VIJFTIG JAAR NA SERAJ.EWO

en

TOPSEIZOEN

OP het stuk van recreatie en vacantie bevindt West-Euro- pa, dus ook Nederland, zich in het topseizoen. Dat betekent: overvolle wegen en treinen, overvolle cam- pings en tot berstens toe gevulde ho- tels. Bovendien de onmogelijkheid om zich "onvoorbereid" onderdak te verschaffen. Toch behoort een mini- mum aan improvisatie voor velen juist tot één der geneugten van de vakantie-periode. Wie alles van te- voren, van dag tot dag, van uur tot uur heeft laten regelen, kan mis- schien in minimumtijd en maximum tempo zeer veel zien. Zijn tocht langs monumenten en "sights" met één of twee sterretjes, is het tegen- deel van vacantie-avontuur.

* *

Om de vakantie-congestie iet- - wat te verlichten zoekt men, ook in Nederland, naar de toeristi- sche steen der wijzen. Dit gesteente heet dan vacantie-spreiding. De So- ciaal Economische Raad, benevens een ambtelijke werkgroep van on- derwijs-inspecties hebben daarop hun krachten beproefd. Het advies werd uitgebracht aan de staa,tssecre- taris van Economische Zaken, als- ook aan zijn collega's van 0. K. en W., van Sociale Zaken en Volksge- zondheid. De commissie van voorbe- reiding uit de S.E.R. en de ambtelij- ke werkgroep hebben het zichzelf niet gemakkelijk gemaakt. Met na- me de S.E.R.-commissie heeft het onderzoek zeer breed opgevat. Een landelijke steekproef onder volwas- senen en jongeren. Consultatie van het bedrijfsleven. Een kennisnemen van de opvattingen van de ANVV, Horeca en de Nederlandse Kam- peerraad, dus allen organisaties, wier taak het is toeristen "op te van- gen". Ziehier het bewijs, dat men bij het advies met de beroemde va- derlandse degelijkheid is te werk gegaan. Dat er ondanks dit alles slechts weinig spectaculairs uit de vragenbus is gekomen, mag men waarschijnlijk de commissie niet verwijten. Ten slotte wordt dit spreidingsspel door zakelijk rem- mende factoren èn individuele ge- dragingen bepaald.

De hoofdaanbeveling der com- missie bestaat hierin, dat er gedurende een aantal jaren een

"groot opgezette propaganda-actie"

voor vacantie buiten de geijkte tij- den moet worden gemaakt. Bedenkt men, dat volgens het opinie-onder- zoek, 59 % van de vacantie-gangers de seizoenspiek wil vermijden, dan zal die propaganda op weinig weer- standen stuiten. Toch bestaat er voor het overgaan tot niet gebruike- lijke vacantie-tijden een soort drem- pelvrees. Bovendien zijn er ongetel- de vacantiegangers, die het "hoe meer zielen, hoe n1eer vreugd" op het lijf en in het hart is geschreven.

Massale recreatie - al zullen velen en wij mèt hen hier met een boog omheen lopen - behoort tot de merktekenen van onze moderne tijd.

Het is niet voor niets dat een leve- rancier van massaal vacantie-plezier als de heer Billy Butlin kortgeleden door Koningin Elisabeth geadeld werd ....

* * "'

Hoe dit ook zij, de meerderheid der Nederlandse onder- vraagden was vóór vacantie-sprei- ding. De vraag is nu, hoe dit kan worden bereikt in de practijk. De commissie toonde zich niet gepor- teerd voor een regionale vacantie-in- deling. Zulks zou immers nadelig kunnen werken op de produktiviteit in de bouwnijverheid. Reden waar- om dit - terecht - wordt afgewe- zen. Ook meent men, dat de prijs- verschillen tussen de seizoenspiek en voor en naseizoen niet nog hoger mo- gen worden. Dit zou immers op de prijzen, te betalen door hen die ver- plicht zijn in het topseizoen er op uit te gaan, worden verhaald.

W èl beveelit men aan de collectie- ve vacanties b.v. van de bouwvak- kers en de textielarbeiders niet te doen samenvallen. Het bedrijfsleven staat hier in het algemeen gunstig tegenover. Blijkens het rapport is in 85 % van alle getelde bedrijven - n.l. de confectie-industrie, de me- taalindustrie en de electrotechnische industrue, de textiel- en de schoe- nenindustrie - de vacantie tussen 15 juli en 15 augustus begonnen.

In verband met de vakanties zal ons weekblad op 13 augustus a.s. NI ET uitkomen.

Het eerstvolgend nummer verschijnt een week daarna, te weten op 20 augustus a.s.

Zou men bedrijfsgewijze tot sprei- ding kunnen komen, dan zou de va- cantie-congestie met enige graden verminderen.

* * *

De moeilijkst te nemen hinder- nis is natuurlijk het onder- wijs. Ouders mert schoolgaande kin- deren zijn immers beperkt in de tijdskeuze van hun vacantie. Hun blijft niets anders over dan het top- seizoen.

De werkgroep der onderwijs- inspecties, beveelt nu aan een ver- vroeging naar 1 juli van de zomer- vacantie voor alle scholen van lager en voortgezet lager onderwijs. De duur der vacantie wil men gelijk la- ten. Ter compensatie van de lange ruk van de zomer- naar de herfst- vacantie, wordit een verlenging van deze laatste vacantie tot zes dagen voorgesteld. Voor het voorbereidend hoger en middelbaar onderwijs laàt de werkgroep onder meer als mo- gelijkheid open een vacantie van twee maanden, n.l. van 1 juli tot 1 september. Zo- komt men tot het in België gebruikelijk patroon.

Dit lijkt alles op papier heel mooi.

Toch kunnen wij ons niet aan de indruk onttrekken, dat hier iri

hoofdzaak een verschuiving van slechts twee weken in het geding is.

Het is dan ook de vraag of de aldus bereikte spreiding voldoende zou zijn. Men zegt, dat buitenlanders vooral in augustus ons land bezoe- ken. Dit zou ertoe moeten leiden, dat men bij de te voeren propagan- da voor landgenoten vooral wijst op het aangename nut van juli als va- cantiemaand. Trouwens de bevin- dingen van het - ondanks alle Nurkse critiek - in onze ogen on- volprezen metereologisch instituut in de Bilt tonen aan, dat augustus veeleer aan de onaangename natte kant pleegt te zijn.

* _* *

Wij moeten verdere details ter- zijde laten. Als wij op een enkel punt cdtiek op deze adviezen hebben geuit, wil dit niet zeggen dat wij geen waardering hebben voor het grondig stuk werk, tevens grondwerk, dat hier is verricht.

Daarmede is de basis voor de va- cantiespreiding gelegd. De uitwer- king vraagt vasthoudendheid en vernuft. Groter rust in de vacantie is een rusteloze en constructieve denkarbeid waard.

L.M.

Donderdag 6 augustus 1964 - N'O, 787

Vijftig jaar na Serajewo

(Zie pag. 3-)

In memoriam Joh. G. H. Cornelissen

Een slopende ziekte, die hem vo- rig jaar reeds deed hesluiten geen nieuwe_ kandidatuur voor de Ka~

mer meer te aanvaarden, heeft thans een einde gemaakt aan het zo werkzame leven van onze geest- verwant en veler goede vriend, de heer Joh. G. H. Cornelissen.

Op 31 juli is hij, 66 jaar oud, in Amsterdam overleden, de stad waar hij wel niet was geboren, maar waar hij vrijwel zijn gehele leven heeft gewoond; waar hij als winkelier zijn drie zaken heeft op- gebouwd en zijn organisatorische talenten op 't terrein van de mid- denstand heeft ontplooid.

Bij verscheidiene gelegenheden reeds hebben wij in dit blad een overzicht gegeven van zijn vele functies in het organisatorische le- ven van het middenstandsbedrijf en de kruideniersbranche.

Wij mogen thans volstaan met te constateren, dat het grote vertrou- wen, dat zijn vakgenoten, ook bui- ten zijn eügen organisatie, in hem stelden. wel bleek uit het feit, dat hem reeds vóór de oorlog het voor- zitterschap werd toevertrouwd van de overkoepelende organisatie van de gezamenlijke landelijke kruide- niersbonden. En toen, na de oorlog, drie landelijke organisaties herre- zen. koos men de heer Cornelissen wederom tot voorzitter van de Al- gemene Nederlandse Kruideniers- bond.

Hij werd lid van de Amsterdam- se Kamer van Koophandel voor het Kleinbedrijf, lid van de Pro- vinciale Staten van Noord-Holland en in 1948 kwam hij, voor de VVD, tenslotte in de Tweede Kamer, waar hij 15 jaar lang het liberale middenstandsgeluid heeft doen ho- ren.

Hij was het ook, die destijds bij de behandeling van de wet op de bedrijfsorganisatie een amende- ment indiende om de bestuursleden der "schappen" rechtstre,eks door alle bedrijfsgenoten te doen kiezen.

Zijn voorstel werd met overgrote meerderheid verworpen, maar thans wordt in brede kring erkend, dat hij het toen juist heeft gezien.

Talloos velen zullen zich de heer Cornelissen blijven herinneren als een blijmoedig mens en een harde werker, op wie nooit tevergeers een beroep werd gedaan.

A.w. A.

TRIJHEID EN DEMOCRATIE

MIJN OPINIE IS

EMIGRATIE

Uit m.i. betrouwbare bron hoorde ik dezer dagen het volgende:

Een jonge Nederlander, gehuwd en 4 kinderen, had in Nederland een goede~?­

sitie in bepaald bedrijf. Hij verstond ~~Jn vak, reisde veel in het buitenland,. ?liJk- baar met goed resultaat en sp.rak ZIJn~­

len naar behoren. Een Amenkaanse fir- ma werd op hem opmerkzaam gemaakt, nam contact met hem op en kreeg hem er toe zijn functie in Nederland op te zeggen waartegenover de Amerikaanse firma hem een belangrijk beter inkomen bood, plus geheel vrije overtocht . ~o~r zijn gezin en 'hemzelf, benevens facih~ei­

ten voor het verkrijgen van een worung,

en~.eze Nederlander heeft sinds~i~ z~jn

functie in ons land opgezegd en IS ronnd- dels met zijn gehele gezin als immigrant in Amerika aangekomen, nadat de Ame- rikaanse firma hem via het State De?.art- ment geholpen heeft bij het verkriJgen van de nodige vergunningen. De betrok- ken Nederlander is vermoedelijk in I;et bezit van enig kapitaal, althans zeker ruet behoeftig of armlastig.

Het schijnt nu, dat, om mij onverklaar- bare redenen, de Staat der Nederlanden via de betrokken Emigratiedienst het no- dig geoordeeld heeft hem ten behoeve van zichzelf en zijn gezin nog een bedrag van ca. f 3000,- te betalen. .

Is dit mogelijk onder de bestaande enn- gratievoorschriften?

De mogelijkheid bestaat, d<l:~ de b~tr?k­

ken persoon op enigerlei WIJZe onJUiste inlichtingen verstrekte aan de emigratie- autoriteiten en op die wijze de f 3000,-:- gekregen heeft. Is dat het geval, dan IS dat een nare zaak, maar een incident:'~e en zou er hoogstens kritiek kunnen ZIJn op de onvoldoende controle der betrok- kien instanties.

Is het echter zo, dat ongeacht de fi- nanciële positie van emigranten en ong~­

acht de omstandigheden, waaronder enn- gratie ondervindt vanuit. Ne?erland, ~it gesubsidieerd wordt, dan IS dit voor IDlJn gevoel toch wel een zeer onbevredigende toestand.

Enkhuizen. RUTGER J. GROOT Aantekening van de redactie:

Hierop hoorden wij uit de kringen van de emigratiedienst het volgende:

De subsidie wordt geregeld door de zgn.

emigratie-bijslagregeling, vastgesteld bij mi- nisteriéle beschikking van maart 1956. Deze reueling gaat er van uit, dat de eigen bijdrage va~ de emigrant niet boven een bepaald max~­

mum kan uitgaan. In principe heeft elke enn- grrmt, krachtens de regeling, aanspraak op een emigratiebijslag. De bijdrage van de emt- grant moet gebaseerd zijn op de minste kos- ten voor de emigratie.

Vroeger werd een individzteel onderzoek naar de "vermogenstoestand" van de adspi- rant-emigrant ingesteld. Dit onderzoek kostte echter veel geld, leverde bovendien veel moei- lijkheden op, was niet altijd objectief en daar- om wordt deze methode al enige jaren niet meer gevolgd.

In het algemeen ontvangt iemand, die in de vermogensbelasting is aangeslagen, geen subsidie van het Rijk.

Het door inzender besproken geval is, zon- der nadere bijzonderheden, niet te beoordelen.

V oor de berekening van de emigratie-subsidie gaat de dienst uit van het . bedrag, waarvoor de adspirant-emigrant in de loon- en inkom- stenbelasting .is aangeslageTJ.

Tot zover in het kort de (ingewikkelde) regeling. Inzenderstelt, dat in het onderhavi- ge geval de .Amerikaanse werkgever de over- tocht· heeft betaald. Men acht het niet onmo- gelijk, dat men daarvan niets heeft geweten, zoals ook inzender als een der mogelijkheden veronderstelt.

TWEE BEKENDE MERKEN

SLAAN EN

PERSfOTOGRAFEN

Natuurlijk ben ik het eens met de strek- king van het stukje, voorkomende in ons weekblad van 18 juni, doch aan de ande- re kant kan ik wel begrijpen, dat de Overheid wel eens hard optreedt om orde te scheppen.

Wanneer, zo als u schrijft over de drie persfotografen, deze volgens de regels hun werk deden dan vraagt men primair: hoe zijn die regels?

Wanneer men gezien heeft de wijze waarop in de tuin van Soestdijk een meute persfotografen hun slachtoffers, in casu het prinselijk paar, besprongen op het onhebbelijke af (er waren gelukkig uitzonderingen) zich niets aantrekkende van de mensen op de Straatweg, d1e dien- tengevolge van het paar weinig te zien kregen, dan lijkt het mij zeer wenselijk, dat er regels gesteld worden voor be- schaafd optreden.

Men wil gaarne een mooi plaatje schie- ten, doch er zijn grenzen. Het leek soms een bende!

Zoek niet steeds de fout bij de Over- heid, doch begin bij jezelf zelfrespect en zelfdicipline aan te kweken. En begin niet te dreigen, dat de burgerij zich tegen de politie keert! Ten eerste getuigt dit van zelfoverschatting en ten tweede: de bur- gerij maakt het erna en heeft de politie, die ze verdient.

Een niet-politieman.

(Naam en adres van afzender aan de redactie bekend)

BELASTING SLOTWINST VAN EEN EENMANSZAAK

Naar aanleiding van het ingezonden stuk van de heer Nieukerke in "Vrijheid en Democratie" van 28 mei j .1. schrijft de heer H. Kok te Alphen aan den Rijn ons o.m. het volgende.

Ontdaan van alle franje kan de ziens- wijze van de heer Nieukerke m.i. als volgt worden samengevat:

1. De belasting van slotwinst als zoda-

nig is een onrechtvaardige zaak, zelfs een maximaal tarief van 20 pct acht hij geen voldoende oplossing voor het gestelde probleem.

2. Menig eigenaar van een éénmans- zaak is om fiscale redenen gedwongen veel later zijn arbeid te staken dan ande- re bevolkingsgroepen.

Omtrent het eerste punt zou ik op wil- len merken, dat het belasten van slotwinst een noodzakelijke consequentie van ons belastingstelsel is, dat er o.a. op is ge- baseerd dat een onderneming belast wordt ~oor het totale verschil van in- komsten en uitgaven. Een doorbreking van dit beginsel zou tot grove onbillijk- heden leiden.

Bij het huidige regiem kan een onder- neming op zijn fiscale balans stille re- serves vormen, die pas bij het eindigen van de onderneming voor een gematigd tarief van maximaal 40 pct worden be- last, waarbij de hoogte van het werkelijk geheven tarief afhankelijk is van de in- komenssituatie van de contribuabele.

Overigens is bij overdracht of liquidatie van een onderneming in de praktijk reeds een keur van mogelijkheden gegroeid, die een verdere verlichting mogelijk ma- ken.

Ten aanzien van het tweede punt zou ik op willen merken, dat het toch niet meer dan normaal is, dat iemand, die gedu- rende een periode van zijn leven inko- men uit vermogen en arbeid geniet, zijn inkomen ziet dalen zodra hij zijn arbeid beëndigt.

Hierbij is zeker geen sprake van een omstandigheid, die specifiek is voor ei- genaren van eenmanszaken.

Indien de heer "Nieukerke van mening is, dat de Nederlandse tarieven voor de inkomstenbelasting te hoog zijn, kan ik gaarne met hem instemmen, maar niet op de door hem aangevoerde gronden,

ONS BEGINSELPROGRAM

Het artikel "Ons beginselprogram na- der bezien" van A. E. J. Modderman uit den Haag in ons weekblad van 25 juni j.l.heb ik met beia!IJJgstelling gelezen.

Schrijver merkt op, dait het wooo:-d "Li-

':Deze Burger

zit met een (alleen hem zelf) verontrustend probleem.

Indien dit weekblad een tante Lise had om de lezertjes met haar adviezen bij te staan in allerhande levensellenden, zou ik mij tot háár wenden teneinde de koortsachtige verontrusting weg te nemen uit mijn zieltje. Maar V. & D.

heeft geen tante en daarom moet ik met mijn misère in de openlijkheid tre- den. Een nogal hachelijke onderneming. Bedremmeld betreed ik het podium.

Het zit 'm hierin: da.t deze burger, of hij dat nu prettig vindt of niet, w er eI dburger geworden is. De verkorting der afstanden, de perfectione- ring der communicatiemiddelen hebben de aarde tot een piepklein bolletje gemaakt. Van Zoetermeer naar Zanzibar en van Winschoten naar Washington is nauwelijks één stap.

Er is ·een tijd geweest - maar dat is heel lang geleden - dat de grenzen van mijn wereld bepaald werden door de wanden van het ouderlijk huls; toen werd het de straat; daarna het hele stadje en vervolgens strekte zij zich uit

•an Delfzijl tot Sint Anna ter Muiden en van Den Helder tot voorbij Heerlen.

Nu is het de aarde.

En dat is geen kleinigheid: het denken des burgers, zijn zorgen en zijn schaarse vreugden worden bepaald door zijn langzaam geworden w e r e I d- burgerschap. En dat brengt mee, dat allerlei hoogst belangwekkende aange- legenheden uit zijn naaste omgeving hem steeds minder belangwekkend gaan lijken.

Om een klein voorbeeld te noemen: ik vind het aftreden van de burge- meesters van Rotterdam, Leiden en Gouda wegens het bereiken van het omi- neuze. streepje p,an de levensbóom wel belangrijk en ik interesseer mij wel voor· wie hun opvolgers zullen zijn, maar als u het mij eerlijk vraagt: de vraag wie president van de Verenigde Staten zal worden, boezemt mij toch wel méér belangstelling in. Het is echt niet onaardig bedoeld, maar ik denk méér ·aan de heer Goldwater dan aan de heren Van Walsum, Van Kinschot en James tezamen.

Nu is daar bijvoorbeeld de macht van problemen met de R.E.M. Ik kan er niets aan dol6n, maar voor mij zinken de slimme plannetjes van mijnheer Brandel en zijn bondgenoten helemaal in het niet naast die van de heren Mao en Chroesjtsjof. Als er, bij wijze van spreken, nooit een R.E.M. zou komen, zou ik daar geen nacht onrustig van slapen, maar één woord van de heren Mao en Chroesjtsjof zouden mij geen oog doen dichtdoen.

Ik vind het niet prettig dat het zo is als het geworden is. Dat het mij niets kan schelen wat er in het hoofdbestuur van de koninklijke voetballerij gaande is; of dat wij de klok hebben laten luiden in Knokke; of wat de heer Sirnon Vinkenoog van alles vindt, of hoe de heer Van het Reve zijn weg naar het e"inde aflegt of wie burgemeester van Boskoop zal worden.

Een ellendige situatie en in de verste verte geen tante Lise te bekennen om raad en troost te schaffen aan

6 AUGUSTUS 1964 - PAGINA 2

beraJ.isme", zo weinig gebruikt wmdt en er zo weiniJg over de betekenis van da·t wo:ocr-d wordt geschreven.

Mag ik even citeren uit "Opgaande Lij- nen", een brochure van september 1955, waarin staat: "dit liberalisme is vóór al- les eèn geesteshouding".

Wat de hartewens van schrijve([' blijkt te zijn, mJ. een wereldgemeenschap, staat verderop in deze brochure: "Overigens leert één blik rond de wereld, dat er wei- nig landen te vinden zijn, waar theo-logie en politiek zo hand in ha!IlJd s·amengaan als in Nederland". (Ik zou liever willen zeggen i.nplaats van "theologie", religie, omdat dan meteen de buitenkerkelijken mede ilngeschakeld is, immers om reli- gieus te zijn behoeft me1n nog niet theo- logisch (is kerkelijk) te zijn.

Wil de heer Modderman daarom er ook reken.in,g mee houden, dat bij vorming van een wereldeenheid. Nederlands spe- cifieke instelling niet iJn het gedrang komt? Wij zijn maar een klein landje, maar blijkbaar op ge,estelijk gebied héél bijzonder, en erg uitspringend. De meeste landen zijn rooms, of protestant, daar is de kous mee af. Maar Nederland is een land met vele facetten op geestelijk ge- bied en Nederlandeo:-s zijn gewend, dat daar rekening mee wordt gehouden en dat zou do,or een gemakkelijke (welis- waar sympathieke) symbiose weleens in het gedrang kunnen komen. NedeTland, let op uw Saeck!

Mag ik de hee·r Modderman ook nog de brochure iin herinne·ring bren,gen "Eni- ge aspecten van het moderne liberalisme (door 5 auteurs) en "Liberalisme VOlOir de- ze tijd", door dr. E. Nordlohne (Uitgave van de Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie).

In beide wordt ook het "libe(['alisme"

duidelijk uiteengezet. De ooirspronkelijke betekenis vam het woord "liberalisme"

schijnt te zijn: "datgene wat een vrij man waardig is, dat bij de stand van de vrij- heid past".

Uit deze drie brochures heb ik zelf veel gehaald. Dat er voor nieuwelingen veel Ol!l.begrijpelijks is in het bestaande begin- selprogram van 1948 is zeker waar.

Wat de heer Modderman als voorbeeld geeft vooir punt 1 van een eventuele nieu- we Beginselverklaring klinkt mij sym- pathiek. Laten we hopen, da-t nieuwelin- gen dit wèl begrijpen. Om begrepen te worden door een ieder moet men haast een geestelijk vo·lapuk kunnen schrijven.

E. VAN DUYL-KIMMEL (DOIOir de redactie bekort).

FA BLO

COMMODORE WHITE

U slaagt uitstekend bij

OERRITZEN

HERENMODES L. v. Meerervoort 280 a DEN HAAG - TEL. 33 64 18

STALEN MEUBELEN

GISPEN

CULEMBORG

--vRIJHEID EN DEMOCRATIE

GEWAPEND

* * Over de steeds toenemende ver-

* keersouveiligheid is het laatste woord nog niet gezegd en geschreven.

Het toppunt van onverantwoordelijk- heid troffen wij dezer dagen aan in 'n krantenbericht, dat melding maakte van een aanrijding veroorzaakt door een auto die door de bestuurder was gekocht voor f 150,-.

Bij onderzoek van het vehikel bleek dat de chassisbalk was gelast met ge- wapend beton, waarvan de "bewape- ning" bestond uit enige stukjes touw.

Het wordt dringend tijd, dat men in ons land een systeem gaat invoeren, dat het onmogelijk maakt dergelijke rijdende doodkisten op de weg te Ia- ten vers.chijnen.

KAAL

* * Een Parijs mode-ontwerper is

* op de niet eens originele ge- dachte gekomen één zijner manne- quins den volke te vertonen met een kaal, slechts gedeeltelijk door een doek bedekt hoofd. Niet origineel.

Want zoals men weet, is de kaal- heid, zij het slechts voor mannen, nog altijd voorgeschreven in de door som- migen aangevochten studenten-groen- tijd. De heer Jacques Estérel, de mode- ontwerper in questie, beweert geïnspi- reerd te zijn door de "hoofdlijn" van de Egyptische prinses Nefertite. Zo zou dus zijn stunt, als men hem mag geloven, wortelen in de cultuur. Wij geloven hem echter niet. Dit gehele kaalheids-vertoon is immers een kale vertoning om per se indruk te maken.

Gezien de reacties allerwegen kreeg de heer Esterel terecht de kous op zijn al dan niet kale kop.

GEZOND BESLUIT

* * De Nederlandse Spoorwegen

* hebben twee goede besluiten genomen. Ten eerste is het verheu- gend, dat de directie toch nog de mo- gelijkheid heeft gevonden om het per- soneel ter gelegenheid van het 125- jarig bestaan een gratificatie toe te kennen. In de tweede plaats zullen de treinreizigers het toejuichen, dat het voortaan verboden is te roken in de restauratie-afdelingen. In het verleden vaak waren dat ware rookholen. De niet-rokers hebben tot nu toe moeten lijden onder de rokers. Het is heel ge- zond, dat dit nu eens andersom zal zijn.

TIJD

* * Hei bezoek van minister Luns

* aan Indonesië heefi veel bijge- dragen tot de verruiming van het we- derzijds begrip van beide landen. De Indonesische pers heefi zelfs vriende- lijker over de Nederlandse bewinds- man geschreven, dan hij zelf had dur- ven verwachten. De tijd doet snel en veel vergeten. Toch is de haastige spoed, die sommigen achter een be- zoek van Soekarno aan ons land wil- len zetten, onnodig. Minister Luns heeft in Djakarta op de vraag of hij de Indonesische president reeds heeft uitgenodigd, geantwoord, dat slechts over de mogelijkheid van een derge- lijk bezoek is gesproken. Dat was een diplomatiek antwoord en een heel ver- standig antwoord. Ook wat dit be- treft zal namelijk juist de tijd raad moeten schaffen.

G AUGUSTUS 1964 PAGIN~ 3

VIJFTIG JAAR NA SERAJ.EWO

Wat veranderde .en tvat niet

In februari 1914 verbonden 15 Nederlandse officieren, twee artsen en een sergeant-ziekenverpleger zich om de tot koning van Albanië uitgeroepen prins Wilhelm von Wied, die aan onze koninklijke familie geparenteerd was, bij te staan bij het opbouwen van een gendarmerie. In bet contract van de vrijwilligers stond, dat de verbintenis ogenblikkelijk zou kunnen worden verbroken wanneer het Nederlandse leger zou worden gemobiliseerd. Om die bepaling is smakelijk gelachen. Het Nederlandse leger zou moeten mobili- seren, stel je voor!

Nog geen half jaar later was het Nederlandse leger gemobiliseerd. Toen waren inmiddels op 28 juni in Serajewo de schoten van de negentienjarige gymnasiast Gavrilo Princip gevallen, die een eind maakten aan het leven van de Oostenrijkse aartshertog Franz-Ferdinand en zijn gemalin. Daarna had Oostenrijk - Hongarije onvervulbare eisen gesteld aan Servië en was op 28 juli, precies een maand na de zwarte zondag in Serajewo, vijftig jaar ge- leden, de Eerste Wereldoorlog uitgebroken.

Het Europese publiek was verrast.

In Europese diplomatieke kringen mag men dan die juli-dagen in span- ning hebben geleefd; Parijs vierde vrolijk en onbekommerd de 125ste verjaardag van de bestorming van de Bastille: Quartorze Juillet. Men leef- de nog in de tijd van de geheime diplomatie. Als een conflict openbaar werd, was het al te laat; het wapen- geweld kletterde dan. Eerdere Bal- kan-oorlogen zijn er voorbeelden van.

Hoe moeilijk de situatie in de Bal- kan lag, hebben de achttien Neder- landers in Albanië ervaren. Op 15 juni 1914, aan de vooravond en in het voorspel van de wereldoorlog, sneuvelde één van hen in Durazzo:

majoor L. W. J. K. Thomson, die ook in de politiek zijn sporen had ver- diend, als unie-liberaal Kamerlid.

Nieuwe gevaren

Zijn de Europese vraagstukken door de eerste wereldoorlog opgelost?

Neen! Of beter gezegd, er zijn nieu- we, grotere en meer gevaarlijke voor in de plaats gekomen. Die hebben tot de tweede wereldoorlog geleid, pre- cies 25 jaar later. En ook die cata- strofe kwam als een verrassing. En ook die heeft de problemen in Europa en de gehele wereld niet uitge- bannen.

Er is dus niets veranderd? Natuur- lijk wel. De geheime diplomatie is verdwenen. De internationale poli- tiek is een openbare zaak. De pers bericht er over en becommentarieert de gebeurtenissen. Op één punt heeft dat geen voordeel. Hierdoor namelijk, . worden nationalistische gevoelens opgewekt en gecultiveerd. Er is dan ook een neiging terug te keren tot een gematigde vorm van geheime diplomatie.

Conflictstof is er genoeg gebleven:

verrassing - tot een catastrofe lei- den. Er is nog een groter wordend probleem bijgekomen: China.

Wat aan de andere kant weer ver- andert is de techniek, de techniek om oorlog te voeren. Die is zo "geperfec- tioneerd", dat ieder verantwoording- dragend politicus huivert en waakt tegen alles wat een locaal conflict tot een algehele catastrofe kan ma- ken. Ieder weldenkend mens is zich de uitspraak van Churchill bewust:

"na een volgende oorlog zal er geen overwinnaar en geen overwonnene meer zijn."

Dat is dan een geruststellende ge- dachte, zeggen velen. Dat is betrek- kelijk juist. Maar het is een gevaar- lijk houvast. Want het trieste - en het gevaarlijke- is, dat de interna- tionale politieke ontwikkeling is ach- tergebleven bij de technische voor- uitgang. Wij weten, dat een aanval niet meer loont, maar wij zijn geen van allen onze aanvalsdrift kwijt. En wij menen al te gauw en al te graag, dat onze aanval verdediging is.

Niet op het tweede plan

Een politieke partij richt zich voor- al op de binnenlandse vraagstukken, omdat de kiezers meestal alleen en in ieder geval allereerst aan hun di- recte eigen belang denken. Men bouwt geen rechtvaardige en vredi- ge wereld op zonder orde te schep- pen in eigen land. Maar er is reden om de internationale vraagstukken niet op het tweede plan te zetten.

Wij moeten goed bedenken dat de verantwoordelijke politici in' de de- mocratische landen evengoed als de

"massa" twee maal op onverklaar- bare en onverantwoorde wijze de ge- varen hebben onderschat.

In juli 1914 vierde niet alleen Pa- rijs de nationale feestdag, maar ging de Franse president Poincaré ook op statie-bezoek bij de Russische tsaar.

In 1938/;39 werd ons voorgehouden, dat wij rustig konden gaan slapen.

Chamberlain had het papiertje in zijn hand. Europa heeft er tweemaal een zware tol voor betaald.

Een terugblik op de zomer van 1914 behoeft ons niet somber te stem- men, als het ons maar tot nadenken brengt. En daar zijn wij niet zeker van, niet bij het grote publiek, maar ook niet bij de politici. De vraag- stukken van de welvaart en haar rechtvaardige verdeling occuperen beide categorieën zeer. Die vraag- stukken zijn ook heel belangrijk. La- ten wij er evenwel ook voor waken dat ze belangrijk kunnen blijven, op~

dat ze kunnen blijven bestaan.

dBo.

Berlijn, Cyprus, Korea, Vietnam, Laos, Formosa. En dan zouden we Cuba nog bijna vergeten. Ieder van deze punten op de wereldbol kan - en dan eigenlijk toch wel weer bij

De techniek om oorlog te voeren is in 50 jaren wel "geperfec•

tioneerd".

,,Houdt de Vrijheid hoog!''

SCHILDERWERKEN

te DEN HAAG - WASSENAAR - RO'ITERDAM - AMSTERDAM - UTRECHT - ARNHEM en omliggende streken,

worden onder volle garantie uitgevoerd door de

"Nationale - Schilderwerken Onderneming"

HELIOTROOPLAAN 372 'S-GRAVENHAGE

Vraagt geheel vrijblijvend een gratis offerte, Telefoon 070 - 371949

Bloemsierkunst

v/h J.C. de LANGE's Koninklijke Tuinbouwinrichting Hofleverancier van H. M.áe Koningin

~ ~

M0f"l.C'VIIl"'ANC oE: AS .,AN H M OE M~NINQII . .

€€n OUO€ naam VOOR (j0€0€ WIJn

<P

WIJNHANDEl- ANNO 1876- GRONINGEN

Voor ll1,v was

NAAR

BORG U

Tevens Uw adres voor Chemisch Reinigen NV STOOM- EN CHEMISCHE WASSERIJ

v.h. C. D. BORGH & Zn.

Bellevoysstraat 75 - Rotterdam - Telefoon 32631-36235

CABINES

LAADBAKKEN

GESLOTEN ALUMINIUM CARROSSERIUN

op elk merk chassis, hetzij normaal besturing ot front- besturing, volledige slaap- of semi-slaapcabines.

zowel open • met boorden • als met huifconstructie.

Uitvoering geheel volgens de voorschriften voor T.I.R.

Dekkleden worden in eigen bedrijf gemaakt.

alle uitvoeringen te leveren in zeewater-bestendig aluminium. Het opbouwsysteem volgens de modernste methodes, patent S.A.A.G. Zwitserland.

IIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

nationaal en internationaal bekend! vraag prijs en inlichtingen.

CARROSSERIEFABRIEK

FIRMA PAUL & VAN WEELDE

's-Gravenweg 350 Nieuwerkerk a/d IJssel (Holland) Telefoon Directie, fabriek en boekhouding (01803) 841 (3 lijnen)

I

Spinners en Twijners

van

Weef- en Tricotgarens

N.V. RIJNSTAAL

FABRIKANTE

v /h J. W. Oonk & Co.

Telefoon 24941 I 45 - Arnhem Postbus 42

VAN

NAADLOZE EN

GELASTE

STALEN BUIZEN

VERVEN EN LAKKEN

VAN GOEDI!N HUIZEI autolakken

vernissen industrielakken scheepeverven

constructieverven muurverven plasticolor verven huisschilderverven

BUITENLANDSE FABRIEKEN EN VESTICINCEN O.A. IN IULCII!, DENEMARKEN, DUITSLAND, ENCELAND, FINLAND, FRANKRIJK, ITALI~, JAPAN, PAKISTAN EN SPANJE

UNITED DAIRY-

MEN

EXPORT VAN ZUIVELPRODUKTEN

PERSOONSDAM 18 ROTTERDAM HOLLAND

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

ALGEMEEN BELANG EN RECHTSOVERTUIGING

De afscheidsrede van prof. dr. S. Kieerekoper

door Mr. J. VAN GALEN

Prof. dr. S. Kieerekoper heeft in juli als hoogleraar aan de 7e faculteit van de Amsterdamse universiteit een afscheidscollege ge- geven, dat gewijd was aan de "fic- tie van het algemeen belang".

Prof. Kleerekoper, die enkele ja- ren geleden in de publiciteit kwam toen hij in ,,Vrij Nederland" heftig . van leer trok tegen oud-minister Hofstra, wie hij verweet als socialist

Rechtsregels

die ons willen binden

Bij het gebruik van de term

"algemeen belang" bedoe- len wij, dat dit grondslag moet zijn voor de rechtsregels, die ons allen binden. In dit verband van rechts- vorming is het identiek met rechts- overtuiging. Misschien kan een be- paalde machtsgroep tijdelijk wetten

dat is afwegen van belangen. Prof.

Krabbe, wiens leer der Rechtsouve- reiniteit wij tegenover prof. Kleere- koper's opvattingen willen stellen, gaf toe, dat ook de hand, die de weegschaal houdt ter afweging van belangen, trilt van het eigen belang.

Reden te meer om alle macht, in de eerste plaats politieke macht, te on- derwerpen aan een controle en te streven naar- een evenwicht van machten in ons openbaar bestel. De trias van machten van Montesquieu was een uitvloeisel van dit srtreven, dat wij in alle constituties aantref- fen, al werkt het niet altijd feilloos.

Herverdeling van het nationale inkomen

Het is evenwel onmiskenbaar, dat in onze "welfare"-staat het zwaartepunt van de overheids- bemoeiingen hoe langer hoe meer wordt verlegd van het geven van al- gemeen geldende rechtsregels, die de rechten en plichten van de indivi- du vastleggen, naar een herverde- ling van het nationale inkomen. En het is juist deze ontwikkeling, die prof. Kieerekoper er toe moet heb- ben gebracht geen "algemeen be- lang" te zien, maar een veelheid van divergerende en strijdende belangen.

Ieder tracht uit de gemeenschappe- lijke pot zoveel mogelijk te trekken, een menselijke eigenschap, die nim- mer openlijk wordt beleden, maar waartegen wij in ons staatkundig en maatschappelijk bestel waarborgen moeten zien te scheppen, die deze neiging in toom kunnen houden.

Algemeen beLang ais grondslag der mening.en? In zekere zin getuigt prof. Klee- rekoper's verwerping van het alge- meen belang als bruikbaar crite- rium dus van een bepaalde verar- ming in ons staatkundig en maat- schappelijk leven. Niet meer de le- vensbeschouwelijke, de ideologische overtuiging treedt op de voorgrond bij ons democratisch bestel (wij spreken niet van autoritair bestel, waar het "staatsraison" de dekman- tel is voor machtswellust en "Die Partei hat immer recht") maar bij de verdeling van de "welfare"-pot het georganiseerde groepsbelang.

een directeursfunctie bij Verolme te hebben aanvaard, wil de term alge- meen belang verbannen. Zij dient te worden vervangen door een aantal termen waarvan hij noemde: staats- belang (dus ,,staatsraison"), partij- belang, groepsbelang (hij gaf als voorbeeld kartel of trust, maar hij had in het algemeen van "pressure groups" kunnen spreken).

Het staat de hoogleraar, die uit- drukkelijk stelde deze zaak te be- handelen als sociologisch en niet als juridisch-staatkundig vraagstuk, na- tuurlijk vrij de term algemeen belang te brandmerken als een onjuist cri- terium. Helaas wordt de term maar al te vaak gebruikt als de dekman- tel voor een vulgair eigen belang.

Mogelijk is prof. Kieerekoper tot zijn zienswijze gekomen door tone- len in de volksvertegenwoordiging, waarbij het algemeen belang stellig niet als grondslag der meningen kan worden gezien. Ook kan men hem toegeven, dat "algemeen belang"

een vage dialectiek is en nimmer ob- jectief valt aan te geven.

Toch kan men niet zeggen, dat zij als populaire term inhoud zou mis- sen. Integendeel: wij allen voelen, dat hiermee wordt bedoeld, dat het eigenbelang niet als criterium bij het overheidsbeleid mag gelden. Een negatieve betekenis dus, maar die voor ons alle inhoud heeft.

of maatregelen doordrijven, die niet stroken met de geldende rechtsover- tuiging, maar op eigen belang be- rusten. Ons besef, dat voor onze sa- menleving eenheid van reehitsnorm noodzakelijk is, kan ons tijdelijk doen buigen voor een dergelijk be- wind. Keert dit niet op zijn dwalin- gen terug dan wordt het op de duur zeker weggevaagd door revolutie.

Nu is op het onvolmaakte onder- maanse, belang en recht, uiterst moeilijk te scheiden. Sterker nog:

zonder belang is er geen recht, want

Natuurlijk is het het goed recht van groepen zich te organiseren om

C. NIERMEIER & GEASSOCIEERDEN adviseurs voor public relations (leden Ned. Genootschap voor Public Relations) Wij verricht(t)en public relations activiteiten, zowel op intern als op extern gebied, voor een zeevaart-werkgeversorganisa- tie, een stichting van een zeer grote groep winkeliers, een overheidsorganisatie op rijks- en op gemeentelijk niveau, een belangrijke groepering in de Nederlandse bouwnijver- heid, maar ook voor enkele kleine ondernemers.

Onder meer houden wij ons bezig met de organisatie van tentoonstellingen; wij verzorgen personeelsintroductieboek- jes en personeelsorganen zomede huisorganen, incidentele uitgaven als b.v. een personeelswervingscourant, een wed- strijdcourant met nationale verspreiding, organiseren ge- beurtenissen als de viering van jubilea, de opening van een nieuw bedrijfspand en wij behartigen de nieuwsvoorziening voor de persorganen.

Willem van Rijswijckstraat 76 - Rijswijk (Z.H.) _ Telefoon 070 - 98 42 58

6 AUGUSTUS 1964- PAGINA 5

met vereende krachten hun belan- gen te bepleiten. Zelfs de confession- nele partijen, die zich zo gaarne op hun levensbeschouwelijk beginsel beroepen, zijn ontstaan als groeps- belang, nl. om de financiële gelijk- stelling van . hun scholen met het openbaar onderwijs te verkrijgen.

De socialistische pàrtijen vinden

·ook in het groepsbelang haar oor- sprong. Par droit de naissance staan zij dus bloort aan de invloed van een ,.,pressure group", die zal trachten

·haar te overheersen. Bij de Britse Labour Party is dit zeer duidelijk en uit de mislukking van de "door- braak", die de SDAP in 1946 tracht- te. te forceren door zich van een (arbeiders)belangenpartij te organi- seren als een volkspartij blijkt, dat . andere groepen hun belangen bij

haar niet veilig gesteld achten.

Onafsc:heideliike componenten

Belang en Macht enerzijds en Algemeen Belang en Recht als onafscheidelijke componenten anderzijds, staan tegenover elkaar.

Verliezen wij uit het oog, dat de rechtsorde moet waken voor een do- minatie van de eersten, werpen wij dit waarlijk algemeen belang over boord om dit te ontleden in een aan- tal strijdende belangen, die ons staatkundig en maatschappelijk le- ven beheersen, dan zullen wij - meer dan een ongebreideld "laisser faire" ooit heeft kunnen doen - de basis van onze staatkundige en maatschappelijke samenleving aan- tasten en de macht, die het Recht moet handhaven tot een speelbal van belangengroepen maken.

WIJ LEVEREN

DOZEN

uit Massief Carton

*

Speciaal voor export

*

N.V. Stroocartonfabriek v/h

E. Free &: Co.

OUDE PEKELA

Telefoon 05978 - 2233, 2 lijnen

Eigen modern ingericht laboratorium.

CO PIJN

GROENEI(AN

REEDS MEER DAN TWEE EEUWEN ElllN

BEGRIF VOO:Q.

boomkwekerij·

prodakten

llli'l

tuinarchitectuur

TELEFOON 08401·21!'4 *