1
ACTIVITEITENVERSLAG 2020
STICHTING WERELDERFGOED NEDERLAND
2
IN H O U D
Inleiding 3Educatie 6Kennisverwerving en -deling 8 Collectieve Promotie 12 Organisatie 23 Samenwerking UNESCO en de RCE 25
Uitgelicht 30
Samenwerking Koninklijke Nederlandse Munt 31
100 jaar Ir. D.F. Woudagemaal 32
25 jaar UNESCO Werelderfgoed
Schokland en omgeving 33
3
INLEIDING
Dit verslag geeft een overzicht van de activiteiten die de Stichting in 2020 heeft ondernomen om de bewustwording over het UNESCO Werelderfgoed in het Koninkrijk der Nederlanden te vergroten, de belangen van het Werelderfgoed te behartigen en kennis te delen.
In het voorjaar van 2020 werd de nieuwe Werelderf- goed fietsroute tijdens de Fiets en wandelbeurs in Gent en Utrecht gelanceerd. Deze route had niet op een beter moment aan het publiek gepresenteerd kunnen worden, want al tijdens de beurs in Utrecht kondigde de pandemie COVID-19 zich aan. Vlak daarna was het alleen nog maar mogelijk om Wereld- erfgoed individueel te ontdekken en kwamen onze wandel- en fietsroutes goed van pas.
Bezoekerscentra werden gesloten, de Werelderf- goedvergadering van juli 2020 werd uitgesteld en de jubilea 25 jaar UNESCO Werelderfgoed Schokland en omgeving en 100 jaar Ir. D.F. Woudagemaal met muntslag werden zonder fysiek publiek gevierd.
We konden alleen nog maar online boeken om een Werelderfgoed te bezoeken, bij tijden was het Wereld- erfgoed alleen van een afstand te bewonderen en digitaal vergaderen werd ook bij de stichting de norm.
COVID-19 had en heeft een gigantische impact op ons Werelderfgoed. Er werden geen nieuwe namen op de lijst van Werelderfgoed toegevoegd, scholen bezochten de sites niet meer en er zijn financiële ge- volgen door het sluiten van de deuren. Het verlies van inkomsten had en heeft impact op de organisatie, het onderhoud en de toegankelijkheid.
Maar juist in deze tijd van crisis is het belang van cultuur ook goed zichtbaar. Of het nu digitaal is, bin- nenshuis of bij een optreden van een kunstschaatser op de grachten van Amsterdam, cultuur doorbreekt de eenzaamheid en draagt bij aan saamhorigheid.
Het geeft troost, hoop en inspireert. En ook dat was bij ons Werelderfgoed zichtbaar dit jaar. Door onder andere meer aandacht van journalisten voor ons Werelderfgoed, de realisatie van de Werelderfgoed Podcast-serie en allemaal in een blauw licht ter ere van het 75-jarig bestaan van de Verenigde Naties.
ê UNESCO Werelderfgoed de Van Nellefabriek in het blauw op het NOS journaal ter ere van 75 jaar VN
3
4
5
Fietsen langs
WERELD PLEKKEN
in eigen land
Langs erfgoed
in eigen land
op stap
36
Molencomplex Kinderdijk-Elshout – werelderfgoed sinds 1997 Vanaf de molenwerkplaats komt Cock van den Berg (59) aangefietst. Petje op zijn hoofd, blauwe overall, zwarte klompen. In zijn hand een stuk hout, in de tas op het fietsrekje gereed- schap. Van den Berg is molenaar van Museummolen Nederwaard, een boezemmolen uit 1738. Een latje van een wiek is vannacht afgebroken. Van den Berg, geboren en getogen tussen de molens van Kinderdijk, is het ene moment timmerman, dan metselaar of rietdekker. ,,En politieagent”, grapt hij. Tijdens een regulier zomerseizoen, dus zonder coronavirus, nemen soms wel duizend mensen een kijkje in zijn molen.
Kinderdijk telt 19 molens, die de Alblasserwaard droog hielden tot stoom- en elektrische gemalen het werk overnamen. Hier is bijna duizend jaar strijd tegen het water zichtbaar, dankzij de waterlopen, dijken, gema- len en sluizen. Het molencomplex toont volgens Unesco de indrukwek- kende bijdrage die de Nederlanders hebben geleverd aan de technologie die dient om water onder controle te houden.
1
Van Nellefabriek – werelderfgoed sinds 2014 Het is dik 20 kilometer fietsen van Kinderdijk naar de Van Nellefabriek in Rotterdam, de eerste ‘daglichtfabriek’
van Europa. Met het pontje over de Lek en langs Krimpen aan den IJssel gaat de route via de Euromast, Eras- musbrug en De Kuip. Fietsen door Rotterdam gaat soepel dankzij brede fietspaden. Komend vanuit de stad zit de Van Nellefabriek wat verstopt achter de Beukelsbrug. Maar eenmaal op de Aelbrechtskade staan de stalen gevels en de vele ruiten te blinken in de zon.
De door Leen van der Vlugt ontwor- pen fabriek voor koffie, thee en tabak is Nederlands jongste erfgoed, ge- bouwd tussen 1925 en 1931. De fabriek wordt gezien als een van ‘s werelds meest uitzonderlijke iconen van industriële architectuur uit het begin van de 20ste eeuw. Het moest
‘de ideale fabriek’ worden. Zo zorgde daglicht voor aangename werkom- standigheden en het vele glas voor openheid. Ook staat de fabriek sym- bool voor de geschiedenis van invoer en verwerking van tropische produc- ten in Nederland (en in de Rotterdam- se haven in het bijzonder). Een rond- leiding zit er even niet in, maar een rondje eromheen lopen is de moeite waard. Bedrijvigheid is er hier volop:
het is anno 2020 een eventlocatie en kantorencomplex, inclusief horeca.
2
Grachtengordel Amsterdam – werelderfgoed sinds 2010 Wie naar en door het centrum van Amsterdam fietst moet alert zijn. De rust van het Amsterdamse Bos maakt in het Vondelpark plaats voor hardlo- pers, wandelaars en fietsers die dwars door elkaar bewegen. Dan volgt de grachtengordel: Herengracht, Keizers- gracht en Prinsengracht, Singel, Nieu- we Heren-, Keizers- en Prinsengracht en verschillende dwarsgrachten. Het gebied is bijna 200 hectare, de totale lengte van de grachten meet 14 kilo- meter en er zijn 80 bruggen.
De grachtengordel – aangelegd in de 17de eeuw – wordt gezien als een stedenbouwkundig, waterbouwkundig en architectonisch meesterwerk.
Amsterdam barstte in de Gouden Eeuw uit zijn voegen, daarom werd om de oude middeleeuwse stad in concentrische bogen een netwerk van grachten aangelegd. Aan de grachten werden systematisch bomen aange- plant en achter de grachtenhuizen verschenen tuinen. Deze planmatige stadsuitbreiding diende over de hele wereld als voorbeeld.
3
p stap
Rietveld Schröderhuis – werelderfgoed sinds 2000
„Flink verbouwen!” Dat was het ant- woord van een buschauffeur die jaren geleden tussen het Centraal Museum en het Rietveld Schröderhuis in Utrecht pendelde op de vraag wat hij met dit wereldberoemde huis zou doen als het van hem was. Hij heeft een punt, vooral als je van comforta- bel wonen houdt. Wie door het huis loopt, hoort de houten vloeren kraken.
De keuken en badkamer zijn geda- teerd, de ramen – enkel glas – maken de woning niet energiezuinig. Boven- dien zijn de kamers klein. Ook het uitzicht is beter geweest: toen Truus Schröder de woning in 1924 met haar drie kinderen betrok, lag de drukke vierbaans Waterlinieweg er nog niet.
Meubelmaker Gerrit Rietveld heeft de woning ontworpen, in nauwe samen- spraak met Truus Schröder.
Het Rietveld Schröderhuis wordt gezien als een architectonisch mees- terwerk, geënt op de idealen van De Stijl: vloeiende overgangen tussen binnen en buiten, de strakke horizon- tale en verticale lijnen en het gebruik van louter primaire kleuren. Rietveld maakte er een uitbundig experiment van. Kenners noemen dit gebouw het authentiekste De Stijl-gebouw ter wereld waarbij ‘binnen en buiten naadloos op elkaar aansluiten’. Het uitzicht – een uitgestrekt polderland- schap – speelde een belangrijke rol in het ontwerp. In de jaren 60 moest een groot deel van de voortuin plaatsma- ken voor de vierbaansweg en een viaduct. Rietveld was ontdaan, de verbinding tussen binnen en buiten was volgens hem verdwenen. Wat hem betreft had het huis toen gesloopt mogen worden.
4
– Unesco, de cultuurorgani- satie van de Verenigde Naties, beslist over de aanvragen voor de status van werelderfgoed. Dat kan jaren duren.
– Het Koninkrijk der Neder- landen telt tien werelderf- goederen: negen in Neder- land, één op Curaçao (Wil- lemstad).
– Nederland heeft zes aan- vragen lopen: Bonaire National Marine Park, het Eise Eisinga Planetarium in Franeker, de Koloniën van Weldadigheid in Frederiks- oord en omstreken, de Nieuwe Hollandse Waterli- nie (een keten van verdedi- gingswerken tussen Muiden en de Biesbosch), het Plan- tagesysteem van West- Curaçao (slavernijplantages uit de 17de en 18de eeuw), en een deel van de Romein- se Limes (grenswegen van de Romeinen).
– De Stichting Werelderf- goed Nederland heeft een route langs het erfgoed uitgestippeld van 785 kilometer.
Werelderfgoed
De piramides van Egypte, de Taj Mahal in India, de Chinese Muur;
allemaal toeristische trekpleisters van de Werelderfgoedlijst.
Maar een verre reis is niet nodig om werelderfgoed te bekijken.
Jeroen Kreule fietste erlangs in Nederland.
37
De Stelling van Amsterdam – werelderfgoed sinds 1996 Gênant moment: in de Himalayazoutsteensauna van Fort Resort Beemster tikt iemand tegen mijn voet.
Ik ben in slaap gevallen en snurk. Het lijf is moe, na ruim 100 kilometer fietsen.
Fort Resort Beemster is onderdeel van de Stelling van Amsterdam, het ligt in Droogmakerij de Beemster.
Je kunt hier slapen en eten, de sauna is boven op het fort gebouwd. Veel mooier krijg je het niet, met uitzicht over het polderland.
De Stelling van Amsterdam is een 135 kilometer lange verdedigingsring rond Am- sterdam. Die ring – aange- legd tussen 1880 en 1914 – bestaat uit 42 forten, 4 batterijen en een flinke hoeveelheid dijken en sluizen. Bij dreiging van buitenaf kon het gebied buiten de Stelling onder water worden gezet. De Stelling zelf diende als Nationaal Reduit: het laat- ste toevluchtsoord voor regering en leger. Het fort aan de Nekkerweg is ge- bouwd in 1912 en werd vooral gebruikt als gevange- nis, onder meer voor dienst- weigeraars.
9
Waddenzee – werelderfgoed sinds 2009 Wie in één streep van De Beemster naar de Waddenzee wil fietsen staat een weinig inspirerende fietsroute te wachten. Het fietspad volgt de snel- weg A7. Leuker is het via Enkhuizen en Medemblik.
Nergens ter wereld kom je zo’n uitge- strekt en gevarieerd dynamisch gebied tegen als de Waddenzee, vormgege- ven door wind en getij. Eilanden, kwelders, mosselbanken, slikwad, stranden en zeegrasvelden vormen de habitat voor duizenden planten en dieren, het waddengebied is rust- en voedingsgebied voor miljoenen trekvo- gels.
Ik tik de zee aan via de Afsluitdijk, al is het fietspad daar tot eind 2022 gesloten in verband met versterkings- werk. Er rijden (gratis) fietsbussen vanaf Den Oever, die stoppen bij Kornwerderzand, een voormalig werk- eiland en tegenwoordig een minidorp op en langs de Afsluitdijk. Vanaf daar kun je nog een paar honderd meter fietsen over de Afsluitdijk.
6
Woudagemaal – werelderfgoed sinds 1998 Het is fijn fietsen langs Witmarsum, Wommels, Easterein, Sneek en IJlst.
Je moet er niet aan denken dat al die mooie dorpjes en stadjes onder water komen te liggen. Gelukkig is er het Woudagemaal in Lemmer, het groot- ste en enige nog functionerende stoomgemaal ter wereld. Strak en sober, in de bouwstijl van de Amster- damse School. Het gemaal kan 4 miljoen liter water per minuut weg- pompen uit de Friese boezem. In 1967 werd het werk overgenomen door het elektrische Hooglandgemaal in Stavoren. Bij extreem hoogwater wordt het stoomgemaal alsnog inge- zet.
Tip: neem iets te drinken in de pano- ramazaal van het bezoekerscentrum naast het gemaal. Het uitzicht over de baai van Lemmer en het IJsselmeer is prachtig.
7
Schokland en omgeving – werelderfgoed sinds 1995 Zes jaar heb ik in Ens gewoond, een dorp in de Noordoostpolder, op steen- worp afstand van Schokland. En nu fiets ik weer door dit dorp, op weg naar het voormalige eiland in de Zui- derzee. De kerk is een woonhuis geworden, snackbar Nobbe is verdwe- nen, op de oude volkstuin van mijn vader staan nu huizen. SV Ens bestaat gelukkig nog. Net buiten het dorp zie ik het kunstwerk waar ik als jochie zo vaak ben langsgereden. Het is een stalen V met golven. Welkom op de Zeebodem, staat erop. De V staat voor victorie, de overwinning op de zee. De golven symboliseren de over- wonnen Zuiderzee.
Schokland lag eeuwenlang kwetsbaar in die Zuiderzee. Soms sloegen de golven delen van het eiland weg, waarop de regering in 1859 besloot dat de veelal arme eilandbewoners hun huizen moesten verlaten: 635 Schokkers verhuisden gedwongen naar het vasteland. Met de inpoldering van 1942 werd Schokland ingebed in de Noordoostpolder. Het kerkje uit 1834 staat er nog. Pronkstuk in het museum zijn de 4000 jaar oude voet- afdrukken van een volwassene en een kind. Ze behoren tot de oudste voetaf- drukken van Europa.
8
TEKST JEROEN KREULE
FOTO’S JEROEN KREULE, SHUTTERSTOCK, EPA, ANP, MAX DE KRIJGER
5
Droogmakerij de Beemster – werelderfgoed sinds 1999 Vera van Berge, van fruitteeltbedrijf Eerlijk & Heerlijk in Zuidoostbeemster, ziet me naar bakjes fruit in de winkel kijken. ,,We verkopen geen kersen, we verkopen smaak”, zegt ze. Ze wijst naar een kratje op de grond. ,,Dat zijn Hartlanders. Ze zijn uit hun jasje gescheurd, maar voor de smaak maakt het niks uit. Proef maar. We laten het fruit wat langer hangen, zodat het rijper is.”
Eerlijk & Heerlijk ligt aan de lange, ietwat saaie Purmerenderweg. Fruit doet het goed op kleigrond. Oude kleigrond, want al in 1612 werd De Beemster drooggemalen. Wie wil krijgt een rondleiding, Van Berge is een van de Beemsterren: onderne- mers die het cultuurhistorische ver- haal van De Beemster graag vertellen.
Bij het afscheid geeft ze een doosje kersen mee dat net past in de achter- zak van het fietsshirt.
De Beemster is een schoolvoorbeeld van hoe Nederlanders grote delen van het land hebben drooggelegd. Begin 17de eeuw was het een meer, het water bedreigde omliggende dorpen en steden, bovendien was meer land- bouwgrond nodig. Daarom werd er een stevige dijk van 42 kilometer omheen gelegd. Aan de buitenzijde daarvan werd een ringvaart gegraven, vervolgens werd het meer met de hulp van 43 molens leeggepompt. In mei 1612 was de polder droog en kwamen er wegen, sloten en boerderijen. De inrichting vond plaats volgens een strak geometrisch patroon. Al fietsend heb je het niet door, maar op een landkaart zie je dat je door een mo- dern schilderij rijdt.
Waddenzee Woudagemaal
Schokland e.o.
Gr hte ordel van A rdam Droogmakerij de Beemster Stelling van Amsterdam Van Nellefabriek
Mol comp ex Kinderdijk-Elshout
é Het artikel 'Langs wereldplekken in eigen land' door journalist Jeroen Kreule in het AD en het Dagblad van het Noorden (foto: Jeroen Kreule)
6
EDUCATIE
Doel
• Vergroten kennis UNESCO Werelderfgoed onder jongeren door:
- Evalueren van de lesmaterialen en toepassing herijking educatiestrategie
- Aanpassen lesmateriaal educatiemedewerkers - Verbeteren van zichtbaarheid en vindbaarheid
lesmaterialen
• Deskundigheidsbevordering educatief medewerkers en vrijwilligers door het uitvoeren van de resultaten deskundigheidsbevordering.
6
é Fragment uit de Klokhuisuitzending met daarin het UNESCO Werelderfgoed Rietveld Schröderhuis
7
EDUCATIE
Resultaat
In 2020 hebben externe Onderwijsdeskundigen (Zeeman en de Regt) in samenwerking met het afzonderlijk Werelderfgoed is het lesmateriaal geëvalueerd (o.a via een werksessie) en is een nieuwe educatiestrategie geschreven. De focus van educatie is het doorgeven van Werelderfgoed aan een volgende generatie, waarbij de gezamenlijke boodschap is “Vind, ontdek en verbind het Werelderfgoed!”.
Voor alle educatiemedewerkers is er een educatieposter ontworpen die in het kort uitleg en handreikingen geeft over de focus bij educatie en als hulpmiddel dient bij het lesgeven over Werelderfgoed.
Het belangrijkste doel van de Werelderfgoedcon- ventie van UNESCO is het doorgeven van het uit- zonderlijke werelderfgoed aan de volgende gene- ratie. Educatie is een kerntaak. Voor de Stichting Werelderfgoed Nederland betekent dit de volgende ambitie:
Iedere leerling heeft les gehad over werelderf- goed én bezoekt in zijn schoolloopbaan ten minste één werelderfgoed.
Dit gemeenschappelijke doel wordt vertaald in een Kennis-, Vaardigheid- en Attitude–component:
De leerling/student leert in onderwijs en opleiding:
• kennismaken met het werelderfgoed (K)
• werelderfgoed plaatsen in (historische, geografische en maatschappelijke) context (V)
• betekenis geven aan behoud en beheer van werelderfgoed (A)
De volgende motto’s verwoorden de intenties per doelgroep die de stichting wil bereiken. Ze geven richting aan de gezamenlijke educatieve activiteiten:
• Jongeren: Ontdek het werelderfgoed!
• Docenten: Vind het werelderfgoed!
• Educatiemedewerkers: Maak de verbinding!
De systematische overdracht van (wereld)erfgoed kent een eigen werkwijze in onderwijs en opleiding.
De stichting richt zich in alle gezamenlijke activiteiten altijd op drie basiselementen voor een optimaal over- drachtsproces van het werelderfgoed:
1. Blijf verhalen van het werelderfgoed vertellen.
Verhalen vertellen is een krachtig didac- tisch middel binnen erfgoededucatie.
Het stuurt het leerproces. Een goed verteld verhaal draagt
kennis en inzichten over, zet aan tot fascinatie en verwondering en spreekt de verbeel- dingskracht aan.
2. Samenwerken en verbinden Drijvende kracht in de over- dracht is samenwerken en altijd blijven zoeken naar nieuwe verbin- dingen. Het richt zich op samenwer- ken met elkaar, met scholen en opleidin- gen in de eigen omgeving, met Nationale UNESCO Commissie en UNESCO-scholen. Dit alles om het bezoek aan het werelderfgoed te stimule- ren en te realiseren. Zoek actief aansluiting bij nieuwe ontwikkelingen, (internationale) netwerken en regionale en landelijke thema’s.
3. Altijd in drie leerstappen
Het beleven van het erfgoed staat centraal in de di- dactiek voor erfgoededucatie. Maar zonder voorkennis heeft dit beleven geen zin. Het activeren van voor-
kennis zorgt ervoor dat leerlingen/studenten dat wat ze gaan leren verbinden aan
wat ze al weten. Ze begrijpen wat ze zien. Een volwaardig leerproces is compleet als er ook gereflecteerd wordt. Door te reflecteren op wat is geleerd en beleefd, wordt het eigenlijke leereffect bereikt. Deze drie stappen, activeren van voor- kennis, zinvol beleven en reflecte- ren, worden in alle educatieve acti- viteiten van de stichting uitgewerkt.
Het inzetten van leermiddelen is altijd gekoppeld aan de leerdoelen afgestemd op de doelgroep. Daar waar passend kunnen technologische midde- len ondersteunend worden gebruikt.
De stichting gaat uit van:
• Bestaande materialen op www.werelderfgoed.nl Daar staan lessen, videoclips, een quiz en spreek- beurtmaterialen.
Deze gezamenlijke materialen krijgen regelmatig een update. Nieuw werelderfgoed wordt toegevoegd, meer aandacht voor verhalen vertellen en bijstellen van opdrachten waarmee jongeren niet alleen kennisma- ken met werelderfgoed maar waarin ook vaardigheden en attituden uitgewerkt worden. Bedoeld voor alle docenten en leerlingen van 10 tot 15 jaar. Check alle gezamenlijke materialen als ook de educatieve produc- ten van elk afzonderlijk werelderfgoed. Deze zijn ook allemaal te vinden op www.wikiwijs.nl.
• Nieuwe materialen/producten waarin aandacht is voor:
- MBO / HBO-studenten: vakgerichte opdrachten waarbij de verbinding wordt gelegd met specifieke thema’s die horen bij het werelderfgoed.
- Docenten: een wegwijzer met aanwij- zingen waar het werelderfgoed is te vinden en hoe te gebruiken is in lessen in onderwijs/opleiding.
• Het digitale platform voor educatie- medewerkers
Dit platform ondersteunt de onderlinge kennisuitwis- seling, focus op de overdracht, vertellen van verhalen, verwijzing naar literatuur en Heritage Interpre- tation en dient als input voor de jaarlijkse bijeenkomst van de educatiegroep. Tevens zijn hier ook materialen voor gastlessen opgenomen die gebruikt kunnen worden door educatiemedewerkers van ieder afzonderlijk werel- derfgoed. Vraag de directe link naar dit digitale platform:
info@werelderfgoed.nl.
Zijn er vragen over werelderfgoededucatie, stuur een email naar info@werelderfgoed.nl o.v.v. educatie.
COLOFON
2020 Stichting Werelderfgoed Nederland Zeeman & de Regt Onderwijskundigen Vormgeving: Vincent Smits Met dank aan Janneke van Dijk.
van Stichting Werelderfgoed Nederland zorgt voor een ge- zamenlijke taal en een helder kader als we het hebben over educatie en werelderfgoed. Wat willen we in het nieuwe decennium met educatie bereiken? Welke doel- groepen willen we met welke werkwijze benaderen? Wat zijn motto’s en kernbegrippen in deze strategie? De educatiestrategie geeft richting aan toekomstige gezamenlijke educatieve initiatieven van de stichting. Tevens ondersteunt het de kennis- deling van het werelderfgoed. De inhoud van deze strategie kan de educatieve activiteiten van ieder afzonderlijk werelderfgoed aanvullen en inspireren.
De ‘volgende generatie’ kenmerkt zich door de lerenden én degenen die verantwoordelijk zijn voor de instructie in de overdracht van het werelderfgoed in onderwijs en opleiding. De Stichting Werelderf- goed Nederland richt zich op de volgende 3 doel- groepen en bouwt verder door:
1. Jongeren van 10 tot 20 jaar
• Leerlingen van 10 - 15 jaar (bovenbouw PO en onderbouw VO) Onderwijs over werelderfgoed past bij deze doelgroep in het onderwijs door de aansluiting van het onderwerp bij de landelijke leerdoelen (het curriculum).
• Studenten MBO/ HBO 15 - 20 jaar Werelderfgoed levert thema’s die passen bij een vakinhoudelijke of beroepsmatige benadering. Denk aan: restauratie en bouw, tech- niek, horeca en toerisme, media en cultuur, milieu en ruimte, cultuurtechniek en waterbeheer.
Educatie-activiteiten voor jonge- ren vanaf 15 jaar worden daarom gericht op studenten van MBO en HBO waarbij een beroepsgerichte verbondenheid met het werelderf- goed wordt gelegd. Extra aandacht wordt besteed aan studenten van de lerarenopleidingen. Immers, zij zijn de le- raren van de toekomst! Zij kunnen leerlingen de ogen openen voor werelderfgoed.
2. Docenten (PO/VO/MBO/HBO) Docenten worden benaderd als één doelgroep.
Zij zorgen ervoor dat het werelderfgoed gevon- den kan worden en wijzen leerlingen de weg. De mogelijkheden en middelen daarvoor worden voor docenten in kaart gebracht.
3. Educatiemedewerkers van het werelderfgoed Educatiemedewerkers vervullen een sleutelrol in het verbinden van werelderfgoed met leerlingen, studenten en hun docenten. Zij worden door de stichting gefacili- teerd en ondersteund in het uitwisselen van ervaringen met hun educatie-activiteiten.
Bij deze educatiestrategie hoort ook een Plan van Aanpak. Dit is een bijlage die ieder jaar een update krijgt. Per jaar wordt uitgewerkt:
WAT / HOE / WIE / WANNEER?
Start altijd met kennis over werelderfgoed, maar erfgoed- educatie is meer. Het betekent ook aandacht voor vaardighe- den en attituden met betrek- king tot werelderfgoed. Je wilt dat jongeren begrijpen dat het werelderfgoed een betekenis heeft, dat het hen uitdaagt tot onderzoek en dat het vraagt om verantwoordelijkheid nemen in het behoud en doorgeven van dit unieke erfgoed.
KE BO RN D O C S
PAH
• K
ERNB OO D SC H A P • K ER
NB
OOD
CS A H P • Uiteraard kunnen kinderen van alle leef-
tijden (ook jonger dan 10 jaar) in aanraking worden gebracht met werelderfgoed. Maar kennis over het begrip ‘werelderfgoed’ en UNESCO vraagt te veel van het abstractie- vermogen van jonge leerlingen.
Een aantal van ons heeft ervaring met beroepsgerichte praktijkopdrachten. In- formeer bij elkaar naar de succesfactoren.
Wissel deze informatie uit op het digitale platform Educatie van de stichting.
De websitepagina’s over educatie zijn scherper neergezet, de lesmaterialen voor leerlingen van 10-15 jaar zijn aangepast, waarbij de afleveringen van Het Klokhuis een prominente rol hebben gekregen. En er is opnieuw samenwerking gezocht met Het Klokhuis voor een algemene uitzending over UNESCO &
Werelderfgoed en eventuele aanvullingen op de serie als er nieuwe namen op de Werelderfgoedlijst komen.
Daarnaast is in samenwerking met de Nederlandse Unesco Commissie een animatiefilm, over het ont- staan van Werelderfgoed, voorzien van een Neder- landse ondertiteling. Deze zal in de toekomst als lesmiddel dienen voor het MBO en HBO.
é Educatieposter
8
KENNISVERWERVING EN -DELING
Doel
• Professionalisering door kennis over vereisten die door UNESCO aan een Werelderfgoed worden gesteld te verspreiden en daarmee naleving van UNESCO eisen te bevorderen door:
- Het organiseren van inhoudelijke verdieping van de kennis over behoud en beheer van het Werelderfgoed - Deelname aan bijeenkomst t.b.v. kennisbevordering
en professionalisering
• Evalueren en actualiseren strategie stichting door het organiseren van een bijeenkomst strategiebepaling
• Meten wat het bereik en de impact van de activiteiten van de stichting is door het uitvoeren van een opinie- peiling.
8
9
Resultaten
Kennisbijeenkomsten en Capacity Building De eerste kennisbijeenkomst (9 september) over
‘Lokaal Draagvlak’ werd, in coproductie door de stich- ting, Rijksdienst van Cultureel Erfgoed en UNESCO Nederland, gecombineerd met een Capacity Building.
Het was de enige fysieke ontmoeting die in 2020 plaats kon vinden, waarbij het UNESCO Werelderfgoed Schokland en omgeving de gastlocatie was. Een prach- tige omgeving waar met 1,5 meter afstand en de ramen letterlijk en figuurlijk wijd open de verbinding en ken- nisdeling met het Werelderfgoed gemaakt kon worden.
Ferenc van Damme deelde zijn kennis over het creëren van draagvlak en het vooral ‘Loslaten in vertrouwen’. Zijn voorbeelden waren inspirerend en heel herkenbaar. Het Werelderfgoed deelde voorbeelden uit de praktijk.
9 9
ê Capacity Building en Kennisbijeenkomst op Werelderfgoed Schokland en omgeving (foto: Sjon de Haan)
KENNISVERWERVING EN -DELING
Op donderdag 10 december 2020 vond de tweede kennisbijeenkomst digitaal plaats met het thema
‘Vrijwilligersbeleid in coronatijd’. Aan de bijeenkomst namen circa 25 personen deel, waaronder project- managers en vrijwilligerscoördinatoren van de Wereld- erfgoedlocaties. Enkele vragen die aan bod kwamen waren: Hoe onderhouden jullie contacten met vrijwilli- gers tijdens deze coronacrisis? Welke initiatieven heb- ben de vrijwilligers zelf genomen? Welke maatregelen hebben jullie moeten treffen en en hoe werden vrijwil- ligers hierin meegenomen? Welke nieuwe vormen van dienstverlening zijn jullie gestart? Henk Dijkstra van het Prins Bernard Cultuurfonds was als gast uitgeno- digd en deelde zijn kennis over corona-maatregelen binnen de cultuursector. Zijn presentatie was gericht op de onmisbare vrijwilligers en de nieuwe regelingen bij het Prins Bernard Cultuurfonds om hier ondersteu- ning aan te geven.
10
KENNISVERWERVING EN -DELING
Strategiebijeenkomst
27 oktober 2020 vond de jaarlijkse Strategiebijeenkomst van Stichting Werelderfgoed Nederland plaats. De digitale bijeenkomst stond in het teken van de effecten van COVID-19 op Werelderfgoed. Elk Werelderfgoed was gevraagd een filmpje te maken dat de impact door Corona in beeld bracht. De filmpjes werden gedeeld en toegelicht. Als spreker was Conrad van Tiggelen, Di- rector Strategy & Branding NBTC uitgenodigd, die een presentatie gaf over de impact van COVID-19 op het reis- gedrag en toerisme. Het zgn. Offensief Duurzaam Herstel Bestemming NL, leverde tevens een strategisch kader aan de COVID-routekaart voor de stichting. Inzet op de samenwerking met het NBTC is een koers die vruchten af begint te werpen en krijgt steeds meer karakter, ook door het aanhaken van de stichting bij de #Hiermoetje- zijn campagne.
é Impressie digitale Strategiebijeenkomst
10
11
KENNISVERWERVING EN -DELING
Publieksonderzoek
Om de collectieve promotie bij bezoekerscentra in kaart te brengen en te onderzoeken waar bezoekers behoefte aan hebben, is in december 2020 een digitale vragenlijst naar de bezoekerscentra gestuurd. Deze is door 11 cen- tra van 8 verschillende Werelderfgoedlocaties ingevuld (inclusief This Is Holland waar informatie wordt gegeven over ons Werelderfgoed). De belangrijkste conclusie is dat in lijn met Collectief Promotieplan er behoefte is aan meer UNESCO Werelderfgoedproducten, gemeen- schappelijke activiteiten en om UNESCO nog meer uit te dragen. Daarnaast is het belangrijk om bij de collectieve middelen vooral uit te leggen wat Werelderfgoed is.
Daarnaast is de stichting ook aangehaakt bij de publieks- onderzoeken uitgevoerd door het NBTC in het kader van het eerder genoemde ‘Offensief Duurzaam Herstel Bestemming NL’. Deze onderzoeken vanuit het NBTC gaven strategische informatie over het reisgedrag.
11
12
COLLECTIEVE PROMOTIE
Doel
Het stimuleren van meer bekendheid, kennis, betrokkenheid en draagvlak door:
• Evaluatie campagne en besluitvorming nieuwe campagne
• Actueel houden website en app inclusief embedden nieuw Werelderfgoed
• Actualiseren en ontwikkelen promotiematerialen
• Procesaansturing twee Engelstalige boeken Ir. D.F. Woudagemaal en Molencomplex Kinderdijk- Elshout, start boek Willemstad, Curaçao
• 6 x nieuwsbrief
• Opstellen collectief promotieplan
• Embedden nieuw Werelderfgoed.
Werelderfgoed onder aandacht brengen voor brede publiek die zich oriënteert op actieve dagtochten in Nederland door:
• Inrichten van stand en benodigde promotie- materialen fiets- en wandelbeurs
• Organiseren special/lezing fiets- en wandelbeurs
12
13
Resultaten
Collectief promotieplan
Er is dit jaar hard gewerkt aan de basis van onze collectieve promotie. Het Collectief Promotieplan is een belangrijk en strategisch middel om te werken aan de bewustwording van de uniekheid en waarde van Werelderfgoed bij een breed publiek.
Uitgangspunt bij promotie is wat ons bindt als collectief:
• Dat we Werelderfgoed zijn;
• Dat elk Werelderfgoed zijn eigen uitzonderlijke, universele waarde heeft;
• Werelderfgoed in het Koninkrijk der Nederlanden.
Onze nieuwe kernboodschap is dan ook:
COLLECTIEVE PROMOTIE
é Het collectief promotieplan
13
14
Campagne
De campagne van Kessels is geëvalueerd, waarbij als resultaat naar voren kwam dat de campagne niet meer vanuit de collectiviteit te dragen is. In 2020 is er voor gekozen om een nieuwe mini-campagne op te zetten, mede ingegeven door de Corona-pandemie. Dit jaar is meer aandacht gegeven aan de fiets- en wandelroutes op, in en om Werelderfgoed. Daarnaast hebben we ons aangesloten bij de NBTC campagne #hiermoetjezijn.
COLLECTIEVE PROMOTIE
é In 2020 is aangesloten bij de NBTC campagne 'Hier moet je zijn'
Kies uw taal
De toerismesector wordt ongekend hard geraakt door de coronacrisis. Het inkomend- en binnenlands toerisme ligt nagenoeg helemaal stil, met enorme gevolgen voor onder meer vakantieparken, hotels, vervoersbedrijven, attracties en de culturele sector. Wanneer de tijd rijp is moet Nederland versneld en met kracht bezoekers uit binnen- en buitenland zien terug te winnen. Uiteraard ligt de focus voor de sector, voor ondernemers en overheden, momenteel op de noodzakelijke steunmaatregelen, om ervoor te zorgen dat men het hoofd überhaupt boven water houdt. Gelijktijdig werkt NBTC samen met partners achter de schermen aan de aanpak voor een landelijk hersteloffensief, zodat we, zodra de tijd rijp is, versneld aan de slag kunnen gaan met het duurzame herstel van de bezoekerseconomie in ons land.
Over #hiermoetjezijn
Meer weten over #hiermoetjezijn? Lees hier meer over de achtergrond van het initiatief.
Lees verder
NLNederlands
Home Visie & strategie Activiteiten Kennis & data Organisatie Newsroom
Uw zoekterm Zoek
Offensief Duurzaam Herstel Bestemming NL
Hoe doet u mee?
Bekijk de aanvullende informatie over #HierMoetJeZijn en krijg inzicht in de mogelijkheden om aan te haken op deze beweging. Gidst u met ons mee?
Download dan hier de toolkit.
Zij gingen u al voor:
Belang van versneld herstel
Zoals gezegd is de impact van de coronacrisis op onze sector desastreus. Het ontbreken van inhaaleffecten, het MKB-karakter van de sector en de
hoge afhankelijkheid van het voorjaar en komende zomerseizoen, maken dat we straks versneld en maximaal in moeten zetten op duurzaam herstel. Ook omdat juist onze sector als accelerator kan werken voor andere, voor onze economie essentiële sectoren. Denk aan de retail, de culturele sector, horeca en transport. Deze sectoren zijn immers ook sterk afhankelijk van toeristisch-recreatief en
Direct naar contentDirect naar menu
Update Coronavirus (COVID-19): In verband met het Covid-19 virus zijn maatregelen van kracht die van invloed zijn op reizen in en naar Nederland. Lees hier meer
é Alle deelnemende organisaties
15
COLLECTIEVE PROMOTIE
16
Website en app
De website, de social media en app zijn belangrijk als ondersteuning en middel voor het uitdragen van kennis en helpt draagvlak en beleving van het Werelderfgoed te versterken. Er is doorlopend inzet geleverd om deze middelen actueel te houden. Het embedden van nieuw Werelderfgoed was niet mogelijk, immers de UNESCO Werelderfgoedvergadering was uitgesteld en daarmee ook de beslissing tot de nominatie van nieuw Werelderf- goed.
Naast de reguliere activiteiten, zoals beschreven bij het onderdeel campagne, werd er extra aandacht gegeven aan de fiets- en wandelroutes, free publicity en #hier- moetjezijn.
De Fietsroute UNESCO Werelderfgoed werd onder de aandacht gebracht door diverse media, waaronder AD, Monumentaal, Nieuwsblad van het Noorden, Erfgoedstem etc. Jeroen Kreule (journalist van het AD) en Stefan Maas (Hicle) schreven hier niet alleen over, maar fietsten de route eerst ook zelf!
COLLECTIEVE PROMOTIE
é In de Werelderfgoed app kwamen de Fiets en wandelroutes beschikbaar en werd er een oproep gedaan om jouw Werelderfgoed foto te delen met
#werelderfgoed op Instagram
ç Aandacht voor de UNESCO fietsroute in het AD
