in samenwerking met Dr. A. Krouwel / Vrije Universiteit
1
O N D E R Z O E K B E S T U U R L I J K E T O E K O M S T W A S S E N A A R
O P Z E T E N P L A N N I N G
K E R N V A N H E T O N D E R Z O E K : C O N S U L T A T I E V I A W A S S E N A A R K O M P A S
Door middel van gesprekken met bewoners en een panelonderzoek worden de verschillende toekomstscenario’s in kaart gebracht en omgezet tot een digitale hulp (het Wassenaarkompas) om alle ins en outs van deze varianten tegen het licht te houden. Dit Wassenaarkompas is een online instrument waarin alle inwoners – aan de hand van een stellingen – wordt gevraagd welke meningen en argumenten voor hen belangrijk zijn bij het bepalen van de toekomst van
Wassenaar. Omdat alle argumenten van bewoners worden opgenomen maakt het
Wassenaarkompas voor inwoners eveneens inzichtelijk welke verschillende scenario’s er zijn voor de toekomst van Wassenaar en wat de mogelijke (positieve en negatieve) gevolgen zijn van de verschillende toekomstscenario’s. Het resultaat dat iedere gebruiker krijgt is een overzicht waaruit blijkt welk toekomstscenario voor Wassenaar het beste past bij zijn of haar meningen.
Het is dus geen platte peiling, met voor of tegen. Het Wassenaarkompas maakt voor iedere inwoners inzichtelijk in welke mate hun eigen afwegingen zich verhouden tot de verschillende opties voor de bestuurlijke toekomst van Wassenaar.
Met het Wassenaarkompas worden inwoners aldus op een laagdrempelige manier in staat gesteld zich te oriënteren op, en een mening te vormen over, de bestuurlijke toekomst van Wassenaar.
S T A P P E N P L A N
De ontwikkeling van het Wassenaarkompas vindt plaats via de volgende stappen:
stap 1 inventarisatie
De informatie uit eerdere participatietrajecten met inwoners, onderzoeksrapporten en
beleidsvisies (bijv. structuurvisie) wordt geïnventariseerd. Daarnaast wordt via twee workshops met experts wordt het vraagstuk in kaart gebracht (hebben reeds plaatsgevonden).
stap 2 panelonderzoek naar scenario’s en dilemma’s
Via een panelonderzoek wordt in kaart gebracht welke scenario’s (samenwerkingsopties) aan de orde moeten komen – volgens de inwoners van Wassenaar. Bovendien wordt achterhaald welke dilemma’s en overwegingen (volgens de Wassenaarders) een rol spelen bij de verschillende scenario’s. De uitkomst van dit panelonderzoek vormt de inhoudelijke basis voor het
Wassenaarkompas. Deze stap gebeurt in de periode november – december en kent de volgende onderdelen:
• Opstellen van de vragenlijst voor het panelonderzoek
• Testen op compleetheid bij (wetenschappelijke) experts
in samenwerking met Dr. A. Krouwel / Vrije Universiteit
2
• Samenstellen van het panel (verzameling emailadressen); iedereen die dat wil, wordt in de gelegenheid gesteldom hieraan mee te doen
• Uitvoeren panelonderzoek
stap 3 scenario’s en dilemma’s in beeld
Op basis van het panelonderzoek worden alle scenario’s en dilemma’s in beeld gebracht. Dit wordt verder inhoudelijk besproken en getoetst in een bijeenkomst met ongeveer 20 inwoners.
Deze deelnemers worden uitgenodigd op basis van een a-selecte steekproef onder de inwoners, rekening houdend met de leeftijdscategorieën van Wassenaarders en de verschillende wijken waar zij wonen. Het resultaat hiervan wordt bekend gemaakt, zodat voor iedereen zichtbaar is hoe het achterliggende model voor het Wassenaarkompas er uit ziet. Dit gebeurt begin januari.
stap 4 ontwikkeling Wassenaarkompas
Op basis van het model uit stap 3 wordt het Wassenaarkompas gemaakt, d.w.z. de formulering van een 30 tal stellingen en de ontwikkeling van het algoritme (t.b.v. het bepalen van de afstand van de scenario’s ten opzichte van de antwoorden van de invuller van het kompas). Op een klein panel wordt de begrijpbaarheid van de stellingen en het algoritme gecheckt. Dit gebeurt in tweede helft van januari.
stap 5 Wassenaarkompas
De planning is om begin februari het Wassenaarkompas online te hebben – ruim voor de verkiezingen zodat het niet gaat concurreren tijdens de verkiezingscampagne. Via een actieve campagne worden Wassenaarders gestimuleerd om het kompas in te vullen. Voor inwoners die niet online gebruik kunnen of willen maken van het Wassenaarkompas, worden twee
bijeenkomsten georganiseerd: Wassenaarkompas Live! Op deze bijeenkomsten krijgen inwoners aan de hand van dezelfde stellingen inzicht in de verschillende toekomstscenario’s middels een interactief debat waarin alle overwegingen en meningen duidelijk zichtbaar worden.
U I T G E B R E I D O N D E R Z O E K N A A R T O E K O M S T S C E N A R I O ’ S
Het Wassenaarkompas levert een schat aan gegevens op over meningen en afwegingen van inwoners van de gemeente over alle mogelijke toekomstscenario’s. De inzichten die dit oplevert over de toekomst van Wassenaar zullen worden gerapporteerd aan alle inwoners. (De manier waarop dit gebeurt, zal later bekend worden gemaakt.) Aanvullend op de data die worden verzameld met het Wassenaarkompas gaan de onderzoekers ook nog een verdiepend onderzoek uitvoeren: onder de gebruikers van het Wassenaarkompas (degenen die hun mailadres hebben opgegeven) en onder inwoners die een rol spelen in het maatschappelijk leven in Wassenaar.
Aan iedereen die het Wassenaarkompas invult zal worden gevraagd of zij mogen worden benaderd voor aanvullende vragen. Met die aanvullende vragen kan een verdiepingsslag worden gemaakt naar de argumenten, maar ook de emoties die achter de meningen van inwoners over de
in samenwerking met Dr. A. Krouwel / Vrije Universiteit
3
verschillende toekomstscenario’s liggen. Het gaat er in deze verdiepingsslag dus niet alleen om wat inwoners vinden, maar ook waarom zij dat vinden en welke argumentatie en beleving er achter zit.
Naast deze verdiepingsslag met een groot aantal inwoners wordt eveneens gebruik gemaakt van het waardevolle ‘maatschappelijk middenveld’ van Wassenaar. Het idee achter deze verdieping is dat er veel bewoners zijn met uitgebreide ‘voelsprieten’ in de samenleving omdat zij verschillende activiteiten organiseren in de gemeenschap. Hun toegevoegde waarde is dat zij contact hebben met veel andere dorpsgenoten, waardoor zij wellicht verbindingen kunnen maken die eveneens nuttig zijn om mee te nemen in de afweging van de verschillende opties voor de toekomst van Wassenaar. Om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen wordt hier opnieuw een breed scala van personen om hun mening gevraagd: van huisartsen tot gezinshulpen, van belastingadviseurs tot winkeliers, voorzitters en trainers bij sportverenigingen, enzovoorts, enzovoorts. Wassenaar is niet alleen een plek waar je woont, maar ook waar je onderneemt, winkelt, werkt, recreëert en sport. Hierbij wordt de methode gevolgd die is ontstaan na kritiek op het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dat surveyonderzoek te veel zaken mist omdat het de complexiteit van ontwikkelingen moeilijk in kaart kan brengen (zie Torenvliet 2003). Door raadpleging van sleutelfiguren, netwerkers en andere actieve inwoners binnen een lokale gemeenschap wordt een meer compleet beeld gevormd. Een belangrijke component die nog wordt toegevoegd aan de verbeterde SCP-methode is de ‘confrontatie’ van de eigen denkbeelden en meningen met de verschillende toekomstscenario’s voor Wassenaar. Door alle ondervraagden ook een spiegel voor te houden van de consequenties van hun voorkeuren wordt een proces van zelfreflectie
ingebouwd.
Kortom, deelnemers worden niet ‘geselecteerd’, maar het wordt mogelijk gemaakt dat iedere Wassenaarder haar of zijn mening kan inbrengen. Sterker nog, iedere inwoner kan ook mede- inwoners wijzen op het Wassenaarkompas en hen eveneens vragen mee te doen. Daarnaast kan iedere inwoner ook de link van de verdiepende onderzoek doorsturen naar andere Wassenaarders.
R A P P O R T A G E
Alle uitkomsten van het Wassenaarkompas, Wassenaarkompas Live! en het verdiepend panelonderzoek worden verwerkt tot een concreet en inzichtelijk eindrapport. Dit eindrapport bevat een analyse van alle meningen en overwegingen die voor de Wassenaarders belangrijk zijn voor de toekomst van hun dorp.
Amsterdam, 3 november 2017
Wassenaar
INVENTARISATIE PANELONDERZOEK
NA AR SCENARIO’S &
DILEMMA’S
SCENARIO’S
& DILEMMA’ S IN BEELD
ONT WIKKELING WASSENA AR- KOMPAS
WASSENA AR- KOMPAS LIVE
WORKSHOP
1 WORKSHOP
2 OP S TELLEN
V R AGEN - LIJS T
TOE T SING FOCUS - GROEP INWONE R S
CHECK BEGRIJP- BA ARHEID &
ALGORITME OP KLEIN PANEL
OK TOBE R NOV E MBE R DECE MBE R JANUAR I FE BRUAR I MA AR T/APR IL
© 2017 YA R DM E N B V, A M S T E R DA M ISM A N D R É K R OU W E L
➊ ➋ ➌ ➍ ➎
WORKSHOP 3
E XPE R T INTE RV IE WS
wetenschap- pelijke check
SAMEN - S TELLEN PANEL
UIT VOE REN ONDE R ZOE K
ONLINE PROMOTIE
BIJE EN - KOMS TEN ME T
INWONE R S
VERDIEPEND ONDER ZOEK &
R APPOR TAGE (APRIL)
