Een relatie waarbij doelen, profijt en verantwoordelijkheden worden gedeeld
G E Z O N D E P A R T N E R S
Waarom gezonde partners?
Verbetering van diergezondheid en dierwelzijn is een belangrijke ambitie van de melkveesector. En het vergroot de maatschappelijke waardering voor de sector. Hoe komt het dan dat de afgelopen decennia diergezondheid en vruchtbaarheid in de melkveehouderij in onvoldoende mate zijn verbeterd?
Die vraag was aanleiding om het project Gezonde Partners op te starten. Aan de beschikbare veterinaire kennis ligt het niet. Waar het aan schort, zo blijkt uit eerdere projecten, is een gestructureerde, planmatige toepassing van de beschikbare veterinaire kennis in de praktijk. Daarmee kunnen grote sprongen voorwaarts gemaakt worden. Maar hoe realiseren we dat in de praktijk? Hoe kunnen we veterinaire kennis en kunde effectvoller laten zijn in de praktijk? Dat is de vraag waarop Gezonde Partners een antwoord geeft.
Verdeling verantwoordelijkheid Klassiek is de relatie veehouder - dierenarts er één van de categorie klant – leverancier/
dienstverlener. In essentie zijn het vooral zieke dieren waar de dierenarts zijn inkomen mee verdient. De laatste jaren zijn allerlei varianten ontstaan waarbij de nadruk verschuift van curatieve naar preventieve dienstverlening. Maar in essentie wijzigen deze nieuwe samenwerkingsmodellen niet wezenlijk de klant-leverancier relatie.
Wat zou het voor de toepassing van de veterinaire kennis in de praktijk en daarmee
voor de diergezondheid, kunnen betekenen als die klant-leverancier relatie zou wijzigen in een echt partnership. Een relatie waarbij doelen, profijt en verantwoordelijkheden worden gedeeld? Dit is de kerngedachte die in het project Gezonde Partners in de praktijk, met veehouders en dierenartsen, wordt beproefd.
• de vooruitgang van diergezondheid incl.dierwelzijn en van levensduur in de sector melkveehouderij stagneert;
• de veterinaire kennis is beschikbaar;
• consistente en gestructureerde toepassing van die kennis op het individuele melkveebedrijf is onvoldoende;
• het verdienmodel van de dierenarts is in essentie gericht op het zieke dier in plaats van het gezonde;
• kan een nieuw model van samenwerking de toepassing van veterinaire kennis in de praktijk en daarmee de diergezondheid verbeteren?
Samenvatting
Ambitie en doel
De ambitie van dit innovatieproject is dat in 2025 de diergezondheid en het welzijn van het Nederlandse melkvee net zo goed zijn als op de beste 25%
bedrijven anno 2016, resulterend in een langer leven voor “zorgeloze” koeien.
Het doel van het project voor de periode 2017 – 2018 is dat op 80% van de 75 deelnemende melkveebedrijven diergezondheid en dierwelzijn aantoonbaar zijn verbeterd, de arbeidsvreugde is toegenomen en de bedrijfsresultaten zijn verbeterd. Tevens is een gereedschapskist ontwikkeld voor grootschalige toepassing van het samenwerkingsmodel op 1000 melkveebedrijven. In 80% van de dierenartspraktijken worden aanmerkelijk meer betaalde adviesuren gegeven, zijn de curatieve kosten gedaald en is de arbeidsvreugde toegenomen. De dierenarts heeft aantoonbare meerwaarde. Er is een win- win situatie voor de melkveehouderij en de dierenartspraktijken.
Het concept
Doel Kengetal Plan van aanpak Overeenkomst
De melkveehouder kiest een gezondheidsdoel dat hij binnen een jaar wil bereiken. Het is essentieel dat de boer hier de leiding neemt en het doel zelf benoemt. Hij legt dit doel voor aan zijn dierenarts.
In goed overleg stemmen zij het doel vervolgens af.
De boer en dierenarts analyseren het beoogde doel. Gezamenlijk kiezen zij één of meer kengetallen om dat doel te bereiken. Het formuleren van het doel en het kiezen van het juiste bijbehorende kengetal is niet eenvoudig en vraagt veel aandacht. Ook de opbouw en samenstelling van het gekozen kengetal(len) moeten voor beiden glashelder zijn. Kengetallen die de weerslag zijn van de diverse effecten in een korte voorliggende periode geven de beste mogelijkheden om goed zicht te houden op het te bereiken doel en geven de beste sturingsmogelijkheden. De bron van het kengetal wordt vastgelegd, waarbij aangesloten wordt bij bestaande rapportages (zoals MPR, CDM, managementsysteem).
De dierenarts stelt in afstemming met de veehouder het Plan van Aanpak op waarmee het gekozen doel kan worden behaald.
Dit Plan van Aanpak is specifiek, op maat, voor het betreffende bedrijf gemaakt.
Een aantal algemene standaard voorschriften uit de diverse handboeken is onvoldoende. De te nemen maatregelen en acties zijn “smart” omschreven: specifiek, meetbaar, uitvoerbaar, realistisch en tijdsgebonden. Ook worden afspraken gemaakt over tussentijdse evaluaties en contactmomenten zoals bedrijfsbezoeken, maar ook over het gebruik van app, mobiel en mail. Tegelijkertijd wordt de wijze van kennisoverdracht besproken.
In een Overeenkomst worden de afspraken vastgelegd: het te bereiken doel met de bron van de kengetallen en de betreffende periode. Het Plan van Aanpak is een integraal onderdeel van de Overeenkomst. Ook worden afspraken gemaakt over de beloning voor de dierenarts als het doel niet, gedeeltelijk of wel wordt gehaald. Het uitgangspunt is dat de dierenarts twee derde van de kosten die gerelateerd zijn aan het doel en beschreven in het Plan van Aanpak op de gebruikelijke wijze in rekening brengt. Als de doelen deels worden gehaald, dan wordt de malus naar rato toepast (een staffeling dus). Als het doel op de afgesproken einddatum wel wordt gehaald, dan wordt ook het resterende derde deel in rekening gebracht. Als het doel wordt behaald kan bovendien nog een forfaitaire bonus worden afgesproken. Het is dus nadrukkelijk geen “no cure, no pay” afspraak. De dierenarts verbindt zijn kennis en kunde aan het te behalen doel. De malus afspraak is een essentiële stap om partners te worden. Beide ondernemers, boer en dierenarts, steken daarvoor hun nek uit.
Succesfactoren
of niet tevreden is en weten wat de echte doelen c.q. problemen van de boer zijn). Zij/hij moet zich opstellen als een partner van de boer, een meedenker. De dierenarts moet in een team (met andere erfbetreders) willen en kunnen werken.
De melkveehouder moet bereid zijn de afgesproken maatregelen consequent uit te voeren. Hij staat daarbij open voor correctie en nieuwe kennis en inzichten die de dierenarts aanreikt. Het vakmanschap is aanwezig om de adviezen uit te kunnen voeren.
De melkveehouder moet de competentie hebben om regisseur te zijn van de erfbetreders.
“Dit is een succesverhaal ut el milisserum int, temquibus ant laborerum fugitaquae vel eum erum fuga. Ut odi omnissi tatusci untissit occaeptatur, vollign issequis volorrum quis exeribusdame volorias doluptatus ad quatatem laborum sim nonesci eture, te nis unti blaut magnis excepel loribus id et quatibus, quia sitio.”
Melkveehouder Jan van der Heuvel Een succesvolle aanpak van het concept Gezonde Partners is alleen mogelijk
als de dierenarts communicatief vaardig is en als de melkveehouder intrinsiek gemotiveerd is om de diergezondheid structureel aan te pakken. Dan ontstaat de wil om als partners samen het doel te halen en afspraken na te komen. De succesfactoren zijn afhankelijk van de deelnemers zelf:
1 Vakmanschap van beide partners.
2 Vertrouwen in elkaar. Er moet een “klik” zijn tussen boer en dierenarts.
3 Goede onderlinge communicatie.
De dierenarts
De dierenarts moet grondige kennis hebben van de relevante kengetallen per thema. Hij moet weten welke criteria ten grondslag liggen aan de opbouw van die kengetallen en op welke termijnen/ perioden ze betrekking hebben. Bovendien moet hij over de all round kennis beschikken om te weten welke factoren in de bedrijfsvoering specifiek moeten worden aangepakt.
De dierenarts moet een integrale bedrijfsanalyse kunnen doen (zoals bij KoeKompas), waarbij het dier centraal staat en niet het systeem. Kennis van de voeding is essentieel. De dierenarts moet over de gave
beschikken om kennis over te dragen. De communicatie moet luisterend zijn (zo moet een dierenarts weten of de veehouder wel
Instrumenten en hulpmiddelen
Cursus begeleidende dierenartsen Gereedschapskist
Analysetool
Voor praktiserend dierenartsen die willen deelnemen aan Gezonde Partners wordt door de Faculteit Diergeneeskunde in samenwerking met de KNMvD een nascholingscursus opgezet. Belangrijk doel van de cursus is de dierenarts vertrouwd te maken met de praktische aanpak van een klantproject als dit. Wat zijn belangrijke tips en trics? Hoe kan de procedure het beste worden doorlopen? Ervaringen uit de pilot hebben heel veel informatie opgeleverd over redenen van een meer of minder succesvol project.
Daarnaast wordt aandacht besteed aan het formuleren van doelstellingen, toepassing van kengetallen etc.
Om grootschalige toepassing mogelijk te maken worden hulpmiddelen ontwikkeld. Deze hulpmiddelen zijn in het proefproject ontwikkeld en getoetst.
Ingangstoets
De nieuwe samenwerking doet een groot beroep op de communicatieve eigenschappen van de melkveehouder en de dierenarts. Niet iedereen is zich bewust van zijn of haar sterke en zwakke kanten op dat gebied. Daarom worden in de handleiding een aantal vragen opgenomen, waardoor dierenarts en veehouder voor zich zelf kunnen nagaan hoe hun onderlinge relatie en samenwerking is. De uitkomsten kunnen als leidraad dienen om te besluiten of zij al dan niet geschikt zijn voor dit nieuwe samenwerkingsmodel of dat aanvullende training gewenst is.
Checklist:
Verzoek veehouder;
Integrale bedrijfsanalyse;
Vaststellen mogelijke gezondheids- en welzijnsdoelen;
Bespreken welke doelen op de lange termijn haalbaar zijn;
Bespreken te behalen doelen en welke maatregelen in grote lijnen noodzakelijk zijn;
De sturingsmogelijkheden op het bedrijf nagaan in relatie tot het te behalen doel (integrale benadering waarbij ook rekening wordt gehouden met de financiële aspecten, de arbeidsbehoefte en specifieke bedrijfsomstandigheden zoals o.a. huisvesting).
Het kiezen van een helder doel is de eerste stap naar een succesvolle samenwerking.
De dierenarts vertrouwd maken met de praktische aanpak
Analysetool Analysetool kengetal keuze Helpdesk
Het proces start met een verzoek van de melkveehouder aan de dierenarts voor een grondige, integrale analyse van het bedrijf. Aan de hand van bijvoorbeeld Koekompas of het Bedrijfsgezondheidsplan BGP worden de verbetermogelijkheden voor diergezondheid en -welzijn in kaart gebracht.
Samen worden de door de veehouder aan
gegeven gewenste doelen besproken en welke acties specifiek nodig zijn op het bedrijf.
Bij het door de veehouder gewenste lange termijn doel wordt vervolgens een bijbehorend kengetal gezocht. Het is belangrijk met slechts één doel te starten. Dan is de drempel voor de instap laag, maar is voldoende om de omslag in de relatie tussen melkveehouder en dierenarts te bewerkstelligen.
Voor de financiële analyse van de resultaten kan vooraf een berekening worden gemaakt van de te behalen gezondheidswinst bij gelijkblijvende overige bedrijfsomstandigheden. Er zijn online diverse rekentools beschikbaar (www.verantwoordeveehouderij.nl, www.uu.nl/sites/default/files/kosten_mastitis_tool.xls) voor onder andere vruchtbaarheid, mastitis en jongvee opfok. Met behulp van deze rekentools kan aan de hand van bedrijfsspecifieke gegevens, globaal inzicht worden verkregen in de kosten en opbrengsten voor het gekozen doel.
Op de factuur van de dierenarts wordt bij voorkeur een onderscheid gemaakt in curatieve en preventieve kosten. Dit onderscheid is niet altijd duidelijk te maken, maar bij een consistente –arbitraire- keuze geeft dit extra inzicht en sturingsmogelijkheden. Het praktijkmanagement systeem moet over deze faciliteit beschikken.
Op internet komt een vraag en antwoordlijst met veelvoorkomende vragen over de opstart en vragen die rijzen tijdens de toepassing van de nieuwe samenwerking, maar ook tips voor constructief overleg en helder en plezierig communiceren
Niet alle omstandigheden zijn te voorzien waardoor soms dilemma`s ontstaan. Daarom kan ook telefonisch advies worden ingewonnen.
Verder worden voorbeeldovereenkomsten en plannen van aanpak op internet gezet. Bij het opstellen van sommige gezondheidsdoelen is eerst een diepgaande analyse van het bedrijf noodzakelijk. Als de praktiserend dierenarts en de veehouder (al of niet in samenwerking met anderen) er niet uitkomen dan kan eventueel via de Faculteit Diergeneeskunde analyse en advisering op het bedrijf worden georganiseerd (zoals Eigen Bedrijf EB door coassistenten).
Checklist:
Doorrekenen mogelijk te behalen bedrijfswinst bij het betreffende doel;
Adviestijd en andere kosten dierenarts in beeld brengen met en zonder doelstelling;
Opsplitsen factuur dierenarts in curatieve en preventieve kosten (deels arbitrair);
Opstellen malus;
Besluiten over forfaitaire bonus.
Er zijn online diverse rekentools beschikbaar
I N F O R M A T I E O V E R G E Z O N D E P A R T N E R Swww.courage2025.nl
In 2015 -2016 heeft een eerste verkenning met het concept Gezonde Partners plaatsgevonden in samenwerking met 12 melkveehouders en 11 dierenartsen, verdeeld over het land.
In 2017 – 2018 worden de geleerde lessen en ontwikkelde instrumenten toegepast en getest in een groot proefproject met ca. 75 deelnemende veehouders en dierenartsen verdeeld over het land.
Dat proefproject is een initiatief van Courage, Faculteit Diergeneeskunde en KNMvD
Het proefproject
Voor vragen en/of meer informatie over het project Gezonde Partners kunt u contact opnemen met het pr
ojectteam van Gezonde Partners via
E gezondepartners@outlook.com
Meedoen
