1
/7
VERSLAG VAN DE HOORZITTING, 24 november 2014, 10.00 – 10.35 uur
Zaaknummer: 13.0864.30 en 13.0865.30 Inzake: ontheffingen bedrijvenpark Oostflakkee
Aanwezig namens Autoriteit Consument & Markt (‘ACM’):
Mevrouw Boyd - Directie Energie, voorzitter hoorcommissie
De heer De Haan - Directie Juridische Zaken, lid hoorcommissie
Mevrouw Mik - Directie Energie, lid hoorcommissie
Aanwezig namens partijen:
De heer Harthoorn - Infra Netwerk BV
De heer Heeren - Infra Netwerk BV
De heer Reijersen van Buuren - Vereniging van eigenaren gevestigd op het bedrijvenpark Oostflakkee
Verslag:
de heer De Krom - Notuleerservice Dictum i.o.v. ACM Verslagdienst
De voorzitter opent de hoorzitting en heet allen welkom bij ACM. De hoorzitting is georganiseerd naar aanleiding van de ontwerpbesluiten inzake de aanvraag van Bedrijvenpark Oostflakkee Beheer BV voor de ontheffingen van de verplichtingen tot het aanwijzen van een netbeheerder, enerzijds op grond van artikel 15 van de Elektriciteitswet en anderzijds op grond van artikel 2a van de Gaswet. De ontwerpbesluiten zijn op 24 oktober 2014 gepubliceerd en de uniforme openbare
voorbereidingsprocedure volgens de Awb is van toepassing.
Vervolgens licht zij kort het doel van de hoorzitting toe. Het doel is om belanghebbenden de mogelijkheid te geven om hun visie op de gepubliceerde ontwerpbesluiten te geven.
De zitting is openbaar. Als gehoorden vertrouwelijke gegevens willen overleggen mogen zij dat van tevoren aangeven, zodat bijvoorbeeld andere partijen de zaal kunnen verlaten of andere oplossingen besproken kunnen worden. De zitting is uitdrukkelijk niet bedoeld om in discussie te gaan met ACM, maar enkel om het eigen standpunt toe te lichten.
Vervolgens stelt zij de hoorcommissie voor en nodigt partijen uit zichzelf voor te stellen. De heer Reijersen van Buuren spreekt namen de vereniging van eigenaren van de gevestigde bedrijven.
De heer Harthoorn is van Infra Netwerk BV. Bedrijvenpark Oostflakkee Beheer BV schakelt Infra Netwerk BV in om alles te regelen met betrekking tot het hebben, houden, onderhouden en aanleggen van het net en alles wat daarbij hoort.
De heer Heeren is eveneens vertegenwoordiger van Infra Netwerk BV en ook betrokken bij het project. Hij is meegekomen met zijn collega.
De heer Harthoorn vermeldt penvoerder voor het bedrijvenpark te zijn.
De voorzitter stelt vervolgens de heer De Krom voor, verslaglegger van de hoorzitting. Hij maakt op basis van een geluidsopname een verslag van de hoorzitting dat aan de gehoorden wordt
P
a
g
in
a
2
/7
M u z e n s tra a t 4 1 | 2 5 1 1 W B D e n Ha a g P o s tb u s 1 6 3 2 6 | 2 5 0 0 B H D e n Ha a g T 0 7 0 7 2 2 2 0 0 0 | F 0 7 0 7 2 2 2 3 5 5 in fo @ a c m .n l | www. a c m .n l | www. c o n s u wi jz e r.n londerdeel uit van het dossier. De reactie op het verslag is niet om nieuwe punten aan te dragen, maar om op de inhoud van het verslag te reageren.
De heer Reijersen van Buuren begrijpt als basis van de afwijzing dat de gevestigde bedrijven niet of nauwelijks met elkaar zijn verweven.
Het standpunt van de Coöperatieve Vereniging Bedrijvenpark Oostflakkee inzake de handhaving van de huidige situatie met instandhouding van de ontheffingssituatie voor het niet aanwijzen van een extern gasnetbeheerder is hetgeen waarom het draait. Het
uitgangspunt van de Coöperatieve vereniging is dat de vereniging zelfstandig
verantwoordelijk is voor alle besluitvorming betreffende prijsafspraken en levensduur van de commodity. De Coöperatieve vereniging is zelfstandig in staat om projecten te initiëren met betrekking tot alternatieve energieopwekking, verdeling, inzet, besparing en kansen, waarmee zij ook druk bezig is. Dat gebeurt door gezamenlijk met elkaar zaken te bekijken, zoals zonne-energie en vergisting, om die op het park op het eigen net aan te sluiten. Alle bedrijven zijn zonder uitzondering verplicht lid en deelnemer van de Coöperatieve vereniging en zijn stemgerechtigd vanuit deze deelname. Er vindt geen benadeling plaats van ondernemers op het bedrijvenpark ten opzichte van ondernemers buiten het park. De beweegredenen zijn dat teruglevering van energie momenteel op beperkte schaal plaatsvindt. Er zijn nog een aantal andere initiatieven om duurzame energie op te wekken. De provincie heeft inmiddels ook subsidie afgegeven om duurzaamheidsmaatregelen verder te onderzoeken en daarmee is de coöperatieve vereniging ook bezig. Er wordt momenteel collectieve camerabewaking gerealiseerd. Er is de intentie om uit andere collectieven zonnepanelen op platte daken vanuit de coöperatie op te gaan zetten. Vanuit deze invalshoek ontstaan er naar de mening van de Coöperatieve vereniging nauw verweven bedrijfs- en productieprocessen, die als vrijstelling een ontheffing rechtvaardigen. De huidige ontheffingssituatie voldoet al acht jaar zonder dat daarvan echt nadeel ondervonden wordt. Er zijn meer voordelen dan nadelen. De lopende activiteiten worden potentieel nadelig beïnvloed door het aanstellen van een externe beheerder. Het
economisch eigendom is de voorwaarde voor de netbeheerder, waarmee de Coöperatieve vereniging niet helemaal gelukkig is.
De heer Harthoorn had gehoopt vragen te kunnen stellen en wil weten of die worden beantwoord.
De voorzitter geeft de heer Harthoorn daartoe gelegenheid en zal kijken wat de hoorcommissie daarmee kan doen.
De heer Harthoorn meent dat het doel en bestaansrecht van ACM naar zijn inzicht het beschermen van partijen tegen nadelige maatregelen is als die optreden. De initiële opzet om te komen tot een ontheffingaanvraag, die al teruggaat tot 2004/2005, is geweest dat het project zelf in een nadelige positie gedwongen werd door de concessiehouder van die tijd, Stedin. Er was in die tijd een industrieregeling. Die hield in dat projecten ontsloten konden worden, waarbij zowel de projecteigenaar als de concessiehouder, de
P
a
g
in
a
3
/7
M u z e n s tra a t 4 1 | 2 5 1 1 W B D e n Ha a g P o s tb u s 1 6 3 2 6 | 2 5 0 0 B H D e n Ha a g T 0 7 0 7 2 2 2 0 0 0 | F 0 7 0 7 2 2 2 3 5 5 in fo @ a c m .n l | www. a c m .n l | www. c o n s u wi jz e r.n lzelf alle investeringen voor een ontsluiting te doen, waarbij de concessiehouder zei: ‘De ontsluiting die jullie willen qua capaciteit is zo groot dat wij een nieuwe
middenspanningskabel aan moeten leggen vanaf Middelharnis naar Oude Tonge, waarvoor wij jullie luttele miljoenen in rekening gaan brengen.’ Daarmee bedoelt hij benadeling van partijen door een monopolistische organisatie, zijnde de concessiehouder. Omdat de aanvragers gezien het aflopen van de industrieregeling gedwongen waren om toch zaken met de concessiehouder te doen, hebben zij gezegd de wet ter hand te nemen en te kijken hoe het anders in te vullen is, conform de eisen van de wet. Toen is ervoor gekozen om gefaseerde aanleg te doen met de minimale eisen zoals die volgens NMa, of toen nog DTe, mogelijk waren. Dus faseren per bepaalde aansluitingscapaciteit en zo gaandeweg het project steeds opwaarderen. Zij hebben toen ook gezien dat een ontheffing aangevraagd moest worden en dat is toen ook gedaan met de eisen die daarvoor toen stonden. De eisen zijn gaandeweg een keer of drie, vier aangepast. In het begin voldeden de bedrijven echt wel aan de eisen. De wet werd steeds aangepast en de gronden voor de
ontheffingsaanvraag moesten zij steeds opnieuw indienen. Hij vraagt welke de redenen zijn geweest om gaandeweg het traject steeds ontheffingsgronden aan te passen. Daar komt hij niet goed achter en dat vindt hij ook niet helemaal sportief.
De heer De Haan antwoordt dat dat iets te maken heeft met de positie van ACM als uitvoerder van de wet. Het Ministerie van Economische Zaken past de wet aan en ACM moet die vervolgens uitvoeren. In sommige gevallen zit daar inderdaad een beleidswijziging achter, waardoor de gronden voor toewijzing van een ontheffingaanvraag verschuiven. Hij herkent dus wat de heer Harthoorn noemt. De positie van ACM is wel een heel beperkte. Zij moet die wettelijke regeling uitvoeren en heeft het daarmee kort gezegd ook te doen. Hij herkent in die zin dus het beeld, maar voor het aangevraagde besluit moet ACM bekijken of aanvragers aan de huidige regeling voldoen. In het wettelijke kader is er geen ruimte om naar de geschetste voorgeschiedenis te kijken en daarmee in de beoordeling rekening te houden. Al zou ACM dat al willen, dan mag zij dat niet.
De voorzitter vult aan dat ACM ook te maken heeft met Europese verordeningen. Daarmee is ook het Ministerie van Economische Zaken weer gebonden aan de Europese regels. Het is dus wat complexer dan dat het op de gehoorden overkomt.
De heer Harthoorn voert als reden op zelf te worden benadeeld en dat gaat als een rode draad door het hele project. Dat is ook de huidige reden om de ontheffingsgrondaanvraag te handhaven. Om niet benadeeld te worden. Niet als park of als projecteigenaar, maar ook niet de ondernemers aan de andere kant.
In het verleden is al eens aangegeven dat er een ontheffingsbeheerder aangewezen moest worden. Er is ook al een keer aangekondigd dat het bedrijvenpark een ontheffing gekregen had. Hij denkt dat dat een foutje was. Misschien is het goed om dat nog eens na te kijken. Dat was ergens in 2010.
P
a
g
in
a
4
/7
M u z e n s tra a t 4 1 | 2 5 1 1 W B D e n Ha a g P o s tb u s 1 6 3 2 6 | 2 5 0 0 B H D e n Ha a g T 0 7 0 7 2 2 2 0 0 0 | F 0 7 0 7 2 2 2 3 5 5 in fo @ a c m .n l | www. a c m .n l | www. c o n s u wi jz e r.n lwit van Stedin is dat ze wettelijk geen mogelijkheid ziet om netbeheerder te worden zoals de situatie nu is. Hij heeft ook begrepen dat Stedin in dezen reclamant is om de
ontheffingsaanvraag te betwisten. Stedin geeft aan wettelijk geen mogelijkheid te zien om netbeheerder te worden, ook al wil zij dat.
De heer Heeren vult aan dat Stedin en in eerste instantie Eneco ook de partij was die ervoor gezorgd heeft dat het bedrijvenpark deze constructie heeft moeten zoeken en heeft moeten borgen in de coöperatie zoals die is opgericht. Enerzijds vormde Stedin de
aanleiding tot hetgeen gerealiseerd is. Anderzijds zegt ze het niet te accepteren zoals het nu is zonder het economisch eigendom.
De heer Harthoorn vervolgt dat Stedin daaropvolgend stelt geen netbeheerder te kunnen worden. Deze hoofdredenen wilde hij aanvinken. Hij vraagt of de heer Heeren iets wil zeggen over de weigeringsgronden die puur inhoudelijk met de samenhang te maken hebben. Er wordt namelijk gezegd dat het bedrijvenpark een gesloten distributiesysteem is conform alle voorwaarden die daar aan hangen, voor zowel gas als elektrisch. De heer Heeren merkt op dat ACM zich baseert op samenhang van bedrijven op basis van juridisch eigendom. Dat is geen eenheid. Het gaat inderdaad van een bedrijf dat in behangspullen zit tot een bedrijf dat in de voedselproductie zit. De samenhang wordt volgens hem
veroorzaakt door de verplichte deelname aan een coöperatie, waarvoor een bedrijf tekent als het een stuk grond koopt. Die samenhang is volgens hem groter dan DSM of Hoogovens of welke andere monosite in Nederland dan ook die ook een eigen net heeft, waarbij gedurende de looptijd van zo’n bedrijventerrein blijkt dat het eigendom ook gewoon vervreemd wordt. Bij DSM zitten nu 35 bedrijven met allemaal een eigen entiteit. Zij hebben de samenhang van collectieve energie. Zij hebben dat in eerste instantie als monosite opgezet, maar op dit moment zijn het heel veel verschillende bedrijven met heel verschillende belangen. Ook daar is er één inrichtingssituatie die op een andere manier is georganiseerd. Maar dat is exact dezelfde grond. Hij weet zeker dat ook DSM zijn eigen net beheert. Dat weet hij zo zeker omdat hij lead auditor is bij Lloyd’s Register. Hij certificeert voor Lloyd’s bedrijven tegen ISO 55.000. Dat betreft asset management. Daarvoor is hij bijvoorbeeld geweest bij het Havenbedrijf Rotterdam en Delfluent, de
afvalwaterzuiveringsinstallatie in Delft, maar bijvoorbeeld ook bij Stedin. Hij is dus degene die Stedin certificeert op het mogen doen van asset management. Daartoe is hij ook bij DSM, Sabic en de netbeheerder van Duitsland, Amprion, geweest. Het is dus zijn vakgebied en hij heeft er verstand van. De op BPO georganiseerde samenhang voldoet volgens hem op alle mogelijke manieren aan alle mogelijke andere terreinen die er in Nederland zijn. We hebben met z’n allen de transitie meegemaakt van het uit elkaar halen van de netbedrijven. Dat gebeurde met wisselend succes. Op basis daarvan was er de mogelijkheid om private netten te realiseren en die zijn ook ingevoerd. Hij begrijpt niet dat ACM op basis van een economische achtergrond, van bedrijven die wel of niet bij elkaar horen, kan besluiten dat er geen samenhang van bedrijven is. Want die is er nou juist wel.
P
a
g
in
a
5
/7
M u z e n s tra a t 4 1 | 2 5 1 1 W B D e n Ha a g P o s tb u s 1 6 3 2 6 | 2 5 0 0 B H D e n Ha a g T 0 7 0 7 2 2 2 0 0 0 | F 0 7 0 7 2 2 2 3 5 5 in fo @ a c m .n l | www. a c m .n l | www. c o n s u wi jz e r.n lbudgetten en een begroting gemaakt. Een accountant houdt dat allemaal keurig netjes bij. Er is dus wel degelijk een samenhang en de bedragen lopen op tot ver in de miljoenen euro’s als asfalt vervangen moet worden. Dat gebeurt ook op gezamenlijke grond. Hij kan dus niet inzien waarom het stukje stroom niet gezamenlijk kan.
De heer De Haan begrijpt dat het bedrijvenpark zegt dat ACM niet zou moeten kijken naar de economische achtergronden van de verwevenheid en verwantheid, maar naar wat er praktisch op de terreinen gebeurt. Dat is veel meer dan alleen de economische
zeggenschap. Gewoon alles samen regelen. En daarmee voldoet het bedrijvenpark aan de ontheffingsgrond.
De heer Heeren bevestigt dat het meer is dan een juridische entiteit of één Kamer van Koophandelnummer. De praktijk is ook dat de monosites die Nederland kent al lang geen monosite meer zijn. Je wordt daarin ook ingehaald door de werkelijkheid. DSM is nu 80% eigendom van Sabic uit Saoedi Arabië. De wereld verandert dus. Op dit bedrijventerrein hebben bedrijven het zo georganiseerd dat het eigendom los staat van de gezamenlijke inspanning om te kijken naar uitwisselen van energie, gebruikmaken van elkaars daken voor zonnepanelen, het vinden van een bedrijf dat zich daar wil vestigen dat energie opwekt, waarbij de energie op het terrein te gebruiken is voor de verschillende bedrijven die er zijn. Dat is deels een economisch voordeel, maar deels past het ook bij de aard van het
bedrijventerrein. Het zit dus in het dna van het bedrijventerrein en daarover is echt heel zorgvuldig nagedacht.
Mevrouw Mik begrijpt dat de duidelijke verwevenheid van bedrijven vooral in de praktische kant zit. De hoorcommissie zal stapsgewijs bezien of de vereniging van eigenaren
belanghebbende in deze procedure is. Zij vraagt de vereniging of zij zich als belanghebbende ziet in onderhavige procedure.
De heer Reijersen van Buuren antwoordt dat de vereniging belanghebbend is vanwege de collectiviteit, waardoor er lagere prijsvoorstellen worden verkregen in plaats van als iedereen het individueel aanvraagt. Daarbij komt dat calamiteiten altijd keurig netjes en vlot worden opgelost zonder lange lijntjes. Hij kent situaties dat de stroom om wat voor reden moest worden afgeschakeld. Dat gebeurt dan in overleg of per mail wordt aangegeven gedurende welk tijdstip er geen stroom is. Hij kan zich dat bij Stedin niet voorstellen. Die meldt gewoon dat de stroom er tussen twee en vier af gaat. Een bedrijf dat wekelijks 250.000 maaltijden voor diverse supermarkten bereidt, waarbij het tussen 09.00 uur en 09.15 moet leveren, kan die twee uur stilstand niet hebben, omdat het dat nooit kan inlopen. Nu wordt juist in onderling overleg naar het beste tijdstip gekeken, waarbij
iedereen zo praktisch mogelijk zijn werk kan doen. Als de bedrijven bij een heel grote partij terecht komen is het niet meer even een belletje naar Peter doen met de vraag of hij alsjeblieft even kan schuiven of het praktisch gebruik maken van een stukje bekabeling voor bewegwijzering, verlichting etc. Dat gaat nu allemaal in een heel plezierig en goed overleg, waarbij de bedrijven financiële en praktische voordelen hebben.
De voorzitter meldt dat de hoorcommissie geen vragen meer heeft. Zij nodigt partijen uit een laatste commentaar te geven.
P
a
g
in
a
6
/7
M u z e n s tra a t 4 1 | 2 5 1 1 W B D e n Ha a g P o s tb u s 1 6 3 2 6 | 2 5 0 0 B H D e n Ha a g T 0 7 0 7 2 2 2 0 0 0 | F 0 7 0 7 2 2 2 3 5 5 in fo @ a c m .n l | www. a c m .n l | www. c o n s u wi jz e r.n lDe voorzitter deelt mee dat de ontheffingsbesluiten 24 oktober zijn gepubliceerd. Tot zes weken na 24 oktober is er de tijd om schriftelijk op het ontwerpbesluit te reageren. Als men na de hoorzitting nog een schriftelijke zienswijze willen indienen dan mag en kan dat tot 5 december.
De heer Heeren vraagt of dat betekent dat hetgeen in de hoorzitting is besproken niet standaard in de verdere besluitvorming van ACM wordt meegenomen.
De voorzitter zegt van wel.
De heer Heeren vraagt of hij het verslag tijdig krijgt, zodat er nog een bijlage voor 5 december in te dienen is.
De voorzitter antwoordt dat vereniging of Infra Netwerk BV in de gelegenheid worden gesteld om eventueel op een schriftelijke zienswijze te reageren. De reactietermijn is meestal twee weken. Als alle of geen reacties zijn ontvangen gaat ACM weer inhoudelijk met het dossier aan de slag. De zienswijzen worden dan verwerkt in een bijlage bij het ontwerpbesluit. Daarvoor staat geen vaste termijn, maar zij denkt dat het gaat om zes tot acht weken voordat er een besluit genomen wordt. Als het wat lang gaat duren kan er contact opgenomen worden om te vragen naar de stand van zaken.
De heer Reijersen van Buuren vraagt waaraan de vereniging na een definitieve afwijzing toe is.
De heer De Haan wijst op de mogelijkheid de zaak in dat geval aan de bestuursrechter voor te leggen, het CBb. Dat is meteen de hoogste instantie. Bij de uitspraak dat het besluit terecht is, moet het net aan een netbeheerder worden overgedragen. In dat geval moet ook het economisch eigendom worden overgedragen en dat heeft ingrijpende gevolgen. Die eis is vastgelegd in de Elektriciteitswet. De netbeheerder moet het net ook in eigendom hebben.
De heer Reijersen van Buuren vraagt waar bedrijven in de tussentijd heen moeten als er calamiteiten optreden.
De voorzitter antwoordt dat een termijn van vier maanden wordt gesteld waarbinnen de overdracht te regelen zou moeten zijn. Tot die tijd blijft het bedrijvenpark verantwoordelijk. Mochten er obstakels zijn waardoor het langer duurt dan vier maanden, dan blijft de verantwoordelijkheid bij de netbeheerder tot aan de daadwerkelijke overdracht.
De heer Reijersen van Buuren vraagt wat er gebeurt bij tussentijdse ernstige calamiteiten. De voorzitter stelt dat de verantwoordelijkheid tot de overdracht blijft bij het
bedrijvenpark. Eventueel kan ACM gevraagd worden om te bemiddelen. In principe gaat het om de verantwoordelijkheid van de eigenaar en dat blijft ook tot het moment van overdracht het geval.
P
a
g
in
a
7
/7
M u z e n s tra a t 4 1 | 2 5 1 1 W B D e n Ha a g P o s tb u s 1 6 3 2 6 | 2 5 0 0 B H D e n Ha a g T 0 7 0 7 2 2 2 0 0 0 | F 0 7 0 7 2 2 2 3 5 5 in fo @ a c m .n l | www. a c m .n l | www. c o n s u wi jz e r.n lDe heer Harthoorn vraagt of ACM zich realiseert dat dat soort onderhandelingen vele malen langer duren dan vier maanden.
De heer De Haan ziet dat in de praktijk wel gebeuren. Hij vraagt of er in 2010 een ontheffing was verleend.
De heer Heeren beschikt over een schrijven waarin staat dat de ontheffing is verleend en dat er opnieuw een ontheffing aangevraagd moet worden op basis van de nieuwe wet- en regelgeving.
De heer De Haan wist dat niet, maar bij zijn collega’s is dat wel bekend.
De voorzitter realiseert zich dat destijds een ontheffing is verleend en daarna zijn er nieuwe wetten gemaakt.
De heer Heeren weet dat er op basis van die nieuwe wet- en regelgeving is gezegd dat opnieuw een aanvraag moest worden gedaan. Het bedrijvenpark is daarna keurig opnieuw begonnen. Artikel c was toen al uitgesloten en daarop is destijds de ontheffing niet
verleend.
De voorzitter bedankt partijen voor hun komst naar Den Haag. Het verslag van de
hoorzitting en eventuele schriftelijke zienswijzen worden hen toegezonden met een termijn daarin. Daarover zal contact onderhouden worden. Gehoorden hoeven niet te schromen om te bellen en dat mag en kan gewoon. Mevrouw Mik is de contactpersoon. Vervolgens sluit zij de hoorzitting.
