VA) vraagt wat het college wil bereiken met geplande werken aan de openbare ruimte in de buurt

van het centraal station. Schepen van stedenbouw, openbare ruimte en Ne- derlandstalig onderwijs Ans Persoons (SP.A) verduidelijkt dat ze een steden- bouwkundige identiteit zoekt voor het litteken van de noord-zuidspoorweg- verbinding. Ze wenst een betere aan- sluiting tussen beneden- en bovenstad, in de eerste plaats voor voetgangers en fietsers.

Gemeenteraadslid Riet Dhont stelt voor om de zitting even te onderbreken om 20u voor het dagelijkse applaus. Burge- meester Close vindt dit een goed idee en iedereen stemt in.

Het langste deel van de zitting vangt aan. Gemeenteraadsleden hebben schrif telijk vragen ingediend over de stand van zaken in verband met het coronavirus/covid 19. Een greep uit de antwoorden van het college, te begin- nen met de burgemeester. Hij meldt dat de stad daklozen en mensen zonder papieren bijkomend drie hotels ter beschikking stelt. De voedselbedeling mag niet meer plaatsvinden in de sta- tions. Daarom werd een akkoord afge- sloten met Interparking. De voedselbedeling in open lucht aan de Akenkaai verloopt moeilijk.

Er zijn mondmaskers besteld. Het personeel van de stad, OCMW en onderwijs zullen eerst bedeeld worden.

Vervolgens zal de bevolking, ouder dan 65 jaar, aangeschreven worden met de

vraag of ze mondmaskers wensen.

Er is beslist om van heel de stad, binnen de vijfhoek, een woonerf te maken, tot de coronamaatregelen aflopen. Voet- gangers hebben overal voorrang en mogen de hele straatbreedte gebruiken, auto’s rijden maximum 20 km per uur. Deze maatregel is van kracht eind april/begin mei.

Benoit Hellings (Ecolo-Groen), schepen van sport, kondigt aan dat alle sportclubs hun subsidies behouden. De 283 sportclubs op grondgebied van de stad zullen gecontacteerd worden met de vraag welke moeilijkheden ze onder- vinden.

Schepen van Franstalig openbaar onderwijs en jeugd Faouzia Hariche (PS) verklaart dat er via intranet en een in- formatiebulletin contact wordt gehou- den met de 4000 personeelsleden van het onderwijs. De vakantie-activiteiten voor de kinderen zijn in voorbereiding.

Gemiddeld 1300 à 1500 kinderen nemen er in juli en augustus dagelijks aan deel.

Bart Dhondt (Ecolo-Groen), schepen van mobiliteit en openbare werken, meldt de tijdelijke stillegging van 482 werven sinds 16 maart. De heropstar- ting van de werven wordt voorzien vanaf de week van 20 april.

Schepen van economische zaken en werkgelegenheid Fabian Maingain

(Défi) maakt bekend dat er van de 6000 handelszaken 5100 dicht zijn, waarvan 2000 horecazaken. De terrasvergoe- ding van deze laatste zullen met 50%

verminderd worden. Een budget van

€ 2.500.000 wordt voorzien om de han- delaars te ondersteunen.

Zoubida Jellab (Ecolo-Groen), schepen van groene ruimten en openbare net- heid, zegt dat er in deze periode meer sluikstorten zijn dan gewoonlijk. Ze kondigt een ophaling van groot huisvuil aan in de maand juni.

Schepen Ans Persoons meldt dat de werken aan de voetgangerszone her- vat zijn op 20 april. De werken aan het Ninoofseplein zijn voorzien tijdens de zomer van 2020.

Delphine Houba (PS), schepen van cultuur en grote evenementen meldt dat alle subsidies voor culturele instellingen behouden blijven.

Schepen van huisvesting Khalid Zian (PS) deelt mee dat de grondregie van de stad 350, en het OCMW 141 handels- huurovereenkomsten beheert. De op- vraging van de huur voor de maanden april en mei wordt uitgesteld.

Karine Lalieux (PS), OCMW-voorzitster, meldt dat het OCMW 120 aanvragen kreeg voor sociale hulp, die gelinkt zijn aan deze crisis: mensen die in de horeca werken, studenten zonder job, zelfstan- digen, personen die in de bouw werken.

Opmerkelijk: gemeenteraadslid Bertin Mampaka (CDH) brengt tijdens deze gemeenteraad het grootste deel van de tijd (half)liggend door. Uiteindelijk snap ik het. Hij ligt in een zetel met verstel- bare rugleuning. Hij verkiest de laagste zitting.

Mireille Willems

11 HET OPENINGSBEELD VAN DE GEMEENTERAADSZITTING IS ONGEWOON

(12)

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

Werkten aan dit nummer mee:

Grigore Ionita, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Hanne De Nil, Jef Deyaert, Nora De Kempeneer, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Vespa Rous, Stefan Moens, Kris De Vroede, Charles Six, Mireille Willems en Greet Callaerts.

Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk:

Drukkerij Atlanta Schaff en Oplage: online editie Advertentiewerving:

De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be Verantwoordelijke uitgever:

Isolde Boutsen

De Vijfh oek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be, www.demarkten.be

www.facebook.com/demarkten.brussel 0448.654.692 RPR Brussel

Met de steun van de Vlaamse Gemeen- schapscommissie.

De Markten maakt deel uit van N22, het netwerk van de 22 Brusselse gemeenschapscentra.

Steun De Vijfhoek:

Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62- 433-1147061-61 van De Mark- ten met vermelding "steun De Vijfh oek".

Voor het juni-juli-augustusnummer van De Vijfh oek zijn teksten en aankondi- gingen welkom tot uiterlijk 12 mei.

Artikelwerving: De Markten, 02 512 34 25, demarkten@demarkten.be

De redactie behoudt zich het recht voor om teksten in te korten of aan te passen.

Openingsuren onthaal:

maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakan- ties) De Markten is gesloten op vrijdag 1 mei, donderdag 21 mei, vrijdag 22 en zondag 31 mei.

C O L O F O N

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, kan De Vijfh oek gratis ontvangen.

Woont u buiten Brussel?

Dan krijgt u De Vijfh oek door € 12,50 over te schrijven op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 met de vermelding van 'Abonnement De Vijfh oek'.

Wist je dat je al onze publicaties ook online kan bekijken?

Surf naar www.demarkten.be/publicaties. Wil je onze e-nieuwsbrief ontvangen? Mail naar demarkten@demarkten.be of schrijf je in op www.demarkten.be.

De Markten respecteert je privacy. Je contactgegevens gebruiken we uitsluitend om je De Vijfh oek toe te zenden en je op de hoogte te houden van eigen activiteiten van Gemeenschapscentrum De Markten en aanverwante organisaties in de Vlaamse gemeenschap te Brussel. Je kan op elk moment een adreswijziging doorgeven of aan- geven dat je onze informatie niet langer wilt ontvangen via demarkten@demarkten.be of De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel. Voor meer informatie over je overige rech- ten conform de privacywetgeving, raadpleeg www.demarkten.be/uw-privacy.

12